Luận văn Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học quản lý theo hướng tích cực hoá người học, tại Trường Đại học Tây Đô (Phần 1)

Nội dung text: Luận văn Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học quản lý theo hướng tích cực hoá người học, tại Trường Đại học Tây Đô (Phần 1)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÔ THỊ LAN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC MÔN TIN HỌC QUẢN LÝ THEO HƯỚNG TÍCH CỰC HÓA NGƯỜI HỌC TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY ĐÔ NGÀNH : GIÁO DỤC HỌC - 601401 S KC 0 0 4 1 3 1 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2013
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÔ THỊ LAN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC MÔN TIN HỌC QUẢN LÝ THEO HƯỚNG TÍCH CỰC HOÁ NGƯỜI HỌC TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY ĐÔ NGÀNH : GIÁO DỤC HỌC - 601401 Hướng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN NGỌC PHƯƠNG Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2013
3. LÝ LỊCH KHOA HỌC I. LÝ LỊCH SƠ LƢỢC: Họ & tên: NGÔ THỊ LAN Giới tính: Nữ Năm sinh: 08.10.1985 Nơi sinh: Trà Vinh Quê quán: Trà Vinh Dân tộc: Kinh Địa chỉ liên lạc: 140 Xô Viết Nghệ Tĩnh, Quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ. Điện thoại: 0916 202 545 E-mail: ngothilan_tdu@yahoo.com II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO: 1. Trung học chuyên nghiệp: Hệ đào tạo: Thời gian đào tạo từ / đến / Nơi học (trƣờng, thành phố): Ngành học: 2. Đại học: Hệ đào tạo: Chính quy Thời gian đào tạo từ /2005 đến /2010 Nơi học (trƣờng, thành phố): Đại học Cần Thơ Ngành học: Tin học Tên đồ án, luận án hoặc môn thi tốt nghiệp: Ngày & nơi bảo vệ đồ án, luận án hoặc thi tốt nghiệp: Ngƣời hƣớng dẫn: i
4. III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC: Thời gian Nơi công tác Công việc đảm nhiệm 02/2010 đến nay Trƣờng Đại học Tây Đô Giảng viên Trung tâm Tin học. ii
5. LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng 10 năm 2013 (Ký tên và ghi rõ họ tên) Ngô Thị Lan iii
6. LỜI CẢM ƠN Trong thời gian tham gia học tập, nghiên cứu tại lớp Giáo dục học khóa 2011B(2011– 2013), tại trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh, tôi thật sự thấy mình lớn lên nhiều về lý luận, nhận thức, chuyên môn. Để đạt được những thành quả trên là nhờ sự hỗ trợ giúp đỡ của Ban Giám Hiệu, phòng ban trong Nhà trường, tập thể thầy cô khoa Sư phạm Kỹ thuật, các bạn cùng lớp và nhiều đồng nghiệp khác. Trước tiên, xin được gởi lòng biết ơn chân thành của mình đến Thầy hướng dẫn luận văn, thầy PGS.TS. Nguyễn Ngọc Phương đã tận tình chỉ bảo và định hướng cho đề tài của tôi, từ lúc bắt đầu nghiên cứu đến hoàn thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn TS. Nguyễn Văn Tuấn, Trưởng khoa Sư phạm Kỹ thuật, trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh đã giảng dạy và định hướng cho tôi nghiên cứu đề tài. Xin chân thành cảm ơn TS. Dương Thị Kim Oanh, cố vấn học tập của ngành Giáo dục học đã giảng dạy, hỗ trợ và gia công về mặt phương pháp giảng dạy cho đề tài. Xin chân thành cảm ơn Ban Giám Hiệu, Phòng Đào tạo sau Đại học, trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM đã tạo điều kiện cho tôi hoàn thành khóa học. Xin chân thành cảm ơn quí thầy cô Khoa Sư phạm Kỹ thuật, thầy cô đã tham gia giảng dạy và truyền lại những kinh nghiệm quí báu giúp tôi có động lực quyết tâm theo đuổi sự nghiệp giáo dục. Cảm ơn Ban Giám Hiệu Trường Đại Học Tây Đô, các bạn đồng nghiệp, các bạn học cùng khóa 2011B và gia đình, đã động viên giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu khoa học. Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng 10 năm 2013 (Ký tên và ghi rõ họ tên) Ngô Thị Lan iv NgôThị Lan
7. TÓM TẮT Giảng dạy với mục tiêu nhằm tích cực hoá hoạt động và tƣ duy của học sinh, đƣợc xem là phƣơng pháp dạy học hiện đại, phù hợp với xu thế dạy học hiện nay. Đáp ứng mục tiêu đào tạo đƣợc những con ngƣời Việt Nam có năng lực tƣ duy độc lập và sáng tạo, có khả năng thích ứng, hợp tác và năng lực giải quyết vấn đề, có kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp đáp ứng nhu cầu thực tiễn, có khả năng hội nhập quốc tế. Vì thế, tác giả lựa chọn nghiên cứu đề tài “Nâng cao chất lƣợng dạy học môn Tin học quản lý theo hƣớng tích cực hoá ngƣời học, tại Trƣờng Đại học Tây Đô”. Luận văn gồm 3 phần: Phần mở đầu: Nêu rõ lí do chọn đề tài, mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu, đối tƣợng và khách thể nghiên cứu, giả thuyết nghiên cứu, phƣơng pháp nghiên cứu và đóng góp mới của đề tài. Phần nội dung: Gồm ba chƣơng, tập trung vào những vấn đề: Tìm hiểu về cơ sở lí luận và những vấn đề liên quan đến phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học; khảo sát và phân tích thực trạng việc tổ chức dạy và học môn Tin học Quản lý tại Trƣờng Đại học Tây Đô; vận dụng một số phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học, thực nghiệm sƣ phạm tại Trƣờng Đại học Tây Đô; tiến hành khảo sát sau thực nghiệm, xử lí số liệu và đánh giá kết quả của việc tổ chức dạy học theo hƣớng tích cực hóa. Phần kết luận: Tóm tắt những kết quả đạt đƣợc về lí luận và thực tiễn, những tồn tại và hƣớng phát triển của đề tài. Qua kết quả thực nghiệm, cho thấy cách tổ chức dạy học theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học đã đáp ứng đƣợc mục tiêu về chất lƣợng giảng dạy môn Tin học quản lý tại Trƣờng Đại học Tây Đô. Ngƣời nghiên cứu Ngô Thị Lan NgôThị Lan v
8. ABSTRACT Teaching with the goal of activating learners’ participation and perception is considered to be a modern teaching method, which suits the current trend of teaching. Knowing the training objectives for Vietnamese people with the ability of independent thinking, creativity, adaptability, collaboration and problem- solving capability, professional knowledge and skills for practical needs, international integration. I would like to do a research on "Improving the quality of teaching science subjects in positive management at the Tay Do University" This thesis consists of three parts: Introduction: The reasons for selecting the topic, the objectives, tasks, and methods of the research, as well as the new contribution to the topic. Content: It consists of three chapters, focusing on the issues: Understanding the basis of theoretical and methodological issues related to teaching towards positive learners; survey and analysis of the situation of teaching and learning of Technology - Survey and analysis of the status of teaching and learning organization disciplines Management Science Tay Do University, use a teaching method in the positive direction of the school, experimental pedagogy at the Tay Do University; Conclusion: Summary of the results on theory and practice, the existence and the development of the subject. The practice results show that teaching with the goal of activating learners’ participation and perception for the subject of Technology at Tay Do University . The researcher Ngo Thi Lan vi
9. MỤC LỤC TRANG TỰA TRANG QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ HƢỚNG DẪN LÝ LỊCH KHOA HỌC i I. LÝ LỊCH SƠ LƢỢC i II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO i LỜI CAM ĐOAN iii LỜI CẢM ƠN iv TÓM TẮT v DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT ix PHẦN MỞ ĐẦU 1 1. Lí do chọn đề tài 1 2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 3 3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu 3 4. Giả thuyết nghiên cứu. 3 5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 3 6. Phƣơng pháp nghiên cứu 4 7. Kế hoạch nghiên cứu. 4 8. Đóng góp mới của nghiên cứu 5 9. Cấu trúc Luận văn. 5 PHẦN NỘI DUNG Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG DẠY HỌC MÔN TIN HỌC QUẢN LÝ THEO HƢỚNG TÍCH CỰC HOÁ NGƢỜI HỌC 6 1.1.Các Khái niệm liên quan 6 1.2.Phƣơng pháp dạy học tích cực hoá 9 1.3.Một số phƣơng pháp tích cực hoá ngƣời học 21 vii
10. 1.4.Điều kiện áp dụng phƣơng pháp dạy học tích cực hoá 30 1.5.Các biện pháp tích cực hoá học tập 33 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 43 Chƣơng 2: KHẢO SÁT THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG DẠY VÀ HỌC MÔN TIN HỌC QUẢN LÝ TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC TÂY ĐÔ 42 2.1.Giới thiệu sơ lƣợc về sự hình thành và phát triển của Trƣờng ĐHTĐ . 44 2.1.Thực trạng về mục tiêu, chƣơng trình dạy học CNTT tại Trƣờng ĐHTĐ 46 2.3. Khảo sát thực trạng chất lƣợng dạy học môn THQL tại Trƣờng ĐHTĐ 50 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 62 Chƣơng 3: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG DẠY HỌC, VÀ THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM ĐỂ ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CỦA PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO HƢỚNG TÍCH CỰC HOÁ MÔN TIN HỌC QUẢN LÝ 61 3.1. Đề xuất giải pháp dạy học theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học. 63 3.2. Thiết kế bài học môn THQL hƣớng tích cực hóa. 65 3.3. Các bƣớc tổ chức dạy học theo hƣớng tích cực hóa 71 3.4. Thực nghiệm sƣ phạm – Đánh giá kết quả 72 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 100 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 101 1. Kết luận 101 2. Đề nghị 103 3. Hƣớng phát triển của đề tài 104 TÀI LIỆU THAM KHẢO 106 MỘT SỐ ĐỊA CHỈ THAM KHẢO INTERNET 107 Phụ lục 1: Đề cƣơng chi tiết học phần Tin học quản lý 108 Phụ luc 2: Nội dung chi tiết học phần Môn Tin học quản lý 110 Phụ luc 3: Phiếu thăm dò ý kiến dành cho sinh viên 114 Phụ luc 4: Phiếu thăm dò ý kiến dành cho giảng viên 118 Phụ luc 5: Phiếu đánh giá tiết giảng 122 viii
11. Phụ lục 6: Bảng điểm kiểm tra kết quả học tập lớp đối chứng 125 Phụ lục 7: Bảng điểm kiểm tra kết quả học tập lớp thực nghiệm 129 Phụ lục 8: Các thông số thống kê điểm bài kiểm tra Error! Bookmark not defined. Phụ lục 9: Đề thi lý thuyết môn tin học quản lý 132 Phụ lục 10: Đề thi thực hành môn tin học quản lýError! Bookmark not defined. DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ ĐHTĐ Đại học Tây Đô DH Dạy học GD&ĐT Giáo dục đào tạo GD Giảng dạy, giáo dục GV Giáo viên GS Giáo sƣ HS Học sinh HĐDH Hoạt động dạy học KHGD Kế hoạch giảng dạy MĐDH Mục đích dạy học MHDH Mô hình dạy học NDDH Nội dung dạy học PT Phƣơng tiện PPDH Phƣơng pháp dạy học PP Phƣơng pháp QTDH Quá trình dạy học TCDH Tổ chức dạy học TCQTDH Tổ chức quá trình dạy học TSKH Tiến sĩ khoa học ix
12. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Vì sao phải nâng cao chất lƣợng đào tạo, đây là một vấn đề rộng lớn mang tầm cở chiến lƣợc quốc gia và toàn thế giới đều nói đến. Tổng thống Mỹ Barack Obama, khi đề cập về chính sách y tế - giáo dục ở Hạ viện đã nói :” Giáo dục có chất lƣợng thì mới duy trì đƣợc vị thế cƣờng quốc hàng đầu của nƣớc Mỹ ”. Bên cạnh đó, trong chuyến thăm và làm việc của ông Lý Quang Diệu đến nƣớc ta vào năm 2007, Ông Lý có ra lời khuyên “ Những quốc gia nào chiến thắng trong giáo dục sẻ chiến thắng trong kinh tế “. Bên cạnh đó, trong chiến lƣợc phát triển giáo dục 2010- 2011( ban hành kèm theo quyết định số 201/2001/QĐ – TTg ngày 28 tháng 02 năm 2001 của Thủ Tƣớng chính phủ), ở mục 5.2 ghi rỏ: “ Đổi mới và hiện đại hoá phƣơng pháp giáo dục chuyển từ việc truyền thụ tri thức thụ động, thầy giảng ,trò ghi sang hƣớng dẫn ngƣời học chủ động tƣ duy trong quá trình tiếp cận tri thức; dạy cho ngƣời học phƣơng pháp tự học, tự thu nhận thông tin một cách có hệ thống và có tƣ duy phân tích, tổng hợp; phát triển năng lực của mỗi cá nhân; tăng cƣờng tính chủ động, tính tự chủ của học sinh, sinh viên trong quá trình học tập ”. Nâng cao chất lƣợng giáo dục và đào tạo đại học là một yêu cầu bức xúc trong giai đoạn hiện nay ở nƣớc ta. Việc Nhà nƣớc quy định các trƣờng đại học phải thực hiện kiểm định chất lƣợng thông qua biện pháp tự đánh giá và đánh giá ngoài để xác định vị trí và khả năng đào tạo của mình trong hệ thống giáo dục đại học ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay càng khẳng định quyết tâm của Nhà nƣớc ta trong việc không ngừng đổi mới và nâng cao chất lƣợng giáo dục và đào tạo. Vậy chúng ta cần làm gì để nâng cao chất lƣợng giáo dục và đào tạo? Nhƣ chúng ta đã biết, chất lƣợng dạy học phụ thuộc vào nhiều thành tố trong một hệ thống bao gồm: Mục tiêu đào tạo, nội dung đào tạo, phƣơng pháp dạy học, thầy và hoạt động của thầy, trò và hoạt động của trò, môi trƣờng giáo 1
13. dục Trong đó phương pháp dạy học là thành tố trung tâm, giảng viên phải am hiểu sâu sắc nội dung dạy học, làm chủ kiến thức, biết chế biến nó theo ý đồ sƣ phạm và biết cách truyền tải nó đến với sinh viên. Mặt khác sinh viên là chủ thể trong học tập và tu dƣỡng. Chủ thể phải tự giác, tích cực, chủ động và sáng tạo trong quá trình học tập. Bản thân là giảng viên trực thuộc Trung tâm tin học tại Trƣờng Đại Học Tây Đô, thông qua các lần hƣớng dẩn sinh viên làm niên luận, tiểu luận Em nhận thấy, các kỹ năng tƣ duy của sinh viên ở cấp độ cao ( nhƣ ứng dụng, phân tích, tổng hợp và đánh giá ) chƣa linh hoạt, sự mất cân đối giữa các giờ học lý thuyết (khái niệm và nguyên lý, nhấn mạnh quá nhiều vào các kiến thức dữ kiện) và giờ học thực hành/ thực nghiệm (hay các kinh nghiệm thực tế) quá chênh lệch, lý thuyết thì quá nhiều mà thực hành thì ít Bên cạnh đó khi tiếp xúc với các công ty phần mềm, các tập đoàn viễn thông ( dẫn dắt sinh viên đi thực tập thực tế, tuyển dụng lao động của các công ty, các doanh nghiệp ) nắm bắt đƣợc nhu cầu lao động thực sự của doanh nghiệp, thực tế cho thấy những gì sinh viên học tại trƣờng chỉ đáp ứng một phần nhu cầu tuyển dụng nhân lực của các công ty, trong khi tỉ lệ sinh viên tốt nghiệp đƣợc tuyển dụng vào các công ty lớn ( nhƣ Intel, Renesas, TMA, Global Cybersoft ) chỉ khoảng 5% đến 10% và hầu hết các sinh viên này sau khi đƣợc tuyển cần đƣợc đào tạo thêm về kiến thức, trình độ chuyên môn( từ 1 đến 2 tháng), các kỹ năng mềm và ngoại ngữ (từ 3 tháng đến 1 năm) mới có thể hoà nhập với môi trƣờng làm việc Nhận thức đƣợc nhu cầu thực tiễn đó, Ban lãnh đạo Trƣờng Đại học Tây Đô đó sớm tiếp cận và đề ra kế hoạch nhằm nâng cao chất lƣợng giảng dạy trong nhà trƣờng. Trong đó, biện pháp đổi mới phƣơng pháp dạy học (ĐMPPDH) là một trong các biện pháp tích cực nhất, góp phần đáng kể trong việc nâng cao chất lƣợng đào tạo của trƣờng, đó cũng là lý do em chọn đề tài: “ Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học quản lý theo hướng tích cực hoá người học, tại Trường Đại học Tây Đô ” 2
14. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài Mục tiêu nghiên cứu: Dạy học theo hƣớng tích cực hoá ngƣời học để nâng cao chất lƣợng giảng dạy môn Tin học quản lý tại Trƣờng Đại học Tây Đô. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt đƣợc mục tiêu trên ngƣời nghiên cứu thực hiện các nhiệm vụ cơ bản sau đây: Nhiệm vụ 1- Tìm hiểu và hệ thống hóa cơ sở lý luận về tổ chức dạy học theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học. Nhiệm vụ 2- Khảo sát thực trạng về tổ chức dạy học môn Tin học quản lý. Nhiệm vụ 3- Thiết kế kế hoạch bài học trong dạy học tích cực; Tổ chức thực nghiệm sƣ phạm và lấy ý kiến của giáo viên, học sinh. Nhiệm vụ 4- Đánh giá tính khả thi, tính hiệu quả của phƣơng pháp đã áp dụng; Kết luận về giả thuyết nghiên cứu. 3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Chất lƣợng dạy học và phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích cực hoá ngƣời học môn Tin học Quản Lý tại Trƣờng Đại học Tây Đô. - Khách thể nghiên cứu: Là hoạt động dạy và hoạt động học môn Tin học Quản Lý của giáo viên và học sinh tại Trƣờng Đại học Tây Đô. 4. Giả thuyết nghiên cứu. Nếu cải tiến phƣơng pháp giảng dạy theo hƣớng ngƣời nghiên cứu đề xuất, thì sẽ tích cực hoá đƣợc ngƣời học, từ đó nâng cao đƣợc chất lƣợng dạy học môn Tin học quản lý tại Trƣờng Đại học Tây Đô, đóng góp tích cực trong việc nâng cao hiệu quả đào tạo của trƣờng. 5. Giới hạn nghiên cứu Nhƣ đã nêu trên, để nâng cao chất lƣợng dạy học có rất nhiều biện pháp, do thời gian nghiên cứu có giới hạn nên ngƣời nghiên cứu chỉ tập trung vào lĩnh vực cải tiến phƣơng pháp giảng dạy theo hƣớng tích cực hoá ngƣời học. 3
15. 6. Phƣơng pháp nghiên cứu Để thực hiện đề tài, ngƣời nghiên cứu đã lựa chọn và phối hợp nhiều phƣơng pháp nghiên cứu khác nhau. Cụ thể là: Phƣơng pháp nghiên cứu lý thuyết: Thu thập và phân tích tài liệu liên quan đến môn Tin học quản lý ( giáo trình môn Tin học quản lý, các giáo trình tham khảo bồi dƣỡng giảng dạy, ), tạp chí giáo dục, tài liệu sƣ phạm (lý luận dạy học, phƣơng pháp dạy học, ) nhằm làm rỏ cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu, có đƣợc cơ sở để cải tiến phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích cực hoá ngƣời học và định hƣớng giải pháp của đề tài. Phƣơng pháp điều tra bằng phiếu: Sử dụng phiếu điều tra, phiếu thăm dò kiến tiến hành khảo sát đối với giáo viên dạy và học sinh đã và đang học môn Tin học quản lý, nhằm giúp ngƣời nghiên cứu có cái nhìn tổng quát hơn về thực trạng giảng dạy môn Tin học quản lý, từ đó định hƣớng việc cải tiến phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích cực hơn. Phƣơng pháp thực nghiệm: Giúp ngƣời nghiên cứu đánh giá đƣợc hiệu quả của phƣơng pháp dạy học mà mình đề xuất có tối ƣu hay không: - Nhóm thực nghiệm: Sử dụng phƣơng pháp dạy học đã đƣợc cải tiến - Nhóm đối chứng: Sử dụng phƣơng pháp dạy học chƣa cải tiến. Phƣơng pháp thống kê toán học xử lý số liệu: Thu thập phiếu khảo sát, thống kê, xử lý số liệu thống kê bằng phần mềm thống kê SPSS, giúp ngƣời nghiên cứu xác định kết quả thực nghiệm. 7. Kế hoạch nghiên cứu. Để hoàn thành đề tài, ngƣời nghiên cứu tiến hành thực hiện qua các giai đoạn: - Giai đoạn 1: Thu thập tài liệu, nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài, hoàn thành đề cƣơng nghiên cứu. 4
16. - Giai đoạn 2: Viết cơ sở lý luận và khảo sát thực tiễn của đề tài. - Giai đoạn 3: Phân tích nội dung và thiết kế bài học môn THQL theo phƣơng pháp dạy và học tích cực. - Giai đoạn 4: Tổ chức dạy thực nghiệm, phân tích, đánh giá kết quả. 8. Đóng góp mới của nghiên cứu - Hệ thống hoá cơ sở lý luận các vấn đề nhƣ: chất lƣợng, chất lƣợng dạy học, các phƣơng pháp tích cực hoá ngƣời học - Đề xuất những giải pháp nâng cao chất lƣợng dạy học trong nhà trƣờng nói chung và đối với môn Tin học quản lý nói riêng, trong đó dạy học theo hƣớng tích cực hoá ngƣời học đóng vai trò chủ đạo. 9. Cấu trúc Luận văn. Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và tài liệu tham khảo, nội dung Luận văn gồm ba chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về nâng cao chất lƣợng dạy học môn Tin học quản lý theo hƣớng tích cực hoá ngƣời học Chƣơng 2: Khảo sát thực trạng chất lƣợng dạy học môn Tin học quản lý tại Trƣờng Đại học Tây Đô Chƣơng 3: Đề xuất giải pháp nâng cao chất lƣợng dạy học, và thực nghiệm sƣ phạm để đánh giá hiệu quả của phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích cực hoá ngƣời học môn THQL 5
17. PHẦN NỘI DUNG Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG DẠY HỌC MÔN TIN HỌC QUẢN LÝ THEO HƢỚNG TÍCH CỰC HOÁ NGƢỜI HỌC 1.1. Các Khái niệm liên quan 1.1.1. Chất lƣợng Chất lƣợng là một khái niệm trừu tƣợng và khó định nghĩa, thậm chí khó nắm bắt. Trong một nghiên cứu khá nổi tiếng của Harvey và Green (1993) nhằm tổng kết những quan niệm chung của các nhà Giáo dục, chất lƣợng đƣợc định nghĩa nhƣ tập hợp các thuộc tính khác nhau: - Chất lƣợng là sự xuất sắc (quality as excellence) - Chất lƣợng là sự hoàn hảo (quality as perfection) - Chất lƣợng là sự phù hợp với mục tiêu (quality as fitness for purpose) - Chất lƣợng là sự đáng giá với đồng tiền (quality as value for money) - Chất lƣợng là sự chuyển đổi về chất (quality as transformation) 1.1.2. . Chất lƣợng giáo dục Nói đến chất lƣợng giáo dục là nói đến khía cạnh phẩm chất, và phẩm chất là một điều khó định nghĩa nhất, và cũng không thể “ cân, đo, đong, đếm” rạch ròi nhƣ các biến định lƣợng khác. Theo tôi, giáo dục đại học bao gồm dạy, nghiên cứu khoa học, và học. Do đó, chất lƣợng giáo dục phải bắt đầu từ ngƣời thầy và 6
18. kết thúc ở ngƣời trò, qua hỗ trợ của cở sở vật chất kể cả thƣ viện và công nghệ thông tin. Bởi vì “sản phẩm” của đào tạo của giáo dục đại học là con ngƣời với kiến thức chuyên môn cao, cho nên nói đến chất lƣợng giáo dục đại học là nói đến chất lƣợng sinh viên tốt nghiệp. Nhƣng vấn đề này lại rất ít đƣợc đề cập đến trong các hội thảo về chất lƣợng giáo dục. Vậy thì khi nói đến chất lƣợng sinh viên tốt nghiệp là nói đến cái gì? Nói tóm gọn, chất lƣợng ở đây bao gồm hai khía cạnh: tầm và tâm. Ở các nƣớc phƣơng Tây, ngƣời ta khai triển hai khía cạnh tầm và tâm thành 4 tiêu chí: kiến thức chuyên môn, kiến thức tổng quát, kĩ năng đặt và giải quyết vấn đề, và nhân cách.  Kiến thức chuyên môn: tùy thuộc vào chuyên ngành mà sinh viên theo học. Chẳng hạn nhƣ sinh viên tốt nghiệp ngành y khoa phải có kiến thức về các lĩnh vực nhƣ cơ thể học, bệnh lí học, dịch tễ học, sinh hóa, v.v Tuy nhiên, các kiến thức này đã qua thẩm định bằng những kì thi nghiêm chỉnh; chỉ khi nào sinh viên đỗ tất cả các bộ môn theo học thì mới đƣợc tốt nghiệp.  Kiến thức tổng quát: bao gồm kiến thức về xã hội (kể cả văn học, triết học, văn hóa, và lịch sử), nhận thức về các vấn đề ở tầm quốc gia và thế giới, thông thạo kĩ thuật vi tính, tiếng Anh, trách nhiệm cộng đồng, v.v Người tốt nghiệp đại học chẳng những phải có kiến thức tổng quát, mà còn phải có khả năng phân tích và thẩm định thông tin một cách khoa học và logic.  Kỹ năng đặt và giải quyết vấn đề: bao gồm khả năng phát hiện (problem finding) và giải quyết vấn đề (problem solving). Có thể nói rằng xã hội Tây phƣơng là xã hội hƣớng về vấn đề, và họ huấn luyện cho học sinh cũng nhƣ sinh viên đến nỗi nhìn đâu cũng thấy vấn đề! Từ phát hiện vấn đề và cộng với kiến thức tiếp cận, ngƣời sinh viên có sự tự tin và sáng tạo, không nhất thiết phải đi theo những lối suy nghĩ cũ hay theo đƣờng mòn của ngƣời trƣớc, không làm theo sách vở một cách máy móc. 7
19.  Tiêu chí nhân cách: là tiêu chí rất quan trọng, vì chúng ta không chỉ đào tạo ra những chuyên gia mà lại thiếu đi nhân cách. Tiêu chí này không lạ gì với Việt Nam, vì cụ Nguyễn Du từng viết “ chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài ”. Nhân cách bao gồm đạo đức xã hội, đạo đức nghề nghiệp, trung thực, có tinh thần trách nhiệm cao với xã hội, tôn trọng sự khác biệt, và kĩ năng làm việc trong một nhóm. Vì vậy có thể nói, chất lƣợng giáo dục trƣớc tiên thể hiện ở kết quả học tập của học sinh, tiếp đến chất lƣợng giáo dục thể hiện qua năng lực thực tiễn của sinh viên sau khi tốt nghiệp ra trƣờng, khi họ tham gia lao động sản xuất và sử dụng kiến thức, kỹ năng, từ những gì mình đã học để giải quyết công việc của mình. Một số tiêu chí đánh giá chât lƣợng dạy học nhƣ sau:  Kiến thức của chƣơng trình môn học  Kỹ năng, kỹ xảo hình thành trên cơ sơ kiến thức đó  Thái độ niềm tin hình thành ở ngƣời học  Năng lực hành nghề  Khả năng thích ứng thị trƣờng và thăng tiến nghề nghiệp. 1.1.3. Nâng cao chất lƣợng dạy học Chất lƣợng dạy học đƣợc đánh giá trực tiếp thông qua kết quả học tập của học sinh. Tuy nhiên nó cũng có thể đƣợc đánh giá gián tiếp qua: cơ sở vật chất hiện có của nhà trƣờng, trình độ cũng nhƣ năng lực của đội ngũ cán bộ giảng viên, quá trình dạy- học của thầy và trò, phƣơng pháp dạy học của giáo viên và phƣơng tiện dạy học để chuyển tải nội dung học tập đến học sinh, và cuối cùng là khâu kiểm tra đánh giá để xem kết quả đạt đƣợc của học sinh có nhƣ mong muốn của mục tiêu dạy học đề ra. Khi nâng cao chất lƣợng dạy học nghĩa là nâng cao kết quả học tập của ngƣời học. Để nhận đƣợc kết quả học tập tốt ở ngƣời học, chúng ta cần nâng cao chất lƣợng của các yếu tố cụ thể sau: 8