Luận văn Vận dụng dạy học giải quyết vấn đề trong dạy học môn Vật liệu Dệt May ở Trường Trung học Kỹ thuật Thực hành (Phần 1)

Nội dung text: Luận văn Vận dụng dạy học giải quyết vấn đề trong dạy học môn Vật liệu Dệt May ở Trường Trung học Kỹ thuật Thực hành (Phần 1)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ VÕ THỊ KIM TUYẾN VẬN DỤNG DẠY HỌC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ TRONG DẠY HỌC MÔN VẬT LIỆU DỆT MAY TRƯỜNG TRUNG HỌC KỸ THUẬT THỰC HÀNH (Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. HCM) NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 601401 S K C0 0 4 6 5 4 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10/2015
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ VÕ THỊ KIM TUYẾN VẬN DỤNG DẠY HỌC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ TRONG DẠY HỌC MÔN VẬT LIỆU DỆT MAY TRƯỜNG TRUNG HỌC KỸ THUẬT THỰC HÀNH (Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. HCM) NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 601401 Tp.Hồ Chí Minh, tháng 10/2015
3. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ VÕ THỊ KIM TUYẾN VẬN DỤNG DẠY HỌC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ TRONG DẠY HỌC MÔN VẬT LIỆU DỆT MAY TRƯỜNG TRUNG HỌC KỸ THUẬT THỰC HÀNH (Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. HCM) NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC – 60140101 Hướng dẫn khoa học: TS. PHAN GIA ANH VŨ Tp.Hồ Chí Minh, tháng 10/2015
4. LÝ LỊCH KHOA HỌC I. LÝ LỊCH SƠ LƯỢC: Họ & tên: VÕ THỊ KIM TUYẾN Giới tính: Nữ Ngày, tháng, năm sinh: 19/03/1987 Nơi sinh: Quảng Ngãi Quê quán: Quảng Ngãi Dân tộc: Kinh Chỗ ở riêng hoặc địa chỉ liên lạc: Điện thoại cơ quan: Điện thoại nhà riêng: Fax: E-mail: II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO: 1. Trung học chuyên nghiệp: Hệ đào tạo: Thời gian đào tạo từ / đến / Nơi học: Ngành học: 2. Đại học: Hệ đào tạo: Chính quy Thời gian đào tạo từ 09/ 2007 đến 12/ 2011 Nơi học: TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM Ngành học: Công Nghệ May Tên đồ án, luận án hoặc môn thi tốt nghiệp: Ngày & nơi bảo vệ đồ án, luận án hoặc thi tốt nghiệp: Người hướng dẫn: III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC: Thời gian Nơi công tác Công việc đảm nhiệm Công Ty Cổ Phần Dệt Gia 02/2012-06/2012 Dụng Phong Phú, 18 Tăng Kế hoạch sản xuất Nhơn Phú B, Q9. Tp Hcm Công Ty May Mặc Thời Trang 06/2012-06/2013 SB Ngọc Trai, 18 Tăng Nhơn Tổ trưởng tổ đào tạo tay nghề Phú B, Q9. Tp Hcm i
5. LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác Tp. Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 08 năm 2015 Võ Thị Kim Tuyến ii
6. LỜI CẢM ƠN Người nghiên cứu xin gửi lời cảm ơn chân thành đến quý Thầy Cô trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện, tận tình chỉ bảo và hướng dẫn người nghiên cứu hoàn thành xong luận văn. Mặc dù có nhiều cố gắng nhưng do khả năng và kinh nghiệm nghiên cứu còn hạn chế nên khó tránh khỏi những sai sót, người nghiên cứu rất mong nhận được sự thông cảm và chia sẽ của quý Thầy Cô Tp.HCM, tháng 8 năm 2015 Võ Thị Kim Tuyến iii
7. TÓM TẮT LUẬN VĂN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong công cuộc cải cách giáo dục đã và đang diễn ra thì: Đại hội XI đặt vấn đề “Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục”. Trong công cuộc đổi mới chương trình, dạy học theo tích hợp một số môn học nhằm hướng người học tiếp cận vấn đề một cách thực tế hơn và biết áp dụng vào thực tiễn, hay nói cách khác là dạy học theo hướng tiếp cận năng lực. . Với lý do trên, tôi chọn đề tài “Vận dụng dạy học giải quyết vấn đề trong dạy học môn Vật liệu Dệt May ở Trường Trung học Kỹ thuật Thực hành” 2. Mục tiêu nghiên cứu Vận dụng dạy học giải quyết vấn đề vào dạy học môn Vật liệu Dệt May ở Trường Trung học Kỹ thuật Thực hành nhằm nâng cao chất lượng học tập( Khả năng thuyết trình và làm việc nhóm) của học sinh 3. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động dạy học giải quyết vấn đề trong dạy học chương 2 môn Vật liệu Dệt May ở Trường Trung học Kỹ thuật Thực hành - Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy môn Vật liệu Dệt may ở Trường Trung học Kỹ thuật Thực hành cho 34 học sinh ngành Công nghệ May lớp học 14Đ09 - Phạm vi nghiên cứu: Đề tài chỉ nghiên cứu chương 2 “Vật liệu May” môn Vật liệu Dệt May ở Trường Trung học Kỹ thuật Thực hành 4. Giả thuyết nghiên cứu Nếu vận dụng dạy học giải quyết vấn đề vào dạy học môn Vật Liệu Dệt May thì sẽ phát huy được khả năng thuyết trình và làm việc nhóm để giải quyết vấn đề trong học tập của học sinh 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận của dạy học giải quyết vấn đề - Nghiên cứu giáo trình môn Vật liệu Dệt May - Xây dựng các tình huống có vấn đề trong phần 2 “Vật liệu may” môn Vật liệu iv
8. Dệt May - Thiết kế các giáo án dạy học chương 2 “Vật liệu May” môn Vật liệu Dệt May - Thực nghiệm sư phạm để đánh giá hiệu quả của việc vận dụng dạy học giải quyết vấn đề vào dạy học môn Vật Liệu Dệt May 6. Phương pháp nghiên cứu - Nghiên cứu tài liệu - Nghiên cứu thực nghiệm - Nghiên cứu thống kê toán học 7. Cấu trúc luận văn - Mở đầu - Nội dung gồm 3 chương + Chương 1: Cơ sở lý luận của dạy học giải quyết vấn đề + Chương 2: Thực trạng dạy học môn Vật liệu Dệt May ở trường Trung học Kỹ thuật Thực hành thuộc trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM + Chương 3: Vận dụng dạy học giải quyết vấn đề dạy học chương 2 môn Vật liệu Dệt May - Kết luận chung Kết luận và khuyến nghị Góp phần làm rõ thêm cơ sở lý luận dạy học giải quyết vấn đề trong dạy học môn Vật liệu Dệt May ở Trường Trung học Kỹ thuật Thực hành Vận dụng dạy học giải quyết vấn đề vào dạy học môn Vật liệu Dệt May nhằm nâng cao chất lượng học tập của học sinh trong môn học và các tình huống liên quan tới công việc sau này, cụ thể là 5 bài học: - Bài 1: Phân loại nguyên phụ liệu - Sản phẩm may mặc. - Bài 2: Vải dệt thoi - Bài 3: Vải dệt kim - Bài 4: Quá trình hoàn chỉnh sản phẩm - Bài 5: Phương pháp nhận biết- Bảo quản - Lựa Chọn vải và sản phẩm vải Hướng nghiên cứu tiếp theo của đề tài: Mở rộng phạm vi của đề tài, không chỉ ở một chương mà là toàn bộ môn học v
9. ABSTRACT 1. Why choose topic In the education reform has been going on then: XI Congress questioning "Innovation basic and comprehensive education." During the renovation program, integrated learning some subjects aimed learners approach the problem in a more practical and applied to practical know, in other words, learning is the power approach force. I choose the topic "Applying problem-solving teaching to teach Textile Materials at Technical Practical High School 2. Research purpose Applying problem-solving teaching to teach Textile Materials at Technical Practical High School order to improve the learning quality of students 3. Objects, festivities and scope of research Study Subjects: Problem solving Teaching in the teaching Textile Materials at Technical Practical High School Study Objects: The process of teaching subjects Textile Materials at Technical Practical High School to 34 students of class 14D02 of “Sewing techonoly” Study scope: In this study, we focus on teaching chapter 2, "Textile Materials" at Technical Practical High School 4. Research hypothesis Applying problem solving teaching in teaching “Textile Materials” will enhauce students abilities in decision making and reporting in learning 5. Research task - Study of the theoretical basis of problem solving teaching - Study the curriculum of Textile Materials - Develop problematic situations in chaper 2, "Textile Materials" - Designing lesson plans of chapter 2,"Textile Materials" - Cary out empirical experiment pedagogy to evaluate the effectiveness of applying problem solving in teaching of Textile Materials vi
10. 6. Research methods - Literature study - Experimental study - Statistics 7. Thesis structure - Preamble - Thesis’content includes 3 chapters + Chapter 1: Rationale of teaching problem solving + Chapter 2: Applying problem-solving teaching subjects teaching materials + Chapter 3: Emperical experiment - Conclusion Conclusions and recommendations Contributing further clarified the rationale of problem solving teaching of Textile Materials" at Technical Practical High School Applying problem-solving teaching to teach Textile Materials to improve the quality of student learning in subjects and situations associated with this viecsau, namely 5 lessons: - Lesson 1: Classification of materials - Garments. - Lesson 2: Woven - Lesson 3: Fabrics - Lesson 4: The complete product - Lesson 5: Method recognized know- preserving - choice of fabrics and textile products Research Next topic: Extending the scope of the topic, not only in one chapter but the whole subject “Textile Materials” vii
11. MỤC LỤC LÝ LỊCH KHOA HỌC i LỜI CAM ĐOAN ii LỜI CẢM ƠN iii TÓM TẮT LUẬN VĂN iv MỞ ĐẦU iv ABSTRACT vi MỤC LỤC viii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT xii DANH SÁCH CÁC BẢNG xiii DANH SÁCH CÁC HÌNH xiv MỞ ĐẦU 1 1. Lý do chọn đề tài đề tài 1 2. Mục tiêu nghiên cứu 3 3. Đối tượng, khánh thể và phạm vi nghiên cứu 3 4. Giả thuyết nghiên cứu 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 4 6. Phương pháp nghiên cứu 4 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA DẠY HỌC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 6 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu 6 1.1.1. Nghiên cứu ở nước ngoài 6 1.1.2. Nghiên cứu ở trong nước 8 1.2. Các khái niệm 9 1.2.1 Vấn đề 9 1.2.2 Tình huống 10 1.2.3 Tình huống có vấn đề 10 1.3 Dạy học giải quyết vấn đề 11 1.3.1 Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề 11 1.3.2. Đặc trưng của phương pháp dạy học giải quyết vấn đề vào dạy học môn học 12 1.3.3 Những giai đoạn có mục đích chuyên biệt trong quá trình dạy học theo phương pháp giải quyết vấn đề 12 1.3.4 Các hình thức tổ chức dạy học theo phương pháp giải quyết vấn đề 13 viii
12. 1.3.5 Các mức độ của dạy học giải quyết vấn đề 14 1.3.6 Phương pháp nghiên cứu tình huống trong dạy học giải quyết vấn đề 15 1.4 Các loại tình huống có vấn đề 17 1.4.1 Tình huống nghịch lý và bế tắc 17 1.4.2 Tình huống lựa chọn 18 1.4.3 Tình huống “Tại sao” 18 1.5 kết luận chương 1 18 Chương 2 THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔN VẬT LIỆU DỆT MAY Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC KỸ THUẬT THỰC HÀNH THUỘC TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP HCM 19 2.1 Vài nét về trường Trung học Kỹ thuật Thực hành thuộc trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM 19 2.1.1 Lịch sử hình thành 19 2.2 Đề cương chi tiết của môn vật liệu dệt may 22 2.3 Mục tiêu dạy học của chương 2 “Vật liệu May” 24 2.4 Nội dung kiến thức của chương 2 24 2.4.1 Bài 1: Phân loại nguyên phụ liệu - Sản phẩm may mặc 24 2.4.1.1 Khái quát chung về vải 25 2.4.1.2 Vải không dệt 25 2.4.1.3 Vật liệu da 26 2.4.2 Bài 2: Vải dệt thoi 26 2.4.2.1 Một số định nghĩa 26 2.4.2.2. Các kiểu dệt cơ bản 27 2.4.3 Bài 3: Vải dệt kim 27 2.4.3.1 Vải dệt kim đan ngang 27 2.4.3.2 Vải dệt kim đan dọc 28 2.4.4 Bài 4: Quá trình hoàn chỉnh sản phẩm 29 2.4.4.1 Đốt đầu xơ 29 2.4.4.2 Giũ hồ 29 2.4.4.3 Nấu vải 29 2.4.4.4 Nhuộm 30 2.4.4.5 In hoa 30 ix
13. 2.4.5 Bài 5: Phương pháp nhận biết- Bảo quản - Lựa chọn vải và sản phẩm vải . 31 2.4.5.1 Nhận biết, sử dụng – Bảo quản vải sợi bông 31 2.4.5.2 Nhận biết, sử dụng – Bảo quản vải sợi len 31 2.4.5.3 Nhận biết, sử dụng – Bảo quản vải tơ tằm 31 2.4.5.4 Nhận biết, sử dụng – Bảo quản vải vitco 32 2.4.5.5 Nhận biết, sử dụng – Bảo quản vải polieste 32 2.5 Thực trạng dạy học chương 2 “Vật liệu May” môn Vật liệu Dệt May 32 2.5.1 Phân tích đánh giá kết quả khảo sát phiếu phỏng vấn học sinh 33 2.5.2 Phân tích đánh giá kết quả khảo sát phiếu trao đổi ý kiến với giảng viên dạy môn Vật liệu Dệt May. 34 2.5.3 Những kết luận về thực trạng 34 2.6 Kết luận chương 2 35 Chương 3 36 VẬN DỤNG DẠY HỌC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ DẠY HỌC CHƯƠNG 2 MÔN VẬT LIỆU DỆT MAY 36 3.1 Khả năng vận dụng dạy học giải quyết vấn đề ở chương 2 “Vật liệu May” 36 3.2 Một số tình huống có vấn đề điển hình trong dạy học chương 2 “Vật liệu May” 36 3.2.1 Tình huống lựa chọn 36 3.2.1.1 Tình huống1 (Mức độ 1): Phân loại nguyên, phụ liệu 36 3.2.1.2 Tình huống 2 (Mức độ 1): Phân biệt các loại kiểu dệt kim đan ngang 37 3.2.1.3 Tình huống 3 (Mức độ 1): Quá trình hoàn chỉnh sản phẩm 37 3.2.2 Tình huống tại sao 38 3.2.2.1 Tình huống 4 (Mức độ 2): Xác định canh sợi 38 3.2.2.2 Tình huống 5 (Mức độ 2): Phương pháp nhận biết, sử dụng –bảo quản vải và sản phẩm vải 38 3.2.2.3 Tình huống 6 (Mức độ 2): Nhận biết sợi pha từ bông và polieste 38 3.3 Xây dựng tiến trình dạy học một số bài ở chương 2 “Vật liệu May” 39 Bài học số 1: Phân loại nguyên phụ liệu - Sản phẩm may mặc 39 3.3.1 Mục tiêu của bài học 39 3.3.2 Chuẩn bị 39 x
14. 3.3.3 Phương tiện dạy học 39 3.3.4 Vấn đề được sử dụng 39 3.3.5 Thực hiện bài học 41 3.4 Thực nghiệm sư phạm 45 3.4.1 Mục đích của thực ngiệm sư phạm 45 3.4.2 Nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm 46 3.4.3 Đối tượng của thực nghiệm sư phạm 46 3.4.4 Phương pháp thực nghiệm 46 3.4.5 Đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm 47 3.4.5.1 Đánh giá định tính 47 3.4.5.2 Đánh giá định lượng 50 3.5 Kết luận chương 3 54 KẾT LUẬN CHUNG 55 TÀI LIỆU THAM KHẢO 57 PHỤ LỤC 1 59 PHỤ LỤC 2 61 PHỤ LỤC 3 63 PHỤ LỤC 4 88 PHỤ LỤC 5 89 MỘT SỐ HÌNH ẢNH THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM 89 xi
15. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Viết tắt Viết đầy đủ GQVĐ Giải quyết vấn đề t Trước s sau Gv Giáo viên Hs Học sinh PPDH Phương pháp dạy học xii
16. DANH SÁCH CÁC BẢNG Bảng 1.1 Các kiểu phương pháp tình huống 16 Bảng 2.1 Kết quả khảo sát phiếu phỏng vấn học 33 Bảng 3.1 Điểm quá trình 50 Bảng 3.2 Thống kê các điểm số kết quả bài kiểm tra 51 Bảng 3.3 Phân phối tần suất 51 Bảng 3.4 Phân phối tần suất lũy tích 52 Bảng 3.5 Tham số thống kê 53 xiii
17. DANH SÁCH CÁC HÌNH Đồ thị 3.1 Phân phối tần suất 52 Đồ thị 3.2 Phân bố tần suất lũy tích 53 xiv
18. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài đề tài Ở hầu khắp các nước, rèn luyện năng lực sáng tạo cho người học là một điều quan tâm đặc biệt. Trong Luật Giáo dục Việt Nam năm 2005, điều 5 .2, chương 1 đã ghi "Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học; bồi dưỡng cho người học năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên". [1] Giáo dục nước ta đang hoạt động giảng dạy theo phương pháp thuyết trình, làm mẫu là đại đa số, vì chương trình quá nặng đòi hỏi người dạy phải chạy theo chương trình đã quy định. Do đó, người học luôn ở trong trạng thái thụ động: Lười phát biểu, ít góp ý kiến xây dựng bài và kết quả sau này là khi ra trường tham gia hoạt động ngoài xã hội không có kỹ năng giao tiếp tốt, không giải quyết được các tình huống trong cuộc sống và nghề nghiệp một cách tinh tế, đặc biệt là những lao động chuyên nghiệp có trình độ tay nghề như các sinh viên trường trung học kỹ thuật thực hành. Người học ở trường vào làm việc ở các doanh nghiệp phải có khả năng giải quyết các tình huống có vấn đề trong chuyên môn tốt hơn những công nhân lao động lâu năm, có như vậy thì người sử dụng lao động mới tuyển vào làm việc và trả mức lương khá. Nhiều sinh viên ra trường không tìm được việc làm vì thiếu các kỹ năng giải quyết tình huống, từ khâu phỏng vấn các nhà sử dụng lao động đã thấy được điểm yếu của các sinh viên. Trong thực tế, nhiều công ty họ yêu cầu người lao động không chỉ giỏi ở chuyên môn mà phải biết nhìn nhận vấn đề và xử lý vấn đề. Trong công cuộc cải cách giáo dục đã và đang diễn ra thì: Đại hội XI đặt vấn đề “Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục”. Trong công cuộc đổi mới chương trình, dạy học theo tích hợp một số môn học nhằm hướng người học tiếp cận vấn đề một cách thực tế hơn và biết áp dụng vào thực tiễn, hay nói cách khác là dạy học theo hướng tiếp cận năng lực. Trong một xã hội đang phát triển nhanh theo cơ chế thị trường, cạnh tranh 1
19. gay gắt thì phát hiện sớm và giải quyết hợp lý những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn là một năng lực đảm bảo sự thành công trong cuộc sống. Vì vậy, tập dượt cho học sinh biết phát hiện, đặt ra và giải quyết những vấn đề gặp phải trong học tập, trong cuộc sống của cá nhân, gia đình và cộng đồng không chỉ có ý nghĩa ở tầm phương pháp dạy học mà phải được đặt như một mục tiêu giáo dục và đào tạo. Dạy học GQVĐ là một hướng tiếp cận phù hợp với triết lý về khoa học và giáo dục hiện đại đáp ứng tốt những yêu cầu về giáo dục thế kỉ 21. Dạy học truyền thống thì chỉ lo chất đầy - càng đầy càng t ốt - kho kiến thức cho người học, vì kiến thức được xem như là của báu đã được chuẩn bị sẵn, người học chỉ cần chiếm giữ được nhiều càng tốt. Dạy học theo cách "Giải quyết vấn đề" thì kiến thức mà người học cần có để giúp người học giải quyết được vấn đề do chính các em tìm ra, sáng t ạo ra qua một tiến trình tìm hiểu vấn đề, đặt vấn đề, tưởng tượng các mối liên quan, đặt giả thuyết và so sánh, đánh giá các giả huyết, lựa chọn giả thuyết thích hợp, rồi tiếp đó d ùng các kiến thức đã có cùng với các giả thuyết mới để đề xuất các lời giải, đánh giá các lời giải cho đến khi tìm được lời giải thoả đáng, có thể chấp nhận được. Như vậy, "Giải quyết vấn đề" thực tế là một quá trình sáng tạo của người học, người học phải tự mình vận dụng các năng lực trí tuệ của mình để liên tục tưởng tượng, tìm kiếm, sáng tạo, để rồi có được cái cảm giác là t ự mình sáng t ạo ra cái kiến thức mà mình cần có, chứ kiến thức không phải là cái mà mình được hưởng sẵn từ đâu đó một cách thụ động. Vai trò của người thầy không phải vì thế mà bị coi nhẹ, mà như J. Dewey xác định, đó là vai trò của người đồng hành như một người bạn có kinh nghiệm, khuyên nhủ, hướng dẫn, và cho người học biết những gì mà thầy biết về vấn đề đ ược đặt ra; có nghĩa là người thầy không đóng vai trò là người rao giảng và truyền thụ hững "niềm tin chân lý" đã có sẵn, mà là người bạn cùng với học trò chia sẻ những vui buồn trên con đường cùng tìm kiếm những kiến thức trong một tiến trình sáng tạo. Học theo cách đó người học sẽ có được biết tìm kiếm và sáng tạo, có khả năng chủ động tự tìm kiếm kiến thức và giải pháp cho những bài toán mà mình có thể gặp phải trong cuộc đời, người dậy có thêm nhiều khả năng truyền thụ cho người học nhiều loại hiểu biết, cả những hiểu biết đã 2
20. chứng minh được một cách lôgíc cũng như nhiều hiểu biết còn dưới dạng những dự đoán, giả định, giả thuyết Chính vì những lý do trên mà dạy học dựa trên việ c GQVĐ xuất phát từ tình huống thực tế của cuộc sống, thực tế nghề nghiệp và thực tế thời đại. Nền giáo dục của Việt Nam hiện nay đang trên đà hội nhập với nền giáo dục thế giới. Muốn vậy, dạy học "Giải quyết vấn đề" cần được xem là một yếu tố quan trọng trong giáo dục.Thực trạng của giáo dục cũng như việc đổi mới PPDH luôn được phản ánh như một vấn đề có tính thời sự của Việt Nam. Trong quá trình dạy học của mình, tác giả thường xuyên tìm và áp dụng các PPDH tích cực và cũng thường xuyên tiếp xúc với các đề thi của học sinh. Dạy học GQVĐ có nhiều ưu điểm nổi trội, song vấn đề là làm thế nào để có thể sử dụng một cách có hiệu quả dạy học GQVĐ? Để dạy học GQVĐ được áp dụng có hiệu quả thì một điều quan trọng không thể thiếu được là áp dụng dạy học GQVĐ đối với tùy từng đối tượng học sinh. Vì vậy tôi có mong muốn tìm kiếm từng giai đoạn của dạy học GQVĐ trong dạy học. Với những lý do trên, tôi đã chọn đề tài “Vận dụng dạy học giải quyết vấn đề trong dạy học môn Vật liệu Dệt May ở Trường Trung học Kỹ thuật Thực hành” 2. Mục tiêu nghiên cứu Vận dụng dạy học giải quyết vấn đề vào dạy học môn Vật liệu Dệt May ở Trường Trung học Kỹ thuật Thực hành nhằm nâng cao chất lượng học tập( Khả năng thuyết trình và làm việc nhóm) của học sinh 3. Đối tượng, khánh thể và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động dạy học giải quyết vấn đề trong dạy học chương 2 môn Vật liệu Dệt May ở Trường Trung học Kỹ thuật Thực hành - Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy môn Vật liệu Dệt may ở Trường Trung học Kỹ thuật Thực hành cho 34 học sinh ngành Công nghệ May lớp học 14Đ09 - Phạm vi nghiên cứu: Đề tài chỉ nghiên cứu chương 2 “Vật liệu May” môn vật liệu dệt may ở Trường Trung học Kỹ thuật Thực hành 4. Giả thuyết nghiên cứu 3
21. Nếu vận dụng dạy học giải quyết vấn đề vào dạy học môn Vật Liệu Dệt May thì sẽ phát huy được khả năng thuyết trình và làm việc nhóm để giải quyết vấn đề trong học tập của học sinh 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận của dạy học giải quyết vấn đề - Nghiên cứu giáo trình môn Vật liệu Dệt May - Xây dựng các tình huống có vấn đề trong phần 2 “Vật liệu May” môn Vật liệu Dệt May - Thiết kế các giáo án dạy học chương 2 “Vật liệu May” môn Vật liệu Dệt May - Thực nghiệm sư phạm để đánh giá hiệu quả của việc vận dụng dạy học giải quyết vấn đề vào dạy học môn Vật liệu Dệt May 6. Phương pháp nghiên cứu Người nghiên cứu sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: - Nghiên cứu tài liệu: Nghiên cứu các tài liệu lý luận, sách, báo, tạp chí, nghị quyết cũng như các luận văn khoa học có liên quan để làm rõ những vấn đề mà đề tài nghiên cứu. - Nghiên cứu thực tiễn Tiến hành quan sát các hoạt động của giáo viên và học sinh trong quá trình dạy học nhằm tìm hiểu kinh nghiệm, thu thập những tài liệu sống động về việc vận dụng phương pháp giải quyết vấn đề trong dạy học. Tiến hành trao đổi trực tiếp với giáo viên dạy để tìm hiểu quan niệm, thái độ và các phương pháp mà giáo viên đã sử dụng cùng với những thuận lợi và khó khăn mà họ thường gặp trong trong quá trình dạy học chuyện với học sinh nhằm tìm hiểu thái độ, mong muốn của các em trong giờ học. Điều tra học sinh về thái độ, mong muốn trong giờ học Vật liệu Dệt May thông qua hệ thống câu hỏi. Điều tra giáo viên về nhận thức, thái độ và các phương pháp mà họ thường dùng trong quá trình dạy học các môn về tự nhiên và xã hội nói chung và môn Vật liệu Dệt May nói riêng, những thuận lợi và khó khăn mà họ thường gặp. Dựa vào giả thuyết khoa học đã đặt ra, tiến hành thực nghiệm ở trường để xét hiệu quả và tính khả thi của việc vận dụng phương pháp dạy học giải 4
22. S K L 0 0 2 1 5 4