Luận văn Áp dụng định hướng tích hợp trong dạy học mô đun lắp ráp và cài đặt máy tính tại trường Trung cấp nghề Bình Dương (Phần 1)

Nội dung text: Luận văn Áp dụng định hướng tích hợp trong dạy học mô đun lắp ráp và cài đặt máy tính tại trường Trung cấp nghề Bình Dương (Phần 1)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ HOÀNG VĂN THẮNG ÁP DỤNG ĐỊNH HƯỚNG TÍCH HỢP TRONG DẠY HỌC MÔ ĐUN LẮP RÁP VÀ CÀI ĐẶT MÁY TÍNH TẠI TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ BÌNH DƯƠNG NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC – 601401 S K C 0 0 3 7 3 0 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, 2012
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ HOÀNG VĂN THẮNG ÁP DỤNG ĐỊNH HƯỚNG TÍCH HỢP TRONG DẠY HỌC MÔ ĐUN LẮP RÁP VÀ CÀI ĐẶT MÁY TÍNH TẠI TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ BÌNH DƯƠNG NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC – 601401 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2012
3. LÝ LỊCH KHOA HỌC I. LÝ LỊCH SƠ LƢỢC: Họ & tên: HOÀNG VĂN THẮNG Giới tính: Nam Ngày, tháng, năm sinh: 24 tháng 11 năm 1971 Nơi sinh: Nghệ An Quê quán: Hƣng Tân, Hƣng Nguyên, Nghệ An Dân tộc: Kinh Chỗ ở riêng hoặc địa chỉ liên lạc: 4/290 KP Hoà Lân 1, Phƣờng Thuận Giao, TX. Thuận An, Tỉnh Bình Dƣơng Điện thoại cơ quan: 06503.870304 Điện thoại nhà riêng: 06503.717128 Fax: 06503.870.272 E-mail: hvthang.th@gmail.com II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO: 1. Trung học chuyên nghiệp: Hệ đào tạo: Công nhân kỹ thuật Thời gian đào tạo từ 09/1996 đến 08/1998 Nơi học (trƣờng, thành phố): Trƣờng Công nhân kỹ thuật tỉnh Sông Bé Ngành học: Điện công nghiệp 2. Đại học: Hệ đào tạo: Từ xa Thời gian đào tạo từ 10/2003 đến 4/2008 Nơi học (trƣờng, thành phố):Trƣờng Đại học mở TP. Hồ Chí Minh Ngành học: Công nghệ thông tin Tên đồ án, luận án hoặc môn thi tốt nghiệp: Xây dựng website Trƣờng công nhân kỹ thuật Bình Dƣơng Ngày & nơi bảo vệ đồ án, luận án hoặc thi tốt nghiệp: 07/04/2008 tại Trƣờng đại học mở TP.HCM phân hiệu Sông Bé. Ngƣời hƣớng dẫn: Ths. Huỳnh Minh Quang Trang i
4. III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC: Thời gian Nơi công tác Công việc đảm nhiệm 5/2008 đến 08/2008 Trƣờng trung cấp nghề Bình Dƣơng Giáo viên 09/2008 đến 08/2009 Trƣờng trung cấp nghề Bình Dƣơng Tổ trƣởng tổ tin học Phó trƣởng khoa tin 09/2009 đến 03/2012 Trƣờng trung cấp nghề Bình Dƣơng học 4/2012 đến nay Trƣờng trung cấp nghề Bình Dƣơng Trƣởng khoa tin học Trang ii
5. LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác Tp. Hồ Chí Minh, ngày 25 tháng 09 năm 2012 (Ký tên và ghi rõ họ tên) Hoàng Văn Thắng Trang iii
6. LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên cho em chân thành cảm ơn Thầy giáo TS. Võ Văn Nam đã tận tình chỉ bảo, định hƣớng cho em trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện đề tài. Tiếp theo em xin chân thành cảm ơn Cô giáo TS. Võ Thị Xuân đã cố vấn cho em hoàn thành tốt đề tài này. Em cũng chân thành cảm ơn các Thầy giáo, Cô giáo, những ngƣời đã tham gia giảng dạy tại lớp giáo dục học 18B đã truyền đạt cho em một lƣợng kiến thức cần thiết, một niềm đam mê cho em hoàn thành tốt đề tài này. Xin cảm ơn các cán bộ phụ trách sau đại học, thuộc phòng đào tạo trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật TP.HCM. Cảm ơn khoa sƣ phạm kỹ thuật đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu và làm đề tài. Xin cảm ơn BGH trƣờng Trung cấp nghề Bình Dƣơng và các đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ nhiệt tình trong thời gian học tập và làm thực nghiệm. Cuối cùng xin cảm ơn các thành viên của lớp giáo dục học 18B đã cùng chia sẻ kinh nghiệm, tài liệu trong suốt quá trình nghiên cứu. HOÀNG VĂN THẮNG Trang iv
7. TÓM TẮT Phƣơng pháp dạy học là bộ phận hết sức quan trọng của quá trình dạy học, khi đã xác định đƣợc mục tiêu, nội dung dạy học thì phƣơng pháp giảng dạy của thầy, phƣơng pháp học tập của trò sẽ quyết định chất lƣợng dạy và học. Trong lĩnh vực đào tạo nghề hiện nay có hai lối tiếp cận dạy học, đó là tiếp cận truyền thống và tiếp cận năng lực thực hiện. Tiếp cận truyền thống tỏ ra không mấy thích hợp với nhu cầu của thế giới lao động cũng nhƣ của ngƣời lao động hiện nay. Để ngƣời học có thể nhanh chóng hoà nhập thực tế sản xuất, có năng lực đáp ứng với các tiêu chuẩn của doanh nghiệp, rút ngắn thời gian đào tạo Đa phần các hệ thống dạy nghề trên thế giới hiện nay đều chuyển sang tiếp cận theo năng lực thực hiện. Ngày 03/06/2011 Viện nghiên cứu phát triển giáo dục chuyên nghiệp, trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh có mở hội thảo “dạy học tích hợp-giải pháp” với sự tham dự của hơn 50 đơn vị bao gồm các Sở lao động, Phòng dạy nghề, các trƣờng Đại học, Cao đẳng, Trung học chuyên nghiệp và hệ thống các trƣờng, các trung tâm dạy nghề cùng với hơn 130 đại biểu tham dự trong cả nƣớc. Sau khi tham dự với tƣ cách là đại biểu, tác giả nhận thấy dạy học tích hợp là một chủ đề “nóng” trong các trƣờng dạy nghề. Trong hội thảo đã có một số tham luận về dạy học tích hợp, phƣơng pháp dạy học tích hợp, thậm chí có bài giảng tích hợp mẫu. Nhƣng tác giả cảm thấy, đại đa số đại biểu có mặt trong hội thảo, trong đó có rất nhiều chuyên gia đầu ngành về giáo dục học, hầu nhƣ chƣa hài lòng về những gì mà hội thảo đem lại, chƣa toát lên đƣợc những vấn đề chủ yếu mà các trƣờng dạy nghề cần học hỏi để thực hiện. Trong thời gian qua, mặc dù đã có quyết định ban hành chƣơng trình khung số 58/2008/QĐ-BLĐTBXH ngày 09/06/2008 về việc ban hành chƣơng trình khung về đào tạo nghề, quyết định số 62/2008/QĐ-BLĐTBXH ngày 04/11/2008 về bảng, biểu mẫu của Bộ LĐTBXH, công văn hƣớng dẫn số 1610/TCDN-GV ngày 15/09/2010 về việc hƣớng dẫn biên soạn giáo án và tổ chức dạy học tích hợp của Tổng cục dạy nghề, nhƣng việc thực hiện còn không ít vƣớng mắc. Trang v
8. Trong lĩnh vực công nghệ thông tin, nghề lắp ráp và cài đặt máy tính là một nghề mới, một lĩnh vực đòi hỏi ngƣời học phải hiểu rõ lý thuyết và làm tốt thực hành. Là một giáo viên đã giảng dạy bộ môn này trong nhiều năm, ngƣời nghiên cứu nhận thấy đƣợc tầm quan trọng của việc kết hợp giữa dạy lý thuyết và thực hành trong cùng một không gian, thời gian và địa điểm, giúp ngƣời học nắm rõ vấn đề đang nghiên cứu. Để tìm hiểu thêm về dạy học tích hợp, nhằm góp phần giải quyết đƣợc những khó khăn vƣớng mắc khi phải biên soạn giáo án tích hợp và tổ chức dạy học tích hợp, góp phần nâng cao chất lƣợng giảng dạy của các cơ sở nghề, tác giả chọn đề tài: “Áp dụng định hƣớng tích hợp trong dạy học mô đun lắp ráp và cài đặt máy tính tại trƣờng Trung cấp nghề Bình Dƣơng” làm đề tài luận văn tốt nghiệp thạc sĩ. Nội dung của luận văn đƣợc trình bày làm 3 chƣơng. Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về dạy học tích hợp Mặc dù dạy học tích hợp đã đƣợc chỉ đạo áp dụng cho lĩnh vực dạy nghề, song đến nay các quan điểm về dạy học tích hợp vẫn là một vấn đề gây nhiều tranh cãi. Do đó, ngƣời nghiên cứu tiến hành tìm hiểu, nhằm làm rõ vấn đề tích hợp trong dạy học. Chƣơng 2: Cơ sở thực tiễn dạy học mô đun lắp ráp và cài đặt máy tính tại trƣờng Trung cấp nghề Bình Dƣơng. Khảo sát thực trạng giảng dạy mô đun lắp ráp và cài đặt máy tính tại trƣờng Trung cấp nghề Bình Dƣơng, từ đó có cơ sở để áp dụng định hƣớng tích hợp trong dạy học. Chƣơng 3: Áp dụng định hƣớng tích hợp trong dạy học mô đun lắp ráp và cài đặt máy tính tại trƣờng Trung cấp nghề Bình Dƣơng. Thiết kế 2 bài giảng áp dụng định hƣớng dạy học tích hợp cho mô đun lắp ráp và cài đặt máy tính tại trƣờng Trung cấp nghề Bình Dƣơng nhằm làm rõ vấn đề về tổ chức dạy học tích hợp. Tiến hành thực nghiệm, đánh giá mức độ thực tiễn của đề tài. Cuối cùng là kết luận và kiến nghị. Trang vi
9. ABSTRACT Teaching methods are very important parts of the teaching process. When we have identified the objectives, the learning content , then the teacher's teaching methods and the learning methods of the students will determine the quality of teaching and study. Nowadays,in the field of vocational training there are two ways to approaches of teaching that are the traditional approach and the implementation capacity. The traditional approach seem to be unsuitable to the needs of the world's labor as well as the current employees. In order to be quickly integrated the actual production, to have the abilities to satisfy the companies’s standards , to be shorten the training time , today, most of the vocational training systems in the world change to the implementation capacity. On 06.03.2011, the Institute of Development Studies Professional Education of the Ho Chi Minh City Technical Teaching University has opened a workshop on "teaching-integrated solution" with the participation of more than 50 units including the departments of labor, training rooms, universities, colleges, secondary vocational schools and school systems, vocational training centers with over 130 participants throughout the country. After attending as delegates, the authors found that integrated teaching is a "hot" topic in the vocational schools. During the workshop there were not only some reports on integrated teaching, integrated teaching methods but also a sample integrating lecture. But the authors felt that most of the delegates who presented in the seminar room, among them there were many leading experts on education, not satisfied with what the workshop provided, not good on the key issues that vocational schools should learn to make. In recent years, despite a decision promulgating the framework program of 58/2008/QD-BLĐTBXH 09/06/2008 promulgating the framework program on vocational training, the decision No 62/2008/QD 04/11/2008-BLĐTBXH on tables, forms of the Ministry of Labor War Invalids and Social Affairs, the written instructions of 1610/TCDN-GV on 9/15/2010 guiding the compilation of lesson plans and teaching integrated organization of the General Department of Vocational Training, but the implementation was not a few problems. Trang vii
10. In the field of information technology, assembly lines and install new computers as a profession, a field that requires the learners must understand the theory and practice as well. As a teacher has been taught this subject for years, the researcher found that the importance of combining theory and practice taught in the same space, time and place, helping students understand the problem under study. To learn more about integrated teaching, to contribute to solve the difficult problems when compiling lesson plans to integrate teaching and organizational integration, contributing to improving the teaching quality of the training facility , the author would choose topics: "Application-oriented integrated teaching module assembly and install computers in Binh Duong vocational college" as the subject master's thesis. The contents of the thesis is presented in 3 chapters Chapter 1: Rationale for teaching integrated Although integrated teaching has been directed to apply for vocational training field, but so far the teaching point of integration is still a controversial issue. so the authors strive to understand, to clarify issues in integrated teaching. Chapter 2: The practical teaching module assembly and install computers in Binh Duong vocational college. Surveying the status of teaching module assembly and computer settings at school Binhduong vocational college, which is the basis for the application-oriented integration in teaching. Chapter 3: Application-oriented teaching integrated module assembly and computer settings at Binh Duong vocational college. Design 2 lecture-oriented teaching application integrated module assembly and computer settings at Binh Duong vocational college to clarify issues about teaching the integrated organization. Conducted trial, assessing the practicality of the subject. Finally, conclusions and recommendations. Trang viii
11. MỤC LỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT xii DANH SÁCH CÁC BẢNG xiii DANH SÁCH CÁC HÌNH xv DANH SÁCH CÁC BIỂU ĐỒ xvi LỜI NHẬN XÉT xvii PHẦN MỞ ĐẦU TỔNG QUAN 1 1. Lý do chọn đề tài. 1 1.1 Lý do khách quan 1 1.2 Lý do chủ quan 2 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề. 3 2.1 Tình hình nghiên cứu đào tạo nghề theo mô đun trên thế giới 3 2.2 Tình hình nghiên cứu đào tạo nghề theo mô đun ở trong nƣớc. 4 3. Mục tiêu nghiên cứu. 7 4. Đối tƣợng nghiên cứu – Khách thể nghiên cứu. 7 5. Giả thuyết nghiên cứu. 7 6. Nhiệm vụ nghiên cứu. 7 7. Phạm vi nghiên cứu. 8 8. Phƣơng pháp nghiên cứu. 8 8.1 Phƣơng pháp nghiên cứu lý thuyết. 8 8.2 Phƣơng pháp nghiên thực tiễn. 9 8.2.1 Phƣơng pháp điều tra, phỏng vấn. 9 8.2.2 Phƣơng pháp quan sát. 9 8.2.3 Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm. 9 8.3 Phƣơng pháp thống kê toán học. 9 PHẦN NỘI DUNG Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DẠY HỌC TÍCH HỢP 10 1.1 Chủ trƣơng đổi mới phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích hợp. 10 1.2 Một số khái niệm cơ bản. 14 1.2.1 Khái niệm tích hợp. 14 1.2.2 Dạy học tích hợp (Integrated Teaching/Instruction). 16 1.3 Đặc điểm dạy học tích hợp. 19 1.3.1 Dạy học lấy ngƣời học làm trung tâm. 21 1.3.2 Dạy học định hƣớng đầu ra. 22 1.3.3 Dạy và học các năng lực thực hiện. 23 1.4 Các quan điểm tích hợp trong giáo dục hiện nay. 28 1.4.1 Tích hợp về chƣơng trình. 28 1.4.2 Tích hợp về nội dung. 30 Trang ix
12. 1.4.3 Tích hợp về phƣơng pháp 31 1.5 Bài giảng tích hợp. 33 1.5.1 Định nghĩa 33 1.5.2 Cấu trúc bài giảng tích hợp. 34 1.5.3 Vai trò của tiết học trong dạy học. 34 1.6 Các điều kiện cơ bản để thực hiện hiệu quả việc dạy học tích hợp. 35 1.6.1 Chƣơng trình đào tạo. 35 1.6.2 Cơ sở vật chất. 36 1.6.3 Đội ngũ giáo viên. 36 1.7 Nguyên tắc thiết kế hoạt động tích hợp theo chủ đề trong dạy học. 36 1.7.1 Khái niệm hoạt động tích hợp. 36 1.7.3 Nguyên tắc thiết kế môi trƣờng hoạt động tích hợp của HS. 41 TÓM TẮT CHƢƠNG 1 43 Chƣơng 2: CƠ SỞ THỰC TIỄN DẠY HỌC MÔ ĐUN LẮP RÁP VÀ CÀI ĐẶT MÁY TÍNH TẠI TRƢỜNG TRUNG CẤP NGHỀ BÌNH DƢƠNG 46 2.1 Giới thiệu sơ lƣợc về Trƣờng Trung cấp nghề Bình Dƣơng. 46 2.1.1 Ngành nghề đào tạo. 47 2.1.2 Cơ sở vật chất. 48 2.2 Giới thiệu chƣơng trình mô đun lắp ráp và cài đặt máy tính. 49 2.3 Thực trạng dạy học mô đun lắp ráp và cài đặt máy tính tại trƣờng Trung cấp nghề Bình Dƣơng. 49 2.3.1 Nhiệm vụ khảo sát. 49 2.3.2 Phƣơng pháp khảo sát. 51 2.3.3 Tổng hợp, phân tích, đánh giá kết quả khảo sát. 51 TÓM TẮT CHƢƠNG 2 64 Chƣơng 3: ÁP DỤNG ĐỊNH HƢỚNG TÍCH HỢP TRONG DẠY HỌC MÔ ĐUN LẮP RÁP VÀ CÀI ĐẶT MÁY TÍNH TẠI TRƢỜNG TRUNG CẤP NGHỀ BÌNH DƢƠNG 66 3.1 Thiết kế bài giảng mô đun lắp ráp và cài đặt máy tính thành từng bài giảng tích hợp theo từng nhiệm vụ, công việc. 68 3.2 Thiết kế hoạt động dạy học tích hợp. 69 3.3 Dạy học thực nghiệm. 69 3.3.1 Mục đích thực nghiệm. 69 3.3.2 Nội dung thực nghiệm. 70 3.3.3 Đối tƣợng thực nghiệm 70 3.4 Kết quả thực nghiệm. 72 3.4.1 Nhận xét của giáo viên dự giờ. 72 3.4.2 Kết quả đánh giá của giáo viên dự giờ. 73 3.4.3 Kết quả từ phiếu khảo sát học sinh sau khi tổ chức dạy thực nghiệm. 79 Trang x
13. 3.4.4 Kết quả đánh giá từ bài kiểm tra của học sinh sau khi dạy thực nghiệm. 82 3.5 Nhận xét kết quả thực nghiệm. 90 TÓM TẮT CHƢƠNG 3 93 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận. 95 2. Tự nhận xét về những đóng góp của đề tài. 96 3. Kiến nghị. 97 4. Hƣớng phát triển đề tài 100 PHẦN PHỤ LỤC Phụ lục 1: 1 Phụ lục 2 7 Phụ lục 3 11 Phụ lục 4 14 Phụ lục 5: 17 Phụ lục 6: 48 Phụ lục 7: 50 Phụ lục 8: 51 TÀI LIỆU THAM KHẢO 53 Trang xi
14. CÁC CHỮ VIẾT TẮT CĐSPKT Cao đẳng sƣ phạm kỹ thuật CNTT Công nghệ thông tin GV Giáo viên HS Học sinh PPDH Phƣơng pháp dạy học THCS Trung học cơ sở TCDN Tổng cục dạy nghề Trang xii