Luận văn Đánh giá thực trạng phát hiện và quản lý bệnh nhân sốt rét của mạng lưới y tế cơ sở tại một số xã biên giới huyện Ea Soup, tỉnh Đắklắk năm 2008-2009

Nội dung text: Luận văn Đánh giá thực trạng phát hiện và quản lý bệnh nhân sốt rét của mạng lưới y tế cơ sở tại một số xã biên giới huyện Ea Soup, tỉnh Đắklắk năm 2008-2009

1. B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN LÂM QUC TUN ĐÁNH GIÁ THC TRNG PHÁT HIN VÀ QUN LÝ BNH NHÂN ST RÉT CA MNG LƯI Y T CƠ S TI MT S XÃ BIÊN GII HUYN EA SOUP TNH ĐKLK, NĂM 20082009 LUN VĂN THC SĨ KÝ SINH TRÙNG – CÔN TRÙNG Buôn Ma Thut, năm 2009
2. i B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO TRƯNG ĐI HC TÂY NGUYÊN LÂM QUC TUN ĐÁNH GIÁ THC TRNG PHÁT HIN VÀ QUN LÝ BNH NHÂN ST RÉT CA MNG LƯI Y T CƠ S TI MT S XÃ BIÊN GII HUYN EA SOUP TNH ĐKLK, NĂM 20082009 Chuyên nghành : Ký sinh trùng – Côn trùng Mã S :607265 LUN VĂN THC SĨ KÝ SINH TRÙNG – CÔN TRÙNG NGƯI HƯNG DN KHOA HC: TS H VĂN HOÀNG Buôn Ma Thut, năm 2009
3. ii LI CAM ĐOAN Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên cu ca riêng tôi ,Các s liu và kt qu nghiên cu nêu trong lun văn là trung thc, ñưc các ñng tác gi cho phép s dng và chưa tng ñưc ai công b trong bt kỳ mt công trình nào khác. `Lâm Quc Tun
4. iii LI CM ƠN Đ hoàn thành ñ tài này, tôi bày t lòng bit ơn sâu sc ñn: Ban giám hiu trưng Đi Hc Tây Nguyên Ban giám ñc Vin SRCôn TrùngKý Sinh Trùng Quy Nhơn Phòng sau Đi hc trưng Đi Hc Tây Nguyên Khoa Y Dưc , trưng Đi Hc Tây Nguyên B môn Ký sinh trùng Côn trùng, Trung Tâm Y T D phòng huyn EaSoup, Đc bit tôi bày t long bit ơn sâu sc ñn TS – Thy thuc Ưu tú H Văn Hoàng ñã tn tình trc tip ging dy, hưng dn và giúp ñ tôi hoàn thành ñ tài này. Xin cm ơn gia ñình và bn bè, ñng nghip ñã chia s, ñng viên tôi trong sut thi gian hc tp.
5. iv Mc lc Trang Trang ph bìa i Li cam ñoan ii Li cám ơn iii Mc lc iv Danh mc các ch vit tt vii Danh mc các bng biu viii M ñu 1 1.Tng quan tài liu 3 1.1 Sơ lưc lch s phát hin và phòng chng bnh st rét th gii 3 1.2 Tình hình PCSR th gii 3 1.3 Chin lưc PCSR toàn cu hin nay 5 1.4 Nhng khó khăn ca công tác PCSR hin nay 6 1.5 Công tác PCSR ti Vit Nam 7 1.6 Tình hình st rét ti huyn Easoup 7 1.7 H thng phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR ti Vit Nam và ti 8 huyn Easoup 1.7.1 H thng phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR ti Vit nam 8 1.7.2 Ti huyn Easoup 9 2. Đi tưng và phương pháp nghiên cu 13 2.1. Đa ñim nghiên cu 13 2.2 Đi tưng nghiên cu 13 2.2.1 Đi tưng nghiên cu là các dch v y t có liên quan ñn phát hin 13 và qun lý ngưi mang KSTSR ca y t xã và YTTB 2.2.2 Đi tưng nghiên cu là ñim kính hin vi 13 2.2.3 Cng ñng và mt s ñi tưng khác ca 3 xã ñưc chn 13
6. v 2.3. Thit k nghiên cu 14 2.3.1 Ct ngang mô t các dch v y t liên quan SR ti trm y t, YTTB. 14 2.3.2 Ngang cng ñng : 14 2.3.3 Mô t thc trng hot ñng ñim kính hin vi. 15 2.4 K thut s dng trong nghiên cu 16 2.4.1 K thut quan sát và phng vn ti Trm y t, y t thôn bn 16 2.4.2 K thut ñiu tra hot ñng ñim kính hin vi 16 2.4.3 K thut XN tìm KSTSR bng phương pháp nhum giêm sa 16 2.5 Các ch s và phương pháp ñánh giá trong nghiên cu 17 2.5.1 Ch s ñánh giá dch v y t ti trm y t lin quan SR, Nhân viên 17 viên y t thôn bn 2.5.2 Các ch s và phương pháp ñánh giá trong nghiên cu 18 2.5.2.1 Ch s ñánh giá trong ñiu tra thc trng hot ñng ñim kính 18 2.5.2.2 Ch s trong ñiu tra và phân tích 19 2.6 Phương pháp x lý s liu 19 2.7. Vn ñ ño ñc trong nghiên cu 19 3. Kt qu nghiên cu 21 3.1. Thc trng hot ñng ca trm y t xã và ca YTTB 21 3.1.1 Nhân lc và trình ñ ca y t xã, thôn. 21 3.1.1.1 V trí xây dng và dân s trong phm vi phc v ca trm y t 21 3.1.1.2 Trình ñ ca cán b y t xã, thôn 21 3.1.1.3 Trình ñ văn hóa ca y t thôn bn 22 3.1.2 Tình hình hot ñng ca dch v y t liên quan ñn phát hin và 22 qun lý KSTSR ti trm y t, YTTB 3.1.2.1 S liu chung ca 3 xã nghiên cu 22 3.1.2.2 T l tháng sn có theo v qun lý ca bnh st rét 23 3.1.2.3 T l tip cn v qun lý ca bnh st rét 23 3.1.2.4 T l s dng, s dng ñ và s dng tt v qun lý ca bnh st rét 24
7. vi 3.1.3 Tình hình KSTSR ti các ñim nghiên cu 25 3.1.3.1 Kt qu ñiu tra KSTSR ti các ñim nghiên cu 25 3.1.3.2 Phân b KSTSR theo la tui 26 3.1.3.3 Cơ cu KSTSR ti các ñim nghiên cu 26 3.2. Thc trng hot ñng ca ñim kính hin vi trong vic phát hin và 27 qun lý ngưi mang KSTSR, ca bnh ti cng ñng 3.2.1 Trình ñ và ñào to XN viên ñim kính hin vi : 27 3.2.2 Cht lưng XN tìm KSTSR ca ñim kính hin vi : 27 3.2.3 Phân tích các loi sai sót trong phát hin KSTSR 28 3.2.4 K thut ly máu và nhuôm giêm sa 29 3.2.5 Trang thit b và bo qun ñim kính hin vi 29 3.2.6 Hot ñng phc v phát hin ca bnh ca ñim kính hin vi 30 3.2.7 Thi gian tr li kt qu xét nghim KSTSR ti các ñim kính 30 3.2.8 S ln xét nghim KSTSR theo dõi kt qu ñiu tr ti các ñim kính 30 4. Bàn lun 32 4.1. V hot ñng mng lưi y t cơ s (xã, thôn) trong vic phát hin, 32 qun lý bnh nhân st rét ti các xã bên gii huyn Ea Soup 4.2 Thc trng hot ñng ca ñim kính hin vi trong vic phát hin và 35 qun lý ngưi mang KSTSR ti cng ñng. 5. Kt lun 40 5.1 Thc trng hot ñng mng lưi y t cơ s (xã, thôn) trong vic phát 40 hin, qun lý bnh nhân st rét ti các xã biên gii huyn EaSoup 5.2 Thc trng hot ñng ca ñim kính hin vi và nhn thc ca ngưi dân 40 trong vic phát hin và qun lý ca bnh ti cng ñng Kin ngh 42 Tài liu tham kho Ph lc
8. vii Nhng ch vit tt trong ñ cương BNSR : Bnh nhân st rét CBM : Giám sát da vào cng ñng (CommunityBased Monitoring) CSYT : Cơ s y t CSSKBĐ : Chăm sóc sc khe ban ñu DCTD : Di cư t do GDTT : Giáo dc truyn thông KAP : Knowlegde Attitude Practice KST : Ký sinh trùng KSTSR : Ký sinh trùng st rét MTTN : Min TrungTây Nguyên NVYT : Nhân viên y t P.f : Plasmodium falciparum P.v : Plasmodium vivax PCSR : Phòng chng st rét PH : Phi hp (P.f +P.v) SL : S lưng SR : St rét SRLH : St rét lưu hành SRLS : St rét lâm sàng SRAT : St rét ác tính TDSR : Tiêu dit st rét TVSR : T vong st rét WHO : T chc y t th gii XN : Xét nghim YTTB : Y t thôn bn
9. viii DANH MC CÁC BNG Trang Bng 3.1. Đc ñim chung ca y t cơ s xã và thôn 21 Bng 3.2. Trình ñ chuyên môn ca cán b y t cơ s 21 Bng 3.3. Trình ñ văn hóa ca YTTB 22 Bng 3.4. S liu chung 3 xã nghiên cu 22 Bng 3.5. Tháng sn có v qun lý ca bnh (t 7/200712/2008 ) 23 Bng 3.6. T l tip cn v qun lý ca bnh st rét 24 Bng 3.7. T l s dng, s dng ñ và s dng tt v qun lý ca bnh ti các ñim nghiên cu (trong 6 tháng) 24 Bng 3.8. Kt qu ñiu tra KSTSR 25 Bng 3.9. T l KSTSR theo la tui 26 Bng 3.10. Cơ cu KSTSR ti các ñim nghiên cu 26 Bng 3.11. Trình ñ ca XN viên 27 Bng 3.12. Cht lưng XN lam máu ca XN viên 27 Bng 3.13. T l các sai sót trong soi lam XN KSTSR 28 Bng 3.14. K thut ly lam máu và nhum giêmsa các ñim kính 29 Bng 3.15. Trang thit b, hóa cht ti thiu và bo qun KHV 29 Bng 3.16. XN th ñng và ch ñng ca các ĐKHV t (7/20076/2008) 30 Bng 3.17. Thi gian tr li kt qu giúp chn ñoán ñiu tr bnh st rét 30 Bng 3.18. S ln xét nghim phc v qun lý bnh nhân st rét 31
10. 1 M ĐU Bnh st rét (SR) là mt bnh truyn nhim, do ký sinh trùng st rét (KSTSR) gây nên và mui Anopheles (An.) là véc tơ truyn bnh. Vi nhng kt qu quan trng ñó năm 1955, T chc y t th gii (WHO) ñã ñ ra chương trình tiêu dit st rét (TDSR) trên toàn th gii, sau ñó ñã mang li kt qu nht ñnh ti mt s nưc thuc Liên Xô cũ, Bc M. Năm 1978 chin lưc Chăm sóc sc kho ban ñu ra ñi (Tuyên ngôn ALma Ata ) ñng thi nhng năm cui ca th k XX bnh SR ñã quay tr li ti nhiu nưc, nhiu khu vc trên th gii ñc bit nhng nưc ñang phát trin (Châu Á, Châu Phi), t ñó WHO quyt ñnh chuyn chin lưc TDSR sang phòng chng st rét (PCSR) vi các mc tiêu thay ñi khác trưc [6], [18], [34]. Theo thng kê ca Chương trình PCSR quc gia, năm 1992 c nưc có hơn 1 triu ngưi mc, 4.646 cht do do SR. Đc bit khu vc min Trung Tây nguyên là nơi có tình hình SR khó khăn và nghiêm trng, năm 1992 ti khu vc này ñã có 337.809 ngưi mc và 1.314 ngưi cht do SR [20]. Trưc tình hình SR ñang din bin phc tp như vy chương trình quc gia PCSR ti Vit Nam ñã ñ ra mc tiêu là gim cht, gim mc và khng ch dch st rét, ñc bit tp trung phòng chng st rét cho các huyn trng ñim, vùng sâu vùng xa, vùng biên gii [19], [20]. T ñó ñn nay công tác phòng chng st rét ñã có nhng thành công ñáng k trong gim cht, gim mc và khng ch dch st rét [32], [33]. Tuy nhiên nhiu vùng thuc khu vc Tây Nguyên vn còn nhiu thách thc trong vic duy trì thành qu ñã ñt ñưc. Huyn Ea Soup là huyn biên gii, thuc vùng trng ñim SR, ñi sng kinh t văn hoá xã hi còn nhiu khó khăn, bnh SR là mt vn ñ sc khe ưu tiên ca ngưi dân ti cng ñng. Đây là vùng st rét lưu hành rt nng do tính cht phc tp ca hot ñng giao lưu biên gii, dân di cư t do, ñi rng ng ry. Huyn ñã ñưc t chc thc hin chương trình PCSR t nhng năm trưc cho ñn nay, tuy nhiên hin nay gp nhiu khó khăn v k thut cũng như v xã hi hoá công tác PCSR, trong ñó mng lưi y t cơ s hot ñng
11. 2 chưa có hiu qu, thc hin chưa tt công tác phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR ti cng ñng, ñây là mt trong ba yu t liên quan truyn nhim bnh SR là: mm bnh, trung gian truyn bnh và khi cm th. Đ ñt ñưc mc tiêu chương trình PCSR ngoài nhng gii pháp chung, công tác phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR ti cng ñng nhm cung cp h thng phát hin sm, chn ñoán bnh sm là rt quan trng, ñng thi qun lý cht ch ngưi mang KSTSR ti cng ñng nhm gim s ngưi mang mm bnh, hn ch ñưc lây lan, tin ti gim mc bnh [7], [10],[11], [15], [23]. Trên cơ s ñó chúng tôi tin hành ñ tài" Đánh giá thc trng phát hin và qun lý bnh nhân st rét ca mng lưi y t cơ s ti mt s xã biên gii huyn Ea Soup, tnh Đklk năm 20082009 ." Nhm các mc tiêu nghiên cu: 1. Mô t hot ñng mng lưi y t cơ s (xã, thôn) trong vic phát hin, qun lý bnh nhân st rét ti 3 xã biên gii huyn EaSoup. 2. Đánh giá thc trng phát hin, qun lý bnh nhân st rét ca ñim kính hin vi vi công tác qun lý ca bnh ti 3 xã biên gii huyn EaSoup.
12. 3 Chương 1 TNG QUAN TÀI LIU 1.1. Sơ lưc lch s phát hin và phòng chng bnh st rét th gii Năm 1783 Cellesus và Columella nghiên cu và mô t k bnh SR này v mt lâm sàng. Năm 1847 Meckel trong khi m nhng bnh nhân b cht vì st rét, ñã thy nhng sc t trong t bào gan. Năm 1848 Wirchow ñã thy thêm nhng sc t mt s t bào ca bnh nhân SR. vì vy lúc ñó ngưi ta cho rng SR là do sc t gây gây nên. Đn 1880 Leveran ln ñu tiên phát hin ñưc nguyên nhân gây bnh SR, khi quan sát mu tươi ca nhng bnh nhân b SR, ông ñã thy mt loi trùng c ñng nhúc nhích và ñt tên là "oscillaria malaria ". Đó chính là mt th ca Plasmodium trong máu. Năm 1885, nh phát minh ca Leveran và nghiên cu thc nghim ca mt s tác gi (Gerhardt) ñã chính thc công nhn SR là Plasmodium gây nên, t ñó nhiu tác gi ñã tp trung nghiên cu tìm hiu k v loi KSTSR chng nhng ngưi mà còn nhiu loài ñng vt khác. Hin nay, trên 120 loài ñã phát hin ngưi và sinh vt khác, trong ñó có 4 loi KSTSR ngưi là P.falciparum, P.vivax, P.malariae, P. ovale . Nguyên nhân truyn bnh, t lâu ngưi ta ñã nghi bnh st rét có liên quan ti mui vì thy bnh thưng phát trin nng nhng vùng liên quan ti mui. 1894 Mason cũng cho rng st rét là do mui truyn. T 1899 1897 Ross ñã nghiên cu thc nghim st rét trên ngưi và chim s ñã chng minh vai trò truyn bnh ca mui. 19011903 Chương trình PCSR bng dit b gy Malaya ñưc ñ ngh bi Malcolm. Chin dch PCSR bng chng mui ñưc thc hin bi Ross Ismailia, Ai Cp [18], [33], [34]. 1.2. Tình hình PCSR th gii Do tình hình bnh SR gia tăng và quay tr li nhiu vùng lnh th trên toàn th gii, Hi ngh B trưng y t các nưc thành viên vào tháng 10/1992 ti Amsterdam ( Hà Lan), WHO ñã thông báo hàng năm trên toàn th gii có khong gn 500 triu ngưi mc bnh, trên 1 triu ngưi cht, khong 2,2 t
13. 4 ngưi, chim 40% dân s th gii trong vùng có nguy cơ mc bnh SR [6], [27], [42]. Tình hình SR trong nhng năm gn ñây ñang tr nên nghiêm trng ch yu ti Châu Á, Châu Phi ñc bit ti các nưc Đông Nam Á, ti khu vc này gp khó khăn v k thut PCSR như KST, côn trùng kháng thuc. Mt khác dân cư sng nhiu vùng biên gii lãnh th ca nhiu quc gia châu Á, châu M tuy nguy cơ mc SR thp nhng công tác PCSR nhng nơi này ñang gp nhiu khó khăn vì nh hưng bi ñiu kin ña lý, khí hu, di bin ñng dân s, phát trin kinh t, thay ñi môi trng, chin tranh, y t cơ s thiu, hot ñng yu, làm cho tình hình SR ngày càng nghiêm trng [36], [41], [42], [44], [45]. Các công trình nghiên cu v SR ca các nhà khoa hc trong nhng năm ñu ca th k XX, ñã có nhiu phát minh, ln lưt làm sáng t các vn ñ k thut liên quan ñn st rét, xác ñnh ñơc nguyên nhân, vt ch trung gian lây truyn, thuc ñiu tr st rét, trong ñó phát minh quan trng là ñã tìm ra ñưc nhiu loi thuc SR, ñã có nhiu loi thuc st rét ñưc tng hp như primaquine, pamaquine, proguanil ñc bit là chloroquine mt loi thuc ít ñc có th dùng mt cách rng rãi. Vi s tin b ca khoa hc k thut các loi hoá cht dit côn trùng ñưc nghiên cu và ng dng trong lĩnh vc nông nghip và y hc, DDT ñưc phát hin và ng dng ñ dit mui, vi nng ñ tn lưu có th kéo dài, làm tăng hiu qu xua dit mui SR. S ra ñi ca nhiu loi thuc ñiu tr SR và s dng DDT dit mui st rét ñưc s dng ñng lot ñã có tác dng hiu qu gim nhanh s ngưi mc SR nhiu quc gia, vùng lãnh th trên toàn th gii. Vi nhng kt qu ñó, năm 1955 Đi hi ñng WHO ln th VIII ñã ñ xut và chp nhn chin lưc TDSR vi mc tiêu là thanh toán SR toàn cu [33], [34], [35], [38],[39]. Chương trình TDSR toàn cu ñưc WHO ñ ra ñưc hoch ñnh trong khong thơì gian t 810 năm, trên cơ s ñó tng quc gia xây dng k hoch hành ñng cho phù hp vi mc ñ và ñiu kin ca riêng mình. Chương
14. 5 trình TDSR toàn cu ñưc hoch ñnh trong khong thơì gian t 810 năm vi các ni dung cơ bn như sau : Đi vi mn bnh KSTSR : S dng chloroquine ñiu tr toàn dân, ñ gim t l nhim KSTSR trong cng ñng xung còn 1/10.000 so vi s lam XN. Đi vi vectơ truyn bnh: S dng DDT phun xua, dit mui SR nhm ct ñt s lan truyn bnh SR. Xây dng và nâng cao năng lc mng lưi y t cơ s có ñ kh năng giám sát, qun lý ngưi bnh, mm bnh, t chc ñiu tr tit căn, chng tái phát, chng lây lan và bo v ngưi lành. Trong 10 năm (19561965) chương trình TDSR toàn cu ñã ñơc thc hin hu ht ti các nưc có SR, và ñã ñt ñưc nhng thành công ñáng k, bnh SR mt s quc gia ñã gim nhiu như châu Âu, châu Úc, Bc M, và mt s nưc Đông Bc Á (Nht Bn, Triu Tiên ) nhưng ñn năm 1966 tr ñi chương trình tin trin chm và có nơi SR quay tr li như Srilanca, n Đ, các nưc Đông Nam Á. T 1979, WHO chuyn sang chin lưc PCSR da trên mà mc tiêu là gim mc và gim cht do SR [20], [33], [34]. 1.3. Chin lưc PCSR toàn cu hin nay: Tháng 10, năm 1992, ti Amsterdam (Hà Lan) WHO ñã t chc Hi ngh B trưng y t các nưc thành viên ñ tho lun và xây dng mt chin lưc mi nhm ñi phó vi tình hình SR ñang gia tăng và quay tr li nhiu nưc trên th gii, Thông qua hi ngh này chin lưc PCSR ñã ñưc quyt ñnh. Mc tiêu ca chương trình PCSR là gim mc, gim cht do SR ñ hn ch nh hưng thit hi v sc kho, kinh t ca cng ñng [6], [42]. Da trên ñiu kin c th ca tng quc gia, vùng lãnh th ñ xây dng chương trình PCSR cho phù hp và hiu qu. WHO ñ ra các hot ñng cơ bn ca chương trình PCSR toàn cu như sau [42]
15. 6 Qun lý bnh SR : Chn ñoán sm và ñiu tr kp thi là nn tng ca PCSR, cung cp các phương tin chn ñoán, ñào to xét nghim viên, ñng thi cung cp các loi thuc chng kháng cho nhng vùng có kháng thuc. D phòng bnh SR : Bo v phòng chng nhim bnh SR bao gm các bin pháp d phòng cá nhân (qun áo, màn tm ), Phòng chng vector : Bao gm s dng hóa cht phun tn lưu, dit b gy Phòng chng dch mt cách ch ñng, hn ch thit hi do dch SR gây ra. 1.4. Nhng khó khăn ca công tác PCSR hin nay: Khó khăn v chuyên môn k thut: T 1960 khi P.falciparum kháng chloroquine ñưc công b ti Nam M (Brasil), Thái Lan, Vit Nam thì hin tưng P.falciparum kháng chloroquine lan rng ngày càng nhanh. Mui Anopheles kháng hóa cht, thay ñi sinh lý sinh thái, trú n ngoài nhà nhưng ñt máu trong nhà. V kháng hóa cht ca mui Anopheles, 1946 ch có 2 loài Anopheles kháng DDT nhưng 1991 có 55 loài kháng hóa cht [18], [19], [20], [27]. Khó khăn v kinh t, xã hi, tài chính : Do thiên tai, dch bnh, chin tranh, và nn sn xut chm phát trin nhng quc gia có SR, ñc bit là các nưc chm phát trin và ñang phát trin ñã khin thu nhp ca nhiu quc gia còn rt thp, thiu kinh phí cho PCSR. H thng y t, ñc bit y t cơ s còn thiu và yu, cán b làm công tác v sinh phòng dch PCSR ña phương không ñ v s lưng và chưa ñt v cht lưng. Đi vi bnh SR cán b y t cơ s còn nhiu khó khăn trong chn ñoán và ñiu tr, ch da ch yu vào triu chng lâm sàng ñ chn ñoán, không có xét nghim (XN) hoc XN chưa kp thi ñ phát hin KSTSR trong máu ca bnh nhân, ñc bit khi gp nhng trưng hp bnh SR có triu chng lâm sàng không ñin hình thì rt khó khăn trong vic chn ñoán và ra quyt ñnh ñiu tr .
16. 7 Kinh t ca nhiu quc gia còn nghèo, thu nhp bình quân ca ngưi dân còn thp, môi trưng sinh thái thay ñi do chin tranh, di bin ñng dân cư, du lch, du canh du cư ca ñng bào các dân tc, khai thác lâm khoáng sn ñưc ñu tư thc hin nhiu vùng, nht là các nưc ñang phát trin, nhưng vic thc hin các bin pháp PCSR chưa ñưc ch ñng, kém hiu qu làm cho tình hình SR càng thêm nghiêm trng do ñó bnh SR ñã quay tr li ti nhiu vùng lãnh th ca nhiu quc gia trên th gii. 1.5. Công tác PCSR ti Vit Nam: Vit Nam trong vùng khí hu nhit ñi gió mùa, thuc Đông Nam á, ña s din tích là rng, núi ñi có ñiu kin thuân li cho bnh SR phát trin, có nhiu ña phương trong vùng st rét lưu hành (SRLH). Trong chin lưc TDSR toàn cu, chương trình TDSR ñã ñưc tin hành min Bc và dit tr SR ti min Nam t 19581975. Sau ngày min nam ñưc gii phóng, c nưc thng nht tin hành thanh toán SR t 19761990 và chuyn sang chin lơc PCSR t năm 1991 cho ñn nay. Trong giai ñon t 1991 ñn nay: Trưc tình hình SR quay tr li và tăng cao trong c nưc, ñc bit khu vc min Trung Tây Nguyên, chương trình PCSR ñưc thc hin Vit Nam vi mc tiêu là gim mc, gim cht và gim v dch SR, vi vic tích cc t chc thc hin các bin pháp phát hin, chn ñoán và ñiu tr ñưc xem là quan trng ñ gim t vong, thì PCSR ñưc xem là 1 nhim v CSSKBĐ ca y t cơ s, vì vy xây dng, cng c y t cơ s, hun luyn cho y t cơ s v SR ñưc xem là mt nhim v rt quan trng ñ ñt ñưc các mc tiêu ca chương trình PCSR trong giai ñon hin nay [18], [20], [31], [32]. 1.6. Tình hình st rét ti huyn Ea soup. Huyn Ea Soup là mt huyn min núi, có trên 20 km ñưng biên gii vi Cambodia. Huyn gm có 7 xã và 1 th trn, tt c ñu nm trong vùng SRLH. Công tác PCSR ti huyn ñưc tin hành qua các giai ñon như công tác PCSR chung ti Vit Nam, nhưng hin nay còn gp nhiu khó khăn: Đa
17. 8 bàn ña s là núi ñi, rng, nhiu sông sui, giao thông ñi li khó khăn. Trên 40 % dân s là ñng bào dân tc Ê ñê, Tày, Nùng, Thái; ñi sng kinh t văn hoá, xã hi còn nhiu khó khăn, mc sng dân cư còn thp so vi các vùng khác. Mng lưi y t cơ s còn yu v chuyên môn, thiu v s lưng. Di bin ñng dân s cơ hc ln do tăng lưt ngưi vào rng khai thác lâm khoáng sn, giao lưu biên gii không th kim soát ñưc Trong nhng năm trưc ñây và hin nay huyn ñã thc hin công tác phun hoá cht và tm màn bng Permethrime mi năm t 1 ñt kt hp vi cp thuc t ñiu tr SR theo ñi tưng nguy cơ ñã góp phn làm cho tình hình nhim bnh SR n ñnh. Tuy công tác PCSR trên ña bàn ca huyn ñã ñt ñưc mt s kt qu nht ñnh, nhưng tình hình mc SR, t l KSTSR gia các xã trong huyn có nhiu khác bit, din bin phc tp. S ngưi mc, và t l ngưi nhim KSTSR còn tăng (năm sau cao hơn năm trưc). Các yu t liên quan ñn công tác phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR ti cng ñng còn nhiu vn ñ chưa ñưc nghiên cu như hot ñng ca mng lưi y t cơ s, s tham gia ca ngưi dân, các yu t sn có, yu t tip cn, yu t s dng, yu t s dng ñ, yu t s dng tt . Đây chính là vn ñ mà lun văn quan tâm và ñ cp ñn. 1.7. H thng phát hin và qun lý ngưi ca bnh ti Vit Nam và ti huyn Ea soup. 1.7.1. H thng phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR ti Vit nam: Công tác phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR ti cng ñng ñưc xem là mt bin pháp quan trng ca chương trình PCSR quc gia. Nhưng năm trưc chưa có nhân viên y t thôn bn (YTTB), công tác phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR ch yu da vào cán b y t huyn, xã, cng tác viên PCSR ti mt s ña phương. Tuy ñã có t chc nhưng ch yu là thc hin công tác phun tm hoá cht PCSR, thông qua các ñt giám sát dch t SR, mt s thôn trng ñim ñưc chn ly lam máu XN hàng lot ñ xác ñnh
18. 9 t l KSTSR. Nhng năm gn ñây công tác phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR ti cng ñng ñưc thc hin bi s phi hp ca cán b y t huyn, xã và thôn, trong ñó YTTB bưc ñu góp phn vào công tác phòng chng st rét vì là tuyn y t cơ s gn vi ngưi dân nht, thun li ñ ngưi dân tip cn khi có nhu cu. Các bin pháp ñưc thc hin ñng b, hot ñng tích cc ca YTTB, xã, và hot ñng hiu qu ca ñim kính hin vi XN KSTSR, ñng thi thc hin giám sát và qun lý bnh nhân st rét: BNSR lâm sàng, bnh nhân có KSTSR, ngưi mang KST lnh và các ñi tưng nguy cơ d nhim SR [3], [7], [24]. 1.7.2. Ti huyn Ea soup. Trong nhng năm trưc ñây các bin pháp phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR ti cng ñng ch yu da vào cán b y t xã và huyn, YTTB lúc ñó mi ñưc t chc nhưng kh năng còn hn ch, chưa tham gia nhiu vào các hot ñng ca công tác PCSR. Các bin pháp phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR ti cng ñng lúc ñó ñưc tin hành theo tng ñt, ch yu là do cán b y t huyn phi hp vi cán b y t xã v các thôn trng ñim thc hin giám sát dch t SR, trong ñó có thc hin ñiu tra BNSR lâm sàng và ly lam máu hàng lot XN ñ xác ñnh t l KSTSR, các ñim kính hin vi xã, thôn chưa hot ñng. Nhng năm gn ñây màng lưi YTTB ñưc tăng cưng tp hun. Trung tâm y t huyn t chc thc hin Quyt ñnh s: 2442/1997 ca B Trưng B Y T " V vic ban hành qui ñnh giám sát dch t st rét " công tác giám sát dch t SR nói chung trong ñó có ni dung giám sát thc hin các biên pháp phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR ti cng ñng ñưc trin khai thc hin v tn YTTB, các ñim kính hin vi ñưc t chc và ñi vào hot ñng, bin pháp giám sát phát hin, qun lý ngưi có nguy cơ mc bnh SR, BNSR lâm sàng, BNSR có KSTSR, ñã ñưc thc hin bi mng lưi y t cơ s c 3 tuyn huyn, xã và thôn, tuy nhiên do nhiu nguyên nhân khác nhau, hin nay công tác phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR ti cng
19. 10 ñng còn gp nhiu khó khăn, t l ngưi mang KSTSR ti cng ñng chưa n ñnh, s ngưi mc SR còn gia tăng [2]. + Nhân viên y t thôn bn trong phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR: Theo quyt ñnh s 3653/199/QĐBYT ngày 15 tháng 11 năm 1999 ca B trưng B Y T v vic Quy ñnh chc năng nhim v ca YTTB: hot ñng ti thôn bn có chc năng CSSKBĐ cho nhân dân. YTTB bn chu s qun lý và ch ño trc tip ca Trm y t xã, và chu s qun lý ca trưng thôn, trưng bn. Phi hp vi các t chc qun chúng, ñoàn th ti thôn bn ñ trin khai các hot ñng CSSKBĐ ti thôn, bn. + Trm y t xã tham gia phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR: Y t xã là y t cơ s nơi nhân dân tip xúc ñu tiên ca h thông y t, gn gũi vi cng cng ñng, có chc năng ñm nhim các nhim v CSSKBĐ. Qun lý, theo dõi toàn b hot ñng y t trên ña bàn y t xã, thôn, y t tp th, tư nhân và quan h vi y t cơ quan, xí nghip, quân y ñóng trên ña bàn xã. Y t xã có nhim v có nhim v trng tâm là truyn thông giáo dc sc kho và phòng chng các bnh dch lưu hành ti ña phương. Như vy ñi vi các trm y t các vùng có SR lưu hành, nhim v tham gia thc hin các hot ñng PCSR là mt nhim v trng tâm. + Đim kính hin vi phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR: Ti các ña phương có SR ca Vit Nam, ñim kính hin vi ñưc lng ghép vào các trm y t xã hoc phòng khám ña khoa khu vc, XN viên thông thưng là mt cán b y t ñưc ñào to thêm chuyên ngành XN, các ñim kính hin vi ñưc trang b kính hin vi, hoá cht và dng c cn thit, trc tip xét nghim các lam máu tìm KSTSR phc v chương trình PCSR ca ña phương mà trm y t ph trách. Nhim v ca các ñim kính này là tham gia XN ñ phc v chn ñoán sm ti trm y t cơ s, qun lý bnh nhân SR, tham gia vào công tác công tác giám sát dch t và phòng chng dch. c th là:
20. 11 Phát hin sm bnh nhân SR bng XN ch ñng và th ñng, giúp chn ñoán ñúng, ñiu tr kp thi, ñúng phác ñ ngay t tuyn ñu. Giám sát dch t, qun lý BNSR, theo dõi din bin tình hình SR ti ña phương, nhanh chóng phát hin các bnh, dch ñ phòng chng có hiu qu. Ci thin và nâng cao năng lc cho cán b y t xã và trang cp ñy ñ ngun lc cn thit nhm ci thin dch v y t ti cơ s phc v tt chương trình PCSR và công tác CSSKBĐ. Ci thin và nâng cao năng lc cho cán b y t xã và trang cp ñy ñ ngun lc cn thit nhm ci thin dch v y t ti cơ s phc v tt chương trình PCSR và công tác CSSKBĐ. Ti Vit Nam trong giai ñon thc hin chương trình TDSR (1957 1964) ñã thí ñim t chc thc hin mt s ñim kính hin vi, nhm phát hin sm ngưi mc bnh SR và ngưi mang KSTST ñ ñiu tr sm, ñúng phác ñ. Thí ñim ti Thái Nguyên xây dng ñim kính hin vi qui mô 1 kính/20.000 dân, ñim kính ñã mang li kt qu tt trong vic gim s ngưi mc SR [20]. Kt qu các nghiên cu thc nghim các ñim kính hin vi XN tìm KSTSR ñã cho thy ñây là mt bin pháp k thut ñưc s dng tn cng ñng giúp cho vic phát hin, chn ñoán sm bnh SR và ñiu tr kp thi. Như vy t chc thc hin các ñim kính hin vi là mt trong nhng bin pháp k thut ñ phát hin ngưi mang KSTSR giúp cho nhân viên y t cơ s (xã, thôn ) qun lý bnh nhân SR và ngươì mang mn bnh SR ti cng ñng. Trong nhng năm 20002005 tình hình SR quay tr li và gia tăng nhiu vùng trong c nưc, ñc bit là ti min Trung Tây Nguyên. Huyn Ea soup là mt huyn min núi ca tnh Dak lak, trong nhng năm qua bnh SR din bin phc tp, s bnh nhân SR, bnh nhân t vong do SR tăng. Đ ñt ñưc mc tiêu ca chương trình PCSR là gim t l mc, gim t l cht do
21. 12 SR và khng ch dch SR xy ra, mt s bin pháp có tính chin lưc là nâng cao cht lưng dch v y t liên quan ñn SR ti trm y t, t chc xây dng, cng c các ñim kính hin vi ti trm y t là nhng bin pháp giúp cho vic phát hin và qun lý ngưi nhim KSTSR, ñây là nhng bin pháp có tính ñng b ñ chn ñoán sm, t chc ñiu tr kp thi ngay tuyn ñu, nhm h thp t l mc bnh SR và h thp t l ngưi mang KSTSR trong cng ñng [8], [9], [10], [15], [23], [25],
22. 13 Chương 2 ĐI TƯNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU 2.1. Đa ñim nghiên cu: Huyn Ea soup là huyn min núi, biên gii cách thành ph Buôn Ma Thuc 70 km v phía Tây. Huyn gm có 8 trm y t xã, th trn ñang hot ñng phc v công tác chăm sóc và bo v sc kho nhân dân nói chung và tham gia thc hin các bin pháp PCSR. Tt c 7 xã, 1 th trn ca huyn ñu nm trong vùng SRLH, trong ñó có nhiu xã SRLH nng, trong nhng năm qua và hin nay ñang có s ngưi mc SR gia tăng và din bin phc tp. Huyn có 3 xã biên gii vi Cambodia là : Ea Bung, Ya Tmot và Ea Lop. Đa ñim nghiên cu thc trng hot ñng ca y t cơ s ( xã, thôn ) có liên quan ñn phát hin và qun lý BNSR ti cng ñng gm: 3 xã biên gii là Ea Bung, Ya Tmot và Ea Lop. Đây là nhng xã có tình hình SRLH nng ca huyn Ea soup, các kho sát ti ñây nhm ñánh giá thc trng hot ñng màng lưi y t cơ s liên quan ñn phát hin và qun lý BNSR ti cng ñng. 2.2. Đi tưng nghiên cu: 2.2.1. Các dch v y t có liên quan ñn phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR ca y t xã và YTTB . Trm y t, cán b y t ca 3 xã và YTTB ca 3 xã biên gii là ñi tưng nghiên cu thc trng hot ñng có liên quan công tác PCSR. 2.2.2. Đim kính hin vi : + Đim kính hin vi ca 3 xã ñưc chn. + Xét nghim viên và cán b ca 3 Trm y t ñưc chn. + H thng s sách, h sơ lưu tr liên quan ñn chương trình PCSR. + Hoá cht, y dng c liên quan ñn công tác XN tìm KSTSR ca ñim kính hin vi. 2.2.3 Cng ñng dân sinh sng ti 3 xã ñưc chn : Ngưi dân ti cng ñng ca 3 xã ñơc chn.
23. 14 2.3. Thit k nghiên cu: 2.3.1 Ct ngang mô t các dch v y t liên quan SR ti trm y t, YTTB. Nghiên cu hot ñng trm y t và YTTB: Mc ñích ca nghiên cu này là nhm mô t thc trng hot ñng ca trm y t xã và YTTB trong quá trình thc hin các bin pháp phát hin và qun lý BNSR ti cng ñng. C mu nghiên cu : 3 Trm y t và tt c YTTB ca 3 xã ñưc chn. K thut chn mu : Chn tt c 3 trm y t và tt c YTTB ca 3 xã vào mu ñiu tra. Đây là nhng xã trong 5 năm tr li ñây (2003 2007) tình hình SR không n ñnh, s ngưi mc SR gia tăng, t l KSTSR toàn dân không gim so vi các xã khác trong huyn. Xây dng b câu hi : Thit k xây dng b câu liên quan ñn hot ñng ca cán b y t xã, YTTB. S dng tiêu chun ñánh giá ñiu hành CSSKBĐ và nâng cao cht lưng hot ñng y t, các yu t ñánh giá theo các tiêu chun : Yu t sn có, yu t tip, yu t s dng, yu t s dng ñ, yu t s dng tt [5]. 2.3.2 Ngang cng ñng : Mc ñích ca nghiên cu là ñ xác ñnh t l ký sinh trùng trong cng ñng và kin thc, thái ñ, thc hành ca ngưi dân liên quan ñn công tác phát hin và qun lý KSTSR ti cng ñng. + Đim ñiu tra : Ti 3 xã ñã ñưc chn + C mu : Theo công thc sau [22], [29], [30]. 2 Z (1α/2) pq n = x k d2 Trong ñó : Z(1α/2) là giá tr Z thu ñưc t bng Z ng vi giá tr ca α=0,05. p : là t l KSTSR theo các ñiu tra trưc cho tng vùng dch t. q = ( 1 p) d : Đ chính xác là khong sai lch mong mun gia t l thu ñưc t mu (p) và t t l qun th (P).
24. 15 k : là hiu lc thit k Chn α= 0,05, Z(1α/2) = 1,96; d=0,04. Theo các báo cáo ñiu tra trưc p = 0,08 ; k=2 (hiu lc thit k). Theo công thc trên s n ca mu nghiên cu ñưc ưc lưng như sau [6]: n = 354 cá th Đ b sung cho các trưng hp không thu thp ñưc s liu, công thêm 5% vào mu, vì vy ta có mi xã cn ñiu tra khong 380 ngưi cho mi ñim nghiên cu. + Phương pháp ly mu: Chn khung mu là danh sách các h, ñơn v ly mu là h, ñơn v quan sát là tt c các cá th trong h ñưc chn, mu ñưc rút ra theo phương pháp ngu nhiên h thng vi mt khong cách k. + Xây dng b câu hi: + Phương pháp ñiu tra bnh SR ti cng ñng : Khám phát hin bnh nhân st rét, lách sưng, ño nhit ñ nách, ly lam máu XN tìm KSTSR. 2.3.3 Mô t thc trng hot ñng ñim kính hin vi. Mc ñích ca nghiên cu này là mô t thc trng hot ñng và vai trò ca ñim kính hin vi trong phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR ti cng ñng: + C mu nghiên cu : 3 ñim kính hin vi ca 3 xã ñưc chn. + K thut chn mu : Chn ch ñích 3 ñim kính hin vi ti 3 trm y t ñưc chn. + Xây dng b câu hi : Thit k xây dng b câu liên quan ñn hot ñng ca XN viên ti 3 ñim kính, ni dung các câu hi các hot ñng ca ñim kính liên quan ñn phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR ti cng ñng + Phương pháp ñiu tra và kho sát : Kho sát k năng các bưc XN lam máu tìm KSTSR ca XN viên, kim tra kh năng ñc kt qu ca XN viên bng bc thăm ngu nhiên b lam mu (10 lam) ñ soi và tr li kt qu trong 2 gi, chn ngu nhiên 10 lam ca ñim kính ñã có kt qu ñ kim tra li.
25. 16 S dng phương pháp quan sát và phng vn vi b câu hi ñ phng vn XN viên v hot ñng, vai trò ca ñim kính ñi vi hot ñng phát hin và qun lý BNSR ti cng ñng. + Thi gian ñiu tra: 8/2007 – 8/2008 2.4. K thut s dng trong nghiên cu : 2.4.1 Quan sát và phng vn ti Trm y t, y t thôn bn: Phng vn, quan sát trc tip các hot ñng ca trm y t và y t thôn bn như khám bnh nhân SR, kp nhit, ghi kt qu vào các phiu ñiu tra. Phng vn cán b Trm y t v các hot ñng khám, phát hin bnh SR ch ñng và th ñng, các hot ñng giám sát, h tr YTTB. Ghi các kt qu vào phiu ñiu tra. 2.4.2 Điu tra hot ñng ñim kính hin vi : Quan sát trc tip các hot ñng ca XN viên v k thut ly lam máu, k thut nhum giêm sa, thi gian tr li kt qu. Kim tra cht lưng soi lam vi b lam mu 10 lam trong vòng 2 gi ñng thi chn ngu nhiên 10 lam ca ñim kính ñ soi li. Ghi nhn kt qu vào phiu ñiu tra. 2.4.3 XN tìm KSTSR bng phương pháp nhum giêm sa: Chun b lam máu XN tìm KSTSR có kích thưc 25 x 75 mm, v trí ly mu ñu ngón tay áp út ñi vi ngưi ln , tr nh có th ñu ngón chân cái [42], [43]. Các bưc ly git máu XN như sau: Lau sát khun ñu ngón tay bng bông có tm cn, ñ cho khô trưc khi chích ly máu. Dùng kim chích máu mt ln chích nhanh vào ñu ngón tay, bóp nh nn ra git máu ñu tiên và lau ñi bng bông sch, tip theo bóp nh ngón tay ly 1 git máu gia lam kính ñ làm git mng. Tip tc bóp nh ñ nn ly thêm 23 git ln hơn cách git mng 1cm ñ lam git ñàn. +K thut kp nhit ñ nách ñ phát hin st.
26. 17 2.5. Các ch s và phương pháp ñánh giá trong nghiên cu : 2.5.1. Ch s ñánh giá dch v y t ti trm y t lin quan SR, Nhân viên viên y t thôn bn. + T l sn có : ñ tính ñưc t l sn có trong phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR trưc tiên ñưc quy ưc “ tháng sn có” cho mi "ñim y t" (mi YTTB và trm y t ñưc xem là mt ñim y t ) trong xã ñưc quy ñnh là nhng tháng mà ñim ñó có cán b y t làm vic thưng xuyên, có ñ lam XN và thuc SR ñ phc v cho BNSR ñn khám và ñiu tr. Như vy nhng tháng mà không bo ñm ñiu kin nêu trên thì ñưc coi là tháng “ không sn có” + T l tip cn : t l tip cn vi phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR là t l dân s có th tip cn d dàng vi dch v XN và khám cha bnh SR ti các ñim y t trong xã ( túc là có th tip cn vi YTTB, bn hoc cán b trm y t ) + T l s dng : ñưc quy ñnh là t l lưt ngưi ñn s dng dch v PCSR (khám bnh, ñiu tr SR, XN KSTSR ch ñng và th ñng hoc ñưc cp thuc SR t ñiu tr) ít nht 1 ln trong kỳ báo cáo (1 kỳ báo cáo 6 tháng), S lưt ngưi ưc tính s ñn khám cha bnh SR trong xã s ñưc tính như sau: Theo s liu công b ca B Y t : trong 6 tháng bình quân s lưt ngưi ñn khám bnh tt chung trong xã là 0,6 dân s xã (60%). Theo kt qu thu thp s liu ca 30 xã thí ñim d án CBM ca Vin St Rét KSTCT TW, trong 6 tháng bình quân s lưt ngưi ñn khám phát hin và ñiu tr bnh SR ch bng 0,15 (15%) s lưt ñn khám bnh chung. Như vy s lưt ngưi ưc tính s ñn khám cha bnh SR trong xã trong 6 tháng s là: tng dân s xã nhân vi (0,6 x 0,15 ) = dân s xã x 0,09. + T l s dng ñ: T l s dng ñ trong phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR là t l bnh nhân SR ñưc XN máu tìm KSTSR, ñưc ung
27. 18 thuc ñúng, ñ liu ( theo phác ñ qui ñnh ca B Yt) trên tng s BNSR trong kỳ báo cáo. + T l s dng tt : là t l BNSR khi bnh so vi s bnh BNSR trong kỳ báo cáo. Tuy nhiên nu phân tích toàn b s BNSR trong 6 tháng phi mt rt nhiu thi gian và khó kh thi, do vy trong nghiên cu ch chn trong s 30 ca ngu nhiên trên tng s BNSR ñ phân tích có bao nhiêu ngưi khi bnh ( không b SR li trong vòng 28 ngày) [7], 24]. 2.5.2. Các ch s và phương pháp ñánh giá hot ñng ñim kính: 2.5.2.1. Ch s ñánh giá trong ñiu tra thc trng hot ñng ñim kính: Cht lưng lam máu và nhum giemsa: + Kích thưc : tròn, khong 1,5cm + Đ dày: có th ñc khi ñ lam máu trên trang giy. + Nhãn lam : Ghi ñy ñ và phù hp vi phiu xét nghim + Nhum lam : Đúng nng ñ và thi gian nhum. Đánh giá theo 3 mc : + Đt yêu cu : Bo ñm các yêu cu trên. + Không ñt yêu cu : không ñm bo 1 trong các yêu cu trên. Bo qun kính hin vi: + Đt yêu cu : KHV ñưc bo qun trong v trí không có bi , hóa cht và ñưc gi trong t có khăn che ph khi không s dng. + Không ñt yêu cu : Không ñm bo các yêu cu trên. Phương tin và trang thit b ti thiu : + Đy ñ : Có các trang thit b ti thiu cho xét nghim.(Gm kính hin vi, giemsa, du bch hương, xy len, lam kính, kim chích máu, pipét, phiu xét nghim + Không ñy ñ: thiu trang thit b ti thiu. Đánh giá kt qu soi lam : + Đúng hoàn toàn : Kt qu ñúng theo ñáp áp lam mu. + Sai : Lam KST(+) nhưng tr li () hoc ngưc li.
28. 19 + Sót tha th: Sót th KST so vi ñáp án lam mu. + Sót phi hp: Sót P.falciparum hoc P.vivax so vi ñáp án lam mu. 2.5.2.2. Ch s trong ñiu tra và phân tích [5],[20]: T l lam dương tính ( Slide Positive RateSPR) : Là t l % lam có KSTSR(+) trên trên tng s lam xét nghim. Tng s lam dương tính T l lam dương tính (SPR) (+) = x 100 Tng s lam xét nghim Cơ cu ký sinh trùng : Là % tng loi KST trên tng s KST. S lưng tng loi KST % loi KST = x 100 Tng s KST T l giao bào : Là t l % s giao bào trên tng s ngưi ñưc xét nghim. Tng s giao bào T l giao bào = x 100 Tng s ngưi xét nghim 2.6. Phương pháp x lý s liu : S dng các test thng k toán hc, phân tích trung bình, ñ lch chun, test so sánh, trên các chương trình EPI.INFO 6.04 ñ phân tích kt qu [10], [14] 2.7. Vn ñ ño ñc trong nghiên cu Ch nghiên cu trên nhng ngưi ñng ý
29. 20 Ea H'leo Ea Sup Krong Nang Krong Buk Buon Don Cu M'gar Ea Kar Krong Pak Buon Ma Thuot M'Drak Krong Ana Krong Bong Lak V trí ca Easoup Trong tnh Dak lak
30. 21 Chương 3 KT QU NGHIÊN CU 3.1. Thc trng hot ñng ca trm y t xã và ca YTTB . 3.1.1. Nhân lc và trình ñ ca y t xã, thôn. 3.1.1.1. V trí xây dng và dân s trong phm vi phc v ca trm y t. Bng 3.1: Đc ñim chung ca y t cơ s xã và thôn: Di Ön tÝch tr¹m Sè phßng * Kho¶ng TT Tªn x y tÕ D©n sè c¸ch Km m2 1 Ea Bung 130 5 30 3269 2 Ya Tmot 150 6 28 3376 3 Ea Lop 120 5 32 2230 Trung b×nh 133.315,28 5.330,58 30.002,00 2.958.336,02 * Khong cách t thôn xa nht ñn trm y t. Kt qu phân tích cho thy din tích trung bình ca mi trm y t xã là 133,33 m2 ±15,28 . Mi trm y t có 56 phòng, trung bình ph trách cho 2.958.33 ±633,02 d ân, khong cách t trm ñn thôn xa nht t 2832 km . 3.1.1.2.Trình ñ ca cán b y t xã, thôn. Bng 3.2: Trình ñ chuyên môn ca cán b y t cơ s: Tæng T §iÒu YH c X sè c¸n BS YS NHS T d−ìng truyn bé SL % SL % SL % SL % SL % 1 Ea Bung 4 1 25,00 1 25,00 1 25,00 1 25,00 2 Ya Tmot 5 1 20,00 1 20,00 1 20,00 1 20,00 1 20,00 3 Ea Lop 5 1 20,00 1 20,00 1 20,00 1 20,00 1 20,00 Trung b×nh 14 3 21,42 3 21,42 3 21,42 3 21,42 2 14,32
31. 22 Tt c các trm y t ñu có bác sĩ, mi trm y t có 45 cán b phc v công tác chăm sóc sc khe cho nhân dân 3.1.1.3. Trình ñ văn hóa ca y t thôn bn. Bng 3.3: Trình ñ văn hóa ca YTTB: Tæng sè TiÓu häc PTCS PTTH *§ ®o t¹o TT Tªn x YTTB SL % SL % SL % SL % 1 Ea Bung 12 7 58,33 5 41,67 0 0 6 50 2 Ya Tmot 10 3 30 7 70 0 0 4 40 3 Ea Lop 10 3 30 7 70 0 0 5 50 Tæng 32 13 40,63 19 59,37 0 15 46,88 *Đã ñưc ñào to tp trung 3 tháng theo chương trình ca B y t . YTTB có trình ñ hc vn còn hn ch (không có ngưi nào tt nghip ph thông trung hc. Tuy nhiên có 15/32 (46,87%) ñưc ñào to tp trung 3 tháng theo chương trình ca B Y t 3.1.2 Tình hình hot ñng ca dch v y t liên quan ñn phát hin và qun lý KSTSR ti trm yt, YTTB. 3.1.2.1. S liu chung ca 3 xã nghiên cu Bng 3.4: S liu chung 3 xã nghiên cu : Thêi gian Tæng sè Cã YTTB D©n sè tiÕp cËn TT Tªn th«n ( giê ) d©n ho¹t ®éng víi ph¸t hiÖn v 1 qu¶n lý bÖnh SR 1 Ea Bung 9 3 3269 12 3269 2 Ya Tmot 8 2 3376 10 3376 3 Ea Lop 7 3 2230 10 2230 Céng 24 8 8875 32 8875 Tt c 32 thôn ñu có nhân viên y t thôn bn, s dân tip cân vi phát hin và qun lý bnh SR là 100%. Có 24/32 thôn chim 63,16% có thi gian
32. 23 ñi bng các phương tin thông thưng 1 gi ñi li. 3.1.2.2. T l tháng sn có theo v qun lý ca bnh st rét Bng 3.5: Tháng sn có v qun lý ca bnh (t 7/200712/2008 ) Sè ®iÓm y tÕ Tæng sè Tæng sè Tû lÖ % TT Tªn x trong x th¸ng s½n cã th¸ng s½n cã th¸ng s½n cã theo yªu cÇu hiÖn cã 1 Ea Bung 13 78 62 79,49 2 Ya Tmot 11 66 41 62,12 3 Ea Lop 11 66 39 59,09 Tæng 35 186 132 70,97 So vi tháng sn có theo yêu cu , t l tháng sn có ca 3 xã chim t l là 70,97%. T l tháng sn có ti xã Ea Bung là 79,49%; xã Ya Tmot là 62,12%; ti xã Ea Lop là 59,09%. Tû lÖ % th¸ng s½n cã 90 79.49 80 70.97 70 62.12 59.09 60 50 40 30 20 10 0 Ea Bung Ya Tmot Ea Lop Tng Biu ñ 3.1. T l tháng sn có ti 3 ñim nghiên cu 3.1.2.3. T l tip cn v qun lý ca bnh st rét
33. 24 Bng 3.6: T l tip cn v qun lý ca bnh st rét. Sè ®iÓm Tæng D©n sè tiÕp cËn víi Tû lÖ % TT Tªn x y tÕ trong d©n sè dÞch vô ph¸t hiÖn v tiÕp cËn x QLCB 1 Ea Bung 13 3269 3269 100% 2 Ya Tmot 11 3376 3376 100% 3 Ea Lop 11 2230 2230 100% Tæng 35 8875 8875 100% Ti c 3 xã, 100% dân s ñưc tip cn vi dch v phát hin và qun lý ca bnh st rét 3.1.2.4. T l s dng, s dng ñ và s dng tt v qun lý ca bnh st rét Bng 3.7: T l s dng, s dng ñ và s dng tt v qun lý ca bnh ti các ñim nghiên cu (trong 6 tháng): Sö dông Sö dông ®ñ Sñ dông tèt Sè L−ît L−ît Sè Sè Tªn D©n BNSR Sè ng−êi ng−êi Tû lÖ BNSR Tû lÖ BNSR Tû lÖ x sè sö khái −íc sö % kiÓm % kiÓm % dông bÖnh tÝnh dông tra tra ®ñ Ea 3269 294 256 87.07 30 25 83.33 30 22 73.33 Bung Ya 3376 303 260 85.81 30 24 80,00 30 24 80.00 Tmot Ea 2230 200 147 73.50 30 24 80,00 30 21 70.00 Lop Tæng 8875 797 663 83.19 90 73 81.11 90 67 74.44 S ngưi ưc tính s ñn khám phát hin, ñiu tr SR trong 6 tháng = Dân s x 0,09 (Vin SRKSTCTTW)
34. 25 Phân tích yu t s dng cho thy có 83,19% lưt ngưi so vi ưc tính ñưc s dng dch v qun lý ca bnh st rét. Trong ñó 81,11% s dng ñ các dch v theo quy ñnh và 74,44% s dng tt (s khi bnh). 100 87.07 85.81 90 83.33 83.19 81.11 8080 80 80 73.33 73.5 74.44 70 70 60 50 40 30 20 10 0 Ea Bung Ya Tmot Ea Lop Tng S dng S dng ñ S dng tt Biu ñ 3.2. T l s dng, s dng ñ và s dng tt ti 3 ñim nghiên cu 3.1.3. Tình hình BNSR và KSTSR ti các ñim nghiên cu: 3.1.3.1. Kt qu ñiu tra KSTSR ti các ñim nghiên cu : Bng 3.8 : Kt qu ñiu tra KSTSR BNSR KSTSR Giao bo Sè ®iÒu TT X Tû lÖ Tû lÖ tra SL Tû lÖ % SL SL % % 1 Ea Bung 376 16 4.26 15 3.99 7 1.86 2 Ya Tmot 380 18 4.74 17 4.47 6 1.58 3 Ea Lop 371 17 4.58 14 3.77 8 2.16 Tæng 1.127 51 4.53 46 4,08 21 1.86 Phân tích kt qu ñiu tra ct ngang ti các ñim nghiên cu cho thy t l bnh nhân st rét chim 4,53%, t l KSTSR chim 4,08% và t l giao bào 1,86% so vi tng s ñiu tra .
35. 26 3.1.3.2. Phân b KSTSR theo la tui Bng 3.9 . Tû lÖ KSTSR theo løa tuæi. Ea Bung Ya Tmot Ea Lop Løa TT Lam KSTSR Tû lÖ Lam KSTSR Tû lÖ Lam KSTSR Tû lÖ tuæi XN (+) % XN (+) % XN (+) % 1 16 86 5 5.81 78 5 6.41 86 5 5.81 Tæng 376 15 3.99 380 17 4.47 371 14 3.77 T l KSTSR (+)/ lam XN Ea Bung, Ya Tmot và Ea Lop phân b tt c la tui, tr nhóm 16 tui. 3.1.3.3 Cơ cu KSTSR ti các ñim nghiên cu: Bng 3.10. Cơ cu KSTSR ti các ñim nghiên cu Sè P.falciparum P.vivax PH TT X KSTSR Tû lÖ Tû lÖ SL Tû lÖ % SL SL % % 1 Ea Bung 15 13 86.67 1 6.67 1 6.67 2 Ya Tmot 17 14 82.35 2 11.76 1 5.88 3 Ea Lop 14 12 85.71 1 7.14 1 7.14 Tæng 46 39 84.78 4 8.70 3 6.52 Phân tích kt qu ñiu tra cho thy loài P. faciparum chim 84,78% ưu th trong tng s KSTSR. T l P.falciparum ti xã Ea Bung chim 86,67%; ti Ya Tmot chim 82,35%, ti xã Ea Lp chim 85,71%.
36. 27 3.2 Thc trng hot ñng ca ñim kính hin vi trong vic phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR, ca bnh ti cng ñng: 3.2.1. Trình ñ và ñào to XN viên ñim kính hin vi : Bng 3.11: Trình ñ ca XN viên: Tr×nh ®é häc Tr×nh ®é Đim Thêi gian N¬i ®o TT vÊn chuyªn m«n kính ®o t¹o t¹o PTCS PTTH NHS Y sü 1 Ea Bung X X 1 th¸ng TT PCSR 2 Ya Tmot X X 1 th¸ng TTPCSR 3 Ea Lop X X 1 th¸ng TTPCSR Tæng 3 3 Tt c xét nghim viên ñã tt nghip ph thông trung hc, ñưc ñào to ngn hn 1 tháng ti Trung tâm y t d phòng tnh và có trình ñ y s (1) và n h sinh (2). 3.2.2 Cht lưng XN tìm KSTSR ca ñim kính hin vi : Bng 3.12 : Cht lưng XN lam máu ca XN viên : KiÓm tra theo bé lam mÉu KiÓm tra lam t¹i ®iÓm kÝnh §iÓm Sè Lam ®óng Lam sai Sè Lam ®óng Lam sai TT kÝnh lam S S lam S S % % % % soi lam lam soi lam lam 1 Ea Bung 10 7 70,00 3 30,00 10 7 70,00 3 30,00 2 Ya Tmot 10 8 80,00 2 20,00 10 8 80,00 2 20,00 3 Ea Lop 10 6 60,00 4 40,00 10 7 70,00 3 30,00 Tng 30 21 70,00 9 30,00 30 22 73.33 8 26.67 Kho sát k năng soi phát hin tìm KSTSR theo 2 phương pháp: Kho sát k năng phát hin KSTSR theo b lam mu 10 lam cho kt qu : t l soi ñúng là 70%, t l có sai sót là 30%
37. 28 Kim tra li 10 lam máu mà xét nghim viên ñã soi có kt qu: t l soi ñúng là 73,33%, t l sai sót là 26,67%. 3.2.3.Phân tích các loi sai sót trong phát hin KSTSR Bng 3.13 : T l các sai sót trong soi lam XN KSTSR Lo¹i sai sãt Lam Lam Tû lÖ ¢m sang D−¬ng Sai Sãt, thõa kim sai sai X d−¬ng sang ©m chñng thÓ tra sãt sãt SL % SL % SL % SL % Ea Bung 338 75 22.19 20 26.67 25 33.33 14 18.67 16 21.33 Ya Tmot 420 77 18.33 18 23.38 28 36.36 15 19.48 16 20.78 Ea Lop 408 82 20.10 22 26.83 26 31.71 17 20.73 17 20.73 Tæng 1166 234 20.07 60 25. 64 79 33.76 46 19.66 49 20.94 Phân tích kt qu kim tra kt qu soi lam KSTSR trong năm 2008 theo h thng giám sát cht lưng ca chương trình cho thy t l sai sót chung chim 20,07% tng s lam kim tra. Trong ñó, sai t âm sang dương chim 25,64%; t dương sang âm chim 33,76%; sai chng chim 19,66%, và sót tha th chim 20,94% tng s lam sai sót 40 35 33.76 30 25.64 25 20.07 19.66 20.94 20 T l % l T 15 10 5 0 Sai chung (+)>() ()>(+) Sai chng Sót, tha th Loi sai sót Biu ñ 2: T l sai sót ca XNV ñim kính hin vi
38. 29 3.2.4. K thut ly máu và nhuôm giêm sa Bng 3.14: K thut ly lam máu và nhum giêmsa các ñim kính : K thut nhuém Kü thuËt lÊy lam giªmsa S ñim §¹t TT X kính §¹t yªu Không ñt Không ñt yªu kim tra cÇu yêu cu yêu cu cÇu SL SL SL SL 1 Ea Bung 1 1 0 1 0 2 Ya Tmot 1 1 0 1 0 3 Ea Lop 1 0 1 0 1 Tæng 3 2 1 2 1 K thut ly lam và nhum giêmsa ñim kính hin vi Ea Bung và Ya Tmot ñt yêu cu. Đim kính trm y t xã Ea Lop không ñt yêu cu v c k thut ly lam và nhum giêm sa. 3.2.5 Trang thit b và bo qun ñim kính hin vi : Bng 3.15: Trang thit b, hóa cht ti thiu và bo qun KHV TT Xã Trang thit b ti Hóa cht Bo qun KHV thiu Đày ñ Thiu Đy ñ Thiu Đt yêu Không ñ t cu 1 Ea Bung 1 0 1 0 0 1 2 Ya Tmot 0 1 1 0 0 1 3 Ea Lop 0 1 1 0 0 1 Tæng 1 2 3 0 0 3 Tt c các ñim kính ñu ñ hóa cht nhưng ch có 1 ñim kính ñ trang thit b. C 3 ñim kính ñu bo qun kính hin vi không ñt yêu cu
39. 30 3.2.6 Hot ñng phc v phát hin ca bnh ca ñim kính hin vi: Bng 3.16: XN th ñng và ch ñng ca các ĐKHV t (7/20076/2008): Tæng XN chñ ®éng XN thô ®éng TT §KHV sè KST KST SL % % SL % % lam SR (+) SR (+) 1 Ea Bung 338 185 54,73 10 5,40 153 45,26 14 9,15 2 Ya Tmot 420 219 52,14 15 6,84 201 47,85 21 10,44 3 Ea Lop 408 207 50,73 16 7,72 201 49,26 17 8,45 Tæng 1166 611 52,40 41 6,71 555 47, 59 52 9,36 Hot ñng xét nghim ch ñng chim 52,40% tng s lam phát hin. Tuy nhiên s KSTSR ñưc phát hin bi h thng th ñng cao hơn, chim t l 9,36% so vi 6,71% trong h thng xét nghim ch ñng. 3.2.7. Thi gian tr li kt qu xét nghim KSTSR ti các ñim kính Bng 3.17: Thi gian tr li kt qu giúp chn ñoán ñiu tr bnh st rét : Thêi gian tr¶ lêi kÕt qu¶ phôc vô Thêi gian tr¶ lêi kÕt qu¶ cho TT ph¸t hiÖn, chÈn ®o¸n sím nh©n viªn y tÕ th«n b¶n Thêi gian Sè ®iÓm Thêi gian Sè ®iÓm 1 1 2 giê 2 > 35 ngy 3 3 > 2 giê 0 > 5 ngy 0 Kt qu kho sát cho thy các ñim kính hin vi tr li kt qu phc v cho vic phát hin, chn ñoán sm trong vòng 2 gi C 3 ñim kính ñu tr li kt qu cho YTTB sau 35 ngày. 3.2.8. S ln xét nghim KSTSR theo dõi kt qu ñiu tr ti các ñim kính
40. 31 Bng 3.18: S ln xét nghim phc v qun lý bnh nhân st rét : Không xét Xét nghim Xét nghim S BNSR TT §KHV nghim 1 ln ≥ 2 ln kho sát SL % SL % SL % 1 Ea Bu ng 102 5 4.90 78 76.47 19 18.63 2 Ya Tmot 124 7 5.65 89 71.77 28 22.58 3 Ea Lop 115 11 9.57 97 84.35 7 6.09 Tng 341 23 6.74 264 77.42 54 15.84 Kt qu kho sát 341 bnh nhân ti 3 ñim kính hin vi cho thy có 23 bnh nhân không ñưc xét nghim chim 6,74%, 264 bnh nhân ñưc xét nghim 2 ln chim 77,42% và 54 bnh nhân ñưc xét nghim ≥ 2 ln chim 15,84%
41. 32 Chương 4 BÀN LUN 4.1. V hot ñng mng lưi y t cơ s (xã, thôn) trong vic phát hin, qun lý bnh nhân st rét ti các xã bên gii huyn Ea Soup. Trong nhng năm qua tình hình st rét có xu hưng gim, t l mc và cht do st rét gim thp. Huyn Ea Soup là mt huyn biên gii vi Cambodia thuc khu vc Tây Nguyên, có 100% dân s nm trong vùng st rét lưu hành. Mc dù s mc st rét trong nhng năm qua có gim nhưng s mc vn còn cao, nguy cơ bùng phát st rét vn còn. Vic thc hin các hot ñng phòng chng st rét ñ ñt mc tiêu gim mc, gim cht và không ñ dch xy ra vn còn gp nhiu khó khăn [31], [32]. Mt trong nhng khó khăn trong hot ñng là bin pháp qun lý ca bnh. Kt qu ñiu tra ti 3 trm y t cho thy ña bàn phc v ca các trm y t ñu rt rng , xã Ea Lop có ña bàn phc v rng nht 32 km, hp nht là xã Ya Tmot cũng lên ñn 28 km, trung bình là 30.00 ±2,00 km. V din tích, trung bình mi trm y t xã là 133,33 m2 ±15,28, cao hơn so vi chun y t xã (90 m 2). Mi trm y t có 56 phòng, trung bình ph trách cho 2.958.33 ±633,02 d ân, So vi chun Quc gia thì s phòng ít hơn so vi chun Quc gia (89 phòng) [3], [4] V tr×nh ®é cña c¸n bé y tÕ x, th«n, t i mi trm y t xã ñu có 1 bác s , 1 n h sinh và 1 ñiu dưng , 1 y hc c truyn. Như vy cơ cu y bác s c 3 xã ñm bo theo chun quc gia ñy ñ các thành phn cán b [3]. H thng y t thôn bn ñã hình thành ti các thôn buôn, ti 3 xã có 32 nhân viên YTTB, trong ñó không có PTTH, trình ñ hc vn cp tiu hc chim 40,63% và THCS là 59,73%, s ngưi ñưc tham gia ñào to tp trung theo chương trình 3 tháng ca B Y t ñưc 15 ngưi chim gn 50%. Nhân viên YTTB trình ñ chuyên môn còn hn ch, vic tham gia thc hin các hot ñng ca chương trình còn nhiu hn ch. Y t thôn bn ch tham gia ch
42. 33 yu vào hot ñng truyn thông, ñi vi qun lý ca bnh y t thôn bn ch có vai trò phát hin bnh sau ñó chuyn lên trm y t ñ ñưc khám và ñiu tr. So vi chun Quc gia v vic 100% YTTB phi ñưc ñào to 3 tháng thì 3 xã này ch ñt 50%, s còn li cn tip tc ñưc ñào to ñ nâng cao trình ñ theo quy ñnh [3], [4]. Kt qu phân tích tình hình hot ñng ca dch v y t liên quan ñn phát hin và qun lý ca bnh ti trm y t, YTTB da vào 5 yu t: sn có, tip cn, s dng, s dng ñ, s dng tt. Yu t sn có: do ña bàn min núi biên gii khó khăn, các thôn bn xa nhau, cách xa trm y t 2830 km nên hot ñng ca trm y t khó bao ph ñưc các thôn. So vi tháng sn có theo yêu cu , t l tháng sn có ca 3 xã chim t l là 70,97%. T l tháng sn có ti xã Ea Bung là 79,49%; xã Ya Tmot là 62,12%; ti xã Ea Lp là 59,09%. Như vy s tháng sn có vn còn thp, nguyên nhân là do y t thôn bn hot ñng không thưng xuyên, không ñn trm y t nhn thuc, lam máu Yu t tip cn: là yu t mà ngưi dân tip cân vi các dch v phát hin và qun lý bnh SR. Mc dù các thôn cách xa trm y t nhưng do ñu có y t thôn bn nên s dân ñưc tip cn vi dch v qun lý ca bnh là 100%. Hi cu trong 6 tháng ti 3 xã nghiên cu cho thy có 83,19% lưt ngưi so vi ưc tính ñưc s dng dch v phát hin và qun lý ca bnh. Trong ñó 81,11% s dng ñ (ung thuc ñ liu và ñ ngày) và 74,44% s dng tt (khi bnh). Yu t s dng là yu t mà ngưi dân ñưc s dng dch v PCSR ti các ñim y t xã, thôn bn ít nht là 1 ln trong kỳ báo cáo (6 tháng). Vi nhng hn ch trong yu t sn có nêu trên làm cho t l s dng dch v qun lý ca bnh thp. Do trình ñ chuyên môn ca cán b y t xã, thôn bn còn hn ch, hot ñng ñào to hiu qu chưa cao, kh năng lp k hoch d trù vt tư thuc chưa ñúng quy ñnh, ñiu tr chưa ñúng thuc, ñ liu theo phác ñ, bnh nhân li không theo ñúng hưng dn ñã nh hưng ñn hot ñng qun lý ca
43. 34 bnh st rét. Do ñó t l s dng dch v chưa cao, ñáng chú ý là t l s dng tt (khi bnh) ch ñt 74,44%. T nhng bàn lun trên cũng ñã cho thy phn nào hiu qu chưa cao ca công tác qun lý ca bnh, theo dõi bnh nhân sau khi cho ung thuc chưa ñưc quan tâm, s phi hp và h tr gia y t xã và y t thôn bn chưa to s gn kt cn thit cũng như không duy trì thưng xuyên. Kt qu ngiên cu thí ñim v phòng chng st rét da vào cng ñng ti 3 huyn (Tương Dương, Thanh Chương, Quỳnh Lưu) Ngh An cũng cho thy t l các yu t chưa ñt mc cao. Tương Dương sau 3 kỳ theo dõi ñn 6 tháng ñu năm 2004, t l sn có cũng ch mc 80%, t l tip cn 92%, t l s dng 22%, t l s dng ñ 80% và t l s dng tt cũng ch ñt 70%. Tuy nhiên t l tip cn các xã Ea Soup là 100% do ñu có y t thôn bn hot ñng. T l s dng là 83,19% cao hơn so vi thí ñim ti Ngh An, ñiu này là do huyn Ea Soup có h thng y t thôn bn ñy ñ, ngưi ñi rng ng ry s dng dch v cp thuc t ñiu tr nên t l s dng ñt cao hơn thí ñim Ngh An [24]. Kt qu ñiu tra ct ngang KSTSR ti các ñim nghiên cu cho thy t l KSTSR là 4,53%, t l giao bào ti các ñim ñiu tra là 1,86% so vi tng s khám và xét nghim. T l KSTSR Ea Bung, Ya Tmot và Ea Lop ln lưt là 4,0%, 4,5% và 3,8%. T l KSTSR phân b tt c la tui, tr nhóm 16 tui, ñiu này có th do ti 3 xã này có s lưng ngưi thuc nhóm tui này ñi rng ng ry rt cao, trong khi vào rng ng li h không mang theo màn, không có các bin pháp bo v cá nhân. Đây là mt trong nhng thách thc rt ln ñi vi hot ñng qun lý ca bnh. Mc dù hin nay chương trình ñ ngh bin pháp cp thuc t ñiu tr nhưng hiu qu ca gii pháp này chưa tht s rõ ràng [1]
44. 35 Mt kt qu cn chú ý na là loài P. faciparum ti 3 xã chim t l ưu th (84,78%) so vi P. vivax . Đây là loài KSTSR có nguy cơ cao gây st rét nng và ác tính dn ñn t vong nu vic qun lý ca bnh không hiu qu 4.2 Thc trng hot ñng ca ñim kính hin vi trong vic phát hin và qun lý ngưi mang KSTSR, ca bnh ti cng ñng. Tình hình st rét khu vc min Trung Tây Nguyên trong nhng năm gn ñây có xu hưng gim, nhưng các vùng st rét lưu hành Tây Nguyên và bin gii nguy cơ gia tăng vn còn rt cao. Nhiu năm qua n lc phòng chng st rét (PCSR) khu vc min TrungTây Nguyên ñã góp phn làm gim mc st rét, gim cht st rét và không ñ dch st rét xy ra. Tuy nhiên nguy cơ st rét khu vc vn còn cao do ñc thù st rét phc tp, di bin ñng dân cư ln; hàng năm s bnh nhân st rét (BNSR) chim 42%, ký sinh trùng st rét (KSTSR) chim 75%, st rét ác tính (SRAT) và t vong st rét (TVSR) chim trên 80% so vi c nưc [31], [32]. Trong khi dân s khu vc min Trung Tây Nguyên ch chim khong 16% dân s toàn quc. Vì vy, tình hình st rét khu vc này là rt nghiêm trng và vn mc lưu hành rt cao, ñc bit vùng Tây Nguyên. Ngoài nhng nguyên nhân làm tình hình st rét phc tp như khó khăn v chuyên môn k thut (ký sinh trùng kháng thuc ñiu tr, mui kháng hoá cht ), hn ch v tài chính, di bin ñng dân s thì phi k ñn vn ñ h thng màng lưi y t cơ s, trong ñó có các ñim kính hin vi còn hn ch kh năng trong vic thc hin các nhim v chăm sóc sc kho và phòng chng st rét cho cng ñng [11],[23]. T nhng s liu trên vic ñánh giá hot ñng các ñim kính hin vi ñưc xem là mt trong nhim v rt quan trng nhm bo ñm cho vic chn ñoán, ñiu tr sm và chính xác, ñng thi hot ñng ca ñim kính kt hp vi các trm y t xã ñã thc hin tt công tác chăm sóc sc kho ban ñu cho cng ñng, gi vng thành qu ca công tác phòng chng st rét.
45. 36 Kt qu kho sát các ñim kính hin vi trong nghiên cu này cho thy tt c ñim kính hin vi ñưc thit lp và lng ghép ti các trm y t xã. Các ñim kính xã này ph trách trung bình cho 2.958 dân (2.958.33±633,02), V khong cách t nơi thit lp ñim kính ñn thôn xa nht hoc ñn xã xa nht, kt qu kho sát cho thy ñi vi các ñim kính xã trung bình là 30 km. Mc dù s dân ph trách ti các xã không cao nhưng khong cách ñn các thôn là quá xa, ñiu này nh hưng rt ln ñn hot ñng ch ñng ca các ñim kính. Điu tra các hot ñng ñim kính ca khu vc min TrungTây Nguyên, trong 66 ñim kính hin vi xã trung bình cách xa thôn là 8,81 km; ph trách cho 6.461 dân. So sánh vi ch s này, các ñim kính huyn Ea Soup co nhiu khó khăn trong vic qun lý ca bnh ti cng ñng, quá cách xa các thôn bn [23] Kt qu phân tích v trình ñ ca cán b y t là xét nghim viên ca ñim kính cho thy tt c ñu tt nghip PTTH, có 1 là y sĩ, 2 là n h sinh. Kho sát ti các tnh khu vc min TrungTây Nguyên, trong 98 xét nghim viên có 45,92% là y sĩ, 37,76% là y tá, 3,06% là n h sinh và 1,02% là dưc tá, ngoài ra có 12,24% là trung cp xét nghim. Nghĩa là có c y sĩ, y tá, dưc tá và c n h sinh ñưc la chn ñào to thành xét nghim viên, tuy nhiên ñây tt c XNV ñu là cán b y t ca cơ s nơi thit lp ñim kính [9], [23]. Như vy trong ñiu kin còn thiu nhân viên xét nghim trung cp và kinh phí, ñ phc v cho chương trình phòng chng st rét vic la chn cán b y t kiêm nhim xét nghim viên qua ñào to 1 tháng là gii pháp thích hp. Tuy nhiên do phi tham gia nhiu hot ñng khác (tiêm chng m rng, lao, phong, truyn thông giáo dc ) nên ñã làm hn ch hot ñng ca ñim kính hin vi. Kt qu kho sát vi b lam mu v k năng ca xét nghim viên ñim kính cho thy t l lam ñưc tr li ñúng chim 70%, s lam sai sót chim
46. 37 30%. T l sai sót này tương ñi cao so vi gii hn cho phép tuyn xã. Theo Elizabeth Streat gii hn sai sót tuyn xã nên dưi 20% [17]. Tuy nhiên trong mt nghiên cu ñánh giá hot ñng ca h thng xét nghim chn ñoán st rét khu vc min Trung và Tây Nguyên, t l sai sót ca XNV h ñim kính hin vi ch chim 37,33% thp nht khi so sánh vi t l sai sót ca các XNV các trung tâm y t huyn là 44,30% và các bnh vin tuyn tnh là 48% [23]. Mt phân tích khác v t l sai sót ca các XNV tuyn xã ca tnh Qung Bình năm 2004 cũng cho thy t l sai sót chim 16,86%, có ñim kính sai sót ñn 28,33% [8]. So vi 3 ñim kính hin vi ca huyn Ea Soup trogn nghiên cu này thì t l sai sót tương ñương nhau. Kim tra sai sót theo h thng giám sát cht lưng ca chương trình cho thy t l sai sót chung chim 20,07% tng s lam kim tra. Trong ñó, sai sót t âm sang dương chim 25,64%; ñây là loi sai sót dn ñn chn ñoán nhm là bnh st rét gây lãng phí thuc và có th gp tác dng ph khi ung thuc cũng như không xác ñưc bnh khác. Sai t dương sang âm chim 33,76%; ñây là loi sai sót cao nht và rt nguy him, thy thuc b qua chn ñoán bnh st rét, nguy cơ dn ñn st rét ác tính và t vong. Các loi sai khác gm sai chng chim 19,66% dn ñn ñiu tr không ñúng phác ñ, sót tha th chim 20,94%. Nguyên nhân ca sai sót này có th do trình ñ ca xét nghim viên còn hn ch, không phát hin ñưc hình th ca ký sinh trùng hoc do mt ñ ký sinh trùng quá ít, hình th ký sinh trùng li không ñin hình. Ngoài ra t l sai cao có th còn do áp lc ca công tác kim tra. Đây là thc trng chung ca XNV ñim kính hin vi mà chương trình cn có k hoch ñào to li. Kt qu kho sát k thut xét nghim bng phương pháp quan sát và phng vn cho thy có 2 ñim kính ñm bo các yêu cu v k thut ly lam
47. 38 máu, nng ñ pha giemsa nhum cũng như thi gian nhum lam máu. Ngoài ra có 2 ñim kính thiu trang thit b ti thiu cho hot ñng xét nghim và c 3 ñim kính bo qun tt kính hin vi không ñt yêu cu. Đây là nhng yêu cu và ñiu kin ti thiu ñ ñm bo các hot ñng ca ñim kính tuyn y t cơ s. Chn ñoán sm và chính xác ñưc WHO, các Hi ngh v st rét quc t cũng như Vit Nam tho lun. Tuy nhiên nu không có k thut xét nghim máu ñ xác ñnh (có ký sinh trùng trong máu ñưc xem là "tiêu chun vàng" ñ chn ñoán bnh st rét) thì không th chn ñoán sm và chính xác ñưc [1], [42]. Trong tình hình năng lc cán b y t tuyn cơ s còn hn ch, triu chng lâm sàng st rét rt ña dng không ñin hình thì chn ñoán ch da trên lâm sàng rt khó ñm bo chính xác. Các ñim kính ñưc thit lp ti tuyn xã ñã góp phn quan trng giúp chn ñoán sm và chính xác bnh st rét cho cng ñng. Vi phương pháp quan sát và phng vn ñã cho thy 3 ñim kính hin vi tr li kt qu xét nghim dưi 2 gi k t khi bnh nhân ñn khám. Bên cnh hot ñng xét nghim cho bnh nhân ñn khám trc tip, ñim kính còn xét nghim tr li kt qu cho y t xã khác hoc y t thôn bn. Kt qu kho sát cho thy c 3 ñim kính hin vi tr li cho y t thôn bn sau 2 ngày. Thi gian tr li này ph thuc vào nhiu yu t như các hot ñng ca cơ s y t ngoài chương trình st rét hoc phm vi ph trách quá ln, giao thông li khó khăn. Theo kt qu ñiu tra hot ñng ca 27 ñim kính, trong ñó có ñn 19 ñim kính liên xã và PKKV ca Vin st rét KSTCT Hà Ni (1995) thì thi gian này trung bình 9 ngày (t 1 ñn 15 ngày). Các kt qu này cho thy các ñim kính MTTN ñã ñm bo ñưc yêu cu v chn ñoán sm cho BNSR. Ngoài ra các hot ñng phát hin bnh ch ñng cũng như th ñng ñu ñưc thc hin và duy trì thưng xuyên các ñim kính, ñc bit là phát hin bnh ch ñng.
48. 39 Hot ñng xét nghim ch ñng chim 52,40% tng s lam phát hin. Tuy nhiên s KSTSR ñưc phát hin bi h thng th ñng cao hơn, chim t l 9,36% so vi 6,71% trong h thng xét nghim ch ñng. Điu này là do vic xét nghim th ñng là hot ñng ti ñim kính khi các ñi tưng st hoc nguy cơ cao ñn khám, xét nghim ti trm y t, còn hot ñng ch ñng thc hin khi cán b y t ñi thc ña, giám sát ti thôn bn cho phn ln ngưi dân ti cng ñng. Kt qu kho sát 341 bnh nhân ti 3 ñim kính hin vi cho thy có 23 bnh nhân không ñưc xét nghim chim 6,74%, 264 bnh nhân ñưc xét nghim 1 ln chim 77,42% và 54 bnh nhân ñưc xét nghim ≥ 2 ln chim 15,84%. Như vy s bnh nhân ñưc xét nghim ≥ 2 ln rt thp không ñm bo yêu cu theo dõi din bin và kt qu ñiu tr. Nguyên nhân có th là do thái ñ ca thy thuc ti ñim kính hoc ñng lc thúc ñy ñ ñim kính hot ñng tt chưa có. Đây là vn ñ mà chương trình cũng cn quan tâm.
49. 40 KT LUN Da vào kt qu nghiên cu chúng tôi ñưa ra nhng kt lun sau : 5.1. Thc trng hot ñng mng lưi y t cơ s (xã, thôn) trong vic phát hin, qun lý bnh nhân st rét ti các xã biên gii huyn EaSoup Cơ s vt cht, cán b y t, phm vi ph trách ca y t cơ s: Mi trm y t có 45 cán b, trong ñó có 1 bác s, din tích trung bình là 133,33m 2±15,28, ph trách cho 2.958.33±633,02 dân ñm bo theo chun Quc giá v y t xã. Các trm y t có 56 phòng thp hơn so vi chun y t xã (89 phòng). Trình ñ nhân viên y t thôn bn. Tt c thôn bn ñu có 1 nhân viên y t thôn bn, trình ñ văn hóa còn hn ch (không có ngưi nào tt nghip ph thông trung hc), có 15/32 (46,87%) ñưc ñào to tp trung 3 tháng theo chương trình ca B Y t. Hot ñng qun lý ca bnh ca cơ s y t (xã, thôn) T l tháng sn có ca 3 xã còn thp, chim t l là 70,97%. T l tháng sn có ti xã Ea Bung là 79,49%; xã Ya Tmot là 62,12%; ti xã Ea Lop là 59,09%. Ti c 3 xã, 100% dân s ñưc tip cn vi dch v phát hin và qun lý ca bnh st rét. T l s dng dch v chim 83,19% so vi ưc tính, 81,11% s dng ñ các dch v theo quy ñnh và 74,44% s dng tt (khi bnh). T l mc bnh ti các ñim nghiên cu: T l bnh nhân st rét chim 4,53%, t l KSTSR chim 4,08% và t l giao bào 1,86% so vi tng s ñiu tra. T l KSTSR phân b tt c la tui, tr nhóm 16. P. faciparum ưu th, chim 84,8% trong tng s KSTSR. 5.2. Thc trng hot ñng ca ñim kính hin vi trong vic phát hin, qun lý ca bnh ti cng ñng: Xét nghim viên ñim kính hin vi:
50. 41 Xét nghim viên là y s và n h sinh kiêm nhim, ñưc ñào to ngn hn 1 tháng ti Trung tâm phòng chng st rét tnh. Cht lưng soi lam phát hin ký sinh trùng st rét: T l soi ñúng là 70% là khá cao, t l sai sót là 30% theo 10 lam mu. T l soi ñúng là 73,33%, t l sai sót là 26,67% theo phương pháp kim tra lam ñã soi ca xét nghim viên. T l sai t âm sang dương chim 25,64%; t dương sang âm chim 33,76%; sai chng chim 19,66%, và sót tha th chim 20,94% tng s lam sai sót Hot ñng qun lý ca bnh: Hot ñng xét nghim ch ñng chim 52,40% tng s lam phát hin, s KSTSR ñưc phát hin bi h thng th ñng chim 9,36% cao hơn so vi 6,71% trong h thng xét nghim ch ñng. Các ñim kính hin vi tr li kt qu phc v cho vic phát hin, chn ñoán sm trong vòng 2 gi. C 3 ñim kính ñu tr li kt qu cho y t thôn abnr sau 35 ngày. T l bnh nhân không ñưc xét nghim chim 6,74%, xét nghim 1 ln chim 77,42% và xét nghim ≥ 2 ln chim 15,84%.
51. 42 KIN NGH Qua kt qu nghiên cu và bàn lun v hot ñng phát hin và qun lý bnh nhân st rét ti 3 xã ca huyn Ea Soup, tnh Dak Lak, chúng tôi có mt s khuyn ngh sau: 1. Cn tip tc ñào to nâng cao trình ñ chuyên môn và cung cp trang thit b, thuc thit yu cho các ñim y t xã và y t thôn bn. 2. Thc hin hot ñng phát hin, qun lý ca bnh st rét ti h gia ñình và ti thôn bn da vào s tham gia ca y t cơ s và ca cng ñng. 3. Nâng cao cht lưng hot ñng ca các xét nghim viên ñim kính thông qua các khóa tp hun ngn hn.
52. TÀI LIU THAM KHO Ting Vit: 1. B y t (2007), Hưng dn chn ñoán và ñiu tr st rét . QĐ 339/QĐ BYT, 31/1/2007. 2. B y t (1997), Quy ñnh v giám sát dch t st rét. QĐ 2442/2003/QĐBYT, 22/11/1997. 3. B y t (2002), Chun Quc gia v y t xã giai ñon 20012010 . QĐ s 370 /2002/QĐBYT , 7/2/2002 4. B y t, B Ni v (2007), Hưng dn ñnh mc biên ch s nghip trong các cơ s y t nhà nưc. TT 08/2007/TTLT/BYTBNV . 5. Lê Đình Công (1992), “ Các ch s ñánh giá trong chương trình quc gia PCSR" , Thông tin phòng chng bnh st rét và các bnh ký sinh trùng , Vin st rét KSTCT Hà Ni, (1), tr. 1322. 6. Lê Đình Công (1993), “ Hi ngh Amsterdam và chin lưc PCSR toàn cu hin nay”, Thông tin phòng chng bnh st rét và các bnh ký sinh trùng , Vin st rét KSTCT Hà Ni, (1), tr. 314. 7. Dự án Qu ỹ toàn c ầu PCSR Vi ệt Nam (2005). Phương pháp ñiu hành PCSR da vào cng ñng . Nhà xut bn y hc . 8. Vũ Thanh Đc, Cao Đình Phú (2004), “Nhn xét hot ñng các ñim kính hin vi phòng chng st rét ti Qung Bình 20022003” Tp chí phòng chng bnh st rét và các bnh ký sinh trùng , Vin st rét KST CT TƯ, (3), tr. 2532. 9. H Văn Hoàng, Nguyn Tân và CTV (1996), “ Thc trng tình hình hot ñng ca các ñim kính hin vi phc v PCSR ti khu vc min Trung và Tây Nguyên”, Thông tin phòng chng bnh st rét và các bnh ký sinh trùng , Vin st rét KSTCT Hà Ni, (4), tr. 1118. 10. H Văn Hoàng (1996), “ Xây dng các ñim kính hin vi phc v PCSR khu vc min Trung và Tây Nguyên" , Thông tin phòng chng
53. bnh st rét và các bnh ký sinh trùng, Vin st rét KSTCT Quy Nhơn, (38), tr. 7584. 11. H Văn Hoàng, Nguyn Tân (1997), “ Nhng yu t nh hưng ñn hot ñng ca ñim kính hin vi phc v PCSR ti khu vc MTTN" , Thông tin phòng chng bnh st rét và các bnh ký sinh trùng, Vin st st rét KSTCT Hà Ni, (2), tr. 3641. 12. H Văn Hoàng (2003), “Thc trng và nguy cơ gia tăng st rét cng ñng dân di cư t do tnh Đak Lak năm 2003”. Tp chí y hc thc hành, s 477/2004. 13. H Văn Hoàng (2003), “ Đc ñim dch t hc t vong do st rét ti khu vc min Trung Tây Nguyên năm 2003”. Tp chí y hc thc hành, s 477/2004. 14. H Văn Hoàng (2006), “ Di cư t do và nguy cơ gia tăng st rét Đak Lak và Dak Nông”. Y hc thành ph H Chí Minh, tp 10, s 4/2006, tr.348352. 15. H Văn Hoàng, Nguyn Tân, Lê Văn Ti (2000), “ Nghiên cu vai trò ca ñim kính hin vi trong chương trình phòng chng st rét tnh Bình Thun 19941998" , Thông tin phòng chng bnh st rét và các bnh ký sinh trùng, Vin st st rét KSTCT Hà Ni, (1), tr.815. 16. Lê Xuân Hùng (2006). “ Nghiên cu ñc ñim di dân, ñc ñim st rét và các yu t liên quan ñn dch t st rét ca nhóm dân di cư ti huyn Ea Súp tnh Dak lak, 20022004”. Công trình nghiên cu khoa hc chuyên ngành st rét KSTCT giai ñon 20012005 , tp I. Vin st rét KSTCT TƯ. Nhà xut bn Y hc 2006, tr.8190. 17. Khoá ñào to quc t v phát trin nghiên cu y sinh hc, Amsterdam (1995), Chn ñoán labô bnh st rét: S lưng hay cht lưng, tr.231 (Tài liu dch). 18. Vũ Th Phan (1991), Bnh st rét, Bách khoa thư bnh hc, Trung tâm quc gia biên son t ñin bách khoa Vit Nam, I, tr.6570.
54. 19. Vũ Th Phan, Đng Văn Thích, Nguyn Duy Sĩ (1992), " Nhng khó khăn k thut xut hin trong quá trình thanh toán st rét Vit Nam và bin pháp gii quyt" , KYCTNCKH (19861990 ), Vin st rét KST CT Hà Ni, I, tr.925. 20. Vũ Th Phan (1996), Dch t bnh st rét và phòng chng st rét Vit Nam, Nhà xut bn y hc, Hà Ni , tr. 142264. 21. Nguyn Xuân Thao và CTV (1997), “ Kt qu ñiu tra KAP trong PCSR trên 7 dân tc ñnh cư Tây Nguyên" , Thông tin phòng chng bnh st rét và các bnh ký sinh trùng, Vin st rét KSTCT Hà Ni, (2), tr.1727. 22. Dương Đình Thin (1992), Dch t hc y hc, Nhà xut bn y hc, Hà Ni, tr.5191. 23. Lê Khánh Thun, H Văn Hoàng (2002), “ Đánh giá hiu qu hot ñng ca ñim kính hin vi trong phòng chng st rét ti khu vc min TrungTây Nguyên”. KYCTNCKH (19912000), Vin st rét KSTCT Quy Nhơn, tr.4148. 24. Lê Khánh Thun, Trn Quc Túy, Lý Văn Ng (2002 ), “Nghiên cu thí ñim phòng chng st rét da vào cng ñng ti 3 huyn tnh Ngh An”. KYCTNCKH (20012005), Nhà xut bn y hc, (1) Hà Ni, tr.7080 25. Lê Văn Ti (1996), Kinh nghim t chc và xây dng ñim kính hin vi xã , Hi tho xây dng và nâng cao cht lưng hot ñng ñim kính hin vi, Phan Thit. 26. Trm st rétbưu c Bình Thun (1995), “ T chc xây dng cm kính hin vi trong công tác phòng chng st rét nhm phát hin ñiu tr và qun lý bnh nhân st rét" , Thông tin phòng chng bnh st rét và các bnh ký sinh trùng, Vin st rét KSTCT Qui Nhơn, (37), tr. 6972. 27. T chc y t th gii khu vc Tây Thái Bình Dương (1993), “ Mt s ñc ñim st rét vùng Tây Thái Bình Dương" , Thông tin phòng chng
55. bnh st rét và các bnh ký sinh trùng, Vin st rét KSTCT Hà Ni, (3), tr. 6466.(Tài liu dch) 28. Lc Nguyên Tuyên, Ngu Quỳnh Giao, Nguyn Thanh Bình (1994), “ Tóm lưc nghiên cu v ngưi mang ký sinh trùng lnh ti xã Khánh Nam, huyn Khánh Vĩnh, tnh Khánh Hoà (19921993)", Thông tin phòng chng bnh st rét và các bnh ký sinh trùng, Vin st rét KSTCT Hà Ni, (3), tr. 1420. 29. Trưng Đi hc Y Hà Ni (1996), Thc hành dch t hc, Nhà xut bn y hc, Hà Ni, tr.136211. 30. Trưng Đi hc Y Hà Ni (1999), Dch t hc và thng kê ng dng trong NCKH , tr.98114. 31. Vin st rét KSTCT Qui Nhơn (2006), Đánh giá kt qu PCSR 20012005. Đnh hưng k hoch PCSR 20062010 khu vc min Trung và Tây Nguyên. Hi ngh PCSR toàn quc ti H Long, Qung Ninh 3/2006. 32. Vin st rét KSTCT Hà Ni (2006 ), Tng kt công tác PCSR và giun sán 20012005. Trin khai k hoch 20062010 . Hi ngh PCSR toàn quc ti H Long, Qung Ninh 3/2006 Ting Anh: 33. Belding D.L. (1963), Textbook of parasitology, 3rd edition, Appleton CenturyCrofts, New York, pp. 9317. 34. Gilles H.M. (1993), “ Historical outlines" , Bruce Chwatt's Essential malariology, 3rd edition , Arnold publisher, London, pp.18. 35. Gilles H.M. (1993), “ Epidemiology of malariology" , Bruce Chwatt's Essential malariology, 3rd edition. Arnold publisher, London, pp.125 163. 36. Marcia Caldas de Castro, Burton Singer . Migration, Urbanization and malaria: A comparative analysis of Dar es Salaam, Tanzania and
56. Machadinho, Rondonia, Brasil.Conference on Africa Migration in Comparative Perspective. Johannesburg, South Africa, 47, June, 2003. 37. Mosca D., Wagacha B . Malaria Reduction in mobile populations. The International Organization for Migration (IOM) Supplementary Medical Programme for SubSaharan Africa. 38. Onori E., Beales P.F., Gilles H.M. (1993), “ From malaria eradication to malaria control: The past, the present and the future" , Bruce Chwatt's Essential malariology , 3rd edition, Arnold publisher, pp. 267282. 39. Onori E., Beales P.F., Gilles H.M. (1993), “ Rationale and technique of malaria control , Bruce Chwatt's Essential malariology , 3rd edition, Arnold publisher, pp. 196265. 40. Pim Martens and Lisbeth Hall (2000). Malaria on the Move: Human Population Movement and Malaria Transmission (Project Number FP/321096012207), the Dutch National Research Program on Global Air Pollution and Climate Change (Project Number 952257), and the Netherlands Foundation for the Advancement of Tropical Research (Project Number WAA 93312/313). 41. WHO (1993), A global strategy for malaria control, pp. 130. 42. WHO (1991), Basic malaria microscopy , part I, pp.1768. 43. WHO (1991), Basic malaria microscopy , part II, pp. 2963. 44. WHO (2005), World Malaria Reporrt 2005. 45. WHO (2008). World Malaria report 2008, pp:12.
57. PH LC Ph lc 1 Bng s liu chung toàn xã kỳ năm TT A B C D E G H I Thi Tng Có y t Dân s Y t thôn Có vt Dân s Tên gian(gi) dân thôn tip cn bn ñuc liu và tip cn thôn s bn vi ñào to k phương TTPCSR bn 1 hot QLCB năng tin ñng SR TTGD TTPCSR 1 2 3 4 Ph lc 2 (s A7 ca B y t cp cho xã) S theo dõi bnh st rét ti xã năm . Tui P.P Giao K.Q Nhi m Ph Kt Nơi ñi u lưu Ngày H ña Dân Ngh Ch n ñi u nơi n có qu phát tr biên TT tháng tên ch tc nghi p ñoán tr khác thai XN hin gii Nam N 1 2 3 4
58. Ph lc 3 Bng theo dõi tháng sn có v qun lý ca bnh SR ti xã, kỳ năm Tên ñi m y Tháng sn có v qun lý ca bnh SR TT t trong xã I II III IV V VI Cng 1 2 3 4 Ph lc 4 Bng theo dõi v s lưt ngưi ñn s dng dch v khám ca bnh SR ti xã, kỳ năm Tên ñim S lt ngưi ñn khám st rét, hoc XN SR, hoc ñiu tr TT y t trong SR, hoc nhn thuc SR v nhà ñiu tr xã I II III IV V VI Cng 1 2 3 4
59. Ph lc 5 Bng theo dõi tháng sn có v truyn thông PCSR ti xã kỳ năm TT Tên “ñi m Tháng sn có v TTPCSR y t trong I II III IV V VI Cng xã” 1 2 3 4 5 Ph lc 6 Bng theo dõi v s dng truyn thông PCSR ti xã, kỳ năm TT Tên S ngưi tip nhn thông ñip truyn thông trong 6 tháng “ñi m Tháng Tháng II Tháng III Tháng Tháng V Tháng Cng 6 y t I IV VI tháng trong TS TT TS TT TS TT TS TT TS TT TS TT TS TT xã” 1 2 3 4 Ghi chú: TS: Tng s, TT: Trc tip
60. Ph lc 7 Bng xác ñnh vn ñ tn ti và la chn ưu tiên gii quyt ca qun lý ca bnh ti xã , huyn , tnh 1 2 3 4 Yu t Nhng vn ñ Kh năng Ưu tiên tn ti chính gii quyt gii quyt Sn có Tip cn S dng S dng ñ S dng tt
61. Ph lc 8 Cng Hoà Xã Hi Ch NGhĩa Vit Nam Đc lp T do Hnh Phúc PHIU KHÁM BNH VÀ XÉT NGHIM ST RÉT TI ĐIM KÍNH HIN VI I.Phn hành chính: 1. H và tên ngưi ñưc ñiu tra: 2. Đa ch : Thôn : Xã : Huyn : Tnh : 3. Tui : 4. Gii : 5. Trình ñ văn hóa : 6. Ngh nghip : 7. Dân tc : II. Phn khám và xét nghim : 1. Nhit ñ : 2. Triu chng : 3. Lách sưng : 4. Kt qu xét nghim : 5. Kt lun cui cùng ca cán b kho sát: Bnh khác, không phi do st rét Không có bnh ngày tháng năm 200 Cán b ñiu tra