Luận văn Dạy học theo dự án cho môn công nghệ 9 tại trường THCS Phú Cường tỉnh Bình Dương (Phần 1)

Nội dung text: Luận văn Dạy học theo dự án cho môn công nghệ 9 tại trường THCS Phú Cường tỉnh Bình Dương (Phần 1)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ HUỲNH THANH TÂM DẠY HỌC THEO DỰ ÁN CHO MÔN CÔNG NGHỆ 9 TẠI TRƯỜNG THCS PHÚ CƯỜNG TỈNH BÌNH DƯƠNG S K C 0 0 0 2 8 1 NGÀNH: LL &PPDHKT – 601410 S K C 0 0 3 7 7 3 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, 2012
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ HUỲNH THANH TÂM DẠY HỌC THEO DỰ ÁN CHO MÔN CÔNG NGHỆ 9 TẠI TRƯỜNG THCS PHÚ CƯỜNG TỈNH BÌNH DƯƠNG NGÀNH: LL &PPDHKT – 601410 Hướng dẫn khoa học: TS. VŨ MINH HÙNG TP. Hồ Chí Minh, tháng 8 năm 2012
3. LÝ LỊCH KHOA HỌC  I. LÝ LỊCH SƠ LƢỢC: Họ & tên: Huỳnh Thanh Tâm Giới tính: Nữ Ngày, tháng, năm sinh: 28/07/1984 Nơi sinh: Sông Bé Quê quán: Bình Dƣơng Dân tộc: Kinh Địa chỉ liên lạc: 3/29,khu7, phƣờng Phú Mỹ,TX.Thủ Dầu Một, tình Bình Dƣơng Điện thoại cơ quan:06503858217 Điện thoại riêng: 0909399060 E-mail: httam1985@gmail.com II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO: 1. Đại học: Hệ đào tạo: Tại chức Thời gian đào tạo từ 10/2007 đến 10/2009 Nơi học: Trƣờng Đại học sƣ phạm kỹ thuật TP.HCM Ngành học: Kỹ thuật công nnghiệp 2. Sau đại học : Hệ đào tạo: Chính quy Thời gian đào tạo : từ 10/2010 đến nay Nơi học: Trƣờng đại học sƣ phạm kỹ thuật TP.HCM Ngành học: Lý luận và phƣơng pháp dạy kỹ thuật III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC: Thời gian Nơi công tác Công việc đảm nhiệm Từ 10/2009 đến nay Trƣờng THCS Phú Cƣờng Giáo viên i
4. LỜI CAM ĐOAN  Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 10 năm 2012 Huỳnh Thanh Tâm ii
5. LỜI CẢM ƠN  Xin chân thành cảm ơn Khoa Sư Phạm Kỹ Thuật, phòng Đào tạo – Bộ phận sau đại học và trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh đã cho tôi một môi trường lý tưởng để học tập và trưởng thành, đặc biệt quý Thầy Cô giảng dạy lớp Cao học khóa 18B đã đưa tôi vào thế giới tri thức và niềm tin trong cuộc sống. Xin chân thành cám ơn Thầy TS.Vũ Minh Hùng đã tận tình chỉ bảo, động viên, khuyến khích tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành đề tài này. Xin chân thành cảm ơn quý Thầy Cô đang giảng dạy bộ môn Công Nghệ 9 trong địa bàn TX.TDM đã có những ý kiến đóng góp quý báu, đồng thời đã giúp đỡ cho tôi những thông tin thật sự có ích để hoàn chỉnh đề tài. Xin chân thành cảm ơn toàn thể học sinh các lớp 9A1, 9A2, 9A3, 9A4 tại trường THCS Phú Cường đã giúp thực nghiệm đề tài. Cảm ơn tất cả những thành viên trong lớp cao học Lý luận và Phương pháp dạy môn kỹ thuật khóa 18B đã đem đến cho tôi những một tình cảm tuyệt vời để học tập và chia sẻ. Trân trọng và cảm ơn! iii
6. TÓM TẮT LUẬN VĂN  Dạy học theo dự án là hình thức dạy học góp phần gắn lý thuyết với thực hành, tƣ duy và hành động, nhà trƣờng và xã hội.Trong đó học sinh thực hiện một nhiệm vụ phức hợp mang tính tự lực cao mà kết quả của hình thức dạy học này là học sinh làm ra những sản phẩm có thể giới thiệu đƣợc đáp ứng yêu cầu mục tiêu tích cực hoá ngƣời học hiện nay Đây là hình thức dạy học mà theo ngƣời nghiên cứu nhận định nó đặc biệt thích hợp cho bộ môn Công Nghệ vừa mang tính xã hội vừa mang tính kỹ thuật ứng dụng . Môn Công Nghệ trong chƣơng trình đổi mới ngoài việc xen kẽ các tiết thực hành để củng cố kiến thức của các bài lý thuyết, ở lớp 9 môn Công Nghệ có tính hƣớng nghiệp và cơ bản hình thành kĩ năng nghề nghiệp cho HS, số lƣợng bài thực hành chiếm 70% thời lƣợng. Chính vì thời lƣợng thực hành nhiều nhƣ vậy nên mỗi bài thực hành HS phải hoàn thành một sản phẩm ứng dụng từ những bài lý thuyết đã học . Đó là lí do mà ngƣời nghiên cứu chọn đề tài luận văn nghiên cứu “ Dạy học theo dự án cho môn công nghệ 9 tại trường THCS Phú Cường Tỉnh Bình Dương” với cấu trúc luận văn gồm những phần chính sau: - Phần mở đầu - Phần nội dung gồm 3 chƣơng Chương 1: Cơ sở lý luận về dạy học theo dự án Trong chƣơng này ngƣời nghiên cứu đã hệ thống cơ sở lý luận liên quan đến hình thức dạy học theo dự án nhƣ : lịch sử của vấn đề nghiên cứu, đặc điểm, ƣu và nhƣợc điểm của dạy học theo dự án, cũng nhƣ so sánh hình thức dạy học theo dự án với dạy học truyền thống Chương 2:Thực trạng việc giảng dạy môn Công Nghệ lớp 9 tại trường THCS Phú Cường Tìm hiểu về thực trạng dạy và học môn Công nghệ 9, chƣơng trình môn công nghệ 9, đánh giá thực trạng dạy và học ở bộ môn này. iv
7. Chương 3:Vận dụng dạy học theo dự án trong giảng dạy môn Công Nghệ 9 và thưc nghiệm sư phạm tại trường THCS Phú Cường Trong chƣơng 3, ngƣời nghiên cứu đã đƣa ra các đề xuất cho việc vận dụng dạy học theo dự án trong giảng dạy môn Công nghệ 9 nhƣ : đề xuất tái cấu trúc nội dung chƣơng trình dựa theo các dự án học tập, đƣa ra quy trình vận dụng, đồng thời thiết kế 2 dự án học tập tiêu biểu để tiến hành thực nghiệm để kiểm nghiệm giả thuyết nghiên cứu của đề tài. - Phần kết luận và kiến nghị. v
8. THE THESIS ABSTRACT  Project-based teaching is designed in helping to translate theory into practice, thought into action, and school and society. In project-based teaching, students carry out a complex task with high self-help of which the result is that students create products meeting the objective of making learners more active. According to researcher, project-based teaching is especially suitable for Technology being not only social but also applied.Technology 9 in renewed curriculum consists of interposing the practice periods to reinforce knowledge from theory and of formong vocational guidance and careers skills.Because of such much practicing time, in each practice task, students have to make a product based on theory they have learned. That’s the reason why the researcher decides on the study named “Project-based teaching for Technology 9 at Phu Cuong Secondary School in Binh Duong Province”. The study consists of main parts below: - Introduction - Content Chapter 1: The theoretical perspective of project-based teaching. The researcher systematized the theoretical perspective of project-based teaching such as history of the question, characteristics, strong and weak points, comparison of project-based teaching with traditional teaching. Chapter 2:The practical perspective of teaching Technology 9 at Phu Cuong Secondary School. Finding out about teaching and learning situation of Technology 9, curriculum of Technology 9, and evaluation on teaching and learning reality of the subject. Chapter 3: Applying project-based teaching for teaching Technology 9 and experiment at Phu Cuong Secondary School. vi
9. The proposals were put forward for using project-based teaching for Technology 9, proposals of restructuring curriculum based on learning project, giving applying procedures, and designing two typical projects of learning at the same time to carry out experiment to test the hyppothesis of the study. - Conclusion and Recommendation. vii
10. MỤC LỤC  Lý lịch khoa học i Lời cam đoan ii Mục lục viii Tóm tắt luận văn iv The thesis abstract .vi Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt xii Danh mục các bảng,biểu đồ, sơ đồ .xiii PHẦN MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 4 3. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 4 4. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU 5 5. ĐỐI TƢỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU 5 6. PHẠM VI NGHIÊN CỨU 5 7. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 6 PHẦN NỘI DUNG Chƣơng 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DẠY HỌC THEO DỰ ÁN 1.1. KHÁI QUÁT VỀ LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ 8 1.1.1. Trên thế giới 8 1.1.2. Việt Nam 10 1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ SỞ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 12 1.3. KHÁI QUÁT DẠY HỌC THEO DỰ ÁN 16 1.3.1. Bản chất của dạy học theo dự án 16 viii
11. 1.3.2. Phân loại dạy học theo dự án 18 1.3.3. Quy trình dạy học theo dự án 20 1.3.4. Vai trò của ngƣời GV và HS trong dạy học theo dự án 22 1.3.5. Đánh giá kết quả của HS trong DHTDA 23 1.3.6. Một số kĩ năng cần hình thành cho HS trong DHTDA 25 1.3.7. Ƣu điểm, giới hạn của dạy học theo dự án 28 1.3.8. So sánh dạy học theo dự án với dạy học truyền thống 29 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 31 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔN CÔNG NGHỆ 9 TẠI TRƢỜNG THCS PHÚ CƢỜNG 2.1.TỔNG QUAN VỀ TRƢỜNG THCS PHÚ CƢỜNG 32 2.1.1.Lịch sử hình thành và phát triển 32 2.1.2.Tình hình đội ngũ cán bộ giáo viên tại trƣờng 33 2.2. GIỚI THIỆU SƠ LƢỢC VỀ MÔN CÔNG NGHỆ 9 MÔĐUN “ LẮP ĐẶT MẠNG ĐIỆN TRONG NHÀ” VÀ YÊU CẦU CỦA BỘ MÔN ĐỐI VỚI HS 34 2.2.1. Giới thiệu sơ lƣợc về môn Công Nghệ 9 34 2.2.2. Yêu cầu của bộ môn đối với HS 36 2.3. KHẢO SÁT THỰC TRẠNG VIỆC DẠY VÀ HỌC MÔN CÔNG NGHỆ 9 TẠI TRƢỜNG THCS PHÚ CƢỜNG , TỈNH BÌNH DƢƠNG 36 2.3.1.Nhiệm vụ khảo sát 37 2.3.2. Phƣơng pháp khảo sát 38 2.3.3. Cách thức thu thập số liệu và đánh giá kết quả khảo sát 38 2.3.4. Nguyên nhân của những thực trạng trên 54 2.3.5. Đề xuất biện pháp khắc phục khó khăn hạn chế của thực trạng trên 55 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 56 ix
12. Chƣơng 3: ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP VẬN DỤNG DẠY HỌC THEO DỰ ÁN VÀO TRONG GIẢNG DẠY MÔN CÔNG NGHỆ 9 VÀ KIỂM NGHIỆM SƢ PHẠM TẠI TRƢỜNG THCS PHÚ CƢỜNG TỈNH BÌNH DƢƠNG 3.1.CƠ SỞ ĐỀ RA GIẢI PHÁP 58 3.1.1.Dựa vào việc phân tích nội dung chƣơng trình môn CN 9 môđun “ Lắp đặt mạng điện trong nhà” 58 3.1.2. Dựa trên cơ sở thực trạng 59 3.1.3. Dựa vào định hƣớng đổi mới PPDH môn Công Nghệ ở trƣờng THCS 59 3.2.NGUYÊN TẮC CHỈ ĐẠO VIỆC ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP 60 3.3. NỘI DUNG CÁC GIẢI PHÁP 60 3.3.1. Giải pháp 1: Cấu trúc nội dung chƣơng trình CN9 theo các dạng dự án 60 3.3.2. Giải pháp 2: Quy trình vận dụng DHTDA cho môn Công Nghệ 9 dựa trên hai mô hình đào tạo nối tiếp và đào tạo tích hợp 65 3.3.3.Giải pháp 3: Đƣa ra mẫu giáo án khi vận dụng DHTDA 70 3.4. VẬN DỤNG DHTDA VÀO TRONG GIẢNG DẠY MÔN CÔNG NGHỆ 9 MÔĐUN “LẮP ĐẶT MẠNG ĐIỆN TRONG NHÀ” 73 3.4.1. Dự án 1 : Giới thiệu về nghề điện dân dụng 73 3.4.2. Dự án 5: Thiết kế mạng điện nơi em thực hiện ƣớc mơ 87 3.5. TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM DỰ ÁN 90  PHIẾU ĐÁNH GIÁ THÀNH VIÊN TRONG NHÓM 91  PHIẾU ĐÁNH GIÁ DỰ ÁN 92 3.6. KIỂM NGHIỆM – ĐÁNH GIÁ 93 3.6.1. Mục đích của kiểm nghiệm – đánh giá 93 3.6.2. Nội dung và phƣơng pháp kiểm nghiệm-đánh giá 94 3.6.2.1. Phƣơng pháp chuyên gia 94 x
13. 3.6.2.2. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm 96 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 114 PHẦN KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ 1- KẾT LUẬN 116 2- NHỮNG ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI 116 2.1- Về mặt lý luận 117 2.2- Về mặt thực tiễn 117 3- HƢỚNG PHÁT TRIỂN CỦA ĐỀ TÀI 118 4- KIẾN NGHỊ 118 TÀI LIỆU THAM KHẢO 120 xi
14. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT  STT Từ viết tắt Ý nghĩa 1 PPDH Phƣơng pháp dạy học 2 HS Học sinh 3 THPT Trung học phổ thông 4 PTDH Phƣơng tiện dạy học 5 GV Giáo viên 6 HTDH Hình thức dạy học 7 PP Phƣơng pháp 8 DA Dự án 9 DHTDA Dạy học theo dự án 10 PPDHTC Phƣơng pháp dạy học tích cực 11 XH Xã hội 12 PPCT Phân phối chƣơng trình 13 TDM Thủ dầu một 14 GD&ĐT Giáo dục và đào tạo 15 SGK Sách giáo khoa 16 CN Công Nghệ 17 GQVĐ Giải quyết vấn đề xii