Luận văn Thiết kế dạy học môn công nghệ 11 theo định hướng dựa trên vấn đề (Phần 1)

Nội dung text: Luận văn Thiết kế dạy học môn công nghệ 11 theo định hướng dựa trên vấn đề (Phần 1)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LÊ PHƯƠNG THẢO THIẾT KẾ DẠY HỌC MÔN CÔNG NGHỆ 11 THEO ĐỊNH HƯỚNG DỰA TRÊN VẤN ĐỀ S K C 0 0 3 9 5 9 NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY MÔN KỸ THUẬT - 601410 S KC 0 0 3 2 4 7 Tp. Hồ Chí Minh, 2012
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LÊ PHƢƠNG THẢO THIẾT KẾ DẠY HỌC MÔN CÔNG NGHỆ 11 THEO ĐỊNH HƢỚNG DỰA TRÊN VẤN ĐỀ NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP DẠY MÔN KỸ THUẬT - 601410 Tp. Hồ Chí Minh tháng 10/2011
3. LÝ LỊCH CÁ NHÂN II
4. LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 1 tháng 9 năm 2011 Ngƣời cam đoan Lê Phƣơng Thảo III
5. LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tôi xin chân thành cảm ơn TS. Phan Long– Giảng viên trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh, người đã tận tình giúp đỡ và định hướng cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành đề tài. Tôi chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, phòng Đào tạo sau đại học và khoa Sư phạm trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành khóa học. Tôi xin cảm ơn Ban Giám Hiệu và các giáo viên, học sinh của trường THPT Huỳnh Văn Nghệ là nơi tôi đang công tác đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình làm luận văn. Xin chân thành cảm ơn quý Thầy Cô, những người đã tham gia giảng dạy lớp Cao học ngành Lý luận và phương pháp dạy môn Kĩ thuật khóa 17. Tôi cũng xin cám ơn các anh chị và các bạn học khóa 17 ngành ngành Lý luận và phương pháp dạy học kỹ thuật và ngành Giáo dục học , gia đình và bạn bè đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và thực hiện đề tài. LÊ PHƢƠNG THẢO IV
6. TÓM TẮT Dạy học dựa trên vấn đề là quan điểm dạy học nhằm kiến tạo kiến thức của học sinh hình thành kĩ năng giải quyết vấn đề. Đây là một quan điểm dạy học tích cực hoá và tiếp cận toàn thể. Vận dụng dạy học dựa trên vấn đề có ý nghĩa quan trọng cho việc thực hiện nguyên lý giáo dục kết hợp lý thuyết với thực tiễn, tư duy và hành động, nhà trường và xã hội. Để nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo thì bên cạnh việc đổi mới mục tiêu, nội dung dạy học thì việc đổi mới phương pháp dạy học cũng rất quan trọng. Chính vì vậy, người nghiên cứu tiến hành đề tài: “Thiết kế dạy học môn Công nghệ 11 theo định hướng dựa trên vấn đề”. Nội dung của đề tài được trình bày như sau: PHẦN MỞ ĐẦU: giới thiệu về lý do chọn đề tài, mục đích, đối tượng, khách thể, phương pháp nghiên cứu. PHẦN NỘI DUNG gồm có 3 chương:  Chƣơng 1: Trình bày cơ sở lý luận cần thiết để thực hiện đề tài.  Chƣơng 2: Khảo sát thực trạng việc dạy và học môn Công nghệ tại các trường THPT tỉnh Bình Dương  Chƣơng 3: Đề xuất thiết kế dạy học và thực nghiệm sư phạm môn Công nghệ 11. PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ V
7. ABSTRACT Problem based learning is education viewto contruct student’s knowledge become problem solving skills away fromreality. This is positive teaching view and approach all. Applying this view to teaching is extremly important to carry out teaching with combining theory and reality, thinking and action, school and society. To advance the quality and efficiency of education, besides the innovation of purpose and content, the innovation of the teaching method is the very important factor.”. Therefore, the researcher carrired out the thesis “ Designing teaching process of Technology of grade 11 subject followed by Problem based learning point”. Content of the Topic is developed: Part 1: The beginning: present the reason why choosing the topic, Part 2: The main content: Chapter 1: the researcher presents necessary basis of theories to carry out thesic. Chapter 2: Survey real of the teaching and learning method in subject of Technology grade 11 at Huynh Van Nghe school, Binh Duong town. Chapter 3: Suggesting the the designing of teaching process and do experiment in Technology of grade 11. Part 3: Conclusion and Petition. VI
8. MỤC LỤC Trang tựa Quyết định giao đề tài Lý lịch cá nhân ii Lời cam đoan iii Cảm tạ iv Tóm tắt v Mục lục vii Danh sách các chữ viết tắt ix Danh sách các hình x Danh sách các bảng xii PHẦN MỞ ĐẦU 1 Lí do chọn đề tài 1 Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3 Đối tượng và khách thể nghiên cứu 3 Giới hạn đề tài 4 Giả thuyết nghiên cứu 4 Phương pháp nghiên cứu 4 Những đóng góp của đề tài 5 PHẦN NỘI DUNG 5 Chƣơng 1. Cơ sở lý thuyết về việc thiết kế dạy học môn Công nghệ 11 theo định hƣớng dựa trên vấn đề 6 1.1 Tổng quan về quan điểm dạy học dựa trên vấn đề 6 1.2 Các khái niệm cơ bản 7 1.3 Thuyết kiến tạo 14 1.4 Các quan điểm tiếp cận để thực hiện dạy học theo định hướng DTVĐ 16 1.5 D ạy học dựa trên vấn đề 20 VII
9. 1.6 So sánh định hướng dạy học dựa trên vấn đề và Phương pháp dạy học truyền thống 31 1.7 Thiết kế dạy học theo định hướng dựa trên vấn đề 32 Kết luận chương 1 33 Chương 2. Thực trạng về việc dạy và học môn Công nghệ tại trƣờng THPT Huỳnh Văn Nghệ 34 2.1 Giới thiệu về trường THPT Huỳnh Văn Nghệ 34 2.2 Giới thiệu về môn Công nghệ 35 2.3 Thực trạng dạy và học môn Công nghệ tại trường THPT Huỳnh Văn Nghệ 39 Kết luận chương 2 64 Chƣơng 3 Đề xuất thiết kế dạy học và thực nghiệm sƣ phạm môn Công nghệ 11 theo định hƣớng DTVĐ 65 3.1 Cơ sở đề xuất 65 3.2 Đề xuất thiết kế dạy học Công nghệ 11 theo định hướng DTVĐ 66 3.3 Thiết kế dạy học môn Công nghệ 11 theo định hướng DTVĐ 68 3.4 Thực nghiệm sư phạm 69 Kết luận chương 3. 81 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 82 TÀI LIỆU THAM KHẢO 85 PHỤ LỤC 88 VIII
10. DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ 1 ĐH SPKT Đại học Sư phạm Kĩ thuật 2 THPT Trung học phổ thông 3 GV Giáo viên 4 HS Học sinh 5 HĐHT Hoạt động học tập 6 KTCN Kỹ thuật công nghiệp 7 NXB Nhà xuất bản 8 PPDH Phương pháp dạy học 10 NDHT Nội dung học tập 11 MTHT Mục tiêu học tập 12 SĐTD Sơ đồ tư duy 13 DHDTVĐ Dạy học dựa trên vấn đề IX
11. DANH SÁCH CÁC HÌNH HÌNH TRANG Hình 1.1Ba thành phần đặc trưng của một vấn đề 10 Hình 1.2 Các bước tiến hành dạy học dựa trên vấn đề 26 Hình 2.1 Mức độ cần thiết của việc đổi mới PPDH 40 Hình 2.2 Những biện pháp và mức độ được thực hiện trong việc đổi mới PPDH 41 Hình 2.3 PPDH được sử dụng trong việc giảng dạy môn Công nghệ 42 Hình 2.4 Mức độ liên hệ thực tế trong bài giảng môn Công nghệ 44 Hình 2.5Hình thức kiểm tra đánh giá 45 Hình 2.6 Nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng dạy học môn Công nghệ 46 Hình 2.7 Đánh giá mức độ vận dụng kiến thức vào tình huống thực tế của HS 48 Hình 2.8Mức độ rèn luyện kỹ năng, thái độ, tác phong làm việc khoa học của học sinh sau khi kết thúc môn Công nghệ 49 Hình 2.9Mức độ yêu thích môn Công nghệ của học sinh 52 Hình 2.10 Phương tiện và mức độ sử dụng trong giảng dạy môn Công nghệ 53 Hình 2.11 Tỉ lệ %Học sinh sử dụng các nguồn tài liệu 54 Hình 2.12 Nguyên nhân gây khó khăn khi học môn Công nghệ 55 Hình 2.13Mức độ sử dụng các PPDH 57 Hình 2.14 Đánh giá hiệu quả làm việc nhóm 58 Hình 2.15Các PPDH mới và mức độ mong muốn sử dụng cho môn Công nghệ 60 Hình 2.16 Tỉ lệ % về hình thức kiểm tra đánh giả môn Công nghệ 61 X
12. Hình 3.1 Biểu đồ phân phối tần suất điểm kiểm tra lần 1 của 71 lớp thực nghiệm và đối chứng Hình 3.2 Biểu đồ phân phối tần suất điểm kiểm tra lần 2 của 73 lớp thực nghiệm và đối chứng Hình 3.3 Mức độ hứng thú của HS khi học môn Công nghệ 11 77 theo định hướng dạy học dựa trên vấn đề XI
13. DANH SÁCH CÁC BẢNG BẢNG TRANG Bảng 1.1 So sánh vấn đề và nhiệm vụ 10 Bảng 1.2 So sánh lớp học truyền thống và kiến tạo 14 Bảng 1.3 Các năng lực cần có của con người thể kỉ 21 16 Bảng 1.4Mứ c đô ̣thưc̣ hiêṇ các bước trong daỵ hoc̣ nêu và giải quyết vấn đề 21 Bảng 1.5 Bảng so sánh vai tròcủa GV và HS trong dạy học theo 27 định hướng dựa trên vấn đề Bảng 1.6 Bảng so sánh dạy học theo định hướng dựa trên vấn đề 30 và PPDH truyền thống Bảng 2.1Nhận thức của GV về sự cần thiết của việc đổi mới PPDH 40 Bảng 2.2Những biện pháp đã thực hiện trong việc đổi mới PPDH 41 Bảng 2.3PPDH được sử dụng trong giảng dạy môn Công nghệ 42 Bảng 2.4 Mức độ liên hệ thực tế trong bài giảng môn Công nghệ 44 Bảng 2.5 Hình thức kiểm tra đánh giá 45 Bảng 2.6 Nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng dạy học môn Công nghệ 46 Bảng 2.7 Đánh giá mức độ vận dụng kiến thức vào tình huống thực tế của HS 48 Bảng 2.8 Mức độ rèn luyện kỹ năng, thái độ, tác phong làm việc khoa học của học sinh sau khi kết thúc môn Công nghệ 49 Bảng 2.9 Kết quả môn Công nghệ của học sinh khối 11 qua các năm học 50 Bảng 2.10 Mức độ yêu thích môn Công nghệ của học sinh 60 XII
14. Bảng 2.11 Mức độ cần thiết của môn Công nghệ trong chương trình THPT 52 Bảng 2.12Nguyên nhân gây khó khăn khi học môn Công nghệ 55 Bảng 2.13 Các PPDH GV thường sử dụng trong giờ dạy môn Công nghệ 56 Bảng 2.14 Hiệu quả của của làm việc nhóm 58 Bảng 2.15Các PPDH mới và mức độ mong muốn sử dụng 59 cho môn Công nghệ Bảng 2.16 Hình thức kiểm tra được sử dụng trong môn Công nghệ 60 Bảng 3.1 Vai trò của các thành viên trong nhóm 66 Bảng 3. 2 Tiêu chuẩn đánh giá bài thuyết trình 67 Bảng 3.3Thống kê điểm số kiểm tra lần 1 69 Bảng 3.4 Tần suất điểm kiểm tra lần 1 70 Bảng 3.5 Thống kê điểm trung bình, mode, phương sai, độ lệch chuẩn 71 Bảng 3.6 Thống kê điểm kiểm tra lần 2 72 Bảng 3.7 thống kê điểm trung bình, mode, phương sai, độ lệch chuẩn. 73 Bảng 3.9Những năng lực học sinh đạt được sau khi học môn 78 Công nghệ theo dựa trên vấn đề XIII
15. PHẦN MỞ ĐẦU 1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Sự phát triển Khoa học- công nghệ sẽ tiếp tục phát triển với những bước tiến nhảy vọt trong thế kỷ 21, làm biến đổi nhanh chóng và sâu sắc đời sống vật chất và tinh thần của con người. Sự phát triển khoa học công nghệ làm nền tảng phát triển xã hội, giáo dục, phát triển nền kinh tế tri thức kéo theo việc cần thiết phải có nguồn nhân lực có trình độ cao.Trong Chiến lược phát triển giáo dục 2011- 2020 , quan điểm chỉ đạo phát triển giáo dục được trình bày có đoạn: ”giáo dục và đào tạo phải góp phần tạo nên một thế hệ người lao động có tri thức, có đạo đức, có bản lĩnh trung thực, có tư duy phê phán, sáng tạo, có kỹ năng sống, kỹ năng giải quyết vấn đề và kỹ năng nghề nghiệp để làm việc hiệu quả trong môi trường toàn cầu hóa vừa hợp tác vừa cạnh tranh. Điều này đòi hỏi phải có những thay đổi căn bản về giáo dục từ nội dung, phương pháp dạy học đến việc xây dựng những môi trường giáo dục lành mạnh và thuận lợi, ” 1 Để thực hiện mục tiêu trên, việc đưa kiến thức khoa học công nghệ vào chương trình giáo dục phổ thông là rất cần thiết: “ Môn học Công nghệ- bộ môn trong chương trình giáo dục của nhà trường Trung học có nhiệm vụ cung cấp cho người học kiến thức ban đầu và rèn luyện các kỹ năng lao động tối thiểu trong cuộc sống tự lập làm cơ sở cho việc định hướng và lựa chọn nghề nghiệp về sau.”2 1 Chiến lược phát triển Giáo dục 2011- 2020, trang 7 2 Chiến lược phát triển Giáo dục 2011- 2020, trang 9 1
16. Thực tế cho thấy, tình hình học tập môn Công nghệ của học sinh trường Phổ thông hiện nay không đạt kết quả tốt. Theo các em môn học này không phải môn chính, thuộc nhóm không thi tốt nghiệp, không nằm trong các khối thi Đại học nên các em không quan tâm, thái độ học tập môn học này chưa cao. Việc thu hút sự quan tâm, đầu tư thời gian cho các em ở môn học này hết sức cần thiết. Nhiệm vụ đặt ra cho mỗi giáo viên dạy môn Công nghệ cần phải đối mới phương pháp, làm mới nội dung để góp phần hình thành con người - đủ năng lực và trình độ để tiếp thu tinh hoa, thành tựu khoa học kĩ thuật, đáp ứng được nhu cầu xã hội, giải quyết vấn đề. Phong trào đổi mới phương pháp dạy học được thực hiện rộng khắp không chỉ ở bậc Đại học, Cao đẳng mà ngay cả bậc Phổ thông, Tiểu học , cũng cần có sự chuyển đổi sâu sắc hơn nữa. Trong khuyến cáo 21 điểm về chiến lược phát triển giáo dục hiện đại của tổ chức UNESCO cũng chỉ rõ:” thầy giáo phải được đào tạo để trở thành những nhà giáo dục nhiều hơn là những chuyên gia truyền đạt kiến thức”. Vì thế mà PPDH truyền thống theo kiểu ban phát không kích thích được tư duy sáng tạo của người học, không hình thành cho người học những năng lực cần thiết. Các quan điểm dạy học dựa trên vấn đề, dạy học giải quyết vấn đề dạy học dự án, dạy học tích cực hóa học sinh, đang dần được đưa vào quá trình dạy học. “Không có phương pháp nào là hoàn hảo”, cho nên lựa chọn phương pháp phù hợp và linh động vận dụng hiệu quả vào dạy học là rất cần thiết và phải tuân thủ theo những nguyên tắc riêng của từng PP đó. Nếu thực hiện đúng thì sẽ hình thành được con người “có thể chủ động, tích cực, kiến tạo kiến thức, phát triển kỹ năng và vận dụng những điều đã học vào cuộc sống”, hình thành được các năng lực chuyên môn, năng lực phương pháp, năng lực hành động, năng lực cá thể và năng lực hành động Với những lý do, người nghiên cứu thực hiện đề tài“ Thiết kế dạy học môn Công nghệ 11 theo định hướng dạy học dựa trên vấn đề” nhằm góp phần vào việc nâng cao chất lượng dạy và học môn Công nghệ và hình thành con người Việt Nam 2
17. mới có đủ bản lĩnh, kiến thức và kĩ năng để có thể làm việc hiệu quả trong môi trường làm việc toàn cầu hóa, hợp tác và cạnh tranh hiện nay. 2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU Mục tiêu nghiên cứu: Thiết kế dạy học theo định hướng dạy học dựa trên vấn đề vào môn Công nghệ 11.Nhiệm vụ nghiên cứu: Nhiệm vụ 1: Nghiên cứu cơ sở lý luận về quan điểm dạy học dựa trên vấn đề  Tổng quan về dạy học dựa trên vấn đề  Các khái niệm cơ bản Nhiệm vụ 2: Nghiên cứu thực trạng dạy và học môn Công nghệ 11 tại các trường thuộc huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương.  Khảo sát thực trạng dạy và học môn Công nghệ của học sinh khối 11 ở tỉnh Bình Dương.  Thống kê kết quả học tập các năm học trước đó. Nhiệm vụ 3. Thiết kế qui trình dạy học theo định hướng dựa trên vấn đề trong môn Công nghệ 11 tại trường THPT Huỳnh Văn Nghệ, tỉnh Bình Dương.  Thiết kế qui trình dạy học theo định hướng dựa trên vấn đề.  Triển khai qui trình trên vào thiết kế giáo án môn Công nghệ 11 theo định hướng dựa trên vấn đề.  Tiến hành thực nghiệm sư phạm tại trường THPT Huỳnh Văn Nghệ, tỉnh Bình Dương.  Kiểm tra, đánh giá kết quả thực nghiệm từ đó có kết luận về tính khả thi của đề tài. 3. ĐỐI TƢỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU 3.1 Đối tượng nghiên cứu: Vận dụng định hướng dạy học dựa trên vấn đề cho môn Công nghệ 11. 3.2 Khách thể nghiên cứu: 3
18.  Hoạt động dạy, hoạt động học môn Công nghệ 11 tại các trường THPT trong tỉnh Bình Dương.  Học sinh khối 11 trường THPT.  Đội ngũ Giáo viên môn Công nghệ tỉnh Bình Dương.  Nội dung môn Công nghệ 11. 4. GIỚI HẠN ĐỀ TÀI Đề tài nghiên cứu cơ sở lý luận, thực trạng dạy và học môn Công nghệ 11 tại trường THPT Huỳnh Văn Nghệ tỉnh Bình Dương. Việc thực nghiệm tổ chức dạy học môn Công nghệ 11 được tiến hành ở 2 lớp, 11.1và 11.2 5. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU Với đề tài: thiết kế dạy học môn Công nghệ 11 theo định hướng dựa trên vấn đề:”, người nghiên cứu đưa ra giả thuyết như sau: Nếu vận dụng định hướng dạy học dựa trên vấn đề để thiết kế dạy học môn Công nghệ 11 thì sẽ nâng cao kết quả học tập của học sinh, nâng cao năng lực tư duy sáng tạo, hình thành khả năng xử lý các tình huống trong thực tế của học sinh. 6. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Khi thực hiện đề tài này, người nghiên cứu sử dụng các phương pháp như sau: 6.1 Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Nghiên cứu các tài liệu, văn bản chính quy, chiến lược phát triển, có liên quan đến dạy học nêu và giải quyết vấn đề, dạy học dựa trên vấn đề, phương pháp dạy học nhằm tích cực hóa học sinh, làm cơ sở lý luận cho vấn đề nghiên cứu. 6.2 Phương pháp quan sát, điều tra:  Khảo sát học sinh trước và sau khi thực nghiệm dạy học dựa trên vấn đề trong môn Công nghệ 11.  Tìm hiểu đồ dùng dạy học, phương tiện dạy học phục vụ cho môn Công nghệ 11 tại các trường THPT trong tỉnh Bình Dương 6.3 Phương pháp thực nghiệm sư phạm: 4
19. Kiểm chứng tác động của dạy học theo định hướng dựa trên vấn đề cho môn Công nghệ 11 trên cơ sở lý luận đã tìm hiểu nhằm kết luận được hiệu quả, tính khả thi của đề tài. 6.4 Phương pháp thống kê: Sử dụng phần mềm SPSS, Excel để xử lý các số liệu khảo sát. 7. NHỮNG ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI Dạy học dựa trên vấn đề không phải là quan điểm mới trong giáo dục Việt Nam, cũng đã được ứng dụng nhưng chưa thể hiện được thế mạnh. Đề tài nghiên cứu góp phần khẳng định tính khả thi, tính hiệu quả của vận dụng định hướng dạy học dựa trên vấn đề cho chương trình Giáo dục Phổ thông:  Xác định cơ sở lý luận để vận dụng định hướng dựa trên vấn đề trong các môn học khác trong chương trình Giáo dục Phổ thông.  Đề xuất qui trình thiết kế dạy học theo định hương dựa trên vấn đề. 5
20. Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VIỆC THIẾT KẾ DẠY HỌC MÔN CÔNG NGHỆ 11 THEO ĐỊNH HƢỚNG DẠY HỌC DỰA TRÊN VẤN ĐỀ 1.1 Tổng quan về vấn đề nghiên cứu: Tổng quan Dạy học dựa trên vấn đề xuất hiện vào năm 1970 tại trường Đại học Hamilton- Canada, sau đóđược phát triển nhanh chóng tại Trường Đại học Mstricht-Hà Lan. Về bản chất, dạy học dựa trên vấn đề là kết quả của quá trình giải quyết vấn đề. Vấn đề thường là các câu hỏi hay một điều chứa đựng sự hoài nghi, không chắc chắn, mâu thuẩn giữa cái chưa biết và đã biết, giữa kiến thức trong nhà trường và thực tế, được đưa ra để thảo luận hay tìm kiếm giải pháp, thông qua quá trình giải quyết vấn đề, học sinh tự lực thu nhân được kiến thức mới, hình thành và rèn luyện các kĩ năng liên quan. Dạy học dựa trên vấn đề sẽ giúp Học sinh (HS) có động lực học tập tốt hơn, phát triển cách hiểu tốt hơn về vấn đề, khuyến khích học tập độc lập và mang tính tập thể, phát triển những kĩ năng nhận thức ở mức độ cao hơn và phát triển một loạt những kĩ năng bao gồm giải quyết vấn đề, kĩ năng làm việc nhóm, kĩ năng phân tích, phê phán. Đây là những kĩ năng có giá trị đối với bản thân học sinh. Điều này lại đối lập với tình hình hiện nay là tập trung vào kiến thức mà không rèn luyện và phát triển các kĩ năng cho học sinh. Dạy học dựa trên vấn đề ở Việt Nam Từ sau các cuộc cải cách Giáo dục, dần vận dụng những quan điểm dạy học hiện đại vào giảng dạy, phát huy tính tích cực học tập của HS trở thành quan điểm chỉ đạo nhằm tạo ra con người Việt Nam mới, vừa có kiến thức vừa có khả năng ứng dụng vào thực tế. Điển hình là các công trình nghiên cứu sau: 6
21. 1. Hoàng Thị Lệ Hằng với đề tài nghiên cứuPhương pháp thuyết trình giải quyết vấn đề và phương pháp Xemina trong dạy học hóa học nhằm nâng cao chất lượng; nội dung đề tài đề cập đến ưu, khuyết điểm, các bước tiến hành dạy học giải quyết vấn đề và thuyết trình nhằm nâng cao tính tích cực học tập của HS. 2. Nguyễn Trọng Hòa. Vận dụng các dạng thức dạy học nêu và giải quyết vấn đề trong việc hướng dẫn sinh viên tự học, nghiên cứu các học phần thuộc bộ môn Toán trường Cao đẳng sư phạm; nội dung thể hiện quan điểm dạy học nêu và giải quyết vấn đề, vai trò của người GV trong hoạt động tự học của người HS. 3. Đinh Thị Hồng Minh.Phương pháp dạy học Nêu và giải quyết vấn đề- một trong những định hướng đổi mớiáp dụng phương pháp trong môn Hóa học. khoa Công nghệ Hóa học - Đại học công nghiệp Hà Nội) áp dụng phương pháp trong môn Hóa học. 4. Phương pháp dạy học dựa trên vấn đề và vận dụng vào thiết kế, giảng dạy chương VII "Mắt và các dụng cụ quang học" Vật lý 11 nâng cao; trong đó người nghiên cứu trình bày tổng quan phương pháp dạy học dựa trên vấn đề, mục tiêu và nhiệm vụ dạy học môn Vật lí phổ thông, những định hướng chung của việc đổi mới PPDH môn Vật lý, thiết kế các vấn đề và định hướng tổ chức hoạt động. Ngoài các công trình nghiên cứu, còn những tác giả khác cũng đề cập đến dạy học dựa trên vấn đề trong các buổi hội thảo, báo cáo tham luận liên quan đến vấn đề đổi mới PPDH, PPDH lấy học sinh làm trung tâm như: 5. Dương Minh Quang.Một số cơ sở lý luận và yêu cầu đối với phương pháp dạy học tích cực ở các trường Đại học và Cao đẳng hiện nay; trong đó, nội dung có đoạn đề cập đến ưu nhược điểm của dạy học dựa trên vấn đề, cách tiến hành. 6. Lê Thúy Hằng. Một vài biện pháp nâng cao hiệu quả của PP lấy người học làm trung tâm được in trong Hội thảo khoa học 11/2010 tại Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh. Sử dụng các phương pháp dạy học hiệu quả tại các trường Đại học và Cao đẳng Việt Nam. 7