Luận văn Áp dụng dạy học theo hướng tích hợp cho môn học Giác sơ đồ trên máy tính tại trường CĐ Kinh tế - Kỹ thuật Vinatex Tp. HCM (Phần 1)

Nội dung text: Luận văn Áp dụng dạy học theo hướng tích hợp cho môn học Giác sơ đồ trên máy tính tại trường CĐ Kinh tế - Kỹ thuật Vinatex Tp. HCM (Phần 1)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐÀO THỊ HỒNG VÂN ÁP DỤNG DẠY HỌC THEO HƯỚNG TÍCH HỢP CHO MÔN HỌC GIÁC SƠ ĐỒ TRÊN MÁY TÍNH TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - KỸ THUẬT S K C 0 0 0 2 8 1 VINATEX TP.HCM NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 601401 S K C 0 0 3 7 6 5 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, 2012
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SỸ ĐÀO THỊ HỒNG VÂN ÁP DỤNG DẠY HỌC THEO HƯỚNG TÍCH HỢP CHO MÔN HỌC GIÁC SƠ ĐỒ TRÊN MÁY TÍNH TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - KỸ THUẬT VINATEX TP.HCM NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC – 601401 Hướng dẫn khoa học: PGS.TS PHÙNG RÂN TP. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2012
3. LÝ LỊCH KHOA HỌC I. LÝ LỊCH SƠ LƢỢC Họ và tên: ĐÀO THỊ HỒNG VÂN Giới tính: Nữ Ngày tháng năm sinh: 26/10/1980 Nơi sinh: Thái Bình Quê quán: Thái Bình Dân Tộc: Kinh Chỗ ở riêng: 91/12 đường 8, khu phố 3, phường Linh trung, quận Thủ đức, Tp. HCM. Điện thoại cơ quan: (08)996927 Điện thoại riêng: 0988661523 Fax: (08)38960561 Email: vannam27@gmail.com II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO Đại học: Hệ đào tạo: Chuyên tu Thời gian đào tạo từ tháng 9/2003 đến 9/2005 Nơi học: Trường ĐH Sư phạm Hà Nội Ngành học: Sư phạm kỹ thuật Môn thi tốt nghiệp: Chuyên ngành, Sư phạm Nơi thi tốt nghiệp: Trường ĐH Sư phạm Hà Nội III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN Thời gian Nơi công tác Công việc đảm nhiệm Từ 11/2001 đến nay Trường CĐ Kinh tế -Kỹ Giảng viên thuật Vinatex TP. HCM Trang i
4. LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình ghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 25 tháng 9 năm 2012 (ký và ghi rõ họ tên) Đào Thị Hồng Vân Trang ii
5. Xin chân thành cảm ơn Khoa Sư Phạm Kỹ Thuật, phòng Đào tạo – bộ phận sau đại học trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh đã tạo cho tôi một môi trường lý tưởng để học tập và trưởng thành, đặc biệt quý Thầy Cô giảng dạy lớp Cao học khóa 18 đã đưa tôi vào thế giới tri thức và niềm tin trong cuộc sống. Xin chân thành cảm ơn PGS.TS. PHÙNG RÂN giảng viên hướng dẫn đề tài. Thầy đã tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình làm đề tài. Qua thời gian làm việc cùng thầy, tôi đã có nền tảng kiến thức khoa học, cách nhận định vấn đề đó là nền tảng cho tôi vững bước trong công tác giảng dạy. Xin chân thành cảm ơn TS. VÕ THỊ XUÂN, cô đã tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình làm đề tài. Xin chân thành cảm ơn TS. NGUYỄN VĂN TUẤN. Chủ nhiệm nghành đã góp ý, định hướng cho tôi những bước bỡ ngỡ trong công tác nghiên cứu. Các anh chị học viên lớp 18b. Đã hỗ trợ giúp đỡ, động viên chia sẻ kinh nghiệm làm việc. Cảm ơn gia đình đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt thời gian theo học cũng như quá trình làm đề tài. Xin chân thành cảm ơn! Tp. HCM tháng 10 năm 2012 Người nghiên cứu ĐÀO THỊ HỒNG VÂN Trang iii
6. TÓM TẮT Vấn đề đặt ra trong giáo dục nghề nghiệp nước ta cũng như nhiều nước trên thế giới làm thế nào để kiến thức học được trở nên hấp dẫn và có ý nghĩa trong cuộc sống. Chương trình dạy nghề hiện nay được xây dựng trên cơ sở tổ hợp các năng lực cần có nhu cầu của người lao động trong thực tiễn sản xuất, kinh doanh. Phương pháp được dùng phổ biến để xây dựng chương trình là phương pháp phân tích nghề (DACUM) hoặc phân tích chức năng của từng nghề cụ thể. Theo các phương pháp này, các chương trình đào tạo nghề thường được kết cấu theo các mô đun NLTH. Điều này cũng đồng nghĩa với việc các nội dung giảng dạy trong môn học, mô đun được xây dựng theo hướng “tiếp cận theo kỹ năng”. Hiện nay bộ Lao động Thương binh & Xã hội đã triển khai giảng dạy theo chương trình khung ở các cơ sở dạy nghề nhưng hầu hết các giảng viên đang hiểu và thử nghiệm theo những cách riêng với những mức độ cụ thể khác nhau về tích hợp như là sự liên kết, sự phối hợp giữa LT và TH. Việc áp dụng phương pháp dạy học theo hướng tích hợp góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của các trường dạy nghề. Hầu như các trường đang lúng túng với việc thiết kế, thực hiện và đánh giá một bài giảng tích hợp, đó cũng là lý do người nghiên cứu chọn đề tài “Áp dụng dạy học theo hƣớng tích hợp cho môn học Giác sơ đồ trên máy tính tại trƣờng CĐ Kinh tế - Kỹ thuật Vinatex Tp. HCM” Nội dung của đề tài gồm 4 chương: Chương 1: Trình bày cơ sở lý luận về dạy học tích hợp. Chương 2: Khảo sát thực trạng dạy học môn học giác sơ đồ trên máy tính tại trường CĐ Kinh tế - Kỹ thuật Vinatex Tp. HCM làm cơ sở để áp dụng phương pháp dạy học tích hợp. Chương 3: Thiết kế 2 bài giảng áp dụng phương pháp tích hợp trong môn học GSĐTMT nhằm làm rõ vấn đề về tổ chức dạy học tích hợp. Chương 4: Tiến hành TN nhằm đánh giá mức độ thực tiễn của đề tài. Cuối cùng là kết luận và kiến nghị. Trang iv
7. ABSTRACT The issue of vocational education in our country as well as in many countries in the world is how gained knowledge becomes attractive and meaningful in our life. Based on the competences, vocational program is built up for the employees who can apply it to their jobs and their business. The one of popular methods used for curriculum development is DACUM method, or analyzing specific function. With this method, vocational curriculum consists of many competency modules. This means the lesson for each subject is structured to modules which are based on “skill approach” Ministry of Labor Invalid and Social Affairs has applied the standard program to teaching at all vocational colleges, but the lecturers have understood and experimented it in specific ways. Integration means linking between theories and practices. Applying integrated method to teaching helps increase the teaching quality at vocational colleges. Most of colleges have been confused about designing, applying and evaluating the integrated lesson. This is also the reasons why the researcher decided to choose: “Applying integrated teaching method for marker making on computers at Economic and Technical College Vinatex in Ho Chi Minh City” This thesis consists of four following chapters: Chapter 1: Presentation of the rationale for integrated teaching. Chapter 2: Surveying the practical teaching marker making on computers at Economic and Technical college Vinatex in Ho Chi Minh City Chapter 3: Designing 2 lessons in which the integrated method is applied to marker making on computers to clarify and organize integrated teaching Chapter 4: Experiments on 2 lessons to evaluate the reality of this thesis. Finally, conclusion and recommendations. Trang v
8. MỤC LỤC Lý lịch khoa học i Lời cam đoan ii Tóm tắt iv Mục lục iv Danh sách các chữ viết tắt vix Danh sách các bảng xii Danh sách các biểu đồ xivi PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 1 2. Mục tiêu nghiên cứu 2 3. Nhiệm vụ nghiên cứu 2 4. Đối tượng nghiên cứu 3 5. Khách thể nghiên cứu 3 6. Gỉa thuyết nghiên cứu 3 7. Giới hạn của đề tài 3 8. Phân tích công trình liên hệ 3 9. Phương pháp nghiên cứu 4 10. Đóng góp mới của đề tài 5 PHẦN NỘI DUNG CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DẠY HỌCTÍCH HỢP 6 1.1 Một số khái niệm liên quan đến đề tài 6 1.1.1 Khái niệm về phương pháp 6 1.1.2 Phương pháp dạy học 6 Trang vi
9. 1.1.3 Đào tạo (training): 7 1.1.4 Nghề và đào tạo nghề 7 1.1.5 Công việc – nhiệm vụ 9 1.1.6 Mô đun (module) 11 1.1.7 Năng lực thực hiện (competency) 12 1.2 Tích hợp 13 1.2.1 Khái niệm về tích hợp 13 1.2.2 Tác dụng của dạy học tích hợp 15 1.3 Các quan điểm tích hợp trong giáo dục hiện nay 16 1.3.1 Tích hợp về chương trình 16 1.3.2 Tích hợp về nội dung 18 1.3.3 Tích hợp về phương pháp 19 1.3.3.1 Dạy học theo dự án. 20 1.3.3.2 Dạy học nêu và giải quyết vấn đề. 22 1.4 Chƣơng trình đào tạo tích hợp 24 1.5 Giáo án tích hợp. 24 1.5.1 Khái niệm: 24 1.5.2 Mục đích của việc thiết kế giáo án: 24 1.5.3 Những yêu cầu khi soạn giáo án tích hợp 25 1.5.4 Cấu trúc bài giảng tích hợp: 25 1.6 Các điều kiện cần thiết để tổ chức dạy học tích hợp hiệu quả 26 1.6.1 Về cơ sở vật chất: 26 1.6.2 Về đội ngũ giảng viên 27 1.6.3 Về học sinh 28 1.7 Các yếu tố ảnh hƣởng đến dạy học tích hợp. 28 Trang vii
10. 1.7.1 Phương pháp dạy học 28 1.7.2 Mục tiêu bài dạy và các nhiệm vụ học tập 28 1.7.3 Đặc điểm bài học 28 1.7.4 Phương tiện dạy học 28 1.7.5 Sự cản trở thực tế 29 1.7.6 Năng lực giáo viên 29 1.7.7 Tài liệu 29 1.7.8 Mô phỏng 30 1.8 Sự phát triển công nghệ thông tin 30 1.9 Tâm lý lứa tuổi 32 Kết luận chƣơng 1 33 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG VIỆC DẠY HỌC TÍCH HỢP TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - KỸ THUẬT VINATEX TP. HỒ CHÍ MINH 2.1. Các giai đoạn phát triển Trƣờng Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Vinatex Tp. Hồ Chí Minh. 35 2.1.1 Thuận lợi 29 2.1.2 Khó khăn 37 2.1.3 Cơ sở vất chất 30 2.1.4 Các ngành đào tạo 29 2.1.5 Nhân sự 30 2.2. Giới thiệu chƣơng trình môn học 38 2.3. Thực trạng dạy học môn học Giác sơ đồ trên máy tính. 41 Kết luận chƣơng 2 . 46 CHƢƠNG 3:ÁP DỤNG DẠY HỌC THEO HƢỚNG TÍCH HỢP CHO MÔN HỌC GIÁC SƠ ĐỒ TRÊN MÁY TÍNH TẠI TRƢỜNG CĐ KT-KT VINATEX TP.HCM 47 3.1. Cơ sở để áp dụng dạy học theo hƣớng tích hợp cho môn học GSĐTMT . 47 Trang viii
11. 3.2. Xác định mục tiêu môn học GSĐTMT 51 3.2.1 Mục tiêu kiến thức môn học GSĐTMT 51 3.2.2 Mục tiêu kỹ năng môn học GSĐTMT 51 3.2.3 Mục tiêu thái độ môn học GSĐTMT 51 3.4. Thiết kế bài giảng tích hợp cho môn học GSĐTMT 51 3.4.1. Tổ chức hoạt động dạy học tích hợp chủ đề 3 53 3.4.2. Giáo án tích hợp chủ đề 3 59 3.4.3. Tổ chức hoạt động dạy học tích hợp chủ đề 7 67 3.4.4. Giáo án tích hợp chủ đề 7 74 Kết luận chƣơng 3 81 CHƢƠNG 4: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM – ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ 82 4.1. Mục đích thực nghiệm 82 4.1. Nội dung thực nghiệm 82 4.1. Đối tƣợng thực nghiệm 82 4.1. Quy trình thực nghiệm 82 4.1. Kết quả thực nghiệm 82 4.1. Nhận xét kết quả thực nghiệm 82 4.1. Kiểm nghiệm giả thuyết 82 Kết luận chƣơng 4 96 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Tóm tắt kết quả nghiên cứu 97 2. Tự nhận xét về những đóng góp của đề tài. 98 3. Kiến nghị 98 4. Hƣớng phát triển đề tài 100 TÀI LIỆU THAM KHẢO .101 Trang ix
12. DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT KÝ HIỆU VIẾT TẮT VIẾT ĐẦY ĐỦ ASM Áo sơ mi CĐ Cao đẳng CĐ KT- KT Vinatex Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Vinatex CTĐT Chương trình đào tạo DACUM Phát triển chương trình ĐC Đối chứng DH Dạy học GD Giáo dục GSĐ Giác sơ đồ GSĐTMT Giác sơ đồ trên máy tính GV – CB Giảng viên – cán bộ HĐ Hoạt động HĐDH Hoạt động dạy học HS Học sinh KHKT Khoa học kỹ thuật KN Kỹ năng KTXH Kinh tế xã hội LĐ & TBXH Lao động và thương binh xã hội LT Lý thuyết MCN May công nghiệp MKH Mô đun kỹ năng hành nghề MTDH Mục tiêu dạy học MTHĐ Mục tiêu hoạt động NL Năng lực NLTH Năng lực thực hiện Trang x
13. PPDH Phương pháp dạy học PT Phương tiện SHS Số học sinh SV Sinh Viên TH Thực hành THCVĐ Tình huống có vấn đề THHT Tình huống học tập TN Thực nghiệm TP.HCM Thành Phố Hồ Chí Minh TTSX Trung tâm sản xuất Trang xi
14. DANH SÁCH CÁC BẢNG Bảng 1.1: Qui trình thực hiện theo dự án 21 Bảng 1.2: Cấu trúc cơ bản của giáo án tích hợp 26 Bảng 2.1: Phân phối chương trình môn học 40 Bảng 3.1: Phiếu hướng dẫn thực hành chủ đề 3: Nhảy mẫu 44 Bảng 3.2: Phiếu hướng dẫn thực hành chủ đề 7: Giác sơ đồ 68 Bảng 3.3: Tài liệu phát tay chủ đề 7: Giác sơ đồ 70 Bảng 4.1: Kế hoạch tổ chức dạy học môn học giác sơ đồ trên máy tính 84 Bảng 4.2: Điểm đánh giá của giáo viên dạy lớp đối chứng và lớp thực nghiệm 87 Bảng 4.3: Kết quả kiểm tra cho lớp đối chứng và lớp thực nghiệm 88 Bảng 4.4: Phân phối xác xuất ( Fi: SHS: Xi điểm đạt) 89 Bảng 4.5: Phân phối tần suất hội tụ xác xuất Fi % ( Fi: % SHS: Xi điểm đạt) 89 Bảng 4. 6: Phân phối tần suất hội tụ tiến Fa % 89 Bảng 4.7: Bảng các trị số Xi, Fi,(Xi - )2Fi nhóm đối chứng 90 Bảng 4.8: Bảng các trị số Xi, Fi,(Xi - )2Fi nhóm thực nghiệm 90 Bảng 4.9: So sánh giữa nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng 91 Trang xii