Luận văn Dạy học theo định hướng hoạt động cho môn thực hành chăm sóc sức khỏe người lớn bệnh ngoại khoa trong đào tạo cử nhân điều dưỡng tại Đại học Y dược thành phố Hồ Chí Minh (Phần 1)

Nội dung text: Luận văn Dạy học theo định hướng hoạt động cho môn thực hành chăm sóc sức khỏe người lớn bệnh ngoại khoa trong đào tạo cử nhân điều dưỡng tại Đại học Y dược thành phố Hồ Chí Minh (Phần 1)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LÊ THỊ CẨM THU DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG CHO MÔN THỰC HÀNH CHĂM SÓC SỨC KHỎE NGƯỜI LỚN BỆNH NGOẠI KHOA TRONG ĐÀO TẠO CỬ NHÂN ĐIỀU DƯỠNG TẠI ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 601401 S KC 0 0 4 1 7 1 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2013
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LÊ THỊ CẨM THU DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG CHO MÔN THỰC HÀNH CHĂM SÓC SỨC KHỎE NGƯỜI LỚN BỆNH NGOẠI KHOA TRONG ĐÀO TẠO CỬ NHÂN ĐIỀU DƯỠNG TẠI ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC – 601401 Hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ DIỆU THẢO Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10/ 2013
3. LÝ LỊCH KHOA HỌC I. LÝ LỊCH SƠ LƢỢC: Họ và tên: LÊ THỊ CẨM THU Giới tính: Nữ Ngày, tháng, năm sinh: 10/ 09/ 1970 Nơi sinh: Long An Quê quán: Long An Dân tộc: Kinh Chỗ ở riêng hoặc địa chỉ liên lạc: 675/ 31/ 24 Trần Xuân Soạn, P. Tân Hƣng, Q. 7, TP.HCM Điện thoại cơ quan: 08 38 570 760 Điện thoại riêng: 0983 596 227 Fax: E-mail: camthu1996@ump.edu.vn II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO: 1. Trung học chuyên nghiệp: Hệ đào tạo: Chính quy Thời gian đào tạo từ 09/ 1990 đến 04/ 1993 Nơi học (trƣờng, thành phố): Trƣờng Trung học KTYT TW 3 TP.HCM Ngành học: Điều Dƣỡng 2. Cao đẳng: Hệ đào tạo: Tại chức Thời gian đào tạo từ 09/ 1998 đến 09/ 2002 Nơi học (trƣờng, thành phố): Đại học Y Dƣợc TP.HCM Ngành học: Điều Dƣỡng 3. Đại học: Hệ đào tạo: Tại chức Thời gian đào tạo từ 09/ 2003 đến 09/ 2004 Nơi học (trƣờng, thành phố): Đại học Y Dƣợc TP.HCM Ngành học: Điều Dƣỡng Tên đồ án, luận án hoặc môn thi tốt nghiệp: Lý thuyết chuyên môn, thực hành chuyên môn, chính trị i
4. Ngày và nơi bảo vệ đồ án, luận án hoặc thi tốt nghiệp: Đại học Y Dƣợc TP. Hồ Chí Minh, tháng 9/ 2004 Ngƣời hƣớng dẫn: III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC: Công việc Thời gian Nơi công tác đảm nhiệm - Từ 09/1993 - Trƣờng Trung học Kỹ Thuật Y Tế TW 3 TP. đến 09/1998 Hồ Chí Minh Giáo viên - Từ 09/1998 - Bộ môn Điều dƣỡng, Khoa Điều Dƣỡng - Kỹ đến nay thuật Y học Đại học Y Dƣợc TP. Hồ Chí Minh Ngày 04 tháng 10 năm 2013 XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN CỬ ĐI HỌC Ngƣời khai ký tên (Ký tên, đóng dấu) Lê Thị Cẩm Thu ii
5. LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 01 tháng 10 năm 2012 (Ký tên và ghi rõ họ tên) Lê Thị Cẩm Thu iii
6. LỜI CẢM ƠN Xin chân thành cảm ơn Viện Sƣ Phạm Kỹ Thuật, phòng Đào tạo – Bộ phận sau đại học và trƣờng Đại học Sƣ phạm kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh đã tạo đƣợc một môi trƣờng học tập tốt để tôi có cơ hội bƣớc vào một chuyên ngành rất đƣợc trân trọng ở nƣớc ta cũng nhƣ trên thế giới, đặc biệt quý Thầy Cô giảng dạy lớp Cao học khóa 19B đã mở ra cho tôi một cơ sở vững chắc làm nền tảng cho tri thức và giá trị của con ngƣời. Qua quá trình thực hiện luận văn, ngƣời nghiên cứu xin gởi lời cảm ơn chân thành đến: Cô TS. Nguyễn Thị Diệu Thảo – Giảng viên hƣớng dẫn – đã tận tình chỉ bảo, động viên ngƣời nghiên cứu trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Quý Thầy, Cô trong hội đồng bảo vệ chuyên đề 2 đã có những nhận xét và gợi ý cho quá trình nghiên cứu. Quý Thầy, Cô đã tham gia giảng dạy các môn học trong chƣơng trình đào tạo thạc sĩ giáo dục đã dẫn dắt và cung cấp kiến thức làm nền tảng cho việc thực hiện luận văn cao học. Quý Thầy, Cô Bộ môn Điều Dƣỡng – Khoa Điều dƣỡng - Kỹ thuật y học – Đại học Y Dƣợc TP.HCM đã có những ý kiến đóng góp quý báu, đồng thời giúp đỡ ngƣời nghiên cứu nhiều thông tin quý giá để hoàn thành đề tài. Các em sinh viên Khoa ĐDKTYH – Đại học Y Dƣợc TP. HCM đã nhiệt tình tham gia đóng góp ý kiến, và tích cực tham gia thực nghiệm sƣ phạm Quý tác giả của tài liệu mà ngƣời nghiên cứu đã sử dụng để làm tài liệu tham khảo trong quá trình nghiên cứu Các bạn học viên cao học Giáo dục học khóa 19B đã cùng nhau chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm trong quá trình học tập. Xin chân thành cảm ơn! Lê Thị Cẩm Thu iv
7. TÓM TẮT Đã có nhiều báo cáo và nghiên cứu về việc sử dụng các phƣơng pháp dạy – học hiệu quả tại cơ sở y tế cho sinh viên điều dƣỡng và một trong những phƣơng pháp giảng dạy tích cực giúp nâng cao năng lực học tập của sinh viên điều dƣỡng đƣợc biết đến là Dạy học theo định hƣớng hoạt động mà cụ thể là Tổ chức dạy học theo học tập hoạt động (Action learning). Tác giả Haith và Whittingham (2012) cho rằng: “phƣơng pháp dạy học theo học tập hoạt động giúp xây dựng lòng tin, sự phát triển nghề nghiệp và khả năng thực hành trên vấn đề”1. Heidari F. and Galvin K. (2003) cũng cho rằng: “phƣơng pháp dạy học theo học tập hoạt động giúp điều dƣỡng phản ánh sự phát triển cá nhân và chia sẻ sự phát triển trong nhóm học tập”2. Nhằm đánh giá hiệu quả của việc áp dụng phƣơng pháp dạy học theo học tập hoạt động tại Đại học Y Dƣợc Thành phố Hồ Chí Minh, đề tài “Dạy học theo định hƣớng hoạt động cho môn Thực hành chăm sóc sức khỏe ngƣời lớn bệnh ngoại khoa trong đào tạo Cử nhân Điều dƣỡng tại Đại học Y Dƣợc Thành phố Hồ Chí Minh” đã đƣợc thực hiện và hoàn thành vào tháng 9 năm 2013. Trong nghiên cứu này, dạy học theo HTHĐ đƣợc sử dụng thay cho phƣơng pháp thuyết trình, làm theo hƣớng dẫn cho môn học Thực hành chăm sóc sức khỏe ngƣời lớn bệnh ngoại khoa (THBV ngoại khoa). Đánh giá lại hiệu quả của việc sử dụng dạy học theo HTHĐ trên sinh viên đƣợc thực hiện, với 36 sinh viên chia ngẫu nhiên thành 3 đợt THBV ngoại khoa, ở mỗi đợt đƣợc chia ngẫu nhiên thành 2 nhóm, mỗi nhóm 6 sinh viên thực hành song song nhau: nhóm học theo 1 Haith M P, Whittingham KA (2012) How to use action learning sets to support nurses, Nursing Times. 2 Heidari F. and Galvin K. (2003) Action learning groups: can they help students develop their knowledge and skills? Nurse Education in Practice 3, 49-55. tion%20learning%20groups.pdf v
8. HTHĐ, nhóm học bằng phƣơng pháp thuyết trình hay làm theo hƣớng dẫn Một bảng kết quả đánh giá sinh viên cuối đợt thực hành Bệnh viện của GV hƣớng dẫn và một bảng câu hỏi dùng để khảo sát hiệu quả của phƣơng pháp đã áp dụng trên sinh viên. Kết quả của việc phân tích số liệu từ cả 2 nhóm cho kết quả cao hơn có ý nghĩa thống kê ở nhóm học theo HTHĐ ở tất cả các lĩnh vực khảo sát. Do đó, có thể thấy sinh viên cho rằng DH theo HTHĐ là một phƣơng pháp hiệu quả và học sinh yêu thích PP này. Quan trọng hơn hết là giá trị kiến thức đƣợc tích lũy ngay trong những hoạt động thực tiễn. Những khó khăn tồn tại của công việc đƣợc giải quyết bằng sự phối hợp của một nhóm tập thể: “Một cây làm chẵng nên non Ba cây chụm lại nên hòn núi cao” Đó chính là ƣu điểm của dạy học theo học tập hoạt động. Nội dung luận văn này chia làm 3 phần: Phần 1: Mở đầu Phần 2: Nội dung  Chƣơng 1: cơ sở lý luận của dạy học theo học tập hoạt động  Chƣơng 2: Nghiên cứu về thực trạng giảng dạy môn Thực hành chăm sóc sức khỏe ngƣời lớn bệnh ngoại khoa tại Đại học Y Dƣợc Thành phố Hồ Chí Minh  Chƣơng 3: Tổ chức dạy học thực hành theo học tập hoạt động cho môn Thực hành chăm sóc sức khỏe ngƣời lớn bệnh ngoại khoa cho sinh viên cử nhân Điều dƣỡng tại Đại học Y Dƣợc Thành phố Hồ Chí Minh Phần 3: Kết luận và kiến nghị. vi
9. ABSTRACT There were many researches and articles of using effective teaching- learning methods for nursing students at universities. One of the positive methods helps to improve learning capacity of nursing students is action learning. Haith and Whittingham (2012) said that Action learning helps to build confidence, professional development and problem based practice. Heidari F. and Galvin K. (2003) also considered that Action learning helps nursing students to show personal development and to share the development in the group. On the purpose of evaluating the effectiveness of Action learning at University of Medicine and Pharmacy in Ho Chi Minh City, research named “Applying Action learning in Adult Surgery Nursing Practice for undergraduate nursing students at the University of Medicine and Pharmacy at Ho Chi Minh city” has been conducted and completed in September 2013. In this research, Action learning method is used instead of other methods such as giving lectures, following instructions and so on for the subject. The population is 36 nursing students which are divided randomly into 3 groups for surgery practice in 3 periods at hospital, in each group, 2 subgroups with 6 students for one subgroup practice at the same time. One subgroup is taught using action learning and the other subgroup is taught using lectures and instructions. A student evaluation form is used for clinical teacher to evaluate students at the end of the practice period and a questionnaire is established for students to study the effectiveness of the teaching method. Data analysis shows the control group has the result which has statistical meaning in all aspects compared to the comparison group. Students appraise action learning is an effective method and they like this method. The most important thing is knowledge is collected in actual activities and difficulties in work have been solved by the coordination of all members of a team. Vietnam vii
10. has a folk verse: “A tree cannot make a mountain but three trees can make a high one”. That is the positive point of the action learning. This thesis is divided into three sections: The first section: Introduction The second section: Content  Chapter 1: The rationale of action learning.  Chapter 2: Studying the fact of teaching Adult Surgery Nursing Practice at University of Medicine and Pharmacy in Ho Chi Minh city  Chapter 3: Application of the action learning in Adult Surgery Nursing Practice for undergraduate nursing students at the University of Medicine and Pharmacy at Ho Chi Minh city The last section: Conclusions and Recommendations viii
11. MỤC LỤC LÝ LỊCH KHOA HỌC i LỜI CAM ĐOAN iii LỜI CẢM ƠN iv TÓM TẮT v MỤC LỤC ix DANH SÁCH CÁC BIỂU ĐỒ . xii DANH SÁCH CÁC BẢNG . . . . xiii DANH SÁCH CÁC HÌNH . xiv DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT xv PHẦN I. MỞ ĐẦU 1 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 3 3. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 4 4. ĐỐI TƢỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU 4 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu 4 4.2. Khách thể nghiên cứu 4 5. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU 5 6. GIỚI HẠN ĐỀ TÀI 5 7. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 5 7.1. Phƣơng pháp tham khảo tài liệu (nhiệm vụ 1, 3, 4) 5 7.2. Phƣơng pháp điều tra (nhiệm vụ 2) 5 7.3. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm (nhiệm vụ 4) 6 7.4. Phƣơng pháp thống kê toán học 6 PHẦN II. NỘI DUNG 7 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN DẠY HỌC ĐỊNH HƢỚNG HỌC TẬP HOẠT ĐỘNG 7 1.1. Lịch sử của vấn đề nghiên cứu 7 1.2. Một số khái niệm cơ bản 9 1.2.1. Phƣơng pháp 9 1.2.2. Phƣơng pháp dạy học 10 1.2.3. Định hƣớng 11 ix
12. 1.2.4. Học tập 12 1.2.5. Hoạt động và hành động 12 1.2.6. Hoạt động giảng dạy 14 1.3. Thuyết tâm lý học hoạt động trong dạy học và giáo dục 15 1.3.1. Cơ chế phát sinh hoạt động 15 1.3.2. Đặc điểm hoạt động của con ngƣời 16 1.3.3. Cấu trúc của hoạt động 16 1.3.4. Các giai đoạn của hoạt động 17 1.4. Dạy học theo học tập hoạt động 18 1.4.1. Khái niệm 18 1.4.2. Định nghĩa 19 1.4.3. Các bƣớc tiến hành 20 1.4.4. Bản chất của dạy học theo học tập hoạt động 20 1.4.5. Quan điểm Dạy học theo học tập hoạt động 20 1.4.6. Các mô hình học tập học tập hoạt động 21 1.4.7. Đặc điểm của dạy học theo học tập hoạt động 23 1.5. Tổ chức dạy học theo quan điểm học tập hoạt động 27 1.5.1. Giai đoạn thứ nhất: Đƣa ra vấn đề và nhiệm vụ bài dạy 27 1.5.2. Giai đoạn thứ hai: tổ chức lập kế hoạch hoạt động giải quyết vấn đề 28 1.5.3. Giai đoạn thứ ba: tổ chức thực hiện theo kế hoạch, quy trình đã lập 29 1.5.4. Giai đoạn thứ tƣ: tổ chức đánh giá 29 1.6. Các PP dạy học thực hành 30 1.6.1. Phƣơng pháp 4 bƣớc 30 1.6.2. Phƣơng pháp 6 bƣớc 31 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG VIỆC GIẢNG DẠY MÔN THỰC HÀNH CSSK NGƢỜI LỚN BỆNH NGOẠI KHOA TẠI ĐẠI HỌC Y DƢỢC TP.HCM 35 2.1. Sơ lƣợc về Đại học Y Dƣợc Thành phố Hồ Chí Minh 35 2.2. Giới thiệu chƣơng trình đào tạo Cử nhân Điều dƣỡng tại ĐHYD TP.HCM 38 2.2.1. Kế hoạch đào tạo Cử nhân Điều dƣỡng tại ĐH Y Dƣợc TP.HCM 38 2.2.2. Giới thiệu môn Thực hành CSSK ngƣời lớn bệnh ngoại khoa 42 2.2.2.1. Vị trí và tính chất của môn học 42 2.2.2.2. Mô tả môn học 42 x
13. 2.2.2.3. Mục tiêu môn học 42 2.2.2.4. Nội dung tổng quát và phân bố môn học 43 2.2.2.5. Tổ chức thực tập 47 2.2.2.6. Những yêu cầu đặc thù khi thực hiện môn thực hành bệnh viện 48 2.3. Thực trạng dạy môn TH CSSK NL bệnh ngoại khoa tại Bộ môn Điều dƣỡng 48 2.3.1. Khảo sát sinh viên Cử nhân Điều dƣỡng 2010 tại Bộ môn Điều dƣỡng 48 2.3.2. Khảo sát giảng viên/giáo viên đang giảng dạy thực hành tại bệnh viện 49 2.3.3. Tổng hợp, phân tích, đánh giá kết quả khảo sát 51 2.3.3.1. Đối với sinh viên lớp Cử nhân Điều dƣỡng 2010 51 2.3.3.2. Đối với giảng viên tham gia hƣớng dẫn THBV 59 Chƣơng 3. TRIỂN KHAI DH THEO HỌC TẬP HOẠT ĐỘNG CHO MÔN THỰC HÀNH CSKK NGƢỜI LỚN BỆNH NGOẠI KHOA CHO SINH VIÊN CỬ NHÂN ĐIỀU DƢỠNG TẠI ĐẠI HỌC Y DƢỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 66 3.1. Cơ sở của việc xây dựng quy trình dạy học theo học tập hoạt động cho môn Thực hành Chăm sóc sức khỏe ngƣời lớn bệnh ngoại khoa 66 3.2. Xây dựng quy trình dạy học theo học tập hoạt động 67 3.2.1. Mục tiêu môn TH CSSK NL bệnh ngoại khoa dạy học theo HTHĐ 68 3.2.2. Nội dung môn Thực hành bệnh viện Chăm sóc sức khỏe ngƣời lớn bệnh ngoại khoa (THBV ngoại) dạy học theo học tập hoạt động 70 3.2.3. Kế hoạch dạy học Thực hành bệnh viện Chăm sóc sức khỏe ngƣời lớn bệnh ngoại khoa dạy học theo học tập hoạt động 71 3.3. Thực nghiệm sƣ phạm 75 3.3.1. Mục đích thực nghiệm 75 3.3.2. Nội dung – Quá trình thực nghiệm 76 3.4. Kết quả thực nghiệm: 77 3.4.1. Kết quả định lƣợng từ những đánh giá của GV HD lâm sàng 77 3.4.2. Kiểm nghiệm giả thuyết 79 3.5. Kết quả từ phiếu khảo sát sinh viên 83 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 92 TÀI LIỆU THAM KHẢO 95 PHỤ LỤC xi
14. DANH SÁCH CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Mức độ sử dụng các PP dạy học thực hành (đánh giá của SV) 52 Biểu đồ 2.2: Kết quả khảo sát nội dung học tập của SV khi đi THBV ngoại 1 54 Biểu đồ 2.3: Kết quả khảo sát thái độ của HS với môn THBV ngoại 1 55 Biểu đồ 2.4: Kết quả khảo sát mức độ thảo luận hay hội ý với nhóm của SV 56 Biểu đồ 2.5: Kquả khảo sát sự khái quát hóa kiến thức của SV sau đợt THBV ngoại1 . 56 Biểu đồ 2.6: Kết quả khảo sát đối tƣợng mà SV sẽ hỏi khi THBV 59 Biểu đồ 2.7: Kết quả khảo sát trình độ chuyên môn và thâm niên công tác của GV 60 Biểu đồ 2.8: Các PPDH đang đƣợc GV sử dụng trong dạy học môn THBV 61 Biểu đồ 2.9: Đánh giá của GV về SV khi THBV 61 Biểu đồ 2.10: Sự hiểu biết của GV về PPDH học tập hoạt động (AL) 62 Biểu đồ 2.11: Thể hiện điều kiện để áp dụng PPDH theo HTHĐ (AL) vào HD THBV 63 Biểu đồ 2.12: Những đề xuất khi áp dụng PPDH theo HTHĐ (AL) vào HD THBV 64 Biểu đồ 3.1: Phân phối điểm số của nhóm ĐC và TN 78 Biểu đồ 3.2: So sánh sinh viên tự nhận xét về bản thân sau đợt THBV ngoại 2 84 Biểu đồ 3.3: So sánh thái độ của sinh viên khi THBV 85 Biểu đồ 3.4: So sánh mức độ thảo luận hay hội ý với nhóm của sinh viên 86 Biểu đồ 3.5: So sánh đối tƣợng mà sinh viên sẽ hỏi khi THBV 88 Biểu đồ 3.6: So Sánh mức độ khái quát hóa kiến thức hình thành kiến thức mới 89 xii
15. DANH SÁCH CÁC BẢNG Bảng 2.1: Cấu trúc kiến thức của chƣơng trình đào tạo 41 Bảng 2.2: Chƣơng trình môn Chăm sóc sức khỏe ngƣời lớn bệnh ngoại khoa 1 43 Bảng 2.3: Chƣơng trình môn Chăm sóc sức khỏe ngƣời lớn bệnh ngoại khoa 2 45 Bàng 2.4: Chƣơng trình môn học Thực hành CSSK ngƣời lớn bệnh ngoại khoa 2 46 Bảng 2.5: Lịch THBV ngoại 1, nội 1, nhi 1, phục hồi chức năng 47 Bảng 2.6: Lịch THBV ngoại 2, nội 2, nhiễm 47 Bảng 2.7: Mức độ sử dụng các PP dạy học thực hành 51 Bảng 2.8: Kết quả khảo sát nội dung học tập của sinh viên khi THBV ngoại 1 53 Bảng2.9: Kết quả khảo sát thái độ của sinh viên khi THBV ngoại 1 55 Bảng 2.10: Kết quả khảo sát mức độ thảo luận hay hội ý với nhóm của sinh viên 56 Bảng 2.11: K quả khảo sát sự khái quát hóa kiến thức của SV sau đợt THBV ngoại 1 57 Bảng 2.12: Kết quả khảo sát đối tƣợng mà SV sẽ hỏi khi THBV 58 Bảng 2.13: Kết quả khảo sát trình độ chuyên môn và thâm niên công tác của GV 59 Bảng 3.1: Áp dụng DH theo HTHĐ cho các kỹ năng trong HD THBV ngoại 2 71 Bảng 3.2: Tóm tắt quy trình ĐH theo HTHĐ (AL) khi THBV CSSK NL BNK 72 Bảng 3.3: Mô hình 5 bƣớc khi SV thực hiện khi phản hồi bài KT CSDL và HMNT 74 Bảng 3.4: Phân phối điểm số của nhóm ĐC và TN 78 Bảng 3.5: Phân phối tần suất điểm nhóm TN và ĐC 79 Bảng 3.6: Kết quả phân loại điểm học tập của sinh viên 80 xiii
16. DANH SÁCH CÁC HÌNH Hình 1.1: Hoạt động giảng dạy 15 Hình 1.2: Cơ chế phát sinh hoạt động 15 Hình 1.3: Cấu trúc của hoạt động học tập 17 Hình 1.4: Mô hình xoắn ốc phát triển của Dewey 21 Hình 1.5: Mô hình học tâp Kolb 21 Hình 1.6: Mô hình phản hồi của Gibbs 22 Hình 1.7: Mô hình Rolfe 2001 22 Hình 1.8: Mô hình Drissoll 2007 23 Hình 1.9: Cấu trúc của phƣơng pháp 4 bƣớc 30 Hình 1.10: Cấu trúc mô hình phƣơng pháp thực hành 6 bƣớc 32 Hình 2.1: Đại học Y Dƣợc Thành phố Hồ Chí Minh 35 Hình 2.2: Cơ sở đầu tiên của trƣờng Y khoa Sài Gòn 35 Hình 2.3: Trƣờng Trung Học Y Tế Trung Ƣơng 3 năm 1995 38 Hình 3.1: Bộc lộ dẫn lƣu cần đƣợc chăm sóc 68 Hình 3.2: Chuẩn bị dụng cụ và tƣ thế NB khi CS HMNT 69 xiv
17. DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ AL Action learning BNĐ Bệnh nhiệt đới BV Bệnh viện BV BNĐ Bệnh viện Bệnh nhiệt đới BV NĐ 1 Bệnh viện Nhi đồng 1 CNĐD Cử nhân điều dƣỡng CS HMNT Chăm sóc hậu môn nhân tạo CSDL Chăm sóc dẫn lƣu CSSK Chăm sóc sức khỏe ĐD Điều dƣỡng DH Dạy học ĐHHĐ Định hƣớng hoạt động ĐHYD Đại học Y Dƣợc Điểm KT Điểm kiểm tra ĐVHT Đơn vị học trình GV Giảng viên HD Hƣớng dẫn HSTCCĐ Hồi sức tích cực chống độc HTHĐ Học tập hoạt động KK Khó khăn KN Khả năng xv
18. KT Kỹ thuật NB Ngƣời bệnh NL Ngƣời lớn PP Phƣơng pháp PPDH Phƣơng pháp dạy học SL Số lƣợng SV Sinh viên TH Thực hành TH CSSK Thực hành chăm sóc sức khỏe THBV Thực hành Bệnh viện THHT Tình huống học tập TL (%) Tỉ lệ (%) TP. HCM Thành phố Hồ Chí Minh VĐ Vấn đề xvi
19. PHẦN MỞ ĐẦU
20. PHẦN I. MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Đất nƣớc chúng ta đang ở giai đoạn phát triển mạnh mẽ về sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, sự thách thức của quá trình hội nhập kinh tế toàn cầu đòi hỏi phải có nguồn nhân lực, ngƣời lao động có đủ phẩm chất và năng lực đáp ứng yêu cầu của xã hội trong giai đoạn mới. Ngƣời lao động phải có khả năng thích ứng, khả năng thu nhận và vận dụng linh hoạt, sáng tạo trí thức của nhân loại vào hoàn cảnh thực tại, giải quyết đƣợc những tình huống thực tế một cách hiệu quả nhất tạo ra những sản phẩm đáp ứng nhu cầu xã hội. Để có nguồn lực trên, Nhà nƣớc đã đặt ra yêu cầu là phải đổi mới giáo dục, trong đó là đổi mới mục tiêu giáo dục, nội dung giáo dục, phƣơng pháp dạy và học, đƣợc cụ thể hóa trong những văn bản nhƣ: Định hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy và học đã đƣợc xác định trong Nghị quyết Trung ƣơng 4 khóa VII (1-1993), Nghị quyết Trung ƣơng 2 khóa VIII (12-1996) và đƣợc thể chế hóa trong Luật Giáo dục sửa đổi ban hành ngày 27/6/2005, điều 5 khoản 2 đã ghi: “Phƣơng pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tƣ duy sáng tạo của ngƣời học, bồi dƣỡng năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vƣơn lên”. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng có chỉ thị số 15/1999/CT-BGDĐT yêu cầu các trƣờng Sƣ phạm phải “đổi mới phƣơng pháp giảng dạy và học tập trong trƣờng sƣ phạm nhằm tích cực hóa hoạt động học tập, phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo và năng lực tự học, tự nghiên cứu của ngƣời học. Nhà giáo giữ vai trò chủ đạo trong việc tổ chức, điều khiển, định hƣớng quá trình dạy học, còn ngƣời học giữ vai trò chủ động trong quá trình học tập và tham gia nghiên cứu khoa học”. Giáo dục Y học là một ngành của Giáo dục học chuyên nghiên cứu các vấn đề giáo dục trong nhóm ngành khoa học sức khỏe. Nhóm ngành khoa học sức khỏe là những nghề cụ thể, có hệ thống kiến thức/ lý thuyết phức tạp, có kỹ 1