Bài giảng Hệ thống thông tin quản trị - Chương 1: Thông tin trong quản trị

pdf

98 trang phuongnguyen 2370

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Hệ thống thông tin quản trị - Chương 1: Thông tin trong quản trị", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

bai_giang_he_thong_thong_tin_quan_tri_chuong_1_thong_tin_tro.pdf

Nội dung text: Bài giảng Hệ thống thông tin quản trị - Chương 1: Thông tin trong quản trị

2011-2012 H TH NG THÔNG TIN QU N TR Ch ươ ng 1 Thông tin trong qu n tr 1 MC TIÊU H C T P Sau khi hc xong ch ươ ng này, chúng ta có th : • Phân bi t: D li u, Thông tin, Tri th c. • Mô t và đánh giá ch t lư ng thông tin qua các đ c tính ca thông tin. • Phân lo i các quy t đ nh theo lo i và cp đ ra quy t đ nh trong t ch c. • Nh n di n các thông tin cn thi t đ h tr ra quy t đ nh các cp đ khác nhau ca t ch c. • Nh n di n mt s công c và k thu t giúp đ ra quy t đ nh. 2 CÁC V N Đ QU N TR •Tm quan tr ng ca vi c qu n lý thông tin và ki n th c trong t ch c. • Quá trình bi n đ i t d li u sang thông tin có ch t lư ng cao. • Quá trình và các ràng bu c ca vi c đ ra quy t đ nh. • Các lo i quy t đ nh khác nhau đ các nhà qu n lý đ ra và các tác đ ng ca chúng đ n t ch c. 3 1
2011-2012 NI DUNG CHÍNH 1. Khái ni m d li u và thông tin 2. Thông tin trong môi tr ư ng doanh nghi p 3. Đ ra quy t đ nh trong qu n tr và nhu cu thông tin 4. Qu n lý tri th c và khai thác thông tin trong doanh nghi p 4 1. Khái ni m d li u và thông tin 1.1 D li u và thông tin 1.2 Quá trình t o ra thông tin 1.3 Giá tr c a thông tin 1.4 Ngu n c a thông tin 1.5 Ch t l ư ng thông tin 5 1.1 D li u và thông tin • Các khái ni m v d li u: o Chu i không ng u nhiên các ký t, s, giá tr ho c t. o Tp hp các d ki n không ng u nhiên đư c ghi li do quan sát hay nghiên cu. 6 2
2011-2012 1.1 D li u và thông tin (tt) Các khái ni m v thông tin: •D li u đư c x lý và có ý ngh ĩa. •D li u đư c x lý có m c tiêu. •D li u có th đư c di n d ch và hi u b i ng ư i nh n. Thông tin làm gi m tính b t đ nh c a s vi c hay tình hu ng h tr cho vi c đ ra quy t đ nh . 7 1.2 Quá trình t o ra thông tin Quá trình D li u x lý Thông tin • Phân lo i •Sp x p •Tng h p • Tính toán • Ch n l a 8 D li u (Data) ??? Nguy n Thanh An x Tr n Th Bích x Lê Hoàng Minh Có Tr n Văn Nh t x Phan Công Phúc x Tr ươ ng Văn Tài x Đào Th Xuân Không 9 9 3
2011-2012 Thông tin (Information) Hi n di n Vng H và tên sinh viên trên lp (có phép ?) Nguy n Thanh An x Tr n Th Bích x Lê Hoàng Minh Có Tr n V ăn Nh t x Phan Công Phúc x Tr ươ ng V ăn Tài x Đào Th Xuân Không 10 10 Th o lu n D li u hay thông tin ? (a) Ngày 06/09/2010 (b) S 1355.76 (c) Giá c phi u. (d) Đim hc tp ca sinh viên. (e) Ch ng t k toán. (f) Báo cáo tài chính. (g) Th i khóa bi u HK 2 (2010– 2011). 11 Th o lu n VND Kỳ hạn Th i đim l ĩnh lãi (%/n ăm) Kỳ hạn 1 tháng 13,88 Lĩnh lãi cuối kỳ Kỳ hạn 2 tháng 13,58 Lĩnh lãi tháng Kỳ hạn 2 tháng 13.88 Lĩnh lãi cuối kỳ Kỳ hạn 3 tháng 13,58 Lĩnh lãi tháng Kỳ hạn 3 tháng 13.88 Lĩnh lãi cuối kỳ Kỳ hạn 6 tháng 13,08 Lĩnh lãi tháng Kỳ hạn 6 tháng 13,88 Lĩnh lãi cuối kỳ Kỳ hạn 9 tháng 13,08 Lĩnh lãi tháng Kỳ hạn 9 tháng 13,88 Lĩnh lãi cuối kỳ T góc nhìn ca khách hàng và ca ng ư i qu n tr lãi su t hãy xem xét bng lãi su t trên là d li u hay thông tin. 12 4
2011-2012 1.3 Giá tr c a thông tin • Giá tr hu hình. • Giá tr vô hình. Thông tin đư c s dng hi u qu s đem li giá tr nh t đ nh cho doanh nghi p. 13 Th o lu n • Trong các giá tr mà thông tin đem li sau đây phân bi t đâu là giá tr hu hình, đâu là giá tr vô hình: o Ci thi n vi c qu n lý tn kho. o Nâng cao dch v khách hàng. o Tăng năng su t sn xu t. o Gi m chi phí qu n lý. o Tăng lòng tin ca khách hàng. o Nâng cao hình nh công ty. 14 1.4 Ngu n c a thông tin • Ngu n chính th c th ư ng truy n thông theo ph ươ ng th c truy n thông theo hình th c (formal communication) : có cu trúc rõ ràng và ch t ch . • Ngu n không chính th c th ư ng truy n thông theo ph ươ ng th c truy n thông không theo hình th c (Informal communication) : ít tính cu trúc, giao ti p bình th ư ng. 15 5
2011-2012 Th o lu n • Truy n thông không theo hình th c có li gì ? • Có nên hn ch truy n thông không theo hình th c trong doanh nghi p ? • Ng ăn cm truy n thông không theo hình th c gây ra tác đ ng nào ? • Làm sao đ ki m soát truy n thông không theo hình th c đ có li cho doanh nghi p ? 16 1.5 Ch t l ư ng thông tin Th i gian Nidung Hìnhth c Khác Tính Tính Rõ ràng An toàn đúng lúc chính xác Tính Tính Chi ti t Tin cy cp nh t phù hp Tính Tính Có th t Thích h p th ư ng xuyên đ y đ Tính Tính Trình bày Nh n đúng ng ư i th i đon súc tích phù hp Tính Ph ươ ng ti n Gi đúng kênh ph m vi phù hp 17 2. Thông tin trong môi tr ư ng doanh nghi p 2.1 Môi tr ư ng kinh doanh 2.2 Ngu n l c c a doanh nghi p 2.3 Các lo i thông tin trong doanh nghi p 18 6
2011-2012 2.1 Môi tr ư ng kinh doanh Môi tr ư ng t nhiên Môi tr ư ng v ĩ mô Môi tr ư ng vi mô 19 2.2 Ngu n l c c a doanh nghi p Ngu n lc ca DN bao gm các lo i tài sn: • Tài sn hu hình (tangible assets) : ti n, đ t đai, nhà xư ng, lc lư ng lao đ ng, ph n cng, ph n mm • Tài sn vô hình (intangible assets) : thông tin, kinh nghi m, đ ng cơ làm vi c, tri th c, các ý tư ng, s phán đoán 20 2.3 Các lo i thông tin trong doanh nghi p • Thông tin cng / thông tin đ nh lư ng (hard data / quantitative data) : th ư ng xác đ nh s lư ng, ch a đ ng các yu t th ng kê k năng phân tích ca nhà qu n tr • Thông tin mm / thông tin đ nh tính (soft data / qualitative data) : mang tính đ nh ch t, xác đ nh tính ch t ca s vi c hay tình hu ng, ph thu c vào kinh nghi m phán đoán ca nhà qu n tr 21 7
2011-2012 3. Đ ra quy t đ nh trong qu n tr và nhu c u thông tin 3.1 Đ ra quy t đ nh trong qu n tr 3.2 Các lo i quy t đ nh trong DN 3.3 Các cp quy t đ nh trong qu n tr 3.3.1 Tính ch t ca vi c ra quy t đ nh và các cp đ qu n tr 3.3.2 Tính ch t ca thông tin trong vi c đ ra quy t đ nh mi cp 3.4 Quy trình ra quy t đ nh 3.5 Qui tc nghi p v và lý thuy t ra quy t đ nh 3.5.1 Cây quy t đ nh (Decision tree) 3.5.2 Bng quy t đ nh (Decision table) 22 3.1 Đ ra quy t đ nh trong qu n tr Nhu c u thông tin c a nhà qu n tr : • Ho ch đ nh, t ch c, lãnh đ o và ki m soát. • Quy t đ nh qu n tr ph thu c vào ch t lư ng thông tin. •Mc đ phát tri n ca doanh nghi p làm tăng đ ph c tp trong điu khi n, h th ng thông tin tr thành dây th n kinh ca doanh nghi p. 23 3.2 Các lo i quy t đ nh trong DN • Quy t đ nh có cu trúc (structured decisions) : trong tr ư ng hp các ràng bu c và qui tc đ ra quy t đ nh đư c bi t tr ư c, tình hu ng đơ n gi n, lp đi lp li trong doanh nghi p • Quy t đ nh không cu trúc (unstructured decisions) : tình hu ng ph c tp ho c không bi t tr ư c các qui tc và ràng bu c. • Cognitive style : hành x ca nhà qu n tr s nh hư ng đ n cách h ti p thu thông tin (phân tích hay phán đoán), kinh nghi m. 24 8
2011-2012 3.3 Các c p quy t đ nh trong qu n tr Cp chi n lư c (Strategic ) Cp chi n thu t (Tactical) Cp tác nghi p (Operational) 25 3.3.1 Tính ch t c a vi c ra quy t đ nh và các c p đ qu n tr Cp Lo i Mc tác đ ng Tn su t ra Th i gian qu n tr quy t đ nh lên t ch c quy t đ nh Không có Chi n lư c Dài hn Ln Ít cu trúc Trung cp ↔ Trung hn Va ↔ Tác nghi p Có cu trúc Ng n hn Nh Nhi u 26 3.3.2 Tính ch t c a thông tin trong vi c đ ra quy t đ nh m i c p Tính Ngu n Tính Cp Th i th ư ng thông ch c Ph m vi Chi ti t gian qu n tr xuyên tin ch n Dài Bên Tng Chi n lư c Không Ít Rng hn ngoài quát Trung cp ↔ ↔ ↔ ↔ ↔ ↔ Ng n Th ư ng Bên Tác nghi p Nhi u Hp Chi ti t hn xuyên trong 27 9
2011-2012 Th o lu n Phân lo i các quy t đ nh và cp đ ca chúng: a) Ngân sách cho năm ti ? b) Khi nào thì áp dng chi t kh u bán hàng cho khách hàng ? c) Có nên thuê thêm nhân s trong các tr ư ng hp kh n cp ? d) Có nên m rng chi nhánh ra nư c ngoài ? e) Chúng ta có cn mt chi n dch qu ng cáo ? f) Cn kho n vay ng n hn đ gi i quy t vn đ ti n mt ? g) Tn công vào th tr ư ng mi ? h) Làm gì vi máy móc b hng hóc ? 28 3.4 Quy trình ra quy t đ nh Bư c Ho t đ ng Nh n th c - Nh n di n các vn đ - Nh n th c cn đư a ra quy t đ nh Thi t k - Xác đ nh các gi i pháp có th - Đánh giá các gi i pháp Ch n la - Ch n la gi i pháp tt nh t Hi n th c - Hi n th c gi i pháp Đánh giá - Đánh giá nh hư ng hay đ thành công 29 3.5 Qui t c nghi p v và lý thuy t ra quy t đ nh • Qui t c nghi p v : các điu ki n qui t c hành đ ng • Lý thuy t ra quy t đ nh d a vào: Cây quy t đ nh (Decision tree) Bng quy t đ nh (Decision table) 30 10
2011-2012 3.5.1 Cây quy t đ nh (Decision tree) Nh n h sơ xin vay mua nhà Có Không Trên 22 tu i, t ng s tu i đ i và th i gian vay v n không quá 60 Không Có vi c làm Có n đ nh? Không Có ngu n Có thu nh p khác? Quy tc 1 Quy tc 2 Quy tc 3 Quy tc 4 T ch i T ch i Đ xu t Đ xu t 31 3.5.2 B ng quy t đ nh (Decision table) Quy tc 1 2 3 4 Trên 22 tu i, tng s tu i đ i và Ko Có Có Có th i gian vay vn không quá 60 Điu ki n Có vi c làm n đ nh ? - Ko Ko Có Có ngu n thu nh p khác ? - Ko Có - Đ xu t XX Hành đ ng T ch i XX 32 4. Qu n lý tri th c và khai thác thông tin trong doanh nghi p 4.1 Th nào là tri th c 4.2 Qu n lý tri th c 4.3 Lý do doanh nghi p c n qu n lý tri th c 4.4 Các ng d ng qu n lý tri th c 33 11
2011-2012 4.1 Th nào là tri th c • Tri th c có th đư c đ nh ngh ĩa nh ư là kh năng phán quy t ca con ng ư i da trên s kt hp gi a kinh nghi m và thông tin mà h có đư c. Tri th c tư ng minh: Các tri th c đã đư c di n đ t và lưu tr trong h th ng thông tin. Tri th c không tư ng minh : không đư c phát bi u, ph thu c vào tr c giác ca con ng ư i. 34 4.2 Qu n lý tri th c Qu n lý tri th c làm công vi c thu th p tri th c và chuy n đ i tri th c v dng chia s d dàng. Ph n quan tr ng nh t chính là vi c thu th p và chuy n đ i tri th c không tư ng minh thành tri th c tư ng minh. Doanh nghi p c n ph i s d ng m t cách t t nh t ngu n lc thông tin c a mình •S toàn cu hoá và thay đ i nhanh chóng ca môi tr ư ng kinh doanh qu n tr tri th c là mt nhân t cnh tranh chi n lư c • Ch y máu tri th c (doanh nghi p) 35 Tri th c (Knowledge) Trong 5 năm qua, kho n cho vay tín dng ca ngân hàng chúng ta tăng 10% mi năm. Năm nay, d báo kho n cho vay tín dng ti p tc tăng thêm 10%, do đó chúng ta cn tìm ngu n cung ti n cho kho n tăng 10% đó. Trong tr ư ng hp này, thông tin trong các năm qua đư c s dng đ đ ra quy t đ nh v vi c d báo mc tăng tr ư ng trong năm nay và nhu cu v ngu n vn. Quy t đ nh và d báo đó chính là tri th c (knowledge ) hay còn đư c gi là cách s dng thông tin (use of information ) 36 36 12
2011-2012 4.3 Lý do doanh nghi p c n qu n lý tri th c •Tăng cư ng li nhu n, doanh thu • Gi li kinh nghi m ca chuyên gia •Tăng s thoã mãn khách hàng •Bo v th tr ư ng khi có đ i th cnh tranh mi •Tăng vòng đ i sn ph m vào th tr ư ng •M rng th tr ư ng • Gi m thi u chi phí • Phát tri n sn ph m, dch v mi 37 4.4 Các ng d ng qu n lý tri th c • Kinh doanh thông minh - BI (Business intelligence ): thu th p thông tin v đ i th cnh tranh (công ngh mi, cơ hi th tr ư ng, thông tin khách hàng, ho t đ ng ca đ i th ) •S hoá các tài li u in n: s dng các h th ng DIP (Document image processing ). • Khai phá d li u (Data mining) : da trên các d li u tươ ng tác vi nhau to ra các xu hư ng, kinh nghi m, tri th c, ph ươ ng th c không đư c bi t tr ư c mang li rt nhi u li ích cho doanh nghi p 38 TÓM TT CH ƯƠ NG • Đ c Giáo trình Trang 36 CÂU HI •? •? •? 39 13
20112012 H TH NG THÔNG TIN QU N TR Ch ươ ng 2 Gi i thi u và H th ng thông tin 1 MC TIÊU HCTP Sau khi hc xong ch ươ ng này, sinh viên có th : • Nh n di n h th ng, các thành ph n ca h th ng. • Mô t các hành vi ca h th ng. • Phân lo i đư c các h th ng thông tin. • Nh n di n mi quan h gi a H th ng kinh doanh đin t, Th ươ ng mi đin t,H th ng doanh nghi p (Enterprise Systems) và đánh giá vai trò ca chúng vi t ch c. • Nh n di n các chi n lư c căn bn to li th cnh tranh khi s dng h th ng thông tin. 2 CÁC V N Đ QU N TR • Cách dùng lý thuy t h th ng nh ư là mt ph ươ ng ti n đ đ nh rõ các vn đ và tình tr ng đ có th hi u chúng d dàng hơn và h th ng thông tin kinh doanh có th phát tri n đ h tr chúng. • Cách các nhà qu n lý có th ti đa hóa vi c s dng công ngh trong mt t ch c bng cách hi u h th ng thông tin kinh doanh. • Vai trò ca H th ng kinh doanh đin t, th ươ ng mi đin t, h th ng doanh nghi p (Enterprise Systems) trong doanh nghi p. • Cách đ h th ng thông tin kinh doanh có th giúp đ t đư c li th cnh tranh. 3 1
20112012 NI DUNG CHÍNH 1. Tng quan v h th ng. 2. H th ng thông tin. 3. Phân lo i h th ng thông tin. 4. H th ng thông tin và l i th c nh tranh. 5. H kinh doanh đin t . 4 1. Tng quan v h th ng 1.1 Khái ni m H th ng 1.2 Mô hình H th ng 1.3 Tính ch t c a H th ng 5 1.1 Khái ni m H th ng • Lý thuy t h th ng: nghiên cu v các ng x và tươ ng tác bên trong và gi a các h th ng vi nhau. • H th ng: là tp hp các thành ph n có liên quan tươ ng tác vi nhau nh m đ t đư c mt mc đích. • Ch c năng ca h th ng là nh n các yu t đ u vào (input) và to ra các yu t đ u ra (output). 6 2
20112012 1.2 Mô hình H th ng Mô hình c ơ b n c a h th ng D li u Thông tin •D li u thô • Tài li u đã x lý • Không đư c đ nh d ng • Thông tin có đ nh d ng •D li u chung chung •D li u trong ng c nh 7 Ví d v mô hình cơ bn ca h th ng x lí trong k toán Ví d : H th ng k toán c a doanh nghi p Hóa đơ n Tng h p, tính toán, đ nh kho n Phi u thu Bng cân đ i Phi u chi k toán Hp đ ng KT QU TNG TNG TÀI S N ≠ NGU N V N 8 1.2 Mô hình H th ng (tt) Mô hình chung c a h th ng 9 3
20112012 Ví d v mô hình chung ca h th ng x lí trong k toán Ví d: H th ng k toán c a doanh nghi p • Đ u vào : Phi u thu, phi u chi, hóa đơ n, hp đ ng, • X lý : Ph n mm k toán, Bng tính bng Excel, Quy trình hch toán, Nghi p v đ nh kho n • Đ u ra :Bng cân đ i k toán. • Ph n hi:Tng Tài sn # Tng Ngu n vn. • Điu khi n: Thc hi n các nghi p v hi u ch nh. 10 1.3 Tính ch t c a H th ng – Tính ch t 1: Các thành ph n ca mt h th ng có cùng mc đích. – Tính ch t 2: Các h th ng không ho t đ ng hoàn toàn đ c lp. – Tính ch t 3:H th ng có th ph c tp và đư c to ra bi các h th ng khác nh hơn. – Tính ch t 4: Các h th ng con tươ ng tác vi nhau bng cách trao đ i thông tin. – Tính ch t 5:S gn kt gi a các h th ng không đ ng nh t. – Tính ch t 6: Các h th ng có tính th bc. 11 Tính ch t 1 o Các thành ph n ca mt h th ng có cùng mc đích hay còn gi là mc tiêu ca h th ng. o Mc tiêu ca h th ng th ư ng rt c th và th ư ng đư c th hi n bng mt câu đơ n. 12 4
20112012 Tính ch t 2 o Các h th ng không ho t đ ng hoàn toàn đ c lp. Chúng đư c ch a trong mt môi tr ư ng (environment ) có ch a các h th ng khác và các trung gian bên ngoài. o Ph m vi ca h th ng đư c xác đ nh bi đư ng ranh gi i (boundary ). Tt c nh ng cái bên ngoài đư ng ranh gi i là mt ph n trong môi tr ư ng ca h th ng, tt c nh ng cái bên trong đư ng ranh gi i to thành các b ph n ca h th ng. o Đư ng ranh gi i cũng đánh du giao di n (interface ) gi a h th ng và môi tr ư ng. Giao di n này mô t các trao đ i gi a h th ng vi môi tr ư ng ho c các h th ng khác. 13 Tính ch t 3 o H th ng có th ph c tp và đư c to ra bi các h th ng khác nh hơn gi là h th ng con (subsystems ). H th ng hình thành t mt hay nhi u h th ng con đư c gi là h th ng cha (suprasystems ). o Mc tiêu ca h th ng con là h tr cho mc tiêu ln hơn ca h th ng cha. o Mt h th ng có s tươ ng tác vi các thành ph n bên ngoài đư ng ranh gi i đư c gi là h th ng m (open system ). Trong tr ư ng hp ng ư c li đư c gi là h th ng khép kín (closed systems ). 14 Tính ch t 4 o Các h th ng con tươ ng tác vi nhau bng cách trao đ i thông tin thông qua ph n giao di n gi a các h th ng. Trong h th ng thông tin và h th ng kinh doanh, vi c đ nh ngh ĩa mt cách rõ ràng ph n giao di n này là rt quan tr ng đ i vi hi u qu làm vi c ca các t ch c. 15 5
20112012 Tính ch t 5 o S gn kt gi a các h th ng không đ ng nh t. o H th ng/h th ng con có s gn kt cao vi các h th ng/h th ng con khác đư c gi là h th ng có tính gn kt cao (close-coupled systems ). Trong tr ư ng hp này, đ u ra ca h th ng này là đ u vào tr c ti p ca h th ng khác. o H th ng có tính tách bi t (decoupled systems) là h th ng/h th ng con ít ph thu c vi các h th ng/h th ng con khác 16 Tính ch t 6 o Các h th ng có tính th bc. H th ng đư c to t các h th ng con và các h th ng con này cũng có th đư c to t các h th ng con nh hơn na. T đó, các h th ng con có th ph thu c vào nhau. o S ph thu c này có ngh ĩa là mt s thay đ i ti mt b ph n ca h th ng có th dn đ n s thay đ i các b ph n khác. 17 2. H th ng thông tin 2.1 Khái ni m H th ng thông tin 2.2 Các ngu n l c h tr HTTT 2.3 HTTT d a trên máy tính 2.4 H th ng thông tin kinh doanh 18 6
20112012 2.1 Khái ni m H th ng thông tin • Hệ thống thông tin là một nhóm các thành phần có liên quan với nhau. • Hệ thống thông tin được con người xây dựng và sử dụng nhằm tập hợp, tạo, và phân phối dữ liệu một cách hữu dụng. 19 2.2 Các ngu n l c h tr HTTT PH N MM PH N TRUY N CNG THÔNG H CON th ng D LI U NG Ư I thông tin 20 2.3 HTTT d a trên máy tính HTTT da trên máy tính là HTTT đư c xây dng, và tri n khai da trên nn tng k thu t và công ngh ca công ngh thông tin Thu n l i Hn ch •Tc đ • Phán xét/kinh nghi m • Chính xác • Tính linh ho t/ ng bi n • Tin c y • Tính sáng t o • Có th l p trình đư c • Tr c giác • Các công vi c l p l i • Đ nh tính thông tin 21 7
20112012 2.4 H th ng thông tin kinh doanh H th ng thông tin kinh doanh là mt tp hp các thành ph n liên quan vi nhau dùng đ x lý, lưu tr , điu khi n các ho t đ ng nh m bi n d li u đ u vào thành thông tin ph c v cho vi c tiên đoán, ho ch đ nh, điu khi n, điu ph i, to ra quy t đ nh và ph i hp các ho t đ ng trong t ch c. 22 Cơ ch ki m soát ca H th ng thông tin kinh doanh Môi trường Quản trị Hệ thống thông tin 23 3. Phân lo i H th ng thông tin 3.1 Phân lo i theo c p đ t ch c 3.2 Phân lo i theo ch c n ăng 3.3 Phân lo i theo h th ng doanh nghi p 24 8
20112012 3.1 Phân lo i theo c p đ t ch c H th ng thông tin qu n lí Phân tích đ i th H th ng thông tin điu hành cnh tranh H h tr ra quy t đ nh H th ng thông tin báo cáo D đoán dòng ti n m t Lp hóa đơ n H th ng thông tin tác nghi p bán hàng H th ng t đ ng v ăn phòng H th ng x lí giao d ch H th ng ki m soát ti n trình 25 3.2 Phân lo i theo ch c n ăng •H th ng qu n tr ngu n nhân lc (Human resource management information systems) •H th ng thông tin ti p th (Marketing information systems) •H th ng thông tin k toán (Accounting Information Systems - AIS) 26 3.3 Phân lo i theo h th ng doanh nghi p • H th ng doanh nghi p (Enterprise System) h tr cho các quy trình nghi p v ca mt t ch c vi các ch c năng nh ư sn xu t, phân ph i, bán hàng, k toán, tài chính và nhân s. • Có ba h th ng chính trong h th ng doanh nghi p: o H th ng ho ch đ nh ngu n lc doanh nghi p (Enterprise Resource Planning - ERP) o H th ng qu n tr quan h khách hàng / nhà cung cp (Customer / Supplier Relationship Management – CRM / SRM) o H th ng qu n tr chu i cung ng (Supply Chain Management - SCM) 27 9
20112012 4. H th ng thông tin và L i th c nh tranh • Các chi n lư c cnh tranh: o Cnh tranh v giá o S khác bi t v sn ph m o S đ i mi • Phân tích chu i giá tr : h th ng thông tin có th nh hư ng đ n chu i giá tr theo 3 cách: o M rng ph m vi khách hàng và chia s thông tin o Tùy bi n thông tin phù hp các đ i tư ng khác nhau o S tươ ng tác thông tin theo 2 chi u 28 Mô hình chu i giá tr (Value chain) 29 Các l i th c nh tranh doanh nghi p có đư c khi ng d ng H th ng thông tin Đòn b ẩy 30 10
20112012 5. H kinh doanh đin t 5.1 Th ươ ng m i đin t 5.2 Kinh doanh đin t 5.3 Mô hình kinh doanh đin t 5.4 M i t ươ ng quan gi a Th ươ ng m i đin t và Kinh doanh đin t 31 5.1 Th ươ ng mi đin t (E-commerce): các ho t đ ng tươ ng tác ca doanh nghi p vi bên ngoài thông qua h th ng thông tin • Th ươ ng mi đin t bên mua (Buy-side E-commerce) • Th ươ ng mi đin t bên bán ( Sell-side E-commerce) 5.2 Kinh doanh đin t (E-business): mi ho t đ ng giao dch, nghi p v ca doanh nghi p c bên trong ln bên ngoài đ u đư c ti n hành qua h th ng thông tin 32 5.3 Mô hình kinh doanh đin t 33 11
20112012 5.4 T ươ ng quan gi a Kinh doanh đin t và Th ươ ng m i đin t EB: Kinh doanh đin t (e-business) EC: Th ươ ng m i đin t (e-commerce) 34 TÓM TT CH ƯƠ NG • Đ c Giáo trình Trang 67, 68 CÂU HI •? •? •? 35 12
2011-2012 H TH NG THÔNG TIN QU N TR CH ƯƠ NG 3 H th ng thông tin trong doanh nghi p 1 MC TIÊU H C T P Sau khi hc xong ch ươ ng này, sinh viên có th : • Nh n di n và mô t các thành ph n chính ca mt h th ng thông tin doanh nghi p. • Hi u rõ giá tr và tm quan tr ng ca h th ng x lý giao dch, h th ng ki m soát ti n trình và h th ng t đ ng văn phòng trong qu n tr tác nghi p. • Hi u rõ giá tr và tm quan tr ng ca h th ng h tr ra quy t đ nh, h th ng thông tin báo cáo và h th ng thông tin điu hành trong vi c đ ra quy t đ nh ca t ch c. • Đánh giá đư c ti m năng s dng h th ng thông tin kinh doanh ti các b ph n khác nhau ca t ch c. 2 CÁC V N Đ QU N TR Ch ươ ng này phát th o vi c s dng và tm quan tr ng ca h th ng thông tin kinh doanh trong mi tươ ng quan vi các quy t đ nh trong qu n lý và tác nghi p, bao hàm cách đ các h th ng thông tin kinh doanh đư c áp dng trong doanh nghi p và các cp đ nghi p v cũng nh ư theo các b ph n ch c năng trong mt t ch c hay doanh nghi p. 3 1
2011-2012 NI DUNG CHÍNH 1. H th ng thông tin doanh nghi p 2. H th ng thông tin tác nghi p và H th ng thông tin qu n lý 3. H th ng thông tin cho các b ph n ch c n ăng 4 1. H th ng thông tin doanh nghi p 1.1 Gi i thi u chung 1.2 H th ng ERP 1.3 H th ng qu n tr quan h khách hàng / nhà cung c p (CRM / SRM) 1.4 H th ng qu n tr chu i cung ng (SCM) 5 1.1 Gi i thi u H th ng thông tin doanh nghi p • H th ng doanh nghi p (Enterprise System) là h th ng h tr cho các quy trình nghi p v ca mt t ch c vi các ch c năng nh ư sn xu t, phân ph i, bán hàng, k toán, tài chính và nhân s. • Các thành ph n chính trong h th ng doanh nghi p: H th ng ho ch đ nh ngu n lc doanh nghi p (Enterprise Resource Planning - ERP) H th ng qu n tr quan h khách hàng (Customer Relationship Management – CRM) và H th ng qu n tr quan h nhà cung cp (Supplier Relationship Management – SRM) H th ng qu n tr chu i cung ng (Supply Chain Management – SCM) 6 2
2011-2012 So sánh Enterprise System vi các ng d ng riêng l theo ch c n ăng H th ng doanh nghi p 7 1.2 H th ng ERP • ERP ch cung cp mt gi i pháp tích hp t ch mt nhà cung cp cho các ch c năng nghi p v chính nh ư: ti p th , tài chính, nhân s, k toán 8 1.2 H th ng ERP (tt) • Ưu đim ca ERP: Lo i b vi c chia các ng dng và d li u trong các b ph n khác nhau ca doanh nghi p (các c đ o thôngtin – “information islands ”) Đư c h tr tt hơn Dùng gi i pháp “best of breed ” • Nh ư c đim ca ERP: Chi phí cao. Đòi hi thay đ i ln khi hi n th c. 9 3
2011-2012 1.3 HT qu n tr quan h khách hàng (CRM) HT qu n tr quan h nhà cung c p (SRM) •H th ng CRM / SRM tích hp h th ng thông tin ch a các thông tin liên quan đ n khách hàng / nhà cung cp. • Bao gm: Thu th p d li u khách hàng / nhà cung cp Phân tích d li u khách hàng / nhà cung cp T đ ng hóa cho b ph n bán hàng / mua hàng • Quá trình thu mua là mt b ph n quan tr ng ca SRM vì chi phí cho nguyên vt li u đ u vào s nh hư ng đ n giá thành ca sn ph m 10 1.4 H th ng qu n tr chu i cung ng (SCM) •Mt chu i cung ng bao gm mt chu i các ho t đ ng mang nguyên vt li u t nhà cung cp thông qua doanh nghi p đ mang sn ph m đ n vi khách hàng. • Qu n tr chu i cung ng chính là qu n lý lu ng ho t đ ng này. • Doanh nghi p trong chu i cung ng có th có thay đ i v mc đ hp tác và tích hp 11 1.4 H th ng qu n tr chu i cung ng (tt) (SCM) 12 4
2011-2012 2. H th ng thông tin tác nghi p và H th ng thông tin qu n lý 2.1 H th ng thông tin tác nghi p 2.1.1 H th ng x lí giao dch. (TPS) 2.1.2 H th ng văn phòng t đ ng. (OAS) 2.1.3 H th ng ki m soát ti n trình. (PCS) 2.2 H th ng thông tin qu n lý 2.2.1 H th ng h tr ra quy t đ nh. (DSS) 2.2.2 H th ng thông tin báo cáo. (IRS) 2.2.3 H th ng th ng thông tin điu hành. (EIS) 13 2.1 H th ng thông tin tác nghi p H th ng thông tin tác nghi p (Operations Information Systems - OAS) s dng trong các công vi c vn hành các nghi p v trong ho t đ ng hàng ngày ca doanh nghi p. Bao gm: •H th ng x lí giao dch. (Transaction Processing Systems - TPS). •H th ng văn phòng t đ ng. (Office Automation Systems - OAS) •H th ng ki m soát ti n trình. (Process Control Systems - PCS) 14 2.1.1 H th ng x lí giao d ch (TPS) • TPS qu n lý vi c giao dch thông tin và ti n bc gi a mt doanh nghi p vi đ i tác th ba nh ư khách hàng, nhà cung cp, nhà phân ph i • TPS x lý các giao dch th ư ng xuyên bên trong và bên ngoài doanh nghi p nh ư đ t hàng sn ph m hay dch v ph c v cho ho t đ ng cp đ tác nghi p. • Ví d: Đ t vé máy bay, Rút ti n t máy ATM 15 5
2011-2012 Các thành ph n chính ca H th ng x lí giao d ch (TPS) 16 2.1.2 H th ng t đ ng v ăn phòng (OAS) • OAS là h th ng nh m làm gia tăng hi u qu làm vi c cho nh ng ng ư i làm vi c văn phòng. • Bao gm các hình th c: a. H th ng qu n lí làm vi c nhóm (Groupware) b. H th ng qu n lý lu ng công vi c (WFMS - Workflow Managament Systems) c. H th ng x lí nh tài li u (DIP - Document Imaging Processing) d. Các ng dng x lí văn bn, bng tính 17 a. H th ng Qu n lý làm vi c nhóm (Groupware) • Groupware là h th ng cho phép thông tin và vi c đ ra quy t đ nh đư c chia s bi nh ng con ng ư i cùng làm vi c cng tác vi nhau trong vi c gi i quy t các vn đ . • Groupware cung cp ba cơ ch : o Truy n thông giao ti p (communication ) o Làm vi c cng tác (collaboration ) o Ph i hp làm vi c (coordination ) 18 6
2011-2012 Các d ng ng d ng khác nhau ca h th ng làm vi c c ng tác Đ ng b Bt đ ng b (synchronous) (asynchronous) Khác th i gian, Cùng th i gian, cùng nơi ch n. Cùng đ a đim cùng nơi ch n. Ví d: h th ng qu n (same location) Ví d: ph n mm lý lu ng công vi c h tr hi hp. (workflow systems) Cùng th i gian, Khác th i gian, khác nơi ch n. khác nơi ch n Khác đ a đim Ví d: hi th o tr c Ví d: h th ng e- (different location) tuy n (video mail và th o lu n conferencing) theo nhóm 19 Các ch c n ăng chính ca h th ng Groupware Ch c năng ca Groupware ng dng E-mail và tin nh n E-mail, x lý bi u mu đin t Qu n lý văn bn Ph bi n thông tin và chia s thông tin Làm vi c cng tác Phát tri n nhóm Hi th o (conferencing) Text conferencing, video conferencing, whiteboarding Qu n lý th i gian Lch công tác, lch trình nhóm Qu n lý nhóm làm vi c Giám sát t xa, phân ph i quy n và h tr ra quy t đ nh truy xu t Lu ng công vi c đ c bi t Quan h cng tác linh ho t (Ad hoc workflow) Lu ng công vi c theo cu trúc Qu n lý các công vi c theo cu trúc (Structured workflow) 20 Source: Screenshot -Universal inbox of Novell GroupWise email/groupware product. Copyright © 2005 Novell, Inc. All Rights Reserved. 21 7
2011-2012 b. H th ng Qu n lý lu ng công vi c (WFMS) • WFMS giúp qu n lý các quy trình nghi p v đ ch c ch n rng các công vi c đư c ưu tiên th c hi n: Đúng lúc (as soon as possible) Đúng ng ư i (by the right people) Đúng trình t (in the right order). • WFMS cung cp các ch c năng: Phân công công vi c. Nh c nh các công vi c cn làm. Cho phép làm vi c cng tác. Ly thông tin cn thi t đ hoàn thành công vi c. Cung cp cho ng ư i giám sát mt cách tng quan v tình tr ng mi công vi c và hi u su t ca nhóm làm vi c. 22 Ví d v h th ng qu n lý lu ng công vi c Nguồn: TIBCO Staffware Process Suite c. H th ng x lí nh tài li u (DIP) • DIP đư c s dng trong k ngh chuy n các văn bn, tài li u in n thành mt đ nh dng đin t đ d dàng t ch c, lưu tr và ly li. • DIP mang li nhi u ưu đim nh ư: Không chi m nhi u không gian lưu tr D dàng t ch c, sp xp, truy cp Lưu tr lâu dài hơn Luân chuy n d dàng hơn 24 8
2011-2012 Các thành ph n c a H th ng DIP Ph n m m qu n lý v ăn b n hình nh tươ ng thích v i d li u c a đơ n đ t hàng Source: Tranmit plc 2.1.3 H th ng ki m soát ti n trình (PCS) • PCS là các h th ng h tr và ki m soát các quá trình sn xu t. H th ng MRP (Materials requirements planning) giúp đ m bo s nguyên vt li u trong kho đ đáp ng nhu cu ca lch trình sn xu t. H th ng CAD/CAM (Computer-aided design/ Computer-aided manufacture) cung cp các ch ươ ng trình đ ha cho phép thi t k và t đ ng hóa sn xu t. • Các h th ng này rt quan tr ng trong các lĩnh vc sn xu t hàng hóa. 27 9
2011-2012 Sơ đ quy trình lu ng công vi c đơ n gi n ca m t h th ng qu n lý s n xu t 28 Lu ng điu khi n và các thông tin cn thi t cho m t h th ng MRP 29 2. H th ng thông tin tác nghi p và H th ng thông tin qu n lý 2.1 H th ng thông tin tác nghi p 2.1.1 H th ng x lí giao dch. (TPS) 2.1.2 H th ng văn phòng t đ ng. (OAS) 2.1.3 H th ng ki m soát ti n trình. (PCS) 2.2 H th ng thông tin qu n lý 2.2.1 H th ng h tr ra quy t đ nh. (DSS) 2.2.2 H th ng thông tin báo cáo. (IRS) 2.2.3 H th ng th ng thông tin điu hành. (EIS) 30 10
2011-2012 2.2 H th ng thông tin qu n lý H th ng thông tin qu n lý (Management Information Systems - MIS) là h th ng cung cp thông tin ph n hi da trên các ho t đ ng ca t ch c và h tr đ ra các quy t đ nh qu n tr . Bao gm: •H th ng h tr ra quy t đ nh. (Decision Support Systems - DSS) •H th ng thông tin báo cáo. (Information Reporting Systems - IRS) •H th ng th ng thông tin điu hành. (Executive Information Systems - EIS) 31 Phân lo i quy t đ nh theo c p qu n tr và lo i hình h th ng thông tin t 32 2.2.1 H th ng h tr ra quy t đ nh (DSS) • DSS cung cp các thông tin nh m h tr cho vi c đ ra quy t đ nh cp chi n lư c và chi n thu t thu n ti n và d dàng hơn. • Theo Watson và Sprague (1993), mt h th ng DSS bao gm ba thành ph n chính: Tươ ng tác hi tho i (Dialogue): cho phép ng ư i s dng th c hi n truy vn, mô hình hóa và xem xét kt qu . D li u (Data): ngu n d li u cn thi t đ to ra các thông tin. Ví d: các cơ s d li u ca h th ng bán hàng, h th ng k toán Mô hình (Model): cung cp kh năng phân tích cho DSS. Ví d: mô hình tài chính 33 11
2011-2012 Các d ng DSS Có 4 dng DSS chính: • Kinh doanh thông minh (BI - Business Intelligence) • Trí tu nhân to (AI – Artificial Intelligence): nghiên cu cách đ máy móc có th th c hi n nh ng công vi c nh ư con ng ư i. •H chuyên gia (Expert systems): th hi n, trình bày tri th c và các k năng đ ra quy t đ nh nh ư các chuyên gia. •Mng Neural (Neural networks): nghiên cu các k năng gi i quy t vn đ bng cách tr i nghi m qua mt ph m vi rng ln ca các vn đ đó. 34 Các thành ph n c u thành ca m t h chuyên gia 35 2.2.2 H th ng thông tin báo cáo (IRS) IRS là h th ng cung cp các thông tin dư i dng các báo cáo ph c v cho vi c đ ra quy t đ nh. • Các báo cáo đ nh kỳ (Periodic reports): là các báo cáo đư c th c hi n th ư ng xuyên theo chu kỳ. Ví d: các báo cáo tài chính theo tháng, phân tích bán hàng theo tu n • Các báo cáo ngo i l (Exception reports): đư c th c hi n theo nhu cu ca nhà qu n tr khi cn thi t. Ví d: khi doanh s bán hàng xu ng th p và khách hàng đ t ti hn mc tín dng. 36 12
2011-2012 2.2.3 H th ng thông tin điu hành (EIS) • EIS cung cp cho các nhà qu n tr cao cp ca doanh nghi p các thông tin cn thi t nh m tr giúp h trong phân tích, so sánh và phác ha ra các xu hư ng ph c v cho vi c đ ra quy t đ nh cp chi n lư c và chi n thu t. •Mt tên gi khác ca h th ng này là h th ng h tr điu hành - ESS (Executive support systems) 37 Các đ c tr ưng c a h th ng EIS • Cung cp thông tin tng hp cho phép ki m soát hi u qu kinh doanh thông qua các thông s v các nhân t thành công then ch t (CSFs - critical success factors) hay các ch s đánh giá hi u qu ho t đ ng ch ch t (KPIs - Key Performance Indicators). • Cung cp ch c năng drill-down đ chuy n d li u sang cp đ chi ti t hơn giúp nhà qu n tr tìm đư c nhi u thông tin hơn cho vi c đ ra quy t đ nh. • Cung cp các công c phân tích. • Tích hp d li u t nhi u ngu n và ph i hp vi các thành ph n khác trong vi c gi i quy t các vn đ . •D thao tác và s dng. 38 Khái ni m Dashboard • Dashboard hay còn gi là digital dashboard là dng giao ti p đ ha (graphical interface ) đ tr giúp cho nh ng ng ư i không chuyên v k thu t hi u đư c thông tin ca t ch c. • Dashboard kt hp ch c ch vi kh năng drill-down đ cho phép xem thông tin t tng quát đ n mc chi ti t khi cn. • Dashboard đư c thi t k không ch nm th hi n các khía cnh tài chính mà còn th hi n đư c các vn đ liên quan đ n các khía cnh khách hàng, quy trình nghi p v, hc tp và phát tri n trong bng đim cân bng (balanced scorecard ) 39 13
2011-2012 3. H th ng thông tin cho các b ph n ch c n ăng 3.1 H th ng thông tin qu n tr ngu n nhân lc (Human resource management information systems) 3.2 H th ng thông tin ti p th (Maketing information systems) 3.3 H th ng thông tin k toán (Accounting Information Systems - AIS) 40 3.1 H th ng thông tin qu n tr ngu n nhân l c H th ng thông tin qu n tr ngu n nhân lc ph c v cho vi c qu n lý ngu n nhân lc (HRM): lưu tr và x lý các d li u nh m cung cp các thông tin v nhân viên và các đ c t công vi c trong mt t ch c đ đ m bo cho các nhân viên có đ các k năng và đáp ng đư c các yêu cu cn thi t trong công vi c nh m đ t đư c mc tiêu chi n lư c ca t ch c. 41 Nhu c u thông tin đ i v i h th ng HRM • Phân tích và thi t k công vi c (Job analysis and design): đ c t công vi c bao gm mc đích, các công vi c và trách nhi m; đư a ra các yêu cu v k năng, ki n th c và các yêu cu khác. • Qu n lý công vi c (Job managemant): bao gm vi c đào to, đánh giá, ti n lươ ng, khen th ư ng k lu t • Tuy n dng (Recruitment): lên k ho ch tuy n dng, ph ng vn, gi th ư liên h đ n các ng viên 42 14
2011-2012 ng d ng ph n m m cho HRM • HRM cn có mt cơ s d li u đ lưu tr các d li u v mi nhân viên trong t ch c nh ư: h tên, đ a ch , ch c v, bng cp, thâm niên làm vi c cũng nh ư các thông tin d li u cn thi t đ xây dng bn đ c t công vi c, yêu cu đ i vi các ng viên, xác dnh nhu cu đào to Ngoài ra h th ng còn cn các ch c năng tr giúp tìm ki m ng viên phù hp vi công vi c, giao ti p vi h th ng ti n lươ ng, ch m công • Các doanh nghi p nh có th t xây dng đư c cơ s d li u và các ch c năng cn thi t nh ưng đ i vi các doanh nghi p ln thì ph i thuê đ i tác bên ngoài đ th c hi n ho c ph i mua gi i pháp ph n mm t các nhà cung cp chuyên nghi p. 43 3.2 H th ng thông tin ti p th •H th ng thông tin ti p th cung cp các thông tin h tr cho vi c đ ra quy t đ nh t cp tác nghi p đ n cp chi n thu t, chi n lư c v các vn đ liên quan đ n ti p th . •Mt s dng ng dng ca h th ng thông tin ti p th : a. Ph n mm ti p th t xa (Telemarketing ) b. H th ng qu n tr quan h khách hàng (CRM ) c. H th ng thông tin đ a lý (GIS – Geographical information systems ) 44 a. Ph n mm ti p th t xa • Ph n mm này đư c thi t k đ th c hi n vi c t đ ng gi vào s đin tho i ca các khách hàng ti m năng da trên thông tin d li u v khách hàng ch a trong cơ s d li u. Ph n mm này còn cho phép lưu tr các yêu cu ca khách hàng, làm các th ư chào hàng và hi n th các thông tin thu th p đư c t khách hàng đ tham chi u khi cu c gi đư c th c hi n. • Các b ph n kinh doanh v bo hi m, tài chính cá nhân, tư vn và tr giúp khách hàng th ư ng s dng dng ph n mm này. Ví d:H th ng CIT (Computer-integrated telephony) • Ph n mm này có th đư c tích hp vi h th ng workflow đ t đ ng hóa quy trình th c hi n 45 15
2011-2012 c. H th ng thông tin đ a lý (GIS) • GIS s dng các bn đ đ hi n th thông tin v các v trí đ a lý khác nhau dư i dng đ ha tr c quan ph c v cho ho t đ ng kinh doanh ti p th nh ư các khu vc, mt đ dân cư, h th ng các chi nhánh, v trí đ t các đim bán hàng hay đ t máy ATM • GIS th ư ng đư c các nhân viên b ph n ti p th bán hàng s dng đ th c hi n phân tích nhu cu th tr ư ng. 46 3.3 H th ng thông tin k toán (AIS) AIS đư c dùng trong các ho t đ ng tài chính k toán ca doanh nghi p nh ư: x lý bán hàng, ti n lươ ng, ngân sách và báo cáo v tình hình tài chính AIS bao gm: • H th ng k toán tác nghi p (operational accounting systems): ghi nh n các ho t đ ng giao dch hàng ngày cp tác nghi p nh ư x lý bán hàng, qu n lý kho • H th ng k toán qu n tr (management accounting systems): còn đư c gi là h th ng thông tin tài chính (financial information system) cho phép lp k ho ch và ki m soát các ho t đ ng tài chính ca doanh nghi p và có liên kt đ n h th ng EIS. 47 Các phân h c a m t h th ng thông tin k toán 48 16
2011-2012 Các phân h c a m t h th ng thông tin k toán •X lý bán hàng (SOP – Sales order processing). • Qu n lý kho (Inventory). • Ti n lươ ng (Payroll). •Lp ngân sách (Budgeting systems) • Báo cáo dòng ti n (Cashflow reporting) • Ưc lư ng, lp k ho ch s dng vn (Capital budgeting systems): NPV, IRR, payback period • Phân tích tài chính (Financial analysis systems) •D báo (Forecasting systems). 49 ng d ng ph n m m cho AIS •Bng tính (spreadsheet): tính toán, x lý các nghi p v cơ bn theo nguyên lý k toán và th c hi n nh ng báo cáo tài chính theo nhu cu. Ví d: MS Excel • Các gói ph n mm k toán (Accounting packages): s dng trong h th ng k toán tác nghi p. • Các gói ph n mm cho vi c lp mô hình tài chính (Financial modelling packages): s dng trong h th ng k toán qu n tr hay h th ng thông tin tài chính 50 TÓM TT CH ƯƠ NG • Đ c Giáo trình Trang 102, 103 CÂU HI •? •? •? 51 17
2011-2012 H TH NG THÔNG TIN QU N TR CH ƯƠ NG 4 Tng quan v ti n trình la ch n và phát tri n h th ng thông tin 1 MC TIÊU H C T P Sau khi hc xong ch ươ ng này, sinh viên có th : • Đánh giá các gi i pháp khác nhau cho vi c tri n khai h th ng thông tin. • Phân bi t các giai đon trong quá trình xây dng h th ng thông tin. • Di n gi i mc tiêu ca các giai đon trong quá trình la ch n và xây dng h th ng thông tin. •La ch n gi i pháp tt nh t đ xây dng h th ng thông tin. 2 CÁC V N Đ QU N TR • Các gi i pháp nào cho vi c tri n khai h th ng và làm th nào đ ch n ra gi i pháp tt nh t ? • Có các mô hình la ch n nào trong các giai đon khác nhau đ i vi tng quan mt h th ng thông tin? Cái nào thích hp nh t ? • Các ho t đ ng cn thi t trong mi giai đon đ d án thành công ? 3 1
2011-2012 NI DUNG CHÍNH 1. Nhu cu phát tri n h th ng thông tin. 2. Các cách th c phát tri n h th ng thông tin. 3. Các ph ươ ng pháp phát tri n h th ng thông tin. (C đin và Hi n đ i) 4 1. Nhu c u phát tri n HTTT 5 2. Cách th c phát tri n HTTT 2.1 Xây d ng m i (Bespoke development) 2.2 Mua ph n m m có s n (Off-the-shelf) 2.3 Ng ư i dùng t phát tri n (User-developed) 2.4 K t h p tri n khai 2.5 Ch n l a cách th c tri n khai 2.6 Các nhân t khác trong ch n l a 6 2
2011-2012 2. Các cách th c phát tri n HTTT • Bespoke development (xây d ng m i) • Off-the-shelf (mua ph n m m có s n) • User-developed (ng ư i dùng t phát tri n) 7 2.1 Xây d ng m i (Bespoke development) Mt h th ng thông tin đư c phát tri n ngay t đ u (xây dng mi hoàn toàn) bi các chuyên gia đ th a mãn các yêu cu trong doanh nghi p. Xây dng ni b (In-house ): các chuyên gia ca doanh nghi p, làm vi c cho doanh nghi p Thuê ngoài (Out-sourced ): các chuyên gia IS bên ngoài (third party) 8 2.1 Xây d ng m i (tt) (Bespoke development) • Ưu đim: Xây dng theo yêu cu doanh nghi p To ra li th cnh tranh so vi các đ i th (ph n mm ca riêng mình) • Khuy t đim: Tn kém ti n bc Kéo dài nhi u tháng th m chí hàng năm Nhi u li 9 3
2011-2012 2.2 Mua ph n m m có s n •Tươ ng thích v i nhi u lo i ph n c ng • Tính n ăng phù h p v i nhi u doanh nghi p • Có 2 lo i: Tùy bi n ( tailored ): thay đ i mã ngu n, c u hình Tiêu chu n ( standard ): có th c u hình 10 2.2 Mua ph n m m có s n (tt) • Ưu đim: Ít t n th i gian Chi phí th p Ch t l ư ng ( n đ nh, nhi u tính n ăng) • Khuy t đim: Có th không có m t s tính n ăng Khác v i qui trình th c t c a doanh nghi p 11 2.3 Ng ư i dùng xây d ng • Do các nhân viên nghi p v xây dng • Th ư ng đư c s dng cho mt cá nhân hay phòng ban (gi i hn v qui mô) • Thiên v x lý đ u ra d li u hay báo cáo 12 4
2011-2012 2.3 Ng ư i dùng xây d ng (tt) • Ưu đim: Phù hp nhu cu th c t ca ng ư i dùng Vi t nhanh • Khuy t đim: S dng các công c không thích hp Nhi u li (không có thi t k, ít ki m th , không có tài li u hư ng dn) 13 2.4 K t hp tri n khai • Các ph ươ ng pháp tri n khai h th ng thông tin kinh doanh (BIS) có th kt hp vi nhau. • Tích hp ng dng trong doanh nghi p (EAI - Enterprise Application Integration): Nhu cu tích hp h th ng có sn vi h th ng mua t các nhà cung cp khác nhau H th ng m (open systems) Chú tr ng đ n giao ti p gi a các ng dng 14 2.5 Ch n la cách th c tri n khai Đáp ng Cách th c tri n khai Th i gian Chi phí Li yêu c u Xây d ng m i Kém Kém Kém Tt (in-house) Xây d ng m i Tt Rt t t Va Va (outsource) Ng ư i dùng Kém Va Kém Tt t xây d ng Mua PM tùy bi n Tt Tt Tt Va Mua PM tiêu chu n Rt t t Rt t t Rt t t Kém 15 5
2011-2012 2.6 Các nhân t khác trong ch n l a • Qui mô ca t ch c •S lư ng các Chuyên gia H th ng thông tin / Công ngh thông tin (IS/IT) trong doanh nghi p • Đ ph c tp ca h th ng •Lĩnh vc ho t đ ng ca doanh nghi p - tính duy nh t ca doanh nghi p • Kinh nghi m ca ng ư i dùng cu i • Tính liên kt vi các h th ng hi n có 16 3. Các ph ươ ng pháp phát tri n HTTT 3.1 Chu trình phát tri n h th ng SDLC 3.2 Ph ươ ng pháp c đin 3.3 Ph ươ ng pháp hi n đ i 3.3.1 Mô hình Prototype 3.3.2 Ph ươ ng pháp RAD 3.3.2 Mô hình Agile 17 3.1 Chu trình phát tri n h th ng SDLC • Chu trình phát tri n h th ng (Systems development lifecycle - SDLC ): bt kỳ d án h thông thông tin nào cũng đ u tuân theo mt chu i lu n lý các giai đon phát tri n. • Các giai đon trong SDLC : kh i to, nghiên cu ti n kh thi, phân tích yêu cu nghi p v, thi t k h th ng, xây dng và hi n th c h th ng, xem li và bo dư ng. 18 6
2011-2012 3.1. Chu trình phát tri n h th ng (tt) 19 3.2 Ph ươ ng pháp c đin • Th ư ng th c hi n theo mô hình thác nư c (Waterfall Model). • Ch ra trình t các bư c đ xây dng h th ng thông tin. •Bư c tr ư c cn đư c kt thúc và xem xét li tr ư c khi chuy n qua bư c sau 20 Mô hình thác n ư c Waterfall 21 7
2011-2012 a. Kh i t o (Initiation phase) – Mc tiêu : Ư c lư ng tính kh thi ca d án và chu n b đ d án thành công Ý t ư ng sáng t o, Ý t ư ng cho đánh giá có h th ng Kh i t o nhu c u thông tin h th ng m i 22 b. Ư c lư ng tính kh thi (Feasibility assessment) – Mc tiêu : Đ m bo tính kh thi ca d án bng cách phân tích các nhu cu, nh hư ng ca h th ng (m i) và xem xét các ph ươ ng pháp tri n khai thích hp. – Có th ti n hành nghiên cu mi đ u th u cho h th ng Ý t ư ng cho Đánh giá Báo cáo h th ng m i tính kh thi 23 c. Phân tích yêu c u (Requirement Analysis ) – Mc tiêu :H th ng s làm vi c gì ? – nm bt nhu cu nghi p v. Còn đư c gi là xác đ nh yêu cu (requirements determination) hay nghiên cu h th ng (system study). Mô t Phân tích Đ c t khái quát yêu c u yêu c u chi ti t tính n ăng 24 8
2011-2012 d. Thi t k h th ng (System Design) – Mc tiêu :H th ng s làm vi c nh ư th nào ? Giao di n ng ư i dùng, các module ch ươ ng trình, tính bo mt, thi t k cơ s d li u (database) Đ c t Đ c t yêu c u Thi t k thi t k chi ti t 25 e. Xây dng h th ng (System Build) – Mc tiêu: To ra ph n mm (mã hóa, xây dng cơ s d li u, ki m th , lp tài li u, hu n luy n s dng) Ph n m m, Đ c t yêu c u và hư ng d n s d ng, đ c t thi t k Xây d ng tài li u h th ng 26 f. Hi n th c h th ng (System implementation) – Mc tiêu : Cài đ t ph n cng và mng cho h th ng mi, ki m th bi ng ư i dùng và tp hu n s dng. Bao gm vi c di chuy n t h th ng cũ sang h th ng mi. H th ng ch ưa đư c Hi n th c, Cài đ t và ch y test b i ng ư i dùng Chuy n giao h th ng m i 27 9
2011-2012 g. Xem li và B o trì h th ng (Review and maintenance) • Có 2 dng bo trì : Sa ch a các tính năng, sa li cho phù hp vi đ c t ban đ u. Thêm các tính năng mi • Xem li (Review ): xem xét mc đ thành công ca d án và rút ra các bài hc trong tươ ng lai (6 tháng sau khi ch y th c t h th ng) 28 Nh ư c đim c a ph ươ ng pháp c đin • Kho ng cách gi a hi u bi t ca ng ư i phát tri n và ng ư i dùng hi u sai vn đ . • Xu hư ng cô lp gi a ng ư i phát tri n và ng ư i dùng kho ng cách vt lý và thu t ng . • Ch t lư ng sn ph m đư c đo bi đ t t ph n mm nhi u khi không sát vi yêu cu ng ư i dùng h tr ra quy t đ nh kém. •Mt nhi u công sc và th i gian phát tri n trong khi môi tr ư ng kinh doanh thay đ i nhanh chóng. • Ng ư i dùng không có đư c cái mà h th c s cn. 29 3. Các ph ươ ng pháp phát tri n HTTT 3.1 Chu trình phát tri n h th ng SDLC 3.2 Ph ươ ng pháp c đin 3.3 Ph ươ ng pháp hi n đ i 3.3.1 Mô hình Prototype 3.3.2 Ph ươ ng pháp RAD 3.3.2 Mô hìnhAgile. 30 10
2011-2012 3.3.1 Mô hình Prototype 31 SDLC và Mô hình Prototype 32 3.3.2 Phát tri n nhanh ng d ng RAD (Rapid Application Development) • Nhanh hơn so vi ph ươ ng pháp truy n th ng. • Th ư ng s dng mô hình Prototype trong qui trình phát tri n. • Prototype: Bn nháp ca mt ph n h th ng đư c đư a cho ng ư i s dng xem xét và ph n hi ý ki n, đ xu t ch nh sa. Phiên bn sau vi các ci ti n theo các yêu cu ca khách hàng. Đư c lp li liên tc cho đ n khi hoàn ch nh. Có s tham gia tích cc, tr c ti p ca ng ư i s dng trong qui trình phát tri n. 33 11
2011-2012 3.3.3 Mô hình Agile Phát tri n ph n m m linh ho t ( Agile and Lean software development ) là m t cách ti p c n v phát tri n ph n m m v i các nguyên lý c ơ b n sau: • Lo i b lãng phí ( Eliminate waste ) •To ra tri th c ( Create khowledge ) • Xây d ng ch t l ư ng ( Build quality ) • Làm theo trách nhi m ( Defer commitment ) • Chuy n giao nhanh chóng ( Deliver fast ) • Tôn tr ng con ng ư i( Respect people ) •Ci ti n h th ng ( Improve the system ) 34 TÓM TT CH ƯƠ NG • Đ c Giáo trình Trang 134 CÂU HI •? •? •? 35 12
2011-2012 H TH NG THÔNG TIN QU N TR CH ƯƠ NG 5 Kh i t o vi c phát tri n h th ng thông tin 1 MC TIÊU H C T P Sau khi hc xong ch ươ ng này, sinh viên có th : • Gi i thích tm quan tr ng ca vi c vi n dn mt giai đon kh i to có cu trúc cho mt d án h th ng thông tin. • Nh n di n các đ c tr ưng v chi phí và li ích vô hình cũng nh ư hu hình kt hp vi giai đon đ u ca mt h th ng thông tin. • Áp dng các k thu t khác nhau đ lu ch n gi i pháp thích hp nh t t các ngu n ph n cng, ph n mm và nhà cung cp. • Mô t tm quan tr ng ca vi c ký kt hp đ ng đ đ t đư c kt qu thành công cho các d án h th ng thông tin. 2 CÁC V N Đ QU N TR • Làm th nào đ đánh giá đư c tính kh thi ca mt d án? • Các giai đon và k thu t nào có th đư c áp dng đ đánh giá tính kh thi ? • Làm th nào đ đánh giá đư c li ích đ u tư (ROI - Return On Investment) ca mt d án h th ng thông tin? • Làm th nào đ qu n lý các ri ro lên quan đ n các d án h th ng thông tin? 3 1
2011-2012 NI DUNG CHÍNH 1. Kh i t o h th ng thông tin 2. Nghiên c u tính kh thi c a h th ng thông tin 3. Ph ươ ng pháp l a ch n h th ng thông tin 4 1. Kh i t o h th ng thông tin 1.1 Kh i t o và tính kh thi 1.2 Các ho t đ ng kh i t o 1.3 Lý do c a vi c kh i t o HTTT 5 1.1 Kh i to và tính kh thi o Bư c kh i to (Initiation phase) : Là bư c đ u tiên trong qui trình phát tri n d án h th ng thông tin, mc tiêu ca nó là đ đánh giá tính kh thi ca d án và đ m bo cho d án đư c thành công. o Nghiên cu kh thi (Feasibility study) : Là bư c đ u tiên khi kh i đ u d án đ m bo cho d án có th th c hi n đư c. Qui trình này bao gm vi c phân tích các nhu cu và nh hư ng ca h th ng mi đ ng th i xem xét các ph ươ ng pháp khác nhau trong vi c tri n khai ph n mm. 6 2
2011-2012 1.2 Các ho t đ ng kh i t o 1. Đánh giá tính kh thi : Đây là bư c quan tr ng nh t ca qui trình kh i to. Bao gm vi c phân tích chi phí - li nhu n và d đoán các khía cnh khác. 2. Xác đ nh các mc tiêu và yêu cu khái quát ca h th ng : Ki m tra h th ng có đáp ng đư c yêu cu ca doanh nghi p không ? 3. Đánh giá các ph ươ ng án tri n khai : Đánh giá chi phí, tính thích hp, hi u su t ca h th ng t các nhà cung cp khác nhau. 4. Xác đ nh ph m vi : Xác đ nh các đơ n v nào ca t ch c ch u nh hư ng ca h th ng, li u h th ng có tươ ng tác vi môi tr ư ng ngoài hay không ? 7 1.2 Các ho t đ ng kh i t o (tt) 5. Xác đ nh trách nhi m: Xác đ nh th i gian và trách nhi m ca nh ng ng ư i có liên quan trong h th ng (ki m tra, vi t yêu cu, vi t ch ươ ng trình) 6. Phân tích ri ro : Xác đ nh các vn đ có th dn đ n s th t bi ca d án, ch ng hn thi u k năng hay s thay đ i ca môi tr ư ng Các công vi c cn ti n hành đ hn ch hay lo i tr ri ro 7. Xác đ nh các ràng bu c và k ho ch d án : Ư c lư ng và phác th o sơ lư c d án. Bao gm vi c xem xét kích c và đ ph c tp ca d án đ xác đ nh ngân sách và th i gian 8 1.3 Lý do c a vi c kh i t o HTTT o M r ng kh n ăng o Ti t ki m chi phí o Tăng c ư ng lu ng thông tin n i b o Tăng c ư ng lu ng thông tin bên ngoài o Tăng c ư ng d ch v khách hàng o Môi tr ư ng pháp lý thay đ i o Năng l c ph n ng o Ti p nh n o Điu khi n o Li th c nh tranh 9 3
2011-2012 2. Nghiên c u tính kh thi ca H th ng thông tin 2.1 Kh thi v t ch c 2.2 Kh thi v kinh t 2.3 Kh thi v k thu t 2.4 Kh thi v v n hành 2.5 R i ro trong d án 10 2.1 Kh thi v t ch c • Đ nh ngh ĩa: Đánh giá gi i pháp có đáp ng các nhu cu ca doanh nghi p và gi i quy t đư c các vn đ tr ư c đó hay không (ví d nh ư s ch ng đ i đ i vi h th ng mi nu hu n luy n không k, xem xét nh hư ng ca s thay đ i lên văn hóa và các chính sách ca công ty nh ư th nào) • Tr li các câu hi: o Li u h th ng có đáp ng đư c các nhu cu ca doanh nghi p và giúp nâng cao hi u su t ? • Các k thu t dùng đ điu khi n: o Các h s đánh giá thành công then ch t (CSF - Critical success factors) o Các ch dn đánh giá th c hi n ch ch t (KPI - Key performance indicators) o Qu n lý s thay đ i (Change management). 11 2.2 Kh thi v kinh t • Đ nh ngh ĩa: Đánh giá chi phí và li nhu n ca các gi i pháp khác nhau đ la ch n ph ươ ng án mang li giá tr tt nh t (Chi phí ca h th ng mi có vư t qua giá tr li nhu n hay không ?) • Tr li các câu hi: o Chi phí có cao hơn li nhu n ? • Các k thu t dùng đ điu khi n: o Phân tích chi phí, li nhu n. o Li nhu n đ u tư (ROI) và tính toán th i gian hoàn vn (Payback Period). 12 4
2011-2012 Chi phí và l i nhu n • Chi phí h u hình. • Chi phí vô hình. •Li nhu n h u hình. •Li nhu n vô hình. 13 Các chi phí h u hình c a HTTT • Chi phí mua ph n mm và ph n cng. • Chi phí cho nhân viên khi t phát tri n hay hi u ch nh ph n mm. • Chi phí cài đ t bao gm chi phí kéo dây, vn chuy n thi t b, mua sm bàn gh . • Chí phí chuy n đ i d li u t h th ng cũ sang h th ng mi hay chi phí vn hành song song 2 h th ng cho cũ và mi cho đ n khi h th ng mi ho t đ ng n đ nh. 14 Các chi phí h u hình c a HTTT (tt) • Chi phí ho t đ ng. o Chi phí bo dư ng ph n cng hay nâng cp lên phiên bn mi ca ph n mm. o Chi phí cho nhân viên trong vi c bo dư ng ph n cng và ph n mm cũng nh ư gi i quy t các s c. o Chi phí đin và các chi phí tiêu th khác. • Chi phí hu n luy n. • Chi phí m rng t ch c. 15 5
2011-2012 Li ích c a H th ng thông tin • Li ích hu hình: Parker và Benson(1988) đ xu t so sánh chi phí h th ng hi n hành vi chi phí ca h th ng mi sau khi tri n khai. • Li ích vô hình: Tăng tính chính xác. Tăng tính đáp ng và tính kp th i. Tăng tính s dng (d hi u và hành đ ng trên thông tin). Tăng cư ng an toàn thông tin. 16 2.3 Kh thi v k thu t • Đ nh ngh ĩa: đánh giá mc đ ca các gi i pháp trong d án s th c hi n theo yêu cu và có hay không các ngu n nhân lc và công c sn sàng cho vi c th c hi n các gi i pháp đó. • Tr li câu hi: o Li u nó có ho t đ ng hi u qu (hi u su t, tính đáp ng, tính n đ nh) ? • Các k thu t dùng đ ki m soát: o Phân tích ri ro. o Phân tích tính đáp ng. o Phân tích hi u su t. 17 2.4 Kh thi v v n hành • Đ nh ngh ĩa: Đánh giá h th ng mi s nh hư ng đ n ho t đ ng hàng ngày bên trong t ch c nh ư th nào. • Tr li các câu hi: o H th ng có kh năng ho t đ ng theo qui trình hàng ngày hay không ? o Li u h th ng có đư c ch p nh n bi ng ư i dùng cu i hay không ? • Các k thu t dùng đ ki m soát: o Phân tích ri ro. o Qu n tr s thay đ i. o Phân tích tính kh dng. 18 6
2011-2012 2.5 R i ro trong d án • Nh n di n ri ro là nh m đoán tr ư c các ri ro trong tươ ng lai ca d án h th ng thông tin. T đó thi t lp các cơ ch đo lư ng nh m ng ăn ch n hay lo i tr các ri ro. • Baccarini, Salm và Love(2004) đã đư a ra 7 nhóm ri ro trong d án CNTT. o Mi quan h th ươ ng mi và pháp lu t. o Các điu ki n kinh t. o Hành vi ca con ng ư i. o Các điu ki n chính tr . o Công ngh và các vn đ v k thu t. o Các ho t đ ng qu n tr và điu khi n. o Các ho t đ ng cá nhân. 19 3. Ph ươ ng pháp l a ch n H th ng thông tin 3.1 B n m i th u (RFP) 3.2 K thu t so sánh h th ng 3.3 Tiêu chí l a ch n h th ng 20 3.1 B n m i th u (RFP) • Bn mi th u (Request for proposals - RFP): là mt đ c t giúp cho vi c ch n la nhà cung cp và ph n mm. o Kh thi v mt kinh t, k thu t và vn hành cn đư c đánh giá cho mi nhà cung cp sau khi mt bn mi th u đư c gi đ n cho các nhà cung cp. 21 7
2011-2012 3.2 K thu t so sánh h th ng Có ba ph ươ ng pháp cơ bn đư c s dng đ đánh giá nhà cung cp và sn ph m: o Danh sách các tính năng. •Sơ lo i đ u tiên. o Danh sách các tính năng. • Xem xét chi ti t tr ng s. o Ch n la cu i cùng. •S dng benchmarking. 22 3.3 Tiêu chí l a ch n h th ng i. Tính năng : Ph n mm có đ y đ các tính năng theo yêu cu ca doanh nghi p ? ii. D s dng :D dàng cài đ t, qu n tr và s dng cho ng ư i dùng cu i. iii. Hi u su t: Cho các tính năng khác nhau nh ư nh n v d li u và hi n th trên màn hình. Đ i vi các tính năng giao ti p tr c ti p vi khách hàng, đây là yêu cu rt quan tr ng. iv. Tính tươ ng thích : Gi i pháp có tươ ng thích tt vi các sn ph m khác hay không ? Điu này bao gm các sn ph m đang s dng và các sn ph m s s dng mc cơ bn theo đ nh hư ng chi n lư c ca doanh nghi p. 23 3.3 Tiêu chí l a ch n h th ng (tt) v. Tính bo mt: phân quy n và ki m soát kh năng truy cp thông tin cho các lo i ng ư i dùng khác nhau. vi. Tính n đ nh và tin cy: Các phiên bn đ u tiên th ư ng xy ra li. vii. Tri n vng v kh năng h tr dài hn ca sn ph m. viii.Kh năng m rng : Các thành ph n khác nhau ca h th ng d dàng m rng và tươ ng tác vi nhau theo nhu cu trong tươ ng lai. 24 8
2011-2012 TÓM TT CH ƯƠ NG • Đ c Giáo trình Trang 155 CÂU HI •? •? •? 25 9
2011-2012 H TH NG THÔNG TIN QU N TR CH ƯƠ NG 6 Qu n lý d án H th ng thông tin 1 MC TIÊU H C T P Sau khi hc xong ch ươ ng này, sinh viên có th : • Hi u các thành ph n chính ca ph ươ ng pháp qu n lý d án. • Liên h khái ni m qu n lý d án vi s hình thành h th ng thông tin. • Đánh giá tm quan tr ng v các công vi c khác nhau ca ng ư i qu n lý d án. • Gi i thi u sơ lư c các k thu t qu n lý d án. 2 CÁC V N Đ QU N LÝ • Điu ki n thành công ca mt d án h th ng thông tin là gì ? • Các k thu t và ho t đ ng qu n lý d án nào s đư c ng ư i qu n lý d án th c hi n nh m đem li thành công cho d án ? 3 1
2011-2012 NI DUNG CHÍNH 1. Tng quan v qu n lý d án 2. Quy trình qu n lý d án h th ng thông tin 3. Các giai đon trong qu n lý d án h th ng thông tin 4. Công c qu n lý d án: Phân tích mng lư i công vi c 4 1. T ng quan v qu n lý d án 1.1 Khái ni m d án 1.2 Ba y u t chính c a qu n lý d án 5 1.1 Khái ni m d án Mc tiêu nh t đ nh. Có th i đim b t đ u. Chu i các Quy trình Có th i đim k t thúc. công vi c xác đ nh S d ng tài nguyên có gi i h n. D ÁN • D án : d án là mt chu i các công vi c (nhi m v, ho t đ ng) đư c th c hi n theo quy trình xác đ nh nh m đ t đư c mc tiêu đ ra trong điu ki n ràng bu c v ph m vi, th i gian, ngân sách. 6 2
2011-2012 1.2 Ba yu t chính ca qu n lý d án 7 2. Quy trình qu n lý d án HTTT 2.1 Quy trình qu n lý d án 2.2 B i c nh ho ch đ nh d án 2.3 T i sao các d án th t b i ? 2.4 Các ch th trong d án 8 2.1 Quy trình qu n lý d án • Đ qu n lý mt d án có kích th ư c ln và ph c tp đòi hi ph i có cái nhìn tt v tình tr ng ca d án đ gi d án theo đúng ti n đ và các vn đ d đoán. • Vi c s dng mt quy trình qu n lý d án có cu trúc rt có th ci thi n đư c hi u su t ca d án IS. 9 3
2011-2012 2.2 B i cnh ho ch đ nh d án Đa s các k ho ch d án s đư c chia theo các giai đon ca SDLC. •Mt kế ho ạch kh ởi tạo dự án (initial project plan) th ư ng s đư c phát tri n giai đon kh i to. •Nu d án nh n đư c s ch p thu n, mt kế ho ạch dự án chi ti ết hơn (detailed project plan) s đư c to ra tr ư c ho c khi d án bt đ u. 10 2.3 T i sao các d án b th t b i ? • Lytinen và Hirscheim (1987) đã nghiên cu các nguyên nhân làm các d án h th ng thông tin th t bi. • Có 5 nguyên nhân: Th t bi v mt k thu t. Th t bi v mt d li u. Th t bi v mt ng ư i dùng. Th t bi v mt t ch c. Th t bi trong môi tr ư ng kinh doanh. 11 2.4 Các ch th trong d án • Nhà tài tr d án (Project Sponsor) • Nhà qu n lý d án (Project Manager) • Ng ư i s d ng d án (Project User) • Qu n lý ch t l ư ng (Quality manager) • Qu n lý r i ro (Risk manager) 12 4
2011-2012 3. Các giai đon trong qu n lý d án h th ng thông tin 3.1 Ư c l ư ng ( estimation ) 3.2 L ch trình/k ho ch ( schedule/plan ) 3.3 Theo dõi và ki m soát (monitoring and control ) 3.4 L p tài li u ( documentation ) 13 3.1 Ư c lư ng Ư c lư ng cho phép nhà qu n lý d án lên k ho ch cho nh ng ngu n lc cn thi t đ th c hi n d án thông qua vi c thi t lp s lư ng và kích th ư c ca các công vi c cn ph i đư c hoàn thành trong d án. Điu này đ t đư c bng cách phân tích d án lp đi lp li nhi u ln thành các công vi c nh hơn cho đ n khi mt phân đon qu n lý ca công tác 1-2 ngày đư c đ nh ngh ĩa. Mi công vi c đư c có chi phí, th i gian và mc tiêu ch t lư ng ca riêng mình. Th tc này to nên mt “cơ cu phân chia công vi c” hay “cu trúc phân tích công vi c”(work breakdown structure - WBS) cho th y th bc quan h gi a các công vi c ca d án. 14 Cơ c u phân chia công vi c (WBS) cho m t h th ng k toán 15 5
2011-2012 Th i gian n l c (effort time) và th i gian trôi qua (elapsed time) 100 100 Elapsed time = Effort time x × Availabili ty % Work rate % • Th i gian n lc là tng s lư ng công vi c mà cn ph i th c hi n đ hoàn thành mt nhi m v. • Th i gian trôi qua ch ra nh ư kho ng th i gian kéo dài trong bao lâu (ví d nh ư theo lch ngày), đ nhi m v s đư c th c hi n (kho ng th i gian mà mt s vi c tn ti). 16 Các công vi c trong ư c l ư ng • Ư c tính th i gian n lc cho ng ư i trung bình đ th c hi n nhi m v. • Ư c lư ng tính sn sàng và t l làm vi c khác nhau ca nhân viên. • Phân b các ngu n lc (nhân viên) đ n công vi c. • Th i gian trôi qua tính toán da trên s lư ng nhân viên, tính sn sàng và t l làm vi c. • Công vi c trong lch trình có liên quan đ n các nhi m v khác. 17 Các k thu t cho vi c ư c l ư ng Cadle và Yeates (2007) cung cp các k thu t sau đây cho vi c ư c lư ng ngu n nhân lc và các yêu cu v kh năng cho các giai đon khác nhau ca mt d án IS: • Ư c lư ng nghiên cu kh thi . • Ư c lư ng các giai đon phân tích và thi t k. • Ư c lư ng xây dng và hi n th c. 18 6
2011-2012 Mô hình COCOMO Constructive cost model (COCOMO) : là mt mô hình đư c dùng đ đánh giá s lư ng công vi c cn đ hoàn thành d án da trên vi c đánh giá s lư ng dòng mã ngu n ch ươ ng trình. WM = C x (KDSI) K x EAF Trong đó: • WM = s lư ng tháng nhân lc • C = mt trong ba giá tr hng s ph thu c vào s phát tri n mô hình . • KDSI = s dòng mã ngu n × 1000 . • K = mt trong ba giá tr hng s ph thu c vào s phát tri n mô hình. • EAF = yu t điu ch nh n lc. 19 Phân tích đim ch c n ăng (Function point analysis) Phân tích đim ch c năng đư c tính da trên s lư ng ng ư i s dng ch c năng ng dng s có. Điu này có th làm mt cách chi ti t sau khi yêu cu cho các ng dng đã đư c xác đ nh. Năm phân lo i ch c năng ng ư i s dng này là: –S lo i đ u vào bên ngoài. –S lo i đ u ra bên ngoài. –S lo i tp tin lu n lý ni b. –S lo i tp tin giao di n bên ngoài. – Các lo i yêu cu bên ngoài. 20 3.2 Lên lch trình và l p k ho ch (Scheduling and planning) • Lên lch trình đư c xác đ nh khi các ho t đ ng d án ph i đư c th c thi. Lch trình đư c hoàn thành đư c gi là k ho ch d án. • Phân b ngu n lc là mt ph n ca lch trình. Nó bao gm vi c phân công các ngu n lc đ tng nhi m v.Mt khi các ho t đ ng đã đư c xác đ nh và các yêu cu v ngu n lc ca h đư c ư c lư ng, đó là điu cn thi t đ xác đ nh mi quan h ca chúng vi nhau. o Mi quan h ni ti p. o Mi quan h song song. 21 7
2011-2012 Mi quan h n i ti p ca các ho t đ ng 22 Mi quan h song song ca các ho t đ ng 23 3.3 Giám sát và ki m soát (Monitoring and control) • Giám sát liên quan đ n vi c đ m bo rng d án này là làm vi c vi k ho ch mt khi nó đã bt đ u. o Điu này s xy ra hàng ngày cho các nhi m v quy mô nh ho c hàng tu n cho các ho t đ ng kt hp. • Ki m soát ho c hành đ ng hi u ch nh s xy ra nu đo lư ng hi u su t th c hi n đi ch ch kh i k ho ch. o Điu quan tr ng đ giám sát và đánh giá hi u su t khi d án ti n hành, nh m làm cho hành đ ng hi u ch nh đó có th đư c đư a ra tr ư c khi nó lch kh i k ho ch cho mc đ ln bt kỳ. 24 8
2011-2012 3.4 L p tài li u Nh ng tài li u nào có th yêu c u bao g m: o Danh sách công vi c (Workplan/task list ) o Đ c t yêu c u (Requirements specification ) o Hình th c yêu c u mua s m (Purchase requisition forms ) o Ngân sách cho đ i ng ũ nhân viên (Staffing budget ) o Tài li u ki m soát thay đ i (Change control documents ) 25 4. Công c qu n lý d án: Phân tích m ng l ư i công vi c 4.1 Ph ươ ng pháp đư ng d n t i h n (CPM) 4.2 Ph ươ ng pháp AON 4.3 Ph ươ ng pháp AOA 4.4 Sơ đ Gantt 4.5 K thu t PERT 26 4.1 Ph ươ ng pháp đư ng d n t i h n • Các đư ng dn ti hn (Critical path) : Các ho t đ ng trên đư ng đư ng dn ti hn là các ho t đ ng then ch t. Nu mt hay nhi u ho t đ ng trên đư ng ho t đ ng ch yu b tr so vi k ho ch, toàn b d án s b tr . • Ph ươ ng pháp đư ng dn ti hn (Critical Path Method - CPM) :Lư c đ đư ng dn ti hn bi u di n mi quan h gi a các ho t đ ng trong d án. 27 9
2011-2012 4.2 Ph ươ ng pháp AON (Activity-on-node) Bt đ u s m nh t Th i gian th c hi n Kt thúc s m nh t Mô t ho t đ ng Bt đ u mu n nh t Th i gian tr Kt thúc mu n nh t 28 Sơ đ m ng ph ươ ng pháp AON (Activity on node) 29 4.3 Ph ươ ng pháp AOA (Activity-on-arrow) • Event label : nhãn s ki n • Earliest event time : th i đim s m nh t • Latest event time : th i đim mu n nh t • Activity label : nhãn ho t đ ng • Activity duration : th i gian th c hi n ho t đ ng 30 10
2011-2012 Tính toán th i gian công vi c da vào s ơ đ m ng AOA (activity-on-arrow) 31 4.5 S ơ đ Gantt Sơ đ Gannt bi u di n các ho t đ ng và các mc chính (milestones) 32 4.5 K thu t PERT (Project evaluation and review technique) PERT là k thu t phân tích dùng đ ư c lư ng th i gian th c hi n d án da trên vi c s dng các ư c lư ng lc quan, kh dĩ và bi quan ca các th i gian th c hi n công vi c. • t(e) là th i gian mong đ i. • t(o) là th i gian lc quan. • t(m) là th i gian ho t đ ng có th xy ra nh t. • t(p) là th i gian bi quan. 33 11
2011-2012 TÓM TT CH ƯƠ NG • Đ c Giáo trình Trang 184, 185 CÂU HI •? •? •? 34 12
2011-2012 H TH NG THÔNG TIN QU N TR CH ƯƠ NG 7 Chi n l ư c H th ng thông tin 1 MC TIÊU H C T P Sau khi hc xong ch ươ ng này, sinh viên có th : • Xác đ nh các cách th c tích hp chi n lư c h th ng thông tin vi chi n lư c kinh doanh. • Áp dng các công c phân tích chi n lư c đ xác đ nh chi n lư c HTTT . 2 CÁC V N Đ QU N TR • Đi theo quá trình nào đ phát tri n mt chi n lư c IS ? • Làm sao bi t ch c ch n rng chi n lư c IS h tr cho chi n lư c kinh doanh ? • Có các công c phân tích có sn nào đ d đoán công dng ca IS hi n th i ca mt t ch c, môi tr ư ng ca nó và hình thành chi n lư c IS nh ư th nào ? 3 1
2011-2012 NI DUNG CHÍNH 1. Gi i thi u v chi n lư c 2. Chi n lư c h th ng thông tin kinh doanh 3. Tích hp h th ng thông tin vi chi n lư c kinh doanh ca doanh nghi p 4. Các công c dùng đ xác đ nh và phân tích chi n lư c 5. Công c hi n th c chi n lư c: Balanced Scorecard 4 1. Gi i thi u v chi n l ư c 1.1 Chi n l ư c là gì ? 1.2 Ph m vi chi n l ư c 1.3 Áp d ng chi n l ư c vào các c p đ ca t ch c 5 1.1 Chi n l ư c là gì ? ‘Ph ươ ng hư ng và ph m vi ca mt t ch c trong dài hn: nh m đ t đư c li th cho t ch c doanh nghi p thông qua vi c s dng có hi u qu các ngu n lc trong bi cnh môi tr ư ng ho t đ ng ca doanh nghi p luôn thay đ i nh m đáp ng nhu cu ca th tr ư ng và các mong mu n ca các ch th ’. (Johnson and Scholes 1999) 6 2
2011-2012 1.2 Ph m vi chi n l ư c • Tm nhìn (vision ): mt hình nh ca mt hư ng trong tươ ng lai mà tt c mi ng ư i có th nh và làm theo. • S mnh (mission ): mt tuyên b ca mt doanh nghi p d đ nh làm gì đ đ t đư c và nh ng gì khác bi t vi các doanh nghi p khác. • Các chi n lư c (strategies ): mt chu i điu ki n ca vi c phân b ngu n lc phù hp đ đ nh ngh ĩa ca các mi quan h ca mt t ch c vi môi tr ư ng doanh nghi p theo th i gian. • Các chính sách (policies ): các nguyên tc và th tc đư c s dng trong vi c th c hi n mt chi n lư c. 7 1.3 Áp dng chi n l ư c vào các c p đ c a t ch c • Chi n lư c ca t ch c (corporate strategy ) có cái nhìn v ngành ngh kinh doanh, trong đó công ty s tham gia và phân b các ngu n lc cho mi ngành ngh kinh doanh; • Các đơ n v kinh doanh chi n lư c (strategic business units - SBU ): các công ty con, các đơ n v b ph n, các dòng sn ph m. • Chi n lư c ch c năng (functional strategy ) tng b ph n ch c năng trong mt đơ n v kinh doanh ph i phát tri n mt quá trình hành đ ng đ h tr các chi n lư c SBU. Ví d nh ư chi n lư c ti p th và chi n lư c hu cn cung ng . 8 2. Chi n l ư c HTTT kinh doanh 2.1 Các khái ni m 2.2 Phân bi t Chi n l ư c HTTT và Chi n lư c CNTT 2.3 Mi quan h gi a chi n l ư c kinh doanh và chi n l ư c HTTT/CNTT 2.4 Chi n l ư c HTTT/CNTT và môi tr ư ng doanh nghi p 2.5 M nh l nh qu n lý hi n đ i 7R 9 3
2011-2012 2.1 Các khái ni m • Chi n lư c thông tin (kinh doanh) : xác đ nh cách th c mà thông tin, tri th c và ng dng s đư c s dng đ h tr cho các mc tiêu kinh doanh. Giám đ c thông tin (CIO) hay giám đ c tri th c (CKO) là thành viên hay ng ư i báo cáo cho nhóm qu n tr chính ch u trách nhi m v vi c xác đ nh và th c hi n mc tiêu này. • Chi n lư c HTTT : xác đ nh chi ti t nh ng yêu cu v các dch v kinh doanh đin t (e-business ) đư c tri n khai bng các ng dng kinh doanh. • Chi n lư c CNTT : xác đ nh các chu n ph n mm và ph n cng cũng nh ư các nhà cung ng đ cu thành h tng kinh doanh đin t. 10 2.2 Phân bi t chi n l ư c CNTT và chi n lư c HTTT • Chi n lư c HTTT : xác đ nh các quá trình và các tài nguyên phù hp nh t đ bo đ m cho h th ng thông tin s h tr cho chi n lư c kinh doanh. • Chi n lư c CNTT : xác đ nh h tng k thu t thích hp nh t (gm: ph n cng, mng và các ng dng ph n mm). Có s trùng lp gi a chi n lư c HTTT và chi n l ư c CNTT ? 11 2.3 M i quan h gi a chi n l ư c kinh doanh và chi n l ư c HTTT/CNTT • Môi tr ư ng vi mô (Micro-environment ) • Môi tr ư ng v ĩ mô (Macro-environment ) • Phân tích ngu n l c bên trong (Internal resources analysis ) • Chi n l ư c kinh doanh (Business Strategy ) • Chi n l ư c thông tin (Information Strategy ) • Chi n l ư c h th ng thông tin (IS Strategy ) • Chi n l ư c công ngh thông tin (IT Strategy ) 12 4
2011-2012 2.4 Chi n lư c HTTT/CNTT và môi tr ư ng doanh nghi p • Môi tr ư ng vi mô (Micro-environment) : môi tr ư ng trung gian, bao gm khách hàng, nhà cnh tranh, nhà cung cp và nhà phân ph i. • Môi tr ư ng vĩ mô (Macro-environment) : môi tr ư ng rng hơn v các nh hư ng ca xã hi, pháp lu t, kinh t, chính tr và k thu t. Các yu t môi tr ư ng nào có nh hư ng quan tr ng đ n chi n lư c IS ? 13 2.5 M nh lnh qu n lý hi n đ i 7R 1. Ti p c n (Reach) 2. Ph n ng (Reaction) 3. Ph n h i (Responsiveness) 4. Lc (Refinement ) 5. Tái c u hình (Reconfiguration) 6. Tái tri n khai (Redeployment) 7. Danh ti ng (Reputation) (Licker, 1997) 14 Mô hình v trí ca n ăng l c HTTT/CNTT ch ra r ng ch t l ư ng HTTT/CNTT nh ư là m t c u ni gi a bên trong và bên ngoài trong chi n l ư c kinh doanh. 15 5
2011-2012 3. Tích h p HTTT v i chi n l ư c kinh doanh c a doanh nghi p 3.1 Quan h gi a chi n l ư c HTTT và chi n lư c kinh doanh 3.2 Các rào c n g n k t chi n l ư c 16 3.1 Quan h gi a chi n l ư c HTTT và chi n l ư c kinh doanh Chi n lư c HTTT gn kt vi chi n lư c kinh doanh (Business-aligning IS strategy ): chi n lư c h th ng thông tin đư c dn xu t tr c ti p t chi n lư c kinh doanh đ h tr cho nó. Chi n lư c HTTT nh hư ng ti chi n lư c kinh doanh (Business-impacting IS strategy ): chi n lư c h th ng thông tin đư c dùng đ tác đ ng tt đ n chi n lư c kinh doanh, có th bng cách gi i thi u các công ngh mi. 17 3.2 Các rào c n g n k t chi n l ư c 18 6
2011-2012 4. Các công c dùng đ xác đ nh và phân tích chi n l ư c 4.1 Mô hình n ăm l c l ư ng c a Porter và Millar (Porter and Millar’s five forces model ) 4.2 Chi n l ư c c nh tranh c a Porter (Porter’s competitive strategies ) 4.3 Mô hình theo giai đon c a Nolan (Nolan’s stage model ) 4.4 L ư i chi n l ư c c a McFarlan (McFarlan’s strategic grid ) 4.5 Phân tích chu i giá tr (Value chain analysis ) 4.6 Phân tích các y u t thành công then ch t (CSFs - critical success factors ) 19 4.1 Mô hình 5 l c l ư ng c a Porter và Millar Source: Adapted from excerpt in 'How information gives you the competitive advantage' by M.E. Porter and V.E Millar, July/August 1985, pp. 149-60. Copyright © 1985 by the Harvard Business School Publishing Corporation; all rights reserved. 20 4.2 Chi n lư c c nh tranh c a Porter Dn đ u chi phí tng th (overall cost leadership ): mc tiêu là h tr cho công ty đ tr thành nhà sn xu t có chi phí th p nh t trong lĩnh vc kinh doanh. Chi n lư c này gi khách hàng bng cách gi m chi phí và gi m s đe da t các sn ph m thay th . S khác bi t (differentiation ): to ra sn ph m đư c ch p nh n duy nh t trên th tr ư ng công nghi p. Tp trung ho c thích hp (focus or niche ): xác đ nh và cung cp cho các thành ph n mc tiêu. Công ty tìm cách đ t đư c chi phí tng th dn đ u và khác bi t. Có mt tr ư ng hp không mong mu n: Mc kt gi a (Stuck in the middle) : công ty không th to ra các điu trên và các đ i th cnh tranh khác có th cung cp nh ng điu này. 21 7
2011-2012 4.3 Mô hình giai đon c a Nolan 1) Kh i đ ng ( Initiation) 2) Lan truy n ( Contagion) 3) Ki m soát ( Control) 4) Tích h p ( Integration) 5) Qu n tr d li u ( Data administration) 6) Phát tri n hoàn ch nh ( Maturity) 22 4.4 L ư i chi n l ư c c a McFarlan Source: After Cash et al. (1992) Corporate Information Systems Management, 3rd edition. © The McGraw-Hili Companies, Inc. 23 Lư i chi n l ư c đư c s a đ i ca Ward và Peppard (Source: After Ward and Peppard (2002) StrategiC Planning for Information Systems. 24 Copyright 2002. © John Wiley & Sons Ltd.) 8
2011-2012 Bn thành ph n c a l ư i chi n l ư c • H tr (Support ). Nh ng ng dng có giá tr cho t ch c nh ưng không ph i then ch t đ i vi thành công ca t ch c đó. • Ho t đ ng ch ch t (Key operational ). Các t ch c hi n ti đang ph thu c vào các ng dng này đ thành công (nhi m v then ch t - mission-critical ). • Ti m năng cao (High potential ). Nh ng ng dng có th là quan tr ng cho s thành công trong tươ ng lai ca t ch c. • Chi n lư c (Strategic ). ng dng đó rt quan tr ng đ duy trì chi n lư c kinh doanh trong tươ ng lai. 25 4.5 Phân tích chu i giá tr (Source: Reprinted from Competitive Advantage: Creating and Sustaining Superior Performance by Michael E. Porter. Copyright © 1985, 1998 by Michael E. Porter. All rights reserved.) 26 Các ho t đ ng chính c a chu i giá tr • Thu mua đ u vào . Ti p nh n, lưu tr , gi i quy t mt cách nhanh chóng và có hi u qu các nguyên vt li u theo ti n trình sn xu t các sn ph m hàng hóa ho c dch v. • Các ti n trình sn xu t. Vi c chuy n các yu t đ u vào thành thành ph m ho c dch v. • Cung ng đ u ra . Lưu tr thành ph m và phân ph i hàng hoá và dch v cho khách hàng. • Ti p th và bán hàng . Ch ươ ng trình khuy n mi và các ho t đ ng bán hàng cho phép các khách hàng ti m năng mua sn ph m ho c dch v. • Dch v. Dch v hu mãi đ duy trì ho c nâng cao giá tr sn ph m cho khách hàng. 27 9
2011-2012 Các ho t đ ng h tr c a chu i giá tr • Qu n tr doanh nghi p và cơ s h tng. Điu này h tr toàn b chu i giá tr và bao gm qu n lý chung, dch v pháp lý, tài chính, qu n lý ch t lư ng và quan h công chúng. • Qu n lý ngu n nhân lc. Các ho t đ ng đây bao gm vi c tuy n dng nhân viên, đào to, phát tri n, th m đ nh, th ăng ti n và khen th ư ng cho nhân viên. • Phát tri n công ngh . Điu này bao gm s phát tri n ca công ngh ca các sn ph m ho c dch v, các quá trình sn xu t ra sn ph m ho c dch v đó và các quá trình đ đ m bo qu n tr thành công cho t ch c. Nó cũng bao gm các nghiên cu truy n th ng và các ho t đ ng phát tri n. • Mua sm. Ho t đ ng này h tr quá trình thu mua đ u vào cho tt c các ho t đ ng ca chu i giá tr . Đ u vào có th bao gm nguyên vt li u, thi t b văn phòng, thi t b sn xu t và h th ng thông tin. 28 4.6 Phân tích các yu t thành công then ch t (CSFs - critical success factors) 29 5. Công c hi n th c chi n l ư c 5.1 B ng đim cân b ng (Balanced Scorecard) 5.2 Quy trình l p b ng đim cân b ng 30 10
2011-2012 5.1 B ng đim cân b ng (Balanced Scorecard) Bng đim cân bng (Balanced Scorecard) là mt cơ cu (Framework ) đ thi t lp và điu ch nh hi u qu kinh doanh. Các thông s đư c thi t lp da vào bn lĩnh vc chính v khách hàng, các đo lư ng hi u qu bên trong, đo lư ng tài chính và s đ i mi. 31 5.2 Quy trình l p b ng đim cân b ng 32 TÓM TT CH ƯƠ NG • Đ c Giáo trình Trang 221 CÂU HI •? •? •? 33 11
2011-2012 H TH NG THÔNG TIN QU N TR CH ƯƠ NG 8 Qu n lý H th ng thông tin 1 MC TIÊU H C T P Sau khi h c xong ch ươ ng này, sinh viên có th : • Đánh giá mi quan h gi a vi c chi phí th c hi n HTTT vi li ích có đư c. • Đánh giá các gi i pháp đ i vi vi c đ nh v các ch c năng HTTT trong mt t ch c. • Đánh giá các thu n li và hn ch ca vi c thuê ngoài. • Áp dng các khái ni m qu n tr HTTT vào qu n lý các ch c năng ca HTTT trong mt t ch c. 2 CÁC V N Đ QU N TR • Làm th nào đ ch c ch n rng các gi i pháp HTTT/CNTT đ xu t s chuy n giao đúng giá tr ? • Nh ng suy xét chính nào khi đ nh v ch c năng qu n lý HTTT/CNTT trong mt t ch c ? • Làm th nào xác đ nh đư c ph m vi ca các dch v HTTT/CNTT nên thuê ngoài ? • Công c và k thu t qu n lý nào có sn đ giúp qu n lý danh mc đ u tư HTTT/CNTT mt cách hi u qu ? 3 1
2011-2012 NI DUNG CHÍNH 1. Th m đ nh đ u t ư cho h th ng thông tin. 2. Đ nh v ch c n ăng qu n lý h th ng thông tin. 3. Vn đ thuê ngoài trong h th ng thông tin. 4. Lý thuy t d a trên ngu n l c trong qu n lý h th ng thông tin. 5. Qu n lý h th ng thông tin và mô hình COBIT 4 Ngh ch lý v s hi u qu 5 1. Th m đ nh đ u t ư cho HTTT 1.1 Mc tiêu kích thích đ u tư IS/IT 1.2 Các yu t giúp đánh giá s đ u tư HTTT 1.3 Chi phí cho HTTT 1.4 Li ích ca HTTT 1.5 Các ph ươ ng th c giúp đánh giá s đ u tư vào H th ng thông tin 1.6 Phân mc đ u tư ca danh mc đ u tư các ng dng IS 6 2
2011-2012 1.1 Mc tiêu kích thích đ u t ư IS/IT Lubbe và Remenyi (1999) xác đ nh đư c by mc tiêu li ích mà đư a ra mt kích thích đ đ u tư IS/IT cho t ch c theo th t ý ngh ĩa gi m dn nh ư sau: Năng su t (Productivity ) Các cơ hi mi (New opportunities ) Thay đ i (Change ) Li th cnh tranh (Competitive advantage ) Đóng góp cho t ch c (Contribution to organisation ) Tăng doanh thu (Increased turnover ) Gi m ri ro (Reduced risk ) 7 1.2 Các yu t giúp đánh giá s đ u t ư vào HTTT Lubbe và Remenyi (1999) đã xác đ nh b y y u t giúp đánh giá s đ u t ư vào HTTT: a. Chi n l ư c c a t ch c. b. Các quy t đ nh qu n tr . c. Giao ti p c a các h th ng. d. Ch t l ư ng c a d ch v . e. Đánh giá l i ích h u hình và vô hình c a HTTT/CNTT. f. Mô hình nghi p v (c i ti n quy trình nghi p v ). g. Ngân sách. 8 1.3 Chi phí cho h th ng thông tin o Chi phí ph n c ng ( hardware costs ). o Chi phí ph n m m ( software costs ). o Chi phí l p đ t ( installation costs ). o Chi phí môi tr ư ng ( environmental costs ). o Chi phí v n hành ( running costs ). o Chi phí b o trì ( maintenance costs ). o Chi phí b o đ m an toàn ( security costs ). o Chi phí m ng ( networking costs ). o Chi phí đào t o ( training costs ). o Chi phí m r ng t ch c (wider organisational costs ). 9 3
2011-2012 1.4 L i ích c a h th ng thông tin o Ci thi n dch v khách hàng. o Đ t đư c li th cnh tranh và tránh bt li cnh tranh. o H tr cho các ch c năng kinh doanh ct lõi. o Ci thi n qu n lý thông tin. o Ci thi n ch t lư ng sn ph m. o Ci thi n liên lc ni b và bên ngoài. o Tác đ ng đ n doanh nghi p thông qua s đ i mi. o Nâng cao công vi c cho nhân viên. 10 1.5 Các ph ươ ng th c giúp đánh giá s đ u t ư vào HTTT • Các ph ươ ng th c tài chính: o Su t sinh li t ho t đ ng đ u tư (ROI - Return on investment) o Chi t kh u dòng ti n (DCF - discounted cashflow): giá tr hi n ti ròng (NPV - Net present value), t su t sinh li ni hoàn (IRR) o Th i gian hoàn vn (payback period) • Các ph ươ ng th c đánh giá ri ro: o Các li ích sinh ra t vi c đ u tư vào HTTT o Lý do th t bi ca h th ng o Phân lo i ri ro và nh hư ng ca chúng 11 1.6 Phân mc đ u t ư ca danh mc đ u tư các ng d ng IS Sullivan (1985) xác đ nh đư c b n phân m c đ u t ư cho các h th ng thông tin: o H th ng chi n l ư c (Strategic systems ). o H th ng ho t đ ng then ch t (Key operational systems ). o H th ng h tr (Support systems ). o Các d án ti m n ăng cao (High-potential projects ). 12 4
2011-2012 2. Đ nh v ch c n ăng qu n lý HTTT 2.1 Đ nh v ch c năng qu n lý HTTT 2.2 Các nhu cu qu n lý 2.3 Các lĩnh vc có liên quan đ n qu n lý HTTT 2.4 Cu trúc hóa Qu n lý HTTT 13 2.1 Đ nh v ch c n ăng qu n lý HTTT • Có hai ph ươ ng pháp ti p cn cơ bn đ đ nh v các ch c năng h th ng thông tin trong mt t ch c ho t đ ng nhi u đ a đim. o Tp trung o Phân cp. • Thông th ư ng, các ph ươ ng pháp ti p cn s khác nhau cho các lo i dch v. Ph ươ ng pháp đư c la ch n là quan tr ng bi vì nó có mi liên h tr c ti p đ n: o Ch t lư ng dch v có sn cho ng ư i s dng đ u cu i các b ph n ch c năng o Chi phí ca vi c cung cp dch v này. 14 2.2 Các nhu c u qu n lý Nn tng ph n c ng. Ki n trúc m ng. Các công c phát tri n. H th ng l i th i. Qu n lý các ho t đ ng tác nghi p. 15 5
2011-2012 2.3 Các lĩnh v c có liên quan đ n qu n lý h th ng thông tin Phát tri n h th ng kinh doanh Chi n lư c di d i và chuy n đ i Qu n tr c ơ s d li u Hu n luy n và h tr ng ư i dùng Phát tri n ng d ng cho ng ư i dùng đ u cu i Các dch v chia s Đ i ng ũ nhân s HTTT/CNTT 16 2.4 C u trúc hóa Qu n lý HTTT Câu hi cn đư c đ t ra khi xác đ nh ph ươ ng pháp tt nh t bao gm: o Vi c qu n lý h th ng thông tin (Information Systems Management - ISM) có phù hp vi chi n lư c ca doanh nghi p không ? o ISM có phù hp vi lo i hình ca t ch c không ? o Cách nhìn hư ng ni ca ISM có tp trung vào qu n lý công ngh hay không? o Cách nhìn hư ng ngo i ca ISM có tp trung vào vi c giúp các doanh nghi p lên k ho ch s dng tt nh t công ngh ? 17 3. V n đ thuê ngoài 3.1 Thuê ngoài v HTTT (Outsourcing) 3.2 Ti sao doanh nghi p nên thuê ngoài ? 3.3 Các vn đ ca vi c thuê ngoài 3.4 Các yu t thành công đ i vi thuê ngoài 18 6
2011-2012 3.1 Thuê ngoài v HTTT (Outsourcing) Hp đ ng bên ngoài v h th ng thông tin: toàn b hay mt ph n các dch v h th ng thông tin ca công ty là hp đ ng cho mt t ch c khác Các hình th c thuê ngoài: • Ph n cng. • Qu n tr mng . • Thuê ngoài phát tri n h th ng . • H tr h th ng thông tin. • Qu n tr chi n lư c h th ng thông tin. • Thuê ngoài tt c. 19 3.2 T i sao doanh nghi p nên thuê ngoài ? Gi m chi phí Ci ti n ch t l ư ng và th a mãn nhu c u khách hàng Tp trung vào công vi c kinh doanh chính Gi m ri ro v th t b i c a d án Th c hi n m c tiêu chi n l ư c 20 3.3 Các vn đ c a vi c thuê ngoài Collins và Millen (1995) đư a ra các liên quan đ n oursourcing nh ư sau: Mt vi c ki m soát ca h th ng thông tin. Mt mát hay s lc hu ca các dch v h th ng thông tin bên trong. Các vn đ an ninh ca doanh nghi p. Ch t lư ng ca nhân s bên ngoài. Tác đ ng tiêu cc đ n tinh th n ca nhân viên. 21 7
2011-2012 3.4 Các yu t thành công đ i vi thuê ngoài Gonzalez và các đ ng s (2005) đã tóm tt mt s yu t thành công: S hi u bi t ca nhà cung cp v các mc tiêu ca khách hàng. Vi c ch n la đúng nhà cung cp. Mt ý tư ng rõ ràng v nh ng gì ph i thông qua vi c thuê ngoài. S chú ý ca nhà cung cp đ n nh ng vn đ đ c thù ca khách hàng. Mi liên h th ư ng xuyên gi a khách hàng vi nhà cung cp. Mi quan h ti n nào ca ny (good-value-for-money ). S h tr và tham gia ca qu n lý cp cao Cu trúc hp đ ng phù hp 22 4. Lý thuy t d a trên ngu n l c trong qu n lý h th ng thông tin 4.1 Ba yu t chính ca Lý thuy t da trên ngu n lc. 4.2 Cách áp dng RBT đ qu n lý IS. 4.3 Mô hình các kh năng ca HTTT. 4.4 Các thu c tính tươ ng quan ca năng lc H th ng thông tin. 23 4.1 Ba y u t chính c a Lý thuy t d a trên ngu n l c. Ward và Peppard xác đ nh ba yu t chính ca lý thuy t da trên ngu n lc (resource-based theory - RBT) giúp thi t lp mt bi cnh đ phát tri n mt mô hình năng lc ca IS/IT. Nh ng yu t này là: o Các ngu n lc (Resources) o Các năng lc ch đ o (Competencies) o Kh năng ca ngu n lc (Capability) 24 8
2011-2012 4.2 Cách áp d ng RBT đ qu n lý IS Ward và Peppard đã ti p tc đ ngh mt cách áp dng RBT đ qu n lý IS là tp trung vào các năng lc ch đ o trong ph m vi ch c năng IS và nghiên cu này đã xác đ nh sáu lĩnh vc ca năng lc ch đ o IS: o Chi n lư c o Xác đ nh s đóng góp ca IS o Xác đ nh năng lc ca IT o Khai thác o Chuy n giao các gi i pháp o Cung cp 25 4.3 Mô hình các kh n ăng c a HTTT Ngu n: Peppard và Ward (2004) 26 4.4 Các thu c tính t ươ ng quan ca năng l c HTTT Theo Peppard và Ward, n ăng l c HTTT có ba thu c tính t ươ ng quan: Kt ni tri th c HTTT và tri th c kinh doanh. Mt cơ s h t ng IT linh ho t và tái s d ng li đư c. Mt quy trình s d ng có hi u qu . 27 9
2011-2012 5. Qu n lý HTTT và Mô hình COBIT 5.1 Mô hình COBIT 5.2 Framework tng quát ca COBIT 5.3 Các nguyên tc cơ bn ca COBIT 5.4 Mc tiêu kinh doanh và mc tiêu IT 5.5 Các mô hình hoàn ch nh 28 5.1 Mô hình COBIT Mô hình COBIT hoàn ch nh xác đ nh 4 lĩnh vc vi tng s 34 mc tiêu ki m soát mc đ cao. Các mc tiêu ki m soát mc đ cao này đư c chia thành 318 mc tiêu ki m soát chi ti t. Thêm vào mô hình này là mt b các nguyên tc qu n tr (Management Guidelines ) đ : “cung cp ph ươ ng hư ng cho vi c qu n tr thông tin ca doanh nghi p và liên quan đ n các quy trình đ t dư i s ki m soát, giám sát đ đ t đư c các mc tiêu t ch c, theo dõi hi u qu trong mi quá trình IT và cho đim chu n thành tu ca t ch c.” 29 5.2 Framework tng quát c a COBIT Ngu n: IT Governance Institute 2007 30 10
2011-2012 5.3 Các nguyên t c c ơ b n c a COBIT • Có kt qu (Effectiveness ) • Hi u qu (Efficiency ) • Bo mt (Confidentiality ) • Toàn vn (Integrity ) • Tình tr ng sn có (Availability ) • Tuân th (Compliance ) • Đ tin cy ca thông tin (Reliability of information ) Ngu n: IT Governance Institute 2007 31 5.4 M c tiêu kinh doanh và m c tiêu IT Ngu n: IT Governance Institute 2007 32 5.5 Các mô hình hoàn ch nh Ngu n: IT Governance Institute 2007 33 11
2011-2012 TÓM TT CH ƯƠ NG • Đ c Giáo trình Trang 263 CÂU HI •? •? •? 34 12