Bài giảng Tài chính tiền tệ: Thị trường tài chính

Nội dung text: Bài giảng Tài chính tiền tệ: Thị trường tài chính

1. THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH TÀI CHÍNH TIỀN TỆ 6/14/2021 1
2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU n Sự ra đời phát triển thị trường tài chính (SV tự nghiên cứu) n Khái niệm và phân loại thị trường tài chính n Thị trường tiền tệ n Thị trường vốn n Vai trị của thị trường tài chính (SV tự nghiên cứu) 6/14/2021 2
3. KHÁI NIỆM THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH n Khái niệm:Thị trường tài chính là nơi diễn ra các hoạt động mua bán các loại chứng khốn, nơi gặp gỡ của các nguồn cung cầu về vốn, qua đĩ hình thành nên giá mua và bán các loại cổ phiếu, trái phiếu, kỳ phiếu, tín phiếu, hình thành nên giá cả các loại vốn đầu tư bao gồm: lãi suất đi vay, lãi suất cho vay, lãi suất ngắn hạn, trung hạn và dài hạn n Các yếu cấu thành thị trường tài chính: n Đối tượng của thị trường n Cơng cụ của thị trường 6/14/2021n Chủ thể tham gia trên thị trường 3
4. PHÂN LOẠI THỊ TRƯỜNGTÀI CHÍNH n Căn cứ vào thời gian vận động của vốn n Thị trường tiền tệ n Thị trường vốn n Căn cứ vào cách thức huy động vốn n Thị trường các cơng cụ nợ n Thị trường vốn cổ phiếu n Căn cứ vào cơ cấu tổ chức n Thị trường sơ cấp n Thị trường thứ cấp 6/14/2021 4
5. PHÂN LOẠI THỊ TRƯỜNGTÀI CHÍNH Thị trường sơ cấp Thị trường thứ cấp - Tạo vốn cho nhà phát hành - Các luồng vốn dịch chuyển - Tạo hàng hóa cho thị giữ các nhà đầu tư và nhà trường giao dịch kinh doanh mà không chảy vào những nhà phát hành. - Người bán chứng khoán là KBNN, NHNN, Công ty - Giao dịch trên thị trường phát hành, tập đoàn bảo phản ánh nguyên tắc cạnh lãnh phát hành tranh tự do, giá do CK do cung cầu quyết định. - Giá chứng khoán do tổ chức phát hành quyết định, - Thị trường hoạt động liên thường được in ngay trên tục các nhà đầu tư mua bán chứng khoán. CK nhiều lần trên thị trường 6/14/2021 5
6. THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ n Thị trường tiền tệ là thị trường mua bán các loại giấy cĩ giá ngắn hạn cĩ kỳ hạn dưới 1 năm, là nơi đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn cho nền kinh tế. n Phân loại thị trường tiền tệ n Căn cứ vào cơ cấu tổ chức n Thị trường tiền tệ cũ n Thị trường tiền tệ mới n Căn cứ vào đối tượng tham gia trên thị trường n Thị trường tín dụng ngắn hạn giữa các ngân hàng thương mại dưới sự điều hành của ngân hàng trung ương n Thị trường các cơng nợ ngắn hạn n Thị trường hối đối 6/14/2021 6
7. ĐẶC ĐIỂM THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ n Hàng hĩa giao dịch trên thị trường này là các loại chứng khốn ngắn hạn n Hoạt động giao dịch trên thị trường chủ yếu là thỏa mãn nhu cầu vốn ngắn hạn và khả năng sinh lời của tiền tệ n Giá cả hàng hĩa biến động theo quan hệ cung cầu n Sự tham gia của NHTW là khơng thể thiếu n Thị trường tiền tệ là thị trường vơ hình n Thị trường tiền tệ là thị trường bán buơn là chủ yếu 6/14/2021 7
8. CÁC CƠNG CỤ TRÊN THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ n Tín phiếu kho bạc nhà nước ( Treasury bill-TB) n Các khoản cho vay liên ngân hàng n Chứng chỉ tiền gửi (Certificate of deposit-CD) n Thương phiếu ( Commercial paper-CP) n Giấy chấp nhận của ngân hàng(Banker’s acceptance-BA) n Hợp đồng mua lại (Repurchase agreement-RP) 6/14/2021 8
9. CÁC CHỦ THỂ THAM GIA TRÊN THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ n Ngân hàng thương mại n Ngân hàng trung ương n Các tổ chức phi tài chính n Các tổ chức tài chính phi ngân hàng n Cá nhân, hộ gia đình n Nhà mơi giới 6/14/2021 9
10. CHỨC NĂNG THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ n Chuyển vốn nhàn rỗi sang người thiếu vốn, cần vốn bổ sung cho quá trình kinh doanh và cĩ cơ hội đầu tư Các trung gian tài chính Vốn ngắn hạn Bên đi vay: Bên cho vay: Vốn ngắn Vốn ngắn -Doanh nghiệp - Cá nhân Thị trường -Cá nhân - Hộ gia đình tiền tệ hạn hạn - Hộ gia đình - Doanh nghiệp - Chính phủ 6/14/2021 10
11. CHỨC NĂNG THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ n Cân đối điều hịa vốn giữa các ngân hàng thương mại n Đảm bảo nguồn vốn kinh doanh của các ngân hàng thương mại n Đảm bảo khả năng thanh tốn cho các ngân hàng thương mại n NHTW điều tiết lưu thơng tiền tệ trên phạm vi cả nước nhằm thực thi chính sách tiền tệ 6/14/2021 11
12. VAI TRỊ THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ n Đối với nền kinh tế n Thị trường tiền tệ là nơi tạo mơi trường thuận lợi để dung hịa các lợi ích kinh tế trên thị trường n Điều hịa các nguồn vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế n Khai thác triệt để nguồn vốn sẵn cĩ trong nền kinh tế, hạn chế phát hành mới của NHTW n Quyết định cơ cấu đầu tư và cơ cấu kinh tế n Đối với sự phát triển của thị trường tài chính n Tạo cơ sở, điều kiện cho sự phát triển và hoạt động cĩ hiệu quả của thị trường chứng khốn 6/14/2021 12
13. CÁC NGHIỆP VỤ CƠ BẢN CỦA TRÊN THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ n Nghiệp vụ vay và cho vay vốn bằng tiền Diễn ra trên thị trường tiền tệ liên ngân hàng, qua các hình thức: n Vay qua các hợp đồng tín dụng giữa các NHTM n Vay tái chiết khấu giữa NHTM với NHTW n Nghiệp vụ mua bán chứng khốn ngắn hạn Cơng cụ chủ yếu là các loại chứng khốn ngắn hạn được phát hành ở thị trường tiền tệ sơ cấp và mua bán lại trên thị trường thứ cấp. Diễn ra trên thị trường tiền tệ mới n Phát hành chứng khốn ngắn hạn n Mua bán chứng khốn ngắn hạn 6/14/2021 13
14. THỊ TRƯỜNG VỐN n Thị trường vốn là thị trường giao dịch của các cơng cụ tài chính cĩ kỳ hạn trên 1 năm, là thị trường cung ứng vốn đầu tư dài hạn cho nền kinh tế. n Thị trường vốn bao gồm n Thị trường vay nợ dài hạn biểu hiện qua hoạt động của hai dạng thị trường phổ biến là thị trường tín dụng thuê mua và thị trường vay thế chấp. n Thị trường chứng khốn 6/14/2021 14
15. PHÂN LOẠI THỊ TRƯỜNG VỐN n Căn cứ vào cơ cấu tổ chức thị trường vốn bao gồm: n Thị trường sơ cấp n Thị trường thứ cấp n Căn cứ vào các cơng cụ tham gia trên thị trường vốn n Thị trường chứng khốn Nhà nước n Thị trường trái phiếu doanh nghiệp n Thị trường cổ phiếu 6/14/2021 15
16. CÁC CƠNG CỤ TRÊN THỊ TRƯỜNG VỐN n Cổ phiếu: chứng khốn vốn n Căn cứ vào hình thức, cổ phiếu cĩ hai loại: cổ phiếu vơ danh và cổ phiếu ký danh n Căn cứ vào quyền lợi được hưởng, cổ phiếu gồm hai loại phổ biến là cổ phiếu ưu đãi và cổ phiếu thường n Căn cứ vào phương thức gĩp vốn, cổ phiếu cĩ hai loại là cổ phiếu hiện kim và cổ phiếu hiện vật 6/14/2021 16
17. CÁC CƠNG CỤ TRÊN THỊ TRƯỜNG VỐN n Trái phiếu: là loại chứng khốn nợ n Trái phiếu doanh nghiệp n Trái phiếu nhà nước n Trái phiếu do chính quyền địa phương n Trái phiếu đầu tư 6/14/2021 17
18. CÁC CƠNG CỤ TRÊN THỊ TRƯỜNG VỐN Trái phiếu Cổ phiếu - Là chứng khoán nợ do CP, doanh -Là chúng khoán vốn, không có nghiệp phát hành để huy độngvốn kỳ hạn và không hoàn vốn. trung, dài hạn. -Cổ tức thường tuỳ thuộc vào kết - Được hưởng lãi cố định và tỷ quản kinh doanh, không cố định. suất lãi TP không cao nhưng -Công ty phá sản, cổ đông là không phụ thuộc vào kết quả kinh người cuối cùng được hưởng giá trị doanh, ít rủi ro. còn lại của tài sản thanh lý. -Khi công ty giải thể thanh lý tài -Giá cổ phiếu biến động rất nhanh sản trái chủ dược ưu tiên trả nợ nhạy, đặc biệt là trên thị trường trước cổ đông. thứ cấp. - Không có quyền biểu quyết -Có giá trị biểu quyết. 6/14/2021 18
19. CHỦ THỂ THAM GIA TRÊN THỊ TRƯỜNG VỐN n Chủ thể phát hành chứng khốn n Người đầu tư n Người mơi giới chứng khốn n Người kinh doanh chứng khốn n Người tổ chức thị trường n Người điều hịa thị trường 6/14/2021 19
20. CHỦ THỂ THAM GIA TRÊN THỊ TRƯỜNG VỐN n Chủ thể phát hành chứng khốn n Chính phủ và chính quyền địa phương n Các cơng ty phát hành cổ phiếu trái phiếu n Các tổ chức tài chính phát hành trái phiếu, chứng chỉ thụ hưởng n Nhà đầu tư: là những người mua bán chứng khốn trên thị trường, bao gồm: n Nhà đầu tư cá nhân n Nhà đầu tư cĩ tổ chức: đây là những nhà đầu tư chuyên nghiệp với lợi thế về quy mơ vốn và cĩ kinh nghiệp. n Các nhà mơi giới-cơng ty chứng khốn: là những cơng ty hoạt động trên lĩnh vực chứng khốn cĩ thể đảm nhận một hoặc nhiều nghiệp vụ như: bảo lãnh phát hành, mơi giới, tự doanh,quản lý quỹ đầu tư, tư vấn đầu tư chứng khốn 6/14/2021 20
21. CHỦ THỂ THAM GIA TRÊN THỊ TRƯỜNG VỐN n Các tổ chức quản lý và điều hành thị trường chứng khốn n Ủy ban chứng khốn: thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với thị trường chứng khốn. Ở Việt Nam theo NĐ 75/CP (28/11/1996) UBCKNN là là cơ quan thuộc chính phủ thực hiện chức năng quản lý nhà nước về TTCK ở Việt Nam. n Sở giao dịch chứng khốn: thực hiện vận hành thị trường thơng qua bộ máy tổ chức bao gồm nhiều bộ phận khác nhau phục vụ cho các hoạt động trên SGDCK n Các hiệp hội kinh doanh chứng khốn: là tổ chức của các cơng ty chứng khốn và các thành viên khác hoạt động trong ngành chứng khốn. Thành lập với mục đích bảo vệ quyền lợi cho các cơng ty và cho tồn ngành chứng khốn. 6/14/2021 21
22. NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHỐN n Nguyên tắc đăng ký giao dịch: các giao dịch được thực hiện thơng qua các trung gian là cơng ty chứng khốn n Nguyên tắc cơng bằng: nhằm đảm bảo lợi ích cho những người tham gia trên thị trường. Trên thị trường mọi người phải tuân thủ những quy định chung, được bình đẳng trong việc chia sẻ thơng tin và gánh chịu những hình thức xử phạt nếu vi phạn những quy định đĩ. n Nguyên tắc cơng khai hĩa thơng tin: các bên phát hành chứng khốn phải cĩ nghĩa vụ cung cấp đầy đủ, trung thực, và kịp thời những thơng tin cĩ liên quan đến tổ chức phát hành và đợt phát hành. Cơng bố thơng tin được tiến hành lần đầu cũng như theo chế độ thường xuyên và đột xuất thơng qua các phương tiện hơng tin đại chúng, SGDCK, cơng ty chứng khốn. 6/14/2021 22
23. NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHỐN n Nguyên tắc đấu giá chứng khốn và thực hiện theo trình tự ưu tiên n ưu tiên về giá n thời gian n khách hàng n khối lượng n ngẫu nhiên n Nguyên tắc tập trung: các giao dịch chứng khốn diễn ra trên SGDCK hay OTC cĩ sự kiểm tra giám sát của cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức tự quản. n Nguyên tắc thanh tốn thuận tiện và nhanh chĩng 6/14/2021 23
24. CHỨC NĂNG VÀ VAI TRỊ THỊ TRƯỜNG VỐN n Chức năng n Huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế n Cung cấp mơi trường đầu tư cho cơng chúng n Tạo mơi trường giúp chính phủ thực hiện chính sách kinh tế vĩ mơ n Vai trị n Tạo tính thanh khoản cho các chứng khốn n Đánh giá hoạt động của các doanh nghiệp n Hỗ trợ và thúc đẩy các cơng ty cổ phần ra đời và phát triển n Thu hút vốn đầu tư nước ngồi 6/14/2021 24
25. CÁC HÀNH VI TIÊU CỰC TRÊN THỊ TRƯỜNG n Đầu cơ chứng khốn, lũng đoạn thị trường n Bán khống n Mua bán nội gián n Làm thiệt hại lợi ích nhà đầu tư n Thơng tin sai sự thật 6/14/2021 25
26. MỘT SỐ PHƯƠNG THỨC GIAO DỊCH TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHỐN Sơ đồ giao dịch tổng quan NHÀ ĐẦU THỊ HỆ THỐNG TƯ TRƯỜNG THỨ CẤP ĐĂNG KÝ THANH TỐN BÙ TRỪ VÀ NHÀ ĐẦU CƠNG TY TƯ CĨ TỔ LƯU KÝ CHỨNG SỞ GIAO CHỨC CHỨNG KHỐN DỊCH KHỐN CHỨNG NHÀ ĐẦU KHỐN TƯ TƯ NHÂN OTC 6/14/2021 26
27. MỘT SỐ PHƯƠNG THỨC GIAO DỊCH TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHỐN n Giao dịch trao ngay n Mua bán tại phịng giao dịch n Mua bán qua điện thoại n Mua bán qua hệ thống máy tính n Giao dịch định kỳ n Giao dịch tín dụng 6/14/2021 27