Luận văn Dạy học tích cực môn Công nghệ may trang phục 2 tại trƣờng Đại học Công Nghiệp Thực Phẩm TP.Hồ Chí Minh (Phần 1)

Nội dung text: Luận văn Dạy học tích cực môn Công nghệ may trang phục 2 tại trƣờng Đại học Công Nghiệp Thực Phẩm TP.Hồ Chí Minh (Phần 1)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ NGUYỄN MAI THANH THẢO DẠY HỌC TÍCH CỰC MÔN CÔNG NGHỆ MAY TRANG PHỤC 2 TẠI TRỪỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆPTHỰCS K C 0 0 3 9 5 9 PHẨM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC – 601401 S KC 0 0 4 2 0 8 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 4 năm 2014
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ NGUYỄN MAI THANH THẢO DẠY HỌC TÍCH CỰC MÔN CÔNG NGHỆ MAY TRANG PHỤC 2 TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC – 601401 Hƣớng dẫn khoa học: GVC.TS. VÕ THỊ NGỌC LAN TP. Hồ Chí Minh, tháng 4 năm 2014
3. LÝ LỊCH KHOA HỌC I. LÝ LỊCH SƠ LƢỢC: Họ & tên: NGUYỄN MAI THANH THẢO Giới tính: Nữ Ngày, tháng, năm sinh: 22/10/1983 Nơi sinh: TP.Hồ Chí Minh Quê quán: Ninh Bình Dân tộc: Kinh Chỗ ở riêng hoặc địa chỉ liên lạc: 9M/86, đƣờng Hà Chƣơng, khu phố 6, phƣờng Trung Mỹ Tây, quận 12, TP. Hồ Chí Minh Điện thoại cơ quan: Điện thoại: 0984 036 003 Fax: E-mail: thaonmt@cntp.edu.vn II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO: 1. Cao đẳng: Hệ đào tạo: Chính quy Thời gian đào tạo: từ 09/2001 đến 08/2004 Nơi học: Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh Ngành học: Công nghệ May 2. Đại học: Hệ đào tạo: Chính quy (chuyển tiếp) Thời gian đào tạo từ 09/2005 đến 08/ 2007 Nơi học: Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh Ngành học: Công nghệ May Tên môn thi tốt nghiệp: - Thiết kế giày - Đàm phán kinh doanh hàng hoá xuất nhập khẩu - Thiết kế nhà xƣởng - Công tác đối ngoại và xuất nhập khẩu Ngày & nơi thi tốt nghiệp: tháng 7 năm 2007 tại Trƣờng Đại học Sƣ Phạm Kỹ Thuật TP. Hồ Chí Minh i
4. III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC: Thời gian Nơi công tác Công việc đảm nhiệm Từ 8/2007 Công ty TNHH Nobland Việt Nhân viên kiểm định đến 10/2008 Nam, Quận 12, TP.HCM chất lƣợng sản phẩm (FQA) Từ 10/2008 Công ty TNHH Terratex Việt Cán bộ quản lý đơn hàng đến 10/2010 Nam, Quận 12, TP.HCM (Merchandiser) Giáo viên Từ 10/2010 Trƣờng Đại học Công Nghiệp Khoa Công nghệ may – đến nay Thực Phẩm TP.HCM Thiết kế thời trang và Da giày ii
5. LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2014 Ngƣời nghiên cứu Nguyễn Mai Thanh Thảo iii
6. LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tôi xin chân thành cảm ơn TS. Võ Thị Ngọc Lan đã tận tình hƣớng dẫn và định hƣớng cho tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám Hiệu, phòng Đào tạo sau đại học, khoa Sƣ Phạm Kỹ Thuật và viện Sƣ Phạm Kỹ Thuật trƣờng Đại học Sƣ phạm kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành khóa học. Xin chân thành cảm ơn quý Thầy Cô, những ngƣời đã tham gia giảng dạy lớp Cao học ngành Giáo dục học khóa 2011 – 2013B. Tôi cũng xin cảm ơn các bạn học viên Cao học ngành Giáo dục học, gia đình bạn bè đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và thực hiện đề tài. NGUYỄN MAI THANH THẢO iv
7. TÓM TẮT Nhằm nâng cao chất lƣợng đào tạo nghề cũng nhƣ định hƣớng quá trình tổ chức dạy học theo phƣơng pháp dạy học tích cực, đề tài “ Dạy học tích cực môn Công nghệ may trang phục 2 tại trƣờng Đại học Công Nghiệp Thực Phẩm TP.Hồ Chí Minh” là thiết thực, mang tính thực tiễn cao cho Khoa Công nghệ may – thiết kế thời trang và Da giày nói riêng và cho Trƣờng Đại học Công Nghiệp Thực Phẩm TP.Hồ Chí Minh nói chung. Luận văn gồm 3 phần: Phần mở đầu: Nêu rõ lý do, mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu, đối tƣợng nghiên cứu, giới hạn nội dung nghiên cứu và phƣơng pháp nghiên cứu. Phần nội dung: Gồm tất cả 3 chƣơng tập trung nghiên cứu các vấn đề sau: hệ thống cơ sở lý luận về phƣơng pháp dạy học tích cực, khảo sát và phân tích thực trạng dạy học môn Công nghệ may trang phục 2 tại trƣờng Đại học Công Nghiệp Thực Phẩm TP.Hồ Chí Minh theo phƣơng pháp dạy học tích cực, tổ chức dạy học môn Công nghệ may trang phục 2 theo phƣơng pháp dạy học tích cực tại trƣờng Đại học Công Nghiệp Thực Phẩm TP.Hồ Chí Minh, tiến hành thực nghiệm và đánh giá kết quả đạt đƣợc. Cuối cùng là phần kết luận và kiến nghị: Nêu những thành quả đạt đƣợc sau quá trình thực nghiệm, đồng thời đề tài cũng nêu lên một số kiến nghị nhằm nâng cao chất lƣợng dạy học, đáp ứng đƣợc nhu cầu của nhà s dụng lao động, phù hợp với sự phát triển của xã hội. v
8. ABSTRACT In order to improve the quality of vocational training as well as process-oriented learning organizations active teaching methods, titled "Actived teaching for Sewing technique 2 at Ho Chi Minh University Food Industry " is a practical, highly practical garment for Science technology - design and fashion Leather particular and University Food Industry in general Ho Chi Minh City. Content of the topic is developed in three part: Part 1: Introduction, clearly states reason, goals, missions, objects, content scope, and methodology of research. Part 2: Maintain content includes 3 chapters such as: the rationale system of active teaching methods; survey and analysis real of the active teaching methods in Sewing technique 2 at Ho Chi Minh University Food Industry; Organizing empirical teaching trials with Sewing technique 2 at Ho Chi Minh University Food Industry, conduct experiments and evaluating achieved results . Part 3: Conclusion and Recommendation, presenting achievements after the experiments; the research proposes recommendations for University, teachers and students which need consideration and implementation. vi
9. MỤC LỤC Trang tựa TRANG LÝ LỊCH KHOA HỌC i LỜI CAM ĐOAN iii TÓM TẮT v ABSTRACT vi MỤC LỤC vii DANH MỤC CÁC CHỮ VI T TẮT xi DANH MỤC CÁC ẢNG xii DANH MỤC CÁC HÌNH xiv PHẦN MỞ ĐẦU 1 1. Lý do chọn đề tài 1 2. Mục tiêu nghiên cứu 2 3. Nhiệm vụ nghiên cứu 2 4. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu 3 5. Giả thuyết nghiên cứu 3 6. Giới h n đề tài 3 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 3 8. Ý nghĩa đóng góp của đề tài về mặt lý luận và thực tiễn 5 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DẠY HỌC TÍCH CỰC 7 1.1. LỊCH SỬ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 7 1.1.1 Trên thế giới 7 1.1.2 Tại Việt Nam 8 1.2. CÁC KHÁI NIỆM 14 1.2.1 Tính tích cực 14 1.2.2 Tính tích cực học tập 14 1.2.3 Phƣơng pháp dạy học 15 1.2.4 Phƣơng pháp dạy học tích cực 16 1.2.5 Tổ chức dạy học 17 vii
10. 1.3. CÁC LÝ THUY T HỌC TẬP THEO HƢỚNG TÍCH CỰC HOÁ NGƢỜI HỌC 18 1.3.1. Thuyết hoạt động 18 1.3.2. Thuyết nhận thức 19 1.3.3. Thuyết kiến tạo 21 1.3.4. Lý thuyết thang bậc nhu cầu của con ngƣời 22 1.4. TIÊU CHÍ LỰA CHỌN PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC ĐẠI HỌC THEO HƢỚNG TÍCH CỰC HOÁ NGƢỜI HỌC 23 1.5. KHÁI QUÁT VỀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC 24 1.5.1 Phân biệt quan điểm dạy học, phƣơng pháp dạy học và kỹ thuật dạy học 24 1.5.2 Điều kiện áp dụng phƣơng pháp dạy học tích cực 26 1.5.2.1. Giáo viên 27 1.5.2.2. Học sinh 27 1.5.2.3. Mục tiêu dạy học 27 1.5.2.4. Nội dung dạy học 27 1.5.2.5. Phƣơng pháp dạy học 28 1.5.2.6. Phƣơng tiện dạy học và cơ sở vật chất của trƣờng 28 1.5.3 Các phƣơng pháp dạy học tích cực 28 1.5.3.1. Phƣơng pháp diễn giảng 29 1.5.3.2. Phƣơng pháp thảo luận 30 1.5.3.3. Phƣơng pháp đàm thoại 32 1.5.3.4. Dạy học hợp tác 33 1.5.4 Các kỹ thuật dạy học tích cực 36 1.5.4.1. Động não (công não) 36 1.5.4.2. Kỹ thuật đặt câu hỏi 37 1.5.4.3. Kỹ thuật 3 lần 3 39 1.5.4.4. Kỹ thuật học tập hợp tác 39 1.5.4.5. Sơ đồ tƣ duy 40 K T LUẬN CHƢƠNG 1 42 viii
11. CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔN CÔNG NGHỆ MAY TRANG PHỤC 2 TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM TP.HCM43 2.1. TỔNG QUAN VỀ TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 43 2.2. GIỚI THIỆU KHOA CÔNG NGHỆ MAY – THI T K THỜI TRANG VÀ DA GIÀY 45 2.3. GIỚI THIỆU MÔN HỌC CÔNG NGHỆ MAY TRANG PHỤC 2 46 2.3.1. Vị trí, chƣơng trình môn học 46 2.3.2. Mục tiêu môn học 46 2.3.3. Đặc điểm môn học 46 2.3.3.1. Tính cụ thể 46 2.3.3.2. Tính trừu tƣợng 47 2.3.3.3. Tính hiện đại 47 2.3.3.4. Tính thực tiễn 47 2.4. THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔN CÔNG NGHỆ MAY TRANG PHỤC 2 TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM TP. HỒ CHÍ MINH48 2.4.1. Xác định mục tiêu, phạm vi, đối tƣợng và thời gian khảo sát 49 2.4.1.2. Xác định phạm vi và đối tƣợng khảo sát 49 2.4.1.3. Xác định cách thức và thời gian khảo sát 49 2.4.2. Nội dung khảo sát 49 2.4.3. Công cụ khảo sát 49 2.4.4. Đánh giá kết quả khảo sát thực trạng dạy học môn Công nghệ may trang phục 2 theo phƣơng pháp dạy học tích cực 50 2.4.4.1. Những khó khăn khi giảng viên tham gia giảng dạy môn Công nghệ may trang phục 2 50 2.4.4.2. Về mức độ s dụng phƣơng pháp dạy học và hình thức tổ chức dạy học 51 2.4.3.3. Cách thức lựa chọn phƣơng pháp dạy học và hình thức tổ chức dạy học đối với từng nội dung của môn học 54 2.4.3.4. Về mức độ s dụng phƣơng tiện dạy học 57 2.4.3.5. Về mức độ s dụng kỹ thuật dạy học tích cực 59 ix
12. 2.4.3.6. Đánh giá tiết giảng các giáo viên thuộc bộ môn may trong quá trình ngƣời nghiên cứu đi dự giờ 61 K T LUẬN CHƢƠNG 2 63 CHƢƠNG 3: TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN CÔNG NGHỆ MAY TRANG PHỤC 2 THEO PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 65 3.1. CƠ SỞ TRIỂN KHAI TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN CÔNG NGHỆ MAY TRANG PHỤC 2 THEO PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC 65 3.2. VẬN DỤNG QUI TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC THEO PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC MÔN CÔNG NGHỆ MAY TRANG PHỤC 2 66 3.3 THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM 69 3.3.1. Mục đích thực nghiệm 69 3.3.2. Đối tƣợng thực nghiệm 69 3.3.3. Nội dung thực nghiệm 70 3.3.4. Tổ chức thực nghiệm 71 3.3.5. X lý và đánh giá kết quả thực nghiệm 72 3.3.5.1. Đánh giá bài dạy theo phƣơng pháp dạy học tích cực 72 3.3.5.2. X lý và đánh giá kết quả bài kiểm tra của sinh viên sau thực nghiệm 81 K T LUẬN CHƢƠNG 3 89 PHẦN K T LUẬN - KI N NGHỊ 90 1. K T LUẬN 90 1.1. Tóm tắt đề tài, nhận xét và đánh giá 90 1.2. Hƣớng phát triển của đề tài 91 2. KI N NGHỊ 91 2.1. Về phía nhà trƣờng: 91 2.2. Đối với giảng viên 91 2.3. Đối với sinh viên 92 TÀI LIỆU THAM KHẢO 93 PHỤ LỤC x
13. DANH MỤC CÁC CHỮ VI T TẮT STT KÝ HIỆU VI T ĐẦY ĐỦ 1 CĐ Cao đẳng 2 CNTP Công Nghiệp Thực Phẩm 3 ĐH Đại học 4 GD & ĐT Giáo dục và đào tạo 5 GV Giáo viên 6 HS Học sinh 7 HTTCDH Hình thức tổ chức dạy học 8 KTDH Kỹ thuật dạy học 9 NXB Nhà xuất bản 10 PGS.TS. Phó giáo sƣ – tiến sỹ 11 QĐ Quyết định 12 PP Phƣơng pháp 13 PPDH Phƣơng pháp dạy học 14 PTDH Phƣơng tiện dạy học 15 SV Sinh viên 16 TCDH Tổ chức dạy học 17 ThS Thạc sỹ 18 TP HCM Thành phố Hồ Chí Minh 19 TS Tiến sỹ xi
14. DANH MỤC CÁC ẢNG ẢNG TRANG ảng 2.1: Tỷ lệ số phiếu nhận về từ giảng viên và sinh viên sau khảo sát 50 ảng 2.2: Phân bố số lƣợng sinh viên đƣợc khảo sát qua các khoá học 50 ảng 2.3: Ý kiến của giảng viên về những khó khăn khi tham gia giảng dạy môn CNMTP2 51 ảng 2.4: Ý kiến của giảng viên và sinh viên về mức độ s dụng phƣơng pháp dạy học và hình thức tổ chức dạy học 51 ảng 2.5: Ý kiến của sinh viên về mức độ hứng thú với bài học 53 ảng 2.6: Ý kiến của giảng viên về việc áp dụng PPDH và HTTCDH thích hợp cho từng nội dung của môn học 56 ảng 2.7: Ý kiến của giảng viên và sinh viên về mức độ s dụng phƣơng tiện dạy học 58 ảng 2.8: Ý kiến của GV và SV về việc giảng viên vận dụng kỹ thuật dạy học tích cực khi giảng dạy môn CNMTP2 59 ảng 2.9: Ý kiến của ngƣời nghiên cứu về việc đi dự giờ các giảng viên 62 ảng 3.1: Nội dung và thời gian thực nghiệm của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng 70 ảng 3.2: Ý kiến của giảng viên dự giờ lớp thực nghiệm 73 ảng 3.3: Ý kiến đánh giá của giảng viên dự giờ lớp thực nghiệm về quá trình tổ chức dạy học 75 ảng 3.4: Ý kiến của sinh viên học lớp thực nghiệm 76 ảng 3.5: Ý kiến của SV lớp thực nghiệm về các phƣơng pháp dạy học mà giảng viên áp dụng cho từng nội dung của môn học 78 ảng 3.6: Ý kiến của SV về hiệu quả của các phƣơng pháp dạy học mà giảng viên s dụng cho lớp thực nghiệm 80 ảng 3.7: Bảng phân phối điểm số của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng 82 xii
15. ảng 3.8: Biểu thị sự phân bố điểm của bài kiểm tra số 1 – lớp thực nghiệm và lớp đối chứng 83 ảng 3.9: Biểu thị sự phân bố điểm của bài kiểm tra số 2 – lớp thực nghiệm và lớp đối chứng 84 xiii
16. DANH MỤC CÁC HÌNH HÌNH TRANG Hình 1.1: Sơ đồ tổ chức dạy học theo kỹ thuật dạy học tích cực 12 Hình 1.2: Cấu trúc hoạt động (A.N. Leonchiep 1903-1979) 18 Hình 1.3: Mô hình học tập theo thuyết nhận thức 19 Hình 1.4: Mô hình học tập theo thuyết kiến tạo 22 Hình 1.5: Sơ đồ 3 bình diện của phƣơng pháp dạy học 25 Hình 1.6: Sơ đồ mối quan hệ giữa khái niệm quan điểm dạy học, phƣơng pháp dạy học và kỹ thuật dạy học 25 Hình 2.1: Ý kiến của giảng viên và sinh viên về mức độ khó của từng nội dung môn học 55 Hình 2.2: Ý kiến của SV về mức độ tiếp thu bài học khi GV áp dụng KTDH vào giảng dạy môn CNMTP2 60 Hình 2.3: Ý kiến của sinh viên về mong muốn cần thay đổi để nâng cao chất lƣợng dạy và học 61 Hình 3.1: Ý kiến SV lớp thực nghiệm về các kỹ thuật dạy học mà GV áp dụng 79 Hình 3.2: Tần suất phân phối điểm của bài kiểm tra thứ nhất lớp thực nghiệm và lớp đối chứng 82 Hình 3.3: Tần suất phân phối điểm của bài kiểm tra thứ hai lớp thực nghiệm và lớp đối chứng 83 Hình 3.4: Phân loại kết quả học tập qua bài kiểm tra thứ nhất 86 Hình 3.5: Phân loại kết quả học tập qua bài kiểm tra thứ hai 86 xiv
17. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nhằm đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực trình độ cao cho công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nƣớc, nâng cao năng lực cạnh tranh và hợp tác bình đẳng trong hội nhập quốc tế thì việc đƣa lý luận dạy học đại học vào thực tế giảng dạy hiện nay là vấn đề cấp thiết phải làm, và việc đổi mới phƣơng pháp dạy học đại học cũng phải ngang tầm với thời đại. Vấn đề đổi mới phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích cực hoá đƣợc Đảng và Nhà nƣớc ta đặc biệt quan tâm. Trong Luật Giáo Dục 2005 điều 36b đã nêu rõ: “Phƣơng pháp giáo dục đại học phải coi trọng việc bồi dƣỡng năng lực tự học, tự nghiên cứu, tạo điều kiện cho ngƣời học phát triển tƣ duy sáng tạo, rèn luyện kỹ năng thực hành, tham gia nghiên cứu, thực nghiệm, ứng dụng”. [11] Theo điều 5.2a của Luật Giáo Dục Đại Học 2012 cũng nêu rõ mục tiêu đối với đào tạo trình độ cao đẳng, đại học là “Đào tạo trình độ cao đẳng để sinh viên có kiến thức chuyên môn cơ bản, kỹ năng thực hành thành thạo, hiểu biết đƣợc tác động của các nguyên lý, quy luật tự nhiên - xã hội trong thực tiễn và có khả năng giải quyết những vấn đề thông thƣờng thuộc ngành đƣợc đào tạo” [12, tr.2]. Trong Chiến lƣợc phát triển Giáo dục 2011-2020 nhiệm vụ thứ tƣ trong giai đoạn 1 (2013-2015) cũng nêu lên yêu cầu“Đổi mới nội dung, phƣơng pháp dạy học, thi, kiểm tra và đánh giá chất lƣợng giáo dục”. Chính vì thế đổi mới phƣơng pháp dạy học là vô cùng quan trọng và cần thiết nhằm đạt đƣợc mục tiêu phát triển Giáo dục đại học “ tăng cƣờng năng lực thích ứng với việc làm trong xã hội, năng lực tự tạo việc làm cho mình và cho xã hội” [1, tr.84] Nhận thức đƣợc tầm quan trọng của việc đổi mới phƣơng pháp dạy học, trƣờng Đại học Công Nghiệp Thực Phẩm (CNTP) Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) đã chuyển phƣơng thức đào tạo từ niên chế sang đào tạo theo học chế tín chỉ với mục đích giúp cho ngƣời học tự chủ trong quá trình học của bản thân. Tuy nhiên để có thể đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội, của ngành cũng nhƣ trƣớc những yêu cầu và thách thức về việc phải đổi mới nâng cao chất lƣợng đào 1
18. tạo, trƣờng Đại học CNTP TP.HCM đã và đang từng bƣớc cải tiến, hoàn thiện nhằm nâng cao chất lƣợng đào tạo, trong đó khuyến khích việc vận dụng các phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích cực hoá ngƣời học nhằm tăng tính tự giác, chủ động và sáng tạo nơi ngƣời học. Việc giảng dạy các môn học thuộc chuyên ngành may nói chung và môn Công nghệ may trang phục 2 nói riêng của Khoa Công Nghệ May – Thiết Kế Thời Trang và Da Giày (gọi tắt là khoa May) thuộc trƣờng Đại học CNTP TP.HCM cũng đƣợc giảng viên trong Khoa áp dụng các phƣơng pháp dạy học tích nhƣ phƣơng pháp diễn giảng (phƣơng pháp thuyết trình có minh hoạ), thảo luận, dạy học giải quyết vấn đề, nhƣng chỉ mang tính hình thức. Một phần do bản thân các em sinh viên chƣa thật sự tự lực trong quá trình học để chiếm lĩnh tri thức. Mặt khác, giảng viên chƣa biết cách vận dụng một cách khéo léo, nhuần nhuyễn, linh hoạt các phƣơng pháp dạy học tích cực trong công tác giảng dạy của mình. Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn về dạy học tích cực, đồng thời là giảng viên ngành Công nghệ may trƣờng Đại học Công nghiệp thực phẩm TP.HCM, đề tài “D y học tích cực môn Công nghệ may trang phục 2 t i trƣờng Đ i học Công nghiệp thực phẩm Thành phố Hồ Chí Minh” nhằm góp phần thực hiện tổ chức quá trình dạy học theo một qui trình hợp lý, nâng cao chất lƣợng dạy và học các chƣơng của môn học này. 2. Mục tiêu nghiên cứu Tổ chức dạy học môn Công nghệ may trang phục 2 theo phƣơng pháp dạy học tích cực tại trƣờng Đại học Công Nghiệp Thực Phẩm Thành phố Hồ Chí Minh. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu Để giải quyết mục tiêu nghiên cứu trên, ngƣời nghiên cứu tập trung nghiên cứu các vấn đề sau: Nhiệm vụ 1: Hệ thống cơ sở lý luận về phƣơng pháp dạy học tích cực. Nhiệm vụ 2: Xác định thực trạng dạy học môn Công nghệ may trang phục 2 tại trƣờng Đại học CNTP TP.HCM. Nhiệm vụ 3: Tổ chức dạy học môn Công nghệ may trang phục 2 theo phƣơng 2
19. pháp dạy học tích cực tại trƣờng Đại học CNTP TP.HCM. 4. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Phƣơng pháp dạy học tích cực. 4.2. Khách thể nghiên cứu Hoạt động dạy môn Công nghệ may trang phục 2 của giảng viên và hoạt động học của sinh viên tại trƣờng Đại học Công Nghiệp Thực Phẩm TP.HCM. 5. Giả thuyết nghiên cứu Thực trạng dạy học môn Công nghệ may trang phục 2 tại trƣờng Đại học Công Nghiệp Thực Phẩm TP.HCM theo quan điểm tích cực hoá hoạt động nhận thức của sinh viên đã đƣợc cải thiện, nhƣng mới chỉ thể hiện ở mặt “bên ngoài” thông qua việc tăng cƣờng làm việc nhóm, nhƣng việc giải quyết các tình huống có vấn đề của nội dung bài học, các hoạt động và cách thức hành động của giảng viên và sinh viên vẫn còn nhiều hạn chế, ngƣời học chƣa thật sự tích cực chủ động trong quá trình học. Do đó, nếu áp dụng qui trình tổ chức dạy học theo phƣơng pháp dạy học tích cực mà ngƣời nghiên cứu đã đề xuất thì sẽ làm tăng tính tích cực, chủ động sáng tạo cho ngƣời học trong quá trình học các chƣơng của môn học này. 6. Giới h n đề tài Chƣơng trình môn học Công nghệ may trang phục 2 gồm có tất cả 4 chƣơng tƣơng ứng 30 tiết lý thuyết, trong đó nội dung của chƣơng 1 – Công nghệ may áo chemise với thời lƣợng 9 tiết, đây là chƣơng đầu tiên và cũng là nền tảng để triển khai các nội dung tiếp theo của môn học này, nên ngƣời nghiên cứu tập trung nghiên cứu và thực nghiệm tổ chức dạy học theo phƣơng pháp dạy học tích cực cho Chƣơng 1 - Công nghệ may áo chemise hệ cao đẳng chính quy tại trƣờng Đại học CNTP TP.HCM. Đối tƣợng khảo sát là sinh viên khoá 10CDCM (đã tốt nghiệp ra trƣờng), sinh viên khoá 11CDCM (đã học xong môn Công nghệ may trang phục 2) và sinh viên khoá 12CDCM hiện đang theo học môn học này. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 3
20. Để thực hiện mục tiêu và những nhiệm vụ nghiên cứu trên, ngƣời nghiên cứu s dụng các phƣơng pháp nghiên cứu sau: 7.1 Phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu Để có thể hệ thống cơ sở lý luận về dạy học tích cực một cách chính xác và khoa học thì phải nghiên cứu vào các nguồn tài liệu. Đây chính là phƣơng pháp nghiên cứu cơ bản trong quá trình nghiên cứu khoa học. Ngƣời nghiên cứu dựa vào các nguồn tài liệu chủ yếu sau: Các văn kiện, nghị quyết, luật giáo dục, các quan điểm chỉ đạo về đổi mới phƣơng pháp dạy học, chiến lƣợc phát triển giáo dục từ 2011 – 2020. Các tài liệu về lý luận dạy học hiện đại, tâm lý học dạy học, các lý thuyết học tập, lý luận dạy học đại học, các luận văn thạc sỹ giáo dục, các bài báo tạp chí khoa học giáo dục về dạy học tích cực nhằm thực hiện nhiệm vụ hệ thống cơ sở lý luận về phƣơng pháp dạy học tích cực. Mục tiêu, nội dung, chƣơng trình của ngành Công nghệ may nói chung và môn Công nghệ may trang phục 2 nói riêng. 7.2. Phƣơng pháp điều tra Ngƣời nghiên cứu s dụng các phiếu thăm dò, các câu hỏi phỏng vấn giảng viên bộ môn may, sinh viên đã và đang học môn Công nghệ may trang phục 2 để xác định thực trạng dạy học của môn học này, giúp ngƣời nghiên cứu có cơ sở để tổ chức dạy học theo phƣơng pháp dạy học tích cực một cách hiệu quả. 7.3. Phƣơng pháp chuyên gia Ngƣời nghiên cứu s dụng bảng câu hỏi từ các giảng viên có thâm niên giảng dạy thuộc khoa May để đánh giá tính khả thi, tính khoa học và tính thực tiễn của việc tổ chức dạy học theo phƣơng pháp dạy học tích cực. 7.4. Phƣơng pháp quan sát Đây là phƣơng pháp mà ngƣời nghiên cứu s dụng suốt thời gian thực hiện đề tài nhằm xác định thực trạng s dụng phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học. Ngƣời nghiên cứu tiến hành quan sát các buổi học chính khóa của các sinh viên trong giờ học, theo dõi các phƣơng pháp dạy học mà các giảng viên s 4
21. dụng giảng dạy môn Công nghệ may trang phục 2, làm cơ sở thực tiễn cho việc triển khai tổ chức dạy học môn Công nghệ may trang phục 2 theo phƣơng pháp dạy học tích cực. 7.5. Phƣơng pháp thực nghiệm Ngƣời nghiên cứu s dụng phƣơng pháp này nhằm xác định tính khả thi của việc vận dụng phƣơng pháp dạy học tích cực đã đề ra, những điều kiện cần thiết để tiến hành áp dụng phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học. Cụ thể đƣợc tiến hành nhƣ sau: Nhóm thực nghiệm: Gồm 32 sinh viên áp dụng phƣơng pháp dạy học tích cực trong chƣơng một của môn Công nghệ may trang phục 2 mà ngƣời nghiên cứu đã đề xuất. Nhóm đối chứng B: Gồm 34 sinh viên vẫn tiến hành giảng dạy bình thƣờng theo các phƣơng pháp đang s dụng từ trƣớc đến nay. Sau đó, ngƣời nghiên cứu so sánh kết quả trƣớc và sau thực nghiệm rồi đối chiếu làm sáng tỏ hiệu quả của qui trình tổ chức dạy học theo phƣơng pháp dạy học tích cực. 7.6. Phƣơng pháp thống kê Ngƣời nghiên cứu thu thập các số liệu, phân tích, tổng hợp x lý kết quả từ lớp thực nghiệm so sánh với lớp đối chứng để đánh giá kết quả thực nghiệm trên phần mềm x lý số liệu Excel nhằm kiểm định giả thuyết thống kê về sự khác biệt trong kết quả học tập của hai nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm. 8. Ý nghĩa đóng góp của đề tài về mặt lý luận và thực tiễn 8.1. Về lý luận Kết quả nghiên cứu của đề tài là hệ thống những lý luận cơ bản về phƣơng pháp dạy học tích cực, giúp cho ngƣời nghiên cứu biết cách lựa chọn để tổ chức dạy học theo phƣơng pháp dạy học tích cực ở bậc cao đẳng, đại học một cách linh hoạt nhằm đạt hiệu quả dạy học, mục tiêu dạy học. Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần hoàn thiện lý luận về phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích cực hoá ngƣời học 8.2. Về thực tiễn 5
22. S K C 0 0 4 1 6 0