Luận văn Nâng cao chất lượng đào tạo nghề ngắn hạn cho lao động nông thôn tỉnh Bình Dương (Phần 1)

Nội dung text: Luận văn Nâng cao chất lượng đào tạo nghề ngắn hạn cho lao động nông thôn tỉnh Bình Dương (Phần 1)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ PHAN THANH HÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ NGẮN HẠN CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TỈNH BÌNH DƯƠNG NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 601401 S KC 0 0 4 0 4 0 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 06 năm 2013
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH  LUẬN VĂN THẠC SĨ PHAN THANH HÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ NGẮN HẠN CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TỈNH BÌNH DƯƠNG NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 601401 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 6 năm 2013
3. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH  LUẬN VĂN THẠC SĨ PHAN THANH HÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ NGẮN HẠN CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TỈNH BÌNH DƯƠNG NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC – 601401 Hướng dẫn khoa học: TS.VŨ MINH HÙNG Tp. Hồ Chí Minh, tháng 6 năm 2013
4. LÝ LỊCH KHOA HỌC I. LÝ LỊCH SƠ LƢỢC: Họ & tên: PHAN THANH HÀ Giới tính: Nam Ngày, tháng, năm sinh: 01/08/1984 Nơi sinh: Bình Dƣơng Quê quán: Tân Bình, Dĩ An, Bình Dƣơng Dân tộc: Kinh Chức vụ, đơn vị công tác trƣớc khi học tập, nghiên cứu: Chuyên viên Phòng Quản lý đào tạo nghề, Sở Lao động – Thƣơng binh và Xã hội tỉnh Bình Dƣơng. Chỗ ở riêng hoặc địa chỉ liên lạc: 12/6, Khu phố Tân Phú II, Phƣờng Tân Bình, thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dƣơng. Điện thoại cơ quan: 0650.3823173 Điện thoại di động: 0973.533476 Fax: 0650.3827411 E-mail: hapt.sldtbxhbd2012@gmail.com II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO: 1. Cao đẳng chuyên nghiệp: Hệ đào tạo: Chính qui Thời gian đào tạo: Từ tháng 10/2002 đến tháng 10/2005 Nơi học: Trƣờng Đại học Công nghiệp TP Hồ Chí Minh Ngành học: Điện tử máy tính 2. Đại học: Hệ đào tạo: Từ xa qua mạng (E-learning) – Hoàn chỉnh đại học Thời gian đào tạo: từ tháng 09/2008 đến tháng 04/2011 Nơi học: Trƣờng Đại học Khoa học tự nhiên TP Hồ Chí Minh Ngành học: Công nghệ thông tin Tên đồ án, luận án hoặc môn thi tốt nghiệp: Thi tốt nghiệp i
5. 3. Thạc sĩ: Hệ đào tạo: Chính quy Thời gian đào tạo: Từ tháng 10/2011 đến tháng 10/2013 Nơi học: Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Tp.Hồ Chí Minh Ngành học: Giáo dục học Tên luận văn: Nâng cao chất lƣợng đào tạo nghề ngắn hạn cho lao động nông thôn tỉnh Bình Dƣơng Ngày & nơi bảo vệ luận văn: Tháng 6/2013, Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Tp.Hồ Chí Minh. Ngƣời hƣớng dẫn: TS. Vũ Minh Hùng 4. Trình độ ngoại ngữ: Anh văn trình độ B1 III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC: Thời gian Nơi công tác Công việc đảm nhiệm 9/2005- Trƣờng Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Bình Giáo viên Tin học 4/2006 Dƣơng 5/2006– Bộ đội Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Bình 8/2008 Dƣơng 8/2008– Trƣờng Đại học Kinh tế kỹ thuật Bình Giáo viên Tin học 8/2009 Dƣơng Phòng Quản lý đào tạo nghề - Sở Lao 9/2008 - nay động – Thƣơng binh và Xã hội tỉnh Bình Chuyên viên Dƣơng IV. CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ: ii
6. 1. Phan Thanh Hà, Giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn tỉnh Bình Dương trong quá trình chuyển dịch cơ cấu lao động, Tạp chí Giáo dục và Xã hội, số 21 (81) tháng 11/ 2012, trang 43. 2. Phan Thanh Hà, Một số đề xuất đổi mới phương pháp dạy nghề cho lao động nông thôn tỉnh Bình Dương, Tạp chí Lao động và Xã hội, số 452 từ 01- 15/4/2013, Trang 33. XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN CỬ ĐI HỌC Ngày 23 tháng 5 năm 2013 (Ký tên, đóng dấu) Ngƣời khai ký tên Phan Thanh Hà iii
7. LỜI CAM ĐOAN  Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2013 Tác giả luận văn Phan Thanh Hà iv
8. LỜI CẢM ƠN  Trong quá trình thực hiện luận văn, tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn đến: TS. Vũ Minh Hùng - cán bộ hƣớng dẫn khoa học, đã theo dõi và định hƣớng khoa học trong suốt quá trình thực hiện luận văn. TS. Nguyễn Văn Tuấn, TS. Dƣơng Thị Kim Oanh, PGS.TS Võ Văn Lộc, TS. Phan Anh Gia Vũ, TS. Nguyễn Văn Y, đã tận tình có những đóng góp chi tiết định hƣớng trong đợt báo cáo chuyên đề 02 (Tháng 1/2013). Quí thầy, cô giảng dạy lớp cao học giáo dục học khóa 19B, đã truyền đạt những kiến thức, kinh nghiệm quý báo giúp tôi nhận thức sâu hơn về cuộc sống, về nghề nghiệp. Xin chân thành cảm ơn quí lãnh đạo, đồng nghiệp Sở Lao động – Thƣơng binh và Xã hội tỉnh Bình Dƣơng, cán bộ - giáo viên – công nhân viên các cơ sở dạy nghề, các doanh nghiệp, hiệp hội và các bạn học viên đã tham gia đóng góp ý kiến giúp đỡ tôi hoàn thành tốt luận văn. Cảm ơn các bạn học viên lớp cao học giáo dục học; lý luận và phƣơng pháp dạy học khóa 19B tại trƣờng Đại học sƣ phạm kỹ thuật TP Hồ Chí Minh, đã có sự động viên, khích lệ để tôi có thể hoàn thành luận văn đúng theo tiến độ thời gian. Xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đã luôn động viên, hỗ trợ về mặt tinh thần và điều kiện vật chất trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Do nhiều điều kiện khách quan và chủ quan nên luận văn sẽ không tránh khỏi những sai sót. Do vậy, tôi rất mong nhận đƣợc sự góp ý của quí thầy, cô; quí vị độc giả cùng các bạn học viên trong lớp. Xin chân thành cảm ơn! v
9. TÓM TẮT LUẬN VĂN  Việc đô thị hóa nhanh chóng ở tỉnh Bình Dƣơng đã tạo nên một nguồn lao động dƣ thừa rất lớn do bị mất hoặc thu hẹp đất canh tác. Do vậy, cần phải đặc biệt quan tâm đến công tác đào tạo, đặc biệt là đào tạo nghề ngắn hạn để chuyển đổi ngành nghề, giải quyết việc làm cho bà con nông dân. Tuy nhiên, để công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn của tỉnh đạt chất lƣợng, bà con nông dân sau khi học nghề có thể vận dụng các kiến thức đƣợc trang bị vào làm nghề; thiết nghĩ cần phải có những giải pháp thật cụ thể mang tính chất đột phá. Hiện tại, bản thân là một cán bộ quản lý nhà nƣớc về công tác đào tạo nghề của Sở Lao động - Thƣơng binh và Xã hội tỉnh Bình Dƣơng, với mong muốn góp phần giải quyết những vấn đề cấp thiết về lý luận và thực tiễn, ngƣời nghiên cứu đã thực hiện đề tài “Nâng cao chất lƣợng đào tạo nghề ngắn hạn cho lao động nông thôn tỉnh Bình Dƣơng”. Do điều kiện kinh tế và thực tiễn, tác giả chỉ tập trung nghiên cứu hai nghề chủ lực của tỉnh Bình Dƣơng, gồm: Trồng, chăm sóc sinh vật cảnh và trồng, chăm sóc, khai thác mủ cao su. Việc khảo sát đánh giá thực trạng đã phân tích rõ các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng đào tạo nghề, nhƣ: Nội dung chƣơng trình đào tạo, các nhóm phƣơng pháp dạy học đƣợc sử dụng, chất lƣợng đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất – trang thiết bị và các loại hình thức kiểm tra – đánh giá đƣợc sử dụng. Trên cơ sở thực trạng đƣợc khảo sát, xử lý, phân tích và đánh giá, ngƣời nghiên cứu đã đề xuất 04 giải pháp để nâng cao chất lƣợng đào tạo nghề ngắn hạn cho lao động nông thôn, gồm: Giải pháp 1: Cải tiến chƣơng trình, nội dung đào tạo nghề theo hƣớng tích hợp và tăng cƣờng kỹ năng thực hành. Giải pháp 2: Đổi mới phƣơng pháp dạy nghề theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học và dạy thực hành theo nhóm. vi
10. Giải pháp 3: Bồi dƣỡng năng lực sƣ phạm và kỹ năng nghề cho đội ngũ giáo viên. Giải pháp 4: Tăng cƣờng trang thiết bị và phƣơng tiện dạy học thực hành trong công tác đào tạo nghề ngắn hạn cho lao động nông thôn. Trong suốt thời gian thực hiện, ngƣời nghiên cứu đã tiến hành một số hoạt động nhằm đánh giá tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đƣợc đề xuất. Tác giả đã tiến hành lấy ý kiến của 20 chuyên gia là cán bộ quản lý, các giáo viên trực tiếp giảng dạy các lớp bằng phiếu hỏi ý kiến. Kết quả tổng hợp đã cho thấy tính cấp thiết và tính khả thi đạt gần 90%. Bên cạnh đó, tác giả đã tiến hành thực nghiệm sƣ phạm với giải pháp 2. Trên cơ sở phân tích, đánh giá hiệu quả về mặt điểm số hai lớp: Thực nghiệm và đối chứng; quan sát thái độ ngƣời học, tham khảo ý kiến các giáo viên dự giờ với phƣơng pháp và hình thức tổ chức tổ chức dạy nghề mới nhằm đánh giá tính đúng đắn của giải pháp đề xuất. Kết quả đƣợc xử lý bằng thống kê cho thấy giả thuyết khoa học đã đề xuất, đƣợc kiểm nghiệm là chính xác. Tác giả mong muốn sản phẩm này đƣợc đƣa vào ứng dụng thực tế để công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn ngày nâng cao chất lƣợng hơn. vii
11. ABSTRACT  The rapid urbanization of Binh Duong Povince has leaded to a source of huge labor surplus shrinking due to lost or arable land. Therefore, we do need to pay attention to training, especially vocational training to convert jobs for farmers. However, to increase qualities of vocational training for rural workers; after apprentices, the farmers can apply the knowledge studied, we must have very specific break-solution. Currently, being as a management staff of Binh Duong Labor and Social Welfare Service, with deeply contribute for solving urgent problems of theoretical and real practice and I has done research this project named "Improving the quality of short-term vocational training for rural workers in Binh Duong province." Due to the economic conditions and practice, the author has just focused on two main fileds of Binh Duong province, including: planting, pet care and planting, tending, harvesting rubber. The assessment survey has analyzed the factors, which affecting to the quality of vocational training, such as training content, teaching methodology groups are used, the quality of teachers resource, facilities - equipment and other types of testing - assessment is used. Based on the current real survey, processing, analysis and evaluation, the researcher has proposed 04 measures to improve the quality of short-term vocational training for rural workers, including: Solution 1: Improvement curriculum, training content towards integration and enhance practical skills. Solution 2: Innovation teaching methodology into a positive direction of the learning and teaching practice group. Solution 3: Improvement vocational-pedagogical skills for teachers. viii
12. Solution 4: Redouble teaching equipment for the practice of short-term vocational training for rural laborers. During the time of doing this thesis, the researchers did some activities to evaluate the necessity and feasibility of the proposed solution. The authors took of 20 experts’ ideas, who are managers, teachers teaching in classes by questionnaires. The results showed that synthetic urgency and feasibility of nearly 90%. In addition, the authors conducted a pedagogical experiment with solution 2. Based on the analysis and evaluation of the effectiveness of two classes Experimental and control; learner attitudes observation, consultation with teachers about methodologies and new organization form teaching in order to assess the soundness of the proposed solution. The results were statistically processed showed that scientific hypotheses proposed, the test is accurate. The authors wish this product was put into practical applications for vocational training of rural workers with more improvement day by day. ix
13. MỤC LỤC  Nội dung Trang Lý lịch khoa học i Lời cam đoan iv Tóm tắt luận văn vi Mục lục x Danh mục các từ viết tắt xiii Danh mục các hình, biểu đồ xiv Danh mục các bảng xv PHẦN I: MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 2 2. Mục tiêu nghiên cứu 3 3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu 3 4. Giả thuyết nghiên cứu 4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 4 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 4 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 4 8. Kế hoạch nghiên cứu 6 PHẦN II: NỘI DUNG CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ NGẮN HẠN CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TRONG QUÁ TRÌNH CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ 1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu 8 1.2. Một số khái niệm và phạm trù cơ bản 9 1.2.1. Giáo dục và đào tạo 9 1.2.2. Quá trình dạy học 9 1.2.3. Phƣơng pháp dạy học 9 1.2.4. Nghề, đào tạo nghề, dạy nghề trình độ ngắn hạn 15 x
14. 1.2.5. Lao động nông thôn 17 1.2.6. Chất lƣợng và hiệu quả đào tạo 17 1.2.7. Quản lý đào tạo theo chất lƣợng 22 1.2.8. Đánh giá chất lƣợng đào tạo nghề 24 1.2.9. Các mô hình quản lý chất lƣợng giáo dục theo ISO và TQM 27 1.3. Các điều kiện đảm bảo chất lƣợng đào tạo nghề ngắn hạn cho lao động nông thôn 30 1.4. Đặc điểm của nghề đào tạo trồng, chăm sóc sinh vật cảnh và nghề trồng, chăm sóc và khai thác mủ cao su 31 1.4.1. Nghề trồng, chăm sóc sinh vật cảnh 31 1.4.2. Nghề trồng, chăm sóc và khai thác mủ cao su 31 Kết luận chƣơng 1 32 CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ NGẮN HẠN CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TỈNH BÌNH DƢƠNG 2.1. Tổng quan về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội tỉnh Bình Dƣơng 33 2.1.1. Tổng quan điều kiện tự nhiên tỉnh Bình Dƣơng 33 2.1.2. Thực trạng về phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2005 – 2010 và dự báo đến năm 2020 34 2.1.3. Thực trạng về lao động, việc làm giai đoạn 2005-2010 và dự báo đến năm 2020 36 2.2. Thực trạng công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn giai đoạn 2006 – 2010 và dự báo nhu cầu đến năm 2020 37 2.2.1. Thực trạng công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn giai đoạn 2006- 2010 37 2.2.2. Dự báo nhu cầu học nghề của lao động nông thôn đến năm 2020 39 2.3. Thực trạng chất lƣợng công tác đào tạo nghề ngắn hạn cho lao động nông thôn tỉnh Bình Dƣơng 40 2.3.1. Tổ chức khảo sát 40 2.3.2. Thực trạng chất lƣợng nội dung đào tạo 45 2.3.3. Thực trạng chất lƣợng phƣơng pháp đào tạo 49 2.3.4. Thực trạng chất lƣợng giáo viên 50 2.3.5. Thực trạng chất lƣợng cơ sở vật chất – trang thiết bị 51 xi
15. 2.3.6. Thực trạng chất lƣợng kiểm tra – đánh giá kết quả học tập 53 Kết luận chƣơng 2 55 CHƢƠNG 3 ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ NGẮN HẠN CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TỈNH BÌNH DƢƠNG 3.1. Cơ sở đề xuất giải pháp 56 3.1.1. Căn cứ vào quan điểm chỉ đạo về phát triển đào tạo nghề của Đảng và Nhà nƣớc 56 3.1.2. Dựa trên các giải pháp đã đƣợc đề cập trong đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn tỉnh Bình Dƣơng 56 3.1.3. Căn cứ vào các nguyên nhân dẫn đến thực trạng về chất lƣợng đào tạo nghề ngắn hạn cho lao động tỉnh Bình Dƣơng 57 3.2. Định hƣớng cho việc đề xuất các giải pháp 57 3.2.1. Tính thực tiễn 57 3.2.2. Tính khả thi 57 3.2.3. Tính hiệu quả 58 3.3. Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lƣợng đào tạo nghề ngắn hạn cho lao động nông thôn tỉnh Bình Dƣơng 58 3.3.1. Giải pháp 1: Cải tiến chƣơng trình, nội dung đào tạo nghề theo hƣớng tích hợp và tăng cƣờng kỹ năng thực hành 58 3.3.2. Giải pháp 2: Đổi mới phƣơng pháp dạy nghề theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học và dạy thực hành nghề theo nhóm 61 3.3.3. Giải pháp 3: Bồi dƣỡng năng lực sƣ phạm và kỹ năng nghề cho đội ngũ giáo viên 64 3.3.4. Giải pháp 4: Tăng cƣờng trang thiết bị và phƣơng tiện dạy học thực hành 66 3.4. Khảo nghiệm ý kiến chuyên gia và thực nghiệm sƣ phạm 68 3.4.1. Khảo nghiệm ý kiến chuyên gia 68 3.4.2. Thực nghiệm sƣ phạm 69 Kết luận chƣơng 3 77 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ TÀI LIỆU THAM KHẢO 82 CÁC PHỤ LỤC 85 xii
16. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT  TT Chữ viết tắt Ý nghĩa 1 CBQL Cán bộ quản lý 2 CĐN Cao đẳng nghề 3 CSDN Cơ sở dạy nghề 4 CSVC Cơ sở vật chất 5 ĐTN Đào tạo nghề 6 GD Giáo dục 7 GV Giáo viên 8 GVDN Giáo viên dạy nghề 9 HĐH Hiện đại hóa 10 HS Học sinh 11 HV Học viên 12 LĐ Lao động 13 LĐNT Ngƣời lao động nông thôn 14 LĐ-TB&XH Lao động – Thƣơng binh và Xã hội 15 NDDH Nội dung dạy học 16 PPDH Phƣơng pháp dạy học 17 QTDH Quá trình dạy học 18 SCN Sơ cấp nghề 19 TCN Trung cấp nghề 20 TTB Trang thiết bị 21 GTVL Giới thiệu việc làm 22 UBND Ủy ban nhân dân xiii
17. DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỂU ĐỒ  Tên hình, biểu đồ Trang Hình 1.1: Minh họa nhóm phƣơng pháp thông báo tái hiện 11 Hình 1.2: Minh họa nhóm phƣơng pháp khơi gợi vấn đề 11 Hình 1.3: Minh họa nhóm phƣơng pháp nghiên cứu 11 Hình 1.4: Quan hệ giữa mục tiêu và chất lƣợng đào tạo 18 Hình 1.5: Các mô hình quản lý chất lƣợng 23 Hình 1.6: Cấu trúc các thành tố của quá trình dạy học 30 Biểu đồ 2.1: Dự báo nhu cầu học nghề ở tỉnh Bình Dƣơng đến năm 2020 40 Biểu đồ 2.2: Mức độ phù hợp của chƣơng trình đào tạo so với yêu cầu của sản xuất 46 Biểu đồ 2.3: Mối quan hệ giữa doanh nghiệp và các cơ sở dạy nghề 47 Biểu đồ 2.4: Đánh giá của các đối tƣợng khảo sát về tải trọng lý thuyết, thực hành 48 Biểu đồ 2.5: Mức độ sử dụng các phƣơng pháp dạy học của giáo viên 50 Biểu đồ 2.6: Thực trạng chất lƣợng đội ngũ giáo viên 51 Biểu đồ 2.7: Ý kiến về mức độ thiếu, đủ cơ sở vật chất 52 Biểu đồ 2.8: Ý kiến về mức độ thiếu, đủ trang thiết bị 52 Biểu đồ 2.9: Chất lƣợng áp dụng các hình thức kiểm tra – đánh giá (1) 53 Biểu đồ 2.10: Chất lƣợng áp dụng các hình thức kiểm tra – đánh giá (2) 54 Biểu đồ 3.1: So sánh mức độ hiểu bài của học viên 73 Biểu đồ 3.2: Khả năng chuyên môn của học viên tại lớp thực nghiệm 73 Biểu đồ 3.3: Ý kiến của học viên khi đƣợc làm việc theo nhóm 73 Biểu đồ 3.4: Mức độ hiểu bài của học viên tại lớp thực nghiệm 74 Biểu đồ 3.5: Thái độ của học viên khi tham gia lớp thực nghiệm 74 Biểu đồ 3.6: Thái độ của học viên khi đƣợc học tập ngay tại vƣờn cảnh 74 Biểu đồ 3.7: Nhận xét của học viên về sự ảnh hƣởng của phƣơng pháp dạy học do giáo viên sử dụng 74 Biểu đồ 3.8: So sánh kết quả bài kiểm tra 02 lớp thực nghiệm và đối chứng 75 xiv
18. DANH MỤC CÁC BẢNG  Tên bảng Trang Bảng 2.1: Thống kê số liệu lao động nông thôn học nghề từ 2004 – 2010 38 Bảng 2.2: Thống kê số lƣợng ngƣời có nhu cầu học nghề năm 2010 39 Bảng 2.3: Thống kê số lƣợng phiếu khảo sát phục vụ nghiên cứu 41 Bảng 2.4: Những khó khăn sau khi tốt nghiệp đƣợc học viên đánh giá 48 Bảng 3.1: Thống kê ý kiến chuyên gia về các giải pháp đƣợc đề xuất 68 Bảng 3.2: Nhận xét của giáo viên dự giờ lớp học thực nghiệm 72 Bảng 3.3: Kết quả bài kiểm tra hai lớp thực nghiệm và đối chứng 75 Bảng 3.4: Thống kê điểm số hai lớp thực nghiệm và đối chứng 76 Bảng 3.1: Thống kê ý kiến chuyên gia về các giải pháp đƣợc đề xuất 68 Bảng 3.2: Nhận xét của giáo viên dự giờ lớp học thực nghiệm 72 Bảng 3.3: Kết quả bài kiểm tra hai lớp thực nghiệm và đối chứng 75 Bảng 3.4: Thống kê điểm số hai lớp thực nghiệm và đối chứng 76 xv
19. PHẦN I MỞ ĐẦU 1
20. 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Đào tạo nghề (ĐTN) cho lao động nông thôn (LĐNT) là một chính sách mang tính nhân văn sâu sắc của Đảng và Nhà nƣớc ta. Hiện nay, trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, tỉnh Bình Dƣơng trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, đang trên con đƣờng phát triển thành tỉnh công nghiệp theo hƣớng hiện đại và phấn đấu đến năm 2020 là thành phố trực thuộc trung ƣơng. Bên cạnh việc đầu tƣ cơ sở hạ tầng phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, nguồn nhân lực có tay nghề là một vấn đề đang đƣợc đặt ra hàng đầu tại Bình Dƣơng. Công tác quy hoạch phát triển đô thị, chuyển đổi nông dân thuần túy sang thị dân, giải quyết việc làm cho đối tƣợng bị thu hồi đất, bộ đội xuất ngũ, nâng cao hiệu quả canh tác tại những khu vực thuần nông trên địa bàn tỉnh cần phải thiết phải xây dựng một lộ trình cụ thể và có những giải pháp đột phá để nâng cao chất lƣợng nguồn lao động (LĐ) có tay nghề nhằm phục vụ tại chỗ là một việc làm cấp thiết và quan trọng. Thời gian qua, công tác ĐTN cho LĐNT trên địa bàn tỉnh đã đƣợc sự đồng thuận của các cấp, các ngành và ngƣời LĐ. Nhận thức của LĐNT về việc học nghề đã dần đƣợc chuyển biến theo hƣớng tích cực hơn. Các khóa đào tạo đã trang bị cho LĐNT các kiến thức khoa học kỹ thuật, kỹ năng nghề nghiệp, thái độ công việc cơ bản nhất để họ có thể tự tạo việc làm hoặc tìm việc làm nuôi sống bản thân, gia đình; từ đó, góp phần cải thiện đời sống nông thôn, thực hiện có hiệu quả chƣơng trình mục tiêu xóa đói giảm nghèo và giải quyết việc làm cho ngƣời lao động. Việc tổ chức ĐTN cho LĐNT đã góp phần nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo, tăng tỷ lệ sử dụng thời gian LĐ ở nông thôn, từng bƣớc chuyển dịch cơ cấu lao động theo hƣớng công nghiệp – dịch vụ. Song, bên cạnh những kết quả đạt đƣợc, vẫn còn nhiều tồn tại cần đƣợc nhìn nhận cụ thể để có hƣớng khắc phục, nhƣ : Sau khi tham gia học nghề, ngƣời LĐ vẫn thất nghiệp, không tham gia đƣợc vào thị trƣờng lao động, dẫn đến công tác đào tạo rất lãng phí, cả về ngân sách nhà nƣớc lẫn thời gian của ngƣời học. Để công tác ĐTN cho LĐNT của tỉnh đạt chất lƣợng, bà con nông dân sau khi học nghề có thể vận dụng đƣợc các kiến thức đƣợc trang bị vào làm nghề; thiết nghĩ cần phải có những giải pháp thật cụ thể mang tính chất đột phá. 2
21. Theo quan điểm chỉ đạo tại Quyết định số 630/QĐ-TTg ngày 29/05/2012 của Thủ tƣớng Chính phủ về chiến lƣợc phát triển Dạy nghề thời kỳ 2011 – 2020 đã nêu rõ “Nâng cao chất lượng và phát triển quy mô dạy nghề là một quá trình, vừa phổ cập nghề cho ngƣời lao động, đồng thời phải đáp ứng nhu cầu của các ngành, nghề sử dụng nhân lực có tay nghề cao trong nƣớc và xuất khẩu lao động”. Mục tiêu cụ thể của chiến lƣợc đƣợc đặt ra, cụ thể nhƣ sau: - Giai đoạn 2011 - 2015 đào tạo mới trình độ cao đẳng nghề, trung cấp nghề khoảng 2,1 triệu ngƣời, sơ cấp nghề và dạy nghề dưới 3 tháng khoảng 7,5 triệu người, trong đó có 4,7 triệu người được hỗ trợ đào tạo nghề theo “Đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020” (Đề án 1956). - Giai đoạn 2016 - 2020 đào tạo mới trình độ cao đẳng nghề, trung cấp nghề khoảng 2,9 triệu ngƣời (trong đó 10% đạt cấp độ quốc gia, khu vực ASEAN và quốc tế), sơ cấp nghề và dạy nghề dưới 3 tháng khoảng 10 triệu người, trong đó có 5,5 triệu người được hỗ trợ đào tạo nghề theo Đề án 1956. Từ đó, cho thấy việc ĐTN nói chung và ĐTN ngắn hạn nói riêng là nhiệm vụ chính trị xuyên suốt trong thời gian tới đã đƣợc Đảng và Nhà nƣớc ta hoạch định thật cụ thể. Trên cơ sở những lý do đƣợc phân tích; đồng thời, hiện tại bản thân là một cán bộ quản lý nhà nƣớc về công tác ĐTN của Sở LĐ-TB&XH tỉnh Bình Dƣơng, với mong muốn góp phần giải quyết những vấn đề cấp thiết về lý luận và thực tiễn đã đặt ra, ngƣời nghiên cứu quyết định thực hiện đề tài “Nâng cao chất lượng ĐTN ngắn hạn cho LĐNT tỉnh Bình Dương”. 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về ĐTN ngắn hạn cho LĐNT đề xuất giải pháp nâng cao chất lƣợng ĐTN ngắn hạn cho LĐNT tỉnh Bình Dƣơng. 3. ĐỐI TƢỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU 3.1. Đối tƣợng nghiên cứu Chất lƣợng ĐTN ngắn hạn cho LĐNT ở tỉnh Bình Dƣơng. 3.2. Khách thể nghiên cứu Quá trình ĐTN ngắn hạn cho LĐNT, tập trung vào 02 nghề trình độ sơ cấp: Trồng, chăm sóc sinh vật cảnh và nghề trồng, chăm sóc, khai thác mủ cao su ở tỉnh Bình Dƣơng. 3