Tóm tắt Luận văn Hoàn thiện hoạt động cho vay hộ kinh doanh tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Quế Sơn

Nội dung text: Tóm tắt Luận văn Hoàn thiện hoạt động cho vay hộ kinh doanh tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Quế Sơn

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG NGUYỄN THỊ KIM NGÂN HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG CHO VAY HỘ KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HUYỆN QUẾ SƠN Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số : 60.34.20 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Đà Nẵng – Năm 2015
2. Công trình được hoàn thành tại ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN NGỌC VŨ Phản biện 1: PGS.TS. Nguyễn Hòa Nhân Phản biện 2: TS. Trần Ngọc Sơn Luận văn đã được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Quản trị kinh doanh họp tại Đại Học Đà Nẵng vào ngày 27 tháng 01 năm 2015. Có thể tìm hiểu Luận văn tại: - Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng - Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng
3. 1 MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài Trong tình hình kinh tế Việt Nam hiện nay, khi hàng ngày có rất nhiều doanh nghiệp bị phá sản thì kinh tế hộ gia đình đặc biệt là hộ kinh doanh đóng vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của kinh tế cả nước. Ngoài việc đóng góp vào mức tăng trưởng chung của cả nước, các hộ kinh doanh còn giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, tăng nguồn thu cho ngân sách Đặc biệt, hộ kinh doanh thương mại còn là mạng lưới rộng nhất, phát triển đến tận vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn mà các lĩnh vực kinh doanh khác không thay thế được. Vì vậy, đây chính là kênh phân phối và lưu thông hàng hóa quan trọng, giúp cân đối thương mại và phát triển kinh tế địa phương. Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn ra đời với mục đích chính là cho vay phát triển nông nghiệp vì nước ta xuất phát là một nước nông nghiệp bên cạnh đẩy mạnh và phát triển các ngành công nghiệp dịch vụ, xuất nhập khẩu thì việc đẩy mạnh một nền nông nghiệp vững chắc là một vấn đề hết sức quan trọng, nó là cơ sở cho sự phát triển của một nền kinh tế phát triển ổn định. Khi nền kinh tế phát triển ổn định thì đời sống của người dân được nâng cao, xã hội càng tiến bộ, đất nước từng bước theo kịp với sự phát triển của toàn cầu. Với sự phát triển không ngừng của nền kinh tế nói chung và của huyện Quế Sơn nói riêng. Để góp phần cho sự phát triển đó có không ít những cơ sở kinh doanh, xí nghiệp, nhà máy Với tính chất sử dụng nguồn vốn vay để thực hiện sản xuất kinh doanh thì việc cho vay hộ kinh doanh là hoạt động chứa đựng rủi ro nhưng cũng đem lại nguồn thu nhập đáng kể cho ngân hàng, đặc biệt là ngân hàng
4. 2 NN&PTNT huyện Quế Sơn. Hơn nữa, huyện Quế Sơn với địa thế nằm trên tuyến đường quốc lộ 1A, giao thông thuận lợi, thì việc các hộ kinh doanh mới được thành lập và phát triển ngày càng tạo nên sức hút cho ngân hàng Với những lý do trên tôi quyết định chọn đề tài: “Hoàn thiện hoạt động cho vay hộ kinh doanh tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Quế Sơn” làm nội dung nghiên cứu luận văn. 2. Mục tiêu nghiên cứu Hệ thống hóa lý luận chung về cho vay hộ kinh doanh của ngân hàng thương mại. Phân tích, đánh giá tình hình cho vay hộ kinh doanh tại NHNN&PTNT huyên Quế Sơn giai đoạn 2011-2013. Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động cho vay hộ kinh doanh tại Ngân hàng NN&PTNT huyện Quế Sơn 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan cho vay hộ kinh doanh tại NHNN&PTNT huyện Quế Sơn. - Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi không gian: Nghiên cứu thực trạng hoạt động cho vay hộ kinh doanh tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Quế Sơn và đề xuất giải pháp phát triển trong thời gian tới. Phạm vi thời gian: Thực trạng được nghiên cứu trên cơ sở số liệu từ năm 2011 đến năm 2013 và đề xuất giải pháp phát triển trong thời gian tới. 4. Phương pháp nghiên cứu Luận văn nghiên cứu sử dụng chủ yếu phương pháp nghiên cứu tài liệu, phương pháp định tính, định lượng, thống kê so sánh và tổng hợp nhằm làm rõ vấn đề cần nghiên cứu.
5. 3 5. Kết cấu của luận văn Luận văn ngoài phần mở đầu và kết luận được kết cấu gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về cho vay hộ kinh doanh của các Ngân hàng thương mại. Chương 2: Thực trạng cho vay hộ kinh doanh tại Ngân hàng NN&PTNT huyện Quế Sơn giai đoạn 2011-2013 Chương 3: Các giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động cho vay hộ kinh doanh tại Ngân hàng NN&PTNT huyện Quế Sơn 6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
6. 4 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHO VAY HỘ KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. TÍN DỤNG NGÂN HÀNG 1.1.1. Khái niệm Tín dụng ngân hàng là hoạt động mà ngân hàng cấp tín dụng cho khách hàng dưới hình thức cho vay, bảo lãnh, chiết khấu thương phiếu và giấy tờ có giá, cho thuê tài chính và các hình thức khác theo qui định của Ngân hàng Nhà nước, hay nói cách khác Tín dụng ngân hàng là quan hệ chuyển nhượng quyền sử dụng vốn từ ngân hàng cho khách hàng trong một khoảng thời gian nhất định với một khoản chi phí nhất định. 1.1.2. Phân loại tín dụng ngân hàng Tín dụng ngân hàng có thể phân chia thành nhiều loại khác nhau tùy theo những tiêu thức phân loại, cụ thể: ►Dựa vào mục đích của tín dụng ►Dựa vào thời hạn tín dụng ►Dựa vào tính chất đảm bảo của khoản vay ►Dựa vào phương thức cho vay ►Dựa vào phương thức hoàn trả nợ vay ►Dựa vào quan hệ giữa ngân hàng với người vay ►Dựa vào hình thức vay 1.1.3. Phương pháp cho vay a. Phương pháp cho vay từng lần b. Phương pháp cho vay theo hạn mức tín dụng 1.1.4. Vai trò của hoạt động cho vay của NHTM * Vai trò đối với nền kinh tế * Vai trò đối với người đi vay * Lợi ích của ngân hàng
7. 5 1.2. HOẠT ĐỘNG CHO VAY HỘ KINH DOANH CỦA NHTM 1.2.1. Khái niệm hộ kinh doanh Điều 49 NĐ43 định nghĩa: “Hộ kinh doanh do một cá nhân là công dân Việt Nam hoặc một nhóm người hoặc một hộ gia đình làm chủ, chỉ được đăng ký kinh doanh tại một địa điểm, sử dụng không quá mười lao động, không có con dấu và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh.” Hộ kinh doanh có những đặc điểm pháp lý sau: - Chủ hộ kinh doanh có thể là cá nhân hoặc hộ gia đình. - Phải thực hiện kinh doanh tại một địa điểm. - Sử dụng không quá 10 lao động, nếu có sử dụng thường xuyên hơn mười lao động phải chuyển đổi sang hoạt động theo hình thức doanh nghiệp. - Không có tư cách pháp nhân, không có con dấu riêng, - Chịu trách nhiệm vô hạn trong hoạt động kinh doanh, - Hộ kinh doanh phải đăng ký kinh doanh và được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. - Hộ kinh doanh không phải là doanh nghiệp nên không được áp dụng các quy định của pháp luật về phá sản doanh nghiệp. 1.2.2. Phân loại cho vay đối với hộ kinh doanh - Theo thời hạn: bao gồm cho vay ngắn hạn (dưới 12 tháng với mục đích đầu tư tài sản hoặc đáp ứng nhu cầu chi tiêu ngắn hạn); trung hạn (1-5 năm, tài trợ việc đầu tư tài sản cố định); dài hạn ( tài trợ đầu tư các dự án dài hạn) - Theo phương thức cho vay: là hình thức cung ứng tiền vay của ngân hàng cho khách hàng vay vốn. Phương thức cho vay do ngân hàng và khách hàng thỏa thuận trên cơ sở phù hợp với sử dụng vốn vay của ngân hàng và khả năng kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn vay của
8. 6 khách hàng với ngân hàng. - Theo mục đích: + Cho vay phục vụ sản xuất kinh doanh, mục đích tài trợ cho hoạt động kinh doanh trong các lĩnh vực công thương, nông nghiệp. + Cho vay tiêu dùng cá nhân, mục đích giúp người tiêu dùng có tài chính để trang trải nhu cầu nhà ở, phương tiện đi lại, các phương tiện thông tin - Theo hình thức đảm bảo: thế chấp tài sản, cầm cố tài sản, nghiệp vụ cho vay theo bảo lãnh, bảo đảm tiền vay hình thành bằng tài sản, cho vay không có đảm bảo tài sản. 1.2.3. Quy trình cho vay hộ kinh doanh 1.2.4. Vai trò cho vay hộ kinh doanh của NHTM - Đáp ứng nhu cầu vốn để duy trì hoạt động kinh doanh được liên tục góp phần đầu tư phát triển kinh tế - Tạo điều kiện cho hộ kinh doanh tiếp cận và áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất kinh doanh, tiếp cần với cơ chế thị trường và từng bước điều tiết hoạt động kinh doanh phù hợp với tín hiệu của thị trường. -Góp phần thúc đẩy quá trình tập trung vốn và tập trung sản xuất kinh doanh - Tạo điều kiện phát huy các ngành nghề truyền thống, ngành nghề mới, giải quyết việc làm cho người lao động 1.2.5. Các chỉ tiêu phản ánh hoạt động cho vay hộ kinh doanh a. Chỉ tiêu định lượng * Chỉ tiêu dư nợ cho vay * Chỉ tiêu nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu b. Chỉ tiêu định tính * Sự tuân thủ các nguyên tắc tín dụng:
9. 7 * Quy trình cho vay hợp lý * Chính sách cho vay của ngân hàng * Mức độ đáp ứng kịp thời nhu cầu tài trợ của khách hàng * Chi phí tín dụng 1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG CHO VAY HỘ KINH DOANH 1.3.1. Nhóm nhân tố chủ quan a. Chính sách và quy trình tín dụng của ngân hàng. b. Chính sách khách hàng của Ngân hàng. c. Thông tin và trang thiết bị công nghệ: d. Trình độ của đội ngũ cán bộ nhân viên ngân hàng. 1.3.2. Các nhân tố khách quan a. Nhu cầu vốn của khách hàng b. Khả năng đáp ứng các điều kiện khi vay của khách hàng c. Sự tác động của thiên nhiên d. Các nhân tố thuộc về môi trường hoạt động của ngân hàng Môi trường kinh tế Môi trường luật pháp Môi trường văn hoá – xã hội Đối thủ cạnh tranh
10. 8 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG CHO VAY HỘ KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN- HUYỆN QUẾ SƠN 2.1. KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG NN&PTNN HUYỆN QUẾ SƠN 2.1.1. Quá trình ra đời và phát triển của NHNN&PTNN chi nhánh huyện Quế Sơn 2.1.2. Cơ cấu tổ chức và bộ máy quản lý 2.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh chủ yếu của Ngân hàng NN&PTNN huyện Quế Sơn a. Hoạt động huy động vốn Bảng 2.1: Tình hình huy động vốn tại NHNN&PTNT huyện Quế Sơn giai đoạn 2011-2013 ĐVT: Triệu đồng Chênh lệch tăng /giảm Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 2012/2011 2013/2012 Chỉ Tiêu Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền (%) (%) (%) (%) (%) Tổng vốn huy động 157.520100 193.648100 200.194100 36.128 23 6.546 3 1.Nguồn tiền gửi 137.503 87 179.559 93 182.203 91 42.056 31 2.644 1 Tiền gửi thanh toán 15.865 10 28.539 10 16.177 8 2.674 17 -2.362 13 Tiền gửi tiết kiệm 121.638 77 161.020 83 166.026 83 39.382 32 5.006 3 2.Tiền vay các TCTD 12.059 8 7.589 4 12.991 6 -4.470 37 5.402 71 3.Phát hành GTCG 7.958 5 6.500 3 5.000 3 -1.458 18 -1.500 23 (Nguồn: Theo báo cáo tài chính của NHNN&PTNT huyện Quế Sơn) Qua bảng số liệu ta thấy kết quả huy động vốn ở thời kỳ 2011-2013 của ngân hàng luôn có mức tăng trưởng khá ổn định và vững chắc
11. 9 b. Hoạt động tín dụng Bảng 2.2: Tình hình cho vay tại NHNN&PTNT huyện Quế Sơn giai đoạn 2011-2013 ĐVT: Triệu đồng Chênh lệch tăng /giảm Năm 2011Năm 2012Năm 2013 Chỉ Tiêu 2012/2011 2013/2012 Tỷ lệ Tỷ lệ Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền (%) (%) Dư nợ BQ 81.768 88.482 97.938 6.714 8,21 9.45610,69 -Ngắn hạn 61.273 66.841 75.395 5.568 9.09 8.55412.80 -Trung, dài hạn 20.495 21.641 22.543 1.146 5.59 902 4.17 (Nguồn: Theo báo cáo tài chính của NHNN&PTNT huyện Quế Sơn) Với mức dư nợ nói trên thì chi nhánh NHNN&PTNT huyện Quế Sơn đã hoàn thành mục tiêu đề ra là tăng trưởng dư nợ c. Kết quả kinh doanh Bảng 2.3: Kết quả kinh doanh tại NHNN&PTNT huyện Quế Sơn giai đoạn 2011-2013 ĐVT: Triệu đồng Chênh lệch tăng /giảm Năm 2011Năm 2012Năm 2013 2012/2011 2013/2012 Chỉ Tiêu Tỷ lệ Tỷ lệ Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền (%) (%) Tổng thu nhập 17.018 24.728 28.390 7.710 45,30 3.662 14,81 Tổng chi phí 13.898 20.432 22.107 6.534 47,01 1.675 8,20 Lợi nhuận 3.120 4.296 6.283 1.176 37,69 1.987 46,25 (Nguồn: Theo báo cáo tài chính của NHNN&PTNT huyện Quế Sơn) Chi nhánh NHNN&PTNT huyện Quế Sơn thì lợi nhuận 3 năm qua vẫn ổn định và tăng đều qua các năm. Điều này chứng tỏ chi nhánh đã gặt hái được kết quả kinh doanh khả quan trong điều kiện khó khăn chung của nền kinh tế.
12. 10 2.1.4. Tình hình và đặc điểm khách hàng vay hộ kinh doanh tại NHNN&PTNT huyện Quế Sơn 2.2. THỰC TRẠNG CHO VAY HỘ KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG NN&PTNN HUYỆN QUẾ SƠN 2.2.1. Những biện pháp ngân hàng đã áp dụng để hoàn thiện cho vay hộ kinh doanh trong thời gian qua - Đánh giá lại khách hàng - Xây dựng danh sách khách hàng tiềm năng để tiếp cận - Chăm sóc khách hàng tốt - Kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay 2.2.2. Phân tích kết quả cho vay hộ kinh doanh tại Ngân hàng NN&PTNT huyện Quế Sơn giai đoạn 2011-2013 * Chỉ tiêu định lượng a. Tình hình chung về cho vay đối với hộ kinh doanh Bảng 2.4: Tình hình cho vay đối với hộ kinh doanh trong cho vay chung ĐVT: Triệu đồng Chênh lệch tăng /giảm Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 2012/2011 2013/2012 Chỉ Tiêu Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền (%) (%) (%) (%) (%) 1.Dư nợ cho vay 81.768100 88.482100 97.938100 6.714 8 9.456 11 Dư nợ HKD 67.814 83 75.472 85 87.994 90 7.658 11 12,522 17 2.Nợ xấu 802100 1.350100 1.662100 548 68 312 23 Nợ xấu HKD 683 85 1.037 77 1.274 87 354 52 237 23 3.Tỷ lệ Nợ xấu 0,98 1,53 1,7 0,55 0,17 Tỷ lệ Nợ xấu HKD 1,01 1,37 1,45 0,36 0,08 (Nguồn:Theo Báo cáo tài chính của NHNN&PTNT huyện Quế Sơn) b. Tình hình dư nợ cho vay hộ kinh doanh * Theo thời hạn
13. 11 Bảng 2.5: Tình hình dư nợ cho vay hộ kinh doanh theo thời hạn ĐVT: Triệu đồng Chênh lệch tăng /giảm Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 2012/2011 2013/2012 Chỉ Tiêu Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền (%) (%) (%) (%) (%) 1.Dư nợ HKD 67.814 83 75.472 85 87.994 90 7.658 11 12,522 17 Ngắn hạn 49.893 74 56.736 75 68.528 78 6.843 14 11.792 21 Trung-dài hạn 17.921 26 18.736 25 19.466 22 815 5 730 4 (Nguồn: Theo báo cáo tài chính của NHNN&PTNT huyện Quế Sơn) * Theo phương thức cho vay. Bảng 2.6: Tình hình cho vay hộ kinh doanh theo phương thức cho vay ĐVT: Triệu đồng Chênh lệch tăng /giảm Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 2012/2011 2013/2012 Chỉ Tiêu Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền (%) (%) (%) (%) (%) 1.Dư nợ HKD 67.814 83 75.472 85 87.994 90 7.658 11 12,522 17 Cho vay trực tiếp 46.792 69 52.830 70 63.356 72 6.039 13 10.525 20 Cho vay thông qua tổ 21.022 31 22.642 30 24.638 28 1.619 8 1.997 9 (Nguồn:Theo Báo cáo tài chính của NHNN&PTNT huyện Quế Sơn) * Theo ngành nghề Bảng 2.7: Tình hình dư nợ cho vay hộ kinh doanh theo ngành nghề ĐVT: Triệu đồng Chênh lệch tăng /giảm Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 2012/2011 2013/2012 Chỉ Tiêu Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền (%) (%) (%) (%) (%) 1.Dư nợ HKD 67.814 83 75.472 85 87.994 90 7.658 11 12,522 17 a. Nông nghiệp 34.585 51 40.755 54 51.916 59 6.170 18 11.162 27 b. Thủ công nghiệp 21.701 32 27.170 36 33.438 38 5,469 25 6.268 23 c. Thương mại dịch vụ 11.528 17 7.547 10 2.640 3 -3.981 -35 -4.907 -65 (Nguồn: Theo Báo cáo tài chính của NHNN&PTNT huyện Quế Sơn)
14. 12 * Theo hình thức đảm bảo Bảng 2.8: Tình hình cho vay hộ kinh doanh theo hình thức đảm bảo ĐVT: Triệu đồng Chênh lệch tăng /giảm Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 2012/2011 2013/2012 Chỉ Tiêu Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền (%) (%) (%) (%) (%) 1.Dư nợ HKD 67.814 83 75.472 85 87.994 90 7.658 11 12,522 17 Đảm bảo bằng TS 51,539 76 58.113 77 69.515 79 6.575 13 11.402 20 Đảm bảo không bằng TS 16.275 24 17.359 23 18.479 21 1.083 7 1.120 6 (Nguồn: Theo Báo cáo tài chính của NHNN&PTNT huyện Quế Sơn) c. Tình hình nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu * Theo thời hạn Bảng 2.9: Tình hình nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu theo thời hạn ĐVT: Triệu đồng Chênh lệch tăng /giảm Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 2012/2011 2013/2012 Chỉ Tiêu Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền (%) (%) (%) (%) (%) 1.Nợ xấu HKD 683 85 1.037 77 1.274 87 354 52 237 23 Ngắn hạn 594 87 865 83 1.089 85 271 46 224 26 Trung-dài hạn 89 13 172 17 185 15 83 93 13 8 2.Tỷ lệ Nợ xấu 1,01 1,37 1,45 0,36 0,08 Ngắn hạn 1,19 1,53 1,59 0,34 0,06 Trung-dài hạn 0,50 0,92 0,95 0,42 0,03 (Nguồn: Theo Báo cáo tài chính của NHNN&PTNT huyện Quế Sơn)
15. 13 * Theo phương thức cho vay Bảng 2.10: Tình hình nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu theo phương thức cho vay ĐVT: Triệu đồng Chênh lệch tăng /giảm Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 2012/2011 2013/2012 Chỉ Tiêu Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền (%) (%) (%) (%) (%) 1.Nợ xấu HKD 683 85 1.037 77 1.274 87 354 52 237 23 Cho vay trực tiếp 458 67 716 70 919 82 258 56 203 28 Cho vay thông qua tổ 225 33 321 30 355 18 96 43 34 11 2.Tỷ lệ Nợ xấu 1,01 1,37 1,45 0,36 0,08 Cho vay trực tiếp 0,98 1,36 1,45 0,38 0,09 Cho vay thông qua tổ 1,07 1,42 1,44 0,35 0,02 (Nguồn: Theo Báo cáo tài chính của NHNN&PTNT huyện Quế Sơn) * Theo ngành nghề Bảng 2.11: Tình hình nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu theo ngành nghề ĐVT: Triệu đồng Chênh lệch tăng /giảm Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 2012/2011 2013/2012 Chỉ Tiêu Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền (%) (%) (%) (%) (%) 1.Nợ xấu HKD 683 85 1.037 77 1.274 87 354 52 237 23 a. Nông nghiệp 376 55 591 57 845 66 215 57 254 43 b. Thủ công nghiệp 219 32 353 34 370 29 134 61 134 61 c. Thương mại dịch vụ 89 13 93 9 59 5 5 5 5 5 2.Tỷ lệ Nợ xấu 1,01 1,37 1,45 0,36 0,08 a. Nông nghiệp 1,09 1,45 1,63 0,36 0,18 b. Thủ công nghiệp 1,01 1,3 1,11 0,29 -0.19 c. Thương mại dịch vụ 0,77 1,23 2,23 0,46 1 (Nguồn: Theo Báo cáo tài chính của NHNN&PTNT huyện Quế Sơn)
16. 14 * Theo hình thức đảm bảo Bảng 2.12: Tình hình nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu theo hình thức đảm bảo ĐVT: Triệu đồng Chênh lệch tăng /giảm Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 2012/2011 2013/2012 Chỉ Tiêu Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền (%) (%) (%) (%) (%) 1.Nợ xấu HKD 683 85 1.037 77 1.274 87 354 52 237 23 Đảm bảo bằng TS 546 80 833 80 840 78 286 52 7 1 Đảm bảo không bằng TS 137 20 204 20 434 22 68 50 230113 2.Tỷ lệ Nợ xấu 1,01 1,37 1,45 0,36 0,08 Đảm bảo bằng TS 1,06 1,43 1,21 0,37 -0,22 Đảm bảo không bằng TS 0,84 1,18 2,24 0,34 1,06 (Nguồn:Theo Báo cáo tài chính của NHNN&PTNT huyện Quế Sơn) * Chỉ tiêu định tính Ngoài chỉ tiêu định lượng, để đánh giá hoạt động cho vay của ngân hàng còn được phản ánh thông qua chỉ tiêu định tính, những chỉ tiêu này có tính chất quyết định đới với chất lượng và độ an toàn trong hoạt động cho vay của ngân hàng. 2.2.3. Khảo sát ý kiến của khách hàng về hoạt động cho vay hộ kinh doanh 2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG THỰC TRẠNG CHO VAY HỘ KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG NN&PTNN HUYỆN QUẾ SƠN 2.3.1. Những kết quả đạt được - Dư nợ cho vay tăng qua các năm - Chất lượng về hoạt động cho vay rất khả quan, tỷ lệ nợ xấu tăng nhưng không đáng kể so với doanh số cho vay tăng đột biến. - Ban lãnh đạo thường xuyên theo dõi, chỉ đạo sâu sát hoạt động kinh doanh của chi nhánh và đưa ra các giải pháp hỗ trợ giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong công tác khách hàng cũng như trong hoạt động tín dụng của chi nhánh.
17. 15 - Chủ động nghiên cứu đổi mới chính sách, quy trình, quy định, sản phẩm tín dụng đảm bảo tính cạnh tranh đồng thời đảm bảo an toàn trong triển khai, thực hiện. 2.3.2. Những hạn chế cần khắc phục và nguyên nhân a. Những hạn chế cần khắc phục - Quy mô tín dụng vẫn còn nhỏ, tốc độ tăng trưởng chưa - Nợ xấu chưa phải ở mức cao nhưng chưa đảm bảo vững chắc. - Đối tượng cho vay hạn hẹp. - Trong quy trình cho vay hộ kinh doanh tại ngân hàng còn nhiều mặt tồn tại, chưa đáp ứng được yêu - Về cơ cấu phương thức cho vay - Tình trạng sử dụng vốn sai mục đích của hộ kinh doanh mà ngân hàng chậm hoặc không phát hiện được - Công tác marketing chưa được chú trọng - Công nghệ thông tin tuy đã được cải thiện nhưng vẫn còn nhiều sự cố, lỗi hệ thống b. Những nguyên nhân chủ yếu *Nguyên nhân bên ngoài Nguyên nhân từ phía khách hàng - Trình độ văn hóa, nhận thức pháp luật, khả năng sản xuất, quản lý, nắm bắt thông tin thị trường của hộ kinh doanh còn nhiều hạn chế. - Tập quán tích lũy bằng vàng và thói quen sử dụng tiền mặt làm hoạt động ngân hàng trên địa bàn nông thôn chênh lệch rất lớn giữa nguồn vốn và sử dụng vốn. - Hộ kinh doanh đa số là nông dân thường không có tài sản lớn, hoặc nếu có thì cũng không đủ cơ sở pháp lý để nhận tài sản bảo đảm.
18. 16 Nguyên nhân khác - Do đặc điểm của huyện , đa số các hộ kinh doanh có đời sống khó khăn nên việc huy động vốn còn hạn chế. - Đặc điểm của hình thức cho vay hộ kinh doanh là chứa đựng niều rủi ro. - Việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất canh tác, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở khu vực nông thôn đạt thấp - Việc đầu tư cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn thường xuyên gặp những rủi ro bất khả kháng như thiên tai, hỏa hoạn - Hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến hoạt động cho vay tuy đã cải thiện nhưng vẫn còn chưa thực sự khoa học và đồng bộ *Nguyên nhân bên trong - Đội ngũ cán bộ tín dụng, quan hệ khách hàng vừa thiếu về số lượng, vừa yếu về kinh nghiệm chuyên môn - Chưa có chính sách sàng lọc lựa chọn khách hàng là hộ kinh doanh - Do quy trình cho vay rườm rà, xử lý thủ tục cho vay lâu, quy trình xét duyệt thẩm tra để cho vay còn kéo dài. - Cho vay hộ kinh doanh là một lĩnh vực cho vay tiềm ẩn nhiều rủi ro - Việc thu thập thông tin để thẩm định vay vốn rất khó khăn và mất nhiều thời gian. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
19. 17 CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG CHO VAY HỘ KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔNG HUYỆN QUẾ SƠN 3.1. CĂN CỨ XÂY DỰNG GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHO VAY HỘ KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG NN&PTNN HUYỆN QUẾ SƠN 3.1.1. Định hướng phát triển kinh tế Quế Sơn - Bám sát định hướng chỉ đạo của ngành và các chương trình phát triển kinh tế xã hội của địa phương - Tiếp tục đẩy mạnh phát triển khách hàng tại các khu vực thị trường mục tiêu của ngân hàng thông qua việc tiếp thị sản phẩm hiện có - Mở rộng và nâng cao các hoạt động dịch vụ như mua bán ngoại tệ, thanh toán chuyển tiền điện tử, các dịch vụ khác. - Điều chỉnh cơ cấu tín dụng hợp lý, nâng cao chất lượng tín dụng. - Đào tạo nhân viên tín dụng - Tăng cường công tác quảng cáo tuyên truyền, nhằm thu hút thêm khách hàng đến với chi nhánh. Chú trọng nâng cao chất lượng tín dụng . 3.1.2. Định hướng, mục tiêu hoạt động cho vay hộ kinh doanh tại Ngân hàng NN&PTNT huyện Quế Sơn - Đối với hộ kinh doanh mà điều kiện hoạt động kinh doanh còn gặp nhiều khó khăn thì cần có sự ưu tiên về lãi suất nhằm tạo điều kiện cho các hộ có khả năng hoạt động , tập trung được mức vốn tiền tệ nhất định, thuận lợi trong hoạt động kinh doanh của các hộ. - Giữ vững và phát triển mỗi quan hệ với khách hàng đang
20. 18 có quan hệ với chi nhánh, đặc biệt là các khách hàng truyền thống. - Bên cạnh đó phối hợp với các đơn vị, triển khai các tổ vay vốn đến địa phương, tạo điều kiện để hộ kinh doanh có thể tiếp cận được nguồn vốn - Phấn đấu giảm tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ và hạn chế phát sinh nợ xấu mới. 3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG CHO VAY HỘ KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG NN&PTNN HUYỆN QUẾ SƠN 3.2.1. Nâng cao an toàn hoạt động cho vay hộ kinh doanh a. Thực hiện quy trình cho vay một cách hợp lý: Thực tế, quy trình cho vay của NHNN&PTNT Việt Nam khá chặt chẽ. Tuy nhiên, cũng có thể khẳng định rằng nếu làm đúng như quy trình cho vay thì số hộ đủ điều kiện để cho vay là rất ít, không đủ mức cho vay và dư nợ của NHNN&PTNT yêu cầu. Vì vậy hiện nay tình hình chung là một phần lớn các cán bộ tín dụng không chỉ ở NHNN&PTNT huyện Quế Sơn mà ở các chi nhánh ngân hàng khác đều không làm đúng như quy trình cho vay. Điều này có thể chấp nhận được, tuy nhiên cách thức cho vay mà một phần không nhỏ cán bộ tín dụng ở NHNN&PTNT huyên Quế Sơn áp dụng vẫn chưa hợp lí. Song song với việc thẩm định dự án, việc chú trọng đến tư cách của người vay, khả năng tài chính cũng như tài sản thế chấp mà ngân hàng đang làm là điều cần thiết. Tuy nó không là chỉ tiêu quan trọng nhất để xác định cho vay nhưng nó là tiêu chuẩn đạo đức, ràng buộc pháp lý buộc người vay phải có trách nhiệm hơn trong dự án kinh doanh của mình cũng như trong việc trả nợ ngân hàng.
21. 19 b. Xử lý và thu hồi nợ - Cho vay hộ kinh doanh là một vấn đề không đơn giản, việc kinh doanh phụ thuộc vào nhiều yếu tố như thời tiết, tình trạng dịch bệnh, giá cả thị trường không ổn định nên còn nhiều rủi ro, khả năng thu hồi vốn thấp nên ngân hàng cần có biện pháp thu thập, xử lý thông tin kịp thời để vừa đảm bảo thu hồi được nợ, vừa không gây khó khăn cho hoạt động kinh doanh của các hộ vay vốn đồng thời giữ được mối quan hệ tốt giữa ngân hàng và hộ kinh doanh. - Đối với các hộ kinh doanh thua lỗ có thể do nguyên nhân bất khả kháng chưa có khả năng trả nợ ngân hàng. Trong trường hợp này hộ kinh doanh thực sự cần thêm vốn và nếu có thì sẽ mang lại hiệu quả hơn. Lúc này ngân hàng phải nghiên cứu kỹ lưỡng xem ngân hàng có nên tiếp tục cho hộ kinh doanh đó vay thêm không và nếu có cho vay thì sau khi giải ngân cán bộ tín dụng phải xuống kiểm tra trực tiếp tình hình kinh doanh của hộ. - Đối với những hộ có khả năng trả nợ mà vẫn cố tình không trả nợ thì ngân hàng phải phối hợp, kết hợp đề nghị các cơ quan pháp luật, chính quyền địa phương xử lý nghiêm khắc để làm gương cho các hộ khác. - Đồng thời đối với nợ xấu, ngân hàng thực hiện phân tích thực trạng dư nợ một cách thường xuyên và có hệ thống phân loại, theo dõi và xử lý nợ xấu tiềm ẩn và nợ xấu phát sinh mới. c. Phối hợp chặt chẽ hơn nữa với các cấp chính quyền địa phương. 3.2.2. Nâng cao hiệu quả cho vay hộ kinh doanh a. Đa dạng hóa tài sản đảm bảo và hình thức đảm bảo tiền vay Một trong những khó khăn lớn nhất của cán bộ ngân hàng khi xem xét cho vay hộ kinh doanh là thẩm định tín dụng và tài sản
22. 20 đảm bảo nợ vay. Việc cấp tín dụng và thẩm định cho vay còn dựa nhiều vào giá trị tài sản đảm bảo. Trong khi đó các hộ kinh doanh thông thường không đủ tài sản thế chấp để vay vốn. Để hạn chế những trở ngại và tăng khả năng tiếp cận vốn cho hộ kinh doanh, cần phải có sự thay đổi, linh hoạt trong phương pháp sử dụng hình thức đảm bảo tiền vay b. Đa dạng hóa loại hình cho vay, phương thức cho vay. - Với những khách hàng có nhu cầu vay vốn thường xuyên, quá trình vay trả sòng phẳng, có tín nhiệm trong quan hệ giao dịch với ngân hàng, ngân hàng có thể cho vay theo hạn mức tín dụng. - Đối với khách hàng vay vốn trong ngành nghề nông nghiệp, ngân hàng có thể cho vay lưu vụ nếu xét thấy dự án kinh doanh của các hộ có hiệu quả và hộ đã trả đủ món vay trước. c. Cải tiến các thủ tục vay vốn - Đối với ngân hàng: Đơn giản hoá hồ sơ xin vay, thống nhất các mẫu biểu và thực hiện nhanh chóng các thủ tục này. - Ngân hàng cũng nên phối hợp với phòng công chứng Nhà nước, trở thành đơn vị thường xuyên giao dịch với công chứng để có thể giúp ngân haàng chứng thực các loại các giấy tờ pháp lý có liên quan nhanh chóng, chi phí thấp , có độ chính xác cao. - Đối với khách hàng: Khách hàng nên cung cấp một cách trung thực những thông tin hay tình hình hoạt động kinh doanh của mình khi ngân hàng yêu cầu d. Sử dụng linh hoạt công cụ lãi suất Lãi suất là một nhân tố rất quan trọng để thu hút khách hàng. Trong điều kiện cạnh tranh như hiện nay, việc xác định mức lãi suất hợp lý cho từng đối tượng khách hàng giúp ngân hàng tăng khả năng
23. 21 cạnh tranh và lôi cuốn được lượng khách hàng đông đảo đến giao dịch tại ngân hàng. Đa dạng hoá các loại hình lãi suất để tạo điều kiện phù hợp với chu kỳ sản xuất kinh doanh của các hộ. 3.2.3. Cũng cố, hoàn thiện cho vay thông qua tổ vay vốn Một là, Ngân hàng cần tiếp tục triển khai việc tập huấn, đào tạo cho các tổ vay vốn, cán bộ xã, các tổ chức chính trị xã hội có tham gia vào việc thành lập và chỉ đạo hoạt động của tổ vay vốn. Hai là, cần kí kết các văn bản liên tịch giữa ngân hàng với các tổ chức chính trị xã hội để quy định trách nhiệm cụ thể của các bên, các cấp trong việc xây dựng mô hình các tổ vay vốn. Ba là, xử lý nghiêm minh trước Pháp luật các tổ trưởng xâm tiêu, chiếm dụng vốn của Ngân hàng 3.2.4. Tăng cường hoạt động truyền thông cổ động và chăm sóc khách hàng - Tăng cường hoạt động quảng - Tổ chức hội nghị khách hàng hàng năm - Tăng cường tham gia tài trợ cho các hoạt động thể dục, thể thao, tổ chức các sự kiện quan trọng, tài trợ các cuộc thi, tham gia các hoạt động từ thiện Có chính sách chăm sóc khách hàng hợp lý sẽ góp phần nâng cao uy tín cho ngân hàng 3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát hoạt động cho vay Công tác kiểm tra kiểm soát là công việc phải duy trì thường xuyên nhằm phát hiện sớm những vi phạm về quy trình nghiệp vụ, quy định của pháp luật và sai sót trong quá trình cấp tín dụng nhằm phát hiện sớm, cảnh báo và đưa ra giải pháp phối hợp,chấn chỉnh những sai sót nhằm hạn chế rủi ro trong hoạt động cho vay.
24. 22 3.2.6. Các giải pháp khác a. Nâng cao trình độ, đội ngũ nhân viên Ngân hàng phải quan tâm đến công tác đào tạo cán bộ tín dụng. Thường xuyên tổ chức tập huấn, đào tạo nghiệp vụ nhằm góp phần năng cao trình độ chuyên môn, đặc biệt chú trọng về khả năng phân tích, thẩm định phân tích kết quả kinh doanh và tình hình sử dụng vốn vay. b. Tăng cường nguồn vốn huy động nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng Ø Giải pháp nhằm tăng cường vốn huy động tại chỗ - Thành lập bộ phận chuyên trách và mở rộng mạng lưới ở những nơi có điều - Tăng tỷ trọng thanh toán không dùng tiền mặt qua ngân hàng. Ø Đẩy mạnh huy động vốn từ bên ngoài Chủ động làm đầu mối xây dựng các dự án, chương trình phát triển kinh tế xã hội để tìm kiếm nguồn vốn ủy thác từ các tổ chức quốc tế. c. Nâng cao chất lượng công nghệ thông tin và hiện đại hóa công nghệ ngân hàng - Nâng cấp cơ sở hạ tầng công nghệ thông - Xây dựng một hệ thống dự - Thường xuyên có kế hoạch kiểm tra và bảo trì hệ thống đảm bảo sự hoạt động ổn định. 3.3. KIẾN NGHỊ 3.3.1. Đối với Ngân hàng nhà nước 3.3.2. Đối với UBND huyện Quế Sơn 3.3.3. Đối với ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Quế Sơn
25. 23 KẾT LUẬN Huyện Quế Sơn với tiềm năng ngày càng phát triển thì việc mở rộng thị trường vốn nông thôn đặc biệt là cho vay hộ kinh doanh có ý nghĩa thiết thực trong điều kiện nước ta đang tiến hành công cuộc công nghiệp hóa hiện đại hóa. Thông qua phân tích trên ta thấy dư nợ cho vay hộ kinh doanh có bước tiến tốt. Trong đó phần lớn là đầu tư cho lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, góp phần cải thiện đời sống kinh tế, nâng cao mức sống của người dân, thúc đẩy nền kinh tế nông thôn phát triển Qua đề tài này, tác giả mong muốn đóng góp một phần ý kiến nhằm hoàn thiện hoạt động cho vay hộ kinh doanh tại ngân hàng NN&PTNT huyện Quế Sơn, góp phần tăng khả năng cạnh tranh, thúc đẩy hoạt động kinh doanh của ngân hàng, giúp ngân hàng hoạt động có hiệu quả. Qua quá trình nghiên cứu, luận văn đã giải quyết được các nhiệm vụ nghiên cứu sau: - Hệ thống hóa, phân tích và tổng hợp các vấn đề lý luận liên quan đến hoạt động cho vay hộ kinh doanh của ngân hàng thương mại. Trong đó, nội dung trọng tâm là phân tích thực trạng cho vay hộ kinh doanh, những hạn chế và tồn tại trong công tác cho vay hộ kinh doanh của NHTM và đề xuất hệ thống tiêu chí đánh giá công tác cho vay hộ kinh doanh của NHTM. Luận văn cũng đã phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến công tác cho vay hộ kinh doanh của NHTM bao gồm các nhân tố bên ngoài và nhân tố bên trong. - Đánh giá, phân tích thực trạng của công tác cho vay hộ kinh doanh tại Ngân hàng NN&PTNT huyện Quế Sơn. Luận văn đã tiến hành đánh giá phân tích thực trạng triển khai các biện pháp nhằm hoàn thiện hoạt động cho vay hộ kinh doanh và phân tích những hạn chế trong cho vay hộ kinh doanh tại Chi nhánh qua đó, tổng kết về những
26. 24 thành tựu và hạn chế trong công tác cho vay hộ kinh doanh tại Chi nhánh trong thời gian qua và phân tích nguyên nhân của những hạn chế nói trên. - Đề xuất hệ thống gồm 6 giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động cho vay hộ kinh doanh Ngân hàng NN&PTNT huyện Quế Sơn. Đồng thời, để tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các giải pháp, luận văn cũng đã đề xuất các kiến nghị với UBND huyện Quế Sơn, với NHNN Việt Nam và với NN&PTNT huyện Quế Sơn