Luận văn Tổ chức dạy học môn Access theo hướng tích hợp tại trường Cao đẳng công nghệ Thủ Đức (Phần 1)

Nội dung text: Luận văn Tổ chức dạy học môn Access theo hướng tích hợp tại trường Cao đẳng công nghệ Thủ Đức (Phần 1)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ PHAN GIA PHƯỚC TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN ACCESS THEO HƯỚNG TÍCH HỢP TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ THỦ ĐỨC S K C 0 0 03 27 84 1 NGÀNH : GIÁO DỤC HỌC - 601401 S K C 0 0 3 7 3 9 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, 2012
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ PHAN GIA PHƯỚC TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN ACCESS THEO HƯỚNG TÍCH HỢP TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ THỦ ĐỨC NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC – 601401 Hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ THU LAN Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2012
3. LÝ LỊCH KHOA HỌC I. LÝ LỊCH SƠ LƢỢC: Họ và tên: Phan Gia Phƣớc Giới tính: Nam Ngày, tháng, năm sinh: 30/10/1985 Nơi sinh: Đồng Nai Quê quán: Xuân Lộc – Đồng Nai Dân tộc: Hoa Địa chỉ liên lạc: 3/3 đƣờng 319, Phƣờng Tân Phú, Quận 9, TP. HCM Điện thoại riêng: 0974660075 Email: phuocpg@tdc.edu.vn II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO: 1. Trung học phổ thông: Thời gian đào tạo: từ 09/2000 đến 06/2003 Nơi học: Trƣờng Trung học phổ thông Xuân Lộc, huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai. 2. Đại học: Hệ đào tạo: Chính quy Thời gian đào tạo: từ 09/2004 đến 02/2009 Nơi học: Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh. Ngành học: Công nghệ thông tin. Khóa luận tốt nghiệp: Xây dựng ứng dụng web – ứng dụng bán hàng mỹ nghệ qua mạng. Nơi bảo vệ Khóa luận tốt nghiệp: Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật TP. HCM. Ngƣời hƣớng dẫn: Th.S Nguyễn Minh Đạo III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC: Thời gian Nơi công tác Công việc đảm nhiệm Trƣờng Cao đẳng Kỹ thuật Giáo viên khoa Từ 02/2009 đến 08/2009 Công nghệ Vạn Xuân Công nghệ thông tin Công ty TNHH SX – TM Từ 08/2009 đến 10/2011 Thiết kế và lập trình Web Lan Phƣơng Trƣờng Cao đẳng Giáo viên khoa Từ 11/2011 đến nay Công nghệ Thủ Đức Công nghệ thông tin i
4. LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 30 tháng 07 năm 2012 (Ký tên và ghi rõ họ tên) Phan Gia Phƣớc ii
5. LỜI CẢM ƠN Em xin chân thành cảm ơn Cô hướng dẫn:TS. Nguyễn Thị Thu Lan, Cô đã tận tình chỉ bảo và cung cấp những kinh nghiệm, những kiến thức quý báu để em hoàn thành Luận văn thật tốt. Xin kính chúc Cô luôn luôn mạnh khỏe, vui vẻ và hạnh phúc. Xin chân thành cảm ơn bộ phận Sau đại học – Phòng Đào tạo, Khoa Sư Phạm Kỹ Thuật trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh và đặc biệt là quý Thầy Cô giảng dạy lớp Cao học Giáo dục học khóa 18B. Em xin chân thành cảm ơn Ban Giám Hiệu trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức và các bạn đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ nhiệt tình trong thời gian học tập và hoàn thành Luận văn. Xin cảm ơn cá c anh , chị lớp Cao học Giáo dục học khóa 18B đã có nhiều đóng góp ý kiến quý bá u giúp em hoàn thành Luận văn tốt nghiệp. Xin gửi lòng biết ơn đến gia đình, người thân đã cổ vũ, động viên và tạo mọi điều kiện để em hoàn thành Luận văn thật tốt. Xin chân thành cảm ơn ! iii
6. TÓM TẮT Ngày nay, đất nƣớc ta đang phát triển mạnh mẽ về mọi mặt: kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục, y tế, nên yêu cầu đặt ra là chất lƣợng đội ngũ lao động phải ngày càng cao để đáp ứng tốt yêu cầu phát triển của đất nƣớc. Chính vì thế, vai trò của các trƣờng Đại học, Cao đẳng và Trung cấp là rất quan trọng trong việc đào tạo ra nguồn nhân lực có chất lƣợng cao này. Hiện nay, dạy học tích hợp đang đƣợc áp dụng trong nhiều trƣờng Trung cấp và Cao đẳng ở nƣớc ta nhằm đào tạo ra lực lƣợng lao động có kỹ năng hành nghề cao, đáp ứng tốt nhu cầu của thực tiễn sản xuất, kinh doanh, góp phần vào sự phát triển của đất nƣớc. Dạy học tích hợp có thể hiểu là một hình thức dạy học kết hợp giữa dạy lý thuyết và thực hành trong cùng một không gian, thời gian. Điều này có nghĩa là khi dạy một kỹ năng nào đó, phần kiến thức chuyên môn liên quan đến đâu sẽ đƣợc dạy đến đó và đƣợc thực hành kỹ năng ngay. Xu hƣớng dạy học theo hƣớng tích hợp là nhƣ thế. Tuy nhiên, nhiều giáo viên ở các trƣờng Trung cấp và Cao đẳng hiện nay còn gặp nhiều khó khăn, lúng túng trong việc dạy học theo hƣớng tích hợp, cụ thể là gặp khó khăn trong việc tổ chức triển khai dạy học bài dạy tích hợp nhƣ: xây dựng các bài giảng theo hƣớng tích hợp, cách soạn giáo án tích hợp, Do đó, nhằm giúp bản thân và các giáo viên khác khỏi lúng túng khi tiến hành tổ chức dạy học theo hƣớng này, ngƣời nghiên cứu đã quyết định chọn đề tài “Tổ chức dạy học môn Access theo hướng tích hợp tại trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức” với nội dung chính gồm có 3 chƣơng sau: Chương 1: Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu Chương 2: Cơ sở thực tiễn của vấn đề nghiên cứu Chương 3: Tổ chức dạy học môn Access theo hướng tích hợp tại Trường Cao Đẳng Công Nghệ Thủ Đức Cuối cùng là kết luận và các kiến nghị. iv
7. ABSTRACT Nowadays, our country has developed in all aspects, such as economy, culture, society, education, health care, . A quality labor force have changed to gain this developmental demand. Therefore, universities, colleges and vocational schools play a vital role in training these human resources. Integrated teaching has been applied widely in many colleges and vocational school in Vietnam in order to contribute to the training progress of the new labor force with skills, satified the demands of manufacturers or business premises as well as the development progress. Integrated teaching can be seen as a teaching method which combines both practice and theory in the same time and space. That is, when teaching a certain skill, any related technical knowledge part shall be taught and students shall practice right away. Until now, integration method is the trend of teaching in our sociaty, However, many teachers in the colleges and vocational schools have faced up to applying this method , such as organizing or planning the lecture in this approach – integration. Thus, in order to improve oneself as well as other teachers who implement this method more smoothly, the researcher decide to choose thesis “Organizing Integrated teaching to the Access subject at Thu Đuc College of technology”. This thesis is divided into three chapters: Chapter 1: Reviewing the major historical roots of Integrated teaching. Chapter 2: Surveying the real contexts of Integrated teaching. Chapter 3: Organizing Integrated teaching to the Access subject at Thu Đuc College of technology. The last section is Conclusions and Recommendations v
8. MỤC LỤC TRANG TỰA TRANG PHẦN MỞ ĐẦU 2 1. Lý do chọn đề tài: 2 1.1 Lý do khách quan: 2 1.2 Lý do chủ quan: 3 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu: 4 2.1 Mục tiêu nghiên cứu: 4 2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu: 4 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu: 4 3.1 Khách thể nghiên cứu: 4 3.2 Đối tƣợng nghiên cứu: 4 4. Giả thuyết nghiên cứu: 4 5. Giới hạn nội dung nghiên cứu: 5 6. Phƣơng pháp nghiên cứu: 5 6.1 Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận: 5 6.2 Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn: 5 6.2.1 Phƣơng pháp điều tra, phỏng vấn: 5 6.2.2 Phƣơng pháp quan sát: 5 6.2.3 Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm: 5 6.2.4 Phƣơng pháp thống kê: 5 Chƣơng 1 8 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 8 1.1 Lịch sử của vấn đề nghiên cứu: 8 1.1.1 Trên thế giới: 8 1.1.2 Ở Việt Nam: 9 1.2 Các khái niệm cơ bản của đề tài: 12 1.2.1 Dạy học: 12 vi
9. 1.2.2 Bài học: 12 1.2.3 Phƣơng pháp dạy học: 13 1.2.4 Tổ chức dạy học: 13 1.2.5 Khái niệm tích hợp (Integration): 13 1.2.6 Dạy học tích hợp (Integrated Teaching/Instruction): 15 1.2.7 Bài giảng tích hợp: 15 1.2.8 Khái niệm hoạt động tích hợp: 16 1.3 Đặc điểm của dạy học tích hợp: 17 1.4 Các quan điểm tích hợp trong giáo dục hiện nay: 19 1.4.1 Tích hợp về chƣơng trình: 19 1.4.2 Tích hợp về nội dung: 20 1.4.3 Tích hợp về phƣơng pháp: 21 1.5 Cấu trúc bài giảng tích hợp: 23 1.6 Vai trò của tích hợp trong dạy học: 24 1.7 Nguyên tắc thiết kế hoạt động tích hợp theo chủ đề trong dạy học: 24 1.8 Nguyên tắc thiết kế môi trƣờng hoạt động tích hợp của học sinh: 28 1.9 Các điều kiện cơ bản để tiến hành tổ chức giảng dạy tích hợp: 29 1.9.1 Về chƣơng trình đào tạo: 29 1.9.2 Về cơ sở vật chất: 30 1.9.3 Về đội ngũ giáo viên: 31 1.10 Cấu trúc giáo án tích hợp: 32 1.11 Tổ chức đánh giá bài giảng tích hợp: 34 Chƣơng 2 37 CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 37 2.1 Giới thiệu sơ lƣợc về trƣờng Cao Đẳng Công Nghệ Thủ Đức: 37 2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của trƣờng: 37 2.1.2 Sứ mạng, tầm nhìn của nhà trƣờng: 38 2.1.3 Cơ sở vật chất của trƣờng: 38 2.1.4 Sơ đồ tổ chức nhà trƣờng: 41 vii
10. 2.1.5 Đội ngũ giảng viên: 41 2.1.6 Các cấp ngành nghề đào tạo : 41 2.1.6.1 Các cấp đào tạo: 41 2.1.6.2 Ngành nghề đào tạo: 42 2.1.7 Các hoạt động khác: 42 2.1.7.1 Liên kết đào tạo: 42 2.1.7.2 Dạy nghề ngắn hạn và bồi dƣỡng nghiệp vụ: 43 2.1.7.3 Các hoạt động dịch vụ: 43 2.1.7.4 Quan hệ quốc tế: 43 2.2 Giới thiệu chƣơng trình môn học Access: 44 2.2.1 Tính đặc thù của môn học Access: 44 2.2.2 Phân tích nội dung chƣơng trình môn học Access: 45 2.3 Khảo sát thực trạng giảng dạy và học tập môn Access tại Trƣờng Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức: 46 2.3.1 Nhiệm vụ khảo sát: 46 2.3.1.1 Khảo sát học sinh đã và đang học môn Access: 46 2.3.1.2 Khảo sát giáo viên đang giảng dạy môn Access: 47 2.3.2 Phƣơng pháp khảo sát: 47 2.3.3 Tổng hợp, phân tích, đánh giá kết quả khảo sát: 48 2.3.3.1 Đối với học sinh đã và đang học môn Access tại Trƣờng Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức: 48 2.3.3.2 Đối với các giáo viên giảng dạy môn Access tại trƣờng Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức: 58 Chƣơng 3 68 TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN ACCESS THEO HƢỚNG TÍCH HỢP TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ THỦ ĐỨC 68 3.1 Mục tiêu dạy học của môn học Access theo hƣớng tích hợp: 68 3.1.1 Về năng lực nhận thức: 68 3.1.2 Về lập luận kỹ thuật: 68 viii
11. 3.1.3 Về kỹ năng chuyên môn: 68 3.1.4 Về khả năng sáng tạo: 68 3.1.5 Về kỹ năng giao tiếp: 68 3.2 Thiết kế bài giảng môn học Access thành các chủ đề: 68 3.3 Thiết kế hoạt động dạy học tích hợp: 73 3.4 Thực nghiệm sƣ phạm – Đánh giá kết quả. 102 3.4.1 Mục đích của thực nghiệm sƣ phạm: 102 3.4.2 Nội dung thực nghiệm: 102 3.4.3 Đối tƣợng thực nghiệm: 103 3.4.4 Phƣơng pháp kiểm tra đánh giá kết quả thực nghiệm: 105 3.4.5 Kết quả thực nghiệm: 106 3.4.5.1 Nhận xét của giáo viên dự giờ về bài dạy tích hợp: 106 3.4.5.2 Kết quả đánh giá của giáo viên dự giờ: 107 3.4.5.3 Kết quả từ phiếu khảo sát học sinh sau khi dạy thực nghiệm: 109 3.4.5.4 Kết quả đánh giá từ bài thi của học sinh sau khi thực nghiệm: 116 3.4.6 Nhận xét kết quả thực nghiệm: 122 PHẦN KẾT LUẬN 127 1. Kết luận: 127 2. Tự nhận xét về những đóng góp của đề tài: 128 3. Kiến nghị: 128 4. Hƣớng phát triển đề tài: 129 TÀI LIỆU THAM KHẢO 130 ix
12. DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Nội dung viết tắt Ký hiệu chữ viết tắt 1 Dạy học DH 2 Giáo viên GV 3 Hoạt động HĐ 4 Hoạt động dạy học HĐDH 5 Học sinh HS 6 Lao động thƣơng binh xã hội LĐTBXH 7 Mục tiêu MT 8 Môi trƣờng hoạt động MTHĐ 9 Năng lực NL 10 Năng lực thực hiện NLTH 11 Phƣơng pháp PP 12 Phƣơng pháp dạy học PPDH x
13. DANH SÁCH CÁC BẢNG BẢNG TRANG Bảng 1.1: Tổng hợp các PPDH áp dụng trong dạy học tích hợp. 23 Bảng 1.2: Cấu trúc cơ bản của giáo án tích hợp. 32 Bảng 1.3: Nội dung đánh giá bài dạy tích hợp. 35 Bảng 2.1: Chƣơng trình khung đào tạo môn học Access. 46 Bảng 2.2: Sở thích của học sinh khi học môn Access. 48 Bảng 2.3: Sự cần thiết của môn học Access trong chƣơng trình đào tạo của ngành. 49 Bảng 2.4: Những khó khăn khi học môn Access. 50 Bảng 2.5: Các phƣơng tiện để học tập môn Access. 51 Bảng 2.6: Các biện pháp giáo viên thƣờng sử dụng để tạo điều kiện cho học sinh tham gia vào các hoạt động học ở lớp. 53 Bảng 2.7: Các phƣơng pháp dạy học mà giáo viên thƣờng sử dụng khi giảng dạy môn Access. 54 Bảng 2.8: Sự mong muốn đổi mới phƣơng pháp dạy học môn Access của học sinh. 56 Bảng 2.9: Tính thiết thực của nội dung chƣơng trình môn học Access hiện đang áp dụng tại trƣờng. 58 Bảng 2.10: Khảo sát việc trang bị máy móc và thiết bị dạy học phục vụ cho việc giảng dạy môn Access tại trƣờng. 59 Bảng 2.11: Các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng dạy học môn Access. 60 Bảng 2.12: Các phƣơng pháp dạy học mà Thầy (Cô) thƣờng sử dụng trong quá trình giảng dạy môn Access. 61 Bảng 2.13: Các phƣơng tiện dạy học mà giáo viên thƣờng sử dụng trong quá trình giảng dạy môn Access. 63 xi
14. Bảng 2.14: Định hƣớng sử dụng phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích hợp vào giảng dạy môn học Access. 64 Bảng 2.15: Những khó khăn khi tiến hành tổ chức dạy học môn Access theo hƣớng tích hợp. 65 Bảng 3.1: Nội dung môn học Access theo chƣơng trình khung và theo bài dạy tích hợp. 69 Bảng 3.2: Các hoạt động tích hợp của học sinh trong chủ đề 16. 76 Bảng 3.3: Các hoạt động tích hợp của học sinh trong chủ đề 19. 81 Bảng 3.4: Điểm đánh giá bài giảng giáo viên dạy thực nghiệm. 107 Bảng 3.5: Thái độ học tập của học sinh. 109 Bảng 3.6: Mức độ hiểu bài của học sinh khi giáo viên giảng dạy môn Access theo cách giáo viên thuyết trình, sau đó làm mẫu, học sinh bắt chƣớc 110 Bảng 3.7: Mức độ hiểu bài của học sinh khi giáo viên tổ chức dạy học môn Access theo cách giáo viên định hƣớng, học sinh tự thực hiện. 111 Bảng 3.8: Ý kiến của học sinh về hiệu quả của làm việc theo nhóm. 112 Bảng 3.9: Thái độ của học sinh khi thực hiện các nhiệm vụ đƣợc nhóm giao. 113 Bảng 3.10: Kết quả khảo sát cách giải quyết của học sinh khi gặp các bài tập hay vấn đề khó trong môn học Access 114 Bảng 3.11: Kết quả khảo sát tác dụng của việc tự lập kế hoạch, tự thực hiện và tự đánh giá đối với mức độ hiểu bài học môn Access của các em học sinh. 115 Bảng 3.12: Kết quả thi kết thúc môn Access của lớp đối chứng và thực nghiệm. . 117 Bảng 3.13: Phân phối xác suất (Fi: SHS; Xi: điểm đạt). 117 Bảng 3.14: Phân phối tần suất hội tụ (Fi %: % SHS; Xi: điểm đạt). 117 Bảng 3.15: Phân phối tần suất hội tụ tiến (Fa %: % SHS; Xi đạt điểm lớn hơn hoặc bằng Xi). 117 Bảng 3.16: Tổng trung bình nhóm đối chứng. 118 Bảng 3.17: Tổng trung bình nhóm thực nghiệm. 119 Bảng 3.18: So sánh giữa nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng. 120 xii