Luận văn Vận dụng kĩ thuật dạy học XYZ vào giảng dạy một số nội dung môn Công nghệ 8 tại trường THCS – THPT Lê Hồng Phong, tỉnh Sóc Trăng (Phần 1)

Nội dung text: Luận văn Vận dụng kĩ thuật dạy học XYZ vào giảng dạy một số nội dung môn Công nghệ 8 tại trường THCS – THPT Lê Hồng Phong, tỉnh Sóc Trăng (Phần 1)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ BÀNH HIỀN PHÚC VẬN DỤNG KỸ THUẬT DẠY HỌC XYZ VÀO GIẢNG DẠY MỘT SỐ NỘI DUNG MÔN CÔNG NGHỆ 8 TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ VÀ TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LÊ HỒNG PHONG, TỈNH SÓC TRĂNG NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - 60140110 S K C0 0 4 6 1 1 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10/2015
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ BÀNH HIỀN PHÚC VẬN DỤNG KỸ THUẬT DẠY HỌC XYZ VÀO GIẢNG DẠY MỘT SỐ NỘI DUNG MÔN CÔNG NGHỆ 8 TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ VÀ TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LÊ HỒNG PHONG, TỈNH SÓC TRĂNG NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - 601410 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10/2015
3. LÝ LỊCH KHOA HỌC I. LÝ LỊCH SƠ LƯỢC -Họ và tên: BÀNH HIỀN PHÚC. Giới tính: Nữ. -Ngày sinh: 19/4/1981. Nơi sinh: Sóc Trăng. -Chức vụ: giáo viên. -Đơn vị công tác: Trƣờng Trung học Phổ thông Thành phố Sóc Trăng. -Điện thoại cơ quan: 0793.629.699 -Email trƣờng: thptsoctrang.edu.vn II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO Đại học: -Chuyên ngành: Kĩ thuật công nghiệp (KCN) -Hệ đào tạo: Tại chức -Nơi đào tạo: Trƣờng đại học Sƣ phạm Kĩ thuật Tp. HCM -Thời gian đào tạo: 2000 – 2005 -Xếp loại tốt nghiệp: Trung bình III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN TỪ KHI TỐT NGHIỆP Thời gian Nơi công tác Công việc đảm nhiệm Từ 9/2005 8/2011 Trƣờng THCS & THPT An Ninh, tỉnh Giáo viên Sóc Trăng. Từ 8/2011 8/2015 Trƣờng THCS &THPT Lê Hồng Phong, Giáo viên tỉnh Sóc Trăng. Từ tháng 9/2015 Trƣờng THPT Thành phố Sóc Trăng Giáo viên i
4. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: -Đây là công trình nghiên cứu của tôi. -Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là từ thực tế nghiên cứu và chƣa từng công bố trong bất kì công trình nghiên cứu nào khác. -Tôi xin đảm bảo tính trung thực của đề tài. Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm Người cam đoan Bành Hiền Phúc ii
5. LỜI CẢM ƠN Trƣớc tiên, ngƣời nghiên cứu xin gởi lời cảm ơn chân thành đến các Cán bộ quản lý Viện sư phạm kĩ thuật của trƣờng Đại học Sƣ phạm kĩ thuật Thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện thuận lợi để ngƣời nghiên cứu có thể học tập tốt. Xin gởi lời cảm ơn sâu sắc đến quí Thầy (Cô) giảng dạy lớp cao học ngành Lý luận và Phƣơng pháp dạy học khóa 2013- 2015B. Mọi sự giúp đỡ của Thầy, Cô đều là những bài học quí giá giúp ngƣời nghiên cứu hoàn thành tốt luận văn. Cám ơn quí Thầy Cô đang công tác tại trường THCS & THPT Lê Hồng Phong đã luôn quan tâm, giúp đỡ, chia sẻ công việc giảng dạy và dành thời gian tham gia dự giờ, đóng góp ý kiến chân thành, giúp ngƣời nghiên cứu hoàn thành luận văn. Thành thật cảm ơn các Anh (Chị) học viên cùng khóa học ngành Lý luận và phƣơng pháp dạy học và Giáo dục học đã luôn động viên, chia sẻ kinh nghiệm học tập với ngƣời nghiên cứu trong suốt hai năm tham gia lớp học Sau đại học. Sau cùng, tác giả xin cám ơn chính Gia đình ngƣời nghiên cứu đã ủng hộ, thông cảm và tạo điều kiện tốt trong suốt thời gian học tập. Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2015 Bành Hiền Phúc iii
6. TÓM TẮT Giáo dục hƣớng đến sự phát triển con ngƣời, vì vậy đào tạo con ngƣời phát triển đƣợc năng lực là vấn đề cốt lỏi của giáo dục. Chính vì thế, hội nghị TW8 khóa XI đã đề ra phƣơng hƣớng đổi mới giáo dục phải gắn liền với phát triển tƣ duy sáng tạo, giải quyết vấn đề của thực tiễn xã hội trƣớc tình hình phát triển chung của thế giới. Để có thể phát triển đƣợc các năng lực trên đòi hỏi giáo dục phải gắn liền với phƣơng pháp, kĩ thuật dạy học mang tính chất phát triển con ngƣời. Kĩ thuật dạy học XYZ là một trong những kĩ thuật vừa mang tính hợp tác nhóm vừa có khả năng tạo ra ý tƣởng cá nhân. Vì lý do đó, ngƣời nghiên cứu mạnh dạn chọn đề tài “Vận dụng kĩ thuật dạy học XYZ vào giảng dạy một số nội dung môn Công nghệ 8 tại trường THCS – THPT Lê Hồng Phong, tỉnh Sóc Trăng”. Luận văn đƣợc trình bày gồm 3 phần nhƣ sau: Phần mở đầu: Trình bày lý do chọn đề tài, mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu, đối tƣợng và khách thể nghiên cứu, khách thể điều tra, giả thuyết và phạm vi nghiên cứu, phƣơng pháp và kế hoạch nghiên cứu, phân tích các công trình liên quan và vạch ra kế hoạch nghiên cứu cho đề tài. Phần nội dung: gồm 3 chƣơng cơ bản Chương 1: Cơ sở lý luận về kĩ thuật dạy học XYZ Trình bày cơ sở lý luận chung về kĩ thuật dạy học XYZ, làm nền tảng cho vận dụng kĩ thuật XYZ vào giảng dạy cho một số nội dung môn Công nghệ 8 tại trƣờng. Chương 2: Thực trạng phương pháp dạy học môn Công nghệ tại trường THCS & THPT Lê Hồng Phong, tỉnh Sóc Trăng. Phân tích đƣợc thực trạng của việc dạy và học tại trƣờng. Từ đó, hiểu rõ đƣợc ƣu và khuyết điểm của thực trạng nhằm đề ra giải pháp khắc phục khuyết điểm để chất lƣợng học tập của học sinh ngày càng cao hơn. iv
7. Chương 3: Vận dụng kĩ thuật dạy học XYZ vào giảng dạy cho một số nội dung môn Công nghệ 8 tại trường THCS & THPT Lê Hồng Phong, tỉnh Sóc Trăng. Từ cơ sở lý luận và thực tiễn khảo sát, ngƣời nghiên cứu vận dụng qui trình kĩ thuật dạy học XYZ để tổ chức giảng dạy cho một số nội dung Công nghệ 8 và đƣa ra kết quả sau thực nghiệm để đánh giá tính khả thi của đề tài nghiên cứu. Phần kết luận và khuyến nghị: Tóm tắt các kết quả chính của đề tài; Trình bày những ƣu điểm, hạn chế và đƣa ra hƣớng khắc phục khi vận dụng kĩ thuật XYZ vào giảng dạy. Từ đó, đề xuất một số khuyến nghị và đƣa ra hƣớng phát triển chung để đề tài mang lại hiệu quả cao và có chất lƣợng hơn. v
8. SUMMARY Education towards human development, so training human having capability is the core issue of education. Therefore, in plenum 8 of 11th proposed education reform direction must be associated with the development of creative thinking, problem solving of social practice before the development of the world. To be able to develop capacity, required on education must be associated with methods, techniques of teaching nature of human development. XYZ teaching technique is one technique collaborative group has had the ability to create personal ideas. For that reasons, the researcher boldly chosen the theme "Applying XYZ teaching techniques to teach some topic Technology subject of grade 8 at Le Hong Phong Secondary and High School of Soc Trang province". Thesis is presented consists of 3 sections read as follows: Preamble: Presentation of selected topic reasons, objectives and tasks of research , the object and the object of study , objective investigation, hypothesis and research scope, methodology and research plan, distribution related works area and outlined plans to study the subject. Content: includes 3 basic chapter Chapter 1 :Basis basic related to issue research Presenting the general theoretical basis for teaching XYZ technique, as the basis for technical use XYZ to teach some topic Technology subject of grade 8 at Le Hong Phong Secondary and High School. Chapter 2 : Current status of teaching methods for technology subject at Le Hong Phong Secondary and High School of Soc Trang province Analyzing the reality of teaching and learning in schools. Since then, understand the pros and cons of the situation in order to recommend solutions to overcome shortcomings academic quality of students getting higher. vi
9. Chapter 3: Applying XYZ teaching techniques in teaching for some topic Technology subject of grade 8 at Le Hong Phong Secondary and High School of Soc Trang province. From a theoretical basis and practical study, the researchers applied the teaching process Administrtive XYZ to organize teaching for some topic Technology subject of grade 8 and made the following empirical results to assess the feasibility of research. Conclusion and recommendations: Summary of key findings of the research; Presentation of the advantages, limitations and give directions when applying corrective techniques in teaching XYZ . From there , propose some recommendations and give general direction of development to bring the subject of high efficiency and better quality. vii
10. MỤC LỤC TRANG Trang tựa Lý lịch khoa học i Lời cam đoan ii Lời cảm ơn iii Tóm tắt . iv Mục lục viii Danh sách các từ viết tắt xi Danh mục hình ảnh xii Danh mục bảng biểu . xiii Danh mục phụ lục . xiv A.PHẦN MỞ ĐẦU 1.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI . 1 2.MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU . . 2 3.NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 2 4.ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU 3 5.KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU 3 6.KHÁCH THỂ ĐIỀU TRA . 3 7.GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU 3 8.PHẠM VI NGHIÊN CỨU . 3 9.PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 4 9.1.Phƣơng pháp nghiên cứu lý thuyết 4 9.2.Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn . 4 9.3.Phƣơng pháp thống kê toán học . 5 10.CẤU TRÚC LUẬN VĂN 5 B.PHẦN NỘI DUNG CHƢƠNG 1.CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KĨ THUẬT DẠY HỌC XYZ 6 1.1.LỊCH SỬ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 6 1.1.1.Lịch sử vấn đề nghiên cứu trên thế giới 6 1.1.2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu tại Việt Nam 9 1.2.KHÁI NIỆM CƠ BẢN LIÊN QUAN ĐẾN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU . 12 1.3.CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC . 14 1.3.1.Quá trình dạy học . 14 1.3.2.Thành tố cơ bản của quá trình dạy học 14 1.3.3.Phƣơng pháp dạy học 16 1.4.CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KĨ THUẬT DẠY HỌC 23 1.4.1.Cơ sở khoa học của kĩ thuật dạy học XYZ 23 viii
11. 1.4.2.Bản chất và đặc điểm của kĩ thuật dạy học XYZ . 28 1.4.3.Tiến trình thực hiện kĩ thuật dạy học XYZ 29 1.4.4.Ƣu điểm và nhƣợc điểm của kĩ thuật dạy học XYZ 31 1.4.5.Một số kiểu kết hợp kĩ thuật XYZ với các kĩ thuật dạy học khác . 33 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 36 CHƯƠNG 2.THỰC TRẠNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN CÔNG NGHỆ 8 TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ VÀ TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LÊ HỒNG PHONG, TỈNH SÓC TRĂNG 38 2.1.GIỚI THIỆU VỀ TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ VÀ TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LÊ HỒNG PHONG, TỈNH SÓC TRĂNG 38 2.1.1.Một số nét về Trƣờng Trung học Cơ sở và Trung học Phổ thông Lê Hồng Phong, tỉnh Sóc Trăng 38 2.1.2.Hiện trạng đội ngũ, cán bộ giáo viên 39 2.2.GIỚI THIỆU VỀ MÔN CÔNG NGHỆ 8 40 2.2.1.Vị trí môn Công nghệ 8 40 2.2.2.Mục tiêu chung của môn Công nghệ 8 40 2.2.3.Đặc điểm tâm lý, nhận thức học sinh học môn Công nghệ 8 41 2.2.4.Đặc điểm môn Công nghệ 8 . 43 2.2.5.Nội dung chƣơng trình công nghệ 8 44 2.3.THỰC TRẠNG VIỆC DẠY VÀ HỌC CÔNG NGHỆ 8 TẠI TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ VÀ TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LÊ HỒNG PHONG, TỈNH SÓC TRĂNG 45 2.3.1.Mục tiêu khảo sát . 45 2.3.2.Đối tƣợng khảo sát 45 2.3.3.Phƣơng pháp khảo sát . 46 2.4.ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VIỆC DẠY VÀ HỌC CÔNG NGHỆ 8 TẠI TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ VÀ TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LÊ HỒNG PHONG, TỈNH SÓC TRĂNG 46 2.4.1.Kết quả khảo sát từ giáo viên 46 2.4.2.Kết quả khảo sát từ học sinh 57 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 64 CHƯƠNG 3.VẬN DỤNG KĨ THUẬT DẠY HỌC XYZ VÀO GIẢNG DẠY MỘT SỐ NỘI DUNG MÔN CÔNG NGHỆ 8 TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ VÀ TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LÊ HỒNG PHONG, TỈNH SÓC TRĂNG 66 3.1.CƠ SỞ ĐỊNH HƢỚNG LÀM CĂN CỨ ĐỂ TỔ CHỨC DẠY HỌC CÔNG NGHỆ 8 THEO KĨ THUẬT DẠY HỌC XYZ . 66 3.1.1.Cơ sở pháp lý 66 3.1.2.Cơ sở khoa học lý luận về vận dụng kĩ thuật dạy học XYZ 67 ix
12. 3.1.1.Cơ sở thực tiễn 68 3.2.TỔ CHỨC DẠY HỌC THEO KĨ THUẬT DẠY HỌC XYZ 68 3.2.1.Mục tiêu dạy học Công nghệ 8 theo hƣớng vận dụng kĩ thuật XYZ 68 3.2.2.Cấu trúc lại nội dung môn học Công nghệ theo các chủ đề 70 3.2.2.Cấu trúc lại nội dung Công nghệ 8 theo các dạng bài học . 72 3.3.3.Thiết kế kế hoạch bài học cho môn Công nghệ 8 dựa trên KTDH XYZ . 75 3.3.THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM VÀ ĐÁNH GIÁ 82 3.4.1.Mục đích, đối tƣợng dạy thực nghiệm . . 82 3.4.2.Thời gian, địa điểm thực nghiệm sƣ phạm 83 3.4.3.Nội dung dạy thực nghiệm sƣ phạm 83 3.4.4.Tiến hành thực nghiệm sƣ phạm . 84 3.4.5.Xử lý kết quả sau thực nghiệm 84 3.4.6.Đánh giá chung về kết quả thực nghiệm . 98 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 99 C.PHẦN KẾT LUẬN 1.KẾT LUẬN 101 2.KIẾN NGHỊ 103 TÀI LIỆU THAM KHẢO 106 PHỤ LỤC x
13. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT B Bƣớc CĐSP Cao đẳng sƣ phạm CNTT Công nghệ thông tin ĐC Đối chứng HS Học sinh GV Giáo viên GD&ĐT Giáo dục và đào tạo KT Kĩ thuật KTDH Kĩ thuật dạy học PP Phƣơng pháp PPDH Phƣơng pháp dạy học PPGD Phƣơng pháp giảng dạy SGK Sách giáo khoa PPCT Phân phối chƣơng trình SGV Sách giáo viên Tp.HCM Thành phố Hồ Chí Minh TN Thực nghiệm THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông THCS & THPT Trung học Cơ sở và trung học Phổ thông xi
14. DANH MỤC HÌNH HÌNH TRANG Hình 1.1. Cấu trúc các thành tố của quá trình dạy học 17 Hình 1.2. Mô hình bình diện của PPDH 19 Hình 1.3. Sơ đồ phân loại PPDH theo mô hình bình diện của PP 20 Hình 1.4. Mô hình học tập theo thuyết nhận thức 26 Hình 1.5. Cấu trúc tổ chức giờ dạy học theo nhóm 28 Hình 1.6. Mô hình tiến trình thực hiện theo KTDH XYZ 31 Hình 1.7. Sơ đồ kết hợp KT XYZ với KT Sơ đồ tư duy 36 Hình 1.8. Sơ đồ kết hợp KT XYZ với KT Hỏi bảng thẻ 37 Hình 1.9. Sơ đồ kết hợp KT XYZ với KT Sàn lọc và KT Trình bày 1 phút 37 Hình 3.1. Qui trình KTDH XYZ 69 xii
15. DANH MỤC BẢNG BIỂU BẢNG TRANG Bảng 1.1. Tỷ lệ sử dụng các kĩ thuật tư duy sáng tạo 10 Bảng 1.2. Một số kĩ thuật dạy học điển hình 21 Bảng 1.3. Đánh giá cách thành lập nhóm theo các tiêu chí dạy học nhóm 29 Bảng 1.4. Biểu mẫu ý kiến của kĩ thuật XYZ 33 Bảng 2.1. Tóm tắt số tiết dạy trong chương trình môn Công nghệ 8 46 Bảng 2.2. Kết quả khảo sát nội dung chương trình môn Công nghệ 48 Bảng 2.3. Kết quả khảo sát cách tổ chức dạy học của GV 49 Bảng 2.4. Kết quả khảo sát mức độ sử dụng PPGD của GV 51 Bảng 2.5. Đánh giá khả năng phát triển của HS với PPGD của GV 52 Bảng 2.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức dạy học nhóm của GV 54 Bảng 2.7. Kết quả khảo sát mức độ sử dụng phương tiện của GV trong giờ dạy 55 Bảng 2.8. Mức độ và hình thức kiểm tra, đánh giá HS 56 Bảng 2.9. Cách học Công nghệ 8 của HS 59 Bảng 2.10. Cảm xúc của HS sau khi học Công nghệ 60 Bảng 2.11. Quan sát hoạt động của các bạn cùng lớp trong giờ Công nghệ 61 Bảng 2.12. Quan sát phương pháp GV sử dụng trong giờ dạy Công nghệ 61 Bảng 2.13. Phương tiện GV sử dụng trong giờ dạy Công nghệ 63 Bảng 3.1. Khung phân phối chương trình đề xuất 73 Bảng 3.2. Các nội dung dạy học triển khai bằng KT XYZ trong các bài 76 dạy công nghệ 8 Bảng 3.3. Các bài dạy thực nghiệm 85 Bảng 3.4. Phiếu đánh giá tiết dạy của GV dự giờ 86 Bảng 3.5. Khả năng tiếp thu bài của HS so với các tiết học trước 88 Bảng 3.6. Khả năng ghi nhớ nội dung bài của HS sau giờ học 89 Bảng 3.7. Những điều HS quan sát được sau giờ học 90 Bảng 3.8. Cảm xúc của HS sau các tiết học với KTDH XYZ 92 Bảng 3.9. HS nhận định khả năng phát triển sau các tiết học 93 Bảng 3.10. Biểu thị sự phân phối điểm số của HS 95 Bảng 3.11. Biểu thị sự phân bố điểm số của HS giữa hai lớp TN và ĐC 96 BIỂU ĐỒ TRANG Biểu đồ 2.1. Cách tổ chức dạy học của GV 50 Biểu đồ 2.2. Mức độ sử dụng thường xuyên các PPGD của GV 51 Biểu đồ 2.3. Đánh giá khả năng phát triển của HS với PPGD của GV 53 Biểu đồ 2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến dạy học nhóm của GV 54 Biểu đồ 2.5. Cách học Công nghệ 8 của HS 60 Biểu đồ 2.6. Quan sát PPGD của GV khi đứng lớp 62 Biểu đồ 3.1. Khả năng tiếp thu bài của HS so với các tiết học trước 89 Biểu đồ 3.2. Khả năng ghi nhớ nội dung bài của HS sau giờ học 90 Biểu đồ 3.3. Những điều HS quan sát được sau giờ học 91 Biểu đồ 3.4. Cảm xúc của HS sau các tiết học 92 Biểu đồ 3.5. Khả năng phát triển của HS sau tiết học 94 xiii
16. DANH MỤC PHỤ LỤC PHỤ LỤC TRANG Phụ lục 1. Qui trình một số KTDH 1 Phụ lục 2. Khung phân phối chương trình công nghệ 8 8 Phụ lục 3. Danh sách GV tham gia khảo sát 9 Phụ lục 4. Phiếu khảo sát ý kiến GV (Thực trạng dạy và học môn Công nghệ) 10 Phụ lục 5. Phiếu khảo sát ý kiến HS (Thực trạng dạy và học môn Công nghệ) 12 Phụ lục 6. Phiếu nhận xét – đánh giá tiết dạy 13 Phụ lục 7. Phiếu khảo sát ý kiến GV (Sau thực nghiệm) 15 Phụ lục 8. Phiếu khảo sát ý kiến GV (Sau thực nghiệm) 16 Phụ lục 9. Danh sách HS tham gia khảo sát năm học 2014 – 2015 17 Phụ lục 10. Bảng điểm HS lớp TN năm học 2014 – 2015 21 Phụ lục 11. Bảng điểm HS lớp ĐC năm học 2014 – 2015 22 Phụ lục 12. Phiếu kiểm tra kết quả học tập trước TN 23 Phụ lục 13. Phiếu kiểm tra kết quả học tập lần 1 24 Phụ lục 14. Phiếu kiểm tra kết quả học tập lần 2 25 Phụ lục 15. Phiếu học tốt và ý kiến chung của nhóm bài 50 31 Phụ lục 16. Giáo án một số bài dạy thực nghiệm 32 xiv
17. PHẦN MỞ ĐẦU 1.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 2.MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 3.NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 4.ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 5.KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU 6.KHÁCH THỂ ĐIỀU TRA 7.GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU 8.PHẠM VI NGHIÊN CỨU 9.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 10.CẤU TRÚC LUẬN VĂN
18. A. PHẦN MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho nhu cầu của xã hội là trách nhiệm của ngành giáo dục. Vì thế, để có nguồn lao động đáp ứng đƣợc nhu cầu “Công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, hội nhập kinh tế quốc tế là nhu cầu học tập của nhân dân”. Trƣớc xu thế chuyển biến chung của quốc tế nhất thiết cần phải có nền giáo dục có chất lƣợng, đảm bảo tạo đƣợc nguồn nhân lực có năng lực ứng phó với những biến động trong xã hội mới. Để thực hiện đƣợc nhiệm vụ đổi mới trên, Đảng và Nhà nƣớc đã không ngừng thực hiện các cuộc cải cách giáo dục và gần đây nhất trong Nghị quyết số 29- NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị TW8 khóa XI [1] về “đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. Nghị quyết nêu rõ tình hình nguyên nhân, cách tổ chức thực hiện và định hƣớng đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo là “đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện”. Để quán triệt nghị quyết trên ngày 5/8/2014 Bộ Giáo Dục và Đào Tạo đã ra công văn hƣớng dẫn nhiệm vụ giáo dục trung học năm học 2014 – 2015 gồm năm nhiệm vụ trọng tâm trong đó nhấn mạnh “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh; tăng cường kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức, kỹ năng vào giải quyết các vấn đề thực tiễn”. Thông qua việc chỉ đạo của Bộ GD&ĐT, ngành giáo dục các cấp từ trung ƣơng đến địa phƣơng đã phổ biến và thực hiện đổi mới dạy học trong đó nhấn mạnh đổi mới PPDH nhằm hƣớng tới sự phát triển năng lực cho ngƣời học giữ vai trò cốt lõi. [1] Tài liệu học tập Nghị quyết hội nghị lần thứ tám - Ban chấp hành trung ƣơng ĐCSVN khóa XI, NXB Chính trị Quốc Gia. 1
19. Thực hiện tinh thần chỉ đạo trên, giáo viên trƣờng THCS & THPT Lê Hồng Phong, tỉnh Sóc Trăng đã không ngừng vận dụng PPDH trong giảng dạy. Cụ thể là phong trào “hội thi giáo viên giỏi” với kết quả đạt đƣợc khá cao. Tuy nhiên, phong trào này chƣa thật sự trãi rộng ở tất cả bộ môn trong nhà trƣờng và đặc biệt là đối với bộ môn Công nghệ 8. Trƣớc hết, Công nghệ 8 đã bị xem là môn học không quan trọng (môn phụ) đối với lãnh đạo nhà trƣờng, hai là một bộ phận GV đứng lớp chƣa đầu tƣ kĩ lƣỡng về phƣơng pháp cũng nhƣ chƣa thật sự tâm huyết về bộ môn. Thậm chí một bộ phận không nhỏ các GV chƣa nhận thức rõ bản chất các PP, KTDH hay nói khác hơn là việc sử dụng PPDH ở GV chƣa thật sự tạo cho HS phƣơng pháp tiếp cận hay PP tƣ duy sáng tạo để HS có thể giải quyết đƣợc vấn đề trong đời sống thực tiễn dẫn đến HS chƣa phát huy đƣợc tính tích cực, sáng tạo, đặc biệt là phát triển năng lực ngƣời học. Xuất phát từ các thực trạng trên, bản thân ngƣời nghiên cứu là một GV với kinh nghiệm giảng dạy trên mƣời năm, đƣợc theo học thạc sĩ ngành Lý luận và phương pháp dạy học kĩ thuật suy nghĩ rằng nên vận dụng đổi mới PP và KTDH. Bởi lẽ, để đạt đƣợc mục đích cuối cùng của giáo dục là phát triển con ngƣời có năng lực xã hội thì nhất thiết ngƣời GV phải vận dụng nhuần nhuyễn các PP và KTDH vì PP mới có khả năng điều khiển và chỉ đạo nhận thức ngƣời học nhằm đạt đƣợc kết quả tối ƣu trong suốt tiến trình dạy học. Vì thế, ngƣời nghiên cứu mạnh dạn chọn đề tài “Vận dụng kĩ thuật dạy học XYZ vào giảng dạy một số nội dung môn Công nghệ 8 tại trường THCS – THPT Lê Hồng Phong, tỉnh Sóc Trăng”. 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Xác định các nội dung dạy học phù hợp và triển khai các nội dung đó bằng kĩ thuật dạy học XYZ vào giảng dạy môn Công nghệ 8 tại trƣờng THCS & THPT Lê Hồng Phong, tỉnh Sóc Trăng nhằm nâng cao chất lƣợng học tập cho học sinh. 3. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU Nhiệm vụ 1: Nghiên cứu cơ sở lý luận về kĩ thuật dạy học XYZ. 2
20. Nhiệm vụ 2: Đánh giá thực trạng việc vận dụng phƣơng pháp dạy học vào môn Công nghệ 8 tại trƣờng THCS & THPT Lê Hồng Phong, tỉnh Sóc Trăng. Nhiệm vụ 3: Triển khai kĩ thuật dạy học XYZ vào giảng dạy môn Công nghệ 8 tại trƣờng THCS & THPT Lê Hồng Phong, tỉnh Sóc Trăng. 4. ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU Kĩ thuật dạy học XYZ cho môn Công nghệ 8 tại trƣờng THCS & THPT Lê Hồng Phong, tỉnh Sóc Trăng. 5. KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU Nội dung môn Công nghệ 8 và hoạt động dạy và học môn Công nghệ 8 với kĩ thuật dạy học XYZ tại trƣờng THCS & THPT Lê Hồng Phong, tỉnh Sóc Trăng. 6. KHÁCH THỂ ĐIỀU TRA - Học sinh lớp 8 học môn Công nghệ tại trƣờng THCS & THPT Lê Hồng Phong, tỉnh Sóc Trăng. - Giáo viên giảng dạy Công nghệ trƣờng THCS & THPT Lê Hồng Phong, tỉnh Sóc Trăng. 7. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU Hiện nay, phƣơng pháp dạy học mà các giáo viên Công nghệ Trƣờng THCS & THPT đã sử dụng chƣa phát huy tính chủ động nhận thức; các kĩ năng cá nhân và kĩ năng xã hội ở học sinh chƣa đƣợc thể hiện đúng mức. Vì thế, nếu vận dụng kĩ thuật dạy học XYZ nhƣ ngƣời nghiên cứu đề xuất và triển khai vào môn Công nghệ 8 thì sẽ phát triển khả năng tƣ duy sáng tạo cá nhân, khả năng hợp tác nhóm và nâng cao chất lƣợng học tập cho học sinh. 8. PHẠM VI NGHIÊN CỨU Do thời gian nghiên cứu có hạn nên ngƣời nghiên cứu chỉ tập trung vào: 1) Triển khai kĩ thuật dạy học XYZ vào môn Công nghệ 8 tại trƣờng THCS & THPT Lê Hồng Phong, tỉnh Sóc Trăng. 3
21. 2) Chỉ triển khai dạy thử nghiệm 5 lƣợt/1 lớp với số lƣợng 2 lớp 8 tại trƣờng THCS & THPT Lê Hồng Phong, tỉnh Sóc Trăng. 9. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 9.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý thuyết Để giải quyết nhiệm vụ 1 cần nghiên cứu các văn bản, tài liệu khác nhau về chủ đề liên quan đến đề tài nghiên cứu bằng cách phân tích chúng một cách đầy đủ, toàn diện nhằm làm chủ đƣợc hệ thống lí luận cho đề tài nghiên cứu. 9.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn 9.2.1. Phương pháp quan sát Để giải quyết nhiệm vụ 2 cần thu thập thông tin về đối tƣợng nghiên cứu, trên cơ sở tri giác trực tiếp đối tƣợng và các nhân tố liên quan đến đối tƣợng bằng các công cụ chuyên môn một cách có hệ thống, nhằm cảm nhận và ghi lại hoạt động của đối tƣợng nghiên cứu để từ đó có thể rút ra những đặc tính chung của đối tƣợng nghiên cứu. 9.2.2. Phương pháp phỏng vấn Để giải quyết nhiệm vụ 2 cần thu thập thông tin từ một số giáo viên nhằm phát hiện ra đặc điểm của đối tƣợng nghiên cứu, từ đó đề ra những giải pháp khoa học và thực tiễn. 9.2.3. Phương pháp khảo sát bằng bảng hỏi Để giải quyết nhiệm vụ 2, dùng phiếu khảo sát để hỏi cảm nhận của giáo viên và học sinh sau quá trình học tập và giảng dạy, để từ đó có thể đƣa ra đánh giá chung sau quá trình dạy và học. 9.2.4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm Để giải quyết nhiệm vụ 3, cần nghiên cứu các tác động sƣ phạm trên hai lớp 8 học môn Công nghệ (lớp đối chứng và lớp thực nghiệm) trong khi giữ ổn định tất cả các yếu tố khác, trên cơ sở đó đánh giá hiệu quả học tập và giảng dạy của giáo viên, 4
22. S K L 0 0 2 1 5 4