Luận văn Vận dụng các kỹ thuật đánh giá tích cực trong dạy học môn toán lớp 6 tại trường Thực hành Sư phạm Sóc Trăng (Phần 1)

Nội dung text: Luận văn Vận dụng các kỹ thuật đánh giá tích cực trong dạy học môn toán lớp 6 tại trường Thực hành Sư phạm Sóc Trăng (Phần 1)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUÁCH MỸ QUYÊN VẬN DỤNG CÁC KỸ THUẬT ĐÁNH GIÁ TÍCH CỰC TRONG DẠY HỌC MÔN TOÁN LỚP 6 TẠI TRƯỜNG THỰC HÀNH SƯ PHẠM SÓC TRĂNG NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 601401 S K C0 0 4 6 1 0 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10/2015
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUÁCH MỸ QUYÊN VẬN DỤNG CÁC KỸ THUẬT ĐÁNH GIÁ TÍCH CỰC TRONG DẠY HỌC MÔN TOÁN LỚP 6 TẠI TRƯỜNG THỰC HÀNH SƯ PHẠM SÓC TRĂNG NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 601401 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10/2015
3. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUÁCH MỸ QUYÊN VẬN DỤNG CÁC KỸ THUẬT ĐÁNH GIÁ TÍCH CỰC TRONG DẠY HỌC MÔN TOÁN LỚP 6 TẠI TRƯỜNG THỰC HÀNH SƯ PHẠM SÓC TRĂNG NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 601401 Hướng dẫn khoa học: PGS.TS. DƯƠNG THỊ KIM OANH Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10/2015
4. LÝ LỊCH KHOA HỌC I. LÝ LỊCH SƠ LƢỢC: Họ & tên: Quách Mỹ Quyên Giới tính: Nữ Ngày, tháng, năm sinh: 04/12/1985 Nơi sinh: Sóc Trăng Quê quán: Sóc Trăng Dân tộc: Kinh Chỗ ở riêng hoặc địa chỉ liên lạc: 121, tỉnh lộ 934, ấp Hòa Mỹ, thị trấn Mỹ Xuyên, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng. Điện thoại cơ quan: Điện thoại nhà riêng: Fax: E-mail: II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO: 1. Cao đẳng: Hệ đào tạo: Chính quy Thời gian đào tạo từ 08/2004 đến 8/2007 Nơi học (trƣờng, thành phố): Trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Sóc Trăng. Ngành học: Sƣ phạm Toán - Lý. 2. Đại học: Hệ đào tạo: Vừa làm vừa học Thời gian đào tạo từ 08/2008 đến 08/2010 Nơi học (trƣờng, thành phố): Trƣờng Đại học Đồng Tháp. Ngành học: Sƣ phạm Toán. Tên đồ án, luận án hoặc môn thi tốt nghiệp: “Cải tiến hoạt động đánh giá trong dạy học toán hình học lớp 8 theo định hƣớng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh”. Ngày & nơi bảo vệ đồ án, luận án hoặc thi tốt nghiệp: Trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Sóc Trăng. Ngƣời hƣớng dẫn: TS. Nguyễn Dƣơng Hoàng. i
5. III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC: Thời gian Nơi công tác Công việc đảm nhiệm Cán bộ phòng Tổ chức cán bộ. Từ 09/2007 Trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Sóc Kiêm nhiệm giảng dạy bộ đến nay Trăng môn Toán tại Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng. ii
6. LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2015 Ngƣời cam đoan Quách Mỹ Quyên iii
7. LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, ngƣời nghiên cứu đã nhận đƣợc rất nhiều sự giúp đỡ. Trƣớc hết, ngƣời nghiên cứu xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Dƣơng Thị Kim Oanh, giảng viên Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh đã chỉ bảo và hƣớng dẫn tận tình từ khi ngƣời nghiên cứu bắt đầu thực hiện chuyên đề 1 cho đến luận văn. Ngoài ra, ngƣời nghiên cứu xin cám ơn: Quý Thầy, Cô tham gia giảng dạy lớp Cao học ngành Giáo dục học khóa 2013 - 2015 đã hết lòng truyền đạt những tri thức khoa học và chia sẻ những kinh nghiệm quý báu về các lĩnh vực chuyên môn, đó là nền tảng vững chắc để ngƣời nghiên cứu thực hiện đề tài này. Ban Giám hiệu, các Thầy, Cô Trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm và Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng cùng các em học sinh lớp 6 tại Trƣờng đã giúp đỡ, hỗ trợ, hợp tác trong quá trình khảo sát và thực nghiệm sƣ phạm, tạo điều kiện thuận lợi cho ngƣời nghiên cứu hoàn thành luận văn đúng thời gian quy định. Tất cả bạn bè, anh, chị, em học viên cao học ngành Giáo dục học, Lý luận và Phƣơng pháp dạy học khóa 2013 - 2015 đã động viên, giúp đỡ ngƣời nghiên cứu trong suốt thời gian học tập. TP Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2015 Quách Mỹ Quyên iv
8. TÓM TẮT Trong quá trình dạy học, đánh giá không chỉ đơn thuần chú trọng vào kết quả học tập mà phải vì sự tiến bộ của ngƣời học và phải đƣợc xem nhƣ là quá trình học tập. Thực hiện nghiêm túc quá trình đánh giá, đặc biệt là vận dụng linh hoạt các phƣơng pháp, kỹ thuật đánh giá còn giúp cho chúng ta nhanh chóng hoàn thiện tối ƣu quá trình dạy học, kiểm chứng chất lƣợng hiệu quả giờ học và trình độ nghề nghiệp của giáo viên, đồng thời giúp cho ngƣời học nhận biết những chỗ hổng kiến thức mà họ chƣa nắm rõ. Môn Toán thuộc khoa học tự nhiên có tính logic, tính trừu tƣợng cao và thực tiễn phổ dụng. Mục tiêu dạy học Toán Trung học cơ sở tập trung vào việc phát triển tƣ duy và năng lực cho học sinh. Hoạt động đánh giá hiện nay tại Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng còn mang tính hình thức, thiên nhiều về kinh nghiệm, thói quen; phƣơng pháp đánh giá chƣa đa dạng, chƣa đảm bảo đƣợc các kỹ thuật đánh giá cần thiết. Xuất phát từ những lý do trên, ngƣời nghiên cứu thực hiện đề tài “Vận dụng các kỹ thuật đánh giá tích cực trong dạy học môn Toán lớp 6 tại Trường Thực hành Sư phạm Sóc Trăng”. Luận văn đƣợc thực hiện từ tháng 02 năm 2015 đến tháng 8 năm 2015 tại Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng. Nội dung luận văn có cấu trúc nhƣ sau: Mở đầu Trình bày lý do chọn đề tài, đề ra mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu, xác định đối tƣợng và khách thể nghiên cứu, lập giả thuyết và phạm vi nghiên cứu, lựa chọn các phƣơng pháp nghiên cứu để thực hiện đề tài. Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về kỹ thuật đánh giá tích cực trong dạy học. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về kỹ thuật đánh giá tích cực trong dạy học; khái quát về đánh giá kết quả học tập; trình bày quan điểm đánh giá tích cực trong dạy học; làm nổi bật mối quan hệ giữa đánh giá và các thành tố của QTDH; tổng hợp một số kỹ thuật đánh giá tích cực trong dạy học. v
9. Chƣơng 2: Thực trạng công tác đánh giá kết quả học tập môn Toán lớp 6 tại Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng. Giới thiệu sơ lƣợc về Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng và chƣơng trình môn Toán lớp 6. Nghiên cứu thực trạng công tác đánh giá kết quả học tập môn Toán lớp 6 tại Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng, gồm các nội dung cơ bản: Thực trạng nhận thức của GV về vai trò của đánh giá trong dạy học môn Toán lớp 6; Thực trạng công tác đánh giá kết quả học tập môn Toán lớp 6 tại Trƣờng THSP Sóc Trăng; Nguyên nhân hạn chế của hoạt động đánh giá KQHT môn Toán lớp 6; Thái độ của học sinh trong giờ học môn Toán lớp 6 tại Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng; Những lý do học sinh thích và không thích học môn Toán lớp 6 tại Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng; Hành động của học sinh khi giáo viên giao bài tập trên lớp và về nhà; Những năng lực của học sinh đƣợc hình thành khi thực hiện nhiệm vụ học tập mà giáo viên giao. Chƣơng 3: Vận dụng các kỹ thuật đánh giá tích cực trong dạy học môn Toán lớp 6 tại Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng. Làm rõ một số nguyên tắc vận dụng các kỹ thuật đánh giá tích cực trong dạy học môn Toán lớp 6 tại Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng. Cấu trúc nội dung dạy học môn Toán lớp 6 theo hƣớng vận dụng các kỹ thuật đánh giá tích cực. Thiết kế giáo án thực nghiệm sƣ phạm, đồng thời tiến hành dạy thực nghiệm có đối chứng với lớp 6A và lớp 6B. Phân tích, đánh giá và rút ra kết luận về kết quả thực nghiệm. Kết luận và kiến nghị: Trình bày những kết quả đạt đƣợc của đề tài và đề ra một số hƣớng gợi mở để có thể phát triển đề tài. vi
10. ABSTRACT During teaching process, assessment is not only focusing on learning outcomes merely, but also on learners’ achievements and it should be considered as a studying process. Implementing assessment process seriously; especially, applying the flexible methods, assessment techniques help us achieve the best results in teaching process, verifying the quality of learning period and teacher’s occupational level. Moreover, it helps learners recognize a gap in their knowledge which they have not got. Maths is a natural, scientific subject which is logical, high abstract, real and popular. The purpose of teaching Maths in secondary shool is to develop pupils’ thoughts and abilities. Currently, assessment activities at the Soc Trang Pedagogical Practice school are still superficial, experienced and routine - minded. Assessment methods are not varied and assessment techniques are not guaranteed. From the above reasons, the reseacher has made the subject “Applying the positive assessment techniques in teaching Maths grade 6 at Soc Trang Pedagogical Practice school”. The thesis was carried out from February 2015 to August 2015 at Soc Trang Pedagogical Practice school. The contents of the thesis are structured as follows: Beginning Presenting the reasons to select the topic, proposing the research objectives and research tasks, determining the objects and the subjects for research, setting research supposition and scope of the reseach and choosing the research methods to implement the project. Chapter 1: Theoretical basic related to positive assessment techniques in teaching. Systematizing theoretical basic of positive assessment techniques in teaching; overviewing the assessment of learning outcomes; presenting positive assessment viewpoints in teaching; highlighting the relationship between the vii
11. assessment and the elements of the teaching process; summarizing in general some positive assessment techniques in teaching. Chapter 2: Reality of learning outcomes assessment in Maths grade 6 at Soc Trang Pedagogical Practice school. Clarifying some principles when applying the positive assessment techniques in teaching Maths grade 6 at Soc Trang Pedagogical Practice school. Introducing briefly about Soc Trang Pedagogical Practice school and the curriculum of Maths grade 6. Researching the reality of assessment of learning outcomes in Maths grade 6 at Soc Trang Pedagogical Practice school including basic contents: the reality of teachers’ recognization about the roles of assessment in teaching Maths grade 6, reality of learning outcomes assessment in Maths grade 6 at Soc Trang Pedagogical Practice school, the reasons of limiting in learning outcomes assessment in Maths grade 6, the pupils’ attitudes in learning Maths grade 6 at Soc Trang Pedagogical Practice school, the reasons why pupils like or dislike learning Maths grade 6 at Soc Trang Pedagogical Practice school, the actions of pupils when teacher hands class exercises and homeworks over to them, the abilities that pupils have achieved as they carried out the learning tasks which teacher had handed over to them. Chapter 3: Applying the positive assessment techniques in teaching Maths grade 6 at Soc Trang Pedagogical Practice school. Clarifying some rules in applying the positive assessment techniques in teaching Maths grade 6 at Soc Trang Pedagogical Practice school. Content structures of teaching Maths grade 6 are being applied the positive assessment techniques. Designing pedagogic practical lesson plans, at the same time with teaching and comparing the experiments between class 6A and 6B. Analyzing, evaluating and giving the conclusions about the experimental results. Conclusions and Recommendation: Presenting the achieved results of thesis and introducing some recommendations to develop the thesis. viii
12. MỤC LỤC Lý lịch khoa học i Lời cam đoan iii Lời cảm ơn iv Tóm tắt v Abstract vii Mục lục ix Danh sách chữ viết tắt xii Danh sách các bảng xiii Danh sách các hình xv MỞ ĐẦU 1 1. Lý do chọn đề tài 1 2. Đối tƣợng nghiên cứu 3 3. Mục tiêu nghiên cứu 3 4. Nhiệm vụ nghiên cứu 3 5. Khách thể nghiên cứu 3 6. Giả thuyết nghiên cứu 3 7. Phạm vi nghiên cứu 3 8. Phƣơng pháp nghiên cứu 3 8.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận 4 8.2. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn 4 8.3. Phƣơng pháp thống kê toán học 5 9. Cấu trúc luận văn 5 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KỸ THUẬT ĐÁNH GIÁ TÍCH CỰC TRONG DẠY HỌC 6 1.1. TỔNG QUAN LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC TRÊN THẾ GIỚI VÀ TẠI VIỆT NAM 6 1.1.1. Trên thế giới 6 1.1.2. Tại Việt Nam 10 ix
13. 1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 15 1.2.1. Đánh giá 15 1.2.2. Tính tích cực 16 1.2.3. Kỹ thuật 17 1.2.4. Kỹ thuật đánh giá tích cực 17 1.2.5. Vận dụng các kỹ thuật đánh giá tích cực 18 1.3. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP 18 1.3.1. Mục đích của đánh giá kết quả học tập 18 1.3.2. Chức năng của đánh giá kết quả học tập 19 1.3.3. Nguyên tắc đánh giá 20 1.3.4. Quan điểm đánh giá tích cực trong dạy học 21 1.4. MỐI QUAN HỆ GIỮA ĐÁNH GIÁ VÀ CÁC THÀNH TỐ CỦA QUÁ TRÌNH DẠY HỌC 23 1.5. CÁC DẠNG ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC 25 1.6. KỸ THUẬT ĐÁNH GIÁ TÍCH CỰC TRONG DẠY HỌC 26 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 37 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN TOÁN LỚP 6 TẠI TRƢỜNG THỰC HÀNH SƢ PHẠM SÓC TRĂNG 38 2.1. KHÁI QUÁT VỀ TRƢỜNG THỰC HÀNH SƢ PHẠM SÓC TRĂNG 38 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển 38 2.1.2. Chức năng - nhiệm vụ 39 2.1.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy và nhân sự 40 2.1.4. Cơ sở vật chất 41 2.2. SƠ LƢỢC CHƢƠNG TRÌNH MÔN TOÁN LỚP 6 41 2.2.1. Mục đích của môn Toán ở trƣờng Trung học cơ sở 41 2.2.2. Đánh giá trong bộ môn Toán 42 2.2.3. Nội dung chƣơng trình môn Toán lớp 6 43 2.3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN TOÁN LỚP 6 TẠI TRƢỜNG THỰC HÀNH SƢ PHẠM SÓC TRĂNG 51 x
14. KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 68 Chƣơng 3. VẬN DỤNG CÁC KỸ THUẬT ĐÁNH GIÁ TÍCH CỰC TRONG DẠY HỌC MÔN TOÁN LỚP 6 TẠI TRƢỜNG THỰC HÀNH SƢ PHẠM SÓC TRĂNG 70 3.1. NGUYÊN TẮC VẬN DỤNG CÁC KỸ THUẬT ĐÁNH GIÁ TÍCH CỰC TRONG DẠY HỌC MÔN TOÁN LỚP 6 TẠI TRƢỜNG THỰC HÀNH SƢ PHẠM SÓC TRĂNG 70 3.2. CẤU TRÚC NỘI DUNG DẠY HỌC MÔN TOÁN LỚP 6 THEO HƢỚNG VẬN DỤNG CÁC KỸ THUẬT ĐÁNH GIÁ TÍCH CỰC 71 3.3. THIẾT KẾ GIÁO ÁN VẬN DỤNG CÁC KỸ THUẬT ĐÁNH GIÁ TÍCH CỰC TRONG DẠY HỌC MÔN TOÁN LỚP 6 TẠI TRƢỜNG THỰC HÀNH SƢ PHẠM SÓC TRĂNG 90 3.4. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM 98 3.4.1. Mục đích thực nghiệm 98 3.4.2. Đối tƣợng thực nghiệm 98 3.4.3. Nội dung thực nghiệm 98 3.4.4. Phƣơng pháp thực nghiệm 99 3.4.5. Phân tích kết quả thực nghiệm 100 3.4.6. Đánh giá kết quả thực nghiệm 113 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 115 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 117 TÀI LIỆU THAM KHẢO 121 PHỤ LỤC 125 xi
15. DANH SÁCH CHỮ VIẾT TẮT TT Từ viết tắt Nội dung 1 CĐSP Cao đẳng Sƣ phạm 2 GV Giáo viên 3 HS Học sinh 4 KQHT Kết quả học tập 5 NXB Nhà xuất bản 6 PPCT Phân phối chƣơng trình 7 QTDH Quá trình dạy học 8 SGK Sách giáo khoa 9 THCS Trung học cơ sở 10 THSP Thực hành Sƣ phạm xii
16. DANH SÁCH CÁC BẢNG BẢNG TRANG Bảng 1.1. So sánh quan điểm đánh giá truyền thống và tích cực 22 Bảng 1.2. Phiếu đánh giá Rubric 30 Bảng 2.1. Bảng thống kê trình độ theo chức danh nghề nghiệp 40 Bảng 2.2. Danh sách giáo viên tham gia giảng dạy môn Toán 41 Bảng 2.3. Phân phối chƣơng trình môn Toán lớp 6 48 Bảng 2.4. Thái độ của học sinh trong giờ học môn Toán lớp 6 60 Bảng 2.5. Lý do học sinh thích học môn Toán 61 Bảng 2.6. Lý do học sinh không thích học môn Toán 62 Bảng 2.7. Hành động của HS khi GV giao bài tập trên lớp 63 Bảng 2.8. Hành động của HS khi GV giao bài tập về nhà 64 Bảng 2.9. Những năng lực của HS đƣợc hình thành khi thực hiện nhiệm vụ học tập mà GV giao 65 Bảng 3.1. Cấu trúc mục tiêu, nội dung, phƣơng pháp và đánh giá KQHT môn Toán lớp 6 72 Bảng 3.2. Tên bài thiết kế dạy thực nghiệm 91 Bảng 3.3. Thái độ của HS trong giờ học môn Toán 101 Bảng 3.4. Những hoạt động của HS trong giờ học môn Toán 102 Bảng 3.5. Ý kiến của HS về thời gian để hiểu và làm đƣợc bài tập 103 Bảng 3.6. Mức độ tiếp thu kiến thức của HS sau khi học xong một bài môn Toán 104 Bảng 3.7. Những năng lực của HS đƣợc phát triển khi học môn Toán 105 Bảng 3.8. Mức độ đánh giá KQHT của HS mà GV thực hiện trong 1 tiết học 106 Bảng 3.9. Giáo viên đƣợc mời dự giờ tiết dạy 107 Bảng 3.10. Bảng phân phối tần suất điểm số của 3 bài kiểm tra ở lớp đối chứng và lớp thực nghiệm 109 xiii
17. Bảng 3.11. Bảng mô tả số thống kê của 2 mẫu ở 3 bài kiểm tra của lớp đối chứng và lớp thực nghiệm 111 Bảng 3.12. Biểu thị kết quả của t và t qua 3 bài kiểm tra của lớp đối chứng và lớp thực nghiệm 113 xiv
18. DANH SÁCH CÁC HÌNH HÌNH TRANG Hình 1.1. Quan hệ giữa các thuật ngữ kiểm tra, đo lƣờng và đánh giá 15 Hình 1.2. Mối quan hệ giữa đánh giá với các thành tố của quá trình dạy học 23 Hình 1.3. Mối quan hệ của đánh giá với phƣơng pháp dạy học 25 Hình 1.4. Biểu đồ Ven 31 Hình 1.5. Sơ đồ xƣơng cá 31 Hình 1.6. Biểu đồ K-W-L-H 32 Hình 1.7. Đề cƣơng trống (Graph) 32 Hình 1.8. Bánh xe khái niệm 32 Hình 1.9. Mô hình minh họa kỹ thuật “Sàng lọc” 33 Hình 1.10. Mô hình minh họa kỹ thuật “Tia chớp” 34 Hình 1.11. Mô hình minh họa kỹ thuật “Bài tập 3-2-1” 35 Hình 2.1. Toàn cảnh Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng 38 Hình 2.2. Sơ đồ tổ chức Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng 40 Hình 2.3. Tiết dạy trong giờ học bình thƣờng của cô Tạ Thị Bé Nhí ở lớp 6A 55 Hình 2.4. Học sinh thực hiện báo cáo công việc trong giờ học ở lớp 6A 55 Hình 2.5. Tiết dạy trong giờ thao giảng giáo viên giỏi của cô Tô Đình Anh Thƣ ở lớp 6B 56 Hình 2.6. Giáo viên dự giờ cô Tô Đình Anh Thƣ ở lớp 6B 56 Hình 2.7. Mẫu phiếu học tập đƣợc cô Thƣ sử dụng trong tiết dạy 56 xv
19. MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Hiện nay, nhân loại đã bƣớc sang thế kỉ XXI - thế kỉ của ánh sáng khoa học kỹ thuật, của nền kinh tế tri thức, của sự tiến bộ và phát triển. Cũng nhƣ bất kỳ một quốc gia nào khác, Việt Nam đang chuyển mình ngày càng mạnh mẽ để hòa nhập với sự phát triển không ngừng của thế giới. Với mục tiêu đƣa Việt Nam trở thành nƣớc công nghiệp hiện đại vào năm 2020, Chính phủ Việt Nam đã và đang thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó tập trung phát triển giáo dục, đào tạo là quốc sách hàng đầu. Điều này đƣợc thể hiện cụ thể qua Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4 tháng 11 năm 2013 của Ban Chấp hành Trung ƣơng về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. Đổi mới giáo dục liên quan đến mọi mặt dạy học và giáo dục. Cũng nhƣ các thành tố khác của QTDH, đánh giá ảnh hƣởng trực tiếp tới phƣơng pháp dạy và học. Tuy nhiên, thực tế dạy học cho thấy, đánh giá là một khâu chƣa đƣợc coi trọng đúng mức, bộc lộ nhiều điểm yếu kém và lạc hậu. Vì vậy, việc làm cần phải tập trung, nỗ lực nhiều nhất, đầu tƣ nhiều thời gian, trí tuệ, tiền bạc nhất chính là đổi mới cách thức kiểm tra, đánh giá. Đây sẽ là động lực thúc đẩy các quá trình khác nhƣ đổi mới phƣơng pháp dạy học, đổi mới cách thức tổ chức hoạt động dạy học, đổi mới quản lý, Nghị quyết Hội nghị Trung ƣơng 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo cũng nêu rõ: “Đổi mới căn bản hình thức và phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo, bảo đảm trung thực, khách quan. Việc thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo cần từng bước theo các tiêu chí tiên tiến được xã hội và cộng đồng giáo dục thế giới tin cậy và công nhận. Phối hợp sử dụng kết quả đánh giá trong quá trình học với đánh giá cuối kỳ, cuối năm học; đánh giá của người dạy với tự đánh giá của người học; đánh giá của nhà trường với đánh giá của gia đình và của xã hội”[32]. Nhận thức đƣợc tầm quan 1
20. trọng của việc tăng cƣờng đổi mới kiểm tra đánh giá, trong những năm qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tập trung chỉ đạo đổi mới các hoạt động này nhằm tạo ra sự chuyển biến cơ bản về tổ chức hoạt động dạy học, góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục trong các trƣờng phổ thông. Trong quá trình dạy học, đánh giá không chỉ đơn thuần chú trọng vào KQHT mà phải vì sự tiến bộ của ngƣời học và phải đƣợc xem nhƣ là quá trình học tập. Thực hiện nghiêm túc quá trình đánh giá, đặc biệt là vận dụng linh hoạt các phƣơng pháp, kỹ thuật đánh giá còn giúp cho chúng ta nhanh chóng hoàn thiện tối ƣu quá trình dạy học, kiểm chứng chất lƣợng hiệu quả giờ học và trình độ nghề nghiệp của giáo viên, đồng thời giúp cho ngƣời học nhận biết những chỗ hổng kiến thức mà họ chƣa nắm rõ, Môn Toán thuộc khoa học tự nhiên có tính logic, tính trừu tƣợng cao và thực tiễn phổ dụng. Mục tiêu dạy học Toán THCS tập trung vào việc phát triển tƣ duy và năng lực cho học sinh. Vì vậy, việc tổ chức dạy học bộ môn này cần phải đƣợc quan tâm thực hiện sao cho phát huy đƣợc tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HS. Thực tế dạy học tại Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng cho thấy, việc đánh giá hiện nay còn mang tính hình thức, thiên nhiều về kinh nghiệm, thói quen; phƣơng pháp đánh giá chƣa đa dạng, chƣa đảm bảo đƣợc các kỹ thuật đánh giá cần thiết. Trong khi đó, cán bộ quản lý, GV lại chƣa đƣợc trang bị một cách đầy đủ về các phƣơng pháp và kỹ thuật đánh giá trong dạy học. Mặc dù đã có nhiều cố gắng đổi mới đánh giá trong thời gian qua bằng cách tăng cƣờng số lần kiểm tra, đánh giá nhƣng nội dung và hoạt động cụ thể đặc biệt là cách làm vẫn mang tính giải pháp tình thế, chƣa có tính đột phá. Việc lựa chọn các kỹ thuật đánh giá phù hợp để sử dụng trong quá trình dạy học nói chung và dạy học môn Toán lớp 6 nói riêng tại Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng sẽ giúp phát huy đƣợc mọi tiềm năng, góp phần nâng cao chất lƣợng giảng dạy và năng lực của học sinh. Xuất phát từ những lý do trên, ngƣời nghiên cứu thực hiện đề tài “Vận dụng các kỹ thuật đánh giá tích cực trong dạy học môn Toán lớp 6 tại Trường Thực hành Sư phạm Sóc Trăng”. 2
21. 2. ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU Kỹ thuật đánh giá tích cực trong dạy học. 3. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Vận dụng các kỹ thuật đánh giá tích cực trong dạy học môn Toán lớp 6 tại Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng. 4. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU Để đạt đƣợc mục tiêu trên, đề tài thực hiện những nhiệm vụ sau: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về kỹ thuật đánh giá tích cực trong dạy học. - Nghiên cứu thực trạng công tác đánh giá kết quả học tập môn Toán lớp 6 tại Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng. - Vận dụng các kỹ thuật đánh giá tích cực trong dạy học môn Toán lớp 6 tại Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng. 5. KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU Quá trình dạy học môn Toán lớp 6 tại Trƣờng THSP Sóc Trăng. 6. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU Hiện nay, hoạt động đánh giá trong dạy học môn Toán lớp 6 tại Trƣờng Thực hành Sƣ Phạm Sóc Trăng còn mang tính hình thức, chƣa đa dạng, không thể đánh giá đầy đủ năng lực và sự tiến bộ của ngƣời học. Nếu sử dụng các kỹ thuật đánh giá tích cực nhƣ: phiếu học tập, trắc nghiệm, bài tập 1 phút, trong dạy học môn Toán lớp 6 thì học sinh sẽ phát triển năng lực tƣ duy sáng tạo và giải quyết vấn đề, qua đó góp phần nâng cao chất lƣợng dạy học tại Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng. 7. PHẠM VI NGHIÊN CỨU Trong khuôn khổ của đề tài này, các nghiên cứu tập trung tìm hiểu, phân tích các kỹ thuật đánh giá tích cực trong dạy học môn Toán lớp 6 tại Trƣờng Thực hành Sƣ phạm Sóc Trăng nhƣ: phiếu học tập, trắc nghiệm, bài tập 1 phút, 8. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Để thực hiện đề tài này, ngƣời nghiên cứu đã sử dụng một số phƣơng pháp nghiên cứu sau: 3
22. S K L 0 0 2 1 5 4