Bài giảng môn Quản trị kinh doanh quốc tế (International Business Management)

456 trang phuongnguyen 5980

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng môn Quản trị kinh doanh quốc tế (International Business Management)", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

bai_giang_mon_quan_tri_kinh_doanh_quoc_te_international_busi.pdf

Nội dung text: Bài giảng môn Quản trị kinh doanh quốc tế (International Business Management)

QUAQUAQUAÛNÛÛNN TRÒTRÒ KINHKINH DOANHDOANH QUOQUOQUOÁCÁCÁC TETETEÁÁÁ INTERNATIONALINTERNATIONAL BUSINESSBUSINESS MANAGEMENTMANAGEMENT 1
NoNoäiäi dungdung moânmoân hohoïcïc 1.1. ToToångång quanquan veveàà kinhkinh doanhdoanh quoquoácác teteáá 2.2. LyLyùù thuyethuyeátát ththööôngông mamaäiäi quoquoácác teteáá vavaøø ññaaàuàu ttöö quoquoácác teteá.á. 3.3. LieânLieân kekeátát kinhkinh teteáá quoquoácác teteáá 4.4. MoâiMoâi trtrööôôøngøng vaênvaên hohoùaùa 5.5. MoâiMoâi trtrööôôøngøng ththööôngông mamaïiïi quoquoácác teteáá 6.6. MoâiMoâi trtrööôôøngøng chchíínhnh tròtrò –– lualuaätät phaphaùpùp 7.7. HoaHoaïchïch ññònhònh chiechieánán llööôôïcïc toatoaønøn cacaàuàu 8.8. ChieChieánán llööôôïcïc sasaûûnn xuaxuaátát quoquoácác teteáá 9.9. ChieChieánán llööôôïcïc quaquaûnûn tròtrò nguonguoànàn nhaânnhaân llöïöïcc quoquoácác teteáá 10.10.ChieChieánán llööôôïcïc marketingmarketing quoquoácác teteáá 2
KeKeátát quaquaûû mongmong ññôôïiïi Hieåu ñöôïc nhöõng ñoäng löïc kinh doanh quoác teá trong boái caûnh toaøn caàu hoùa Coù khaû naêng giaûm thieåu ruûi ro vaø toái öu hoùa lôïi ích khi thöïc hieän kinh doanh ra nöôùc ngoaøi. Xaây döïng chieán löôïc hieäu quaû ñeå xaâm nhaäp vaø hoaït ñoäng thaønh coâng treân thò tröôøng quoác teá. 3
TaTaøiøi lielieääuu thamtham khakhaûoûo Saùch Quaûn Trò Kinh Doanh Quoác Teá, Nhaø xuaát baûn Thoáng Keâ, 2003. Kinh Doanh Toaøn Caàu Ngaøy Nay, TS. Nguyeãn Ñoâng Phong, TS Nguyeãn Vaên Sôn, TS. Ngoâ Thò Ngoïc Huyeàn, Ths. Quaùch Thò Böûu Chaâu, Nhaø Xuaát Baûn Thoáng Keâ, 2001. Nguoàn khaùc 4
ÑÑaaùnhùnh giagiaùù Sinh vieân ñöôïc ñaùnh giaù döïa vaøo caùc tieâu chuaån sau: Tieåu luaän 30% Thi cuoái kyø 70% 5
ÑÑeeàà tataøiøi tietieåuåu lualuaänän Haõy phaân tích moâi tröôøng vaên hoùa cuûa moät nöôùc cuï theå, töø ñoù ruùt ra nhöõng vaán ñeà caàn löu yù cho nhaø quaûn trò khi tieán haønh thöïc hieän kinh doanh quoác teá ôû nôi ñoù. 6
CHÖÔNG 1: TOTOÅNGÅNG QUANQUAN VEVEÀÀ KINHKINH DOANHDOANH QUOQUOÁCÁC TETEÁÁ (AN(AN OVERVIEWOVERVIEW OFOF INTERNATIONALINTERNATIONAL BUSINESS)BUSINESS) 1. Kinh doanh quoác teá (International Business) 2. Toaøn caàu hoùa (Globalization) 7
1.1. KINHKINH DOANHDOANH QUOQUOÁÁCC TETEÁÁ (IB)(IB) 1.1.1.1. KhaKhaùùii nienieäämm 1.2.1.2. KinhKinh doanhdoanh quoquoácác teteáá vavaøø KinhKinh doanhdoanh trongtrong nnööôôùcùc 1.3.1.3. ÑÑooängäng côcô kinhkinh doanhdoanh quoquoácác teteáá 1.4.1.4. CaCaùùcc hhììnhnh ththöùöùcc kinhkinh doanhdoanh quoquoácác teteáá 1.5.1.5. CoângCoâng tyty ññaa quoquoáácc giagia 8
1.1.1.1. KHAKHAÙÙII NIENIEÄÄMM KinhKinh doanhdoanh quoquoácác teteáá lalaøø nhnhööõngõng giaogiao dòchdòch ñöñöôôïcïc tataïoïo rara vavaøø ththöïöïcc hiehieänän gigiööõaõa cacaùcùc quoquoácác giagia ññeeåå thothoûaûa maõnmaõn mumuïcïc tieâutieâu cucuûaûa cacaùù nhaânnhaân vavaøø totoåå chchöùöùcc 33 thuathuaätät ngngööõõ KinhKinh doanhdoanh quoquoácác teteáá (international(international business)business) ThThööôngông mamaïiïi quoquoácác teteáá (international(international trade)trade) ÑÑaaàuàu ttöö quoquoácác teteáá (international(international investment)investment) 9
1.1.1.1. KHAKHAÙÙII NIENIEÄÄMM ((tttt)) Thuaät ngöõ veà coâng ty hoaït ñoäng kinh doanh treân nhieàu nöôùc Coâng ty ña quoác gia (Multinational Company or Enterprise - MNC or MNE) – laø coâng ty ñöôïc thaønh laäp do voán cuûa nhieàu nöôùc ñoùng goùp Coâng ty toaøn caàu (Global Company - GC) – laø coâng ty tieâu chuaån hoùa caùc hoaït ñoäng toaøn caàu treân moïi lónh vöïc Coâng ty xuyeân quoác gia (Transnational Corporation - TNC) – laø MNC hoaëc GC. 10
1.1.1.1. KHAKHAÙÙII NIENIEÄÄMM ((tttt)) MoMoätät sosoáá thuathuaätät ngngööõ õ kinhkinh doanhdoanh quoquoácác teteáá (International(International BusinessBusiness Terminology)Terminology) InternationalInternational BusinessBusiness –– DoanhDoanh nghienghieäpäp cocoùù nhnhööõngõng hohoïatïat ññooängäng ngoangoaøiøi laõnhlaõnh thothoåå quoquoácác giagia ForeignForeign BusinessBusiness –– chchææ nhnhööõngõng hoahoaïtït ññooäängng trongtrong nonoäiäi ññòaòa cucuûaûa momoätät quoquoácác giagia khakhaùcùc 11
1.1.1.1. KHAKHAÙÙII NIENIEÄÄMM ((tttt)) MultidomesticMultidomestic CompanyCompany (MDC(MDC)) –– MoMoätät totoåå chchöùöùcc cocoùù nhnhööõngõng thathaønhønh vieânvieân ttöøöø nhienhieàuàu quoquoácác giagia ((MulticountryMulticountry AffiliatesAffiliates)) cocoùù nhnhööõngõng chiechieánán llööôôïcïc KDKD rieângrieâng ddöïöïaa treântreân nhnhööõngõng khakhaùcùc biebieätät cucuûaûa thòthò trtrööôôøngøng Supernational,Supernational, SupranationalSupranational –– totoåå chchöùöùcc cocoùù hoahoaïtït ññooängäng laãnlaãn quyequyeànàn sôsôûû hhööõuõu ññeeàuàu lalaøø ññaa quoquoácác 12
1.1.1.1. KHAKHAÙÙII NIENIEÄÄMM ((tttt)) TransnationalTransnational CorporationCorporation (TNC):(TNC): ÑöÑöôôïcïc hhììnhnh thathaønhønh ttöøöø nhnhööõngõng totoåå chchöùöùcc thuothuoäcäc 22 hayhay nhienhieàuàu nnööôôùcùc HoaHoaïtït ññooängäng ddööôôùiùi momoätät heheää thothoángáng quyequyeátát ññònhònh,, theotheo hhööôôùngùng chiechieánán llööôôïcïc chungchung vavaøø nhnhööõngõng chchíínhnh sasaùchùch nhanhaátát quaquaùnùn thoângthoâng quaqua momoätät hoahoaëcëc nhienhieàuàu trungtrung taâmtaâm rara quyequyeátát ññònhònh NhNhööõngõng totoáá chchöùöùcc nanaøyøy raraáátt gaêngaên boboùù nhaunhau bôbôûiûi quyequyeànàn sôsôûû hhööõuõu vavaøø nhnhööõngõng hhììnhnh ththöùöùcc khakhaùcùc,, aaûnhûnh hhööôôûngûng ññeeánán hoahoaïtït ññooängäng cucuûaûa nhaunhau,, chiachia seseûû kiekieánán ththöùöùcc,, nguonguoànàn llöïöïcc vavaøø tratraùùchch nhienhieämäm 13
1.1.1.1. KHAKHAÙÙII NIENIEÄÄMM ((tttt)) GlobalGlobal CompanyCompany (GC(GC)) –– MoMoäätt totoåå chchöùöùcc cocoùù nhnhööõngõng noãnoã llöïöïcc ññeeåå tieâutieâu chuachuaånån hohoùaùa vavaøø kekeáátt hôhôïpïp (standardize(standardize && integrate)integrate) cacaùùcc hoahoaïïtt ññooäängng treântreân toatoaønøn cacaàuàu veveàà tataátát cacaûû cacaùcùc laõnhlaõnh vvöïöïcc chchöùöùcc naêngnaêng ÑÑaaëcëc trtrööngng:: CoCoùù heheää thothoángáng (integrated(integrated systems)systems) cacaùcùc hoahoaïtït ññooängäng quoquoácác teteáá ñöñöôôïcïc quaquaûnûn lylyùù ññeeåå kekeáátt hôhôïpïp thathaønhønh nguonguoànàn llöïöïcc phuphuïï thuothuoäcäc laãnlaãn nhaunhau CoCoùù cocoåå phaphaànàn quoquoácác teteáá (international(international interests)interests) CoCoùù nhnhööõngõng lieânlieân minhminh ôôûû nnööôôùcùc ngoangoaøøii (foreign(foreign alliances)alliances) ThòThò trtrööôôøøngng thetheáá giôgiôùiùi (world(world markets)markets) CôCô cacaáuáu totoåå chchöùöùcc ññaa vaênvaên hohoùaùa (multicultural(multicultural organization)organization) 14
1.1.1.1. KHAKHAÙÙII NIENIEÄÄMM ((tttt)) MutinationalMutinational CorporationCorporation (MNC(MNC)) –– ChChææ babaáátt ccöùöù totoåå chchöùöùcc nanaøoøo cocoùù cocoåå phaphaànàn quoquoácác teteáá TieâuTieâu chuachuaånån:: ÑÑònhònh llööôôïngïng:: SoSoáá llööôôïngïng cacaùcùc quoquoácác giagia mamaøø totoåå chchöùöùcc hoahoaïtït ññooängäng íítt nhanhaátát lalaøø 22 TTææ leleää lôlôïiïi nhuanhuaänän thuthu ñöñöôôïcïc ttöøöø nhnhööõngõng hoahoaïïtt ññooängäng ôôûû nnööôôùcùc ngoangoaøiøi phaphaûiûi ttöøöø 2525 30%30% MMöùöùcc ññooää quanquan taâmtaâm thòthò trtrööôôøngøng nnööôôùcùc ngoangoaøiøi phaphaûiûi ññuuûû vvööõngõng chachaécéc ññeeåå tataïïoo rara ssöïöï khakhaùcùc nhaunhau trongtrong vievieäcäc rara quyequyeátát ññònhònh NhieNhieàuàu quoquoácác giagia cucuøngøng sôsôûû hhööõuõu coângcoâng tyty 15
1.1.1.1. KHAKHAÙÙII NIENIEÄÄMM ((tttt)) MutinationalMutinational CorporationCorporation (MNC)(MNC) ((tttt)) ÑÑònhònh ttíính:nh: SSöïöï quaquaûnûn tròtrò cucuûaûa totoåå chchöùöùcc phaphaûiûi theotheo hhööôôùngùng ññaa quoquoácác giagia TrieTrieáátt lylyùù quaquaûnûn tròtrò cucuûaûa totoåå chchöùöùcc cocoùù thetheåå lalaøø:: daândaân totoäc,äc, ññaa chuchuûng,ûng, khukhu vvöïöïc,c, toatoaønøn cacaàuàu ÆÆ TieâuTieâu chuachuaånån chuchuûû yeyeáuáu –– MNCMNC kiekieåmåm soasoaùtùt cacaùcùc hoahoaïtït ññooängäng sasaûnûn xuaxuaátát kinhkinh doanhdoanh ôôûû nnööôôùcùc ngoangoaøiøi vavaøø quaquaûnûn tròtrò chuchuùngùng ((kekeåå cacaûû nhnhööõngõng hoahoaïtït ññooängäng trongtrong nnööôôùcùc)) trongtrong cacaáuáu trutruùcùc lieânlieân kekeátát laãnlaãn nhaunhau nhanhaèmèm tataänän duduïngïng cacaùcùc côcô hohoäiäi toatoaønøn cacaàuàu 16
1.1.1.1. KHAKHAÙÙII NIENIEÄÄMM ((tttt)) Kinh doanh quoác teá vaø caùc ngaønh hoïc khaùc Ñòa lyùù - khai thaùc ñòa ñieåm, soá löôïng, chaát löôïng caùc nguoàn löïc treân toaøn caàu Lòch söû - hieåu bieát roäng hôn veà chöùc naêng hoaït ñoäng kinh doanh quoác teá hieän taïi Chính trò - ñònh hình kinh doanh treân toaøn caàu Luaäät - ñieàu chænh moái quan heä buoân baùn quoác teá Kinh teáá hoïcï - coâng cuï phaân tích ñeå xaùc ñònh aûnh höôûng coâng ty quoác teá ñoái vôùi neàn kinh teá nöôùc sôû taïi vaø nöôùc meï taùc ñoäng chính saùch kinh teá cuûa moät nöôùc ñoái vôùi coâng ty quoác teá Nhaân chuûngû hoïïc - hieåu bieát giaù trò, thaùi ñoä, nieàm tin cuûa con ngöôøi vaø moâi tröôøng 17
1.2. KINH DOANH QUOÁÁC TEÁÁ & KINH DOANH TRONG NÖÔÙÙC Ñaëc ñieåm chung - Nhöõng nguyeân lyù vaø kyõ naêng cô baûn trong kinh doanh hoaøn toaøn coù theå aùp duïng trong kinh doanh quoác teá cuõng nhö kinh doanh trong nöôùc Ñaëc ñieåm rieâng - Quaûn trò kinh doanh trong nöôùc ñöôïc thöïc hieän trong phaïm vi moät nöôùc trong khi quaûn trò kinh doanh quoác teá ñöôïc thöïc hieän xuyeân qua bieân giôùi caùc nöôùc vaø phöùc taïp hôn, vì: Söï khaùc bieät giöõa caùc nöôùc veà vaên hoùa, chính trò, kinh teá, luaät phaùp, Phaûi hoaït ñoäng theo quy ñònh cuûa heä thoáng thöông maïi vaø ñaàu tö quoác teá Lieân quan ñeán tyû giaù hoái ñoaùi 18
1.3.1.3. ÑÑOOÄNGÄNG CÔCÔ KINHKINH DOANHDOANH QUOQUOÁCÁC TETEÁÁ NhoNhoùmùm ññooängäng côcô ññaaåyåy vavaøø kekeùoùo MôMôûû roroängäng thòthò trtrööôôøngøng (Market(Market expansion)expansion) TTììmm kiekieáámm nguonguoànàn llöïöïcc (Acquire(Acquire resources)resources) ÖÖuu thetheáá veveàà vòvò trtríí (Location(Location advantage)advantage) LôLôïiïi thetheáá cacaïnhïnh tranhtranh (Comparative(Comparative advantage)advantage) BaBaûoûo veveää thòthò trtrööôôøngøng (To(To protectprotect theirtheir market)market) GiaGiaûûmm ruruûiûi roro (Risk(Risk reduction)reduction) NoãNoã llöïöïcc cucuûaûa ChChíínhnh phuphuûû (Government(Government incentives)incentives) 19
1.3.1.3. ÑÑOOÄNGÄNG CÔCÔ KINHKINH DOANHDOANH QUOQUOÁCÁC TETEÁÁ (tt)(tt) Ví duï - Ñoäng cô kinh doanh quoác teá cuûa caùc coâng ty Uùc Chi phí (Cost-based) Thò tröôøng (Market-based) Nguoàn löïc töï nhieân (Natural resource based) Chính saùch Chính phuû Uùc (Australia Government policies) Chính saùch Chính phuû nöôùc chuû nhaø (Host Government policies) 20
1.4.1.4. CACAÙCÙC HÌNHHÌNH THTHÖÙÖÙCC KINHKINH DOANHDOANH QUOQUOÁCÁC TETEÁÁ 1.4.11.4.1 XuaXuaátát khakhaååuu (Exporting)(Exporting) 1.4.2.1.4.2. DDöïöï aaùùnn traotrao taytay (Turnkey(Turnkey Projects)Projects) 1.4.3.1.4.3. ChuyeChuyeånån nhnhööôôïngïng giagiaáyáy phepheùùpp (Licensing)(Licensing) 1.4.4.1.4.4. ÑÑaaïïii lylyùù ññaaëëcc quyequyeànàn (Franchising)(Franchising) 1.4.5.1.4.5. CheCheáá tataïoïo theotheo hôhôïpïp ññooààngng (Manufactering(Manufactering Contracts)Contracts) 1.4.6.1.4.6. HôHôïpïp ññooàngàng quaquaûûnn lylyùù (Management(Management Contracts)Contracts) 1.4.7.1.4.7. LieânLieân doanhdoanh (Joint(Joint Ventures)Ventures) 1.4.8.1.4.8. CoângCoâng tyty concon sôsôûû hhööõuõu toatoaønøn boboää (Wholly(Wholly OwnedOwned Subsidiaries)Subsidiaries) 1.4.9.1.4.9. LieânLieân minhminh chiechieáánn llööôôïcïc (Strategic(Strategic Alliances)Alliances) 21
1.4.1.1.4.1. XUAXUAÁÁTT KHAKHAÅUÅU (EXPORTING)(EXPORTING) Xuaáát khaåuå tröïc tieááp – coâng ty xuaáát khaååu vaøø baùùn saûûn phaååm tröïc tieááp cho khaùùch haøøng ôûû nöôùùc khaùùc thoâng qua boää phaään baùùn haøøng trong nöôùùc hay ñaïïi dieään baùùn haøøng vaøø nhaøø phaân phoáái ôûû nöôùùc maøø coâng ty xuaáát khaååu. Xuaáát khaåuå giaùnù tieááp – ñaïïi lyùù xuaáát khaååu noääi ñòa seõ thöïc hieään hoaïït ñoääng xuaáát khaååu saûûn phaååm cho coâng ty Thuaään lôïïi: Voáán vaøø chi phí ban ñaààu thaááp Thu thaääp kinh nghieämä , kieáán thöùc Ñaïït hieäuä quaûû veàà qui moâ Baáát lôïïi: Phí vaänä chuyeånå cao Haøøng raøoø thöông maïïi Vaáán ñeàà vôùiù ñaïiï lyùù ôûû ñòa phöông 22
1.4.1.4. 2.2. DDÖÏÖÏ AAÙÙNN TRAOTRAO TAYTAY (TURNKEY(TURNKEY PROJECTS)PROJECTS) LaLaøø phphööôngông cacaùùchch xuaxuaátát khakhaåuåu quiqui trtrììnhnh coângcoâng nghengheää sangsang nnööôôùcùc khakhaùùcc BeânBeân nhanhaänän ththöïöïcc hiehieäänn thiethieáátt kekeáá,, xaâyxaây ddöïöïngng,, huahuaáánn luyeluyeänän nhaânnhaân vieânvieân ththöïöïcc hahaøønhnh KhaKhaùùchch hahaøøngng gigiööõõ ““chchììaa khokhoùaùa”” nhanhaøø mamaùyùy ññaõaõ sasaüünn sasaøøngng hoahoaïtït ññooäängng ThuaThuaänän lôlôïïii:: ThuThu lôlôïiïi nhônhôøø kiekieánán ththöùöùcc,, bbíí quyequyeátát coângcoâng nghengheää SSöûöû duduïngïng ôôûû nhnhööõngõng nôinôi FDIFDI bòbò giôgiôùiùi hahaïnïn BaBaátát lôlôïïii:: NeNeááuu QGQG ññooùù lalaøø TTTT lôlôùnùn cucuûaûa sasaûnûn phaphaåmåm cucuûaûa quiqui trtrììnhnh TaTaïoïo rara ññooáiái thuthuûû cacaïnhïnh tranhtranh GiaGiaûmûm lôlôïiïi thetheáá cacaïnhïnh tranhtranh 23
1.4.1.4. 3.3. CHUYECHUYEÅNÅN NHNHÖÖÔÔÏNGÏNG GIAGIAÁYÁY PHEPHEÙPÙP (LICENSING)(LICENSING) Beân caááp pheùùp cho beân nhaään quyeààn söû duïïng taøøi saûûn voâ hình trong moäät thôøøi gian xaùùc ñònh vaøø nhaään phí baûûn quyeààn. Sôûû höõuõu voâvoâ hhình goààm: vaên baèèng baûûo hoää (patent), saùùng cheáá (invention), coâng thöùc (formular), thieáát keáá (design), quyeààn taùùc giaûû (copyright), nhaõn hieääu (trademark). Thuaään lôïïi: Khoâng chòu phí phaùùt trieåån, ruûûi ro phaùùt trieånå thaááp Coâng ty khoâng caààn boûùûù nguoààn löïc vaøøo nhöõngõng TtTt khoângkhoâng quenquen thuoäcä , baátá oånå veàà chính trò, haïïn cheáá ñaààu tö Baáát lôïïi: Khoâng kieååm soaùùt chaëët cheõ caùùc hoïïat ñoääng saûûn xuaáát, marketing Taïïo ñoáái thuûû caïïnh tranh Thieááu söï hieänä dieään treân thò tröôøøng 24
1.4.1.4.4.4. ÑÑAAÏÏII LYLYÙÙ ÑÑAAËCËC QUYEQUYEÀÀNN (FRANCHISING)(FRANCHISING) LaLaøø hhììnhnh ththöùöùcc ññaaëcëc biebieäätt cucuûaûa licensing,licensing, ththööôôøøngng ssöûöû duduïïngng chocho dòchdòch vuvuï.ï. BeânBeân chuyechuyeånån giaogiao babaùnùn sôsôûû hhööõuõu voâvoâ hhììnhnh ((nhaõnnhaõn hiehieääuu),), beânbeân nhanhaänän phaphaûûii ññooààngng yyùù tuaântuaân thuthuûû theotheo quiqui tataéécc kinhkinh doanhdoanh ThuaThuaänän lôlôïïii:: GiaGiaûmûm chichi phphíí vavaøø ruruûiûi roro khikhi mômôûû roroängäng thòthò trtrööôôøngøng nnööôôùcùc ngoangoaøiøi XaâyXaây ddöïöïngng ssöïöï hiehieänän diedieänän nhanhnhanh chochoùngùng BaBaátát lôlôïïii:: HaHaïnïn checheáá khakhaûû naêngnaêng kiekieámám lôlôøiøi ttöøöø momoätät quoquoácác giagia hoãhoã trôtrôïï cacaïnhïnh tranhtranh ôôûû quoquoácác giagia khakhaùùc HaHaïnïn checheáá kiekieåmåm soasoaùtùt chachaátát llööôôïngïng 25
1.4.1.4.5.5. CHECHEÁÁ TTAAÏOÏO THEOTHEO HHÔÔÏPÏP ÑÑOOÀNGÀNG (MANUFACTERING(MANUFACTERING CONTRACTS)CONTRACTS) HôHôïïpp ññooààngng vôvôùùii coângcoâng tyty khakhaùùcc ññeeåå sasaûûnn xuaxuaáátt sasaûûnn phaphaååmm theotheo ññuuùùngng quiqui cacaùùchch vavaøø chòuchòu tratraùùchch nhienhieäämm tieâutieâu thuthuïï ThuaThuaäänn lôlôïïii:: KhoângKhoâng cacaàànn ññaaààuu ttöö vavaøøoo thiethieáátt bòbò,, nhanhaøø xxööôôûûngng KieKieååmm soasoaùùtt chachaáátt llööôôïïngng sasaûûnn phaphaååmm BaBaáátt lôlôïïii:: RuRuûûii roro trongtrong tieâutieâu thuthuïï 26
1.4.1.4.6.6. HHÔÔÏPÏP ÑÑOOÀNGÀNG QUAQUAÛÛNN LYLYÙÙ (MANAGEMENT(MANAGEMENT CONTRACTS)CONTRACTS) ThoThoûaûa thuathuaäänn theotheo ññooùù momoäätt ctycty cungcung cacaápáp bbíí quyequyeáátt quaquaûnûn lylyùù momoäätt sosoáá hayhay tataátát cacaûû cacaùcùc llóónhnh vvöïöïcc hoahoaïtït ññooäängng chocho momoätät beânbeân khakhaùùcc ((thuthu 22 5%5% doanhdoanh thuthu)) HôHôïpïp ññooàngàng vôvôùiùi:: coângcoâng tyty con,con, lieânlieân doanhdoanh,, coângcoâng tyty khakhaùùcc ThuaThuaänän lôlôïïii:: CoCoùù thetheåå kiekieåmåm soasoaùtùt nhienhieàuàu hoahoaïtït ñooäängng cucuûaûa lieânlieân doanh,doanh, duduøø lalaøø thiethieååuu sosoáá KieKieåmåm soasoaùtùt chachaátát llööôôïngïng sasaûnûn phaphaåmåm CoCoùù côcô hohoäiäi ssöûöû duduïngïng nguonguoànàn cungcung ttöøöø coângcoâng tyty chchíínhnh quoquoácác 27
1.4.1.4.7.7. LIEÂNLIEÂN DOANHDOANH (JOINT(JOINT VENTURES)VENTURES) ThaThaønhønh lalaäpäp momoäätt ctycty dodo ssöïöï lieânlieân kekeátát gigiööõaõa haihai hayhay nhienhieàuàu ctycty ññooäcäc lalaäpäp ThuaThuaänän lôlôïïii:: ÑÑooááii tataùùcc ôôûû ññòaòa phphööôngông hiehieååuu roõroõ moâimoâi trtrööôôøngøng ChiaChia seseûû chichi phphíí vavaøø ruruûûii roro vôvôùùii ññooááii tataùcùc RuRuûiûi roro thathaápáp veveàà quoquoácác hhööõuõu hohoùaùa BaBaátát lôlôïïii:: ThieThieáuáu kiekieåmåm soasoaùtùt coângcoâng nghengheää MaâuMaâu thuaãnthuaãn vavaøø tranhtranh chachaápáp gigiööõaõa cacaùùcc ññooááii tataùcùc HaHaïnïn checheáá kiekieåmåm soasoaùtùt lieânlieân doanhdoanh neânneân khokhoùù ññaaïtït quiqui moâmoâ kinhkinh teteáá vuvuøøngng 28
1.4.8.1.4.8. COÂNGCOÂNG TYTY CONCON SSÔÔÛÛ HHÖÖÕUÕU TOATOAØNØN BOBOÄÄ (WHOLLY(WHOLLY OWNEDOWNED SUBSIDIARIES)SUBSIDIARIES) Thaønhø laäpä cty môùiù : Do yeâu caààu saûnû xuaátá baèngè nhöõngõng thiethieátá bò ñaëcë bieätä Khoâng coùù ñoáiá taùcù cuøngø ngaønhø ôûû ñòa phöông Mua laïiï cty ñòa phöông ñang hoaïtï ñoäng:ä Chuyeånå giao nhanh choùngù kyõ thuaätä ssaaûnû xuaáát töø cty meïï Coùù saünü maïngï löôùiù marketing Thu thaääp kinh nghieämä ôûû TT ñòa phöông Thuaänä lôïïi: Baûoû veää coâng ngheää Kieåmå soaùùt chaëët cheõ, phoáiá hôïpï chieáná löôïcï toaønø caàuà Chuyeân moân hoùaù ñeåå toáiá ña hoùaù chuoãi giaùù trò Baáát lôïiï : Chi phí cao nhaáát Ruûiû ro cao 29
1.4.1.4.9.9. LIEÂNLIEÂN MINHMINH CHIECHIEÁÁNN LLÖÖÔÔÏCÏC (STRATEGIC(STRATEGIC ALLIANCES)ALLIANCES) LaLaøø thothoûaûa thuathuaänän hôhôïpïp tataùcùc gigiööõaõa cacaùcùc ññooáiái thuthuûû cacaïnhïnh tranhtranh hiehieänän tataïiïi vavaøø ttööôngông lailai veveàà momoätät sosoáá hoahoaïtït ññooängäng nhanhaátát ññònhònh ThuaThuaänän lôlôïiïi:: DeãDeã vvööôôïtït quaqua raraøoøo cacaûnûn ththööôngông mamaïiïi ññeeåå thaâmthaâm nhanhaäpäp thòthò trtrööôôøngøng ChiaChia seseûû ññònhònh phphíí vavaøø ruruûiûi roro BoBoåå sungsung kyõkyõ naêngnaêng vavaøø tataøiøi sasaûnûn chocho nhaunhau HHììnhnh thathaønhønh tieâutieâu chuachuaånån coângcoâng nghengheää chocho ngangaønhønh coângcoâng nghienghieäpäp BaBaátát lôlôïiïi:: GiuGiuùpùp ññooáiái thuthuûû cacaïnhïnh tranhtranh ññeeánán ñöñöôôïcïc thòthò trtrööôôøngøng vavaøø coângcoâng nghengheää mômôùiùi CungCung cacaápáp momoätät sosoáá bbíí quyequyeátát chocho ññooáiái thuthuûû 30
1.5.1.5. COÂNGCOÂNG TYTY ÑÑAA QUOQUOÁCÁC GIAGIA (MNC)(MNC) Khaùi nieäm – laø coâng ty sôû höõu hay kieåm soaùt caùc cô sôû kinh doanh saûn xuaát hoaëc dòch vuï ôû nöôùc ngoaøi. Ñieàu kieän: Chi nhaùnh ít nhaát ôû 2 quoác gia Tyû leä doanh thu töø caùc hoaït ñoäng ôû nöôùc ngoaøi phaûi ôû möùc nhaát ñònh Möùc ñoä thaâm nhaäp thò tröôøng nöôùc ngoaøi phaûi ñuû lôùn 31
1.5.1.5. COÂNGCOÂNG TYTY ÑÑAA QUOQUOÁCÁC GIAGIA (MNC)(MNC) (tt)(tt) Caùc giai ñoaïn phaùt trieån Giai ñoaïn 1 – Coâng ty trong nöôùc (Domestic Company) – taäp trung hoaøn toaøn vaøo thò tröôøng trong nöôùc Giai ñoaïn 2 – Coâng ty quoác teá (International Company) - môû roäng hoaït ñoäng ra thò tröôøng nöôùc ngoaøi, nhöng vaãn taäp trung chuû yeáu thò tröôøng trong nöôùc Giai ñoaïn 3 – Coâng ty ña quoác gia (Multinational Company) – ñònh höôùng töø höôùng noäi thaønh höôùng ngoaïi, thieát laäp chieán löôïc ñaëc tröng cho moãi nöôùc Giai ñoaïn 4 – Coâng ty toaøn caàu (Global Company) – aùp duïng chieán löôïc marketing toaøn caàu hay chieán löôïc tìm kieám nguyeân lieäu toaøn caàu. 32
1.5.1.5. COÂNGCOÂNG TYTY ÑÑAA QUOQUOÁCÁC GIAGIA (MNC)(MNC) (tt)(tt) Ñaëc ñieåm Moâi tröôøng hoaït ñoäng – moâi tröôøng kinh doanh ôû nöôùc chuû nhaø laãn xuaát xöù taùc ñoäng maïnh ñeán hoaït ñoäng cuûa coâng ty Trieát lyù kinh doanh – xem xeùt lôïi ích chung cuûa coâng ty Quan heä haøng ngang giöõa caùc chi nhaùnh – söû duïng taøi saûn vaø nguoàn taøi nguyeân chung Quan heä theo chieàu doïc – phoái hôïp hoaït ñoäng theo taàm nhìn chieán löôïc chung 33
1.5.1.5. COÂNGCOÂNG TYTY ÑÑAA QUOQUOÁCÁC GIAGIA (MNC)(MNC) (tt)(tt) Coâng ty trôû thaønh MNC, lyù do: Nhu caàu baûo veä hoï tröôùc nhöõng ruûi ro vaø khoâng oån ñònh cuûa thò tröôøng noäi ñòa Taïo söï taêng tröôûng thò tröôøng theá giôùi veà haøng hoùa vaø dòch vuï Phaûn öùng laïi söï gia taêng caïnh tranh nöôùc ngoaøi Nhu caàu giaûm chi phí Nhu caàu vöôït qua haøng raøo baûo hoä cuûa caùc nöôùc Nhu caàu naém giöõ thuaän lôïi veà caùc chuyeân gia kyõ thuaät baèng cheá taïo tröïc tieáp hôn laø chuyeån giao license 34
1.5.1.5. COÂNGCOÂNG TYTY ÑÑAA QUOQUOÁCÁC GIAGIA (MNC)(MNC) (tt)(tt) Chieán löôïc kinh doanh Chieán löôïc vò chuûng (Ethnocentric) – chieán löôïc hoaït ñoäng chung cho thò tröôøng trong nöôùc laãn quoác teá Chieán löôïc ña chuûng (Polycentric) – ña daïng hoùa chieán löôïc theo töøng thò tröôøng bieät laäp ôû töøng quoác gia Chieán löôïc ña khu vöïc (Regiocentric) – thieát keá moâ hình saûn xuaát kinh doanh chuaån hoùa cho töøng khu vöïc ñaõ ñöôïc phaân chia Chieán löôïc taâm ñòa caàu (Geocentric) – aùp duïng moâ hình hoaït ñoäng kinh doanh chuaån hoùa treân taát caû caùc thò tröôøng 35
2.2.2. TOATOATOAØNØNØN CACACAÀUÀUÀU HOHOHOÙAÙAÙA 2.1.2.1. KhaKhaùiùi nienieämäm 2.2.2.2. BieBieåuåu hiehieänän toatoaønøn cacaàuàu hohoùaùa 2.3.2.3. NguyeânNguyeân nhaânnhaân toatoaønøn cacaàuàu hohoùaùa 36
2.1.2.1. KHAKHAÙIÙI NIENIEÄMÄM Toaøn caàu hoùa laø quaù trình neàn kinh teá theá giôùi tieán tôùi hôïp nhaát vaø phuï thuoäc laãn nhau, goàm 2 khía caïnh: Toaøn caàu hoùa thò tröôøng (Globalization of Market) – thò tröôøng rieâng leû caùc nöôùc hôïp nhaát thaønh thò tröôøng toaøn caàu Toaøn caàu hoùa saûn xuaát (Globalization of Production) – phaân boá chi nhaùnh saûn xuaát vaø cung öùng ôû nhieàu nôi treân theá giôùi nhaèm khai thaùc lôïi theá caùc quoác gia 37
2.2.2.2. BIEBIEÅÅUU HIEHIEÄÄNN TOATOAØØNN CACAÀUÀU HOHOÙÙAA SSöïöï chuyechuyeåånn dòchdòch tataøøii chchíínhnh cucuûûaa cacaùùcc nnööôôùcùc thoângthoâng quaqua hoahoaïïtt ññooäängng ññaaààuu ttöö,, tataøøii trôtrôïï ODA,ODA, SaSaûûnn phaphaååmm sasaûûnn xuaxuaáátt mangmang ttíínhnh quoquoácác teteáá caocao HoaHoaïïtt ññooäängng ththööôngông mamaïïii gigiööõaõa cacaùùcc nnööôôùcùc giagia taêngtaêng (1994(1994 –– 8.0908.090 tytyûû USD,USD, 2.0002.000 –– 14.00014.000 tytyûû USD)USD) DiDi daân,daân, xuaxuaáátt nhanhaääpp khakhaååuu ssöùöùcc laolao ññooängäng giagia taêngtaêng ChChíínhnh sasaùùch,ch, quyquy checheáá ññieieààuu tietieáátt hoahoaïtït ññooängäng kinhkinh teteáá vavaøø ththööôngông mamaïïii cucuûûaa moãimoãi nnööôôùùcc dadaànàn tietieánán tôtôùùii chuachuaånån mmöïöïcc chungchung mangmang ttíínhnh quoquoáácc teteáá SSöïöï phaphaùùtt trietrieåånn khoakhoa hohoïïcc coângcoâng nghengheä,ä, internet,internet, lalaøømm chocho thoângthoâng tintin kinhkinh teteáá mangmang ttíínhnh toatoaøønn cacaààu.u. 38
2.3.2.3. XUXU HHÖÖÔÔÙÙNGNG TOATOAØØNN CACAÀÀUU HOHOÙAÙA Töï do hoùa thöông maïi Caùch maïng khoa hoïc Söï saùt nhaäp cuûa caùc coâng ty quoác teá Chính saùch ñaàu tö 39
VAVAVAÁNÁNÁN ÑÑÑEÀEEÀÀ TOATOA TOAØNØNØN CACACAÀUÀUÀU HOHOHOÙAÙAÙA 20%20% daândaân sosoáá thetheáá giôgiôùùii thuothuoäcäc cacaùcùc nnööôôùùcc phaphaùùtt trietrieåånn nhanhaänän ñöñöôôïïcc 82,7%82,7% totoåångng thuthu nhanhaäpäp cucuûaûa thetheáá giôgiôùùii 20%20% daândaân sosoáá thetheáá giôgiôùùii thuothuoäcäc cacaùcùc nnööôôùùcc nghengheøøoo nhanhaátát chchææ nhanhaäänn ñöñöôôïcïc 1,4%1,4% totoångång thuthu nhanhaäpäp cucuûaûa thetheáá giôgiôùùii TaTaøøii sasaûnûn cucuûaûa 200200 ngngööôôøøii giagiaøuøu nhanhaátát thetheáá giôgiôùùii nhienhieààuu hônhôn cacaûû totoåångng thuthu nhanhaäpäp cucuûaûa 41%41% nhaânnhaân loaloaïïii 40
CHÖÔNG 2: LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT VEVEÀÀ THTHÖÖÔNGÔNG MAMAÏIÏI QUOQUOÁCÁC TETEÁÁ VAVAØØ ÑÑAAÀUÀU TTÖÖ QUOQUOÁCÁC TETEÁÁ ((THEORY OF INTERNATIONAL TRADE & INVESTMENT) 1.1. LyLyùù thuyethuyeátát ththööôngông mamaïiïi quoquoácác teteáá 2.2. LyLyùù thuyethuyeátát ññaaàuàu ttöö quoquoácác teteáá 3.3. NhNhööõngõng nhaânnhaân totoáá aaûnhûnh hhööôôûngûng ññeeánán FDIFDI 1
1.1. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT THTHÖÖÔNGÔNG MAMAÏÏII QUOQUOÁÁCC TETEÁÁ 1.1. Thuyeátá Troïïng Thöông (Mercantilism) 1.2. Lyùù thuyeáát Lôïïi Theáá Tuyeäät Ñoáiá (Theory of Absolute Advantage) 1.3. Lyùù thuyeáát Lôïïi Theáá So Saùùnh (Theory of Comparative Advantage) 1.4. Lyùù thuyeáát Heckscher - Ohlin (Heckscher - Ohlin Theory) 1.5. Nghòch lyùù Leontief (The Leontief Paradox) 1.6. Lyùù thuyeáát veàà söï töông ñoààng giöõaõa cacaùùc quoáác gia (Country Similarity Theory) 1.7. Lyùù thuyeáát Chu Kyøø Saûûn Phaååm Quoáác Teáá (International Product Life Cycle Theory) 1.8. Lyùù thuyeáát lôïïi theáá caïïnh tranh toaøøn caààu (Global Strategic RivalryTheory) 1.9. Lyùù thuyeáát Lôïïi Theáá Caïïnh Tranh Quoáác Gia – Kim cöông cuûûa Porter (Theory of National Competitive Advantage: Porter’s Diamond) 2
1.1.1.1. THUYETHUYEÁTÁT TROTROÏNGÏNG THTHÖÖÔNGÔNG (MERCANTILISM)(MERCANTILISM) GiGiööõaõa thetheáá kykyûû 15,15, 16,16, 1717 vavaøø kekeáátt thuthuùùcc vavaøoøo thetheáá kykyûû 1818 TTöö ttööôôûngûng chchíínhnh PhaPhaùtùt trietrieånån kinhkinh teteáá lalaøø giagia taêngtaêng khokhoáiái llööôôïngïng tietieàànn teteää PhaPhaûiûi phaphaùtùt trietrieånån ngoangoaïiïi ththööôngông,, ññaaëcëc biebieäätt lalaøø xuaxuaáátt sieâusieâu,, traotrao ññooååii khoângkhoâng ngangngang giagiaùù NhaNhaøø nnööôôùcùc ññieieààuu tietieáátt hoahoaïtït ññooäängng ngoangoaïïii ththööôngông ÖÖuu ññieieååmm TaTaàmàm quanquan trotroïngïng cucuûaûa ththööôngông mamaïïii quoquoácác teteáá VaiVai trotroøø NhaNhaøø nnööôôùùcc trongtrong vievieääcc ññieieààuu tietieáátt ngoangoaïïii ththööôngông NhNhööôôïïcc ññieieååmm ÑÑônôn giagiaûnûn,, chchööaa giagiaûûii ththííchch ñöñöôôïcïc cacaùcùc hiehieäänn ttööôôïïngng kinhkinh teteáá 3
1.2. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ TUYEÄÄT ÑOÁÁI Taùùc giaûû - Adam Smith (1723 - 1790), ngöôøøi Anh, taùùc phaååm “Nghieân cöùu veàà baûûn chaáát vaøø nguyeân nhaân giaøøu coùù cuûaû caùùc quoáác gia” (1776) Tö töôûûng chính Thöông maïïi quoáác teáá thuùùc ñaååy kinh teáá phaùùt trieåån Nguoànà goáác giaøøu coùù cuûûa nöôùùc Anh laøø coâng nghieääp Caùcù nöôùùc neân chuyeân moân hoùùa nhöõngõng ngangaøønh coùù lôïïi theáá tuyeätä ñoáái Xuaátá khaåuå saûûn phaååm coùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái vaøø nhaääp khaååu saûûn phaååm khoâng coùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái 4
1.2. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ TUYEÄÄT ÑOÁIÁ (tt) MinhMinh hohoïaïa Saûûn phaååm MyMyõõ AAnhnh LLuuùùa mì (giaïï/giôøø) 6 1 VVaaûûi (meùùt/giôøø) 4 5 MyõMyõ cocoùù lôlôïiïi thetheáá tuyetuyeätät ññooáiái sasaûnûn xuaxuaátát luluùaùa mmìì ⇒⇒ chuyeânchuyeân moânmoân hohoùaùa sasaûnûn xuaxuaátát luluùaùa mmìì AnhAnh cocoùù lôlôïiïi thetheáá tuyetuyeätät ññooáiái sasaûûnn xuaxuaátát vavaûiûi ⇒⇒ chuyeânchuyeân moânmoân hohoùaùa sasaûnûn xuaxuaátát vavaûiûi MyõMyõ ññooåiåi 66 giagiaïï luluùaùa vôvôùiùi AnhAnh ññeeåå lalaáyáy 6m6m vavaûiûi ⇒⇒MyõMyõ cocoùù lôlôïiïi 22 mm vavaûûii,, hayhay tietieátát kiekieämäm ñöñöôôïcïc ½½ giôgiôøø ⇒⇒AnhAnh cocoùù lôlôïiïi 24m24m vavaûûii,, hayhay tietieátát kiekieäämm ñöñöôôïcïc gagaànàn 5giô5giôøø 5
1.2. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ TUYEÄÄT ÑOÁIÁ (tt) ÖÖuu ññieieååmm CoângCoâng cucuïï phaphaùtùt trietrieånån lylyùù thuyethuyeátát kinhkinh teteáá LôLôïiïi thetheáá tuyetuyeätät ññooáiái,, phaânphaân coângcoâng laolao ññooängäng NhNhööôôïcïc ññieieååmm KhoângKhoâng giagiaûûii ththííchch hiehieänän ttööôôïngïng:: MoMoätät nnööôôùcùc cocoùù lôlôïiïi thetheáá tuyetuyeätät ññooáiái momoïiïi sasaûnûn phaphaåmåm vavaøø momoätät nnööôôùcùc khoângkhoâng cocoùù lôlôïiïi thetheáá tuyetuyeätät ññooáiái nanaøoøo cacaû,û, lielieäuäu ththööôngông mamaïiïi quoquoácác teteáá cocoùù xaxaûyûy rara gigiööõaõa 22 nnööôôùcùc nanaøyøy khoângkhoâng?? 6
1.3. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ SO SAÙÙNH TaTaùcùc giagiaûû DavidDavid RicardoRicardo (1772(1772 1823),1823), nhanhaøø kinhkinh teteáá hohoïaïa ngngööôôøiøi AnhAnh ((gogoácác DoDo ThaThaùiùi),), tataùùcc phaphaåmåm ““NhNhööõngõng nguyeânnguyeân lylyùù kinhkinh teteáá chchíínhnh tròtrò vavaøø thuethueá”á” (1817)(1817) TTöö ttööôôûngûng chchíínhnh MoMoïiïi nnööôôùcùc luoânluoân cocoùù thetheåå vavaøø raraátát cocoùù lôlôïiïi khikhi thamtham giagia phaânphaân coângcoâng laolao ññooängäng vavaøø ththööôngông mamaïiïi quoquoácác teteáá khikhi cocoùù lôlôïiïi thetheáá soso sasaùnhùnh LôLôïiïi thetheáá soso sasaùnhùnh momoätät sasaûûnn phaphaåmåm lalaøø khakhaûû naêngnaêng cacaïnhïnh tranhtranh cucuûaûa momoätät quoquoácác giagia treântreân theá giôùi theá giôùi 7
1.3. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ SO SAÙÙNH (tt) E E RCA = 1÷ 2 ECWE RCA (Rate of Comparative Advantage) - heää soáá so saùùnh E1 - Kim ngaïchï xuaáát khaååu saûûn phaååm X cuûaû quoácá gia trong 1 naêm EC - Kim ngaïchï xuaáát khaååu saûûn phaååm X cuûaû quoácá gia trong 1 naêm E2 - Kim ngaïchï xuaáát khaååu saûûn phaååm X cuûaû theáá giôùiù trong 1 naêm EW - Kim ngaïchï xuaáát khaååu cuûûa theáá giôùùi trong 1 naêm Neááu RCA ≤ 1: saûnû phaååm khoâng coùù lôïïi theáá so saùnhù Neááu RCA < 2,5: saûûn phaååm coùù lôïïi theáá so saùnhù Neááu RCA ≥ 2,5: saûûn phaååm coùù lôïïi theáá so saùnhù raátá cao 8
1.3. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ SO SAÙNHÙ (tt) Minh hoïa Minh hoïa SSaaûûn phaååm MyMyõõ AAnhnh LLuuùùa mì (giaïï/giôøø) 6 1 VVaaûûi (meùùt/giôøø) 4 2 Myõ coùù lôïiï theáá tuyeätä ñoáái ôûû caûû 2 saûûn phaååm, coønø Anh thì khoâng Tuy nhieân, Myõ coùù lôïiï theáá so saùùnh veàà luùùa mì (6/1 > 4/2) ⇒ Myõ chuyeân moân hoùaù saûnû xuaáát luùùa mì Anh coùù lôïiï theáá so saùùnh veàà vaûûi (2/4 > 1/6) ⇒ Anh chuyeân moân hoùaù saûnû xuaáát vaûûi Myõ ñoåiå 6 giaïï luùaù vôùùi Anh ñeåå laááy 6m vaûûi ⇒ Myõ coùù lôïiï 2m vaûûi, hay tieáát kieääm ½ giôøø ⇒ Anh coùù lôïiï 6m vaûûi, hay tieáát kieääm 3 giôøø 9
1.3. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ SO SAÙNHÙ (tt) ÖÖuu ññieieååmm ChuyeânChuyeân moânmoân hohoùaùa LôLôïiïi thetheáá soso sasaùnhùnh NhNhööôôïcïc ññieieååmm KhoângKhoâng ttíínhnh côcô cacaáuáu nhunhu cacaàuàu tieâutieâu duduøngøng moãimoãi nnööôôùcùc KhoângKhoâng ññeeàà cacaäpäp chichi phphíí vavaänän tataûiûi,, babaûoûo hiehieåmåm hahaøngøng hohoùaùa vavaøø hahaøngøng raraøøoo babaûoûo hohoää mamaäuäu dòchdòch KhoângKhoâng giagiaûûii ththííchch nguonguoànàn gogoácác lôlôïiïi thetheáá soso sasaùnhùnh 10
1.4.1.4. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT HECKSCHERHECKSCHER OHLINOHLIN TaTaùcùc giagiaûû EliEli HeckscherHeckscher && BertilBertil OhlinOhlin,, nhanhaøø kinhkinh teteáá hohoïcïc ThuThuïyïy ÑÑieieånån,, tataùcùc phaphaåmåm ““ThThööôngông mamaïiïi lieânlieân khukhu vvöïöïcc vavaøø quoquoácác teteá”á” (1933)(1933) TTöö ttööôôûngûng chchíínhnh CaCaùcùc yeyeáuáu totoáá sasaûûnn xuaxuaátát khakhaùcùc nhaunhau gigiööõaõa cacaùcùc quoquoácác giagia ChuyeânChuyeân moânmoân hohoùaùa nhnhööõngõng ngangaønhønh ssöûöû duduïngïng yeyeáuáu totoáá sasaûnûn xuaxuaátát chichi phphíí rereûû hônhôn,, chachaátát llööôôïngïng caocao hônhôn CôCô sôsôûû ththööôngông mamaïiïi quoquoácác teteáá lalaøø lôlôïiïi thetheáá ttööôngông ññooáiái 11
1.4.1.4. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT HECKSCHERHECKSCHER –– OHLINOHLIN (tt)(tt) T W RCA =AA ÷ TX W RCA (the Coefficient of Revealed Comparative Advantage) - heää soáá bieåuå thò lôïïi theáá töông ñoáái hay so saùùnh TA - Kim ngaïïch xuaátá khaååu saûûn phaååm A cuûûa nöôùùc X (tính giaùù FOB) TX - Toångå kim ngaïïch xuaátá khaååu cuûûa nöôùùc X trong 1 naêm WA - Toångå kim ngaïïch xuaátá khaååu saûûn phaååm A cuûûa theáá giôùùi T W - Toångå kim ngaïïch xuaátá khaååu cuûûa theáá giôùiù trong 1 naêm Neááu RCA ≤ 1: saûnû phaååm khoâng coùù lôïïi theáá so saùùnh Neááu 2,5 < RCA < 4,25: saûnû phaååm coùù lôïïi theáá so saùùnh cao Neááu RCA ≥ 4,25: saûûn phaååm coùù lôïïi theáá so saùùnh raáát cao 12
1.4.1.4. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT HECKSCHERHECKSCHER –– OHLINOHLIN (tt)(tt) Saûûn phaååm thaâm duïïng lao ñoääng (labour intensive goods) - Saûûn phaååm caààn nhieààu ñôn vò lao ñoääng treân 1 ñôn vò tö baûnû Saûûn phaååm thaâm duïïng tö baûûn (capital intensive goods) - Saûûn phaååm caààn nhieààu ñôn vò tö baûûn treân 1 ñôn vò lao ñoängä ⇒ Quoácá gia coùù nguoààn lao ñoääng doàài daøøo ⇒ chuyeân moân hoùaù saûûn xuaátá saûnû phaååm coùù tyûû troïïng lao ñoääng cao ⇒ xuaátá khaåuå haøøng hoùùa coùù tyûû troïïng lao ñoääng cao ñoååi laïiï haøøng hoùaù coùù tyûû troïïng tö baûnû cao ⇒ Quoácá gia coùù nguoààn tö baûûn doàài daøøo ⇒ chuyeân moân hoùaù saûûn xuaátá saûnû phaååm coùù tyûû troïïng tö baûûn cao ⇒ xuaátá khaåuå haøøng hoùùa coùù tyûû troïïng tö baûûn cao ñoååi laïiï haøngø hoùaù coùù tyûû troïïng lao ñoängä cao 13
1.4.1.4. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT HECKSCHERHECKSCHER –– OHLINOHLIN (tt)(tt) ÖÖuu ññieieååmm KhuyeKhuyeánán khkhííchch ththööôngông mamaïiïi quoquoácác teteáá phaphaùtùt trietrieånån GiaGiaûiûi ththííchch nguonguoànàn gogoácác hhììnhnh thathaønhønh lôlôïiïi thetheáá soso sasaùnhùnh NhNhööôôïcïc ññieieååmm KhoângKhoâng chocho phepheùpùp giagiaûûii ththííchch momoïiïi hiehieänän ttööôôïngïng ththööôngông mamaïiïi quoquoácác teteá,á, ññaaëcëc biebieätät khikhi:: ÑÑaaûoûo ngngööôôïcïc nhunhu cacaàuàu CaCaïnhïnh tranhtranh khoângkhoâng hoahoaønøn hahaûoûo ChiChi phphíí vavaänän tataûûii vavaøø babaûoûo hiehieåmåm quaquaùù lôlôùnùn 14
1.5.1.5. NGHÒCHNGHÒCH LYLYÙÙ LEONTIEFLEONTIEF Taùùc giaûû - Wassily Leontief, thöû nghieääm moâ hình H - O (1951) ñeåå giaûûi thích haøøng hoùùa xuaáát nhaääp khaååu vaøøo Myõ (döõõ kieään 1947) Giaûû thieátá - Myõ coùù lôïïi theáá töông ñoáái veàà saûûn xuaáát haøøng hoùùa coùù tyûû troïïng tö baûûn cao, neân seõ xuaáát khaååu haøøng hoùùa thaâm duïïng tö baûûn (capital intensive goods) vaøø nhaääp khaååu haøøng hoùaù thaâm duïïng lao ñoääng (labour intensive goods) Keáát quaûû baátá ngôøø - Saûûn phaååm xuaáát khaååu töø caùùc coâng ty Myõ coùù tyûû troïïng lao ñoääng cao hôn saûûn phaååm nhaääp khaååu Nghòch lyùù - Myõ laøø moäät nöôùùc coùù nguoààn lao ñoääng doàài daøøo? Nghieân cöùu, tranh luaään ⇒ Phaân bieäät lao ñoängä vaøø tö baûûn khaùcù nhau. Ví duïï: lao ñoääng coùù kyõ naêng vaøø khoâng kyõ naêng 15
1.6.1.6. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT VEVEÀÀ SSÖÏÖÏ TTÖÖÔNGÔNG ÑÑOOÀNGÀNG GIGIÖÖÕAÕA CACAÙCÙC QUOQUOÁCÁC GIAGIA TaTaùcùc giagiaûû StaffanStaffan BurenstamBurenstam Linder,Linder, giagiaûiûi ththííchch ththööôngông mamaïïii thetheáá giôgiôùùii thathaäpäp nieânnieân 6060 vavaøø 7070 TieTieànàn ññeeàà KhiKhi thuthu nhanhaäpäp taêngtaêng ⇒⇒ nhunhu cacaàuàu mmöùöùcc phphöùöùcc tataïpïp sasaûnûn phaphaåmåm taêngtaêng CaCaànàn thiethieáátt amam hiehieååuu thòthò trtrööôôøøngng trongtrong nnööôôùùcc vavaøø nnööôôùùcc ngoangoaøøii ⇒⇒ nhunhu cacaàuàu cacaùcùc thòthò trtrööôôøngøng ttööôngông ññooàngàng TTöö ttööôôûngûng chchíínhnh ThThööôngông mamaïïii phaphaùùtt trietrieånån gigiööõaõa haihai quoquoáácc giagia cocoùù mmöùöùcc thuthu nhanhaäpäp hayhay mmöùöùcc ññooää coângcoâng nghienghieääpp hohoùaùa xaxaápáp xxææ ToToànàn tataïiïi ssöïöï traotrao ññooåiåi sasaûûnn phaphaåmåm ttööôngông ttöïöï hoahoaëcëc cocoùù chuchuùtùt íítt khakhaùùcc biebieäätt 16
1.7. LYÙÙ THUYEÁÁT CHU KYØØ SAÛÛN PHAÅÅM QUOÁÁC TEÁÁ TaTaùcùc giagiaûû GiaGiaùoùo ssöö RaymondRaymond VernonVernon (1966)(1966) TieTieápáp cacaänän sasaûnûn phaphaåmåm,, thoângthoâng tin,tin, kiekieánán ththöùöùcc,, chichi phphíí vavaøø quyequyeànàn llöïöïcc TTöö ttööôôûngûng chchíínhnh chuchu kykyøø sasaûnûn phaphaåmåm ñöñöôôïcïc chiachia 33 giaigiai ññoaoaïnïn GiaiGiai ññoaoaïnïn 11 SaSaûûnn phaphaåmåm mômôùùii SaSaûnûn xuaxuaátát tataïiïi thòthò trtrööôôøngøng coângcoâng nghienghieääpp hohoùaùa raraátát caocao LaoLao ññooäängng kyõkyõ naêngnaêng caocao ChiChi phphíí sasaûnûn xuaxuaáátt caocao GiaGiaùù ññooääcc quyequyeàànn 17
1.7. LYÙÙ THUYEÁÁT CHU KYØØ SAÛÛN PHAÅÅM QUOÁÁC TEÁÁ (tt) Giai ñoaïnï 2 - Saûnû phaååm tröôûûng thaøønh Saûnû xuaátá môûû roääng, tieâu chuaåån hoùùa daànà daànà Giaûûm lao ñoängä kyõ naêng Taêng xuaátá khaååu Taêng caïnhï tranh Giaûûm giaùù Nhu caàuà giöõ õ thòthò phaphaààn ⇒ Ñaààu tö nöôùùc ngoaøiø Giai ñoaïnï 3 - Saûnû phaååm tieâu chuaåån hoùùa Saûnû xuaátá hoaønø toaøøn tieâu chuaåån hoùaù Lao ñoängä reû,û khoâng caààn kyõ naêng cao Caïnhï tranh gay gaété Lôïïi theáá caïïnh tranh chuyeånå sang nöôùùc keùmù phaùtù trieånå - xuaátá khaåuå ngöôïïc laïïi cho caùùc nöôùùc coâng nghieäpä phaùtù trieånå 18
1.7. LYÙÙ THUYEÁÁT CHU KYØØ SAÛÛN PHAÅÅM QUOÁÁC TEÁÁ (tt) ÖÖuu ññieieååmm GiaGiaûiûi ththííchch babaûnûn chachaátát ññaaààuu ttöö nnööôôùcùc ngoangoaøiøi ChuyeChuyeånån nghieânnghieân ccöùöùuu ttöøöø quoquoácác giagia ññeeánán sasaûnûn phaphaåmåm NhNhììnn nhanhaänän ssöïöï didi chuyechuyeånån ttöö babaûnûn,, coângcoâng nghengheä,ä, thoângthoâng tin,tin, NhNhööôôïcïc ññieieååmm ChChææ phuphuøø hôhôïpïp sasaûnûn phaphaåmåm coângcoâng nghengheää caocao 19
1.8.1.8. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT LÔLÔÏIÏI THETHEÁÁ CACAÏNHÏNH TRANHTRANH TOATOAØNØN CACAÀUÀU Coâng ty taïïo laääp lôïïi theáá caïïnh tranh laâu daøøi, baèèng Naéém quyeààn sôûû höõuõu sasaûûn phaååm trí tueää Ñaààu tö lónh vöïc R & D, nhaèèm taään duïïng öu theáá thöôïïng phong (First-Mover Advantage) Tieáát kieämä chi phí nhôøø taêng quy moâ saûûn xuaáát (Economies of Scales) hoaëëc ña daïïng hoùùa saûûn phaååm (Economies of Scope) Khai thaùcù ñöôøøng cong kinh nghieääm (Exploiting experience curve) 20
1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LLÔÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER TaTaùcùc giagiaûû –– MichelMichel Porter,Porter, trtrööôôøngøng HarvardHarvard TTöö ttööôôûngûng chchíínhnh LôLôïiïi thetheáá cacaïnhïnh tranhtranh babaétét nguonguoànàn ttöøöø ssöïöï ttööôngông tataùùcc cucuûaûa cacaùcùc yeyeááuu totoáá trongtrong moâimoâi trtrööôôøngøng kinhkinh doanhdoanh SSöïöï thathaøønhnh coângcoâng treântreân thòthò trtrööôôøngøng quoquoáácc teteáá cacaànàn moâimoâi trtrööôôøngøng kinhkinh doanhdoanh thuathuaänän lôlôïïii vavaøø naêngnaêng llöïöïcc cacaïnhïnh tranhtranh babaûnûn thaânthaân doanhdoanh nghienghieääpp 21
1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LLÔÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) 44 yeyeáuáu totoáá tataùùcc ññooäängng ññeeánán naêngnaêng llöïöïcc cacaïnhïnh tranhtranh doanhdoanh nghienghieääpp NhNhööõngõng ññieieàuàu kiekieänän veveàà tataøiøi nguyeânnguyeân (Factor(Factor conditions),conditions), 22 loaloaïïii CaCaùcùc yeyeáuáu totoáá côcô babaûnûn (Basic(Basic factors)factors) –– tataøiøi nguyeânnguyeân,, khkhí hahaääuu,, vòvò trtríí vavaøø ññòaòa lylyùù CaCaùcùc yeyeáuáu totoáá naângnaâng caocao (Advanced(Advanced factors)factors) –– côcô sôsôûû hahaïï tataàngàng thoângthoâng tin,tin, kyõkyõ naêngnaêng laolao ñooängäng,, bbíí quyequyeáátt coângcoâng nghengheää,, NhNhööõngõng ññieieààuu kiekieäänn veveàà nhunhu cacaàuàu (Demand(Demand conditions)conditions) BaBaûnûn chachaátát ttöïöï nhieânnhieân vavaøø tinhtinh teteáá nhunhu cacaàuàu thòthò trtrööôôøngøng trongtrong nnööôôùcùc KKííchch côõcôõ vavaøø mmöùöùcc phaphaùtùt trietrieånån nhunhu cacaàuàu tataïiïi momoätät nnööôôùcùc QuoQuoácác teteáá hohoùaùa nhunhu cacaàuàu nonoäiäi ññòaòa 22
1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LLÔÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) NhNhööõngõng ngangaønhønh coângcoâng nghienghieäpäp hoãhoã trôtrôïï vavaøø lieânlieân quanquan (Related(Related andand supportingsupporting industries)industries) NgaNgaøønhnh coângcoâng nghienghieäpäp cacaïnhïnh tranhtranh quoquoácác teteáá NgaNgaøønhnh coângcoâng nghienghieäpäp lieânlieân quanquan ChieChieánán llööôôïcïc,, cacaáuáu trutruùcùc cucuûaûa cacaùcùc xxíí nghienghieäpäp vavaøø ssöïöï cacaïnhïnh tranhtranh (Firm(Firm strategy,strategy, structure,structure, andand rivalry)rivalry) CaCaùchùch ññieieàuàu hahaønhønh TTììmm kiekieáámm vavaøø ññaaïtït ñöñöôôïcïc mumuïcïc tieâutieâu ÑÑooáiái thuthuûû cacaïnhïnh tranhtranh nonoäiäi ññòaòa 23
1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LLÔÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) 22 yeyeáuáu totoáá biebieánán thieânthieân beânbeân ngoangoaøiøi VaiVai trotroøø veveàà côcô hohoäiäi vavaänän maymay ruruûiûi PhaPhaùtùt minhminh mômôùiùi QuyeQuyeátát ññònhònh chchíínhnh tròtrò cucuûaûa ChChíínhnh phuphuûû cacaùcùc nnööôôùcùc ChieChieánán tranhtranh ThayThay ññooåiåi cucuûaûa thòthò trtrööôôøngøng tataøøii chchíínhnh thetheáá giôgiôùùii ThayThay ññooåiåi chichi phphíí ññaaàuàu vavaøoøo NhuNhu cacaàuàu thetheáá giôgiôùiùi taêngtaêng PhaPhaùtùt trietrieånån coângcoâng nghengheä,ä, khoakhoa hohoïcïc 24
1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LLÔÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) VaiVai trotroøø ChChíínhnh phuphuûû TrôTrôïï cacaáápp ChChíínhnh sasaùchùch giagiaùoùo duduïcïc ThayThay ññooåiåi cacaùcùc quyquy ññònhònh trongtrong thòthò trtrööôôøngøng vovoánán ThaThaønhønh lalaäpäp tieâutieâu chuachuaånån sasaûnûn phaphaåmåm ññòaòa phphööôngông LuaLuaätät thuethueá,á, lualuaätät chochoángáng ññooäcäc quyequyeànàn 25
1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LLÔÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) Chieán löôïc, Chính caáu truùc xí phuû nghieäp & caïnh tranh Nhöõng ñieàu kieän Nhöõng ñieàu nhu caàu kieän veà taøi thò tröôøng nguyeân Nhöõng ngaønh CN hoã trôï & Vaän lieân quan ruûi 26
2.2. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT ÑÑAAÀUÀU TTÖÖ QUOQUOÁCÁC TETEÁÁ 2.1.2.1. LyLyùù thuyethuyeátát ChuChu KyKyøø SaSaûnûn PhaPhaåmåm (Product(Product LifeLife CycleCycle Theory)Theory) 2.2.2.2. LyLyùù thuyethuyeátát NoNoäiäi BoBoää HoHoùaùa (Internalization(Internalization Theory)Theory) 2.3.2.3. LyLyùù thuyethuyeátát chiechieátát trungtrung cucuûaûa DunningDunning (Dunning(Dunning’’ss EclecticEclectic Theory)Theory) 27
2.1.2.1. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT CHUCHU KYKYØØ SASAÛNÛN PHAPHAÅMÅM GiôGiôùùii thiethieääuu sasaûnûn phaphaåmåm mômôùùii,, cacaànàn vovoáánn,, laolao ññooängäng kyõkyõ naêngnaêng SaSaûnûn phaphaåmåm trtrööôôûngûng thathaønhønh vavaøø ñöñöôôïïcc momoïïii ngngööôôøøii chachaápáp nhanhaänän,, nonoùù ñöñöôôïïcc tieâutieâu chuachuaånån hohoùaùa SauSau ññooùù ñöñöôôïïcc sasaûûnn xuaxuaátát hahaøngøng loaloaïtït,, ssöûöû duduïngïng laolao ññooäängng íítt kyõkyõ naêngnaêng ⇒⇒LôLôïiïi thetheáá ttööôngông ññooáiái trongtrong sasaûnûn phaphaåmåm ñöñöôôïcïc chuyechuyeånån ttöøöø nnööôôùcùc phaphaùtùt trietrieåånn sangsang nnööôôùcùc ññangang phaphaùùtt trietrieåånn ⇒⇒ÑÑaaàuàu ttöö xuaxuaáátt hiehieäänn khikhi cacaùcùc doanhdoanh nghienghieääpp chuyechuyeånån côcô sôsôûû sasaûnûn xuaxuaáátt sangsang nnööôôùcùc kekeùùmm phaphaùùtt trietrieåånn hônhôn ññeeåå tataänän duduïïngng laolao ññooängäng vavaøø tataøøii nguyeânnguyeân rereûû 28
2.2.2.2. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT NONOÄÄII BOBOÄÄ HOHOÙAÙA ChiChi phphíí giaogiao dòchdòch –– chichi phphíí ththööôngông llööôôïïngng,, giagiaùmùm sasaùtùt,, vavaøø ññooáácc thuthuùùcc cacaùcùc beânbeân ññooááii tataùùcc ththöïöïcc hiehieäänn hôhôïpïp ññooàngàng quaquaùù lôlôùùnn,, lôlôùùnn hônhôn chichi phphíí thathaønhønh lalaäpäp vavaøø ññieieààuu hahaøønhnh chichi nhanhaùùnhnh coângcoâng tyty LLöïöïaa chochoïnïn phphööôngông aaùnùn kinhkinh doanhdoanh hiehieääuu quaquaûû vavaøø kinhkinh teteáá ⇒⇒ ÑÑaaàuàu ttöö trtröïöïcc tietieápáp nnööôôùùcc ngoangoaøøii (FDI)(FDI) lalaøø phphööôngông aaùnùn ñöñöôôïcïc llöïöïaa chochoïïnn nhanhaèmèm giagiaûmûm thiethieååuu chichi phphíí kinhkinh doanhdoanh vavaøø naângnaâng caocao naêngnaêng llöïöïcc cacaïnhïnh tranhtranh 29
2.3. LYÙÙ THUYEÁÁT CHIEÁÁT TRUNG CUÛÛA DUNNING FDIFDI ñöñöôôïcïc ththöïöïcc hiehieäänn hiehieääuu quaquaûû khikhi 33 ññieieààuu kiekieäänn sausau ñöñöôôïcïc thothoûaûa maõnmaõn:: LôLôïiïi thetheáá quyequyeànàn sôsôûû hhööõuõu (Ownership(Ownership Advantages)Advantages) –– coângcoâng nghengheää ññooääcc quyequyeànàn,, ttíínhnh kinhkinh teteáá nhônhôøø quyquy moâmoâ,, kyõkyõ naêngnaêng quaquaûnûn lylyù,ù, uyuy ttíínn,, LôLôïiïi thetheáá ññòaòa ññieieååmm (Location(Location Advantages)Advantages) –– ññòaòa ññieieååmm cocoùù ööuu thetheáá tataøøii nguyeânnguyeân,, chichi phphíí laolao ññooäängng,, thuethueáá,, chichi phphíí vavaänän tataûûii,, LôLôïiïi thetheáá nonoäiäi boboää hohoùaùa (Internalization(Internalization Advantages)Advantages) –– chichi phphíí giaogiao dòchdòch thoângthoâng quaqua FDIFDI thathaápáp hônhôn cacaùùcc hoahoaïïtt ññooäängng xuaxuaátát khakhaååuu,, hôhôïpïp ññooàngàng ññaaëcëc quyequyeàànn, , 30
3.3. NHNHÖÖÕNGÕNG NHAÂNNHAÂN TOTOÁÁ AAÛNHÛNH HHÖÖÔÔÛNGÛNG ÑÑEEÁNÁN FDIFDI NguoNguoànàn cungcung cacaápáp (Supply(Supply factors)factors) –– ooånån ññònhònh,, giagiaùù hahaï,ï, tietieáápp cacaänän coângcoâng nghengheää caocao,, NhuNhu cacaàuàu thòthò trtrööôôøngøng (Demand(Demand factors)factors) –– thothoûaûa maõnmaõn totoááii ññaa nhunhu cacaàuàu cacaùcùc thòthò trtrööôôøngøng vavaøø tataänän duduïngïng cacaùùcc ööuu thetheáá cacaïnhïnh tranhtranh cucuûaûa coângcoâng tyty ChChíínhnh tròtrò (Political(Political factors)factors) –– tratraùùnhnh hahaøngøng raraøoøo ththööôngông mamaïïii hoahoaëcëc tataänän duduïngïng chchíínhnh sasaùùchch khuyekhuyeánán khkhííchch ññaaàuàu ttöö cucuûaûa cacaùcùc nnööôôùcùc 31
3.3. NHNHÖÖÕNGÕNG NHAÂNNHAÂN TOTOÁÁ AAÛNHÛNH HHÖÖÔÔÛNGÛNG ÑÑEEÁNÁN FDIFDI ((tttt)) ⇒⇒NguyeânNguyeân nhaânnhaân FDIFDI ¾¾ TaêngTaêng lôlôïiïi nhuanhuaänän vavaøø doanhdoanh sosoáá babaùùn PhaPhaùtùt trietrieånån sasaûnûn phaphaåmåm mômôùiùi ôôûû thòthò trtröôôøngøng nonoäiäi ññòaòa XuaXuaátát khakhaåuåu thòthò trtrööôôøngøng mômôùiùi ÑÑaaàuàu ttöö nnööôôùcùc ngoangoaøiøi ¾¾ ThaâmThaâm nhanhaäpäp nhnhööõngõng thòthò trtrööôôøngøng taêngtaêng trtrööôôûngûng nhanhnhanh NhNhööõngõng thòthò trtrööôôøngøng quoquoácác teteáá ññangang taêngtaêng trtrööôôûngûng nhanhnhanh ThòThò trtrööôôøngøng mômôùiùi xuaxuaátát hiehieänän ¾¾ GiaGiaûmûm chichi phphíí ChiChi phphíí laolao ññooängäng NguyeânNguyeân vavaätät lielieäuäu (cha(chaátát llööôôïngïng vavaøø nguonguoànàn cungcung öùöùng)ng) NguoNguoànàn naêngnaêng llööôôïngïng ChiChi phphíí vavaänän tataûiûi 32
3.3. NHNHÖÖÕNGÕNG NHAÂNNHAÂN TOTOÁÁ AAÛNHÛNH HHÖÖÔÔÛNGÛNG ÑÑEEÁNÁN FDIFDI ((tttt)) ⇒ Nguyeân nhaân FDI (tt) ¾ Nhöõngõng khoáái kinh teáá hôïïp nhaáát Lôïïi theáá trong khoáái thöông maïïi (NAFTA, AFTA, ) Nöôùùc ngoaøøi khoáái chòu nhieààu loaïïi thueáá hôn ¾ Baûûo hoää thò tröôøøng noääi ñòa Nhu caààu giöõõ thò phaààn noääi ñòa Gaây aùùp löïc ñoáái thuûû caïïnh tranh ¾ Baûoû hoää thò tröôøøng nöôùùc ngoaøøi Taêng möùc FDI nhaèèm baûûo veää caùùc thò tröôøøng nöôùùc ngoaøøi ¾ Giaøønh ñöôïïc bí quyeáát coâng ngheää vaøø quaûûn trò Giaùùm saùùt nghieân cöùu vaøø phaùùt trieåån (R&D) trong nöôùùc Song song, thöïc hieään R&D taïïi thò tröôøøng quoáác teáá 33
CHCHCHÖÔNGÖÖÔNGÔNG 3:3:3: LIEÂNLIEÂNLIEÂN KEKEKEÁTÁTÁT KINHKINHKINH TETETEÁÁÁ QUOQUO QUOÁCÁÁCC TETETEÁÁÁ INTERNATIONALINTERNATIONALINTERNATIONAL ECONOMICECONOMICECONOMIC INTEGRATIONINTEGRATIONINTEGRATION 1. Khaùùi nieääm 2. Lieân keáát kinh teáá quoáác teáá Nhaøø nöôùùc (Macrointegration) 3. Moäät soáá lieân keáát kinh teáá quoáác teáá quan troïïng 4. Lieân keáát kinh teáá quoáác teáá tö nhaân (Microintegration) 1
1.1. KHAKHAÙÙII NIENIEÄMÄM KhaKhaùiùi nienieämäm –– LieânLieân KeKeátát KinhKinh TeTeáá QuoQuoácác TeTeáá lalaøø vievieäcäc thiethieátát lalaäpäp nhnhööõngõng lualuaätät leleää vavaøø nguyeânnguyeân tataécéc vvööôôïtït phaphaïmïm vivi momoätät quoquoácác giagia ññeeåå cacaûiûi thiethieänän ththööôngông mamaïiïi kinhkinh teteáá vavaøø ssöïöï hôhôïpïp tataùcùc gigiööõaõa cacaùcùc nnööôôùcùc ÑÑaaëcëc ññieieåmåm HHììnhnh thathaønhønh ththööôngông mamaïiïi CheCheächäch hhööôôùngùng ththööôngông mamaïiïi KhoângKhoâng cocoùù lôlôïiïi chocho ththööôngông mamaïiïi quoquoácác teteá,á, trtröøöø khikhi khakhaécéc phuphuïcïc checheächäch hhööôôùngùng ththööôngông mamaïiïi quoquoácác teteáá 2
1.1. KHAKHAÙÙII NIENIEÄMÄM (tt)(tt) NguyeânNguyeân nhaânnhaân Toaøn caàu hoùa kinh teá Phaân coâng lao ñoäng quoác teá Hieäu quaû kinh teá cao hôn Thaønh töïu khoa hoïc kyõ thuaät vaø saûn xuaát Tính caïnh tranh neàn kinh teá vaø saûn phaåm 3
1.1. KHAKHAÙÙII NIENIEÄMÄM (tt)(tt) ÑÑooäängng côcô Thuùc ñaåy phaân coâng lao ñoäng quoác teá toaøn caàu Phaùt huy söï hôïp taùc giöõa caùc neàn kinh teá Phaùt trieån quan heä kinh teá quoác teá Khai thaùc vaø söû duïng hieäu quaû lôïi theá caùc nöôùc Thay ñoåi cô caáu kinh teá caùc nöôùc theo höôùng coù lôïi nhaát Taêng söùc caïnh tranh caùc nöôùc Taïo ñieàu kieän chuyeån dòch voán, kyõ thuaät giöõa caùc nöôùc Söû duïng toái öu vaø phaùt trieån thaønh töïu khoa hoïc kyõ thuaät 4
2. LIEÂN KEÁTÁ KINH TEÁÁ QUOÁCÁ TEÁÁ NHAØØ NÖÔÙCÙ (MACROINTEGRATION) 2.1.2.1. KhaKhaùiùi nienieämäm 2.2.2.2. NguyeânNguyeân nhaânnhaân 2.3.2.3. CaCaùcùc hhììnhnh ththöùöùcc lieânlieân kekeátát kinhkinh teteáá quoquoácác teteáá 2.4.2.4. NhNhööõngõng vavaánán ññeeàà veveàà lieânlieân kekeátát kinhkinh teteáá quoquoácác teteáá 5
2.1.2.1. KHAKHAÙIÙI NIENIEÄMÄM LaLaøø nhnhööõngõng lieânlieân kekeátát kinhkinh teteáá ñöñöôôïcïc hhììnhnh thathaønhønh treântreân côcô sôsôûû HieHieäpäp ññònhònh ñöñöôôïcïc kykyùù kekeátát gigiööõaõa haihai hoahoaëcëc nhienhieàuàu ChChíínhnh phuphuûû nhanhaèmèm lalaäpäp rara cacaùcùc lieânlieân minhminh kinhkinh teteáá khukhu vvöïöïcc hoahoaëcëc lieânlieân kekeátát khukhu vvöïöïcc nhanhaèmèm tataïoïo ññieieààuu kiekieänän thuathuaänän lôlôïiïi chocho hoahoaïtït ññooängäng kinhkinh teteáá ññooáiái ngoangoaïiïi 6
2.2.2.2. NGUYEÂNNGUYEÂN NHAÂNNHAÂN ThamTham giagia toatoaønøn cacaàuàu hohoùaùa BaBaûoûo hohoää kinhkinh teteáá nonoäiäi ññòaòa KhuKhu vvöïöïcc hoahoaëcëc toatoaønøn cacaàuàu hohoùaùa kinhkinh teteá,á, tataøiøi chchíính,nh, ññaaàuàu ttöö,, ththööôngông mamaïiïi HôHôïpïp tataùcùc kinhkinh teteáá GiaGiaûiûi quyequyeátát tranhtranh chachaápáp quoquoácác teteáá 7
2.3. CAÙÙC HÌNH THÖÙC LIEÂN KEÁÁT KINH TEÁÁ QUOÁÁC TEÁÁ 2.3.1.2.3.1. KhuKhu VVöïöïcc MaMaäuäu DòchDòch TTöïöï DoDo (Free(Free TradeTrade Area)Area) ThuaThuaänän lôlôïiïi hohoùaùa ththööôngông mamaïïii giagiaûmûm hayhay xoxoùaùa boboûû hahaøøngng raraøoøo thuethueáá quanquan vavaøø cacaùùcc biebieäänn phaphaùpùp phiphi thuethueáá ThuaThuaänän lôlôïiïi hohoùaùa ñaaàuàu ttöö XaâyXaây ddöïöïngng cacaùcùc chchööôngông trtrììnhnh hôhôïpïp tataùùcc kinhkinh teteáá vavaøø ññaaàuàu ttöö vvìì ssöïöï phaphaùùtt trietrieånån chungchung TieTieánán tôtôùiùi hhììnhnh thathaønhønh momoäätt thòthò trtrööôôøngøng thothoáángng nhanhaátát veveàà hahaøøngng hohoùaùa vavaøø dòchdòch vuvuïï CaCaùcùc nnööôôùcùc thathaønhønh vieânvieân vaãnvaãn gigiööõ õ quyequyeàànn ññooääcc lalaäpäp ttöïöï chuchuûû trongtrong quanquan heheää buoânbuoân babaùnùn vôvôùùii nhaunhau 8
2.4.2.4. CACAÙCÙC HÌNHHÌNH THTHÖÙÖÙCC (tt)(tt) 2.3.2.2.3.2. LieânLieân MinhMinh ThueThueáá QuanQuan (Customs(Customs Union)Union) CoCoùù nhnhööõngõng ññieieààuu kiekieäänn giogioáángng khukhu vvöïöïcc mamaäuäu dòchdòch ttöïöï dodo CaCaùcùc nnööôôùcùc thamtham giagia bòbò mamaátát quyequyeànàn ññooäcäc lalaäpäp ttöïöï chuchuûû trongtrong quanquan heheää buoânbuoân babaùnùn vôvôùùii nnööôôùùcc ngoangoaøøii khokhoááii ThoThoûaûa thuathuaänän xaâyxaây ddöïöïngng chungchung veveàà côcô checheáá hahaûiûi quanquan thothoángáng nhanhaátát aaùpùp duduïngïng chungchung chocho cacaùcùc nnöôôùùcc thathaøønhnh vieân.vieân. LaLaääpp rara biebieåuåu thuethueáá quanquan chungchung aaùpùp duduïngïng trongtrong hoahoaïtït ñooängäng ththööôngông mamaïïii vôvôùùii cacaùùcc nnööôôùùcc ngoangoaøøii lieânlieân kekeáát.t. TieTieánán tôtôùiùi xaâyxaây ddöïöïngng chchíínhnh sasaùùchch ngoangoaïïii ththööôngông thothoáángng nhanhaátát 9
2.4.2.4. CACAÙCÙC HÌNHHÌNH THTHÖÙÖÙCC (tt)(tt) 2.3.3.2.3.3. ThòThò TrTrööôôøngøng ChungChung (Common(Common Market)Market) LaLaøø hhììnhnh ththöùöùcc phaphaùtùt trietrieånån caocao hônhôn XoXoùaùa boboûû trôtrôûû ngangaïiïi ññeeánán quaquaùù trtrììnhnh muamua babaùnùn laãnlaãn nhaunhau nhnhöö thuethueáá quan,quan, hahaïnïn ngangaïch,ïch, giagiaáyáy phepheùp, ùp, XoXoùaùa boboûû trôtrôûû ngangaïiïi quaquaùù trtrììnhnh ttöïöï dodo didi chuyechuyeånån ttöö babaûnûn vavaøø ssöùöùcc laolao ññooängäng gigiööõaõa cacaùcùc nnööôôùcùc hohoäiäi vieânvieân XaâyXaây ddöïöïngng côcô checheáá chungchung ññieieààuu tietieátát thòthò trtrööôôøngøng thathaønhønh vieânvieân TieTieánán tôtôùiùi xaâyxaây ddöïöïngng chchíínhnh sasaùchùch kinhkinh teteáá ññooáiái ngoangoaïiïi chungchung trongtrong quanquan heheää vôvôùiùi cacaùcùc nnööôôùcùc ngoangoaøiøi khokhoái.ái. 10
2.4.2.4. CACAÙCÙC HÌNHHÌNH THTHÖÙÖÙCC (tt)(tt) 2.3.4.2.3.4. LieânLieân MinhMinh KinhKinh TeTeáá (Economic(Economic Union)Union) CoCoùù ttíínhnh totoåå chchöùöùcc thothoángáng nhanhaátát caocao hônhôn thòthò trtrööôôøngøng chungchung CoCoùù ññaaëcëc ññieieåmåm ttööôngông ttöïöï thòthò trtrööôôøngøng chungchung ChChíínhnh sasaùchùch kinhkinh teteáá ññooáiái ngoangoaïiïi chungchung ChChíínhnh sasaùchùch phaphaùtùt trietrieånån kinhkinh teteáá chungchung PhaânPhaân coângcoâng laolao ññooängäng saâusaâu sasaécéc gigiööõaõa cacaùcùc thathaønhønh vieânvieân ThieThieátát lalaääpp momoätät boboää mamaùyùy totoåå chchöùöùcc ññieieàuàu hahaønhønh ssöïöï phophoáiái hôhôïpïp kinhkinh teteáá gigiööõaõa cacaùcùc nnööôôùcùc 11
2.4.2.4. CACAÙCÙC HÌNHHÌNH THTHÖÙÖÙCC (tt)(tt) 2.3.5.2.3.5. LieânLieân MinhMinh TieTieànàn TeTeää (( MonetaryMonetary Union)Union) HHììnhnh ththöùöùcc ““quoquoácác giagia kinhkinh teteáá chungchung”” ChChíínhnh sasaùchùch kinhkinh teteáá chungchung XaâyXaây ddöïöïngng chchíínhnh sasaùchùch ññooáiái ngoangoaïiïi chungchung HHììnhnh thathaønhønh ññooàngàng tietieànàn chungchung thothoángáng nhanhaátát ChChíínhnh sasaùchùch llööuu thoângthoâng tietieànàn teteää thothoángáng nhanhaátát NgaânNgaân hahaøngøng chungchung QuyõQuyõ tietieànàn teteää chungchung ChChíínhnh sasaùchùch quanquan heheää tataøiøi chchíínhnh tietieànàn teteää chungchung TieTieánán tôtôùiùi ththöïöïcc hiehieänän lieânlieân minhminh veveàà chchíínhnh tròtrò 12
2.4.2.4. CACAÙCÙC HÌNHHÌNH THTHÖÙÖÙCC (tt)(tt) 2.3.6.2.3.6. LieânLieân MinhMinh ChChíínhnh TròTrò (( PoliticalPolitical Union)Union) HoHoäiäi nhanhaäpäp kinhkinh teteáá ññaaàyày ññuuûû TaTaátát cacaûû chchíínhnh sasaùchùch kinhkinh teteáá ññeeàuàu giogioángáng heheätät nhaunhau ChChíínhnh phuphuûû ññônôn nhanhaátát 13
2.4. NHÖÕNGÕNG VAVAÁÁN ÑEÀÀ CUÛÛA LIEÂN KEÁÁT KINH TEÁÁ QUOÁÁC TEÁÁ CaCaùcùc nnööôôùcùc seõseõ chochoïnïn mmöùöùcc ññooää hohoäiäi nhanhaäpäp kinhkinh teteáá ththííchch öùöùngng treântreân côcô sôsôûû nhnhööõngõng nhunhu cacaàuàu veveàà chchíínhnh tròtrò vavaøø kinhkinh teteáá HoHoäiäi nhanhaäpäp kinhkinh teteáá seõseõ ññemem thathaønhønh coângcoâng chocho tataátát cacaûû cacaùcùc nnööôôùcùc thathaønhønh vieânvieân NhNhööõngõng coângcoâng tyty trongtrong nhonhoùmùm seõseõ tataäänn duduïngïng tataøøii nguyeânnguyeân ññeeåå naângnaâng caocao hiehieäuäu quaquaûû kinhkinh doanhdoanh VaVaøiøi nnööôôùcùc trongtrong khokhoáiái seõseõ totoånån thathaátát ngangaénén hahaïnïn dodo khakhaûû naêngnaêng ññaaïtït hiehieäuäu quaquaûû thathaápáp hônhôn 14
4. LIEÂN KEÁÁT KINH TEÁÁ QUOÁÁC TEÁÁ TÖ NHAÂN (MICROINTEGRATION) 4.1.4.1. KhaKhaùiùi nienieämäm 4.2.4.2. NguyeânNguyeân nhaânnhaân 4.3.4.3. CaCaùcùc hhììnhnh ththöùöùcc coângcoâng tyty quoquoácác teteáá 4.4.4.4. ÑÑaaëcëc ññieieåmåm phaphaùtùt trietrieånån cucuûaûa coângcoâng tyty quoquoácác teteáá 4.5.4.5. HoHoäiäi nhanhaäpäp kinhkinh teteáá vavaøø quaquaûnûn lylyùù chiechieánán llööôôïcïc 15
4.1.4.1. KHAKHAÙIÙI NIENIEÄMÄM LieânLieân kekeátát kinhkinh teteáá quoquoácác teteáá ttöö nhaânnhaân lalaøø hhììnhnh ththöùöùcc lieânlieân kekeátát kinhkinh teteáá quoquoácác teteáá ôôûû tataàmàm vivi moâmoâ ññeeåå lalaäpäp rara cacaùcùc coângcoâng tyty quoquoácác teteáá 16
4.2.4.2. NGUYEÂNNGUYEÂN NHAÂNNHAÂN TraTraùnhùnh ruruûiûi roro vavaøø babaátát ooånån cucuûaûa chuchu kykyøø kinhkinh doanhdoanh nonoäiäi ñòaòa SSöïöï giagia taêngtaêng nhunhu cacaàuàu treântreân thòthò trtrööôôøngøng thetheáá giôgiôùiùi veveàà sasaûnûn phaphaåmåm coângcoâng tyty cungcung cacaápáp ChieChieánán llööôôïcïc ““theotheo sausau cacaïnhïnh tranhtranh”” ññeeåå babaûoûo veveää thòthò phaphaànàn GiaGiaûmûm chichi phphíí VVööôôïtït quaqua hahaøngøng raraøoøo thuethueáá SSöûöû duduïngïng lôlôïiïi thetheáá kyõkyõ thuathuaätät chuyeânchuyeân moânmoân babaèngèng sasaûnûn xuaxuaátát trtröïöïcc tietieápáp hônhôn lalaøø licenselicense ÑÑaa nguonguoànàn cungcung ññeeåå giagiaûmûm ruruûiûi roro ThuThu thathaäpäp kiekieánán ththöùöùcc PhuPhuïcïc vuvuïï khakhaùchùch hahaøngøng quanquan trotroïngïng 17
4.3.4.3. CACAÙCÙC HÌNHHÌNH THTHÖÙÖÙCC COÂNGCOÂNG TYTY QUOQUOÁÁCC TETEÁÁ 4.3.1.4.3.1. PhaânPhaân loaloaïiïi theotheo nguonguoànàn vovoánán CoângCoâng tyty ññaa quoquoácác giagia (Multinational(Multinational CompanyCompany oror EnterpriseEnterprise MNCMNC oror MNE)MNE) –– lalaøø coângcoâng tyty ñöñöôôïcïc thathaønhønh lalaäpäp dodo vovoánán cucuûaûa nhienhieàuàu nnööôôùcùc ññooùngùng gogoùpùp CoângCoâng tyty toatoaønøn cacaààuu (Global(Global CompanyCompany GC)GC) –– lalaøø coângcoâng tyty tieâutieâu chuachuaånån hohoùaùa cacaùcùc hoahoaïtït ññooängäng toatoaønøn cacaàuàu treântreân momoïiïi llóónhnh vvöïöïcc CoângCoâng tyty xuyeânxuyeân quoquoácác giagia (Transnational(Transnational CorporationCorporation TNC)TNC) –– lalaøø MNCMNC hoahoaëcëc GC.GC. 18
4.3.4.3. CACAÙCÙC HÌNHHÌNH THTHÖÙÖÙCC COÂNGCOÂNG TYTY QUOQUOÁÁCC TETEÁÁ (tt)(tt) 4.3.2.4.3.2. PhaânPhaân loaloaïïii theotheo phphööôngông ththöùöùcc hoahoaïtït ññooängäng TrustTrust –– totoåå chchöùöùcc ññooäcäc quyequyeàànn quoquoácác teteáá lieânlieân kekeáátt 11 sosoáá llööôôïïngng lôlôùnùn cacaùcùc xxíí nghienghieääpp cucuûaûa 11 ngangaønhønh hayhay nhnhööõngõng ngangaønhønh gagaànàn nhaunhau trongtrong 11 sosoáá nnööôôùùcc ConsotiumConsotium –– hhììnhnh ththöùöùcc lieânlieân kekeátát 11 sosoáá lôlôùnùn cacaùcùc xxíí nghienghieääpp cucuûaûa cacaùùcc ngangaønhønh khakhaùùcc nhaunhau trongtrong 11 sosoáá nnööôôùùcc SyndicatSyndicat –– hiehieäpäp ññònhònh thothoángáng nhanhaátát veveàà tieâutieâu thuthuïï sasaûnûn phaphaåmåm cucuûaûa 11 sosoáá TrustTrust vavaøø ConsotiumConsotium CartelICartelI –– hiehieäpäp ññònhònh ññooääcc quyequyeànàn lieânlieân minhminh cacaùùcc nhanhaøø ttöö babaûnûn ññooääcc quyequyeànàn cucuûaûa 11 sosoáá nnööôôùùcc ttöö babaûnûn trongtrong 11 ngangaønhønh nanaøoøo ññooùù 19
4.4. ÑAËËC ÑIEÅÅM PHAÙÙT TRIEÅÅN CUÛÛA COÂNG TY QUOÁÁC TEÁÁ ThayThay ññooåiåi llóónhnh vvöïöïcc ññaaàuàu ttöö ChieChieámám vòvò trtríí quanquan trotroïngïng trongtrong phaphaùtùt trietrieånån kinhkinh teteáá thetheáá giôgiôùiùi MôMôûû roroängäng lieânlieân minhminh kinhkinh teteáá ññeeåå taêngtaêng ssöùöùcc cacaïnhïnh tranhtranh 20
4.5.4.5. HOHOÄÄII NHANHAÄPÄP KINHKINH TETEÁÁ && QUAQUAÛNÛN LYLYÙÙ CHIECHIEÁNÁN LLÖÖÔÔÏÏCC 4.5.1.4.5.1. ÑÑòaòa phphööôngông hohoùaùa sasaûûnn phaphaåmåm ÑÑaaàuàu ttöö nghieânnghieân ccöùöùuu vavaøø phaphaùtùt trietrieåånn PhaPhaùtùt trietrieån,ån, sasaûnûn xuaxuaátát vavaøø tietieápáp thòthò hahaøngøng hohoùaùa phuphuøø hôhôïpïp thòthò trtröôôøngøng ññòaòa phphööôngông CaCaûiûi tietieánán sasaûnûn phaphaåmåm saosao chocho phuphuøø hôhôïpïp totoátát nhanhaátát ôôûû khukhu vvöïöïcc ñòaòa lylyùù khakhaùùcc 21
4.5.4.5. HOHOÄÄII NHANHAÄPÄP KINHKINH TETEÁÁ && QUAQUAÛNÛN LYLYÙÙ CHIECHIEÁNÁN LLÖÖÔÔÏÏCC 4.5.2.4.5.2. ÑÑòaòa phphööôngông hohoùaùa lôlôïiïi nhuanhuaänän TaTaùùii ññaaàuàu ttöö lôlôïiïi nhuanhuaänän tataïiïi thòthò trtrööôôøngøng ññòaòa phphööôngông MôMôûû roroängäng hoahoaïtït ññooäng,äng, lalaääpp nhanhaøø mamaùyùy mômôùi,ùi, thueâthueâ nhaânnhaân coângcoâng mômôùi, ùi, 22
4.5. HOÄÄI NHAÄÄP KINH TEÁÁ & QUAÛÛN LYÙÙ CHIEÁÁN LÖÔÏÏC (tt) 4.5.3.4.5.3. ÑÑòaòa phphööôngông hohoùaùa sasaûûnn xuaxuaátát SaSaûnûn xuaxuaátát tataïiïi nnööôôùcùc chuchuûû nhanhaøø Gia taêng thaønh phaàn nguyeân vaät lieäu ñòa phöông caáu taïo saûn phaåm Cung caáp giaù trò gia taêng LieânLieân kekeátát nhnhööõngõng ññooáiái tataùcùc cucuûaûa nnööôôùcùc sôsôûû tataïïii 23
4.5. HOÄÄI NHAÄÄP KINH TEÁÁ & QUAÛÛN LYÙÙ CHIEÁÁN LÖÔÏÏC (tt) 4.5.4.4.5.4. ÑÑòaòa phphööôngông hohoùaùa ññieieààuu hahaønhønh KhuyeKhuyeánán khkhííchch nhanhaøø quaquaûnûn lylyùù nnööôôùcùc hohoïï ttììmm hiehieåuåu,, hohoïcïc hohoûiûi ngoânngoân ngngööõ,õ, vaênvaên hohoùaùa ññòaòa phphööôngông GiaoGiao quyequyeànàn hahaïnïn chocho nhanhaøø quaquaûnûn lylyùù sôsôûû tataïïii 24
CHCHÖÖÔNGÔNG 4:4: MOÂIMOÂI TRTRÖÖÔÔØØNGNG VAÊNVAÊN HOHOÙÙAA 1.1. KhaKhaùiùi nienieämäm 2.2.CaCaùcùc yeyeáuáu totoáá vaênvaên hohoùaùa 3.3.VaênVaên hohoùaùa vavaøø thathaùiùi ññooää 4.4.VaênVaên hohoùaùa vavaøø quaquaûnûn tròtrò chiechieánán llööôôïcïc 1
1.1. KHAKHAÙIÙI NIENIEÄMÄM KhaKhaùiùi nienieämäm –– VaênVaên hohoùaùa lalaøø kiekieánán ththöùöùcc cacaànàn thiethieátát mamaøø momoïiïi ngngööôôøiøi ssöûöû duduïngïng ññeeåå dieãndieãn giagiaûûii kinhkinh nghienghieämäm vavaøø thetheåå hiehieänän sasaécéc thathaùiùi xaõxaõ hohoäiäi ÑÑaaëcëc ññieieåmåm Ñöôïc hoïc hoûi Ñöôïc chia xeû Thöøa höôûng Bieåu töôïng Khuoân maãu Tính ñieàu chænh 2
1.1. KHAKHAÙIÙI NIENIEÄMÄM (tt)(tt) QuanQuan nienieämäm saisai lalaàmàm –– ChuChuûû nghnghóóaa vòvò chuchuûngûng –– cacaùchùch ththöïöïcc hiehieänän cucuûaûa coângcoâng tyty ööuu vievieätät hônhôn ngngööôôøiøi khakhaùcùc (ha(haønhønh vivi ccöùöùngng raraén,én, thathaùiùi ññooää bebeàà treân, )treân, ) Söû duïng chieán löôïc ra nöôùc ngoaøi gioáng nhö trong nöôùc Khoâng thay ñoåi saûn phaåm theo nhöõng yeâu caàu thò tröôøng rieâng bieät Mang lôïi nhuaän veà nöôùc maø khoâng taùi ñaàu tö thò tröôøng nöôùc ngoaøi Söû duïng nhaø quaûn trò gioûi trong nöôùc nhöng thieáu kinh nghieäm nöôùc ngoaøi ⇒⇒ CoCoùù thetheåå tratraùnhùnh neneáuáu hiehieåuåu vaênvaên hohoùaùa nnööôôùcùc sôsôûû tataïiïi 3
1.1. KHAKHAÙIÙI NIENIEÄMÄM (tt)(tt) HieHieåuåu biebieátát tataùcùc ññooängäng vaênvaên hohoùaùa ññeeánán hahaønhønh vivi concon ngngööôôøiøi 4
1.1. KHAKHAÙIÙI NIENIEÄMÄM (tt)(tt) KhuynhKhuynh hhööôôùngùng VaênVaên hohoùaùa ttööôôøngøng minhminh (low(low contextcontext culture)culture) – moïi thoâng ñieäp ñeàu baèng chöõ roõ raøng VaênVaên hohoùaùa aaånån tataøngøng (high(high contextcontext culture)culture) – thoâng ñieäp ít thoâng tin, hieåu bieát thoâng qua ngöõ caûnh 5
1.1. KHAKHAÙIÙI NIENIEÄMÄM (tt)(tt) YeYeáuáu totoáá VaênVaên hohoùaùa aaånån tataøngøng VaênVaên hohoùaùa ttööôôøngøng minhminh LuaLuaätät ssöö KhoângKhoâng quanquan trotroïngïng RaRaátát quanquan trotroïngïng LôLôøiøi nonoùiùi LôLôøiøi camcam kekeátát KhoângKhoâng ññaaùngùng tintin TraTraùchùch nhienhieäämm CaCaápáp treântreân gagaùnhùnh vavaùcùc ÑÑaaåyåy xuoxuoángáng cacaápáp ddööôôùiùi ThôThôøiøi giangian ChChíínhnh thôthôøiøi giangian ThôThôøiøi giangian lalaøø tietieànàn coângcoâng vievieäcäc babaïcïc ThThööôngông DaDaøiøi dodoøng,øng, chuchuûû yeyeáuáu TieTieánán hahaønhønh nhanhnhanh llööôôïngïng lalaøø quanquan heheää chochoùngùng NNööôôùcùc ññaaïiïi NhaNhaät,ät, TrungTrung ÑÑoângoâng Myõ,Myõ, BaBaécéc AâuAâu diedieänän 6
1.1. KHAKHAÙIÙI NIENIEÄMÄM (tt)(tt) VaênVaên HoHoùùaa aaûnhûnh hhööôôûûngng Caûm giaùc, taâm lyù Suy nghó, haønh ñoäng Thaùi ñoä vaø yù thöùc quaûn lyù Quan heä Chính phuû vaø doanh nghieäp 7
2.2. CACAÙCÙC YEYEÁÁUU TOTOÁÁ VAÊNVAÊN HOHOÙAÙA 2.1.2.1. NgoânNgoân ngngööõ õ (Language)(Language) 2.2.2.2. ToânToân giagiaùoùo (Religion)(Religion) 2.3.2.3. GiaGiaùù tròtrò vavaøø thathaùùii ññooää (Value(Value andand Attitudes)Attitudes) 2.4.2.4. ThoThoùùii quenquen vavaøø cacaùùchch öùöùngng xxöûöû (Customs(Customs andand Manner)Manner) 2.5.2.5. VaênVaên hohoùaùa vavaätät chachaáátt (Material(Material Culture)Culture) 2.6.2.6. ThaThaåmåm myõmyõ (Aesthetics)(Aesthetics) 2.7.2.7. GiaGiaùùoo duduïcïc (Education)(Education) 8
2.1.2.1. NGOÂNNGOÂN NGNGÖÖÕ Õ (LANGUAGE)(LANGUAGE) Phöông tieään ñeåå truyeààn thoâng tin vaøø yùù töôûûng Hieååu bieátá ngoân ngöõ,õ, giugiuùùp Hieåu tình huoáng Tieáp caän daân ñòa phöông Nhaän bieát saéc thaùi, nhaän maïnh yù nghóa Hieåu vaên hoùa toát hôn Hieåu bieát thaønh ngöõ, caùch noùi xaõ giao haøng ngaøy Dòch thuaät thoâng suoát 2 loaïïi ngoân ngöõõ Ngoân ngöõ khoâng lôøi – maøu saéc, khoaûng caùch, ñòa vò Ngoân ngöõ thaân theå 9
2.2.2.2. TOÂNTOÂN GIAGIAÙÙOO (RELIGION)(RELIGION) ThieânThieân ChuChuùa,ùa, TinTin LaLaønh,ønh, DoDo ThaThaùi,ùi, HoHoàiài GiaGiaùo,ùo, AAánán Ñooä,ä, PhaPhaätät GiaGiaùoùo vavaøø KhoKhoångång TTöûöû AAûnhûnh hhööôôûngûng Caùch soáng, nieàm tin, giaù trò vaø thaùi ñoä Caùch cö xöû Thoùi quen laøm vieäc Chính trò vaø kinh doanh 10
2.3.2.3. GIAGIAÙÙ TRÒTRÒ VAVAØØ THATHAÙÙII ÑÑOOÄÄ (VALUE(VALUE ANDAND ATTITUDES)ATTITUDES) GiaGiaùù tròtrò –– nienieàmàm tintin vvööõngõng chachaécéc lalaømøm côcô sôsôûû ññeeåå concon ngngööôôøiøi ññaaùnhùnh giagiaùù ññieieàuàu ññuuùng,ùng, sai,sai, totoát,át, xaxaáu,áu, quanquan trotroïng,ïng, khoângkhoâng quanquan trotroïngïng ThaThaùiùi ññooää –– nhnhööõngõng khuynhkhuynh hhööôôùngùng khoângkhoâng ññooåiåi cucuûaûa ssöïöï cacaûmûm nhanhaänän vavaøø hahaønhønh vivi theotheo momoätät hhööôôùngùng rieângrieâng biebieätät veveàà momoätät ññooáiái ttööôôïngïng 11
2.3.2.3. GIAGIAÙÙ TRÒTRÒ VAVAØØ THATHAÙÙII ÑÑOOÄÄ (VALUE(VALUE ANDAND ATTITUDES)ATTITUDES) (tt)(tt) Heää thoááng thöù baääc giaùù trò Heää thoááng giaùù trò thöù baääc Qñieååm con ngöôøiø Cô baûûn thöôøngø laøø xaááu Cô baûûn thöôøngø laøø toáát Ñaùùnh giaùù caùù nhaân Laåån traùùnh hoaëëc ñaùùnh Khuyeáná khích caùù nhaân giaùù tieâu cöïc haøønh ñoääng nhö baûnû chaáát Qñieååm 1 caùù nhaân Khoâng ñoååi Tieáán trình Khaùùc bieätä caùù nhaân Phaûûn khaùùng vaøø sôïï haõi Chaááp nhaään vaøø lôïïi duïïng Söû duïngï caùù nhaân Coâng vieääc Moäät caùùch toaøøn dieänä Bieååu loää caûmû xuùcù Ngaên chaëën Khuyeáná khích Haøønh ñoängä Nguïïy trang vaøø möu ñoàà Trung thöïc Söû duïngï uy theáá Duy trì quyeànà löïc vaøø Cho nhöõngõng mumuïïc ñích xaùcù thanh danh ñaùùng, taääp theåå Thaùùi ñoää Nghi ngôøø moïiï ngöôøiø Tin caäyä moïïi ngöôøøi Ruûûi ro Laåån traùùnh Saüün saøøng chaááp nhaään Quan ñieåmå kinh Nhaáán maïïnh söï caïïnh Nhaáán maïïnh söï coängä taùùc doanh tranh 12
2.3.2.3. GIAGIAÙÙ TRÒTRÒ VAVAØØ THATHAÙÙII ÑÑOOÄÄ (VALUE(VALUE ANDAND ATTITUDES)ATTITUDES) (tt)(tt) 13
2.4. THOÙÙI QUEN VAØØ CAÙÙCH ÖÙNG XÖÛ (CUSTOMS AND MANNER) ThoThoùiùi quenquen –– cacaùchùch ththöïöïcc hahaønhønh phophoåå biebieánán hoahoaëcëc ñaõaõ hhììnhnh thathaønhønh ttöøöø trtrööôôùùcc CaCaùchùch ccöö xxöûöû –– lalaøø nhnhööõngõng hahaønhønh vivi ñöñöôôïcïc xemxem lalaøø ññuuùngùng ññaaénén trongtrong xaõxaõ hohoääii rieângrieâng biebieäätt ⇒⇒ThoThoùiùi quenquen –– cacaùchùch ssöïöï vavaätät ñöñöôôïcïc lalaøm,øm, ⇒⇒CaCaùchùch ccöö xxöûöû –– ñöñöôôïïcc duduøøngng khikhi ththöïöïcc hiehieänän chuchuùùngng 14
2.5.2.5. VAÊNVAÊN HOHOÙAÙA VAVAÄTÄT CHACHAÁTÁT (MATERIAL(MATERIAL CULTURE)CULTURE) LaLaøø nhnhööõngõng ññooáiái ttööôôïngïng concon ngngööôôøiøi lalaømøm rara Cô sôû haï taàng kinh teá – giao thoâng, thoâng tin, nguoàn naêng löôïng Cô sôû haï taàng xaõ hoäi – chaêm soùc söùc khoûe, giaùo duïc, nhaø ôû Cô sôû haï taàng taøi chính – ngaân haøng, baûo hieåm, dòch vuï taøi chính TieTieánán boboää kyõkyõ thuathuaätät Taùc ñoäng tieâu chuaån möùc soáng Giaûi thích nhöõng giaù trò, nieàm tin cuûa xaõ hoäi 15
2.6.2.6. THATHAÅÅMM MYÕMYÕ (AESTHETICS)(AESTHETICS) ThòThò hiehieáuáu nghengheää thuathuaätät cucuûaûa vaênvaên hohoùaùa –– hohoäiäi hohoïa,ïa, kòchkòch nghengheä,ä, aâmaâm nhanhaïcïc NhieNhieàuàu khkhííaa cacaïnhïnh thathaåmåm myõmyõ lalaømøm chocho cacaùcùc neneànàn vaênvaên hohoùaùa khakhaùcùc nhaunhau 16
2.7.2.7. GIAGIAÙÙOO DUDUÏCÏC (EDUCATION)(EDUCATION) KhaKhaûû naêngnaêng ññooïc,ïc, vievieát,át, nhanhaänän ththöùöùc,c, hiehieåuåu biebieátát GiaGiaùùoo duduïcïc cungcung cacaápáp côcô sôsôûû hahaïï tataàngàng cacaànàn thiethieátát ññeeåå phaphaùtùt trietrieånån khakhaûû naêngnaêng quaquaûnûn tritri TieâuTieâu chuachuaånån ññaaùùnhnh giagiaùù –– moâmoâ hhììnhnh giagiaùùoo duduïcïc 17
3.3. VAÊNVAÊN HOHOÙAÙA && THATHAÙÙII ÑÑOOÄÄ (Culture(Culture && Attitudes)Attitudes) 3.1.3.1. NhNhööõngõng khkhííaa cacaïnhïnh vaênvaên hohoùaùa 3.2.3.2. CaCaùcùc khuynhkhuynh hhööôôùngùng thathaùiùi ññooää 18
3.1.3.1. NHNHÖÖÕNGÕNG KHKHÍÍAA CACAÏNHÏNH VAÊNVAÊN HOHOÙAÙA SSöïöï cacaùchùch biebieätät quyequyeànàn llöïöïcc (Power(Power Distance)Distance) LaLaånån tratraùùnhnh ruruûiûi roro (Uncertainty(Uncertainty Advoidance)Advoidance) ChuChuûû nghnghóóaa cacaùù nhaânnhaân (Individualism)(Individualism) SSöïöï ccöùöùngng raraéénn (Masculinity)(Masculinity) SSöïöï kekeátát hôhôïpïp nhnhööõngõng khkhííaa cacaïnhïnh nanaøyøy 19
SSÖÏÖÏ CACAÙCHÙCH BIEBIEÄTÄT QUYEQUYEÀNÀN LLÖÏÖÏCC (POWER(POWER DISTANCE)DISTANCE) LaLaøø cacaùcùc tataàngàng nanaácác quyequyeànàn llöïöïcc ñöñöôôïcïc chachaápáp nhanhaänän gigiööõaõa cacaápáp treântreân vavaøø cacaápáp ddööôôùiùi trongtrong totoåå chchöùöùcc ⇒⇒NNööôôùcùc cocoùù khoakhoaûngûng cacaùchùch quyequyeànàn llöïöïcc caocao ⇒⇒NNööôôùcùc cocoùù khoakhoaûngûng cacaùchùch quyequyeànàn llöïöïcc ttöøöø trungtrung bbììnhnh ññeeánán thathaápáp 20
SSÖÏÖÏ CACAÙCHÙCH BIEBIEÄTÄT QUYEQUYEÀNÀN LLÖÏÖÏCC (POWER(POWER DISTANCE)DISTANCE) (tt)(tt) Caùùch bieäät CAO TRUNG BÌNH - THAÁPÁ quyeààn löïc Nhaøø quaûûn trò Ñoääc taøøi, gia tröôûûng Bình ñaúng,ú daân chuûû Laøøm vieääc 1 vaøøi thuoääc caááp Laømø vieäcä nhieàuà thuoääc caápá Caááu truùùc kinh Kieååm soaùùt chaëët cheõ, thieááu Khaùchù quan, ñoäcä laäp,ä doanh bình ñaúúng, taääp trung quyeààn daân chuû,û ûphaânû hoùaù löïc quyeànà löïc Cô caááu toåå Höôùùng cao (nhoïïn) Höôùngù phaúngú chöùc Khuynh höôùùng Tuaân thuûû quyeààn löïc voâ ñieààu Tuaân thuûû quyeànà löïc coùù kieään ñieààu kieänä Chöùc vuïï, vò Quan troïïng Khoâng quan troïïng theáá, laõnh ñaïïo Nöôùùc ñaïïi dieään Malaysia, Philippinnes, Myõ, Canada, Ñan Maïch,ï Panama, Venezuela, Mexico Anh, Uùcù 21
LALAÅÅNN TRATRAÙÙNHNH RURUÛÛII RORO (UNCERTAINTY(UNCERTAINTY ADVOIDANCE)ADVOIDANCE) LaLaøø khakhaûû naêngnaêng concon ngngööôôøiøi cacaûmûm thathaáyáy sôsôïï haõihaõi nhnhööõngõng ttììnhnh huohuoángáng ruruûiûi roro vavaøø cocoáá gagaéngéng tataïoïo rara nhnhööõngõng côcô sôsôûû vavaøø nienieàmàm tintin nhanhaèmèm totoáiái thiethieåuåu hoahoaëcëc lalaåånn tratraùnhùnh nhnhööõngõng ññieieàuàu khoângkhoâng chachaécéc chachaénén 22
LAÅÅN TRAÙÙNH RUÛÛI RO (UNCERTAINTY ADVOIDANCE) (tt) Chaápá nhaänä ruûiû ro Sôïï ruûûi ro Quy ñònh, Ít , chung chung, coùù theåå Nhieàu,à ñaëëc tröng, coáá ñònh luaätä leää thay ñoåiå Haønhø ñoääng Linh ñoäng,ä saùngù taïoï Khuoân maãu hoùùa coùù tính toåå chöùc Traïngï thaùùi Ít bò caêng thaúúng, chaápá Lo laéng,é caêng thaúng,ú chuùù con ngöôøøi nhaänä baátá ñoàngà troïngï söï an toaønø Quyeátá ñònh Khaûû naêng phaùnù ñoaùnù vaøø Keátá quaûû cuûaû nhieàuà söï saùngù taïoï ñoàngà yùù Xaõ hoäiä Khuyeáná khích ñoáiá maëtë ruûiû Coáá gaéngé giaûûm ruûiû ro, raøngø ro, khoâng raøngø buoäcä hoaïtï buoäcä hoaïït ñoääng theo quy ñoääng ñònh Nöôùcù ñaïïi Hy Laïp,ï Uruguay, Boàà Ñaøoø Singapore, Thuïïy Ñieån,å dieänä Nha, Nhaät,ä Haønø Quoácá Anh, Myõ, Canada 23
CHUCHUÛÛ NGHNGHÓÓAA CACAÙÙ NHAÂNNHAÂN (INDIVIDUALISM)(INDIVIDUALISM) ChuChuûû nghnghóóaa cacaùù nhaânnhaân (Individualism)(Individualism) –– khuynhkhuynh hhööôôùngùng concon ngngööôôøøii chuchuùù trotroïïngng babaûnûn thaânthaân hohoïï vavaøø nhnhööõngõng ññieieààuu lieânlieân quanquan trtröïöïcc tietieápáp ññeeánán hohoïï ChuChuûû nghnghóóaa tataäpäp thetheåå (Collectivism)(Collectivism) –– khuynhkhuynh hhööôôùngùng concon ngngööôôøøii ddöïöïaa vavaøoøo nhonhoùmùm ññeeåå lalaømøm vievieääcc vavaøø trungtrung thathaønhønh vôvôùiùi nhaunhau 24
CHUCHUÛÛ NGHNGHÓÓAA CACAÙÙ NHAÂNNHAÂN (INDIVIDUALISM)(INDIVIDUALISM) (tt)(tt) Chuûû nghóa caùù nhaân Chuûû nghóa taääp theåå Xaõ hoäiä Nhaáná maïnhï naêng löïc vaøø Nhaáná maïnhï thaønhø töïu thaønhø töïu caùù nhaân nhoùmù Mong muoáná caùù nhaân Mong muoáná nhoùmù phaùùt phaùùt trieånå heátá khaûû naêng huy heáát naêng löïc Khuyeáná khích quyeátá ñònh Khuyeáná khích quyeáát ñònh caùù nhaân nhoùmù vaøø söï keáát hôïpï Thaønhø coâng Ñaùùnh giaùù cao caùù nhaân Ñaùnhù giaùù cao taäpä theåå Caùù tính Caùù nhaân Xaõ hoäiä Giaùoù duïcï “Toâi” “Chuùngù ta” Nhieämä vuïï Quan troïngï hôn quan heää Ít quan troïïng hôn quan heää Nöôùcù ñaïïi Myõ, Anh, Haøø Lan, Ecuador, Guatemala, dieänä Canada Pakistan, Indonesia 25
SSÖÏÖÏ CCÖÙÖÙNGNG RARAÉNÉN (MASCULINITY)(MASCULINITY) SSöïöï ccöùöùngng raraéénn (Masculinity)(Masculinity) –– loaloaïiïi giagiaùù tròtrò thothoángáng tròtrò xaõxaõ hohoäiäi babaèngèng ““ssöïöï thathaønhønh coâng,coâng, tietieànàn babaïc,ïc, vavaøø cucuûaûa cacaûiûi”” SSöïöï memeàmàm momoûngûng (Feminity)(Feminity) –– loaloaïiïi giagiaùù tròtrò thothoángáng tròtrò xaõxaõ hohoäiäi babaèngèng ““ssöïöï nhaânnhaân ññaaïoïo vavaøø chachaátát llööôôïngïng cuocuoäcäc sosoángáng”” 26
SSÖÏÖÏ CCÖÙÖÙNGNG RARAÉNÉN (MASCULINITY)(MASCULINITY) (tt)(tt) Söï cöùng raéné Söï meàmà moûngû Xaõ hoäiä Söï phaùtù trieånå kinh teá,á Ñaûmû baûoû coâng aên vieäcä laømø Söï thaønhø Vaäät chaát,á söï thöøa nhaän,ä Söï hôïpï taùcù con ngöôøøi vaøø ñaïtï söï thaêng tieán,á söï thöû moâi tröôøngø sinh soángá thaùchù Giaùoù duïcï Höôùngù ngheàà nghieäpä Höôùngù ngheàà nghieääp phuøø thaønhø ñaïtï hôïp,ï yeâu thích Moâi tröôøngø Aùùp löïc coâng vieäcä cao, Thaân thieän,ä hôïïp taùc,ù coâng laømø vieäcä kieååm soaùtù chaëtë cheõ nhaân töï do hôn Kinh doanh Lôïïi nhuaän,ä tieáná boää vaøø Ñaûmû baûoû coâng vieäcä thaùchù thöùc Nöôùcù ñaïïi Nhaäät, Uùc,ù Venezuela, Norway, Sweden, dieänä Mexico Denmark, Netherlands 27
SSÖÏÖÏ KEKEÁTÁT HÔHÔÏPÏP NHNHÖÖÕNGÕNG KHKHÍÍAA CACAÏÏNHNH NANAØØYY 44 khkhííaa cacaïnhïnh treântreân aaûnhûnh hhööôôûngûng ññeeánán neneànàn vaênvaên hohoùaùa chungchung xaõxaõ hohoäiäi vavaøø daãndaãn ññeeánán moâimoâi trtrööôôøngøng thothoángáng nhanhaátát ChuChuûû nghnghóóaa cacaùù nhaânnhaân && ssöïöï cacaùchùch biebieätät quyequyeànàn llöïöïcc –– KyõKyõ thuathuaätät vavaøø ssöïöï giagiaøuøu cocoùù lalaøø nguyeânnguyeân nhaânnhaân lalaømøm neneànàn vaênvaên hohoùaùa thaythay ññooåiåi giogioángáng nhnhööõngõng nnööôôùcùc cocoùù moâimoâi trtrööôôøngøng kinhkinh teteáá // kyõkyõ thuathuaätät ttööôngông ttöïöï SSöïöï lalaånån tratraùnhùnh ruruûiûi roro &&øø ttíínhnh ccöùöùngng raraéénn –– cacaùcùc nnööôôùcùc cocoùù toântoân giagiaùùo,o, lòchlòch ssöûöû,, ngoânngoân ngngööõ õ vavaøø ssöïöï phaphaùtùt trietrieånån kinhkinh teteáá ttööôngông ttöïöï nhaunhau daãndaãn ññeeánán vaênvaên hohoùaùa ttööôngông ttöïöï nhaunhau 28
3.2.3.2. CACAÙCÙC KHUYNHKHUYNH HHÖÖÔÔÙÙNGNG THATHAÙIÙI ÑÑOOÄÄ TaTaùmùm nhonhoùmùm nnööôôùùcc NghieânNghieân ccöùöùuu ddöïöïaa treântreân xemxem xexeùùtt Taàm quan troïng muïc tieâu coâng vieäc Söï haïn cheá nhu caàu, söï thoûa maõn, haøi loøng coâng vieäc Söï thay ñoåi toå chöùc vaø quaûn lyù Vai troø coâng vieäc vaø söï hoøa ñoàng 29
3.2.3.2. CACAÙCÙC KHUYNHKHUYNH HHÖÖÔÔÙNGÙNG THATHAÙIÙI ÑÑOOÄÄ (tt)(tt) Taùùm nhoùmù nöôùùc Near eastern Nordic Arab Gemaric Far Anglo eastern Latin France Latin European 30
3.2.3.2. CACAÙCÙC KHUYNHKHUYNH HHÖÖÔÔÙNGÙNG THATHAÙIÙI ÑÑOOÄÄ (tt)(tt) Nordic Finland, Sweeden, Norway, Denmark Germanic Germany, Austria, Switzerland Anglo USA, Autralia, UK, Canada, Ireland Latin France, Belgium, Italy, Portugal, Spain European Latin Argentina, Venezuela, Mexico, Chile, Peru, Colombia Far Eastern Philippine, Singapore, Taiwan, Vietnam, Malaysia, Hongkong, Thailand Arab Kuwait, Oman, Saudi Arabia Near Iran, Turkey, Greece Eastern Independent Brazil, Japan, India, Israel 31
4.4. VAÊNVAÊN HOHOÙAÙA && QUAQUAÛÛNN TRÒTRÒ CHIECHIEÁÁNN LLÖÖÔÔÏÏCC YeYeáuáu totoáá vaênvaên hohoùaùa aaûûnhnh hhööôôûngûng MNCMNC ThaThaùiùi ññooää lalaømøm vievieäcäc (Work(Work Attitudes)Attitudes) SSöïöï hamham muomuoánán thathaønhønh ññaaïtït (Acheivement(Acheivement Motivation)Motivation) ThôThôøiøi giangian ⇒⇒ ÑÑaaøoøo tataïoïo vaênvaên hohoùaùa 32
THATHAÙIÙI ÑÑOOÄÄ LALAØØMM VIEVIEÄÄCC (WORK(WORK ATTITUDES)ATTITUDES) ThaThaùiùi ññooää lalaømøm vievieäcäc –– quanquan trotroïng,ïng, aaûnhûnh hhööôôûngûng sosoáá llööôôïngïng vavaøø chachaátát llööôôïngïng coângcoâng vievieäcäc ññaaàuàu rara ChaêmChaêm chchææ TaTaänän tutuïyïy totoåå chchöùöùcc 33
THATHAÙIÙI ÑÑOOÄÄ LALAØØMM VIEVIEÄÄCC (WORK(WORK ATTITUDES)ATTITUDES) (tt)(tt) MuMuïcïc tieâutieâu coângcoâng vievieäcäc vavaøø nhnhööõngõng ññieieààuu cacaùù nhaânnhaân mongmong ññôôïïii veveàà coângcoâng vievieääcc Cô hoäi ñeå hieåu bieát Moái lieân heä caù nhaân Cô hoäi thaêng tieán Thôøi gian laøm vieäc thuaän lôïi Söï sinh ñoäng Coâng vieäc thuù vò Söï ñaûm baûo coâng vieäc Söï phuø hôïp giöõa ngöôøi vaø vieäc Löông Ñieàu kieän laøm vieäc Söï töï do caù nhaân 34
THATHAÙIÙI ÑÑOOÄÄ LALAØØMM VIEVIEÄÄCC (WORK(WORK ATTITUDES)ATTITUDES) (tt)(tt) KhKhííaa cacaïnhïnh KKííchch dieãndieãn cacaûmûm ththííchch coângcoâng vievieäcäc ssöïöï quanquan (thu(thuùù vò,vò, ttöïöï taâmtaâm dodo cacaùù nhaân,nhaân, coângcoâng ssöïöï thaêngthaêng vievieäcäc tietieán)án) 35
SÖÏ HAM MUOÁNÁ THAØNHØ ÑAÏTÏ (ACHEIVEMENT MOTIVATION) CaCaùchùch nanaøoøo hhööôôùngùng ññeeánán ssöïöï thathaønhønh ññaaïtït cucuûaûa concon ngngööôôøiøi ôôûû cacaùcùc nnööôôùcùc treântreân thetheáá giôgiôùi?ùi? YeâuYeâu cacaàuàu veveàà ssöïöï thathaøønhnh ññaaïtït ññooøiøi hohoûiûi phaphaûiûi cocoùù ssöïöï hiehieåuåu biebieát,át, ñöñöôôïcïc quyequyeátát ññònhònh bôbôûiûi neneànàn vaênvaên hohoùaùa thothoángáng tròtrò 36
SÖÏ HAM MUOÁNÁ THAØNHØ ÑAÏTÏ (ACHEIVEMENT MOTIVATION) (tt) Nhöõngõng tieâutieâu chuachuaåån muïïc tieâu coâng vieääc cuûûa nhöõngõng nhanhaøø quaûûn trò ôûû China, Hongkong, Taiwan, Singapore 1. Thöïc hieän söï ñoùng goùp 2. Lieân keát vôùi ñoàng söï 3. Söï töï do caù nhaân 4. Huaán luyeän 5. Thaùch thöùc 6. Moái lieân heä coâng vieäc vôùi nhaø quaûn trò 7. Thu nhaäp 8. Söï ñaûm baûo 9. Söï nhaän bieát 10. Quyeàn lôïi 11. Ñieàu kieän vaät chaát thuaän lôïi 12. Thaêng tieán 13. Thôøi gian cho nhöõng hoaït ñoäng khaùc 37
SÖÏ HAM MUOÁNÁ THAØNHØ ÑAÏTÏ (ACHEIVEMENT MOTIVATION) (tt) KhuyeKhuyeánán khkhííchch thathaønhønh ññaaïtït caocao –– Hongkong,Hongkong, TaiwanTaiwan vavaøø Singapore.Singapore. ÑÑaaùnhùnh giagiaùù caocao Söï töï do caù nhaân Söï thaùch thöùc Söï thaêng tieán Thu nhaäp KhuyeKhuyeánán khkhííchch thathaønhønh ññaaïtït trungtrung bbììnhnh –– ChinaChina Söï baûo veä Söï tieän ích Ñieàu kieän laøm vieäc Thôøi gian cho nhöõng hoaït ñoäng khaùc ⇒ Tuy nhieân, China ñaõ coù caùch nhìn gaàn gioáng vôùi caùc nöôùc khaùc 38
THÔTHÔØIØI GIANGIAN ThôThôøiøi giangian vavaøø cacaùchùch ssöûöû duduïngïng thôthôøiøi giangian ⇒⇒ hoahoaïtït ññooängäng MNCMNC 11 vavaøiøi nnööôôùcùc chaâuchaâu AâuAâu –– coicoi trotroïngïng ssöïöï ññuuùngùng giôgiôøø ChaâuChaâu Phi,Phi, NamNam Myõ,Myõ, chaâuchaâu AAÙÙ –– chachaápáp nhanhaänän treãtreã giôgiôøø NhaNhaätät –– ssöûöû duduïngïng thôthôøiøi giangian ññeeåå ththöïöïcc hiehieänän nhnhööõnõngg yyùù ttööôôûngûng thathaønhønh coângcoâng vievieäcäc cucuïï thetheå,å, tataàmàm hoahoaïtït ññooängäng roroängäng trongtrong nhnhööõngõng kekeáá hoahoaïchïch vavaøø khoângkhoâng mongmong ññôôïiïi sinhsinh lôlôïiïi nhanhnhanh chochoùngùng ttöøöø vievieäcäc ññaaàuàu ttöö PhPhööôngông TaâyTaây –– quyequyeátát ññònhònh ththöïöïcc hiehieänän nhanhnhanh chochoùnùngg nhnhöönngg llôôøiøi camcam kekeátát ththööôôønøngg ññeeánán chachaäm.äm. 39
ÑÑAAØOØO TATAÏÏOO VAÊNVAÊN HOHOÙÙAA 6 chöông trình huaáán luyeänä Khaùiù quaùùt moâi tröôøngø – khí haääu, ñòa lyùù, tröôøøng hoïïc, nhaøø cöûa Khuynh höôùùng vaên hoùùa – tình huoááng vaên hoùùa vaøø heää thoááng giaùù trò caùùc nöôùùc Haááp thuïï vaên hoùùa – yùù nieääm, thaùùi ñoää, thoùùi quen, giaùù trò, caûûm xuùùc cuûûa neààn vaên hoùùa khaùùc nhau Luyeänä ngoân ngöõõ – caùùch noùùi chuyeänä , ñieään thoaïïi, Luyeänä nhaïïy caûûm – nhaään thöùc caùùch hoïï hoaïït ñoääng hieääu quaûû hôn ngöôøøi khaùùc Kinh nghieämä – traûûi qua nhöõngõng caûûm xuùùc veàà vieääc soángá vaøø laøøm vieääc ôûû nöôùùc ngoaøøi 40
CHCHÖÖÔNGÔNG 5:5: MOÂIMOÂI TRTRÖÖÔÔØNGØNG THTHÖÖÔNGÔNG MAMAÏIÏI QUOQUOÁÁCC TETEÁÁ 1.1. NhNhööõngõng hahaøngøng raraøoøo ththööôngông mamaïiïi 2.2.NhNhööõngõng hahaøngøng raraøoøo phiphi thuethueáá quanquan 3.3.NhNhööõngõng ssöïöï phaphaùtùt trietrieånån kinhkinh teteáá khakhaùcùc 1
1.1. NHNHÖÖÕNGÕNG HAHAØNGØNG RARAØOØO THTHÖÖÔNGÔNG MAMAÏÏII 1.1.1.1. NguyeânNguyeân nhaânnhaân cocoùù hahaøngøng raraøøoo ththööôngông mamaïiïi 1.2.1.2. NhNhööõngõng hahaøngøng raraøøoo ñöñöôôïcïc ssöûöû duduïngïng phophoåå biebieáánn 1.3.1.3. ThueThueáá quanquan 2
1.1.1.1. NGUYEÂNNGUYEÂN NHAÂNNHAÂN COCOÙÙ HAHAØNGØNG RARAØOØO THTHÖÖÔNGÔNG MAMAÏIÏI BaBaûoûo veveää coângcoâng vievieäcäc ññòaòa phphööôngông KhuyeKhuyeánán khkhííchch sasaûnûn xuaxuaátát trongtrong nnööôôùcùc thaythay thetheáá nhanhaäpäp khakhaåuåu BaBaûoûo veveää ngangaønhønh coângcoâng nghienghieäpäp nonnon tretreûû GiaGiaûûmm ssöïöï tintin cacaääyy vavaøoøo nhnhööõngõng nhanhaøø cungcung cacaápáp nnööôôùcùc ngoangoaøiøi KhuyeKhuyeánán khkhííchch ññaaàuàu ttöö trtröïöïcc tietieápáp ttöøöø trongtrong nnööôôùcùc rara nnööôôùcùc ngoangoaøiøi GiaGiaûûmm bôbôùtùt nhnhööõngõng vavaánán ññeeàà veveàà cacaùnùn caâncaân thanhthanh toatoaùnùn ThuThuùcùc ññaaåyåy xuaxuaátát khakhaåuåu NgaênNgaên cacaûnûn coângcoâng tyty nnööôôùcùc ngoangoaøiøi babaùnùn phaphaùù giagiaùù ThuThuùcùc ññaaåyåy nhnhööõngõng mumuïcïc tieâutieâu chchíínhnh tròtrò 3
1.2.1.2. NHNHÖÖÕNGÕNG HAHAØNGØNG RARAØOØO ÑÖÑÖÔÔÏCÏC SSÖÛÖÛ DUDUÏNGÏNG PHOPHOÅÅ BIEBIEÁNÁN 1.2.1.1.2.1. NhNhööõngõng hahaøngøng raraøoøo ddöïöïaa treântreân giagiaùù (Price(Price basedbased Barriers)Barriers) 1.2.2.1.2.2. GiôGiôùiùi hahaïnïn sosoáá llööôôïngïng (Quantity(Quantity Limits)Limits) 1.2.3.1.2.3. CoCoáá ññònhònh giagiaùù quoquoácác teteáá (International(International PricePrice Fixing)Fixing) 1.2.4.1.2.4. NhNhööõngõng hahaøngøng raraøoøo phiphi thuethueáá quanquan (Nontariff(Nontariff Barriers)Barriers) 1.2.5.1.2.5. GiôGiôùiùi hahaïnïn tataøiøi chchíínhnh (Financial(Financial Limits)Limits) 1.2.6.1.2.6. KieKieåmåm soasoaùtùt ññaaàuàu ttöö ôôûû nnööôôùcùc ngoangoaøiøi (Foreign(Foreign InvestmentInvestment Controls)Controls) 4
1.2.1. NHÖÕNGÕNG HAHAØØNG RAØØO DÖÏA TREÂN GIAÙÙ (PRICE-BASED BARRIERS) HaHaøngøng nhanhaäpäp khakhaåuåu –– thuethueáá ddöïöïaa treântreân giagiaùù tròtrò hahaøøngng hohoùaùa ThueThueáá Laøm taêng nguoàn thu cho Chính phuû Haïn cheá nhaäp khaåu Laøm haøng hoùa trong nöôùc haáp daãn hôn 5
1.2.2.1.2.2. GIÔGIÔÙÙII HAHAÏNÏN SOSOÁÁ LLÖÖÔÔÏNGÏNG (QUANTITY(QUANTITY LIMITS)LIMITS) CoCoønøn gogoïiïi lalaøø hahaïnïn ngangaïchïch (quota)(quota) Haïn cheá soá löôïng nhaäp khaåu Thò phaàn ñöôïc cho pheùp QuotaQuota babaèngèng 00 –– cacaáámm vavaäänn (embargo)(embargo) 6
1.2.3. COÁÁ ÑÒNH GIAÙÙ QUOÁCÁ TEÁÁ (INTERNATIONAL PRICE FIXING) NhieNhieàuàu coângcoâng tyty quoquoácác teteáá lieânlieân hiehieäpäp lalaïïii ññeeåå kiekieååmm soasoaùtùt giagiaù,ù, babaèngèng cacaùch:ùch: CoCoáá ññònhònh giagiaùù CoCoáá ññònhònh sosoáá llööôôïngïng babaùnùn VVíí duduï:ï: OPECOPEC (Organization(Organization ofof PetroleumPetroleum ExportingExporting Country),Country), gogoàmàm SaudiSaudi Arabia,Arabia, Kuwait,Kuwait, Iran,Iran, Irak,Irak, Venezuela,Venezuela, KieKieåmåm soasoaùtùt nguonguoànàn cungcung cacaápáp dadaàuàu KieKieåmåm soasoaùtùt giagiaùù vavaøø lôlôïiïi nhuanhuaänän 7
1.2.4. NHÖÕNGÕNG HAHAØØNG RAØØO PHI THUEÁÁ QUAN (NONTARIFF BARRIERS) QuyQuy ññònh,ònh, lualuaätät leleä,ä, ssöïöï quanquan lieâulieâu ⇒⇒ giôgiôùiùi hahaïnïn nhanhaäpäp khakhaåu,åu, babaûoûo veveää thòthò trtrööôôøngøng nonoäiäi ññòaòa VVíí duduïï Tieán trình chaäm chaïp cuûa vieäc cho pheùp nhaäp khaåu Xaây döïng nhöõng tieâu chuaån chaát löôïng Chính saùch “mua ôû ñòa phöông” (buy local) 8
1.2.5.1.2.5. GIÔGIÔÙÙII HAHAÏNÏN TATAØØII CHCHÍÍNHNH (FINANCIAL(FINANCIAL LIMITS)LIMITS) KieKieåmåm soasoaùtùt ngoangoaïiïi teteää (exchange(exchange controls)controls) –– hahaïnïn checheáá ssöïöï dòchdòch chuyechuyeånån tietieànàn teteää GiôGiôùiùi hahaïnïn chuyechuyeånån ññooåiåi nhnhööõngõng khoakhoaûnûn tietieànàn teteää cocoùù thetheåå lalaømøm kiekieäätt quequeää ññaaátát nnööôôùcùc SSöûöû duduïngïng tytyûû giagiaùù traotrao ññooåiåi cocoáá ññònhònh theotheo cacaùchùch cocoùù lôlôïiïi chocho quoquoácác giagia 9
1.2.6. KIEÅÅM SOAÙTÙ ÑAÀÀU TÖ ÔÛÛ NÖÔÙÙC NGOAØØI (FOREIGN INVESTMENT CONTROLS) GiôGiôùiùi hahaïnïn veveàà ññaaààuu ttöö trtröïöïcc tietieáápp ôôûû nnööôôùùcc ngoangoaøøii hoahoaëëcc chuyechuyeåånn ññooååii hoahoaëëcc chuyechuyeåånn tietieàànn Yeâu caàu nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi giöõ tyû leä thaáp trong voán sôû höõu (< 49%) Giôùi haïn söï chuyeån lôïi nhuaän Caám traû tieàn baûn quyeàn cho coâng ty meï 10
1.3.1.3. THUETHUEÁÁ QUANQUAN (TARIFFS)(TARIFFS) 1.3.1.1.3.1. KhaKhaùùii nienieäämm thuethueáá quanquan 1.3.2.1.3.2. VaiVai trotroøø cucuûûaa thuethueáá quanquan 1.3.3.1.3.3. PhaânPhaân loaloaïïii thuethueáá quanquan 1.3.4.1.3.4. BieBieååuu thuethueáá quanquan 1.3.5.1.3.5. XuXu hhööôôùngùng phaphaùùtt trietrieåånn thuethueáá quanquan 11
1.3.1.1.3.1. KHAKHAÙÙII NIENIEÄMÄM THUETHUEÁÁ QUANQUAN ThueThueáá quanquan lalaøø khoakhoaûûnn tietieàànn teteää mamaøø ngngööôôøiøi chuchuûû hahaøøngng hohoùaùa xuaxuaáátt khakhaååu,u, nhanhaääpp khakhaååuu hoahoaëëcc quaquaùù cacaûûnhnh phaphaûûii nonoäpäp chocho hahaûiûi quanquan lalaøø côcô quanquan ññaaïïii diedieäänn chocho nnööôôùùcc chuchuûû nhanhaøø 12
1.3.2.1.3.2. VAIVAI TROTROØØ CUCUÛAÛA THUETHUEÁÁ QUANQUAN ÑÑieieàuàu tietieátát xuaxuaátát nhanhaäpäp khakhaåuåu BaBaûoûo hohoää thòthò trtrööôôøngøng nonoäiäi ññòaòa TaêngTaêng thuthu ngaânngaân sasaùchùch NhaNhaøø nnööôôùcùc CoângCoâng cucuïï mamaäuäu dòchdòch mangmang ttíínhnh minhminh babaïchïch hônhôn cacaùcùc coângcoâng cucuïï phiphi thuethueáá CoângCoâng cucuïï phaânphaân biebieätät ññooáiái xxöûöû trongtrong quanquan heheää ththööôngông mamaïiïi vavaøø gaâygaây aaùùpp llöïöïcc ññooáiái vôvôùiùi cacaùcùc babaïnïn hahaøngøng GiaGiaûûmm thuethueáá quanquan lalaøø biebieänän phaphaùùpp quanquan trotroïngïng ññeeåå ññaaåyåy nhanhnhanh tietieánán ññooää hohoäiäi nhanhaäpäp khukhu vvöïöïcc vavaøø thetheáá giôgiôùiùi veveàà kinhkinh teteáá 13
1.3.3.1.3.3. PHAÂNPHAÂN LOALOAÏÏII THUETHUEÁÁ QUANQUAN PhaânPhaân loaloaïiïi theotheo mumuïcïc ñíñíchch ññaaùnhùnh thuethueáá Thueá nhaèm taêng thu ngaân saùch Thueá baûo hoä PhaânPhaân loaloaïiïi theotheo ññooáiái ttööôôïngïng ññaaùnhùnh thuethueáá Thueá xuaát khaåu Thueá nhaäp khaåu Thueáquaùcaûnh PhaânPhaân loaloaïiïi theotheo phphööôngông phaphaùpùp ttíínhnh thuethueáá Thueá tính theo giaù trò Thueá tính theo soá löôïng Thueá hoãn hôïp 14
1.3.3.1.3.3. PHAÂNPHAÂN LOALOAÏÏII THUETHUEÁÁ QUANQUAN (tt)(tt) PhaânPhaân loaloaïiïi theotheo mmöùöùcc thuethueáá Möùc thueá toái ña Möùc thueá toái thieåu Thueá haïn ngaïch Möùc thueá öu ñaõi PhaânPhaân loaloaïiïi theotheo mumuïcïc ñíñíchch ssöûöû duduïngïng cucuûaûa hahaøngøng hohoùaùa Mieãn thueá Thueá phoå thoâng 15
1.3.4.1.3.4. BIEBIEÅUÅU THUETHUEÁÁ QUANQUAN BieBieåuåu thuethueáá ññônôn –– moãimoãi loaloaïiïi hahaøngøng chchææ quyquy ññònhònh 11 mmöùöùcc thuethueáá BieBieåuåu thuethueáá kekeùpùp –– moãimoãi loaloaïiïi hahaøngøng quyquy ññònhònh ttöøöø 22 mmöùöùcc thuethueáá trôtrôûû leânleân ⇒⇒ CaCaùcùc nnööôôùùcc ssöûöû duduïngïng phphööôngông phaphaùpùp ttöïöï ññònhònh hayhay ththööôngông llööôôïngïng ññeeåå xaâyxaây ddöïöïngng biebieåuåu thuethueáá 16
1.3.5.1.3.5. XUXU HHÖÖÔÔÙNGÙNG PHAPHAÙTÙT TRIETRIEÅNÅN THUETHUEÁÁ QUANQUAN MMöùöùcc thuethueáá quanquan bbììnhnh quaânquaân giagiaûmûm dadaànàn CaCaùcùc nnööôôùcùc cocoùù xuxu hhööôôùngùng xaâyxaây ddöïöïngng côcô checheáá hoahoaïtït ññooängäng hahaûiûi quanquan treântreân côcô sôsôûû cacaùcùc hiehieäpäp ññònhònh ññaa phphööôngông 17
2.2. NHNHÖÖÕNGÕNG HAHAØNGØNG RARAØOØO PHIPHI THUETHUEÁÁ QUANQUAN Söï giôùiù haïïn rieâng bieäät Nhöõngõng quyquy ñònh quaûûn lyùù haûûi quan Haïïn ngaïïch; Giaááy pheùùp nhaääp khaååu; Heää thoááng giaùù trò; Nhöõngõng quyquy ñònh Nhöõngõng nhnhöôïngï boää khích leää boåå choángá phaùù giaùù; Phaân loaïiï thueáá; Caùùc sung; Nhöõngõng giôgiôùiù haïïn nhaääp khaååu chöùng töø theo yeâu caààu; Phí; Nhöõngõng toáái thieåu;å Caámá vaään; Nhöõngõng thothoûûa cheânh leääch giöõaõa chachaáát löôïïng vaøø tieâu thuaään song phöông khu vöïc; chuaåån kieååm nghieäm;ä Ñoùngù goùùi, nhaõn Nhöõngõng thothoûûa thuaään marketing hieääu vaøø caùcù tieâu chuaåån marketing Söï tham döï cuûûa Chính phuûû Chi phí nhaääp khaååu Nhöõngõng chchính saùùch ñònh höôùùng; Trôïï Tieààn kyùù quyõ nhaäpä khaååu; Nhöõngõng quyquy caááp vaøø nhöõngõng khkhích leää xuaáát khaååu; ñònh hoã trôïï; Tín duïngï nhaääp khaååu; Nhöõngõng thuethueáá ñoáái tröø, choááng phaùù Nhöõngõng khoakhoaûûn thueáá khaùùc; Nhöõngõng giaùù; Nhöõngõng chchöông trình trôïï giuùùp khoaûûn thu bieân giôùiù noääi ñòa; Laømø chuyeåån höôùngù thöông maïïi (Trade-diverting) 18
2.2. NHNHÖÖÕNGÕNG HAHAØNGØNG RARAØOØO PHIPHI THUETHUEÁÁ QUANQUAN (tt)(tt) 2.1.2.1. CaCaùùcc biebieäänn phaphaùùpp hahaïïnn checheáá veveàà sosoáá llööôôïngïng 2.2.2.2. CaCaùùcc biebieäänn phaphaùùpp tataøøii chchíínhnh tietieàànn teteää phiphi thuethueáá quanquan 2.3.2.3. NhoNhoùùmm biebieäänn phaphaùùpp mangmang ttíínhnh kyõkyõ thuathuaäätt 19
2.1.2.1. CACAÙCÙC BIEBIEÄNÄN PHAPHAÙPÙP HAHAÏNÏN CHECHEÁÁ VEVEÀÀ SOSOÁÁ LLÖÖÔÔÏNGÏNG VaiVai trotroøø CoângCoâng cucuïï babaûoûo hohoää khikhi thuethueáá quanquan khoângkhoâng tataùcùc duduïngïng CoângCoâng cucuïï phaânphaân biebieätät ññooáiái xxöûöû trongtrong quanquan heheää ññooáiái ngoangoaïiïi ÑÑieieàuàu tietieátát cungcung cacaàuàu ÑÑieieàuàu chchæænhnh giagiaùù BaBaûoûo hohoää thòthò trtrööôôøngøng nonoäiäi ññòaòa trongtrong trtrööôôøngøng hôhôïpïp khakhaånån cacaápáp 20
2.1.2.1. CACAÙCÙC BIEBIEÄNÄN PHAPHAÙPÙP HAHAÏNÏN CHECHEÁÁ VEVEÀÀ SOSOÁÁ LLÖÖÔÔÏNGÏNG (tt)(tt) CaCaùcùc hhììnhnh ththöùöùcc hahaïnïn checheáá sosoáá llööôôïngïng 2.1.1.2.1.1. HHììnhnh ththöùöùcc cacaámám hahaúnún xuaxuaátát khakhaåuåu hoahoaëcëc nhanhaäpäp khakhaåuåu momoätät sosoáá loaloaïiïi hahaøngøng hohoùaùa nanaøoøo ññooùù 2.1.2.2.1.2. HHììnhnh ththöùöùcc giagiaáyáy phepheùpùp 2.1.3.2.1.3. HaHaïnïn ngangaïchïch xuaxuaátát nhanhaäpäp khakhaåuåu (quota)(quota) 2.1.4.2.1.4. HHììnhnh ththöùöùcc ttöïöï hahaïnïn checheáá xuaxuaátát khakhaåuåu (Voluntary(Voluntary ExportExport RestraintRestraint –– VER)VER) 21
2.1.1. HÌNH THÖÙC CAÁÁM HAÚÚN XUAÁÁT KHAÅÅU HOAËËC NHAÄÄP KHAÅÅU MOÄÄT SOÁÁ LOAÏÏI HAØØNG HOÙÙA NAØØO ÑOÙÙ LaLaøø hhììnhnh ththöùöùcc babaûûoo hohoää tuyetuyeäätt ññooááii ChChíínhnh phuphuûû ñöñöaa rara danhdanh mumuïcïc mamaëëtt hahaøøngng hohoùaùa cacaáámm xuaxuaáátt khakhaååu,u, cacaáámm nhanhaääpp khakhaååuu –– lalaøø nhnhööõngõng hahaøøngng aaûûnhnh hhööôôûngûng anan ninh,ninh, xaõxaõ hohoäiäi momoätät quoquoácác giagia HHììnhnh ththöùöùcc ññangang giagiaûûmm vaivai trotroøø vvìì gaâygaây trôtrôûû ngangaïïii ththööôngông mamaïïii quoquoácác teteáá 22
2.1.1. HÌNH THÖÙC CAÁÁM HAÚÚN XUAÁÁT NHAÄÄP KHAÅÅU (tt) 77 mamaëtët hahaøngøng cacaámám xuaxuaátát khakhaåuåu 1.1. VuõVuõ khkhíí,, ññaaïnïn ddööôôïc,ïc, vavaätät lielieäuäu nonoå,å, trangtrang thiethieátát bòbò quaânquaân ssöïöï 2.2. ÑÑooàà cocoåå 3.3. MaMa tutuùyùy 4.4. HoHoùaùa chachaátát ññooäcäc 5.5. GoãGoã 6.6. ÑÑooängäng vavaätät hoanghoang daõ,daõ, ññooängäng ththöïöïcc vavaätät quyquyùù hiehieám,ám, ttöïöï nhieânnhieân 7.7. CaCaùcùc loaloaïiïi mamaùyùy maõmaõ chuyeânchuyeân duduïngïng vavaøø cacaùcùc chchööôngông trtrììnhnh phaphaànàn memeàmàm mamaätät maõmaõ babaûûoo veveää bbíí mamaätät NhaNhaøø nnööôôùcùc 23
2.1.1. HÌNH THÖÙC CAÁÁM HAÚÚN XUAÁÁT NHAÄÄP KHAÅÅU (tt) 11 maëët haøøng caáám nhaääp khaååu 1. Vuõ khí, ñaïïn döôïïc, vaäät lieääu noåå, trang thieáát bò quaân söï 2. Ma tuùùy 3. Hoùùa chaáát ñoääc 4. Vaên hoùùa phaååm ñoàài truïïy, ñoàà chôi aûûnh höôûûng xaááu nhaân caùùch 5. Phaùùo caùùc loaïïi 6. Thuoáác laùù, xì gaøø 7. Haøøng tieâu duøøng ñaõ qua söû duïïng 8. Phöông tieään vaään taûûi tay laùùi nghòch 9. Vaäät tö, phöông tieänä ñaõ qua söû duïïng 10. Saûûn phaååm, vaäät lieääu coùù chöùa amiang thuoääc nhoùùm amphibole 11. Caùùc loaïïi maùùy maõ chuyeân duïïng vaøø caùùc chöông trình phaààn meààm maäät maõ baûûo veää bí maäät Nhaøø nöôùùc 24
2.1.2.2.1.2. HÌNHHÌNH THTHÖÙÖÙCC GIAGIAÁYÁY PHEPHEÙPÙP HaHaøngøng hohoùaùa xuaxuaátát nhanhaäpäp khakhaåuåu phaphaûiûi ñöñöôïïcc côcô quanquan cocoùù thathaåmåm quyequyeànàn chocho phepheùùpp babaèngèng vievieääcc cacaápáp giagiaáyáy phepheùp.ùp. CaCaùùcc loaloaïïii GiaGiaááyy phepheùpùp chungchung –– hhììnhnh ththöùöùcc giagiaáyáy phepheùpùp quyquy ññònhònh quyequyeàànn kinhkinh doanhdoanh xuaxuaáátt khakhaåu,åu, nhanhaäpäp khakhaåuåu chocho cacaùcùc doanhdoanh nghienghieääp.p. ÑÑaaëëcc ññieieååmm Doanh nghieäp phaûi coù ñuû ñieàu kieän – giaáy pheùp thaønh laäp coâng ty, voán, nhaân söï Treân giaáy pheùp khoâng quy ñònh thôøi haïn, khoái löôïng, giaù trò haøng ñöôïc xuaát nhaäp khaåu Quy ñònh ngaønh haøng kinh doanh ⇒ Aùp duïng neàn kinh teá phi thò tröôøng ⇒ Ít ñöôïc aùp duïng 25
2.1.2.2.1.2. HÌNHHÌNH THTHÖÙÖÙCC GIAGIAÁYÁY PHEPHEÙPÙP (tt)(tt) GiaGiaáyáy phepheùpùp rieângrieâng –– ñöñöôôïcïc cacaápáp kkíínn ññaaùoùo vavaøø mangmang ttíínhnh chachaáátt bbíí mamaäät.t. ÑÑaaëëcc ññieieååmm Caáp töøng laàn, coù ghi roõ hoï teân vaø cô sôû ñöôïc caáp Quy ñònh roõ soá vaø giaù trò haøng ñöôïc pheùp xuaát nhaäp khaåu Ghi roõ chuû haøng vaø thò tröôøng Ghi roõ thôøi haïn hieäu löïc GiaGiaáyáy phepheùpùp cocoùù ññieieààuu kiekieäänn –– trtrööôôøøngng hôhôïpïp nhanhaäpäp khakhaååuu tratraûû chachaämäm hoahoaëcëc ttíínn duduïngïng GiaGiaáyáy phepheùpùp ööuu tieântieân 26
2.1.2.2.1.2. HÌNHHÌNH THTHÖÙÖÙCC GIAGIAÁYÁY PHEPHEÙPÙP (tt)(tt) VieVieätät NamNam –– HaHaøngøng hohoùaùa yeâuyeâu cacaàuàu giagiaááyy phepheùpùp rieâng,rieâng, 44 nhonhoùmùm Haøng hoùa xuaát khaåu, nhaäp khaåu theo haïn ngaïch Haøng hoùa xuaát khaåu, nhaäp khaåu theo giaáy pheùp cuûa Boä Thöông Maïi Haøng hoùa xuaát khaåu, nhaäp khaåu thuoäc dieän quaûn lyù chuyeân ngaønh cuûa caùc Boä, Toång cuïc Haøng hoùa xuaát khaåu, nhaäp khaåu theo quy ñònh rieâng cuûa Thuû töôùng, Chính phuû 27
2.1.3.2.1.3. HAHAÏNÏN NGANGAÏCHÏCH XUAXUAÁTÁT NHANHAÄÄPP KHAKHAÅUÅU (QUOTA)(QUOTA) MoMoätät hahaïnïn ngangaïchïch hahaïnïn checheáá nhanhaäpäp khakhaåuåu ôôûû momoätät mmöùöùcc giôgiôùiùi hahaïïnn ÑÑaaëcëc ññieieåmåm Khoáng cheá möùc toái ña löôïng haøng ñöôïc pheùp xuaát hoaëc nhaäp khaåu Quy ñònh thôøi gian coù hieäu löïc Khoâng quy ñònh thò tröôøng kinh doanh Ñieàu tieát xuaát nhaäp khaåu nhöõng maët haøng quan troïng 28
2.1.3.2.1.3. HAHAÏNÏN NGANGAÏCHÏCH XUAXUAÁTÁT NHANHAÄÄPP KHAKHAÅUÅU (QUOTA)(QUOTA) CaCaùùcc loaloaïiïi Haïn ngaïch quoác gia Haïn ngaïch haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu ñöôïc höôûng cheá ñoä thueá quan öu ñaõi Haïn ngaïch quoác teá söû duïng trong caùc hieäp hoäi ngaønh haøng nhaèm khoáng cheá khoái löôïng vaø giaù caû 29
2.1.3.2.1.3. HAHAÏNÏN NGANGAÏCHÏCH (QUOTAS)(QUOTAS) (tt)(tt) VieVieätät NamNam quyquy ññònhònh hahaïnïn ngangaïchïch xuaxuaátát nhanhaäpäp khakhaåuåu Haøng xuaát khaåu theo haïn ngaïch – haøng deät may xuaát khaåu sang EU, Canada, Norway, Turkey, vaø USA Haøng nhaäp khaåu theo haïn ngaïch – xaêng daàu, nhieân lieäu 30
2.1.4. HÌNH THÖÙC TÖÏ HAÏNÏ CHEÁÁ XUAÁTÁ KHAÅUÅ (VOLUNTARY EXPORT RESTRAINT – VER) LaLaøø hhììnhnh ththöùöùcc quotaquota nhanhaäpäp khakhaååuu ““ttöïöï nguyenguyeäänn”” thoângthoâng quaqua ththööôngông llööôôïngïng HaHaïnïn checheáá xuaxuaátát khakhaåuåu dodo quoquoácác giagia cocoùù hahaøngøng xuaxuaátát khakhaåuåu thithi hahaønhønh thaythay mamaëëtt cho,cho, hayhay dodo nnöôôùcùc nhanhaäpäp khakhaååuu yeâuyeâu cacaàuàu thoângthoâng quaqua ññaaømøm phaphaùùnn gaâygaây ssöùöùcc eeùùpp 33 hhììnhnh ththöùöùcc thothoûaûa thuathuaänän Giöõa caùc Chính phuû Ngaønh xuaát khaåu tö nhaân vôùi ngaønh töông töï ôû nöôùc nhaäp khaåu Chính phuû nöôùc nhaäp khaåu vôùi ngaønh xuaát khaåu ôû nöôùc coù haøng xuaát LaLaøø hhììnhnh ththöùöùcc hahaïïnn checheáá mamaäuäu dòchdòch tinhtinh vi,vi, thiethieááuu minhminh babaïchïch 31