Luận văn Dạy học tích hợp trong dạy sửa xe máy ở công ty TNHH một thành viên dạy nghề Nam Khánh Tân (Phần 1)

Nội dung text: Luận văn Dạy học tích hợp trong dạy sửa xe máy ở công ty TNHH một thành viên dạy nghề Nam Khánh Tân (Phần 1)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ PHẠM VĂN SUM DẠY HỌC TÍCH HỢP TRONG DẠY SỬA XE GẮN MÁY Ở CTY TNHH MỘT THÀNH VIÊN DẠY NGHỀ NAM KHÁNH TÂN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - 601401 S KC 0 0 4 1 8 7 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 04 năm 2014
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ PHẠM VĂN SUM DẠY HỌC TÍCH HỢP TRONG DẠY SỬA XE GẮN MÁY Ở CÔNG TY TNHH MỘT THÀNH VIÊN DẠY NGHỀ NAM KHÁNH TÂN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC - 601401 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 4/2014
3. LÝ LỊCH KHOA HỌC I. LÝ LỊCH SƠ LƢỢC: Họ và tên: Phạm văn Sum Giới tính: nam Ngày tháng năm sinh: 5/1/1975 Nơi sinh: Đức Hòa, Long An Nguyên quán: Đức Hòa, Long An Dân tộc : Kinh Địa chỉ liên lạc: Ấp khánh Tân, xã Khánh Bình, Tân Uyên, Bình Dƣơng Điện thọai cơ quan: Điện thọai riêng: Email: II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO: 1. Trung cấp chuyên nghiệp: Hệ đào tạo: chính quy Thời gian: 1993 đến 1996 Nơi học: Trƣờng trung cấp kỹ thuật Cao Thắng số 65 Hùynh Thúc Kháng Q1, Tp HCM Ngành học: cơ khí ô tô Đồ án tốt nghiệp: hệ thống làm mát trên xe ô tô 2. Đại học: Hệ đào tạo: chính quy Thời gian: 1998 đến 2002 Nơi học: trƣờng đại học Sƣ Phạm Kỹ Thuật Tp HCM Ngành học: cơ khí động lực Đồ án tốt nghiệp: hệ thống điều hòa trên xe ôtô III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN NGHề Thời gian Nơi công tác Công việc đảm nhiệm 1996 đến 1998 Công ty liên doanh ôtô Vinastar Công nhân lắp ráp xe Từ 202 đến 2009 Công ty Samjung vina Phụ trách kỹ thuật Từ 2009 đến nay Cty dạy nghề Nam Khánh Tân Giáo viên i
4. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 30 tháng 2 năm 2014 ( ký tên ghi rõ họ tên) Phạm Văn Sum ii
5. TÓM TẮT Trong bất kỳ xã hội nào, lực lƣợng lao động có kiến thức, kỹ năng, và thái độ lao động là những nhân tố trực tiếp tham gia vào quá trình tạo ra của cải cho xã hội. khi Việt Nam tham gia vào quá trình tòan cầu hóa, bên cạnh việc kiến thức công nghệ tăng một cách nhanh chóng, luôn là thách thức cho lực lƣợng lao động và các cơ sở dạy nghề. Giáo dục nghề nghiệp luôn phải đáp ứng nhu cầu của xã hội về chất cũng nhƣ về lƣợng, một lực lƣợng lao động đáp ứng đƣợc trong hiện tại cũng nhƣ có khả năng tự học để thích ứng đƣợc trong tƣơng lai luôn là trăn trở của các nhà sƣ phạm nghề nghiệp. Trong lĩnh vực dạy nghề, dạy học tích hợp phát triển kiến thức, kỹ năng, thái độ theo định hƣớng đầu ra, giúp ngƣời học có khả năng giải quyết vấn đề mà chính nghề nghiệp đó đặt ra trong xã hội ở hiện tại và tƣơng tai. Từ năm 2008, bộ lao động đã triển khai giảng dạy theo chƣơng trình khung (theo các mô đun năng lực thực hiện ) có kèm theo bảng phân tích nghề, hƣớng dẫn sọan giáo án cụ thể. Hội thảo giáo viên dạy nghề tòan quốc năm 2013 đã thống nhất dạy tích hợp. Nhƣng thực tế định hƣớng đầu ra, phát triển khả năng giải quyết vấn đề, hình thành năng lực họat động cho ngƣời học trong mỗi tiết giảng, sau mỗi mô đun, luôn là khó khăn cho không ít giáo viên dạy nghề. Từ đó ngƣời nghiên cứu quyết định chọn đề tài “ Dạy học tích hợp trong dạy sửa xe máy ở công ty TNHH một thành viên dạy nghề Nam Khánh Tân ”. Với nội dung chính gồm bốn chƣơng nhƣ sau: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận dạy học tích hợp Chƣơng 2 : Cơ sở thực tiễn dạy học nghề sửa xe gắn máy tại công ty TNHH MTV dạy nghề Nam Khánh Tân huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dƣơng Chƣơng 3: Tổ chức dạy học tích hợp nghề sửa xe gắn máy tại công ty TNHH MTV dạy nghề Nam khánh Tân huyện Tân Uyên Tỉnh Bình Dƣơng Cuối cùng là kết luận và kiến nghị. iii
6. ABSTRACT In any society, the employees have the knowledge, skills, and attitudes labor are factors directly involved in the process of creating products for society. Vietnam's integration with the world, besides technological knowledge increases rapidly, always a challenge for workers and vocational training institutions. Vocational education must always meet the needs of social workers in sufficient quantities and quality padded workers, good workers in the present and possible future study in order to adapt future is always concern of professional educators. In the field of vocational training, integrated teaching as developing knowledge, skills, attitudes, output-oriented, have the ability to help students solve problems that the profession poses in current social and future Since 2008, the Ministry of Labour, Invalids and Social Affairs has provided teaching flavor samples (carrying capacity modular) is accompanied by a breakdown of vocational guidance specific lesson plans. National Vocational Competition 2013 organizers have used integrated teaching methods. Actually, output-oriented teaching, learning problem-solving methods, students have the ability to work after the lesson, after each module, which is always difficult for many vocational teachers. Since then, researchers decided the topic " motorcycle repair training in Nam Khanh Tan company with integrated ". The main content consists of four chapters as follows: Chapter 1: Integrated Teaching Rationale Chapter 2: Practical teaching career in motorcycle repair at Nam Khanh Tan company at Tan Uyên district, Binh Duong Provice. Chapter 3: Integrated teaching career in motorcycle repair at Nam Khanh Tan company At Tan Uyên district, Binh Duong Provice. iv
7. MỤC LỤC Lý lịch khoa học i Lời cam đoan ii Tóm tắt iii Abstract iv Mục lục v Danh sách các chữ viết tắt ix Danh mục hình x Danh mục bảng, biểu đồ xi MỞ ĐẦU 1 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1 2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆN VỤ NGHIỆN CỨU 1 2.1. Mục tiêu nghiên cứu: 1 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: 2 3. ĐỐI TƢỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIỆN CỨU 2 3.1. Đối tƣợng nghiên cứu 2 3.2. Khách thể nghiên cứu 2 4. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU 3 5. GIỚI HẠN VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 3 6. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 3 6.1. Phƣơng pháp nghiên cứu về tài liệu 3 6.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn 3 6.3. Phƣơng pháp phỏng vấn chuyên gia 3 6.4. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm 4 6.5. Phƣơng pháp thống kê toán học 4 7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI 4 7.1. Về lý luận 4 7.2. Về thực tiễn 4 v
8. NỘI DUNG 5 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN DẠY HỌC TÍCH HỢP 5 1.1.Tổng quan 5 1.1.1.Trên thế giới 5 1.1.2.Tại Việt Nam 6 1.2. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN CỦA ĐỀ TÀI 8 1.2.1. Khái niệm tích hợp: (Integration) 8 1.2.2. Dạy học tích hợp (viết tắt DHTH): 8 1.2.3. Khái niệm mô đun 9 1.2.4. Khái niệm phƣơng pháp dạy học 9 1.2.5. Khái niệm về năng lực thực hiện. 10 1.3. CÁC QUAN ĐIỂM TÍCH HỢP VỀ NỘI DUNG 12 1.4 . ĐẶC ĐIỂM DẠY HỌC TÍCH HỢP 13 1.4.1. Lấy ngƣời học làm trung tâm 13 1.4.1. Định hƣớng đầu ra 13 1.4.3. Dạy và học theo năng lực thực hiện 14 1.5. MỤC ĐÍCH DẠY HỌC TÍCH HỢP 14 1.6. QUAN ĐIỂM VỀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC BÀI DẠY TÍCH HỢP 15 1.6.1. Quan điểm dạy học giải quyết vấn đề (GQVĐ) 15 1.6.2. Quan điểm dạy học định hƣớng hoạt động 17 1.7. CÁC PHƢƠNG ÁN TỔ CHỨC BÀI DẠY TÍCH HỢP 21 1.7.1.Cấu trúc giáo án tích hợp 23 1.7.2. Các điều kiện cơ bản để thực hiện dạy học tích hợp 25 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 26 Chƣơng 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN DẠY HỌC NGHỀ SỬA XE GẮN MÁY TẠI CÔNG TY TNHH MTV DẠY NGHỀ NAM KHÁNH TÂN, HUYỆN TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƢƠNG 27 2.1. GIỚI THIỆU SƠ LƢỢC VỀ CÔNG TY TNHH DẠY NGHỀ NAM KHÁNH TÂN HUỆN TÂN UYÊN TỈNH BÌNH DƢƠNG 27 vi
9. 2.2. GIỚI THIỆU CHƢƠNG TRÌNH NGHỀ SỬA XE MÁY 29 2.2.1. Tính đặc thù của nghề sửa xe gắn máy 29 2.2.2. Phân tích nội dung chƣơng trình nghề sủa xe gắn máy 30 2.3. KHẢO SÁT THỰC TRẠNG GIẢNG DẠY NGHề SỬA XE GẮN MÁY TẠI CÔNG TY TNHH MTV DẠY NGHỀ NAM KHÁNH TÂN HUYỆN TÂN UYÊN TỈNH BÌNH DƢƠNG 31 2.3.1. Nhiệm vụ khảo sát 31 2.3.2. Phƣơng pháp khảo sát 32 2.3.3. Tổng hợp, phân tích, đánh giá kết quả khảo sát 33 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 44 Chƣơng 3 TỔ CHỨC DẠY HỌC TÍCH HỢP NGHỀ SỬA XE GẮN MÁY TẠI CÔNG TY TNHH MTV DẠY NGHỀ NAM KHÁNH TÂN, HUYỆN TÂN UYÊN TỈNH BÌNH DƢƠNG 45 3.1. CẤU TRÚC NỘI DUNG CHƢƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO NGHỀ SỬA XE MÁY THEO HƢỚNG TÍCH HỢP 45 3.2.Tổ chức bài dạy tích hợp nghề sửa xe gắn máy tại công ty TNHH MTV dạy nghề Nam Khánh Tân 52 3.2.1. Tổ chức biên sọan bài dạy tích hợp 52 3.3.2.Phƣơng pháp dạy bài tích hợp 56 3.3. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM 58 3.3.1. Mục đích và nhiệm vụ của thực nghiệm sƣ phạm 58 3.3.2. Nội dung thực nghiệm 58 3.3.3. Đối tƣợng thực nghiệm 59 3.3.4. Phƣơng pháp kiểm tra, đánh giá kết quả thực nghiệm 59 3.4. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM 61 3.4.1. Nhận xét của giáo viên dự giờ về bài dạy tích hợp 61 3.4.2. Kết quả đánh giá của giáo viên dự giờ 62 3.4.3. Kết quả từ phiếu khảo sát học sinh sau khi dạy thực nghiệm 65 3.4.4. Kết quả đánh giá từ bài kiểm tra của học sinh sau khi thực nghiệm 66 vii
10. 3.5. Nhận xét kết quả thực nghiệm 70 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 71 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 72 1. KẾT LUẬN 72 2. KIẾN NGHỊ: 72 TÀI LIỆU THAM KHẢO 73 PHỤ LỤC 1 PHỤ LỤC 2 PHỤ LỤC 3 PHỤ LỤC 4 viii
11. DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT KÝ HIỆU Ý NGHĨA DHTH : Dạy học tích hợp ĐHHĐ : Định hƣớng họat động GQVĐ : Giải quyết vấn đề GV : Giáo viên HS : Học Sinh KTĐG : Kiểm tra đánh giá Lớp ĐC : Lớp đối chứng Lớp TN : Lớp thực nghiệm LT : Lý thuyết PPDH : Phƣơng pháp dạy học SCN : Sơ cấp nghề TH : Thực hành THHT : Tình huống học tập VD : Ví dụ XM : Xe máy ix
12. DANH MỤC HÌNH HÌNH TRANG Hình 1.1. Các thành tố cấu thành năng lực thực hiện [14] 11 Hình 1.2. Cấu trúc của năng lực thực hiện hoạt động chuyên nghề [14] 11 Hình 1.3: Cấu trúc dạy học định hƣớng giải quyết vấn đề 3 bƣớc 15 Hình 1.4: Cấu trúc dạy học định hƣớng giải quyết vấn đề 4 bƣớc 16 Hình 1.5: Cấu trúc dạy học định hƣớng hoạt động 20 Hình 2.1: Mặt bằng công ty Nam Khánh Tân 27 Hình 2.2: Nhìn bên ngoài của xƣởng 27 Hình 2.3: Bên trong xửởng điện 28 Hình 2.4: Nhìn bên trong xƣởng động cơ 28 x
13. DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ BẢNG TRANG Bảng 1.1: Một số phƣơng án bài dạy tích hợp 22 Bảng 1.2: Cấu trúc cơ bản của giáo án tích hợp: 23 Bảng 2.1: Chƣơng trình khung đào tạo nghề sửa xe máy 31 Bảng 2.2: Kết quả khảo sát động cơ học tập trong dạy nghề sửa xe máy 33 Bảng.2.3: Kết quả khảo sát về tổ chức dạy học nội dung tích hợp trong sửa xe máy 34 Bảng 2.4: Kết quả tìm hiểu việc sử dụng PTDH của giáo viên 34 Bảng 2.5: Kết quả việc sử dụng phƣơng tiện học tập 35 Bảng 2.6: Kết quả khảo sát mức độ đạt đƣợc những kỹ năng của học sinh 36 Bảng 2.7: Biểu hiện của học sinh khi học các mô đun sửa xe máy trên lớp 37 Bảng 2.8: Kết quả khảo sát thái độ học tập học sinh khi giáo viên sử dụng phƣơng tiện dạy học 38 Bảng 2.9:Kết quả khảo sát việc xác định mục tiêu dạy học mô dun của các giáo viên 39 Bảng 2.10: Kết quả khảo sát yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng dạy học mô đun 40 Bảng 2.11:Kết quả khảo xác việc sử dụng phƣơng pháp dạy học 40 Bảng 2.12: Kết quả khảo sát khó khăn khi thực hiện bài giảng tích hợp 41 Bảng 2.13: Kết quả khảo sát nhiệm vụ GV khi sử dụng PPD bày dạy tích hợp 42 Bảng 2.14: Kết quả khảo sát điều kiện khi sử dụng PPDH bải dạy tích hợp 43 Bảng 2.15: Kết quả khảo sát ý kiến đề xuất của thầy cô 43 Bảng 3.1: Tên các mô đun 49 Bảng 3.2: Mô dun 1: Nhập nghề và sửa chữa cơ bản 49 Bảng 3.3: Mô đun 2: Sửa chữa động cơ và điện trên xe máy 50 Bảng 3.4: Mô dun 3: Sửa chữa khung sƣờn 51 Bảng 3.5: Mô đun 4: Chuẩn đóan các hƣ hỏng- sửa chữa phun xăng 51 Bảng 3.6: Phƣơng án tích hợp 52 xi
14. Bảng 3.7: Bài thực nghiệm 58 Bảng 3.8: Nội dung đánh giá dự giờ của giáo viên 62 Bảng 3.9: Điểm đánh giá của giáo viên dạy lớp XM 13B1 64 Bảng 3.10: Điểm đánh giá của giáo viên dạy lớp XM 13B2 64 Bảng 3.11: Kết quả kiểm tra ở nhóm đối chứng và thực nghiệm 67 Bảng 3.12: Phân phối xác suất (Fi : SHS; Xi điểm đạt) 67 Bảng 3.13: Phân phối tầng suất hội tụ.Fi% (Fi : SHS ; Xi điểm đạt) 67 Bảng 3.14: Tổng trung bình nhóm đối chứng 68 Bảng 3.15: Tổng trung bình nhóm thực nghiệm 68 Bảng 3.16: So sánh giữa nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm 69 BIỂU ĐỒ TRANG Biểu đồ 3.1: Đánh giá của giáo viên sau giờ giảng lớp XM 13B1 64 Biểu đồ 3.2: Đánh giá của giáo viên sau giờ giảng lớp XM 13B2 65 xii
15. MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Giáo dục nghề nghiệp đƣợc đề cập trong mục 3, điều 32 của luật giáo dục (2005) đề cập đến “ mục tiêu của giáo dục nghề nghiệp là đào tạo ngƣời lao động có kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp ở các trình độ khác nhau, có đạo đức, lƣơng tâm nghề nghiệp”. ngƣời học đƣợc đào tạo để trở thành ngƣời có khả năng tự tạo việc làm, hoặc đáp ứng đƣợc nhu cầu nhà tuyển dụng và có thể tham gia vào việc học tập suốt đời. Để đào tạo nguồn lao động có kiến thức, kỹ năng, và đạo đức nhƣ mục tiêu thì cải tiến phƣơng pháp là các thức mà con đƣờng để đạt đƣợc mục tiêu trên cũng nhƣ đáp ứng nhu cầu xã hội, tuân theo quy luật cung cầu về nguồn lao động là vệc làm cần thiết. Dạy tích hợp đang là xu thế giáo dục, từ đế án sách giáo khoa sau năm 2015 cho học sinh phổ thông sẽ học theo phƣơng pháp tích hợp, cũng nhƣ bộ lao động thƣơng binh và xã hội đã cho xây dựng chƣơng trình khung theo QĐ 58/2008/QĐ- BLĐTBXH. Đồng thời tổng cục dạy nghề đã có những hƣớng dẫn về sọan thảo giáo án bài dạy tích hợp. Xuất phát từ thực tiễn, bản thân ngƣời nghiên cứu hiện đang làm việc, giảng dạy nghề Sửa xe gắn máy tại công ty TNHH MTV dạy nghề Nam Khánh Tân nên chon đề tài: “Dạy học tích hợp trong dạy sửa xe gắn máy tại công ty TNHH MTV dạy nghề Nam Khánh Tân, huyện Tân Uyên, Tỉnh Bình Dƣơng”. 2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆN VỤ NGHIỆN CỨU 2.1. Mục tiêu nghiên cứu: “Nghiên cứu quan điểm dạy học tích hợp, triển khai dạy học tích hợp trong dạy sửa xe gắn máy tại công ty TNHH MTV dạy nghề Nam Khánh Tân”. Nhằm 1
16. góp phần nâng cao chất lƣợng giảng dạy, rút ngắn thời gian học tập, đáp ứng nhu cầu xã hội. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt đƣợc mục tiêu trên ngƣời nghiên cứu thực hiện các nhiệm vụ cơ bản sau: Nhiệm vụ 1: Nghiên cứu cơ sở lý luận dạy học tích hợp - Các khái niệm liên quan dạy học tích hợp - Các quan điểm về tích hợp nội dung - Đặc điểm của dạy học tích hợp - Mục đích của dạy học tích hợp - Các quan điểm về phƣơng pháp dạy học tích hợp - Các phƣơng án tổ chức bài dạy tích hợp Nhiệm vụ 2: Khảo sát thực trạng hoạt động dạy học nghề sửa xe gắn máy ở công ty TNHH MTV dạy nghề Nam Khánh Tân (chƣơng trình dạy, cách tổ chức). Nhiệm vụ 3: Nghiên cứu - Cấu trúc chƣơng trình nghề Sửa xe gắn máy theo hƣớng bài dạy tích hợp. - Tổ chức dạy học các bài dạy tích hợp nghề học sửa xe gắn máy tại công ty TNHH MTV dạy nghề Nam Khánh Tân. 3. ĐỐI TƢỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIỆN CỨU 3.1. Đối tƣợng nghiên cứu Phƣơng pháp dạy học bài dạy tích hợp nghề sửa xe gắn máy tại công ty TNHH MTV dạy nghề Nam Khánh Tân. 3.2. Khách thể nghiên cứu Chƣơng trình dạy học sửa xe máy, giáo viên và học sinh trong quá trình dạy và học sửa chữa xe máy ở công ty TNHH MTV dạy nghề Nam Khánh Tân. Hoạt động dạy và học sửa xe máy ở công ty TNHH MTV dạy nghề Nam Khánh Tân. 2
17. 4. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU Nếu tổ chức, triển khai dạy học tích hợp trong dạy nghề sửa xe gắn máy tại công ty TNHH MTV dạy nghề Nam Khánh Tân sẽ giúp ngƣời học dễ tiếp thu hơn, năng lực của học sinh sau khóa học tốt hơn, học sinh đáp ứng đƣợc nhu cầu của xã hội. 5. GIỚI HẠN VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU Do thời gian có hạn và quy mô của luận văn nên ngƣời nghiên cứu chỉ thực hiện trong phạm vi: - Cấu trúc chi tiết một số bài của chƣơng trình nghề sửa xe gắn máy theo hƣớng các bài dạy tích hợp. - Tổ chức dạy học các bài dạy tích hợp nghề sửa chữa xe gắn máy tại công ty TNHH MTV dạy nghề Nam Khánh Tân để kiểm nghiệm tính thực tiễn của đề tài. 6. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Những phƣơng pháp nghiên cứu cơ bản mà ngƣời nghiên cứu sử dụng để thực hiện trong đề tài là: 6.1. Phƣơng pháp nghiên cứu về tài liệu Nghiên cứu các tài liệu lý luận dạy học nhằm tìm hiểu lý thuyết dạy học tích hợp và các phƣơng án dạy học theo quan điểm tích hợp. Nghiên cứu chƣơng trình, sách giáo trình sách hƣớng dẫn sửa xe, các dòng xe máy thông dụng, các kiến thức mà học sinh cần nắm vững. 6.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn Tìm hiểu thực tế dạy học các mô đun học thông qua dự giờ, trao đổi với giáo viên, sử dụng phiếu điều tra, phân tích kết quả và đề xuất một số nguyên nhân của những khó khăn, sai lầm và hƣớng khắc phục. 6.3. Phƣơng pháp phỏng vấn chuyên gia Tiến hành xin ý kiến cán bộ quản lý và giáo viên dạy nghề sửa xe máy tại Nam Khánh Tân, khảo sát ý kiến và kết quả học tập của học sinh lớp đối chứng và lớp thực nghiệm. 3
18. 6.4. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm Xây dựng một số bài dạy, tổ chức thực nghiệm hoạt động dạy và học nghề sửa xe gắn máy. 6.5. Phƣơng pháp thống kê toán học Phƣơng pháp này đƣợc sử dụng kết hợp với phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu, phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn để xử lý số liệu thu đƣợc: Sử dụng phần mềm Excel 2007. 7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI 7.1. Về lý luận Góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận của lý thuyết dạy học tích hợp trong dạy học nghề sửa xe máy. 7.2. Về thực tiễn Xây dựng một số bài dạy theo hƣớng tích hợp một số kiến thức của nghề sửa xe gắn máy đảm bảo yêu cầu khoa học, sƣ phạm và khả thi trong điều kiện nhu cầu xã hội hiện nay. Tổ chức thực nghiệm sƣ phạm theo các tiến trình đã xây dựng nhằm nâng cao chất lƣợng dạy và học đồng thời rèn luyện một số kỹ năng cho học viên phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục dạy nghề trong giai đoạn hiện nay. 4
19. NỘI DUNG Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN DẠY HỌC TÍCH HỢP 1.1.Tổng quan 1.1.1.Trên thế giới Tháng 9/1968, Hội đồng liên quốc gia về giảng dạy khoa học, với sự bảo trợ của UNESCO, đã tổ chức tại Varna (Bungari) "Hội nghị tích hợp việc giảng dạy các khoa học". Hội nghị này đặt ra 2 vấn đề: - Phải dạy học tích hợp các khoa học (DHTH CKH)? - Dạy học tích hợp các khoa học là gì? Tiếp theo, UNESCO lại tổ chức Hội nghị đào tạo giáo viên để DHTH CKH tháng 4/1973 tại Đại học tổng hợp Maryland. Tình hình nói trên buộc phải xem lại chức năng truyền thống của ngƣời giáo viên (GV) là truyền đạt kiến thức, đặc biệt là những kiến thức của từng môn khoa học riêng rẽ (lí, hoá, sinh, địa chất, thiên văn ). GV phải biết dạy tích hợp các KH, dạy cho học sinh (HS) cách thu thập, chọn lọc, xử lí các thông tin, biết vận dụng các kiến thức học đƣợc vào các tình huống của đời sống thực tế. Từ thế kỉ XV đến thế kỷ XIX, các khoa học tự nhiên đã nghiên cứu giới tự nhiên theo tƣ duy phân tích, mỗi khoa học tự nhiên (KHTN) nghiên cứu một dạng vật chất, một hình thức vận động của vật chất trong tự nhiên. Nhƣng bản thân giới tự nhiên là một thể thống nhất nên sang thế kỷ XX đã xuất hiện những khoa học liên ngành, giao ngành, hình thành những lĩnh vực tri thức đa ngành, liên ngành. Các khoa học tự nhiên đã chuyển từ tiếp cận "phân tích - cấu trúc" sang tiếp cận "tổng hợp - hệ thống". Sự thống nhất của tƣ duy phân tích và tổng hợp - đều cần thiết cho sự phát triển nhận thức đã tạo nên tiếp cận "cấu trúc - hệ thống” (Structural 5
20. systemic approach) đem lại cách nhận thức biện chứng về mối quan hệ giữa bộ phận với toàn thể. Tích hợp là một trong những xu thế mới của lí luận dạy học hiện đại và đang đƣợc nhiều nƣớc trên thế giới quan tâm thực hiện, tại Phillipin có giáo trình đƣợc biên soạn có tên Fusion (sự hòa kết, sự hợp nhất) trong đó phối kết nhiều kiến thức kỹ năng để phát huy sức mạnh tổng hợp đồng bộ của các phân nghề giúp khả năng ứng dụng tốt nhất. Hội thảo quốc tế đón chào thế kỷ 21 có tên “Kết nối hệ thống tri thức trong một thế giới học tập” với sự tham gia của gần 400 nhà giáo dục thuộc 18 quốc gia đƣợc tổ chức từ ngày 6 - 8/12/2000 tại Manila (Philippines). Một trong những nội dung chính đƣợc bàn luận sôi nổi tại hội thảo này là những con đƣờng và cách thức kết nối hệ thống tri thức hƣớng vào ngƣời học trong thời đại thông tin. Muốn đáp ứng đƣợc nhu cầu kết nối hệ thống tri thức trong một thế giới học tập, đòi hỏi tƣ duy liên hội đƣợc thiết kế ngay trong nội dung, phƣơng tiện nghiên cứu và phƣơng pháp giảng dạy. Nhƣ thế, khi đứng trƣớc nhu cầu giải quyết mâu thuẫn kiến thức của tình huống học tập, ngƣời học không chỉ giải quyết theo hƣớng trực tuyến hay nội suy mà có thể còn giải quyết bằng cách ứng dụng một cách linh hoạt khả năng liên hội kiến thức. 1.1.2.Tại Việt Nam Ở Việt Nam, Thời Pháp thuộc, quan điểm tích hợp đƣợc thể hiện trong một số môn ở trƣờng tiểu học nhƣ môn «Cách trí », sau đổi thành môn « Khoa học thƣờng thức ». Môn học này còn đƣợc dạy một số năm ở trƣờng cấp I của miền Bắc nƣớc ta. Từ những năm 1987, việc nghiên cứu xây dựng nghề “Tìm hiểu Tự nhiên và xã hội” theo quan điểm tích hợp đã đƣợc thực hiện và môn học này đƣợc thiết kế để đƣa vào DH ở trƣờng cấp I từ lớp 1 đến lớp 5. Chƣơng trình năm 2000 đã đƣợc hoàn chỉnh thêm một bƣớc, quan điểm tích hợp đã đƣợc thể hiện trong CT & SGK và các hoạt động DH ở tiểu học. Tuy nhiên khái niệm tích hợp vẫn còn mới lạ với nhiều GV. Một số đã có nhận thức ban đầu nhƣng còn hạn chế về kĩ năng vận dụng. 6
21. Việc kết nối hệ thống tri thức thống qua con đƣờng dạy học liên phân môn, liên môn và liên ngành từng đƣợc đề cập trong khoa học và phƣơng pháp từ hàng chục năm trƣớc. Nhằm thu hẹp khoảng cách và khai thác thế mạnh cộng hƣởng giữa các bộ môn khoa học, nâng cao chất lƣợng đào tạo trong nƣớc. Đối với lĩnh vực dạy nghề: dạy học tích hợp theo năng lực thực hiện, hiện nay rất đƣợc chú trọng. Nhằm đào tạo đội ngũ lao động có kiến thức, kỹ năng, thái độ đáp ứng nhu cầu của xã hội. Chính vì vậy, những năm gần đây, nhất là trong vấn đề dạy nghề tích hợp đã đƣợc nhiều tác giả đề cập đến. Số lƣợng đề tài nghiên cứu về dạy học tích hợp ngày càng phát triển và mang tính ứng dụng cao nhƣ: GS.TS Trần Bá Hoành có bài viết “Dạy học tích hợp” trong đó đề cập tới các vấn đề vì sao phải dạy học tích hợp, dạy học tích hợp là gì ? dạy học tích hợp là dạy như thế nào và các điều kiện, triển vọng trong của dạy học tích hợp. GS.TS. Nguyễn Minh Đƣờng (1993): “Mô đun kỹ năng hành nghề - phƣơng pháp tiếp cận hƣớng dẫn biên soạn và áp dụng”. Đã làm sáng tỏ bản chất, hƣớng tiếp cận hƣớng dẫn biên soạn và áp dụng đã làm sáng tỏ bản chất. Hƣớng tiếp cận, áp dụng mô học trong việc đào tạo nghề. PGS.TS. Nguyễn Đức Trí (1995): Nghiên cứu ứng dụng phương thức đào tạo nghề theo đun kỹ năng hành nghề. Tất cả tài liệu đó góp phần cho việc vận dụng cách thức đào tạo theo mô hình dạy học tích hợp ở Việt Nam. Nhằm nâng cao chất lƣợng đào tạo, đáp ứng đƣợc nhu cầu xã hội. Từ năm 2003 bộ lao động thƣơng binh và xã hội đã có quyết định số 212/2003/QĐ-BLĐTBXH hƣớng dẫn xây dựng và thực hiện chƣơng trình dạy nghề. Quyết định số 58/2008/QĐ-BLĐTBXH quyết định này ban hành về chƣơng trình khung trình độ trung cấp nghề và cao đẳng nghề. quyết định số 782/QĐ-TCDN phê duyệt chƣơng trình khung dạy nghề trình độ nghề sơ cấp và khuyến nghị áp dụng đối với các cơ sở dạy nghề trên tòan quốc. Hội giảng dạy nghề tổ chức 24/9/2012 tại Hải Phòng thống nhất giảng dạy theo phƣơng án tích hợp. 7