Luận văn Nghiên cứu dạy học tích hợp cho mô đun máy điện tại trường Trung cấp nghề khu vực Nam Tây Ninh (Phần 1)

Nội dung text: Luận văn Nghiên cứu dạy học tích hợp cho mô đun máy điện tại trường Trung cấp nghề khu vực Nam Tây Ninh (Phần 1)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LÊ THỊ THU TÂM NGHIÊN CỨU DẠY HỌC TÍCH HỢP CHO MÔ ĐUN MÁY ĐIỆN TẠI TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ KHU VỰC NAM TÂY NINH S K C 0 0 0 2 8 1 NGÀNH: LL &PPDHKT – 601410 S K C 0 0 3 7 7 2 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, 2012
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ TÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LÊ THỊ THU TÂM NGHIÊN CỨU DẠY HỌC TÍCH HỢP CHO MÔ ĐUN MÁY ĐIỆN TẠI TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ KHU VỰC NAM TÂY NINH NGÀNH: LL &PPDHKT – 601410 Hướng dẫn khoa học: TS. ĐẶNG VĂN THÀNH TP. Hồ Chí Minh, tháng 8 năm 2012
3. LÝ LỊCH KHOA HỌC I. LÝ LỊCH SƠ LƢỢC: - Họ & tên: Lê Thị Thu Tâm Giới tính: Nữ - Ngày, tháng, năm sinh: 28/02/1979 Nơi sinh: Tây Ninh - Quê quán: Trảng Bàng – Tây Ninh. Dân tộc: Kinh - Chỗ ở riêng hoặc địa chỉ liên lạc:Số 20 ấp An Phú, xã An Hòa, Huyện Trảng, Tỉnh Tây Ninh. - Điện thoại:0905525805. - E-mail: tamleedu@gmail.com II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO: Đại học: - Hệ đào tạo: Chính qui. Thời gian đào tạo từ 10/1998 đến 10/2002 - Nơi học (trƣờng, thành phố): Trƣờng Đại học Sƣ Phạm Kỹ Thuật Thành phố Hồ Chí Minh. - Ngành học: Điện khí hóa-Cung cấp điện. III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC: Thời gian Nơi công tác Công việc đảm nhiệm 2003-2006 Trƣờng TCN Tây Ninh. Giáo viên bộ môn Điện công nghiệp Trƣờng TCN khu vực 2007- nay Giáo viên bộ môn Điện công nghiệp Nam Tây Ninh
4. LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin chịu trách nhiệm trƣớc pháp luật. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 9 năm 2012 (Ký tên và ghi rõ họ tên) Lê Thị Thu Tâm ii
5. LỜI CẢM ƠN Qua quá trình thực hiện luận văn, người nghiên cứu xin gởi lời cảm ơn đặc biệt đến thầy TS. Đặng Văn Thành-Trường đại học Sư Phạm Kỹ Thuật TpHCM- nếu như không có sự hướng dẫn, giúp đỡ và hỗ trợtận tình của thầy, tôi không thể hoàn thành đề tài. Xin chân thành cảm ơn đến cô TS. Võ Thị Xuân và thầy TS Nguyễn Văn Tuấn là những người đã tận tình giảng dạy và truyền thụ những kinh nghiệm quý báu cho tôi trong suốt khóa đào tạo sau đại học. Cảm ơn sự hỗ trợ và giúp đỡ của Thạc sĩ Phan Ngọc Trung, kỹ sư Phan Khôi Nguyên, Kỹ sư Trần Thị Hoàng Anh, những người bạn đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài. Xin cảm ơn Ban giám hiệu, quý thầy cô và các em học sinh trường trung cấp nghề khu vực Nam Tây Ninhđã nhiệt tình đóng góp ý kiến và tích cực tham gia thực nghiệm sư phạm.Cảm ơn gia đình, người thân đã giúp đỡ, động viên người nghiên cứu trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn. Xin chân thành cảm ơn. iii
6. TÓM TẮT LUẬN VĂN Dạy học tích hợp đƣợc xem là một trong những hƣớng dạy học phù hợp với mục tiêu đổi mới giáo dục nghề nghiệp trong giai đoạn hiện nay.Mục tiêu của dạy học tích hợp là đào tạo ra ngƣời thợ giải quyết đƣợc các vấn đề của thực tiễn nghề, đó là kiến thức, kỹ năng và thái độ.Dạy kiến thức là dạy cho học sinh đi từ nhận biết đƣợc các tri thức, các khái niệm ban đầu đến hiểu, nắm và giải thích đƣợc bản chất, mối quan hệ của các khái niệm,hệ thống tri thức để từ đó vận dụng, phân tích, tổng hợp, đánh giá đƣợc vấn đề.Dạy kỹ năng là đào tạo ra ngƣời thợ biết làm việc nghĩa là dạy nhƣ thế nào để quá trình thực hành của học sinh đƣợc phong phú hơn; vận dụng đƣợc kiến thức - kỹ năng để giải quyết tình huống cụ thể hiệu quả hơn, từ đó học sinh có khả năng tìm việc, tự tạo việc làm hoặc tiếp tục học lên trình độ cao hơn.Cuối cùng, dạy thái độ hay dạy kỹ năng sống nghĩa là hình thành cho các em kỹ năng làm việc nhóm,kỹ năng giao tiếp, ứng xử, tƣ duy, giải quyết xung đột, hợp tác, chia sẻ Tuy nhiên, việc áp dụng dạy học tích hợp vào các cơ sở dạy nghề không phải là công việc dễ dàng, một sớm một chiều, phƣơng pháp này đòi hỏi ngƣời giáo viên phải trao dồi để có những kiến thức và kinh nghiệm thực tế để giúp quá trình truyền đạt lý thuyết và thực hành sao cho kiến thức mà HS học đƣợc có thể tự tin giải quyết những công việc trong cuộc sống.Với một trƣờng trung cấp nghề còn non trẻ nhƣ Trƣờng trung cấp nghề khu vực Nam Tây Ninh thì việc dạy học tích hợp vẫn chƣa đƣợc áp dụng,vì vậy, nhằm góp phần vào việc nâng cao chất lƣợng đào tạo nghề tại đơn vị công tác, ngƣời nghiên cứu thực hiện luận văn tốt nghiệp: “Nghiên cứu dạy học tích hợp cho mô đun Máy Điện tại trường trung cấp nghề khu vực Nam Tây Ninh”. Luận văn này tập trung giải quyết các vấn đề mới là: - Khái niệm dạy học tích hợp mô đun Máy Điện. - Các nguyên tắc dạy tích hợp. - Khảo sát những phƣơng pháp dùng dạy học tích hợp. - Xây dựng bài giảng và giáo án tích hợp cho mô đun Máy Điện. iv
7. - Ƣu , nhƣợc điểm của việc soạn giáo tích hợp cho mô đun Máy Điện theo đề xuất. Các nghiên cứu trên là cơ sở để đề tài đã đạt đƣợc kết quả nhƣ sau: - Giúp cho giáo viên tiếp cận một quan điểm dạy học mới. Đó là giải quyết đƣợc bài toán giữa dạy lý thuyết và thực hành đan xen lẫn nhau từ đó giúp cho học sinh có cái nhìn tổng quan về thực tế. - Triển khai giữa dạy lý thuyết và thực hành một cách hiệu quả từ đó : + Nâng cao chất lƣợng dạy và học tại trƣờng; + Giúp cho HS giảm đƣợc khoảng cách giữa lý thuyết với thực tiễn; + Giải quyết bài toán kinh tế cho các doanh nghiệp khi giảm việc đào tạo lại; + Giúp cho học sinh sau khi ra trƣờng tiếp cận kỹ thuật mới một cách nhanh chóng. v
8. ABSTRACT Integrated education is considered one of the teaching method that is suitable for the goal of the vocational training improvement at the moment. The goal of the integrated education is to make out workers can resolve the real problem (knowledge, skill and attitude). Knowledge teaching is to teach students to identify from knowledge, basic concepts to understand, know, and explain nature, relationship of concepts, knowledge system, then students apply for, analyse, summarize, evaluate the problem. Skill teaching is to teach students can work, meaning teach how students can practise more and more; can apply knowledge, skill for resolving the problem more effective and more specific; then students can find a job, make a job by themselve or continue learning the bigger level. Finally, attitude teaching or life skill teaching is to make students have team-work skill, communication skill, behavioural skill, thinking skill, skill in conflict, collaboration skill, share skill However, Appling integrated education in a vocational training school is not easy in short time, except sample lecture, teaching festival; otherwise, The teacher will teach theory first, then teach practice later in one of the integrated lecture of the module. For the young vocational training school as the Tay Ninh South Area vocational training school, the integrated education is not applied for. Therefor, tocontribute to improvethe quality of vocational training in my school, researcher implement this essay “Researching the integrated education for electrical equipment module in the Tay Ninh South Area vocational training school”. This essay resolves a new problem is: - Introduction of the integrated education about Electric Equipment module - Principle of integrated education - Survey a solution : “The teaching solutions of the integrated education” - Make a lecture and lesson plan of the integrated education about Electric Equipment module. vi
9. - Advantage and disadvantage of the integrated education about Electric Equipment module. The above researchs is a basis of this topic to achieve the following result: - Help teachers to approach a new teaching view of point. That is to resolve a matter come between theory and practice, then help students have a overview about the truth. - Implement a effective teaching solution between theory and practice to: + Improve the quality of teaching and learning at school. + Help students to reduce distance between theory and practice. + Resolve an economic problem for enterprises to reduce the retraining courses. + Help students to approach the new technique quickly after graduating. vii
10. MỤC LỤC TRANG TỰA TRANG QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LÝ LỊCH KHOA HỌC i LỜI CAM ĐOAN ii LỜI CẢM ƠN iii TÓM TẮT LUẬN VĂN iv ABSTRACT vi MỤC LỤC viii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT xii DANH SÁCH HÌNH, BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ xiii MỞ ĐẦU 1 1. Lý do chọn đề tài. 1 2. Mục tiêu nghiên cứu 2 3. Nhiệm vụ nghiên cứu. 2 4. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu 2 5. Giả thuyết nghiên cứu 2 6. Giới hạn đề tài 2 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 2 NỘI DUNG 3 CHƢƠNG 1:CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DẠY HỌC TÍCH HỢP 3 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nƣớc. 3 1.1.1 Tình hình nghiên cứu trong nƣớc. 3 1.1.2 Tình hình nghiên cứu ở ngoài nƣớc. 4 1.2. Khái niệm về dạy học tích hợp 5 1.2.1. Khái niệm về tích hợp. 5 1.2.2 Khái niệm dạy học tích hợp. 5 1.3. Khái niệm dạy học tích hợp cho mô đun Máy Điện. 5 1.3.1 Khái niệm mô đun Máy Điện. 5 viii
11. 1.3.2. Khái niệm dạy học tích hợp cho mô đun Máy Điện. 6 1.4 Nguyên tắc dạy học tích hợp. 7 1.4.1 Kết hợp tính giáo dục và phát triển tƣ duy kỹ thuật. 7 1.4.2 Kết hợp tính khoa học với tính vừa sức. 8 1.4.3 Kết hợp tính lý luận với tính thực tiễn. 8 1.4.4 Kết hợp củng cố và phát triển năng lực. 8 1.4.5 Kết hợp dạy và học. 8 1.5. Đặc điểm của dạy học tích hợp. 9 1.5.1 Định hƣớng đầu ra. 9 1.5.2. Lấy ngƣời học làm trung tâm. 10 1.5.3. Dạy và học các năng lực thực hiện. 10 1.6 Khảo sát những phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích hợp. 11 1.6.1 Phƣơng pháp thuyết trình tích cực (Active Lecturing) 11 1.6.2 Phƣơng pháp giảng dạy theo nhóm (Group Activity) 13 1.6.3. Phƣơng pháp Socrates. 14 1.6.4 Kỹ thuật Jigsaw (kỹ thuật mảnh ghép). 15 1.6.5 Phƣơng pháp mô phỏng . 17 1.6.6 Dạy học theo hƣớng cá thể hóa. 20 1.7 Các điều kiện cơ bản để dạy tích hợp. 22 1.7.1 Về chƣơng trình đào tạo 22 1.7.2 Về cơ sở vật chất. 22 1.7.3 Về đội ngũ giáo viên. 23 1.7.4 Về trình độ học sinh. 23 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 24 CHƢƠNG 2:THỰC TRẠNG DAỴ HOC̣ MÔĐUN MÁY ĐIỆNTẠI TRƢỜNG TRUNG CẤP NGHỀ KHU VỰC NAM TÂY NINH. 25 2.1 Giới thiệu sơ lƣợc về trƣờng trung cấp nghề khu vực Nam Tây Ninh. 25 2.2Tính đặc thù của mô đun Máy Điện. 25 ix
12. 2.3 Đánh giá thực trạng giảng dạy mô đun Máy Điện tại trƣờng trung cấp nghề khu vực Nam Tây Ninh. 26 2.3.1 Thực trạng dạy mô đun Máy Điện tại trƣờng trung cấp nghề khu vực Nam Tây Ninh hiện nay. 26 2.3.2 Thực trạng học tập mô đun Máy Điện của học sinh tại trƣờng trung cấp nghề khu vực Nam Tây Ninh hiện nay. 31 Kết luận chƣơng 2 36 CHƢƠNG 3: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP THỰC HIỆN DẠY HỌC TÍCH HỢP CHO MÔ ĐUN MÁY ĐIỆN TẠI TRƢỜNG TRUNG CẤP NGHỀ KHU VỰC NAM TÂY NINH. 37 3.1. Những định hƣớng chung về dạy học tích hợp cho mô đun Máy Điện tại trƣờng trung cấp nghề khu vực Nam Tây Ninh. 37 3.2. Đề xuất giải pháp về dạy học tích hợp cho mô đun Máy Điện tại trƣờng trung cấp nghề khu vực Nam Tây Ninh. 39 3.2.1 Xây dựng bài giảng tích hợp 39 3.2.2 Thiết kế giáo án. 42 3.2.3. Phƣơng pháp soạn giáo án tích hợp cho mô đun Máy Điện. 45 3.3. Ƣu, nhƣợc điểm khi vận dụng phƣơng pháp soạn giáo án tích hợp mô đun Máy Điện theo đề xuất. 50 3.3.1. Ƣu điểm: 50 3.3.2. Nhƣợc điểm: 50 3.4 Thực hiện giáo án và bài giảng tích hợp cho mô đun Máy Điện. 50 3.4.1 Bài thứ nhất: “Kiểm tra, bảo dƣỡng động cơ không đồng bộ ba pha” 52 3.4.2 Bài thứ hai: “Xây dựng sơ đồ khai triển (trải) dây quấn động cơ không đồng bộ ba pha kiểu đồng khuôn tập trung” (xem phụ lục 8). 73 Kết luận chƣơng 3 74 CHƢƠNG 4:THƢC̣ NGHIÊṂ SƢ PHAṂ 75 4.1. Mục đích thực nghiệm. 75 4.2. Nội dung thực nghiệm. 75 x
13. 4.3. Đối tƣợng thực nghiệm. 75 4.4. Qui trình thực nghiệm. 76 4.5. Kết quả thực nghiệm. 77 4.6. Nhận xét kết quả thực nghiệm. 85 4.7. Kiểm nghiệm giả thuyết. 87 Kết luận chƣơng 4 89 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 90 1. Kết luận. 90 2. Kiến nghị. 91 3. Hƣớng phát triển của đề tài. 91 TÀI LIỆU THAM KHẢO 92 PHỤ LỤC xi
14. DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ 1. B05ĐC Lớp đối chứng B05 2. B05TN Lớp thực nghiệm B05 3. B06ĐC Lớp đối chứng B06 4. B06TN Lớp thực nghiệm B06 5. CTK Chƣơng trình khung 6. CTKTCDN Chƣơng trình khung tổng cục dạy nghề. 7. ĐC Động cơ 8. ĐCKĐB Động cơ không đồng bộ 9. ĐCN Điện công nghiệp 10. DH Dạy học 11. GV Giáo viên 12. HS Học sinh 13. QĐ-BLĐTBXH Quyết định Bộ Lao động- thƣơng binh Xã hội 14. TCDN Tổng cục dạy nghề 15. TCN Trung cấp nghề 16. TN Thực nghiệm xii