Luận văn Cơ chế quản lý tài sản công trong khu vực hành chính sự nghiệp ở Việt Nam
234 trang
3780
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Luận văn Cơ chế quản lý tài sản công trong khu vực hành chính sự nghiệp ở Việt Nam", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tài liệu đính kèm:
- luan_van_co_che_quan_ly_tai_san_cong_trong_khu_vuc_hanh_chin.pdf
Nội dung text: Luận văn Cơ chế quản lý tài sản công trong khu vực hành chính sự nghiệp ở Việt Nam
- Luận văn tiến sỹ Cơ chế quản lý tài sản cơng trong khu vực hành chính sự nghiệp ở Việt Nam
- M C L C Trang Trang bìa ph L i cam đoan M c l c Danh m c các ch vi t t t Danh m c các bi u, sơ đ , bi u đ Ph n m đ u 1 Chương 1: CƠ S LÝ LU N V CƠ CH QU N LÝ TÀI S N CƠNG TRONG KHU V C HÀNH CHÍNH S NGHI P 9 1.1. Nh ng v n đ cơ b n v cơ quan hành chính, đơn v s nghi p cơng l p. 9 1.1.1. Cơ quan hành chính. 9 1.1.2. ðơn v s nghi p cơng l p. 10 1.1.3. Phân bi t cơ quan hành chính và đơn v s nghi p cơng l p. 10 1.2. Tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 11 1.2.1. Khái ni m tài s n cơng và tài s n cơng khu v c hành chính s nghi p. 11 1.2.2. Phân lo i tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 14 1.2.3. Vai trị c a tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 19 1.2.4. ð c đi m c a tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 23 1.3. Cơ ch qu n lý nhà nư c đ i v i tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 24 1.3.1. Qu n lý nhà nư c đ i v i tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 24 1.3.2. Cơ ch qu n lý nhà nư c đ i v i tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 26 1.3.3. Vai trị c a cơ ch qu n lý nhà nư c đ i v i tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 33 1.4. Hi u qu và hi u l c c a cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 33 1.4.1.S c n thi t ph i nâng cao hi u qu và hi u l c c a cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 33
- 1.4.2. Ch tiêu đánh giá hi u l c, hi u qu cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 35 1.4.3. Các nhân t nh hư ng đ n hi u l c, hi u qu c a cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 39 1.5. Cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p m t s nư c trên th gi i và kh năng v n d ng Vi t Nam. 42 1.5.1. Cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Trung Qu c. 42 1.5.2. Cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p C ng hồ Pháp. 44 1.5.3. Cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Canađa. 46 1.5.4. Cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Australia. 48 1.5.5. M t s nh n xét và kh năng v n d ng cho Vi t Nam. 51 Chương 2: TH C TR NG CƠ CH QU N LÝ TÀI S N CƠNG TRONG KHU V C HÀNH CHÍNH S NGHI P 62 NƯ C TA T NĂM 1995 ð N NĂM 2008 2.1. Th c tr ng cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 62 2.1.1.Quan đi m, ch trương qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 62 2.1.2. H th ng các m c tiêu qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 65 2.1.3. Các nguyên t c qu n lý nhà nư c đ i v i tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 66 2.1.4. Các cơng c qu n lý tài s n cơng trong khu v c h ành chính s nghi p. 70 2.2. Th c tr ng các nhân t nh hư ng đ n hi u qu , hi u l c c a cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 92 2.2.1. Nhĩm các nhân t t h th ng cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 92 2.2.2. Nhĩm các nhân t t đ i tư ng qu n lý. 94 2.3. ðánh giá th c tr ng cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Vi t Nam. 98 2.3.1. Nh ng thành t u. 98 2.3.2. M t s t n t i. 107 2.3.3. Nguyên nhân c a nh ng t n t i. 124
- Chương 3: GI I PHÁP CH Y U NH M HỒN THI N CƠ 130 CH QU N LÝ TÀI S N CƠNG TRONG KHU V C HÀNH CHÍNH S NGHI P TRONG TH I GIAN T I (2009 2020) 3.1. Quan đi m, yêu c u hồn thi n cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Vi t Nam. 132 3.1.1. Quan đi m. 132 3.1.2. Yêu c u. 134 3.2. Nh ng gi i pháp ch y u nh m hồn thi n cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p trong th i gian t i 135 (2009 2020). 3.2.1.Ti p t c xây d ng, hồn thi n các căn c pháp lý và chính 135 sách v qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 3.2.2. Nâng cao hi u l c và hi u qu c a cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 152 3.2.3. Th c hi n thí đi m l p ngân sách theo k t qu đ u ra ( trong đĩ cĩ kinh phí đ u tư, mua s m tài s n) và tính tốn hi u qu khi 160 quy t đ nh đ u tư, mua s m, giao tài s n cơng cho các đơn v s nghi p. 3.2.4. Tích c c phịng ng a và kiên quy t đ u tranh ch ng t n n tham nhũng, tham ơ, lãng phí trong vi c qu n lý tài s n cơng trong 167 khu v c hành chính s nghi p. 3.2.5. Nhà nư c c n nhanh chĩng đưa vào s d ng các thành t u khoa h c cơng ngh trong qu n lý tài s n cơng; thi t l p và đ y m nh quan h h p tác qu c t trong cơng tác qu n lý qu n lý tài s n 175 cơng trong khu v c hành chính s nghi p. 3.2.6. Ki n tồn b máy cơ quan qu n lý tài s n cơng và đ i m i, nâng cao ch t lư ng đ i ngũ cán b , cơng ch c qu n lý tài s n 182 cơng. K T LU N 198 Danh m c các cơng trình nghiên c u khoa h c 200 Danh m c tài li u tham kh o 201 Phi u xin ý ki n 208 K t qu đi u tra 212 Ph l c 217
- DANH M C CÁC CH VI T T T Ch vi t t t N i dung BTC B Tài chính CP Chính ph CQHC Cơ quan hành chính ðVSN ðơn v s nghi p HCSN Hành chính s nghi p NSNN Ngân sách nhà nư c PTðL Phương ti n đi l i QLCS Qu n lý cơng s n TSC Tài s n cơng TSLV Tr s làm vi c TTCP Th tư ng Chính ph UBND U ban nhân dân
- DANH M C CÁC BI U, SƠ ð , BI U ð STT Tên bi u, sơ đ , bi u đ Trang 1 Sơ đ 1.1: Phân lo i tài s n cơng trong khu v c hành chính 14 s nghi p theo cơng d ng c a tài s n. 2 Sơ đ 1.2: Phân lo i tài s n cơng trong khu v c hành chính 16 s nghi p theo c p qu n lý. 3 Sơ đ 1.3: Phân lo i tài s n cơng trong khu v c hành chính 17 s nghi p theo đ i tư ng s d ng tài s n. 4 Sơ đ 1.4: N i dung cơ ch qu n lý TSC trong khu v c 27 HCSN. 5 Sơ đ 1.5: Quan h ch th qu n lý đ i tư ng qu n lý m c 31 tiêu qu n lý. 7 Sơ đ 2.1: Mơ hình t ch c b máy cơ quan qu n lý TSC 71 trong khu v c HCSN Vi t Nam. 8 Sơ đ 2.2: Mơ hình t ch c b máy C c Qu n lý cơng s n. 74 9 Bi u s 2.1: K t qu đ u tư xây d ng tr s làm vi c t năm 90 1996 2007. 10 Bi u đ 2.1: Các nhân t nh hư ng đ n hi u l c, hi u qu 98 cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN. 11 Bi u đ 2.2: Nguyên nhân d n đ n nh ng h n ch và t n t i 129 c a cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN. 12 Bi u s 3.1: Nh n xét, s p x p t m quan tr ng c a các gi i 196 pháp hồn thi n cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN.
- L I CAM ðOAN Tơi xin cam đoan b n Lu n án v i ð tài: “ Cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Vi t Nam” là cơng trình nghiên c u riêng c a tơi. Các s li u, k t qu nêu trong lu n án là trung th c và cĩ ngu n g c rõ ràng, chưa t ng đư c ai cơng b trong b t kỳ cơng trình nào khác./. TÁC GI LU N ÁN Nguy n M nh Hùng
- 1 PH N M ð U 1. Tính c p thi t c a đ tài lu n án Tài s n cơng (TSC) theo Hi n pháp năm 1992 xác đ nh bao g m: ð t đai, r ng núi, sơng h , ngu n nư c, tài nguyên trong lịng đ t, ngu n l i vùng bi n, th m l c đ a và vùng tr i, ph n v n do Nhà nư c đ u tư vào xí nghi p, cơng trình thu c các ngành, lĩnh v c kinh t , văn hố, xã h i, khoa h c, k thu t, ngo i giao, qu c phịng, an ninh cùng các tài s n khác mà pháp lu t quy đ nh là c a Nhà nư c đ u thu c s h u tồn dân [51 ]. TSC cĩ vai trị r t quan tr ng, nĩ là ngu n tài s n l n đ m b o mơi trư ng cho cu c s ng c a con ngư i; là y u t cơ b n c a quá trình s n xu t và qu n lý xã h i; là ngu n l c tài chính ti m năng cho đ u tư phát tri n, ph c v cơng nghi p hố, hi n đ i hố đ t nư c. Bác H đã t ng nĩi: “TSC là n n t ng, là v n li ng đ khơi ph c và xây d ng kinh t chung, đ làm cho dân giàu nư c m nh, đ nâng cao đ i s ng nhân dân” [39, tr.79 ]. Nhà nư c là ch s h u c a m i TSC, song Nhà nư c khơng ph i là ngư i tr c ti p s d ng tồn b TSC mà TSC đư c Nhà nư c giao cho các cơ quan, đơn v thu c b máy nhà nư c v.v tr c ti p qu n lý, s d ng. ð th c hi n vai trị ch s h u TSC c a mình, Nhà nư c ph i th c hi n ch c năng qu n lý nhà nư c đ i v i TSC nh m s d ng, b o t n, phát tri n ngu n TSC ti t ki m, hi u qu ph c v cho s nghi p phát tri n kinh t xã h i, b o v mơi trư ng, khơng ng ng nâng cao đ i s ng v t ch t, văn hố và tinh th n c a nhân dân. TSC trong khu v c HCSN là m t b ph n quan tr ng trong tồn b TSC c a đ t nư c, đư c Nhà nư c giao cho các CQHC, ðVSN và t ch c chính tr , các t ch c chính tr xã h i, t ch c xã h i, t ch c xã h i ngh nghi p (sau đây g i chung là t ch c) tr c ti p qu n lý, s d ng. ð qu n lý
- 2 TSC trong khu v c HCSN, Nhà nư c đã ban hành nhi u cơ ch , chính sách nh m qu n lý, khai thác TSC trong khu v c HCSN cĩ hi u qu , ti t ki m như: Lu t ð t đai, Lu t th c hành ti t ki m ch ng lãng phí, Lu t qu n lý tài s n nhà nư c, Ngh đ nh s 14/1998/Nð CP ngày 6/3/1998 c a CP v qu n lý tài s n nhà nư c v.v. Trong b i c nh đĩ, TSC trong khu v c HCSN đã đư c khai thác, s d ng gĩp ph n đáng k vào cơng cu c phát tri n kinh t xã h i c a đ t nư c. Song h th ng cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN cịn nhi u b t c p, h n ch chưa th c s thích ng v i th c t . ðĩ là nh ng nguyên nhân cơ b n d n đ n tình tr ng s d ng TSC trong khu v c HCSN khơng đúng m c đích, gây lãng phí, th t thốt di n ra ph bi n như: đ u tư xây d ng m i, mua s m tài s n vư t tiêu chu n, đ nh m c, s d ng tài s n vào m c đích cá nhân ðây là v n đ nĩng đư c m i ngư i và các phương ti n thơng tin đ i chúng quan tâm, nh t là trên di n đàn Qu c h i. Nhà nư c v i vai trị thi t l p khuơn kh pháp lu t thơng qua h th ng các chính sách và h th ng chu n m c lu t pháp s cĩ tác đ ng quy t đ nh đ n vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN hi u qu , ti t ki m. Do v y, vi c ti p t c hồn thi n cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN là m t yêu c u c p bách t o n n mĩng v ng ch c gi i quy t nh ng v n đ b c xúc cơ b n hi n nay. Vì v y, NCS ch n đ tài “Cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Vi t Nam ” làm đ tài Lu n án, nghiên c u sinh hy v ng s đĩng gĩp m t ph n nh vào cơng vi c chung to l n này. 2. T ng quan v tình hình nghiên c u v cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p TSC trong khu v c HCSN cĩ vai trị r t quan tr ng do v y luơn là v n đ đư c xã h i h t s c quan tâm. Cho đ n nay, đã cĩ r t nhi u đ tài nghiên c u v vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN dư i nhi u cách ti p c n khác
- 3 nhau nên cĩ nhi u nh ng quan đi m, cách đánh giá khác nhau. Lu n án trình bày m t s k t qu nghiên c u ch y u sau đây: 2.1. Tình hình nghiên c u Vi t Nam: T năm 1995 đ n nay, đã cĩ nhi u tác gi nghiên c u v cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN Vi t Nam dư i nhi u khía c nh khác nhau: Trong đ tài: “ Chi n lư c đ i m i cơ ch qu n lý TSC giai đo n 2001 2010”, 2000, đ tài nghiên c u khoa h c c p b , Hà N i, [69 ]. PGS.TS Nguy n Văn Xa đã đánh giá th c tr ng tình hình qu n lý, s d ng tồn b TSC (trong đĩ cĩ TSC trong khu v c HCSN Vi t Nam) t năm 1995 đ n năm 2000, t đĩ đ ra nh ng gi i pháp nh m đ i m i cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN đ n năm 2010. Tuy v y, do y u t th i gian, h th ng s li u c a đ tài đã tr nên l c h u, m t khác trong đ tài này, vi c nghiên c u cơ ch qu n lý TSC gi a CQHC và ðVSN chưa đư c tách b ch. Trong đ tài: Hồn thi n cơ ch qu n lý tài s n nhà nư c t i đơn v s nghi p, 2002, đ tài nghiên c u khoa h c c p b , Hà N i”[49 ]. TS Ph m ð c Phong đã t p trung ch y u nghiên c u v cơ ch qu n lý TSC đ i v i các tài s n ph c v tr c ti p cho ho t đ ng trong các lĩnh v c giáo d c đào t o, khoa h c cơng ngh , y t , văn hố th thao, là khâu đ t phá c a cơng nghi p hố và hi n đ i hố đ t nư c. Song, trong cơng trình này, tác gi cũng chưa quan tâm đánh giá hi u qu , hi u l c c a cơ ch qu n lý TSC t i các ðVSN. Lu n văn th c s kinh t : + Hai cơng trình lu n văn th c s kinh t c a Nguy n M nh Hùng v TSC và s d ng TSC Vi t Nam hi n nay, 2005 [44 ] và tác gi La Văn Th nh v s d ng t i s n cơng khu v c hành chính s nghi p Vi t nam th c tr ng và gi i pháp, 2006 [56 ]. V i h th ng s li u khá phong phú, các tác gi đã đánh giá tình hình qu n lý TSC trong khu v c HCSN Vi t Nam t năm 1995 đ n năm 2005, t đĩ đ ra nh ng gi i pháp nh m khai thác cĩ hi u qu ,
- 4 ti t ki m TSC trong khu v c HCSN đ n năm 2010. Nhưng hi n nay vi c phân c p qu n lý nhà nư c v TSC trong khu v c HCSN nh m c i cách th t c hành chính, phát huy tính t ch , xác đ nh rõ trách nhi m c a ngư i qu n lý, ngư i tr c ti p s d ng TSC, c a chính quy n các c p trong qu n lý TSC đang đ t ra như m t v n đ c p thi t. Tuy nhiên t i các cơng trình nêu trên chưa nghiên c u sâu v v n đ này. + Hai cơng trình lu n văn th c s kinh t c a Nguy n Th Lan Phương v “ M t s gi i pháp tăng cư ng cơng tác qu n lý, s d ng tr s làm vi c c a cơ quan hành chính, đơn v s nghi p Vi t Nam”, 2006 [50 ] và c a Tr n Di u An v “ Qu n lý, s d ng tr s làm vi c c a cơ quan hành chính Vi t Nam”, 2006 [1]. Hai lu n văn đi sâu phân tích nh ng v n đ lý lu n cơ b n đ i v i m t lo i tài s n c th trong khu v c HCSN đĩ là TSLV và t th c tr ng qu n lý đã đ xu t nh ng gi i pháp nh m tăng cư ng cơng tác qu n lý TSLV trong khu v c HCSN Vi t Nam. M c dù s lư ng cơng trình nghiên c u đ c p đ n vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN khá nhi u. Các cơng trình đã nghiên c u nhi u gĩc đ , đ c p đ n nhi u khía c nh khác nhau v th c tr ng và cĩ nhi u nh ng gi i pháp đư c đưa ra nh m hồn thi n cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN. Song nhìn chung các cơng trình nêu trên đư c nghiên c u trong b i c nh chưa cĩ Lu t qu n lý, s d ng tài s n nhà nư c. T i kỳ h p th ba qu c h i Khố XII (tháng 6 năm 2008), Qu c h i đã thơng qua Lu t qu n lý, s d ng tài s n nhà nư c, đây là cơ s pháp lý cao nh t cho vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN. T đĩ đ n nay, chưa cĩ đ tài nào ti p t c nghiên c u v TSC trong khu v c HCSN. M t khác, đ n nay trong lĩnh v c qu n lý kinh t chưa cĩ lu n án ti n s nghiên c u v cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN. Do v y, vi c ti p t c nghiên c u v TSC trong khu v c HCSN trong b i c nh m i là c n thi t.
- 5 2.2.Tình hình nghiên c u nư c ngồi: Trong th i gian qua đã cĩ nhi u tác gi nghiên c u v cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN như: Trong cu n "Economic Analysis of Property Rights" (Second Edition), 1997, Cambridge University Press [70 ]; Barzel Y đã t p trung nghiên c u, phân tích các quy n kinh t c a tài s n như quy n chi m h u, s d ng, quy n đ nh đo t (bán, t ng, cho, th a k ) tài s n; nghiên c u cách mà ngư i ta s d ng tài s n sao cho cĩ th t i đa hố l i ích kinh t . Conway Francisand, Charles Undelan, George Peteson, Olga Kaganova và James Mckellar trong cu n “Managing Government Property Assets: International Experiences”, 2006, The Urban Institute Press, Washington DC [71 ] đã t p trung nghiên c u đánh giá cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN t m vĩ mơ m t s nư c trên th gi i như Úc, Pháp, Canada, Th y s , M , NewZealan, Trung Qu c K t qu c a các cơng trình nghiên c u đĩ là: đã đánh giá đư c nh ng t n t i trong cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN các nư c nêu trên trư c khi c i cách. T ng k t đư c nh ng k t qu khi ti n hành vi c hồn thi n cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN. Ch ra nh ng thách th c và nh ng v n đ c n ti p t c nghiên c u đ hồn thi n cơ ch qu n lý TSC trong th i gian t i đĩ là: (i) m i quan h gi a c i cách k tốn và c i cách cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN. (ii) m c đ phân chia gi a quy n s h u và quy n qu n lý TSC trong khu v c HCSN. (iii) h th ng thơng tin qu n lý TSC trong khu v c HCSN. Trong cơng trình “Integrating Public Property in the Realm of Fiscal Transparency and Anti corruption Efforts” 2008. pp 209 222. Finding the Money: Public Accountability and Service Efficiency through Fiscal Transparency. Budapest: Local Government and Public Service Reform Initiative Open Society Institute [72 ]; Olga Kaganova đã nghiên c u v m i
- 6 quan h gi a cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN v i các n l c minh b ch hố chính sách tài khố và ch ng tham nhũng c a CP. Lu n án đã k th a, v n d ng nh ng n i dung trên đây đ phân tích, đánh giá cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN Vi t Nam. 3. M c đích nghiên c u c a Lu n án M c đích nghiên c u c a Lu n án là: gĩp ph n làm rõ nh ng v n đ lý lu n cơ b n v cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN. Trên cơ s đĩ, đánh giá th c tr ng cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN nư c ta t năm 1995 đ n năm 2008; đ xu t nh ng gi i pháp nh m hồn thi n cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN Vi t Nam trong th i gian t i (2009 2020). Ý nghĩa nghiên c u c a lu n án là: gĩp ph n hồn thi n lý lu n v TSC trong khu v c HCSN và nâng cao hi u qu cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN Vi t Nam. Nh ng k t qu nghiên c u đ t đư c cĩ th là tài li u tham kh o cho các nhà qu n lý, nhà ho ch đ nh chính sách c a Cơ quan qu n lý TSC. 4. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u c a lu n án ð i tư ng nghiên c u c a Lu n án là: cơ ch qu n lý nhà nư c đ i v i TSC trong khu v c HCSN t khâu hình thành, s d ng đ n khâu k t thúc. Ph m vi nghiên c u c a Lu n án: TSC trong khu v c HCSN cĩ ph m vi r t r ng, bao g m nhi u lo i tài s n khác nhau. Tuy nhiên, th c t qu n lý hi n nay chưa tách bi t đư c s li u v tài s n gi a các CQHC, ðVSN. Do v y, ph m vi nghiên c u c a lu n án t p trung vào tồn b TSC c a các CQHC và ðVSN bao g m: TSLV, PTðL và các tài s n khác. Gi i h n v th i gian: t năm 1995 (th i đi m thành l p C c Qu n lý cơng s n B Tài chính) đ n năm 2008.
- 7 5. Phương pháp nghiên c u: Phương pháp nghiên c u: phân tích, t ng h p, nghiên c u so sánh, phương pháp th c ch ng nghiên c u tình hu ng c th . Ngu n s li u s d ng bao g m: các s li u th c p t các báo cáo, k t qu cơng b c a m t s cu c đi u tra, t ng ki m kê tài s n trên c nư c, s li u nghiên c u, đi u tra c a CP, B Tài chính, B K ho ch và ð u tư, B Tài nguyên và Mơi trư ng, k t qu đi u tra xã h i h c c a nghiên c u sinh. 6. Nh ng đĩng gĩp m i c a Lu n án: Lu n án đã cĩ nh ng đĩng gĩp chính sau đây: M t là, Lu n án đã h th ng hĩa cơ s lý lu n v TSC trong khu v c HCSN; lu n gi i khái ni m TSC trong khu v c HCSN v i tư cách là đ i tư ng nghiên c u cơ b n xuyên su t trong tồn b lu n án. Hai là, Lu n án đưa ra khái ni m và phân tích nh ng n i dung cơ b n c a cơ ch qu n lý nhà nư c đ i v i TSC trong khu v c HCSN. ðưa ra các ch tiêu đánh giá hi u l c, hi u qu cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN. Ba là, Lu n án trình bày cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN m t s nư c trên th gi i như: Trung Qu c, Pháp, Canađa, Australia và nêu lên b n n i dung đ v n d ng vào vi c hồn thi n cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN Vi t Nam. B n là , ðánh giá th c tr ng v cơ ch qu n lý nhà nư c đ i v i TSC trong khu v c HCSN nư c ta t năm 1995 đ n năm 2008, đ c bi t là t sau khi cĩ Lu t qu n lý, s d ng tài s n nhà nư c; t đĩ đánh giá nh ng k t qu đã đ t đư c c n phát huy, nh ng t n t i c n kh c ph c và nguyên nhân c a nĩ. Năm là , Phân tích đánh giá th c tr ng các nhân t nh hư ng đ n hi u l c và hi u qu c a cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN.
- 8 Sáu là , ð xu t nh ng quan đi m, yêu c u và các gi i pháp ch y u nh m hồn thi n cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN Vi t Nam trong th i gian t i (2009 2020). Trong đĩ các gi i pháp m i là: (i)Nâng cao hi u l c và hi u qu c a cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN; (ii) Th c hi n thí đi m l p ngân sách theo k t qu đ u ra (trong đĩ cĩ kinh phí đ u tư, mua s m tài s n) và tính tốn hi u qu khi quy t đ nh đ u tư, mua s m, giao TSC cho các ðVSN; (iii) Tích c c phịng ng a và kiên quy t đ u tranh ch ng t n n tham nhũng, tham ơ, lãng phí trong vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN. Các gi i pháp đ xu t đư c d a trên nh ng lu n c khoa h c và th c ti n cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN Vi t Nam và ti p thu nh ng kinh nghi m c a các nư c trên th gi i trong quá trình hồn thi n cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN. 7. B c c c a Lu n án: Ngồi ph n m đ u, k t lu n, các ph l c, b ng bi u, danh m c tài li u tham kh o, Lu n án đư c chia thành 3 Chương: Chương 1: Cơ s lý lu n v cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p. Chương 2: Th c tr ng cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p nư c ta t năm 1995 đ n năm 2008. Chương 3: Gi i pháp ch y u hồn hi n cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p trong th i gian t i (2009 2020).
- 9 CHƯƠNG 1 CƠ S LÝ LU N V CƠ CHÊ QU N LÝ TÀI S N CƠNG TRONG KHU V C HÀNH CHÍNH S NGHI P 1.1. NH NG V N ð CƠ B N V CƠ QUAN HÀNH CHÍNH, ðƠN V S NGHI P CƠNG L P 1.1.1. Cơ quan hành chính Cơ quan hành chính ( CQHC) nhà nư c là: "m t lo i cơ quan nhà nư c th c hi n quy n hành pháp bao g m ch c năng l p quy và ch c năng hành chính". [46,13]. H th ng các CQHC bao g m: Cơ quan l p pháp: Qu c h i là cơ quan đ i bi u cao nh t c a nhân dân, cơ quan quy n l c nhà nư c cao nh t, cơ quan duy nh t cĩ quy n l p hi n và l p pháp. Qu c h i quy t đ nh nh ng chính sách cơ b n v đ i n i, đ i ngo i; nhi m v phát tri n kinh t xã h i, qu c phịng, an ninh; nh ng nguyên t c ch y u v t ch c và ho t đ ng c a b máy nhà nư c, v quan h xã h i và ho t đ ng c a cơng dân. Qu c h i th c hi n quy n giám sát t i cao đ i v i tồn b ho t đ ng c a Nhà nư c. Các cơ quan c a Qu c h i g m: y ban thư ng v qu c h i; H i đ ng dân t c và các y ban c a Qu c h i. H i đ ng nhân dân đư c quy đ nh là cơ quan quy n l c đ a phương khơng cĩ quy n l p pháp. Cơ quan tư pháp: là các cơ quan cĩ quy n phán xét tính h p hi n, h p pháp c a các quy t đ nh pháp lu t và s phán quy t v hành vi ph m t i, tranh ch p dân s , kinh t , lao đ ng, hành chính. H th ng cơ quan tư pháp g m các cơ quan thu c Tịa án nhân dân và Vi n ki m sát nhân dân. Cơ quan hành pháp: đĩ là các cơ quan th c hi n quy n hành pháp c a nhà nư c, qu n lý chung hay t ng m t cơng tác, cĩ nhi m v ch p hành pháp lu t và ch đ o th c hi n ch trương, k ho ch c a nhà nư c. H th ng các cơ quan hành pháp bao g m: các cơ quan th c hi n quy n hành pháp trung ương như Chính ph , B , ngành ; cơ quan th c hi n quy n hành pháp đ a
- 10 phương là UBND các c p và các CQHC giúp vi c cĩ ch c năng qu n lý nhà nư c đ a phương nh m b o đ m s th ng nh t qu n lý c a ngành ho c lĩnh v c cơng tác t trung ương đ n cơ s ( như cơ quan tài chính, giáo d c, y t , tài nguyên mơi trư ng, xây d ng ). Các cơ quan chuyên mơn ch u s ch đ o và qu n lý c a UBND đ ng c p, đ ng th i ch u s ch đ o v nghi p v c a cơ quan chuyên mơn c p trên. 1.1.2. ðơn v s nghi p cơng l p ðơn v s nghi p cơng l p (ðVSN) là: "đơn v do Nhà nư c thành l p đ ho t đ ng cơng l p th c hi n cung c p các d ch v xã h i cơng c ng và các d ch v nh m duy trì s ho t đ ng bình thư ng c a các ngành kinh t qu c dân"[12,330]. Các ðVSN ho t đ ng trong các lĩnh v c như: giáo d c đào t o, y t , văn hố, thơng tin, th d c th thao, nơng lâm ngư nghi p, thu l i và các ðVSN kinh t khác. Theo quy đ nh t i Lu t qu n lý, s d ng tài s n nhà nư c, các ðVSN g m 2 lo i: ðVSN cơng l p t ch tài chính và ðVSN cơng l p chưa ch tài chính. Theo quan đi m c a NCS thì: + ðVSN t ch tài chính là đơn v cĩ ngu n thu s nghi p bù đ p tồn b chi phí ho t đ ng thư ng xuyên, NSNN khơng ph i c p kinh phí ho t đ ng thư ng xuyên cho đơn v . + ðVSN cơng l p chưa ch tài chính là đơn v cĩ ngu n thu ho c khơng cĩ ngu n s nghi p chưa t trang tr i tồn b chi phí ho t đ ng thư ng xuyên, NSNN c p m t ph n ho c tồn b chi phí ho t đ ng thư ng xuyên cho đơn v . 1.1.3. Phân bi t cơ quan hành chính và đơn v s nghi p cơng l p Hi n nay, trư c yêu c u địi h i khách quan c a cơng tác qu n lý thì các ðVSN cơng l p đã đư c tách ra kh i CQHC nhà nư c vì hai lo i t ch c này cĩ s khác nhau cơ b n đĩ là:
- 11 V ch c năng nhi m v : CQHC nhà nư c th c hi n ch c năng qu n lý nhà nư c cịn ðVSN th c hi n nhi m v cung c p các d ch v cơng mang l i l i ích chung cĩ tính b n v ng trong các lĩnh v c như: giáo d c đào t o, y t , văn hĩa, xã h i, th d c th thao V kinh phí ho t đ ng: CQHC nhà nư c đư c Nhà nư c đ m b o 100% kinh phí ho t đ ng; cịn ðVSN: kinh phí ho t đ ng do đơn v t đ m b o tồn b , NSNN c p m t ph n ho c tồn b . 1.2. TÀI S N CƠNG TRONG KHU V C HÀNH CHÍNH S NGHI P 1.2.1. Khái ni m tài s n cơng và tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p B t c m t qu c gia nào mu n t n t i và phát tri n đ u ph i d a vào m t trong các ngu n n i l c c a mình là tài s n qu c gia. ðĩ là t t c nh ng tài s n do các th h trư c đ l i ho c do con ngư i đương th i sáng t o ra và các tài s n do thiên nhiên ban t ng cho con ngư i. Trong ph m vi m t đ t nư c, tài s n qu c gia cĩ th thu c s h u riêng c a t ng thành viên ho c nhĩm thành viên trong c ng đ ng qu c gia ho c thu c s h u nhà nư c g i là TSC. TSC là tài s n thu c s h u cơng c ng hay cịn g i là tài s n thu c s h u tồn dân các nư c Xã h i ch nghĩa. T i các nư c Xã h i ch nghĩa, Nhà nư c đ i di n quy n l i cho tồn dân nên là ngư i đ i di n s h u đ i v i tồn b nh ng tài s n thu c s h u tồn dân. Do đĩ khái ni m TSC và tài s n nhà nư c là đ ng nh t. Trong khuơn kh gi i h n, Lu n án ch t p trung nghiên c u TSC dư i d ng v t ch t. Vi t Nam, theo ði u 17 Hi n pháp năm 1992, TSC bao g m : ð t đai, r ng, núi, sơng, h , ngu n nư c, tài nguyên trong lịng đ t, ngu n l i vùng bi n, th m l c đ a và vùng tr i, ph n v n do Nhà
- 12 nư c đ u tư vào xí nghi p, cơng trình thu c các ngành, lĩnh v c kinh t , văn hố, xã h i, khoa h c, k thu t, ngo i giao, qu c phịng, an ninh cùng các tài s n khác mà pháp lu t quy đ nh là c a Nhà nư c đ u thu c s h u tồn dân [51]. Theo ði u 200 B lu t Dân s năm 2005: Tài s n thu c hình th c s h u nhà nư c bao g m đ t đai r ng t nhiên, r ng tr ng cĩ ngu n v n t ngân sách nhà nư c, núi sơng h , ngu n nư c, tài nguyên trong lịng đ t, ngu n l i t nhiên vùng bi n, th m l c đ a và vùng tr i, ph n v n và tài s n do nhà nư c đ u tư vào doanh nghi p, cơng trình thu c các ngành và lĩnh v c kinh t , văn hố xã h i, khoa h c, k thu t, ngo i giao, qu c phịng, an ninh cùng các tài s n khác do pháp lu t quy đ nh [52]. Theo ði u 3 Lu t th c hành, ti t ki m ch ng lãng phí thì: Tài s n nhà nư c là tài s n hình thành t ngân sách nhà nư c ho c cĩ ngu n g c t ngân sách nhà nư c, thu c s h u, qu n l ý c a Nhà nư c, bao g m nhà, cơng trình cơng c ng, cơng trình ki n trúc và tài s n khác thu c s h u nhà nư c; tài s n t ngu n vi n tr , tài tr , đĩng gĩp c a t ch c, cá nhân trong nư c và ngồi nư c cho Nhà nư c [54]. Theo giáo trình t ch c và nhân s hành chính nhà nư c thì : Cơng s n g m t t c các tài s n (đ ng s n và b t đ ng s n) thu c s h u tồn dân do Nhà nư c th ng nh t qu n lý đ s d ng vào m c đích ph c v l i ích c a Nhà nư c, l i ích c a tồn dân [46,204]. T nh ng cách hi u nêu trên, theo quan đi m c a NCS thì: TSC là nh ng tài s n đư c đ u tư, mua s m t ngu n NSNN ho c cĩ ngu n g c t NSNN; tài s n đư c các t ch c, cá nhân trong và ngồi nư c tài tr , đĩng
- 13 gĩp, hi n, t ng, cho Nhà nư c; tài s n đư c xác l p quy n s h u nhà nư c theo quy đ nh c a pháp lu t; tài s n c a các chương trình, d án k t thúc chuy n giao cho Nhà nư c; đ t đai, tài nguyên trong lịng đ t, r ng t nhiên, r ng tr ng cĩ ngu n v n t NSNN, núi, sơng h , ngu n nư c, ngu n l i t nhiên vùng bi n, th m l c đ a và vùng tr i; tài s n k t c u h t ng ph c v l i ích cơng c ng, l i ích qu c gia mà pháp lu t quy đ nh là c a Nhà nư c; ph n v n và tài s n do Nhà nư c đ u tư vào doanh nghi p ho c đ u tư ra nư c ngồi đư c Nhà nư c giao cho t ch c, cá nhân tr c ti p qu n lý, s d ng theo ch đ qu n lý chung c a Nhà nư c và ch u s ki m tra giám sát c a Nhà nư c trong quá trình qu n lý, s d ng tài s n. TSC trong khu v c HCSN là m t b ph n TSC mà Nhà nư c đã giao cho các CQHC, ðVSN và các t ch c qu n lý, s d ng ph c v cho ho t đ ng c a t ng cơ quan, đơn v theo ch c năng nhi m v đư c giao. Do cĩ v trí đ c bi t quan tr ng, nên TSC trong khu v c HCSN khơng ng ng đư c Nhà nư c duy trì, c ng c , đ u tư phát tri n c v s lư ng, ch ng lo i và m c đ hi n đ i. V i nh ng n i dung đã trình bày trên đây, cĩ th kh ng đ nh: TSC trong khu v c HCSN là nh ng tài s n đư c đ u tư, mua s m t ngu n NSNN ho c cĩ ngu n g c NSNN; tài s n đư c các t ch c, cá nhân trong và ngồi nư c tài tr , đĩng gĩp, hi n, t ng, cho Nhà nư c; tài s n đư c xác l p quy n s h u nhà nư c theo quy đ nh c a pháp lu t; tài s n c a các chương trình, d án k t thúc chuy n giao cho Nhà nư c mà Nhà nư c giao cho t ng CQHC, ðVSN và các t ch c tr c ti p qu n lý, s d ng đ ph c v ho t đ ng c a t ng cơ quan, đơn v , t ch c theo ch c năng, nhi m v đã đư c Nhà nư c giao. Như v y, TSC trong khu v c HCSN là m t lo i hàng hố do các CQHC, ðVSN và các t ch c qu n lý; t o ra d ch v cơng ph c v nhân dân, đáp ng cho các nhi m v cơng; qu n lý theo cơ ch cơng (quy đ nh b i Hi n
- 14 pháp, Lu t và các văn b n dư i Lu t) và theo quan đi m đ o đ c cơng (phi l i nhu n, bình đ ng, n đ nh, hi u qu ). TSC trong khu v c HCSN r t phong phú, đa d ng, cĩ lo i xác đ nh đư c giá tr , cĩ lo i vơ giá, đa s là tài s n h u hình; cũng cĩ lo i là tài s n vơ hình. 1.2.2. Phân lo i tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p ð nh n bi t và cĩ các bi n pháp qu n lý cĩ hi u qu , TSC trong khu v c HCSN đư c phân lo i theo các tiêu th c như sau: 1.2.2.1. Phân lo i theo cơng d ng c a tài s n Theo cách phân lo i này, TSC trong khu v c HCSN đư c th hi n qua sơ đ 1.1. TSC trong khu v c HCSN Tr s làm vi c Phương ti n đi l i Máy mĩc, thi t b và các tài s n khác Sơ đ 1.1: Phân lo i tài s n cơng trong khu v c HCSN theo cơng d ng c a tài s n Theo sơ đ nêu trên thì: a) TSLV bao g m: Khuơn viên đ t: là t ng di n tích đ t do CQHC, ðVSN và các t ch c tr c ti p qu n lý, s d ng đư c Nhà nư c giao; nh n chuy n như ng ho c do
- 15 ti p qu n t ch đ cũ đư c xác l p s h u Nhà nư c theo quy đ nh c a pháp lu t. Nhà cơng s : là nhà c a, v t ki n trúc và cơng trình xây d ng khác g n li n v i đ t thu c khuơn viên TSLV. Nhà cơng s bao g m: cơng s c a CQHC trung ương và đ a phương, cơng s ph c v cơng (b nh vi n, trư ng h c, nhà thi đ u, phịng thí nghi m ), cơ quan nghiên c u, báo chí, phát thanh truy n hình c a Nhà nư c Nhà cơng s bao g m các b ph n: b ph n làm vi c, b ph n cơng c ng và k thu t, b ph n ph tr và ph c v . V t ki n trúc g m: gi ng khoan, gi ng đào, sân chơi, h th ng c p thốt nư c b) Phương ti n đi l i bao g m: Xe ơ tơ g m: xe t 16 ch ng i tr xu ng; xe ch khách; xe ơ tơ t i; xe ơ tơ chuyên dùng như: xe c u thương, xe c u ho , xe ch ti n, xe phịng ch ng d ch, xe phịng ch ng l t bão, xe h đê Xe máy. Tàu xu ng, ca nơ. c) Máy mĩc, thi t b và các tài s n khác bao g m: Máy mĩc, thi t b là tồn b các lo i máy mĩc, thi t b trang b cho cán b , cơng ch c đ làm vi c và ph c v ho t đ ng c a CQHC, ðVSN như: máy mĩc chuyên dùng, thi t b cơng tác, thi t b truy n d n, dây truy n cơng ngh , nh ng máy mĩc đơn l Thi t b , d ng c qu n lý là nh ng thi t b , d ng c dùng trog cơng tác qu n lý ho t đ ng c a CQHC, ðVSN như: máy vi tính, thi t b đi n t , thi t b , d ng c đo lư ng, ki m tra ch t lư ng, máy hút m, hút b i Các lo i tài s n khác như: tranh nh, tác ph m ngh thu t, vư n cây lâu năm, súc v t nuơi đ thí nghi m ho c nhân gi ng (vư n cà phê, vư n chè, vư n cao su, vư n cây ăn qu và đàn gia súc các lo i)
- 16 1.2.2.2. Phân lo i theo c p qu n lý Theo cách phân lo i này, TSC trong khu v c HCSN th hi n qua sơ đ 1.2. TSC trong khu v c HCSN Tài s n cơng do Tài s n cơng do Tài s n cơng do Tài s n cơng do CP qu n lý UBND c p T nh UBND c p huy n UBND c p xã qu n lý qu n lý qu n lý Sơ đ 1.2: Phân lo i tài s n cơng trong khu v c HCSN theo c p qu n lý Theo sơ đ trên TSC trong khu v c HCSN g m: TSC do CP qu n lý bao g m: TSC do các B , cơ quan ngang B , cơ quan thu c CP, cơ quan khác trung ương qu n lý. TSC do UBND c p t nh, thành ph tr c thu c Trung ương qu n lý (g i chung là UBND c p t nh): bao g m TSC do các CQHC, ðVSN và các t ch c thu c c p t nh qu n lý. TSC do UBND c p qu n, huy n, th xã, thành ph tr c thu c t nh qu n lý (g i chung là UBND c p huy n): bao g m TSC do các CQHC, ðVSN và các t ch c thu c c p huy n qu n lý. TSC do UBND c p xã, phư ng, th tr n qu n lý (g i chung là UBND c p xã) bao g m : TSC do các CQHC, ðVSN và các t ch c thu c c p xã qu n lý.
- 17 1.2.2.3. Phân lo i theo đ i tư ng s d ng tài s n TSC trong khu v c HCSN TSC dùng cho TSC dùng cho TSC dùng cho TSC mà nhà ho t đ ng c a ho t đ ng c a ho t đ ng c a nư c chưa giao các CQHC các ðVSN các t ch c cho ai s d ng Sơ đ 1.3: Phân lo i tài s n cơng trong khu v c HCSN theo đ i tư ng s d ng tài s n Theo sơ đ trên thì, TSC trong khu v c HCSN chia thành: M t là, TSC dùng cho ho t đ ng c a các CQHC nhà nư c g m: TSLV, nhà cơng v ; PTðL; máy mĩc, thi t b và các tài s n khác tr c ti p ph c v ho t đ ng c a CQHC nhà nư c. Là cơ quan cơng quy n nên các CQHC nhà nư c đư c NSNN đ m b o tồn b kinh phí ho t đ ng (g m c kinh phí mua s m, s a ch a tài s n). V nguyên t c, các cơ quan CQHC đư c bình đ ng s d ng tài s n phù h p v i ch c năng nhi m v đư c giao. Vi c qu n lý tài s n ph i tuân th theo ch đ , chính sách qu n lý chung c a Nhà nư c như: tiêu chu n, đ nh m c s d ng tài s n, ch đ báo cáo, mua s m, bán thanh lý tài s n đ ng th i ph i ch u s ki m tra, giám sát c a Nhà nư c trong su t quá trình s d ng. Nhà nư c qu n lý tồn di n đ i v i tài s n do CQHC nhà nư c s d ng, t t c các khâu theo vịng đ i t n t i c a tài s n g m: đ u tư, mua s m; b trí s d ng, m c đích s d ng, báo cáo th ng kê, ki m kê, chuy n đ i
- 18 cơng năng, thanh lý tài s n V ngu n kinh phí mua s m: ch cĩ m t ngu n duy nh t đĩ là NSNN. Trong quá trình s d ng, giá tr hao mịn c a nh ng tài s n này đư c xem là y u t chi phí tiêu dùng cơng. Hai là, TSC dùng cho ho t đ ng c a các ðVSN là nh ng tài s n mà nhà nư c giao cho các ðVSN tr c ti p s d ng đ th c hi n các m c tiêu s nghi p ph c v phát tri n kinh t xã h i c a đ t nư c. Lo i này g m: đ t, nhà, cơng trình xây d ng và v t ki n trúc thu c cơ s ho t đ ng c a ðVSN như: trư ng h c, b nh vi n, nhà văn hĩa, phịng thí nghi m, tr m tr i nghiên c u ; PTðL; máy mĩc chuyên dùng, thi t b cơng tác, dây truy n cơng ngh Vi t Nam hi n nay, cĩ 2 lo i hình ðVSN là: ðVSN cơng l p t ch tài chính và ðVSN cơng l p chưa t ch tài chính . TSC t i các ðVSN ph n l n là tài s n chuyên dùng, s d ng mang tính đ c thù t ng ngành, t ng lĩnh v c ho t đ ng. Theo ch đ hi n hành, kinh phí đ u tư mua s m tài s n c a ðVSN cĩ th cĩ nhi u ngu n khác nhau như: ngu n NSNN, ngu n thu s nghi p ho c các ngu n huy đ ng khác do ðVSN tr c ti p huy đ ng và ch u trách nhi m trư c pháp lu t. Do đĩ, các ðVSN cĩ quy n t ch cao hơn các CQHC nhà nư c trong vi c qu n lý, s d ng tài s n, nh t là nh ng tài s n mà đơn v mua s m b ng ngu n kinh phí khơng thu c NSNN. Bên c nh đĩ, theo ch trương đ y m nh xã h i hố các lĩnh v c s nghi p, nhà nư c đã áp d ng th c hi n cơ ch khốn chi cho các ðVSN. ðơn v đư c quy n t quy t đ nh và t ch u trách nhi m v vi c: đ u tư mua s m, s d ng, khai thác tài s n, thanh lý tài s n ph c v đ i m i dây truy n cơng ngh c a đơn v theo nhu c u ho t đ ng c a mình. Trong quá trình s d ng, giá tr c a tài s n gi m d n. Ph n giá tr gi m d n đĩ đư c xem là y u t chi phí đ t o ra các s n ph m d ch v cơng, m t y u t c u thành nên giá thành s n ph m d ch v đĩ. Ba là, TSC dùng cho ho t đ ng c a t ch c chính tr , các t ch c chính tr xã h i, t ch c xã h i, t ch c xã h i ngh nghi p ph c v cho ho t
- 19 đ ng c a t ch c, bao g m: TSLV, PTðL, máy mĩc, thi t b và nh ng tài s n khác. Nh ng tài s n này cĩ th là tồn b ho c ch là m t ph n trong t ng s tài s n mà t ch c đang qu n lý, s d ng. B n là, TSC mà Nhà nư c chưa giao cho ai s d ng, g m: tài s n d tr nhà nư c, tài s n mà nhà nư c thu h i t các cơ quan, đơn v do vi ph m ch đ qu n lý do nhà nư c quy đ nh. Pháp lu t hi n hành giao cho cơ quan tài chính nhà nư c các c p t m th i qu n lý. 1.2.2.4. Phân lo i theo đ c đi m, tính ch t, ho t đ ng c a tài s n Theo cách phân lo i này TSC trong khu v c HCSN bao g m: Tài s n h u hình là “nh ng cái cĩ th dùng giác quan nh n bi t đư c ho c dùng đơn v cân đo đong đ m đư c” [68]. Tài s n vơ hình là “nh ng tài s n th hi n ra b ng nh ng l i ích kinh t . Chúng khơng cĩ c u t o v t ch t mà t o ra nh ng quy n và nh ng ưu th đ i v i ngư i s h u và thư ng sinh ra thu nh p cho ngư i s h u chúng” [67,5]. Tài s n vơ hình bao g m: Giá tr quy n s d ng đ t, b ng phát minh sáng ch , b n quy n tác gi , ki u dáng cơng nghi p, ph n m m máy tính 1.2.2.5. Phân lo i theo đ c đi m hao mịn c a tài s n Theo cách phân lo i này TSC trong khu v c HCSN bao g m: Tài s n hao mịn: là tài s n khi qua s d ng b hao mịn qua th i gian như: máy mĩc thi t b , PTðL. Tài s n khơng b hao mịn: là tài s n khi qua s d ng mà cơ b n v n gi đư c hình d ng ban đ u như: đ t đai, cây lâu năm 1.2.3. Vai trị c a tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p TSC trong khu v c HCSN là m t b ph n c a tài s n qu c gia, là ti m l c phát tri n đ t nư c như Bác H kính yêu c a chúng ta đã kh ng đ nh: “Tài
- 20 s n cơng là n n t ng, là v n li ng đ khơi ph c và xây d ng kinh t chung, đ làm cho dân giàu, nư c m nh, đ nâng cao đ i s ng nhân dân” [39, tr.79]. Vai trị c a TSC trong khu v c HCSN cĩ th đư c xem xét dư i nhi u khía c nh: kinh t , chính tr , văn hố, xã h i, giáo d c đây, lu n án ch đ c p đ n vai trị kinh t c a nĩ. Theo đĩ TSC trong khu v c HCSN cĩ nh ng vai trị ch y u sau: 1.2.3.1. Tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p là m t b ph n n n t ng v t ch t quan tr ng đ m b o s t n t i và phát tri n c a nhà nư c Như đã trình bày trên, bi u hi n dư i hình thái hi n v t, TSC trong khu v c HCSN bao g m: TSLV, cơ s s nghi p; PTðL; máy mĩc, trang thi t b ðây chính là n n t ng v t ch t căn b n đ nhà nư c t n t i, hay nĩi r ng hơn đây là mơi trư ng và là đi u ki n đ m b o s t n vong cho m t ch đ xã h i. Th c ti n l ch s phát tri n c a nhân lo i cho th y h u h t các nhà nư c b s p đ khi khơng cịn ki m sốt đư c quy n l c cơng, trong đĩ cĩ quy n l c v TSC. Thơng qua cu c cách m ng xã h i, quy n l c cơng chuy n d ch sang tay nhà nư c m i. Nhà nư c m i ra đ i ti p qu n và s d ng ngay tồn b cơ s v t ch t c a nhà nư c ti n nhi m làm cơ s sinh t n c a mình. Trên n n t ng v t ch t này, Nhà nư c tri n khai các ho t đ ng thu c ch c năng c a mình đ ki m sốt, qu n lý kinh t xã h i c a đ t nư c. M i ho t đ ng c a các cơ quan nhà nư c t trung ương đ n cơ s , g n li n v i vi c s d ng TSC trong khu v c HSCN. V i ph m vi r ng l n, phong phú v ch ng lo i, đa d ng v cơng d ng TSC trong khu v c HCSN tr c ti p giúp cho ho t đ ng c a tồn b b máy nhà nư c th c hi n đư c trơi ch y liên t c và thơng su t. Cơng năng c a t ng tài s n liên t c phát huy tác d ng gĩp ph n làm nên thành qu ho t đ ng c a nhà nư c. TSLV chính là nơi hi n di n c a chính quy n nhà nư c, nơi làm vi c hàng ngày c a các cơ quan thu c b máy
- 21 nhà nư c nơi di n ra các giao d ch c a nhà nư c v i dân chúng, nơi quy n l c c a nhà nư c đư c th c thi N u khơng cĩ TSLV thì nhà nư c khơng th tri n khai th c hi n đư c các ho t đ ng c a mình, theo đĩ quy n l c nhà nư c cũng khơng th th c hi n đư c. M t khác, TSC trong khu v c HCSN là nhân t quan tr ng trong quá trình t ch c th c hi n các ho t đ ng s nghi p nh m giúp các ðVSN cung c p các s n ph m d ch v cơng v i ch t lư ng cao cho con ngư i. Nĩ là đi u ki n v t ch t đ đào t o con ngư i cĩ tri th c, cĩ năng l c khoa h c; đ th c hi n nghiên c u khoa h c và áp d ng các thành t u khoa h c vào s nghi p phát tri n kinh t xã h i. Nư c ta là nư c nơng nghi p ti n hành cơng nghi p hố hi n đ i hố đ t nư c v i yêu c u ph i rút ng n th i gian, ph i cĩ bư c nh y v t v cơng ngh . T đĩ, t i H i ngh Trung ương 2 Khố VIII ð ng ta đã kh ng đ nh, chi n lư c phát tri n giáo d c đào t o và khoa h c cơng ngh là khâu đ t phá đ đ y nhanh cơng nghi p hố, hi n đ i hố đ t nư c. ð phát tri n các ho t đ ng này cĩ nhi u y u t , trong đĩ TSC trong ðVSN là đi u ki n v t ch t quan tr ng đ đào t o con ngư i cĩ tri th c, cĩ năng l c khoa h c, cơng ngh và các s n ph m khoa h c cơng ngh ph c v cho cơng nghi p hố, hi n đ i hố. Trong quá trình ho t đ ng, nhi m v khơng ng ng c ng c , xây d ng và phát tri n cơ s v t ch t k thu t đư c xem là nhi m v s ng cịn, cĩ tính quy lu t đ i v i m i Nhà nư c. Tiêu chí v m c đ hi n đ i, ti n ích, quy mơ v TSC đư c coi là nhân t đánh giá như s c m nh, hi u qu ho t đ ng c a m t nhà nư c. Cĩ th nĩi r ng, Nhà nư c khĩ cĩ th hồn thành nhi m v qu n lý, phát tri n kinh t xã h i, qu c phịng an ninh c a đ t nư c khi ch cĩ trong tay m t ngu n l c cơng là cơ s v t ch t nghèo nàn, l c h u. V i ý nghĩa đĩ, mu n nâng cao hi u qu ho t đ ng c a nhà nư c thì bên c nh vi c nâng cao ch t lư ng đ i ngũ cán b , c i cách t ch c b máy, c i cách th t c hành chính, khuơn kh pháp lý thì Nhà nư c cịn ph i khơng ng ng đ u tư
- 22 phát tri n TSC trong khu v c HCSN c v quy mơ, s lư ng và ch t lư ng theo hư ng ngày càng hi n đ i, tiên ti n. 1.2.3.2. Tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p là y u t c u thành c a quá trình s n xu t xã h i S phát tri n xã h i, ch y u do 3 y u t : Lao đ ng, tri th c và qu n lý, trong đĩ vai trị qu n lý Nhà nư c ngày m t tăng. B i l , m t m t qu n lý là t ch c lao đ ng; m t khác, qu n lý là ph i t o ra kh năng phát tri n tri th c. ði u quan tr ng c a qu n lý Nhà nư c là s k t h p tri th c v i lao đ ng đ hồn thi n qu n lý hơn n a và thúc đ y xã h i phát tri n. Vì v y, qu n lý nhà nư c bi u hi n trư c h t chính nh ng tác đ ng cĩ ý th c vào các quá trình phá tri n xã h i, vào ý th c con ngư i, bu c m i ngư i ph i suy nghĩ và hành đ ng theo m t hư ng và các m c tiêu đã đ nh. Nhà nư c th c hi n ch c năng kinh t thơng qua các ho t đ ng nh m đ m b o cho quá trình s n xu t xã h i đư c ti n hành bình thư ng, hư ng quá trình s n xu t xã h i t i nh ng m c tiêu đã đ nh trư c. Cùng v i vi c ph i xây d ng, hồn thi n cơ ch kinh t theo hư ng thúc đ y, gi i phĩng m i ngu n l c t p trung cho s n xu t ra c a c i v t ch t đ đ t m c tiêu tăng trư ng kinh t , thì ho t đ ng c a b máy nhà nư c ph i đư c đ i m i, c i cách theo hư ng g n nh , hi u l c và hi u qu , thơng su t t trung ương đ n cơ s . V i vai trị là n n t ng v t ch t đ m b o cho nhà nư c ho t đ ng, TSC trong khu v c HCSN gi v trí h t s c quan tr ng. M t m t, TSC trong khu v c HCSN là phương ti n đ truy n t i thơng tin, s lãnh đ o đi u hành qu n lý kinh t xã h i c a nhà nư c, đ ng th i là cơng c đ th c hi n ý trí c a nhà nư c trong ki m tra, ki m sốt duy trì s n đ nh và phát tri n kinh t xã h i c a đ t nư c theo nh ng m c tiêu đã đ nh trư c. M t khác, chúng ta đ u đã bi t r ng quá trình s n xu t xã h i ch cĩ th di n ra đư c bình thư ng khi
- 23 cĩ s qu n lý thư ng xuyên, liên t c c a nhà nư c. Trong xu th tồn c u hố kinh t hi n nay thì tác đ ng c a ho t đ ng qu n lý nhà nư c đ i v i quá trình s n xu t xã h i c a m t qu c gia càng l n hơn bao gi h t. Th c ti n cho th y, khi ho t đ ng qu n lý nhà nư c kém hi u qu , đ c bi t nh ng nư c x y ra m t n đ nh v chính tr thì ngay l p t c n n kinh t rơi vào suy thối, th m chí kh ng ho ng. V i ý nghĩa đĩ, cĩ th kh ng đ nh: TSC trong khu v c HCSN là y u t c u thành c a quá trình s n xu t xã h i. 1.2.4. ð c đi m c a tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p TSC trong khu v c HCSN cĩ nh ng đ c đi m ch y u, đĩ là: Quy n s h u và quy n s d ng TSC trong khu v c HCSN cĩ s tách r i, nghĩa là quy n s h u tài s n thu c v Nhà nư c, cịn quy n s d ng đư c th c hi n b i t ng CQHC, ðVSN và các t ch c. V m c đích s d ng: TSC trong khu v c HCSN đư c s d ng ph c v ho t đ ng c a các CQHC, ðVSN và các t ch c ph c v l i ích chung c a đ t nư c, c a nhân dân. V ch đ qu n lý: Nhà nư c là ch th qu n lý TSC trong khu v c HCSN, t m vĩ mơ TSC đư c qu n lý th ng nh t theo pháp lu t c a nhà nư c, t m vi mơ TSC đư c Nhà nư c giao cho các CQHC, ðVSN và các t ch c qu n lý, s d ng theo quy đ nh, ch đ c a Nhà nư c. CQHC, ðVSN và các t ch c đư c giao nhi m v tr c ti p qu n lý, s d ng TSC l i khơng ph i là ngư i cĩ quy n s h u tài s n; do đĩ n u khơng qu n lý ch t ch d n đ n vi c s d ng TSC lãng phí, th t thốt. TSC trong khu v c HCSN r t đa d ng và phong phú, đư c phân b r ng trên ph m vi c nư c; m i lo i tài s n cĩ tính năng, cơng d ng khác nhau và đư c s d ng vào các m c đích khác nhau, đư c đánh giá hi u qu theo nh ng tiêu th c khác nhau; TSC nhi u v s lư ng, l n v giá tr và m i
- 24 lo i tài s n l i cĩ giá tr s d ng khác nhau, th i h n s d ng khác nhau TSC cĩ lo i khơng cĩ kh năng tái t o đư c ph i b o t n đ phát tri n; do đĩ vi c qu n lý đ i v i m i lo i tài s n cũng cĩ nh ng đ c đi m khác nhau. Giá tr c a TSC trong khu v c HCSN gi m d n trong quá trình s d ng; ph n giá tr gi m d n đĩ đư c xem là y u t chi phí tiêu dùng cơng (đ i v i các CQHC); đư c xem là y u t chi phí đ t o ra các s n ph m d ch v cơng (đ i v i các ðVSN). 1.3. CƠ CH QU N LÝ NHÀ NƯ C ð I V I TÀI S N CƠNG TRONG KHU V C HÀNH CHÍNH S NGHI P 1.3.1. Qu n lý nhà nư c đ i v i tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p 1.3.1.1. Khái ni m Theo Olga Kaganova and James Mckellar thì : “Qu n lý nhà nư c đ i v i TSC cĩ th đư c đ nh nghĩa là quá trình đưa ra quy t đ nh và th c hi n liên quan đ n vi c mua, s d ng và thanh lý tài s n”[71,2]. Xu t phát t vai trị, ch c năng c a Nhà nư c và đ c đi m c a TSC, theo quan đi m c a NCS thì: qu n lý nhà nư c đ i v i TSC trong khu v c HCSN là s tác đ ng cĩ t ch c và b ng pháp quy n c a b máy nhà nư c đ i v i TSC trong khu v c HCSN nh m đ m b o TSC đư c đ u tư xây d ng m i, mua s m, qu n lý, s d ng, x lý m t cách hi u qu , ti t ki m. 1.3.1.2. N i dung qu n lý nhà nư c đ i v i tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p N i dung qu n lý TSC trong khu v c HCSN là th c hi n qu n lý quá trình hình thành; khai thác, s d ng và quá trình k t thúc tài s n. N i dung c th như sau:
- 25 a) Qu n lý quá trình hình thành TSC trong khu v c HCSN Khi cơ quan đư c thành l p, cùng v i quy đ nh v ch c năng, nhi m v , t ch c b máy, biên ch cán b cơng ch c; cơ quan đư c c p m t s tài s n g m: TSLV, PTðL và các tài s n khác Bên c nh tài s n đư c c p, cơ quan đư c đ u tư xây d ng m i, mua s m tài s n t ngu n NSNN ho c các ngu n khác đư c phép s d ng theo quy đ nh c a pháp lu t. Quá trình này g m hai giai đo n: quy t đ nh ch trương và th c hi n đ u tư, mua s m TSC. Sau khi cĩ ch trương; vi c đ u tư, mua s m tài s n đư c th c hi n theo quy đ nh v qu n lý đ u tư xây d ng cơ b n và quy đ nh v mua s m TSC do TTCP quy đ nh. Tồn b tài s n này đư c qu n lý theo quy ch do cơ quan xây d ng trên cơ s ch đ c a Nhà nư c quy đ nh và đ c thù ho t đ ng c a cơ quan. B sung tài s n: hàng năm căn c vào nhi m v đư c giao đơn v l p k ho ch b sung tài s n; vi c b sung tài s n hàng năm đư c th c hi n như sau: Mua s m t ngu n NSNN ho c các ngu n khác đư c phép s d ng theo quy đ nh c a pháp lu t; ti p nh n tài s n t cơ quan, đơn v ho c cá nhân khác ho c thu h i t các d án đã k t thúc. b) Qu n lý quá trình khai thác, s d ng TSC trong khu v c HCSN ðây là khâu cĩ ý nghĩa quan tr ng trong vi c phát huy h t vai trị c a TSC. Qu n lý khâu này là th c hi n qu n lý TSC theo m c đích, ch đ , tiêu chu n, đ nh m c; qu n lý quá trình thu h i, đi u chuy n, bán tài s n t đơn v này sang đơn v khác; qu n lý vi c b o dư ng, c i t o, s a ch a, nâng c p tài s n nh m duy trì ho t đ ng c a TSC, đ m b o cho vi c s d ng TSC cĩ hi u qu , ti t ki m, đáp ng đư c nhu c u cơng tác c a các CQHC, ðVSN; n i dung khâu này t p trung vào m t s v n đ sau: (i) giao tài s n cho các đơn v , cá nhân ch u trách nhi m tr c ti p qu n lý, s d ng. (ii) xây d ng và ban
- 26 hành n i quy, quy ch qu n lý TSC. (iii) m s sách k tốn theo dõi tình hình bi n đ ng c a TSC.(iv) th c hi n ch đ kê khai, đăng ký, báo cáo, ki m kê đ t xu t và đ nh kỳ TSC theo quy đ nh c a pháp lu t. (v) ki m tra, thanh tra, giám sát quá trình qu n lý, s d ng TSC. (vi) b o dư ng, s a ch a TSC theo yêu c u k thu t và đ c đi m s d ng. (vii) đi u chuy n, bán, chuy n đ i s h u TSC. c) Qu n lý quá trình k t thúc s d ng TSC trong khu v c HCSN TSC trong khu v c HCSN đưa vào s d ng sau m t th i gian nh t đ nh đ u cĩ quá trình k t thúc đ thay th b ng tài s n khác (tr đ t đai và m t s cơng trình cĩ tính ch t tài s n lâu b n khác). Khi TSC h t th i gian s d ng, đã hao mịn h t ho c hư h ng khơng cịn s d ng đư c thì ph i đư c ti n hành thanh lý đ thu h i ph n giá tr cĩ th thu h i đư c cho NSNN và đ ng th i đĩ cũng là căn c đ chu n b đ u tư, mua s m tài s n m i. 1.3.2. Cơ ch qu n lý nhà nư c đ i v i tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p 1.3.2.1. Khái ni m Cơ ch qu n lý kinh t là phương th c mà Nhà nư c s d ng đ tác đ ng vào n n kinh t , đ nh hư ng n n kinh t v n đ ng theo các m c tiêu đã xác đ nh. Cơ ch qu n lý kinh t do ch th qu n lý, thơng qua h th ng t ch c, b máy qu n lý đ ra đư c quy ch hố theo quy trình ban hành các văn b n qu n lý và s d ng nĩ đ tác đ ng vào đ i tư ng qu n lý là cơ c u kinh t , cũng t c là n n s n xu t xã h i, do đĩ nĩ mang tính ch quan nhưng địi h i ph i phù h p v i các đi u ki n khách quan c th . T nh ng phân tích trên đây v khái ni m, b n ch t cơ ch , cơ ch qu n lý kinh t ; khái ni m, b n ch t c a TSC trong khu v c HCSN, theo NCS cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN là m t b ph n c a cơ ch qu n lý
- 27 kinh t bao g m h th ng các quan đi m, yêu c u v qu n lý; là s v n d ng nh ng địi h i c a các quy lu t khách quan c a s phát tri n kinh t xã h i nh m đưa ra m c tiêu, nguyên t c, cách th c t ch c và nh ng đi u ki n đ m b o đ th c hi n qu n lý TSC trong khu v c HCSN ti t ki m, hi u qu . 1.3.2.2. N i dung c a cơ ch qu n lý nhà nư c đ i v i tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p T các khái ni m và quan đi m đư c phân tích trên đây, theo NCS n i dung cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN th hi n qua sơ đ 1.4: N I DUNG CƠ CH QU N LÝ TSC TRONG KHU V C HCSN Quan đi m, ch Các m c tiêu Các nguyên t c Các cơng c trương qu n lý Qu n lý TSC qu n lý TSC qu n lý TSC TSC trong khu trong khu v c trong khu v c trong khu v c v c HCSN HCSN HCSN HCSN Sơ đ 1.4: N i dung cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN Trong sơ đ 1.4 cho th y, n i dung cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN bao g m: a) Quan đi m, ch trương qu n lý TSC trong khu v c HCSN: Theo t đi n ti ng vi t thì:
- 28 Quan đi m là: “ đi m xu t phát quy đ nh phương hư ng suy nghĩ, các xem xét và hi u các hi n tư ng, các v n đ ”[68 ]. Ch trương là: “ ý đ nh, quy t đ nh v phương hư ng hành đ ng thư ng nĩi v cơng vi c chung” [68 ]. T khái ni m cơ b n nên trên theo NCS thì quan đi m, ch trương qu n lý TSC trong khu v c HCSN là nh ng tư tư ng ch đ o, các phương hư ng hành đ ng xuyên su t quá trình qu n lý trong khu v c HCSN t vi c xác đ nh m c tiêu và l a ch n các gi i pháp trên cơ s huy đ ng, s d ng t i ưu các ngu n l c và l i th phát tri n đ đ t đư c m c tiêu xác đ nh. b) H th ng các m c tiêu qu n lý TSC trong khu v c HCSN: cũng như các ho t đ ng khác, qu n lý nhà nư c đ i v i TSC trong khu v c HCSN kh i đ u v i vi c xác đ nh m c tiêu. ðĩ chính là tr ng thái mong đ i, c n cĩ c a Nhà nư c trong vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN. Các m c tiêu ch ra phương hư ng, yêu c u v s lư ng, ch t lư ng cho các ho t đ ng qu n lý nhà nư c đ i v i TSC trong khu v c HCSN nh m gi i quy t nh ng v n đ như: ngu n l c đ u tư mua s m TSC t NSNN cĩ h n, song nhu c u s d ng TSC c a các CQHC, ðVSN l i r t l n Nh ng m c tiêu này ph i th hi n m t cách t p trung nh ng bi n đ i v ch t và lư ng c a vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN. Trong h th ng m c tiêu cĩ m c tiêu l n (m c tiêu t ng th ), m c tiêu nh (m c tiêu b ph n); m c tiêu trung gian, m c tiêu cu i cùng, m c tiêu đ nh tính và m c tiêu đ nh lư ng Do đĩ, vi c ch n đúng h th ng m c tiêu là v n đ quan tr ng trong qu n lý nhà nư c đ i v i TSC trong khu v c HCSN. c) Các nguyên t c, chu n m c qu n lý nhà nư c đ i v i TSC trong khu v c HCSN: Các nguyên t c, chu n m c qu n lý nhà nư c đ i v i TSC trong khu v c HCSN là các quy t c ch đ o, nh ng tiêu chu n hành vi mà các cơ quan
- 29 qu n lý TSC và các CQHC, ðVSN tr c ti p qu n lý tài s n ph i tuân theo trong quá trình qu n lý TSC trong khu v c HCSN. Các nguyên t c, chu n m c qu n lý nhà nư c đ i v i TSC trong khu v c HCSN do con ngư i đ t ra nhưng khơng ph i do s suy nghĩ ch quan mà ph i tuân th các địi h i khách quan; do v y, các nguyên t c, chu n m c qu n lý ph i phù h p v i m c tiêu qu n lý, ph i ph n ánh đúng các tính ch t và quan h qu n lý và ph i đ m b o tính h th ng, tính nh t quán và ph i đư c đ m b o b ng pháp lu t. Xu t phát t 6 nguyên t c t ch c và ho t đ ng chung c a m i Nhà nư c: (i) Ưu tiên chính tr nh m b o v và phát tri n quy n l c chính tr và Nhà nư c, l i ích c a các th l c n m gi quy n l c nhà nư c trong xã h i. (ii) Huy đ ng đư c s tham gia c a đơng đ o nhân dân vào cơng vi c qu n lý c a Nhà nư c. (iii) T p trung dân ch .(iv) Pháp ch xã h i. (v) Ti t ki m, hi u qu . (vi) K t h p qu n lý ngành và lãnh th . Qu n lý nhà nư c đ i v i TSC trong khu v c HCSN c n cĩ các nguyên t c cơ b n sau: Nguyên t c ti t ki m, hi u qu : địi h i vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN ph i ti n hành đ t k t qu mong mu n v i m c chi phí và t n th t h p lý nh t trong ph m vi cĩ th . Ti t ki m, hi u qu ph i đ t đư c s th ng nh t c a 2 yêu c u: + Kinh t : địi h i vi c đ u tư, mua s m tài s n đ u vào cho các CQHC, ðVSN ph i cĩ ch t lư ng, v i m c giá th p nh t và đư c cung ng k p th i nh t. + Hi u qu : địi h i s lư ng và ch t lư ng thu đư c c a vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN ph i l n nh t trong kh năng cĩ th so v i chi phí và t n th t b ra. Nguyên t c pháp ch xã h i: địi h i t ch c qu n lý TSC trong khu v c HCSN ph i d a trên cơ s Hi n pháp và pháp lu t c a Nhà nư c.
- 30 Nguyên t c cơng khai, minh b ch: đây là yêu c u chính đáng c a dân chúng và các cơ quan qu n lý TSC địi h i cho bi t các CQHC, ðVSN và các t ch c đ u tư mua s m TSC như th nào? Hi u qu s d ng ra sao? Ai là ngư i ch u trách nhi m v nh ng v n đ đĩ? Nguyên t c t p trung dân ch (phân c p qu n lý) : địi h i s phân c p ph i đ m b o m i quan h bi n ch ng gi a các ch th tham gia vào vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN theo đĩ: CP th ng nh t qu n lý nhà nư c v TSC trong khu v c HCSN (thơng qua lu t pháp, chi n lư c và các cơng c đi u ti t vĩ mơ khác). S d ng phát huy đư c tính ch đ ng, sáng t o, t ch u trách nhi m c a các B , ngành, UBND các c p, các CQHC, ðVSN và các t ch c trong vi c qu n lý TSC (thơng qua các hình th c u quy n và trao quy n). d) Các cơng c qu n lý TSC trong khu v c HCSN ð đ t đư c các m c tiêu qu n lý, ch th qu n lý ph i t ch c, ph i h p, khích l , đ ng viên, d n d t, đ nh hư ng ho t đ ng c a đ i tư ng qu n lý vào m c tiêu đã đư c xác đ nh trư c thơng qua vi c s d ng h th ng các cơng c qu n lý.“Cơng c qu n lý là nh ng phương ti n, nh ng gi i pháp c a ch th qu n lý nh m đ nh hư ng, d n d t, khích l , đi u hồ, ph i h p ho t đ ng c a con ngư i và c ng đ ng ngư i trong vi c đ t đư c m c tiêu qu n lý đ ra” [45;20]. Gi a ch th qu n lý, đ i tư ng qu n lý và m c tiêu c n đ t đư c cĩ m i quan h ch t ch th hi n qua sơ đ 1.5. ð i tư ng qu n lý TSC trong khu v c HCSN đa d ng, phong phú, nên đ đ t đư c m c tiêu qu n lý địi h i Nhà nư c ph i cĩ h th ng các cơng c qu n lý thích h p g m:
- 31 Nhà nư c Xác đ nh (Ch s h u TSC) M c tiêu qu n lý TSC trong khu v c HCSN Th c hi n Sơ đ 1.5: Quan h ch th qu n lý đ i tư ng qu n lý m c tiêu qu n lý d1) Cơng c t ch c hành chính: Các hình th c t ch c, b máy và đ i ngũ cán b , cơng ch c qu n lý TSC trong khu v c HCSN: t ch c b máy qu n lý TSC trong khu v c HCSN đ u th c hi n theo mơ hình phân c p qu n lý hành chính nhà nư c t trung ương đ n đ a phương: + Nhà nư c (trung ương) là ch th qu n lý nhà nư c đ i v i vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN, là cơ quan đ i di n quy n s h u, cĩ trách nhi m cao nh t đ i v i vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN. + Các cơ quan ch c năng qu n lý nhà nư c TSC đ i v i trong khu v c HCSN bao g m: (i) Các B ngành ch u trách nhi m qu n lý nhà nư c đ i v i TSC trong khu v c HCSN theo u quy n c a CP như: BTC, B K ho ch và ð u tư, B Xây d ng. (ii) Các B , ngành khác trung ương và UBND các c p ch u trách nhi m qu n lý TSC trong khu v c HCSN thu c ph m vi qu n lý.
- 32 (iii) Các CQHC, ðVSN tr c ti p qu n lý, s d ng TSC trong khu v c HCSN. H th ng chính sách qu n lý g m: + H th ng các văn b n quy ph m pháp lu t, chính sách, ch đ , qu n lý TSC trong khu v c HCSN. + H th ng v tiêu chu n, đ nh m c: (i) ð i v i TSLV: tiêu chu n, đ nh m c s d ng TSLV, tiêu chu n đ nh m c đ u tư xây d ng (su t đ u tư xây d ng), đ nh m c b o dư ng, c i t o, s a ch a, đ nh m c thuê TSLV. (ii) ð i v i PTðL: tiêu chu n, đ nh m c s d ng xe ơ tơ, xe máy cơng; đ nh m c b o dư ng, s a ch a, đ nh m c thuê PTðL (iii) ð i v i các lo i tài s n khác: tiêu chu n, đ nh m c s d ng trang thi t b làm vi c; đi n tho i c đ nh, đi n tho i di đ ng d2) Cơng c kinh t : g m h th ng quy ho ch và các địn b y kinh t như ngân sách, đ u tư, đ nh giá v.v d3) Cơng c thơng tin, tuyên truy n, giáo d c: là h th ng thơng tin v TSC trong khu v c HCSN, h th ng đào t o t p hu n cho các cán b cơng ch c làm cơng tác qu n lý TSC; h th ng thơng tuy n truy n cho các đ i tư ng tr c ti p qu n lý, s d ng TSC trong khu v c HCSN. d4) Cơng c đ c thù theo t ng lĩnh v c: cơng c k thu t, nghi p v đ c trưng cho lĩnh v c qu n lý: ví d như qu n lý TSLV g m: đo đ c, l p b n đ đ a chính, quy ho ch thi t k , tiêu chu n xây d ng d5) Cơng c khác : thanh tra, ki m tra, giám sát vi c th c hi n ch đ qu n lý TSC và h th ng các ch tài x lý vi ph m ch đ qu n lý TSC trong khu v c HCSN.
- 33 1.3.3. Vai trị c a cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN gi vai trị quan tr ng, là chìa khố đ d n đ n thành cơng c a vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN vì: Th nh t, do cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN bao g m h th ng các quan đi m, m c tiêu, nguyên t c, cách th c t ch c và nh ng đi u ki n đ m b o đ th c hi n qu n lý TSC trong khu v c HCSN ti t ki m, hi u qu nên vai trị hàng đ u c a cơ ch là đ nh hư ng, hư ng d n, ch d n hành vi và t o khuơn kh cho vi c t ch c qu n lý TSC c a các cơ quan, đơn v . Vi c quy t đ nh mua s m, đ u tư cái gì, đâu; vi c quy t đ nh đi u chuy n, bán, thanh lý tài s n gì đ u ph i căn c vào nhu c u th c t và các quy đ nh c a Nhà nư c trung ương và đ a phương. Ngồi ra cơ ch cịn cĩ tác d ng hư ng d n trong m i quan h qua l i gi a các cơ quan v i nhau, gi a con ngư i v i nhau thơng qua trình t , th t c th m quy n, cách th c th c hi n cơng vi c đĩ như th nào. Th hai, Cơ ch cĩ tác d ng như nh ng căn c , cơ s chu n m c đ qu n lý TSC trong khu v c HCSN. Vi c phân bi t hành vi đúng sai, t t x u, hi u qu khơng hi u qu đ u ph i căn c vào nh ng giá tr , chu n m c; nh ng quy đ nh c a cơ ch . Th ba, Cơ ch qu n lý cĩ vai trị làm gi m tính b t đ nh b ng cách cung c p thơng tin c n thi t và thi t l p m t cơ ch n đ nh cho m i quan h qua l i gi a các cơ quan, đơn v trong b máy qu n lý nhà nư c. 1.4. HI U L C VÀ HI U QU C A CƠ CH QU N LÝ TÀI S N CƠNG TRONG KHU V C HÀNH CHÍNH S NGHI P 1.4.1. S c n thi t ph i nâng cao hi u l c, hi u qu c a cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p
- 34 Vi c nâng cao hi u l c, hi u qu cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN là c n thi t do m t s nguyên nhân sau: Th nh t, TSC trong khu v c HCSN là tài s n v t ch t, c a c i c a đ t nư c, c a nhân dân ph n ánh s c m nh kinh t c a đ t nư c, là ti n đ , là y u t v t ch t đ nhà nư c t ch c th c hi n các m c tiêu kinh t xã h i đ ra. ð i v i m t qu c gia, TSC trong khu v c HCSN cĩ kh i lư ng l n nhưng khơng ph i là vơ h n do đĩ vi c qu n lý t t đ t o l p, khai thác s d ng TSC hi u qu là địi h i khách quan trong quá trình xây d ng và phát tri n đ t nư c. ðĩ là nhi m v quan tr ng c a Nhà nư c m i qu c gia. Th hai, Nâng cao hi u l c, hi u qu cũng cĩ nghĩa là hư ng ho t đ ng s d ng TSC phù h p v i chi n lư c phát tri n kinh t xã h i c a đ t nư c. Vi c s d ng, khai thác TSC trong khu v c HCSN cĩ tác d ng kích thích quá trình phát tri n kinh t xã h i, tác đ ng l n đ n s phát tri n c a m t qu c gia. Vi c buơng l ng qu n lý TSC trong khu v c HCSN ho c năng l c qu n lý y u kém d n đ n lãng phí, th t thốt làm suy gi m ngu n n i l c c a đ t nư c. Do đĩ, vi c nâng cao hi u l c, hi u qu cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN phù h p v i chi n lư c phát tri n kinh t xã h i c a đ t nư c là vi c làm c n thi t. Th ba, TSC trong khu v c HCSN là ph n v n hi n v t trong các cơ quan đư c hình thành ch y u t ngu n chi tiêu cơng. ðĩ là đi u ki n đ m b o cho các CQHC, ðVSN th c hi n t t ch c năng, nhi m v đư c giao, ph n ánh trình đ hi n đ i hố c a n n hành chính qu c gia, hi n đ i hố ho t đ ng cơng s . Qu n lý t t TSC trong khu v c HCSN thơng qua vi c đ u tư xây d ng m i, mua s m, qu n lý, s d ng, x lý TSC ch ng th t thốt lãng phí là trách nhi m, là nghĩa v c a m i cán b cơng ch c trong CQHC, ðVSN và các t ch c.
- 35 Th tư, Qu n lý TSC trong khu v c HCSN hi u qu , ti t ki m là yêu c u mong mu n c a m i cơng dân. Vi c qu n lý TSC hi u qu , ti t ki m cĩ ý nghĩa kinh t , chính tr và xã h i to l n. Uy tín c a Nhà nư c, c a cán b cơng ch c nhà nư c m t ph n r t l n đư c đánh giá thơng qua vi c qu n lý, s d ng TSC trong khu v c HCSN. Hi u l c c a cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN ph i hư ng t i và luơn g n v i hi u qu . Trong th c t , khơng ph i bao gi hi u l c cũng đi li n v i hi u qu , nhi u trư ng h p cĩ hi u l c nhưng khơng cĩ hi u qu . Trong qu n lý TSC trong khu v c HCSN thư ng x y ra tình hu ng khơng th tính đư c hi u qu và khơng th l y tiêu chu n hi u qu làm m c tiêu t i thư ng. Trong trư ng h p thiên tai, đ ch h a thì khơng th tính tốn thi t hơn v kinh t là bao nhiêu m i hành đ ng mà trái l i hi u l c qu n lý ph i đ t lên hàng đ u. Trong trư ng h p cơ quan qu n lý Nhà nư c ban hành quy t đ nh thu h i tài s n c a CQHC,ðVSN do s d ng lãng phí, sai m c đích thì lúc đĩ các quy t đ nh qu n lý ph i đư c ch p hành nghiêm túc tuy t đ i. Trong trư ng h p khác do quy t đ nh qu n lý thi u khách quan, khoa h c nhưng v i quy n l c tuy t đ i ch th qu n lý b t bu c ph i ch p hành. 1.4.2. Ch tiêu đánh giá hi u l c, hi u qu cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p ð đánh giá hi u l c, hi u qu cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN, c n thi t ph i xây d ng các ch tiêu. Các ch tiêu là thư c đo đánh giá hi u qu , hi u l c cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN. Cĩ th nghiên c u đánh giá hi u l c, hi u qu cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN thơng qua hai nhĩm ch tiêu cơ b n: Các tiêu chí đánh giá mang tính đ nh tính: ph n ánh nh ng tiêu chí đánh giá khơng lư ng hố đư c. ðánh giá hi u l c, hi u qu cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN d a trên các tiêu chí này ph thu c nhi u vào nh n
- 36 đ nh ch quan c a ngư i th c hi n, thư ng là nh ng chuyên gia giàu kinh nghi m. Các tiêu chí đánh giá mang tính đ nh lư ng: là nh ng tiêu chí dùng đ đo lư ng v m t s lư ng, tiêu chí này đư c căn c vào các y u t đ u vào, đ u ra, k t qu c a m t lo i tài s n c th . 1.4.2.1. Ch tiêu đánh giá hi u l c cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Hi u l c c a cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN: địi h i cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN ph i đem l i hi u qu nhanh nh t và b n v ng nh t cho b i s hài lịng c a ngư i qu n lý và xã h i nhìn vào. Khi đánh giá hi u l c c a cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN ngư i ta thư ng s d ng các ch tiêu đ nh tính, đĩ là: + Tính uy nghiêm c a cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN: Nhà nư c là ch th qu n lý tồn b TSC trong khu v c HCSN. Kh năng th hi n quy n l c và m c đ quy n uy đ t đư c khi Nhà nư c th c hi n ch c năng qu n lý nhà nư c đ i v i TSC trong khu v c HCSN đư c th hi n tính uy nghiêm c a cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN (thơng qua các quy t đ nh qu n lý TSC trong khu v c HCSN). Nĩ th hi n ra s hư ng ng tích c c, s th a hành tri t đ c a các t ch c, cá nhân mà quy t đ nh tác đ ng đ n, bi u hi n k t qu th c hi n quy t đ nh đúng m c tiêu đ t ra v i s lư ng, ch t lư ng và th i gian d ki n mà cơng s c ti n c a, th i gian b ra đ th c hi n quy t đ nh l i th p nh t ho c là chi phí cho s kh c ph c các sai l ch v qu n lý nh nh t t c là hi u qu qu n lý cao nh t. + M c đ t giác ch p hành cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN t phía các CQHC, ðVSN, các cán b , cơng ch c tr c ti p qu n lý, s d ng TSC: khi các CQHC, ðVSN, các cán b , cơng ch c tr c ti p qu n lý, s d ng TSC t giác ch p hành cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN thơng qua
- 37 các quy t đ nh qu n lý, đi u đĩ cĩ nghĩa là cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN phát huy hi u l c. ði u đĩ ch ng t ch t lư ng c a các quy t đ nh qu n lý TSC trong khu v c HCSN khơng ch cĩ cơ s khoa h c, cĩ tính hi n th c mà cịn phù h p v i l i ích gi a Nhà nư c v i l i ích c a các CQHC, ðVSN, các cán b , cơng ch c nên cĩ tác d ng kích thích, đ ng viên các CQHC, ðVSN, các cán b , cơng ch c t giác ch p hành và th c hi n nghiêm ch nh. 1.4.2.2. Ch tiêu đánh giá hi u qu cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Hi u qu c a cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN địi h i s lư ng và ch t lư ng thu đư c c a vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN ph i l n nh t trong kh năng cĩ th so v i chi phí và t n th t b ra. Ch tiêu đánh giá hi u qu cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN theo quan đi m c a NCS đư c hi u là nh ng quy đ nh, quy ư c đư c xây d ng d a trên cơ s kinh t xã h i và pháp lu t c a Nhà nư c đ làm cơ s đ i chi u, đánh giá vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN. ðĩ là h th ng các ch tiêu, chu n m c dùng đ tính tốn, xác đ nh hi u qu s d ng c a tài s n m t cách tồn di n, khách quan. ðánh giá hi u qu cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN theo quan đi m c a NCS đư c hi u là vi c s d ng ch tiêu đ xác đ nh hi u qu qu n lý TSC trong khu v c HCSN, là phương pháp ti p c n m t cách cĩ h th ng, khách quan m t lo i TSC c th t khâu mua s m, đ u tư xây d ng m i, qu n lý, s d ng, thanh lý nh m xác đ nh tính phù h p, hi u qu c a TSC. M t s tiêu chí đ nh tính cơ b n khi đánh giá hi u qu cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN:
- 38 + Hi u qu kinh t xã h i mà cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN mang l i. Nh ng l i ích mà n n kinh t xã h i thu đư c chính là s đáp ng c a tài s n đ i v i vi c th c hi n các m c tiêu chung c a xã h i, c a n n kinh t . Nh ng đáp ng này cĩ th đư c xem xét mang tính ch t đ nh tính như đáp ng các m c tiêu phát tri n kinh t , ph c v vi c th c hi n các ch trương, chính sách c a nhà nư c ho c đo lư ng b ng các tính tốn đ nh lư ng như m c tăng thu NSNN, m c gia tăng s ngư i cĩ vi c làm, s b nh nhân đư c khám ch a b nh (đ i v i các tài s n là TSLV, máy mĩc thi t b trong các b nh vi n), s h c sinh đư c h c t p (đ i v i các tài s n là TSLV, máy mĩc thi t b trong các trư ng h c) + S phù h p c a cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN so ch c năng, nhi m v c a đơn v . Ch tiêu này đư c làm rõ hơn thơng qua vi c làm rõ các câu h i: Chúng ta cĩ c n tài s n này khơng? T i sao chúng ta l i c n nĩ? Cách th c s d ng là gì? Khi nào chúng ta c n đ n tài s n này? Chúng ta cĩ c n nĩ trong hi n t i và trong tương lai hay khơng? Bây gi chúng ta c n nĩ nhưng trong tương lai thì khơng ph i khơng? Cách th c s d ng hay nh ng cách th c s d ng cĩ “v trí c th ” ph i khơng? + Tác đ ng c a cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN đ n ch c năng, nhi m v c a đơn v . S tác đ ng này đư c làm rõ hơn v i các câu h i: cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN cĩ tác đ ng như th nào đ n vi c th c hi n ch c năng, nhi m v c a đơn v ; các tác đ ng này cĩ tích c c khơng? cĩ d đốn trư c đư c khơng? cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN cĩ th mang l i thu nh p cho cơ quan, đơn v hay khơng? Các ch tiêu đánh giá mang tính đ nh lư ng, tiêu chí này ch y u đư c áp d ng đ i v i TSC c a các ðVSN cung ng d ch v cơng: + ð u vào là các ngu n l c đư c s d ng đ t o ra tài s n và v n hành tài s n. Các chi phí này bao g m: chi phí đ u tư, mua s m, chi phí hao mịn
- 39 (kh u hao) tài s n, chi phí s a ch a tài s n; chi phí qu n lý, khai thác tài s n: đư c tính b ng t ng các kho n chi phí b máy qu n lý: lương, b o hi m xã h i, b o hi m y t và các chi phí khác. Giá tr xã h i c a đ u vào đư c tính b ng chi phí đ u vào. Tiêu chí đánh giá k t qu ho t đ ng là tính kinh t như: vi c mua s m tài s n k p th i, cĩ ch t lư ng t t v i chi phí th p nh t. + ð u ra: chính là các d ch v cơng đư c cung ng cho xã h i: s lư ng, ch t lư ng, giá thành, tính cung ng k p th i. Tiêu chí đánh giá k t qu ho t đ ng tương ng v i đ u ra là hi u qu , cĩ nghĩa là gi m thi u tác đ ng chi phí đ u vào đ i v i m t đơn v đ u ra (ho c t i đa hĩa lư ng đ u ra tương ng v i t ng chi phí đ u vào đã đư c xác đ nh). + K t qu là m c đích đ t đư c b ng vi c s d ng tài s n t o ra các d ch v cơng và đ m b o cung ng các d ch v cơng theo đúng các m c tiêu, nguyên t c đã ch n và ch c năng, nhi m v c a đơn v . Giá tr xã h i c a k t qu đư c đánh giá thơng qua vi c ph n ng c a ngư i dân trên các phương ti n thơng tin đ i chúng ho c các cu c đi u tra dư lu n xã h i. Tiêu chí đánh giá k t qu ho t đ ng tương ng v i k t qu là tình hi u l c, t c là t i đa hĩa các đ u ra đư c t o ra. 1.4.3. Các nhân t nh hư ng đ n hi u qu , hi u l c c a cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Vi c phân tích các nhân t nh hư ng đ n hi u qu , hi u l c c a cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN là v n đ c n thi t đ l a ch n nh ng phương th c, cách th c và xác đ nh các nguyên t c, đi u ki n v n hành phù h p v i các quy lu t khách quan. Xu t phát t th c t qu n lý TSC trong khu v c HCSN, theo quan đi m c a NCS, các nhân t nh hư ng đ n hi u qu và hi u l c c a cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN bao g m: a) Nhĩm các nhân t t h th ng cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN:
- 40 S phù h p c a h th ng văn b n quy ph m pháp lu t, chính sách, ch đ , qu n lý TSC trong khu v c HCSN v i th c t : Trong h th ng cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN thì các y u t pháp lu t (h th ng văn b n quy ph m pháp lu t, chính sách, ch đ , qu n lý TSC trong khu v c HCSN) ph n ánh hi u l c, hi u qu qu n lý thư ng rõ nét nh t. Trong đi u ki n chuy n cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN t cơ ch qu n lý t p trung quan liêu bao c p sang qu n lý theo cơ ch th trư ng cĩ s qu n lý c a Nhà nư c theo đ nh hư ng xã h i ch nghĩa, n u cĩ m t h th ng chính sách, ch đ , qu n lý TSC trong khu v c HCSN h p lý, sát v i th c ti n s là ti n đ thu n l i đ qu n lý TSC trong khu v c HCSN hi u qu , ti t ki m, đ ng th i h n ch đ n m c th p nh t hi n tư ng tham ơ, tham nhũng, lãng phí, th t thốt TSC đang x y ra ph bi n trong xã h i. M t khác quá trình qu n lý TSC trong khu v c HCSN thu đư c hi u qu nhi u hay ít cũng ph n l n ph thu c vào tính h p lý, thơng thống c a chính sách. Ngư c l i tính khơng đ ng b , thi u nh t quán s gây c n tr r t l n đ n hi u l c và hi u qu cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN. Vì v y vi c ho ch đ nh các chính sách qu n lý TSC trong khu v c HCSN ph i đư c ti n hành m t cách th n tr ng, k p th i v i ch t lư ng cao đ so n th o ra các chính sách sát v i th c t , s m đi vào đ i s ng xã h i ph c v t t nh t quá trình cơng nghi p hố, hi n đ i hố đ t nư c. Năng l c c a cán b cơng ch c làm cơng tác qu n lý TSC trong khu v c HCSN: cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN do đ i ngũ cán b cơng ch c làm cơng tác qu n lý TSC ho ch đ nh và th c thi. Do đĩ hi u l c, hi u qu cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN ph thu c vào năng l c c a cán b , cơng ch c làm cơng tác qu n lý TSC trong khu v c HCSN trong vi c th c hi n đúng vai trị, ch c năng trong xây d ng, v n hành và ch p hành đúng cơ ch qu n lý. Cán b , cơng ch c làm cơng tác qu n lý TSC cĩ nh n th c sâu
- 41 s c v vai trị, t m quan tr ng c a TSC trong khu v c HCSN, cĩ trình đ chuyên mơn ch c, cĩ ph m ch t đ o đ c t t (cĩ tâm và cĩ t m) s giúp cho quá trình qu n lý TSC trong khu v c HCSN thu đư c hi u qu . b) Nhĩm các nhân t t đ i tư ng qu n lý ð i tư ng c a h th ng qu n lý TSC trong khu v c HCSN đĩ là các CQHC, ðVSN và các cán b cơng ch c tr c ti p qu n lý, s d ng tài s n. ðây là m t h th ng c c kỳ ph c t p v i trình đ , năng l c, ph m ch t, nhu c u và cách ng x khác nhau và do đĩ các ph n ng v i các quy t đ nh qu n lý TSC trong khu v c HCSN cũng r t khác nhau. Trình đ dân trí, trình đ văn hố, hi u bi t pháp lu t c a cán b , cơng ch c tr c ti p qu n lý, s d ng tài s n cũng quy t đ nh t i hành vi ng x đ i v i các quy t đ nh qu n lý. N u ý th c tuân th pháp lu t và chính sách c a cán b cơng ch c tr c ti p qu n lý, s d ng tài s n đư c nâng cao thì s gĩp ph n nâng cao hi u l c và hi u qu cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN. Tuy nhiên, trình đ văn hố theo nghĩa r ng nh t là văn hố pháp lu t khơng ph i t nhiên mà cĩ; nĩ b t ngu n t truy n th ng dân t c, s ph n đ u rèn luy n c a m i ngư i và khơng th thi u s thuy t ph c, giáo d c qu n lý c a h th ng chính tr trong đĩ cĩ nhà nư c. c) Nhĩm các nhân t khách quan n m ngồi hai nhĩm nhân t nêu trên: đĩ là nh ng y u t b t thư ng như thiên tai, đ nh h a ho c các nhân t qu c t Trong th c t , n n kinh t luơn luơn bi n đ ng và ch u tác đ ng c a r t nhi u các nhân t khác quan n m ngồi ý mu n c a ch th qu n lý. Trong đi u ki n thiên tai thì vi c ch ng đ v i thiên nhiên là trên h t, cịn vi c tuân th pháp lu t, ch p hành cơ ch chính sách c a Nhà nư c cĩ th khơng đư c quan tâm nhi u và như v y hi u l c c a cơ ch qu n lý cĩ nguy cơ b suy
- 42 gi m. Trư ng h p cĩ chi n tranh ho c b t n v chính tr đ u nh hư ng tiêu c c đ n hi u l c và hi u qu c a cơ ch qu n lý. Trong quá trình h i nh p qu c t , tồn c u hố, qu c t hố thì hi u l c, hi u qu c a cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN trên cơ s cơ ch cũ s gi m, th m chí m t hi u l c. N u khơng mu n đi u đĩ thì chúng ta bu c ph i c i t l i h th ng lu t pháp, chính sách cho phù h p v i thơng l qu c t . Như v y đi u ki n h i nh p kinh t qu c t cĩ nh hư ng r t l n đ n hi u l c và hi u qu c a cơ ch qu n lý c v tư duy, nh n th c và th c ti n v n hành cơ ch . 1.5. CƠ CH QU N LÝ TÀI S N CƠNG TRONG KHU V C HÀNH CHÍNH S NGHI P M T S NƯ C TRÊN TH GI I VÀ KH NĂNG V N D NG VI T NAM 1.5.1. Cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Trung Qu c 1.5.1.1. Các m c tiêu ch y u qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p CP Trung qu c đã xác đ nh c th m c tiêu ch y u c a vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN là: xây d ng và hồn thi n các cơ ch , chính sách qu n lý TSC trong khu v c HCSN nh m xác đ nh rõ quan h v quy n s h u và quy n s d ng tài s n, đ m b o TSC trong khu v c HCSN đư c s d ng ti t ki m và cĩ hi u qu . 1.5.1.2. Các chu n m c, nguyên t c qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Nhà nư c Trung qu c qu n lý m i TSC trong khu v c HCSN, gi v ng nguyên t c tách bi t gi a quy n s h u v i quy n s d ng, th c hi n ch đ qu n lý theo nguyên t c Nhà nư c n m quy n s h u th ng nh t,
- 43 chính quy n giám sát, qu n lý theo t ng c p và đơn v đư c quy n chi m h u và s d ng tài s n này. 1.5.1.3. Các cơng c qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p 1. T ch c b máy qu n lý TSC trong khu v c HCSN: ð qu n lý TSC trong khu v c HCSN năm 2003, CP Trung Qu c đã thành l p B Qu n lý tài s n qu c gia. Các nhi m v cơ b n c a B là: (i) ð i di n ch s h u TSC thu c s h u c a CP Trung Qu c. (ii) Ngăn ch n m i trư ng h p hư hao, t n th t m t mát tài s n b ng các bi n pháp theo quy đ nh c a pháp lu t. (iii) Xây d ng trình Qu c V vi n ban hành lu t và các chính sách ch đ dư i lu t; tr c ti p ban hành các ch đ , văn b n hư ng d n các v n đ liên quan đ n TSC trong khu v c HCSN. 2. H th ng chính sách qu n lý: CP Trung Qu c đã ban hành h th ng các quy đ nh v qu n TSC lý trong khu v c HCSN g m: Quy đ nh v tiêu chu n, đ nh m c s d ng tài s n: + ð i v i TSLV: quy đ nh di n tích s d ng làm vi c cho t ng ch c danh: B trư ng, Th trư ng, C c trư ng trong t ng s di n tích TSLV c a các cơ quan cĩ kho ng 40% là di n tích ph tr g m: nhà v sinh, nhà ăn + ð i v i xe ơ tơ: Ch c danh B trư ng, Ch t ch t nh đư c trang b 01 xe ơtơ thư ng xuyên ph c v cơng tác cĩ phân kh i xilanh 3.0, giá mua t i đa là 45 v n nhân dân t (tương đương 900 tri u đ ng VND) C p v thu c B : 10 15 ngư i đư c trang b 01 xe cĩ phân kh i xilanh < 2.0, giá mua t i đa là 25 v n nhân dân t (tương đương 500 tri u đ ng VND). + Quy đ nh v qu n lý tài s n: trong quá trình qu n lý, các đơn v tr c ti p s d ng TSC ph i th c hi n ch đ đăng ký v i B Qu n lý tài s n qu c gia. CP đã xác đ nh rõ gi i h n quy n h n, trách nhi m c a đơn v trong vi c
- 44 qu n lý bao g m: quy n mua s m, x lý, đánh giá, trách nhi m th ng kê báo cáo v i cơ quan qu n lý tài s n. Vi c s d ng tài s n ph i tuân th theo tiêu chu n, đ nh m c và các ch đ do Nhà nư c quy đ nh. Trong đĩ, m t đi m đáng lưu ý là cơ ch qu n lý tài s n c a các ðVSN đư c m r ng hơn so v i các CQHC. C th là các ðVSN cĩ th đư c phép chuy n m t b ph n tài s n sang s d ng đ kinh doanh, v i đi u ki n các đơn v này ph i đ m b o hồn thành nhi m v Nhà nư c giao. Cơ quan qu n lý TSC các c p th c hi n giám sát, ki m tra hi u qu kinh t c a cơng vi c này. Xác nh n vi c phân chia gi a nhà nư c v i đơn v v thu nh p c a vi c s d ng tài s n chuy n sang tài s n kinh doanh. Cịn các CQHC khơng cĩ quy n này. 1.5.2. Cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p C ng hồ Pháp 1.5.2.1. Các m c tiêu qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p CP Pháp đã xác đ nh các m c tiêu qu n lý TSC trong khu v c HCSN đĩ là: (i) Nâng cao hi u qu c a vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN. (ii) Theo dõi, n m b t đư c tồn b s TSC hi n cĩ trong c nư c (c v s lư ng, ch t lư ng và giá tr ). (iii) T i ưu hố chi phí ho t đ ng và qu n lý TSC. (iv) Xác đ nh và cơ c u ch c năng, nhi m v c a nh ng "ch s h u" khác nhau trong vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN. (v) Giao quy n qu n lý g n v i trách nhi m cho các b , cơ quan, đơn v trong vi c s d ng ngu n TSC c a h d a vào m t s đánh giá hi u qu đơn gi n. 1.5.2.2. Các chu n m c, nguyên t c qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Qu n lý TSC trong khu v c HCSN c ng hồ Pháp đư c th c hi n trên nguyên t c m i B , đ a phương ch u trách nhi m qu n lý TSC c a B
- 45 mình. Nguyên t c này cho phép phân c p m nh hơn trong vi c ra quy t đ nh và trao trách nhi m qu n lý tài s n cho các B , đ a phương. 1.5.2.3. Các cơng c qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p 1. T ch c b máy qu n lý TSC trong khu v c HCSN: vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN đư c giao nhi m v cho các cơ quan sau: B Kinh t , Tài chính và Cơng nghi p : ch u trách nhi m chung v qu n lý và đ nh giá trong khu v c HCSN. Các ch c năng chính g m: (i) ð nh hư ng chính sách, phát tri n các hư ng d n v TSC, trình c p cĩ th m quy n ban hành văn b n quy ph m pháp lu t v qu n lý TSC trong khu v c HCSN; (ii) Xác nh n các giao d ch liên quan đ n TSC cĩ giá tr l n hơn 75.000 USD do các CQHC cơng th c hi n; (iii) Bán, chuy n như ng tài s n. Tồ Hành chính: là cơ quan xét x t t c nh ng v n đ pháp lu t cĩ liên quan đ n TSC. 2. H th ng chính sách qu n lý: ð qu n lý TSC trong khu v c HCSN, CP Pháp đã ban hành Lu t cơng s n. Theo quy đ nh này, TSC trong khu v c HCSN đư c qu n lý b i m t h th ng pháp lu t và th ch đ c bi t nh m m c đích b o v tài s n kh i b chia c t, xâm ph m và thi t h i. Lu t cũng c m m i hình th c s d ng TSC ngồi quy n s d ng thơng thư ng mà khơng cĩ gi y phép h p l . ð i v i nh ng tài s n khơng c n thi t ho c s d ng khơng hi u qu thì đư c đem bán, chuy n như ng. Cơ quan qu n lý TSC là ngư i đ i di n duy nh t c a Nhà nư c cĩ quy n ti n hành chuy n như ng hay cho thuê các tài s n này cũng như nh p qu các ngu n thu t ngu n tài s n này. Ngồi ra, đ qu n lý TSC trong khu v c HCSN cĩ hi u qu , Pháp s d ng b ng t ng h p TSC (TGPE). ðây là b ng t ng h p đăng ký danh m c các TSLV c a Nhà nư c, k c các cơng s t qu n cĩ tính ch t hành chính c a chính quy n trung ương n m quy n s h u hay s d ng. B ng t ng h p này
- 46 ph c v vi c n m và theo dõi tình hình qu n lý, s d ng bi n đ ng tăng gi m v b t đ ng s n c a Nhà nư c đ làm cơ s cho vi c ho ch đ nh chính sách đ t đai, quy ho ch lãnh th và ph c v các d ch v cơng c ng. B ng t ng h p TSC đư c s h tr c a chương trình ph n m m tin h c do cơ quan qu n lý cơng s n thi t l p và c p nh t theo các trình t quy đ nh. 1.5.3. Cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Canađa 1.5.3.1. Các m c tiêu qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Năm 1993, U ban tài chính qu c gia đã thơng qua chính sách qu n lý tài s n c a CP theo đĩ m c tiêu qu n lý tài s n ph i nh m t i đa hố l i th kinh t trong dài h n c a CP. 1.5.3.2. Các chu n m c nguyên t c qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Th nh t, Cơng khai, minh b ch và cơng b ng: theo đĩ t t c các giao d ch liên quan t i l i ích thu đư c, quy n s h u, qu n lý và b trí tài s n thu c liên bang qu n lý ph i đư c th c hi n m t cách cơng khai, minh b ch và cơng b ng. Th hai, Vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN ph i đư c phân cơng, phân c p và u quy n rõ ràng. Th ba, TSC trong khu v c HCSN ph i đư c qu n lý, s d ng đúng m c đích khơng đư c cho thuê, như ng bán, trao đ i. 1.5.3.3. Các cơng c qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p 1. T ch c b máy qu n lý TSC trong khu v c HCSN: CP Canađa th ng nh t qu n lý TSC trong khu v c HCSN. Song, CP khơng giao cho các
- 47 CQHC, ðVSN tr c ti p qu n lý tài s n mà CP thành l p đơn v chuyên qu n lý tài s n là: Cơng ty qu n lý đ t đai, b t đ ng s n Canađa: là doanh nghi p nhà nư c tr c thu c CP Canađa. Cơng ty này ho t đ ng theo phương th c t ch v tài chính và đư c đi u hành b i Ban giám đ c (T ng giám đ c là do H i đ ng B trư ng ch đ nh), cĩ c đơng duy nh t là CP. Ch c năng ch y u c a cơng ty là: Bán b t đ ng s n là nhà, đ t; Cho thuê nhà đ t; Thúc đ y giá tr m i t o ra ho c trư c khi bán; Qu n lý tài s n; Giám sát và đ ng viên thu tài s n; ð nh giá tài s n trư c khi bán. Trung tâm qu n lý thi t b v n t i đ qu n lý xe ơ tơ c a các cơ quan CP và th c hi n cho các cơ quan CP thuê theo h p đ ng kinh t . 2. H th ng chính sách qu n lý: Trư c năm 1995, CP Canađa giao TSC trong khu v c HCSN cho các B , ngành, CQHC, ðVSN tr c ti p qu n lý, s d ng. T năm 1995, CP Canađa th c hi n đ i m i cơng tác qu n lý TSC trong khu v c HCSN theo nguyên t c: CP khơng giao cho các CQHC, ðVSN tr c ti p qu n lý tài s n mà CP thành l p đơn v chuyên qu n lý tài s n đ cho các B , ngành, CQHC, ðVSN thuê s d ng. Các B , ngành, CQHC, ðVSN ch đư c thuê tài s n (TSLV, PTðL) theo tiêu chu n, đ nh m c ho c theo yêu c u, nhi m v đư c giao và ph i s d ng tài s n theo đúng m c đích. Quan h này đư c th c hi n theo h p đ ng thuê tài s n. Khi các cơ quan cĩ s thay đ i v nhu c u s d ng di n tích làm vi c, PTðL ho c khơng cịn nhu c u s d ng s ký l i h p đ ng thuê s d ng cho phù h p v i nhu c u, tiêu chu n, đ nh m c ho c ch m d t h p đ ng thuê. Vi c đ u tư, mua s m đ i v i tài s n là máy mĩc, trang thi t b phương ti n làm vi c trong các cơ quan do b ph n chuyên trách mua s m tài s n th c
- 48 hi n và mua s m t ng kỳ 3 năm đ trang b cho các cơ quan trên cơ s nhu c u, đ ngh c a các đơn v và ý ki n th m đ nh c a BTC. Các đơn v đư c giao tài s n cĩ trách nhi m b o dư ng, s a ch a tài s n và b trí s d ng theo tiêu chu n, đ nh m c đ b o đ m ph c v nhu c u cơng tác và s d ng tài s n cĩ hi u qu , ti t ki m. Khi cĩ nhu c u bán, thanh lý tài s n, các đơn v tr c ti p qu n lý, s d ng tài s n cĩ văn b n đ ngh v i b ph n chuyên trách mua s m tài s n đ xem xét, quy t đ nh; căn c vào quy t đ nh các đơn v t ch c th c hi n vi c bán, thanh lý tài s n. 1.5.4. Cơ ch qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Australia 1.5.4.1. Các m c tiêu qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Hơn 20 năm qua, nư c Úc đã th c hi n m t cu c c i t r ng rãi, tồn di n v h th ng chính sách và các th t c qu n lý TSC trong khu v c HCSN. ðây khơng ph i là m t quá trình riêng r mà c i cách qu n lý TSC Úc đã đư c th c hi n m t cách logic và nh t quán v i các cu c c i cách r ng rãi hơn nh m tăng năng su t và hi u qu c a khu v c cơng và n n kinh t Úc. M c tiêu c a quá trình c i cách là tăng cư ng hi u qu và hi u l c, đ ng th i nâng cao kh năng qu n lý TSC trong khu v c HCSN c a CP làm đ ng l c cho m t quy trình ngân sách cơng đư c c i ti n m t cách tồn di n d a trên đ u ra và k t qu ch khơng d a trên đ u vào. 1.5.4.2. Các chu n m c, nguyên t c qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p Th nh t, Hi u qu , cơng khai, minh b ch: theo nguyên t c này m i quy t đ nh đ u tư xây d ng, mua s m, s d ng và thanh lý tài s n ph i đ m b o tính hi u qu v i ý th c ti t ki m, cơng tâm, đ ng th i ph i th c hi n
- 49 theo cơ ch đ u th u, đ u giá, ph i cơng khai trên thơng tin đ i chúng, v i báo chí, nhân dân và ph i gi i trình v i qu c h i, cơ quan cĩ ch c năng qu n lý tài s n. Th hai, Qu n lý TSC trong khu v c HCSN thơng qua k t qu đ u ra: Theo đĩ vi c đ u tư xây d ng, mua s m, s d ng và thanh lý tài s n đư c căn c ch y u vào ch t lư ng và k t qu đ u ra c a d ch v cung c p như: s h c sinh t t nghi p hàng năm, t l đ cao đ i v i trư ng h c; s b nh nhân đư c ch a b nh, s ca ph u thu t thành cơng đ i v i b nh vi n. Th ba, M i tài s n đ u ph i đư c ghi chép, h ch tốn v c giá tr và hi n v t, đ nh kỳ đư c đánh giá l i giá tr tài s n. 1.5.4.3. Các cơng c qu n lý tài s n cơng trong khu v c hành chính s nghi p 1. T ch c b máy qu n lý TSC trong khu v c HCSN B Tài chính và Hành chính: đư c thành l p năm 1996, v i nhi m v chính là thi t l p và th c hi n các chính sách v qu n lý TSC trong khu v c HCSN trên c nư c ch y u thơng qua ki m sốt ngân sách và các chu n m c k tốn dành cho các cơ quan CP. B Ngo i giao và Thương m i đư c giao qu n lý tài s n thu c s h u CP nư c ngồi (bao g m các đ i s quán và lãnh s quán cũng như tr s thuê tài chính ph c v cơng tác ngo i giao). Cơng Ty Gi i pháp cho quá trình h p nh t (United Process Solutions), m t doanh nghi p qu n lý b t đ ng s n khu v c tư nhân. Cơng ty này qu n lý tồn b danh m c tài s n phi qu c phịng trong nư c cho Chính ph Úc theo m t h p đ ng v i CP bao g m các chi n lư c v danh m c và tài s n và qu n lý các tài s n.
- 50 2. H th ng chính sách qu n lý V phân c p qu n lý TSC trong khu v c HCSN: Vi c qu n lý TSC đư c phân c p r t m nh cho chính quy n bang và cho đơn v tr c ti p s d ng. Vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN đư c th c hi n b i 3 c p tương đương v i h th ng chính quy n (c p liên bang, c p bang và chính quy n đ a phương). Tài s n c a c p nào c p đĩ qu n lý, nhưng đư c t p trung qu n lý ch y u b i c p bang. Nhi m v qu n lý TSC t i m i c p đư c g n v i nhi m v qu n lý tài chính, ngân sách và đư c th c hi n b i cơ quan Tài chính cùng c p, bên c nh đĩ m i c p đ u cĩ cơ quan ki m tốn nhà nư c cĩ trách nhi m ki m tốn các báo cáo tài chính c a các đơn v cùng c p. T i các đơn v s d ng tài s n đ u cĩ b ph n qu n lý tài s n. Các quy đ nh v qu n lý TSC trong khu v c HCSN: + Vi c quy t đ nh đ u tư xây d ng, mua s m tài s n d a trên cơ s k t qu , ch t lư ng cung c p s n ph m đ u ra, chi n lư c đ u tư tài s n và d tốn NSNN đư c c p th m quy n phê duy t. Vi c mua s m tài s n do đơn v s d ng ngân sách t quy t đ nh, đ i v i nh ng tài s n cĩ giá tr t 10 tri u AUD tr lên thì ph i đư c th m đ nh b i cơ quan tài chính. ð i v i nh ng tài s n cĩ giá tr l n (nhà đ t) vi c mua s m t ch c t p trung th c hi n qua t ch c d ch v mua s m chuyên nghi p. ð i v i nh ng tài s n cĩ giá tr nh (trang thi t b làm vi c ) thì đơn v s d ng ngân sách t th c hi n mua s m. Vi c mua s m đư c th c hi n b ng hình th c đ u th u, k t qu mua s m đư c cơng khai trên phương ti n thơng tin đ i chúng. + Các tài s n đ u ph i đư c ghi chép, h ch tốn v giá tr , hi n v t và đư c qu n lý thơng qua chương trình ph n m m qu n lý tài s n. Ph n m m này cung c p các thơng tin khá đ y đ v kh i lư ng, giá tr , tình tr ng, v trí và hình nh v các tài s n hi n cĩ, bi n đ ng v tài s n trong kỳ. Báo cáo tình hình s d ng tài s n đư c g n k t trong báo cáo tài chính g i cơ quan ki m
- 51 tốn, cơ quan tài chính h n cu i là ngày 20/08 hàng năm (năm ngân sách k t thúc 30/06). Cơ quan ki m tốn nhà nư c cĩ trách nhi m ki m tốn tồn b các đơn v . S li u ki m tốn đư c cơng khai, tr lĩnh v c qu c phịng. + Vi c tính kh u hao tài s n đư c th c hi n dư i 02 hình th c: (i) tính kh u hao nh m m c đích theo dõi đ n m đư c m c đ hao mịn c a tài s n. (ii) tính kh u hao tài s n đ đư c NSNN c p kinh phí, tích lu tái đ u tư tài s n (k tốn d n tích). S ti n kh u hao hàng năm đư c Nhà nư c c p cho đơn v và đơn v g i ngân hàng và ch đư c s d ng vào m c đích tái đ u tư khi thanh lý tài s n. V thanh lý tài s n: ð i v i nh ng tài s n l n (nhà đ t) thì ph i cĩ s th m đ nh c a BTC; cịn nh ng thi t b (ơ tơ, đ ng s n khác) đơn v t quy t đ nh thanh lý. Vi c thanh lý tài s n đư c đ u giá cơng khai thơng qua t ch c d ch v thanh lý chuyên nghi p. K t qu thanh lý đư c cơng khai trên phương ti n thơng tin đ i chúng. S ti n thu đư c n p NSNN, tuy nhiên tuỳ theo tho thu n gi a đơn v v i BTC, đơn v cĩ th đư c gi a l i tồn b ho c m t ph n đ tái đ u tư tài s n. 1.5.5. M t s nh n xét và kh năng v n d ng cho Vi t Nam T vi c nghiên c u kinh nghi m cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN c a m t s nư c nêu trên, cĩ th rút ra m t s nh n xét liên quan đ n vi c v n d ng đ nghiên c u, hồn thi n cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN Vi t Nam trong đi u ki n n n kinh t nư c ta đang chuy n đ i theo cơ ch th trư ng cĩ s qu n lý c a Nhà nư c đĩ là: M t là, Vi c c i cách (hồn thi n) cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN: Vi c hồn thi n cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN m t nư c là v n đ đ t ra r t c p thi t. Vi c hồn thi n các cơ ch qu n lý TSC trong khu v c HCSN b ng văn b n quy ph m pháp lu t c p đ lu t và các văn b n dư i lu t t o thành h th ng pháp lu t v qu n lý TSC là c n thi t t t c
- 52 các nư c. Nh cĩ h th ng pháp lu t, đã t o ra cơ s pháp lý đ cơ quan qu n lý TSC giám sát, ki m tra các cơ quan s d ng TSC, đ ng th i nâng cao trách nhi m c a các B , ngành, đ a phương, các cơ quan, đơn v trong vi c qu n lý TSC. V i n l c c a mình, chính quy n trung ương c n ph i xây d ng m t khung pháp lý rõ ràng nh m b o đ m cho vi c qu n lý TSC đúng m c đích, hi u qu , ti t ki m, h n ch th t thốt ho c s d ng lãng phí. M i nư c đ u xây d ng nh ng chính sách làm thay đ i cơ b n vi c qu n lý TSC. Tuy nhiên, các chính sách gi a các nư c là khơng gi ng nhau. Ví d như: chính sách c a Canađa là cân b ng gi a v n đ mơi trư ng và kinh t , Úc và NewZealand l i nghiêng v hi u qu s d ng c a TSC d a trên các tiêu chí c a th trư ng. ði u này khơng cĩ nghĩa là ph i xây d ng chính sách riêng đ i v i lĩnh v c qu n lý TSC. Úc đã áp d ng “Quy t c qu n lý tài s n” trong khi đĩ NewZealand thì cĩ “Nguyên t c qu n lý chung” áp d ng đ i v i qu n lý nĩi chung trong đĩ cĩ qu n lý TSC. Pháp, Hàn qu c ban hành Lu t qu n lý TSC ði u quan tr ng là trong m i trư ng h p dù cĩ chính sách chung hay là chính sách riêng thì vi c th c thi các chính sách này ph i t c p CP và ph i áp d ng đ i v i t t c các TSC thu c quy n qu n lý c a CP. Hi n t i n n kinh t nư c ta đang chuy n đ i theo cơ ch th trư ng cĩ s qu n lý c a Nhà nư c. H th ng pháp lu t v TSC trong khu v c HCSN cũng đang d n đư c hồn thi n cho phù h p v i th c t và thơng l qu c t . Th c t hi n nay, TSC trong khu v c HCSN cịn b s d ng sai m c đích, lãng phí nên vi c hồn thi n cơ ch qu n lý TSC Vi t Nam đang đư c đ t ra là m t v n đ c p thi t. Trư c yêu c u trên, t i kỳ h p th ba Qu c h i khố XII, Qu c h i ban hành Lu t qu n lý, s d ng tài s n nhà nư c. ðây là cơ s pháp lý cao nh t cho vi c qu n lý TSC trong khu v c HCSN. Vi c ban hành Lu t Qu n lý, s d ng tài s n nhà nư c nh m gĩp ph n quan tr ng vào m t tr n ch ng tham nhũng, tiêu c c, nâng cao hi u qu , hi u l c c a cơ ch
