Luận án Phong trào đấu tranh chống, phá ấp chiến lược ở miền Đông Nam Bộ (1961-1965)

Nội dung text: Luận án Phong trào đấu tranh chống, phá ấp chiến lược ở miền Đông Nam Bộ (1961-1965)

1. ÑAÏI HOÏC QUOÁC GIA THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH LUAÄN AÙN TIEÁN SÓ LÒCH SÖÛ HUYØNH THÒ LIEÂM PHONG TRAØO ÑAÁU TRANH CHOÁNG, PHAÙ AÁP CHIEÁN LÖÔÏC ÔÛ MIEÀN ÑOÂNG NAM BOÄ (1961-1965) THAØNG PHOÁ HOÀ CHÍ MINH –NAÊM 2006 - 1 -
2. LÔØI CAM ÑOAN Toâi xin cam ñoan ñaây laø coâng trình nghieân cöùu cuûa rieâng toâi. Caùc soá lieäu neâu treân trong luaän aùn laø trung thöïc. Nhöõng keát luaän khoa hoïc cuûa luaän aùn chöa ñöôïc ai coâng boá trong baát kyø coâng trình naøo khaùc. Taùc giaû luaän aùn Huyønh Thò Lieâm - 2 -
3. MUÏC LUÏC MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi 1 2. Muïc ñích nghieân cöùu 4 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu 5 4. Lòch söû nghieân cöùu vaán ñeà 6 5. Nguoàn taøi lieäu vaø phöông phaùp nghieân cöùu 13 6. Ñoùng goùp khoa hoïc cuûa luaän aùn 14 7. Boá cuïc cuûa luaän aùn 15 CHÖÔNG 1 – NHÖÕNG NHAÂN TOÁ CHI PHOÁI PHONG TRAØO CHOÁNG PHAÙ AÁP CHIEÁN LÖÔÏC ÔÛ MIEÀN ÑOÂNG NAM BOÄ 17 1.1. Ñòa lyù töï nhieân, xaõ hoäi vaø nhaân vaên mieàn Ñoâng Nam boä 17 1. 1. 1. Ñòa lyù töï nhieân 17 1. 1. 2. Ñaëc ñieåm xaõ hoäi- nhaân vaên vaø truyeàn thoáng yeâu nöôùc 21 1. 2. Chính saùch cuûa Myõ ñoái vôùi mieàn Nam Vieät Nam 24 1. 2. 1. YÙ ñoà cuûa Myõ ñoái vôùi Vieät Nam 24 1.2. 2. Myõ vaø chính quyeàn mieàn Nam phaù hoaïi hieäp ñònh Geneøve, thi haønh chính saùch “toá coäâng, dieät coäng”. 27 1.2. 3. Myõ vaø chính quyeàn Dieäm loaïi Phaùp vaø caùc phaàn töû thaân Phaùp, thaønh laäp quoác gia choáng coäng mieàn Nam Vieät Nam. 32 1.3 . Phong traøo ñaáu tranh caùch maïng cuûa nhaân daân mieàn Ñoâng Nam boä nhöõng naêm 1954-1960 35 1. 3. 1. Phong traøo ñaáu tranh ñoøi thi haønh hieäp ñònh Geneøve, ñoøi caùc quyeàn lôïi daân sinh, daân chuû choáng “caûi caùch ñieàn ñòa” 35 1.3. 2. Phong traøo ñoàng khôûi naêm 1960 42 1.4. Myõ trieån khai chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät vaø thöïc hieän quoác saùch aáp chieán löôïc” ôû mieàn Nam 48 1. 4. 1. Myõ trieån khai chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät”. 48 - 3 -
4. 1.4.2. Myõ – Dieäm thöïc hieän “quoác saùch aáp chieán löôïc” ôû mieàn Ñoâng Nam boä 52 1.4.3. Trieån khai chính saùch aáp chieán löôïc ôû mieàn Ñoâng Nam boä 58 CHÖÔNG 2 - PHONG TRAØO ÑAÁU TRANH CHOÁNG, PHAÙ AÁP CHIEÁN LÖÔÏC ÔÛ MIEÀN ÑOÂNG NAM BOÄ (1961 – 1963) 68 2.1. Chuû tröông cuûa Trung öông Ñaûng vaø Trung öông Cuïc mieàn Nam veà nhieäm vuï choáng, phaù aáp chieán löôïc 68 2.1. 1. Nhöõng ñieàu kieän môùi, nhieäm vuï môùi cuûa caùch maïng mieàn Nam sau Ñoàng Khôûi 68 2.1. 2. Trung öông Ñaûng vaø Trung öông Cuïc mieàn Nam chæ ñaïo phong traøo choáng phaù aáp chieán löôïc 75 2.2. Quaân vaø daân mieàn Ñoâng Nam boä choáng, phaù aáp chieán löôïc töø naêm 1961 ñeán cuoái naêm 1963 83 2.21. Chieán thaéng Phöôùc Thaønh vaø buoåi ñaàu keát hôïp quaân 83 söï vôùi noåi daäy choáng phaù aáp chieán löôïc ôû mieàn Ñoâng Nam boä naêm 1961 83 2.2.2. Phaù aáp chieán löôïc Beán Töôïng kieåu maãu cuûa ñòch, ñaåy maïnh phong traøo du kích chieán tranh ôû mieàn Ñoâng Nam boä 1962 87 2.2. 3. Höôûng öùng phong traøo “Thi ñua AÁp Baéc gieát giaëc laäp coâng” ñaåy maïnh choáng, phaù aáp chieán löôïc ôû mieàn Ñoâng Nam boä naêm 1963 102 CHÖÔNG 3 –PHONG TRAØO ÑAÁU TRANH CHOÁNG, PHAÙ AÁP CHIEÁN LÖÔÏC ÔÛ MIEÀN ÑOÂNG NAM BOÄ (1964 – 1965 123 3.1. Chöông trình laäp aáp chieán löôïc cuûa Myõ trong keá hoaïch Johnson- Mc.Namara 123 3.1.1. Tình hình mieàn Nam sau ñaûo chính thaùng 11 naêm 1932 keá hoaïch Johnson Mc.Namara 123 3.1. 2. Myõ vaø chính quyeàn tay sai ôû mieàn Nam thöïc hieän chöông trình“ - 4 -
5. aáp taân sinh” 132 3.2. Quaân vaø daân mieàn Ñoâng Nam boä ñaåy maïnh phong traøo choáng, phaù aáp chieán löôïc trong nhöõng naêm 1964-1965 135 3.2.1. Chuû tröông môùi cuûa Ñaûng veà choáng, phaù aáp chieán löôïc trong thôøi kyø môùi 135 3.2. 2. Keát hôïp ba muõi giaùp coâng treân ba vuøng chieán löôïc ñaåy maïnh phong traøo choáng, phaù aáp chieán löôïc 140 3.2.3 Tích cöïc xaây döïng thöïc löïc caùch maïng, xaây döïng vuøng giaûi phoùng, caên cöù ñòa, taïo theá vaø löïc cho phong traøo choáng phaù aáp chieán löôïc 148 3.2. 4. Chieán dòch Bình Giaõ vaø phong traøo choáng, phaù aáp chieán löôïc. 151 3.2. 5. Chieán dòch Ñoàng Xoaøi, phoái hôïp tieán coâng quaân söï vôùi choáng, phaù aáp chieán löôïc 158 KEÁT LUAÄN 166 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 176 PHUÏ LUÏC 201 HÌNH AÛNH 202 PHUÏ LUÏC 1 217 PHUÏ LUÏC 2 225 PHUÏ LUÏC 3 231 PHUÏ LUÏC 4 235 PHUÏ LUÏC 5 249 - 5 -
6. MÔÛ ÑAÀU 1. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI Mieàn Ñoâng Nam boä laø ñòa baøn chieán löôïc quan troïng, laø chieán tröôøng giaønh giaät quyeát lieät, dai daúng giöõa ta vaø ñòch trong suoát 30 naêm chieán tranh, ñaëc bieät laø trong 21 naêm khaùng chieán choáng Myõ. Trong aâm möu xaâm löôïc mieàn Nam Vieät Nam, Myõ-Dieäm coi vieäc bình ñònh, laäp aáp chieán löôïc laø moät giaûi phaùp chieán löôïc coù yù nghóa quyeát ñònh ñeán söï thaønh baïi cuûa caùc keá hoaïch xaâm löôïc cuûa chuùng, nhaát laø trong giai ñoaïn chuùng thöïc hieän chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät”. Muïc ñích cuûa vieäc gom daân laäp aáp chieán löôïc cuûa ñòch laø nhaèm “taùt nöôùc baét caù”, chia reõ quaàn chuùng nhaân daân vôùi caùn boä caùch maïng, thöïc hieän möu ñoà coâ laäp vaø tieâu dieät löïc löôïng caùch maïng, nhaèm aùp ñaët chuû nghóa thöïc daân môùi leân mieàn Nam Vieät Nam. Luaän aùn nghieân cöùu phong traøo ñaáu tranh choáng, phaù aáp chieán löôïc ôû mieàn Ñoâng Nam boä giai ñoaïn 1961-1965, bôûi caùc lyù do sau ñaây: 1.1. Choáng phaù aáp chieán löôïc laø moät hoaït ñoäng raát quan troïng trong cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc. Nghieân cöùu veà choáng, phaù aáp chieán löôïc nhaèm goùp phaàn laøm roõ vaø saâu saéc hôn lòch söû cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc; ñoàng thôøi qua ñoù phaân tích ñeà xuaát moät soá luaän cöù khoa hoïc phuïc vuï cho nhieäm vuï xaây döïng löïc löôïng caùch maïng ñeå thöïc hieän nhieäm vuï xaây döïng vaø baûo veä Toå quoác hieän nay . 1.2. Veà thôøi gian, trong giai ñoaïn 1961-1965, Myõ–Dieäm chuyeån töø chính saùch “toá coäng, dieät coäng” sang chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät”. Ñaây laø giai ñoaïn khaù ñieån hình veà trieån khai aáp chieán löôïc cuûa keû ñòch ôû mieàn Ñoâng Nam boä. Sau Ñoàng khôûi 1960-1961, chính saùch “toá coäng, dieät - 6 -
7. coäng” cuûa Myõ- Dieäm bò thaát baïi, buoäc ñòch phaûi thay ñoåi chieán löôïc, chuyeån sang duøng baïo löïc chieán tranh ñeå ñaøn aùp phong traøo caùch maïng mieàn Nam, trong ñoù vieäc laäp aáp chieán löôïc laø bieän phaùp chieán löôïc cô baûn coù yù nghóa quyeát ñònh ñeán vieäc thaønh baïi cuûa chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät”. Chuû tröông laäp aáp trong giai ñoaïn chieán löôïc naøy ñöôïc Myõ - Dieäm trieån khai quyeát lieät nhaát vaø ñaõ ñöôïc chuùng naâng leân thaønh quoác saùch. Ñeå naâng cao hieäu quaû chieán löôïc cuûa chuû tröông naøy, Myõ – Dieäm ñaõ môøi nhöõng chuyeân gia, coá vaán coù kinh nghieäm nöôùc ngoaøi nhö Robert Thompson toát nghieäp ñaïi hoïc Cambridge(Anh) naêm 1937, trong ñaïi chieán theá giôùi thöù hai phuïc vuï ôû maët traän Vieãn Ñoâng; naêm 1948 ñeán Malayxia vaø giöõ nhieàu chöùc vuï quan troïng trong hoaït ñoäng “choáng coäng” ôû ñoù; töø 1960- 1961 laø Boä tröôûng Quoác phoøng thöôøng tröïc cuûa Lieân bang Malayxia; töø thaùng 9 naêm 1961 ñeán thaùng 3 naêm 1965 laø chuyeân gia choáng chieán tranh “noåi loaïn” ; Taylor - Tröôûng ñoaøn coá vaán Anh taïi mieàn Nam Vieät Nam ñeán giuùp vieäc trieån khai nhöõng keá hoaïch doàn daân laäp aáp raát taøn baïo, nhö: keá hoaïch Staley–Taylor, keá hoaïch Johnson–Mc.Namara. Nhaèm hoã trôï ñaéc löïc cho vieäc thöïc hieän aâm möu gom daân laäp aáp chieán löôïc, chuùng ñaõ huy ñoäng cao nhaát löïc löôïng quaân ñoäi vaø caùc phöông tieän chieán tranh tieán haønh lieân tuïc caùc cuoäc haønh quaân caøn queùt, ñaùnh phaù töø noâng thoân ñeán röøng nuùi, nhaát laø nhöõng vuøng giaûi phoùng vaø caùc caên cöù caùch maïng, nhaèm thöïc hieän cho ñöôïc tham voïng laäp 16.000 aáp chieán löôïc treân toång soá 17.000 aáp ôû mieàn Nam. Ñeå thöïc hieän cho kyø ñöôïc muïc tieâu treân, chuùng tieán haønh nhöõng thuû ñoaïn cöïc kyø thaâm ñoäc, daõ man, khoác lieät. Ñeå ñaùnh traû aâm möu vaø thuû ñoaïn laäp aáp chieán löôïc thaâm ñoäc cuûa keû thuø, Ñaûng vaø nhaân daân mieàn Nam noùi chung vaø mieàn Ñoâng Nam boä noùi - 7 -
8. rieâng xem vieäc choáng, phaù aáp chieán löôïc laø nhieäm vuï caáp baùch, ñoàng thôøi laø nhieäm vuï cô baûn laâu daøi cuûa caùch maïng mieàn Nam. Choáng, phaù aáp chieán löôïc trong giai ñoaïn ñòch thöïc hieän chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät” 1961 – 1965, laø moät nhieäm vuï caùch maïng heát söùc quan troïng trong tieán trình lòch söû 21 naêm choáng Myõ, cöùu nöôùc cuûa daân toäc ta. Veà khoâng gian, mieàn Ñoâng Nam boä laø chieán tröôøng ñaùnh tieâu dieät ñòch chuû yeáu cuûa Nam boä; ñoàng thôøi cuõng laø chieán tröôøng dieãn ra cuoäc ñaáu tranh choáng, phaù aáp chieán löôïc gay go vaø quyeát lieät nhaát, ñieån hình nhö traän ñaùnh phaù aáp chieán löôïc kieåu maãu Beán Töôïng ôû Bình Döông. Treân chieán tröôøng naøy, quaân vaø daân mieàn Ñoâng Nam boä ñaõ taäp trung noã löïc thöïc hieän nhieäm vuï choáng, phaù aáp chieán löôïc kieân quyeát, beàn bæ vaø ñaõ thu ñöôïc thaéng lôïi . Tröôùc ñaây, trong giai ñoaïn choáng chính saùch “toá coäng, dieät coäng”, nhaân daân ta chuû yeáu laø duøng giaûi phaùp ñaáu tranh chính trò ñeå choáng laïi nhöõng haønh ñoäng baïo löïc cuûa ñòch. Chuû tröông ñaáu tranh chính trò ñôn thuaàn ñaõ gaây cho caùch maïng mieàn Nam nhöõng toån thaát voâ cuøng to lôùn, phong traøo caùch maïng bò dìm trong bieån maùu. Ñaáu tranh chính trò tuy heát söùc quan troïng, nhöng neáu chæ thöïc hieän ñaáu tranh chính trò ñôn thuaàn thì khoâng theå giaønh ñöôïc thaéng lôïi trong baát kyø cuoäc caùch maïng naøo, nhaát laø khi keû thuø söû duïng baïo löïc ñeå ñaøn aùp caùch maïng. Ñoù laø baøi hoïc ñau ñôùn maø caùch maïng mieàn Nam phaûi traû giaù quaù ñaét. Töø baøi hoïc xöông maùu treân, chuyeån sang giai ñoaïn caùch maïng môùi, döôùi aùnh saùng cuûa Nghò quyeát Trung öông 15, quaân vaø daân Ñoâng Nam boä ñaõ keát hôïp ñaáu tranh chính trò vôùi ñaáu tranh quaân söï nhaèm ñaùnh traû aâm möu vaø haønh ñoäng duøng baïo löïc chieán tranh cuûa ñòch. Neùt ñaëc tröng cuûa - 8 -
9. nhieäm vuï choáng, phaù aáp chieán löôïc trong giai ñoaïn naøy laø ñaõ phaùt huy ñöôïc söùc maïnh toång hôïp cuûa ñaáu tranh quaân söï vôùi ñaáu tranh chính trò vaø binh vaän treân caû ba vuøng chieán löôïc. Choáng, phaù aáp chieán löôïc vaãn coi troïng ñaáu tranh chính trò cuûa quaàn chuùng, nhöng nhaát thieát phaûi coù söï phoái hôïp chaët cheõ vôùi tieán coâng quaân söï vaø binh vaän. Do phaùt huy ñöôïc söùc maïnh toång hôïp, neân vieäc choáng, phaù aáp chieán löôïc trong giai ñoaïn naøy laø moät cuoäc ñaáu tranh caùch maïng khoâng chæ quyeát lieät maø coøn ñaày tính saùng taïo, dieãn ra döôùi nhieàu hình thöùc phong phuù, ñem laïi nhieàu keát quaû khaû quan vaø nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm quyù giaù. 1.3. Tröôùc ñaây ñaõ coù moät vaøi coâng trình nghieân cöùu chung veà vaán ñeà phaù aáp chieán löôïc, nhöng chöa coù moät coâng trình naøo nghieân cöùu vieäc choáng, phaù aáp chieán löôïc chuyeân saâu treân ñòa baøn chieán löôïc mieàn Ñoâng Nam boä, nôi dieãn ra cuoäc ñaáu tranh gay go, aùc lieät mang tính ñieån hình nhaát trong giai ñoaïn chieán tranh ñaëc bieät. Vì vaäy, toâi ñaõ choïn vieäc choáng, phaù aáp chieán löôïc trong giai ñoaïn 1961-1965- töùc laø giai ñoaïn ñaáu tranh caùch maïng soâi ñoäng vaø giaøu tính saùng taïo cuûa quaân vaø daân mieàn Ñoâng Nam boä laøm ñeà taøi luaän aùn tieán só cuûa mình. 2. MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU - Trình baøy coù heä thoáng veà phong traøo choáng, phaù aáp chieán löôïc cuûa quaân vaø daân mieàn Ñoâng Nam boä trong giai ñoaïn ñaáu tranh soâi ñoäng vaø quyeát lieät ñaùnh thaéng chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät” cuûa ñòch. - Töø thöïc tieãn phong phuù cuûa cuoäc ñaáu tranh ñoù, luaän aùn ñi saâu nghieân cöùu vai troø vaø ngheä thuaät ñaáu tranh caùch maïng saùng taïo cuûa quaàn chuùng nhaân daân; söï gaén boù ñoaøn keát giöõa nhaân daân vôùi Ñaûng; vieäc phaùt huy söùc - 9 -
10. maïnh toång hôïp quaân söï, chính trò vaø binh vaän trong vieäc thöïc hieän thaéng lôïi phong traøo choáng, phaù aáp chieán löôïc ôû mieàn Ñoâng Nam boä. - Ñoàng thôøi, thoâng qua cuoäc ñaáu tranh kieân cöôøng naøy, luaän aùn nghieân cöùu söùc maïnh truyeàn thoáng, nhöõng giaù trò vaên hoùa ñaäm ñaø baûn saéc daân toäc - moät tieàm naêng to lôùn ñaõ goùp phaàn taïo neân chieán thaéng oanh lieät cuûa quaân vaø daân mieàn Ñoâng Nam boä. - Töø nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm quyù giaù cuûa quaù trình ñaáu tranh choáng, phaù aáp chieán löôïc, luaän aùn ruùt ra moät soá vaán ñeà coù tính quy luaät veà tinh thaàn ñaáu tranh caùch maïng, veà tinh thaàn ñaïi doaøn keát daân toäc , coù theå vaän duïng trong coâng cuoäc xaây döïng vaø phaùt trieån ñaát nöôùc tieán leân con ñöôøng coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa, sôùm ñöa nöôùc ta thoaùt khoûi caûnh ngheøo naøn, laïc haäu. 3. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU Luaän aùn nghieân cöùu nhöõng aâm möu thuû ñoaïn cuûa Myõ –nguïy trong vieäc trieån khai “quoác saùch aáp chieán löôïc” ôû mieàn Ñoâng Nam boä. Nhöng troïng taâm laø phong traøo ñaáu tranh kieân cöôøng choáng, phaù aáp chieán löôïc cuûa quaân vaø daân mieàn Ñoâng Nam boä; trong ñoù noåi baät nhaát laø tinh thaàn caùch maïng kieân cöôøng cuûa nhaân daân mieàn Ñoâng Nam boä vaø ngheä thuaät phaùt huy söùc maïnh toång hôïp keát hôïp saùng taïo vieäc ñaáu tranh chính trò vôùi ñaáu tranh quaân söï vaø binh vaän treân caû ba vuøng chieán löôïc. Giôùi haïn thôøi gian cuûa ñeà taøi baét ñaàu töø giöõa naêm 1961 ñeán giöõa naêm 1965. Ñaây laø giai ñoaïn ñeá quoác Myõ thöïc hieän chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät” ôû mieàn Nam Vieät Nam. Khoâng gian nghieân cöùu cuûa luaän aùn laø caùc tænh mieàn Ñoâng Nam boä trong giai ñoaïn 1961 – 1965, goàm caùc tænh: Bình Long, Phöôùc Long, Taây - 10 -
11. Ninh, Bình Döông, Bieân Hoøa, Long Khaùnh, Bình Tuy, Phöôùc Tuy, Vuõng Taøu, Long An, Haäu Nghóa, vaø thaønh phoá Saøi Goøn-Gia Ñònh. Tuy nhieân, trong moái quan heä môû, luaän aùn coù môû ra trong phaïm vi cho pheùp.Veà thôøi gian, luaän aùn coù ñeà caäp ñeán moät soá söï kieän trong giai ñoaïn tröôùc naêm 1961, tröôùc khi ñeá quoác Myõ chuyeån sang thöïc hieän chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät”. Veà khoâng gian, luaän aùn coù môû ra vôùi moät soá khu vöïc coù lieân quan ñeán mieàn Ñoâng Nam boä, nhö: Taây Nguyeân, Khu V, cöïc Nam Trung boä vaø mieàn Taây Nam boä. 4- LÒCH SÖÛ NGHIEÂN CÖÙU VAÁN ÑEÀ Cuoäc chieán tranh choáng Myõ, cöùu nöôùc cuûa nhaân daân Vieät Nam laø moät söï kieän lòch söû coù yù nghóa thôøi ñaïi, vì vaäy thôøi gian qua coù raát nhieàu taùc phaåm vieát veà cuoäc chieán tranh xaâm löôïc Vieät Nam cuûa ñeá quoác Myõ döôùi nhieàu goùc ñoä khaùc nhau. Chæ tính rieâng ôû nöôùc Myõ ñaõ coù haøng ngaøn cuoán saùch cuûa nhieàu taùc giaû vieát veà cuoäc chieán tranh Vieät Nam nhö taùc phaåm: “Giaûi phaãu moät cuoäc chieán tranh”, cuûa Giaùo sö söû hoïc Gabriel Kolko baét ñaàu vieát töø naêm 1964 vaø xuaát baûn naêm 1965 taïi New York , oâng vieát khaù sinh ñoäng vaø haáp daãn veà dieãn bieán quaù trình chieán tranh xaâm löôïc cuûa Myõ ôû Vieät Nam, trong ñoù oâng coù neâu veà vaán ñeà aáp chieán löôïc: “Ñoái vôùi nhoùm coá vaán vieän trôï quaân söï Myõ (MAAG) chöông trình aáp chieán löôïc nhaán maïnh nhieàu hôn ñeán quaân chính quy vaø hoûa löïc, vaø vieäc di daân cuõng trieät ñeå hôn. Daân ñöôïc ñöa ra khoûi nhöõng “khu vöïc cheát” maø veà sau ñöôïc goïi laø khu “töï do baén phaù”. Caùi chung cuûa caû Dieäm laãn Myõ laø kieåm soaùt daân vôùi hy voïng voâ hieäu hoùa aûnh höôûng cuûa Maët traän daân toäc giaûi phoùng, hoaëc neáu khoâng, thì cuõng laøm cho Vieät Nam Coäng hoøa tieáp xuùc ñöôïc vôùi phaàn ñoâng daân chuùng, xoaù boû cô sôû - 11 -
12. quaàn chuùng cuûa maët traän” [63,160]. Taùc phaåm coù aûnh höôûng roäng raõi treân theá giôùi. Cuoán: “Cuoäc chieán tranh daøi ngaøy nhaát nöôùc Myõ” cuûa Giaùo sö söû hoïc George C.Herring xuaát baûn taïi Myõ naêm 1981, ñaõ leân aùn giôùi caàm quyeàn Myõ gaây ra cuoäc chieán tranh xaâm löôïc laâu daøi nhaát trong lòch söû nöôùc Myõ. Trong chöông 3 : Hôïp taùc coù möùc ñoä giöõa Kennedy vaø Dieäm (1961- 1963), oâng vieát “chöông trình aáp chieán löôïc” ñöôïc quaûng caùo ruøm beng cuõng chæ ñem laïi keát quaû chuùt ít” [64,115]. “Veà lyù luaän, chöông trình naøy nhaèm traùnh vieäc di daân oà aït khoûi nôi ñaát toå thieâng lieâng, moät ñieåm yeáu cuûa “chöông trình dinh ñieàn” laïc haäu tröôùc ñaây” [64;115]. Trong taùc phaåm: “Söï löøa doái haøo nhoaùng – John Paul Vann vaø nöôùc Myõ ôû Vieät Nam” cuûa Neil Sheehan, xuaát baûn taïi Myõ naêm 1988, leân aùn caùc giôùi caàm quyeàn Myõ ñaõ löøa doái nhaân daân Myõ vaø theá giôùi veà cuoäc chieán tranh baån thæu maø Myõ ñaõ gieo raéc thaûm hoïa cho nhaân daân Vieät Nam. Quyeån saùch ñaõ ñöôïc giaûi thöôûng Pulitzer veà ngöôøi thaät vieäc thaät vaø ñöôïc baùn chaïy nhaát trong caû nöôùc Myõ. Naêm 1995, sau khi chieán tranh Vieät Nam ñaõ luøi xa 20 naêm Robert S.Mc.Namara, nguyeân Boä tröôûng quoác phoøng Myõ, ngöôøi ñaõ tham gia hoaïch ñònh chieán tranh xaâm löôïc Myõ döôùi hai ñôøi toång thoáng Kennedy vaø Johnson hoaøn thaønh cuoán hoài kyù : “ Nhìn laïi quaù khöù. Taán thaûm kòch vaø nhöõng baøi hoïc veà Vieät Nam”, Nhaø xuaát baûn Random House 1995. Trong taùc phaåm, Mc.Namara nhìn laïi quaù khöù cuoäc bình ñònh cuûa Myõ ôû Vieät Nam, noùi roõ muïc ñích coâng vieäc naøy laø nhaèm “ñöôïc söï uûng hoä cuûa daân chuùng ñoái vôùi chính quyeàn Saøi Goøn – ñieàu coát yeáu laø ñeå ñaùnh baïi ñöôïc Vieät Coäng”. OÂng coøn noùi roõ thöïc traïng “Khi chuùng ta (Myõ) coá gaéng thuùc - 12 -
13. ñaåy nhanh tieán boä cuûa caùc cuoäc bình ñònh, chuùng ta chæ caøng bò thaát baïi nhanh hôn” [130; 243,244]. Trong taùc phaåm, taùc giaû coøn thuù nhaän coâng khai raèng: “Chuùng toâi ôû trong caùc chính quyeàn Kennedy, Johnson, tham gia vaøo caùc quyeát ñònh veà Vieät Nam, ñaõ haønh ñoäng theo nhöõng gì chuùng toâi coi laø caùc nguyeân taéc vaø truyeàn thoáng cuûa daân toäc naøy. Chuùng toâi ñaõ ra caùc quyeát ñònh döôùi aùnh saùng cuûa caùc giaù trò ñoù. Nhöng chuùng toâi ñaõ sai laàm, sai laàm khuûng khieáp. Chuùng toâi maéc nôï caùc theá heä töông lai trong vieäc giaûi thích taïi sao laïi sai laàm nhö vaäy”[130,12]. Trong taát caû nhöõng taùc phaåm noùi treân, ñaëc bieät laø cuoán “ Defeating communist insurgency. The lessons of Malaysia and Vietnam ”(Ñaùnh baïi söï noåi daäy cuûa coäng saûn. Baøi hoïc cuûa Malaysia vaø Vieät Nam) cuûa Robert Thompson ( chuyeân gia coù nhieàu kinh nghieäm cuûa chöông trình bình ñònh “choáng noåi daäy”ñöôïc ñaùnh giaù laø thaønh coâng ôû Malaysia, ñöôïc Myõ- Dieäm môøi veà mieàn Nam Vieät Nam laøm chuyeân gia cho quoác saùch aáp chieán löôïc). Thaùng 3 naêm 1965, sau thaát baïi ôû Vieät Nam, R.Thompson veà nöôùc vaø thaùng 7 naêm 1965 oâng vieát cuoán saùch naøy. OÂng ñaõ ñi saâu trình baøy muïc ñích, bieän phaùp vaø quaù trình tieán haønh chöông trình aáp chieán löôïc ôû Malaysia vaø Vieät Nam, ruùt ra nhöõng nguyeân nhaân thaát baïi cuûa chöông trình naøy ôû Vieät Nam. Ñaây laø taøi lieäu cuûa ngöôøi trong cuoäc. Tuy nhieân, trong cuoán saùch naøy oâng ta ñaõ nhìn nhaän, ñaùnh giaù moät caùch phieán dieän. Chaúng haïn nhö, oâng ta cho raèng nguyeân nhaân daãn ñeán thaát baïi cuûa chöông trình aáp chieán löôïc ôû Vieät Nam chuû yeáu laø do vai troø cuûa Ngoâ Ñình Nhu “ngöôøi chòu traùch nhieäm chính thöïc hieän aáp chieán löôïc ôû Vieät Nam”[129;126 ], ñaõ - 13 -
14. phaïm phaûi nhöõng sai laàm nghieäm troïng. Trong ñoù, sai laàm ñaàu tieân laø do quaù “noân noùng” thuùc eùp thöïc hieän chöông trình naøy, Ngoâ Ñình Nhu “ñaõ aùp ñaët kieåm soaùt chính trò töø treân xuoáng chöù khoâng phaûi giaønh ñöôïc söï uûng hoä töø daân chuùng”; thöù hai laø quaù ñeà cao vai troø cuûa Thanh nieân Coäng hoøa, gaây neân söï xung ñoät giöõa hai theá heä giaø, treû trong coäng ñoàng; thöù ba laø do khoâng hieåu ñöôïc “nguy cô ngaøy caøng taêng cuûa coäng saûn” [129; 126]. ÔÛ Vieät Nam, cuõõng ñaõ coù khaù nhieàu taùc phaåm nghieân cöùu, toång keát khaù coâng phu veà cuoäc ñaáu tranh choáng, phaù aáp chieán löôïc cuûa nhieàu cô quan nghieân cöùu khoa hoïc vaø cuûa caùc caù nhaân. Tieâu bieåu nhaát saùch xuaát baûn ôû trong nöôùc laø caùc taùc phaåm: “Quoác saùch aáp chieán löôïc cuûa Myõ - Dieäm” cuûa Hoà Quyù Ba- Nam Huøng- xuaát baûn, naêm 1962; Taùc phaåm “AÁp chieán löôïc traïi taäp trung traù hình cuûa Myõ - Dieäm” cuûa Nguyeãn Haø, xuaát baûn naêm 1963ø. Caùc taùc phaåm treân ñaõ leân aùn veà aâm möu thaâm ñoäc gom daân laäp aáp cuûa Myõ nguïy. Taùc phaåm “ Chieán tranh ñaëc bieät” laø söï phaùt trieån cuûa chuû nghóa thöïc daân môùi vaø laø giai ñoaïn cuoái cuøng cuûa chuû nghóa thöïc daân môùi cuûa ñeá quoác Myõ ôû mieàn Nam cuûa Nguyeãn vaên Hieáu, xuaát baûn naêm 1964, töø trang 18-20 oâng coù neâu chính saùch taäp trung daân vaøo “aáp chieán löôïc” laø chính saùch taøn baïo nhaát cuûa ñeá quoác Myõ, ñoäng ñeán quyeàn lôïi vaø ñôøi soáng cuûa toaøn theå nhaân daân Vieät Nam, maø ña soá laø noâng daân neân ñaõ bò toaøn theå nhaân daân vuøng daäy ñaäp tan. Taùc phaåm “Mieàn Nam giöõ vöõng thaønh ñoàng” taäp II, (1961-1963) cuûa Giaùo sö Traàn Vaên Giaøu xuaát baûn naêm 1966. Chöông hai –phaàn C trong taùc phaåm: Ñòch laäp “aáp chieán löôïc”- Ta “phaù aáp chieán löôïc”,taùc giaû trình baøy chi tieát veà quoác saùch aáp chieán löôïc; caùch choáng caøn queùt , gom daân “phaù aáp chieán löôïc ” cuûa ñoàng baøo mieàn Nam trong giai ñoaïn ñòch trieån khai chieán löôïc “chieán tranh ñaëc - 14 -
15. bieät” [69;154-196]. Taùc phaåm “Mieàn Ñoâng Nam Boä khaùng chieán” do Ñaûng uûy, Boä tö leänh, Hoäi ñoàng khoa hoïc quaân söï Quaân khu 7 bieân soaïn, xuaát baûn naêm 1993, goàm 2 taäp ; trong taäp II, taùc phaåm trình baøy coù heä thoáng dieãn bieán vaø nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm veà cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc cuûa quaân vaø daân mieàn Ñoâng Nam boä, trong ñoù töø trang 98 ñeán trang 113, coù ñeà caäp ñeán hoaït ñoäng choáng, phaù aáp chieán löôïc. Taùc phaåm “Lòch söû Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam” taäp II (1954-1975) cuûa Vieän nghieân cöùu chuû nghóa Maùc- Leânin vaø tö töôûng Hoà Chí Minh, xuaát baûn 1995, ñaõ trình baøy söï laõnh ñaïo taøi tình cuûa Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam vaø cuûa Chuû tòch Hoà Chí Minh trong suoát 30 chieán tranh giaûi phoùng vaø baûo veä Toå quoác. Ñaëc bieät laø cuoán saùch “Toång keát cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc: Thaéng lôïi vaø baøi hoïc”cuûa Ban chæ ñaïo toång keát chieán tranh tröïc thuoäc Boä Chính trò, do nhaø xuaát baûn Chính trò quoác gia phaùt haønh naêm 1996. Coâng trình trình baøy coù heä thoáng quaù trình dieãn bieán cuûa cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc anh huøng cuûa nhaân daân ta qua ñoù ruùt ra nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm quyù giaù, trong ñoù coù ñeà caäp ñeán hoaït ñoäng choáng, phaù aáp chieán löôïc. Taùc phaåm“Lòch söû cuûa cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc”, taäp III do Vieän lòch söû quaân söï Vieät Nam thuoäc Boä quoác phoøng, Haø Noäi, xuaát baûn naêm 1997 ñaõ trình baøy ñaày ñuû cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc cuûa nhaân daân ta, nhaát laø vaán ñeà choáng, phaù aáp chieán löôïc.Toång keát chieán tranh nhaân daân ñòa phöông chuyeân ñeà “Keát hôïp ñaáu tranh 2 chaân, 3 muõi, giaùp coâng treân 3 vuøng chieán löôïc trong khaùng chieán choáng ñeá quoác Myõ ôû mieàn Ñoâng Nam boä” - do Boä Toång tham möu, nhaø xuaát baûn Quaân ñoäi nhaân daân, Haø Noäi, phaùt haønh naêm 2001. Taùc phaåm “Toång keát coâng taùc binh- ñòch vaän trong khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc” (1954-1975) do Toång cuïc Chính trò Quaân Ñoäi Nhaân - 15 -
16. Daân Vieät Nam, nhaø xuaát baûn Quaân ñoäi nhaân daân, Haø Noäi, naêm 2002. Muïc ñích cuûa taùc phaåm laø : “Nhaèm laøm roõ söï laõnh ñaïo, chæ ñaïo cuûa Ñaûng ñoái vôùi coâng taùc binh vaän, toång keát thöïc hieän nhieäm vuï ban binh vaän caùc caáp vaø cuûa caùc tænh uyû, thaønh uyû, cuõng nhö hoaït ñoäng binh vaän toaøn Mieàn, qua ñoù ñaùnh giaù söï ñoùng goùp cuûa coâng taùc binh vaän vaøo thaéng lôïi chung; ruùt ra nhöõng baøi hoïc veà laõnh ñaïo, chæ ñaïo toå chöùc thöïc hieän coâng taùc binh vaän treân caùc vuøng”[9].Taùc phaåm “Lòch söû Ñaûng boä mieàn Ñoâng Nam boä laõnh ñaïo khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp vaø ñeá quoác Myõ” (1945-1975) do Hoäi ñoàng chæ ñaïo bieân soaïn lòch söû Ñaûng boä mieàn Ñoâng Nam boä , nhaø xuaát baûn Chính trò quoác gia, Haø Noäi naêm 2003 ñaõ döïng laïi quaù trình xaây döïng vaø phaùt trieån cuûa Ñaûng boä mieàn Ñoâng Nam boä, söï laõnh ñaïo, chæ ñaïo cuûa Ñaûng boä ñoái vôùi phong traøo ñaáu tranh caùch maïng cuûa quaân vaø daân caùc tænh mieàn Ñoâng Nam boä giai ñoaïn 1945-1975, trong ñoù vaán ñeà choáng, phaù “aáp chieán löôïc” ñaõ ñöôïc ñeà caäp “Laõnh ñaïo nhaân daân ñaáu tranh ñaùnh thaéng “Quoác saùch aáp chieán löôïc” cuûa ñòch ” [85 ,282]. Taùc phaåm “Ñaûng laõnh ñaïo cuoäc ñaáu tranh choáng phaù “quoác saùch” aáp chieán löôïc cuûa Myõ- nguïy ôû mieàn Nam Vieät Nam(1961-1963) cuûa taùc giaû Traàn Thò Thu Höông, xuaát baûn naêm 2003. Ñaây laø coâng trình nghieân cöùu coâng phu, taùc giaû ñaõ söu taàm, söû duïng moät heä thoáng tö lieäu phong phuù caû nguoàn trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc, nhöõng ñaùnh giaù, nhaän ñònh töø nhieàu phía. Beân caïnh nhöõng coâng trình moâ taû caùc cuoäc ñaáu tranh choáng, phaù aáp chieán löôïc coøn coù caùc baøi vieát treân caùc taïp chí chuyeân ngaønh: Nghieân cöùu lòch söû (Vieän söû hoïc), Lòch söû Ñaûng (Vieän lòch söû Ñaûng), Lòch söû quaân söï (Vieän lòch söû quaân söï Vieät Nam), ñaõ coù haøng traêm baøi cuûa caùc nhaø khoa hoïc, nghieân cöùu veà cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc. Rieâng taïp chí Nghieân - 16 -
17. cöùu lòch söû töø soá thaùng 3/1959, ñeán soá thaùng 3/1996, coù 58 baøi, trong ñoù coù nhöõng baøi ñeà caäp tröïc tieáp ñeán ñeà taøi bình ñònh vaø choáng phaù bình ñònh nhö: baøi “ Chính saùch bình ñònh cuûa Myõ nguïy trong giai ñoaïn chieán tranh ñaëc bieät ñang dieãn. Söï thaát baïi cuûa noù” (Traàn Vaên Giaøu, soá 105 Thaùng 12/1968 ). Baøi “ Haäu quaû 20 naêm bình ñònh taøn baïo vaø thaâm ñoäc cuû Myõ nguïy ñoái vôùi noâng thoân mieàn Nam Vieät Nam” cuûa Phaïm Quang Toaøn, soá 171 thaùng 11- 12/1976). Baøi “Nhìn laïi quaù trình thaát baïi cuûa chuû nghóa thöïc daân môùi ôû mieàn Nam Vieät Nam” cuûa Buøi Ñình Thanh, soá 171 thaùng 11-12/1976. Nhöõng baøi vieát naøy giuùp ta hieåu roõ nhöõng aâm möu cuûa Myõ- nguïy trong chính saùch bình ñònh, söï thaát baïi cuûa chính saùch aáy trong phong traøo ñaáu tranh cuûa nhaân daân mieàn Nam. Taïp chí Hoïc taäp coù baøi : “AÁp chieán löôïc”, traïi taäp trung daân vaø cöù ñieåm quaân söï cuûa Myõ- Dieäm ôû mieàn Nam, cuûa Duy Nghóa, soá 7 naêm 1963. Taïp chí Lòch söû Ñaûng coù baøi : “Phuï nöõ Vieät Nam tham gia ñaáu tranh chính trò choáng chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät” cuûa ñeá quoác Myõ” (1961- 1965) cuûa Vuõ Thò Thuùy Hieàn, thaùng 7/ 2000. Nhöõng baøi vieát treân ñaây ñaõ leân aùn cuoäc chieán tranh xaâm löôïc cuûa ñeá quoác Myõ, ca ngôïi tinh thaàn ñaáu tranh baát khuaát kieân cöôøng cuûa nhaân daân Vieät Nam trong vieäc choáng, phaù “aáp chieán löôïc”. Nhìn chung, vieäc nghieân cöùu veà cuoäc chieán tranh xaâm löôïc cuûa ñeá quoác Myõ noùi chung vaø thôøi kyø “chieán tranh ñaëc bieät” noùi rieâng ñaõ ñöôïc caùc taùc giaû treân theá giôùi vaø trong nöôùc nghieân cöùu khaù phong phuù. Tuy vaäy, cho ñeán nay, chöa coù coâng trình naøo ñi saâu nghieân cöùu phong traøo choáng, phaù aáp chieán löôïc cuûa quaân daân mieàn Ñoâng Nam boä trong giai ñoaïn ñaùnh thaéng chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät”cuûa Myõ nguïy. Vì vaäy, phong traøo choáng, phaù, aáp chieán löôïc ôû mieàn Ñoâng Nam boä trong giai ñoaïn - 17 -
18. 1961-1965 vaãn coøn laø moät ñeà taøi khoa hoïc caàn ñöôïc ñi saâu nghieân cöùu moät caùch heä thoáng vaø toaøn dieän, vôùi mong muoán goùp phaàn boå sung moät soá noäi dung nhaèm hoaøn thieän kieán thöùc caùc coâng trình ñaõ neâu treân, ñoùng goùp moät phaàn thieát thöïc, boå ích ñoái vôùi khoa hoïc vaø thöïc tieãn . 5. NGUOÀN TAØI LIEÄU VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU: 5.1 Nguoàn taøi lieäu phuïc vuï cho ñeà taøi nghieân cöùu goàm: - Caùc taùc phaåm cuûa chuû nghóa Maùc- Leânin, cuûa Chuû tòch Hoà Chí Minh vaø cuûa caùc ñoàng chí laõnh ñaïo Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta vieát veà cuoäc chieán tranh nhaân daân choáng Myõ, cöùu nöôùc. - Caùc chæ thò Nghò quyeát cuûa Trung öông Ñaûng, cuûa Xöù uûy, cuûa Trung öông Cuïc, cuûa Khu uûy mieàn Ñoâng - Caùc taøi lieäu toång keát veà ta vaø ñòch trong chieán tranh choáng Myõ cuûa Boä Toång tham möu Quaân ñoäi nhaân daân Vieät Nam ñöôïc löu tröõ taïi vaên phoøng Trung öông Ñaûng, Vieän lòch söû quaân söï Boä quoác phoøng, Phoøng khoa hoïc coâng ngheä vaø moâi tröôøng Quaân khu 7 - Caùc coâng trình toång keát cuûa caùc khu, tænh, huyeän ôû Mieàn Ñoâng Nam boä. - Hoài kyù cuûa caùc töôùng lónh vaø nhöõng ngöôøi tham gia khaùng chieán trong chieán tranh choáng Myõ. - Caùc coâng trình khoa hoïc, caùc saùch vieát veà cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc cuûa Vieät Nam ñaõ ñöôïc nhaø xuaát baûn Chính trò quoác gia, Vieän söû hoïc, Vieän lòch söû quaân söï vaø nhieàu nhaø xuaát baûn treân caû nöôùc phaùt haønh. - Ngoaøi ra coøn coù caùc baøi vieát treân caùc taïp chí: Nghieân cöùu lòch söû, Lòch söû Ñaûng, Hoïc taäp, hoaëc caùc kyû yeáu cuûa caùc cuoäc hoäi thaûo khoa hoïc - 18 -
19. ñöôïc löu taïi thö vieän thaønh phoá Hoà Chí Minh, caùc tænh mieàn Ñoâng vaø taïi caùc thö vieän ñòa phöông. 5.2 Veà phöông phaùp nghieân cöùu, ñeà taøi döïa treân caùc phöông phaùp luaän cuûa chuû nghóa duy vaät bieän chöùng vaø phöông phaùp duy vaät lòch söû. Phöông phaùp nghieân cöùu chuû ñaïo cuûa luaän aùn laø phöông phaùp lòch söû keát hôïp vôùi phöông phaùp loâgích; ñoàng thôøi luaän aùn coøn söû duïng moät soá phöông phaùp khaùc nhö phöông phaùp thoáng keâ, so saùnh, phaân tích toång hôïp, nhaèm cung caáp caùi nhìn toaøn dieän, xuyeân suoát nhöõng nguyeân nhaân cô baûn daãn ñeán thaéng lôïi trong phong traøo ñaáu tranh choáng, phaù aáp chieán löôïc ôû mieàn Ñoâng Nam boä (1961-1965). Ngoaøi ra coâng taùc xaùc minh, xöû lyù, ñaùnh giaù tö lieäu cuõng ñöôïc quan taâm chuù troïng ñeå laøm saùng toû caùc noäi dung nghieân cöùu. 6. NHÖÕNG ÑOÙNG GOÙP KHOA HOÏC CUÛA LUAÄN AÙN 6.1. Luaän aùn trình baøy moät caùch coù heäâ thoáng aâm möu vaø thuû ñoaïn cuûa Myõ- nguïy trong quoác saùch aáp chieán löôïc maø chuùng thöïc hieän trong giai ñoaïn trieån khai chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät” ôû mieàn Nam Vieät Nam noùi chung vaø ñaëc bieät laø ôû mieàn Ñoâng Nam boä noùi rieâng. 6.2. Phuïc döïng moät caùch heä thoáng vaø toaøn dieän phong traøo choáng, phaù aáp chieán löôïc cuûa nhaân daân Ñoâng Nam boä trong giai ñoaïn choáng chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät ” cuûa Myõ –nguïy . 6.3. Qua ñoù laøm roõ ngheä thuaät saùng taïo keát hôïp ñaáu tranh chính trò vôùi ñaáu tranh quaân söï vaø binh vaän, cuõng nhö vieäc vaän duïng saùng taïo phöông chaâm ñaáu tranh treân ba vuøng chieán löôïc laøm thaát baïi quoác saùch aáp chieán löôïc cuûa ñòch. 6.4.Cung caáp taøi lieäu vaø giôùi thieäu moät soá tö lieäu môùi , goùp phaàn phuïc vuï coâng taùc bieân soaïn giaùo trình giaûng daïy, hoïc taäp vaø giaùo duïc truyeàn - 19 -
20. thoáng lòch söû Vieät Nam hieän ñaïi, ñaëc bieät laø lòch söû choáng Myõ, cöùu nöôùc cuûa nhaân daân ta trong thôøi ñaïi Hoà Chí Minh. 7. CAÁU TRUÙC CUÛA LUAÄN AÙN. Ngoaøi phaàn Môû ñaàu, Keát luaän, Taøi lieäu tham khaûo vaø Phuïc luïc, luaän aùn coù 3 chöông. Cuï theå laø: Môû ñaàu goàm 7 muïc. Phaàn nghieân cöùu (noäi dung chính) goàm 3 chöông CHÖÔNG 1: Nhöõng nhaân toá chi phoái phong traøo choáng, phaù aáp chieán löôïc ôû mieàn Ñoâng Nam boä (1961-1965). CHÖÔNG 2 Phong traøo ñaáu tranh choáng, phaù aáp chieán löôïc ôû mieàn Ñoâng Nam boä (1961 – 1963). CHÖÔNG 3 Phong traøo ñaáu tranh choáng, phaù aáp chieán löôïc ôû mieàn Ñoâng Nam boä (1964 – 1965). Sau ñaây laø caùc chöông muïc cuûa luaän aùn. - 20 -
21. CHÖÔNG 1 NHÖÕNG NHAÂN TOÁ CHI PHOÁI PHONG TRAØO CHOÁNG, PHAÙ AÁP CHIEÁN LÖÔÏC ÔÛ MIEÀN ÑOÂNG NAM BOÄ. 1. 1. ÑÒA LYÙ TÖÏ NHIEÂN, XAÕ HOÄI VAØ NHAÂN VAÊN MIEÀN ÑOÂNG NAM BOÄ. 1. 1. 1. Ñòa lyù töï nhieân . Trong giai ñoaïn 1961–1965, mieàn Ñoâng Nam boä goàm caùc tænh: Phöôùc Long, Bình Long, Bình Döông, Bieân Hoøa, Long An, Taây Ninh, Haäu Nghóa, Long Khaùnh, Phöôùc Tuy, Bình Tuy, Vuõng Taøu vaø thaønh phoá Saøi Goøn- Gia Ñònh. Hieän nay, mieàn Ñoâng Nam boä ñaõ saùp nhaäp vaø thay ñoåi teân moät soá tænh, goàm: Bình Phöôùc, Bình Döông, Taây Ninh, Ñoàng Nai, Long An, Baø Ròa-Vuõng Taøu, thaønh phoá Hoà Chí Minh; dieän tích chung cuûa caùc tænh mieàn Ñoâng Nam boä laø 32.675km² (xaáp xæ 1/10 dieän tích caû nöôùc). Mieàn Ñoâng Nam boä laø caàu noái giöõa röøng nuùi Taây Nguyeân vôùi ñoàng baèng soâng Cöûu Long, höôùng maët xuoáng ñoàng baèng vaø bieån Ñoâng. Chieàu ngang roäng 190km, tính töø ñieåm cöïc Ñoâng naèm giöõa 105040 vaø 107035 kinh Ñoâng, töø Bình Chaâu (Ñoàng Nai) ñeán bieân giôùi phía Taây –Taây Baéc Taân Bieân (Taây Ninh). Chieàu doïc daøi 130km, tính töø ñieåm cöïc Nam naèm giöõa 12018 vaø 1906 vó Baéc ôû Nuùi Nhoû (Baø Ròa – Vuõng Taøu) leân ñeán cöïc Baéc ôû baûn Purotay (Phöôùc Long). Phía Ñoâng Baéc giaùp caùc tænh Bình Thuaän, Ñaéc Laéc. Phía Baéc vaø Taây Baéc laø ñöôøng bieân giôùi vôùi Campuchia daøi 650km, tieáp giaùp vôùi caùc tænh: - 21 -
22. Mondonkiri, Kratieù, Kongpongchaøm, Xvairieâng vaø Prayveng. Phía Taây giaùp caùc tænh Ñoàng Thaùp vaø Tieàn Giang. Phía Ñoâng Nam giaùp bieån Ñoâng vôùi bôø bieån daøi gaàn 190km. Mieàn Ñoâng Nam boä coù ñòa hình ña daïng vaø phöùc taïp, bao goàm caû vuøng röøng raäm, nuùi cao, röøng baèng, ñoàng baèng, bôø bieån vaø haûi ñaûo, trong ñoù ñoàng baèng chieám phaàn lôùn dieän tích. Ñoä cao trung bình töø 20 - 200m so vôùi möïc nöôùc bieån, beà maët ñòa hình töông ñoái baèng phaúng. Tuy nhieân, do ôû vaøo vò trí chuyeån tieáp giöõa röøng nuùi vaø ñoàng baèng cho neân coù moät soá nuùi cao naèm raûi raùc, ñoäc laäp, ñoät xuaát ôû nhieàu nôi, nhö: nuùi Baø Ñen cao 986m (Taây Ninh), nuùi Chöùa Chan cao 818m, nuùi Maây Taøo (Ñoàng Nai), nuùi Baø Raù cao 733m (Bình Phöôùc), Hoøn Saäp, Nuùi Lôùn (Vuõng Taøu). Theo tính chaát ñòa hình, coù theå phaân chia mieàn Ñoâng Nam boä thaønh ba vuøng: röøng nuùi, noâng thoân ñoàng baèng vaø ñoâ thò. Trong khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc, Ñaûng ta ñaõ phoái hôïp hoaït ñoäng giöõa ba vuøng treân vaø ñuùc keát thaønh phöông chaâm “ba vuøng chieán löôïc”. Phía Ñoâng Nam laø vuøng phuø sa ñaïi boä phaän naèm ôû caùc tænh Ñoàng Nai, Taây Ninh coù ñoä cao töø 15-100m. Beà maët ñòa hình khaù baèng phaúng, ñoä nghieâng töø Taây Baéc xuoáng Taây Nam. Phía Nam, laø vuøng phuø sa môùi goàm caùc tænh Bình Döông, Bieân Hoøa, chaïy veà phía bieån, ñoä cao trung bình töø 3- 15m. Phía Taây laø ñoàng baèng cao coù nhieàu ñoàn ñieàn vaø vöôøn caây aên traùi. Phía Ñoâng laø ñaàm laày vaø khu röøng Saùc ven bieån. Phía Taây Nam, laø vuøng truõng Ñoàng Thaùp Möôøi coù ñoä cao töø 2 - 4m. Muøa möa nöôùc soâng Cöûu Long daâng leân töø 1 - 3m, muøa khoâ nöôùc ruùt xuoáng thaønh vuøng ñaàm laày vôùi nhieàu baõi lau saäy, traøm, ñöôùc raäm raïp. - 22 -
23. Mieàn Ñoâng Nam boä coù nhieàu vuøng ñaát phì nhieâu, thích hôïp vôùi caùc caây coâng nghieäp nhö cao su, hoà tieâu, caø pheâ vaø caùc caây aên quaû. Caùc röøng caây nhaân taïo hình thaønh caùc vaønh ñai xung quanh caùc ñoâ thò. Caùc ñoàn ñieàn cao su nhö: Coâng ty cao su Mieàn Ñoâng, coâng ty ñoàn ñieàn Xuaân Loäc, coâng ty cao su Taây Ninh, coâng ty cao su Ñoâng Döông, coâng ty caùc ñoàn ñieàn cao su Michelin. Vuøng röøng nuùi vaø röøng baèng chieám 1/3 ñaát töï nhieân vôùi dieän tích 9.475km², noái lieàn töø cao nguyeân Lang-Biang, Di Linh (Laâm Ñoàng) tôùi caùc khu vöïc Baéc Taây Ninh, Bình Long, Phöôùc Long, Bieân Hoøa, Baø Ròa-Vuõng Taøu. Ñaëc ñieåm chung cuûa vuøng röøng nuùi laø cao daàn töø phía Taây leân phía Ñoâng Baéc, caøng ñi veà phía Ñoâng Baéc ñòa hình caøng cao, coù nhieàu röøng raäm vaø ñoàn ñieàn cao su. Taïi Taây Ninh, Bình Long, Phöôùc Long, Bình Döông, ñòa hình cao daàn töø Nam leân Baéc, nhieàu khu vöïc röøng kín ñaùo noái tieáp vôùi Campuchia, neân coù ñieàu kieän xaây döïng caùc caên cöù khaùng chieán nhö chieán khu Döông Minh Chaâu, chieán khu Ñ, nôi ñöùng chaân vöõng chaéc cuûa caùc cô quan laõnh ñaïo mieàn Nam vaø caùc ñôn vò chuû löïc cô ñoäng ñeå tieán coâng thaúng vaøo caùc muïc tieâu cuûa ñòch. Hieän nay, heä thoáng giao thoâng ôû mieàn Ñoâng Nam boä khaù phaùt trieån, bao goàm: ñöôøng boä, ñöôøng thuûy, ñöôøng saét. Heä thoáng ñöôøng khoâng phaùt trieån maïnh, trong ñoù coù saân bay Taân Sôn Nhaát vaø saân bay Bieân Hoøa laø hai saân bay caáp I. Heä thoáng ñöôøng khoâng khaù phaùt trieån, chieám 60 - 70% cuûa caû nöôùc, vaän chuyeån leân ñeán 2 trieäu löôït ngöôøi/naêm. Maïng löôùi ñöôøng boä ôû mieàn Ñoâng Nam boä ñöôïc xem laø heä thoáng ñöôøng saù toát nhaát ôû nöôùc ta. Thaønh phoá Hoà Chí Minh laø nôi trung taâm cuûa caùc con ñöôøng chieán löôïc huyeát maïch xuyeân Ñoâng Döông: Quoác loä soá 1A chaïy xuyeân suoát töø Baéc - 23 -
24. vaøo Nam thoâng sang Phnoâm Peânh; quoác loä soá 4 töø thaønh phoá Hoà Chí Minh ñeán caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöûu Long; quoác loä 13 töø thaønh phoá Hoà Chí Minh qua Bình Döông, Bình Phöôùc thoâng qua Campuchia ñeán Luoângphabaêng (Laøo), ñaây laø con ñöôøng gaén lieàn vôùi chieán dòch lòch söû Nguyeãn Hueä naêm 1972; quoác loä 51 töø Baø-Ròa -Vuõng Taøu ñeán Bieân Hoøa (Ñoàng Nai); quoác loä 14 töø Chôn Thaønh qua Ñoàng Xoaøi (Bình Phöôùc), qua Taây Nguyeân noái thaønh ñöôøng Hoà Chí Minh xuyeân quoác gia; ñöôøng 22 qua cöûa khaåu Moäc Baøi qua Campuchia ñang trôû thaønh con ñöôøng xuyeân AÙ raát quan troïng. Ngoaøi ra coøn coù raát nhieàu tænh loä, höông loä, ñöôøng loâ cao su vaø caùc loaïi ñöôøng noâng thoân khaùc chaïy ngang, doïc noái lieàn caùc quoác loä, lieân tænh loä, caùc vuøng ñaát, laøng maïc treân toaøn ñòa baøn mieàn Ñoâng Nam boä. Giao thoâng ñöôøng soâng cuõng khaù phaùt trieån; veà ñöôøng bieån, toång naêng löïc caùc caûng bieån ôû mieàn Ñoâng Nam boä ñaït xaáp xæ 30 trieäu taán/naêm. Nhìn chung mieàn Ñoâng Nam boä hieän nay coù heä thoáng giao thoâng vaän taûi khaù thuaän lôïi, naêng löïc vaän chuyeån chieám hôn 25% toång khoái löôïng caû nöôùc. Laø trung taâm giao thoâng vaän taûi cuûa caû nöôùc, mieàn Ñoâng Nam boä khoâng ngöøng gia taêng toác ñoä vaän taûi haønh khaùch trong nöôùc vaø quoác teá. Nhöõng con soâng lôùn ôû mieàn Ñoâng chaûy xuyeân suoát töø vuøng bieân giôùi vaø cao nguyeân phía Baéc- Ñoâng Baéc ñoå xuoáng ñoàng baèng vaø bieån Ñoâng. Soâng Beù phaùt nguyeân töø vuøng bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia chaûy qua Buø Ñoáp, Phöôùc Long ñoå vaøo soâng Ñoàng Nai. Soâng Ñoàng Nai laø soâng lôùn ôû mieàn Ñoâng coù chieàu daøi 500km phaùt nguyeân töø cao nguyeân Lang- Biang, löu vöïc roäng 38.600km², soâng coù nhieàu chi löu vaø phuï löu goàm: soâng La Ngaø, Soâng Beù, soâng Saøi Goøn, soâng Vaøm Coû, taïo thaønh heä thoáng giao thoâng ñöôøng thuûy chuû yeáu cuûa mieàn Ñoâng. Soâng Saøi Goøn phaùt nguyeân phía treân - 24 -
25. vuøng bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia chaûy qua ñòa phaän Taây Ninh, thò xaõ Thuû Daàu Moät, thaønh phoá Hoà Chí Minh, ñoå vaøo soâng Ñoàng Nai ôû Taân Thuaän Ñoâng. Soâng Vaøm Coû Ñoâng vaø Vaøm Coû Taây phaùt nguyeân töø Xvaâyrieâng (Campuchia), ñoå ra soâng Vaøm Coû taïi Caàn Ñöôùc, qua ñòa phaän Long An, Goø Coâng, roài thoaùt ra cöûa Xoaøi Raïp, raát thuaän lôïi cho vieäc giao thoâng ñöôøng thuûy. Soâng La Ngaø baét nguoàn töø Ñoâng Baéc huyeän Bình Tuy, Baûo Loäc (cöïc Nam Trung boä) ñoå ra soâng Ñoàng Nai, ñoaïn Ñònh Quaùn (Bieân Hoøa). Mieàn Ñoâng Nam boä naèm trong vuøng khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa caän xích ñaïo. Ñaëc ñieåm chung cuûa khí haäu Nam boä laø nhieät ñoä cao ñeàu trong naêm coù taùc ñoäng saâu saéc ñeán moâi tröôøng caûnh quan, coù aûnh höôûng lôùn caùc hoaït ñoäng quaân söï cuõng nhö veà noâng nghieäp. Thôøi tieát moät naêm chia thaønh 2 muøa: muøa möa töø thaùng 5 ñeán thaùng 11 ; muøa khoâ töø thaùng 12 ñeán thaùng 4 naêm sau. Cheá ñoä khí haäu, thôøi tieát mieàn Ñoâng aûnh höôûng lôùn ñeán hoaït ñoäng quaân söï. Veà muøa möa laày loäi, ñi laïi khoù khaên; ôû vuøng röøng nuùi ñoä aåm khaù cao deã phaùt sinh beänh taät, phöông tieän, vuõ khí deã bò ræ saét. Muøa khoâ raát thuaän lôïi cho hoaït ñoäng taùc chieán lôùn. 1. 1. 2. Ñaëc ñieåm xaõ hoäi - nhaân vaên vaø truyeàn thoáng yeâu nöôùc. Coäng ñoàng cö daân ôû mieàn Ñoâng Nam boä coù nhieàu thaønh phaàn daân toäc khaùc nhau sinh soáng. Sau khi Hieäp ñònh Geneøve kyù keát, cô caáu xaõ hoäi coù söï thay ñoåi lôùn. Haøng vaïn ngöôøi Baéc di chuyeån vaøo Nam, trong ñoù moät soá lôùn chuyeån vaøo caùc tænh ôû mieàn Ñoâng Nam boä, hình thaønh caùc khu dinh ñieàn ôû ven caùc truïc giao thoâng soá 1A, ñöôøng 20 ñi Ñaø Laït v.v Moät soá ñoâng daân chuùng ôû caùc tænh mieàn Trung laãn traùnh söï traû thuø cuûa Myõ Dieäm - 25 -
26. ñoái vôùi ngöôøi khaùng chieán cuõ cuõng di cö vaøo caùc tænh Nam boä, hình thaønh caùc khu daân cö nhö khu Baûy Hieàn vv Do ñaát laønh chim ñaäu neân daân soá taêng cô hoïc haøng naêm, bao goàm: ngöôøi Kinh chieám 80% daân soá, ña soá noâng daân soáng taäp trung ôû caùc vuøng ñoàng baèng, doïc ven bieån, ven soâng, ven caùc truïc loä giao thoâng. Trong giai ñoaïn trieån khai chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät”, ñaây laø moät trong caùc vuøng troïng ñieåm Myõ- Dieäm taäp trung thöïc hieän vieäc gom daân laäp aáp. Coâng nhaân soáng taäp trung ôû caùc khu coâng nghieäp ôû Saøi Goøn, Bieân Hoøa, Bình Döông vaø caùc ñoàn ñieàn cao su. Trong coäng ñoàng caùc daân toäc thieåu soá, ngöôøi Chaêm chieám moät nöõa trong soá caùc ñoàng baøo daân toäc coù treân toaøn Nam boä. ÔÛ Bình Long, Phöôùc Long, Baéc Taây Ninh, Long Khaùnh coù daân toäc Xtieâng, Chô Ro, Chaâu Maï, Mô Noâng. Ngöôøi Hoa ôû caùc ñoâ thò ñoàng baèng, taäp trung ñoâng ôû Chôï Lôùn, chieám 75% soá daân. Ngöôøi Khmer ôû Taây Ninh, Long An, Gia Ñònh, Bình Döông. Mieàn Ñoâng Nam boä coù khoaûng 3 trieäu tín ñoà thuoäc 6 toân giaùo khaùc nhau nhö: ñaïo Phaät, ñaïo Ki Toâ, ñaïo Cao Ñaøi, ñaïo Hoøa Haûo, ñaïo Hoài. Ñaïo Phaät coù tín ñoà ñoâng ñaûo nhaát vaø ñöôïc phaân boå khaép nôi ôû caùc ñòa phöông mieàn Ñoâng. Ñaïo Thieân Chuùa giaùo vaø ñaïo Tin Laønh laø hai giaùo phaùi cuûa ñaïo Kitoâ cö truù ôû caùc ñòa phöông: Baø Ròa – Vuõng Taøu, Bieân Hoøa, Bình Döông, Bình Phöôùc, thaønh phoá Hoà Chí Minh. Ñaïo Cao Ñaøi coù tín ñoà ôû Taây Ninh, Long An, Bình Döông, Gia Ñònh, Chôï Lôùn. Ñaïo Hoøa Haûo coù ñoâng tín ñoà ôû mieàn Taây Nam boä. Neàn vaên hoùa ôû mieàn Ñoâng Nam boä raát ña daïng, bao goàm neàn vaên hoùa daân gian cuûa baûn ñòa hoøa nhaäp haøi hoøa vôùi vaên hoùa töø caùc mieàn cuûa ñaát nöôùc mang ñeán, taïo neân moät saéc thaùi vaên hoùa ñaëc tröng cuûa neàn vaên - 26 -
27. hoùa Ñoàng Nai, goùp phaàn taïo neân “haøo khí Ñoàng Nai”. Beân caïnh ñoù, neàn vaên hoùa Chaêm cuõng ñöôïc löu giöõ baûn saéc trong coäng ñoàng daân toäc Chaêm. Mieàn Ñoâng Nam boä laø moät vuøng ñaát môùi khai phaù, cö daân hoäi tuï veà ñaây töø nhieàu ñòa phöông vôi nhieàu lyù do khaùc nhau Nhöng tuyeät ñaïi ña soá hoï laø nhöõng con ngöôøi ngheøo khoå, caàn cuø lao ñoäng, laøm chuû thieân nhieân vaø coù tinh thaàn, duõng khí ñaáu tranh choáng aùp böùc, boùc loät vaø töø ñoù hoï gaén boù vôùi nhau thaønh moät coäng ñoàng ñoaøn keát thoáng nhaát. Vì vaäy, khi coù giaëc ngoaïi xaâm, theo lôøi keâu goïi cuûa Ñaûng hoï phaùt huy tinh thaàn ñaïi ñoaøn keát daân toäc ñöùng leân hình thaønh moät maët traän thoáng nhaát choáng ngoaïi xaâm. Töø khi coù Ñaûng coäng saûn laõnh ñaïo, caùch maïng Vieät Nam noùi chung phong traøo caùch maïng ôû mieàn Ñoâng Nam boä noùi rieâng ñöôïc phaùt trieån caû chieàu roäng vaø chieàu saâu lieân tuïc ñaáu tranh, lieân tuïc tieán coâng keû thuø qua caùc cao traøo caùch maïng. Suoát 9 naêm khaùng chieán choáng Phaùp, trong ñieàu kieän voâ cuøng khoù khaên, gian khoå thieáu thoán moïi maët ôû moät chieán tröôøng bò ñòch bao vaây, phong toûa, xa söï chæ ñaïo cuûa Trung öông, döôùi söï laõnh ñaïo tröïc tieáp cuûa Xöù uûy quaân vaø daân mieàn Ñoâng Nam boä luoân phaùt huy tinh thaàn töï löïc, töï cöôøng anh duõng chieán ñaáu giaønh heát thaéng lôïi naøy ñeán thaéng lôïi khaùc. Phong traøo chieán tranh du kích phaùt trieån maïnh meõ ôû röøng nuùi, ñoàng baèng vaø ñoâ thò. Nhieàu khu caên cöù du kích hình thaønh, caùc caên cöù chieán ñaáu ñöôïc xaây döïng nhanh choùng, trôû thaønh moät heä thoáng caên cöù ñòa lieân hoaøn, ñan xen treân toaøn boä chieán tröôøng, taïo thaønh choã döïa vöõng chaéc cho caùc löïc löôïng vuõ trang ñuû söùc ngaên chaën, ñaùnh baïi caùc cuoäc haønh quaân caøn queùt cuûa ñòch. Phoái hôïp vôùi nhöõng ñoøn tieán coâng quaân söï ôû röøng nuùi, ñoàng baèng, phong traøo xuoáng ñöôøng ñaáu tranh cuûa hoïc sinh, sinh vieân, coâng nhaân vaø - 27 -
28. ñoàng baøo ôû ñoâ thò cuõng phaùt trieån. Ngaøy 9 thaùng 1 naêm 1950, hôn 2000 hoïc sinh, sinh vieân Saøi Goøn- Chôï Lôùn bieåu tình phaûn ñoái ñòch gieát haïi Traàn Vaên Ôn vaø ñaùm tang troø Ôn trôû thaønh moät cuoäc xuoáng ñöôøng ñaáu tranh cuûa haøng vaïn ñoàng baøo Saøi Goøn. Baûn lónh caùch maïng, truyeàn thoáng anh duõng chieán ñaáu beàn bæ, chòu ñöïng gian khoå hy sinh cuøng vôùi nhöõng kinh nghieäm voâ giaù tích luyõ ñöôïc trong 9 naêm khaùng chieán laø haønh trang ñeå quaân vaø daân mieàn Ñoâng Nam boä vöôït leân moïi thöû thaùch khoù khaên, gian khoå, aùc lieät, töøng böôùc phaùt trieån, chieán ñaáu vaø chieán thaéng trong cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, cöùu nöôùc, nhaát laø trong phong traøo choáng, phaù aáp chieán löôïc. 1. 2. CHÍNH SAÙCH CUÛA MYÕ ÑOÁI VÔÙI MIEÀN NAM VIEÄT NAM. 1. 2. 1. YÙ ñoà cuûa Myõ ñoái vôùi Vieät Nam. Trong khoaûng thôøi gian töø sau Hieäp ñònh Geneøve (1954) cho ñeán nhöõng naêm cuoái thaäp kyû 50 cuûa theá kyû XX, “cuoäc chieán tranh laïnh” giöõa phe xaõ hoäi chuû nghóa vaø phe ñeá quoác chuû nghóa dieãn ra gay gaét treân quy moâ toaøn caàu. Veà phía Myõ, trong ñaïi chieán theá giôùi laàn thöù hai (1939 – 1945), Myõ khoâng nhöõng ít bò thieät haïi maø coøn giaøu theâm (thu laõi lôùn khoaûng 114 tyû ñoâla), kinh teá phaùt trieån, saûn löôïng coâng nghieäp Myõ chieám 56% saûn löôïng theá giôùi tö baûn, saûn löôïng noâng nghieäp gaáp hai laàn saûn löôïng cuûa Anh- Phaùp-Taây Ñöùc-YÙ-Nhaät coäng laïi. Veà quaân söï, luïc quaân Myõ töø haøng thöù 17 tröôùc chieán tranh ñaõ vöôn leân haøng ñaàu, haûi quaân vaø khoâng quaân cuõng boû xa caùc nöôùc tö baûn khaùc. Ñaëc bieät Myõ ñoäc quyeàn vuõ khí haït nhaân cho ñeán naêm 1949, khi Lieân Xoâ thöû thaønh coâng vuõ khí haït nhaân cuûa mình. Naêm 1953, Eisenhower leân laøm Toång thoáng nöôùc Myõ. Ngay khi leân caàm quyeàn, Eisenhower ñaõ khaúng ñònh tham voïng laøm baù chuû theá giôùi cuûa - 28 -
29. Myõ “Ñònh meänh ñaët leân ñaát nöôùc chuùng ta traùch nhieäm laõnh ñaïo theá giôùi töï do” (Baùo New York Time ngaøy 21/1/1953)[70]. Eisenhower pheâ phaùn “Chính saùch ngaên chaën coäng saûn” (policy of containing Communism) cuûa chính phuû Truman, ñeà ra chính saùch “ñaåy luøi coäng saûn” (policy of rolling back Communism), ñoøi giaûi phoùng caùc nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa[70,tr.7]. Ñoái vôùi Vieät Nam töø ñaàu theá kyû XX, Myõ ñaõ coù yù ñoà xaâm löôïc. Töø sau naêm 1953, taäp ñoaøn Eisenhower– Nixon leân naém quyeàn ôû Nhaø Traéng, chuùng ñaõ choáng laïi xu höôùng cuûa Phaùp muoán giaûi quyeát chieán tranh thoâng qua thöông löôïng vôùi Vieät Nam Daân chuû Coäng hoøa. Trong cuoäc hoïp Hoäi ñoàng An ninh quoác gia ngaøy 8 thaùng 1 naêm 1954, Toång thoáng Myõ Eisenhower nhaán maïnh: “Myõ khoâng ñöôïc queân nhöõng lôïi ích quan troïng cuûa mình ôû khu vöïc naøy (Ñoâng Döông) ” “Ñoâng Döông nhö con ñeâ ñang bò roø ró vaø giaûi phaùp toát nhaát laø moù tay vaøo hôn laø ñeå caû con ñeâ bò cuoán troâi” [63,tr. 31]. Moät UÛy ban ñaëc bieät do Toång thoáng Myõ cöû ra nhaèm xem xeùt chính saùch ñoái vôùi Ñoâng Döông, thaùng 3 naêm 1954 ñaõ khuyeán caùo: Caàn ñaåy luøi khuynh höôùng chuû baïi cuûa Phaùp vaø khoâng ñeå Hoäi nghò Geneøve ñi tôùi moät thoûa thuaän naøo. Trong tröôøng hôïp Phaùp töø choái, Myõ seõ cuøng caùc “Quoác gia lieân keát” (Vieät Nam - Baûo Ñaïi, Laøo, Campuchia) tieáp tuïc cuoäc chieán tranh khoâng caàn coù Phaùp [63;tr.31]. Sau khi thaát baïi trong vieäc ngaên chaën kyù keát Hieäp ñònh Geneøve, ngaøy 24 thaùng 6 naêm 1954, ngoaïi tröôûng Myõ Dulles thoâng baùo cho caùc nhaø laõnh ñaïo Quoác hoäi Myõ raèng, coù theå vaõn hoài ñöôïc ñieàu gì ñoù taïi khu vöïc Ñoâng Nam AÙ, khoâng coøn daáu veát cuûa Phaùp. Myõ seõ thay Phaùp ñaûm nhaän traùch nhieäm baûo veä Laøo, Campuchia vaø Nam Vieät Nam. - 29 -
30. Tuy töø choái khoâng kyù keát vaøo tuyeân boá chung cuûa Hieäp ñònh Geneøve, nhöng Myõ cho raèng vieäc chia caét Vieät Nam laø cô hoäi cho Myõ xaây döïng löïc löôïng phi coäng saûn taïi Nam Vieät Nam. YÙ ñoà cuûa Myõ ñoái vôùi Nam Vieät Nam nhö sau: -Xaây döïng Nam Vieät Nam thaønh moät theå cheá quoác gia choáng Coäng, ñoái laäp ñoái vôùi mieàn Baéc. Khoâng coù thoûa hieäp, hieäp thöông toång tuyeån cöû theo tinh thaàn Hieäp ñònh Geneøve. -Thieát laäp moät chính phuû choáng coäng maïnh, hoaït ñoäng coù hieäu quaû, coù uy tín trong vaø ngoaøi nöôùc. -Taäp trung xaây döïng moät quaân ñoäi quoác gia vôùi quy moâ 10 sö ñoaøn ñuû söùc phaù hoaïi hay xaâm laêng baèng quaân söï ñeán töø mieàn Baéc, tieán leân khoáng cheá toaøn Ñoâng Döông. Xaõ hoäi mieàn Nam Vieät Nam coù söï chuyeån ñoäng saâu saéc, coù böôùc phaân hoùa môùi veà xaõ hoäi, kinh teá, chính trò nhaèm thöïc hieän chuû nghóa thöïc daân môùi cuûa Myõ. Thay chaân Phaùp, Myõ ñaõ aùp ñaët chuû nghóa thöïc daân môùi laøm cho xaõ hoäi mieàn Nam Vieät Nam thay ñoåi saâu saéc, coù böôùc phaân hoùa môùi veà xaõ hoäi, kinh teá, chính trò nhaèm thöïc hieän yù ñoà cuûa Myõ. 1. 2. 2. Myõ vaø chính quyeàn mieàn Nam phaù hoaïi Hieäp ñònh Geneøve, thi haønh chính saùch “toá coäng, dieät coäng”. Moät trong nhöõng yù ñoà cuûa Myõ laø phaù hoaïi cuoäc toång tuyeån cöû maø Hieäp ñònh Geneøve döï kieán seõ toå chöùc vaøo naêm 1956 ñeå taùi thoáng nhaát hai mieàn Nam - Baéc Vieät Nam. Toång thoáng Myõ Eisenhower cho raèng neáu toå chöùc toång tuyeån cöû, thì Hoà Chí Minh coù theå thu 80% soá phieáu [57,tr. 448],[449]. Do ñoù, Myõ chuû tröông phaù hoaïi hieäp thöông vaø toång tuyeån cöû - 30 -
31. nhaèm ngaên chaën thaéng lôïi cuûa Coäng saûn thoâng qua toång tuyeån cöû treân caû nöôùc. Maëc duø ñieàu 4 cuûa Hieäp ñònh Geneøve caám duøng caùch traû thuø hay phaân bieät ñoái xöû naøo ñoái vôùi caù nhaân hay toå chöùc vì lyù do hoaït ñoäng cuûa hoï trong luùc chieán tranh, nhöng sau khi tieáp quaûn mieàn Nam, Dieäm quyeát taâm traû thuø nhöõng ngöôøi tham gia khaùng chieán choáng Phaùp, tieâu dieät löïc löôïng caùch maïng vaø yeâu nöôùc. Chuùng chia thaønh ba loaïi daân: -Loaïi A: ñaûng vieân coäng saûn, ngöôøi tham gia khaùng chieán choáng Phaùp. -Loaïi B: thaân nhaân cuûa loaïi A hay cuûa ngöôøi ñi taäp keát ra Baéc. -Loaïi C: ngöôøi khoâng lieân quan ñeán hai loaïi treân. Sau khi caùn boä, boä ñoäi hoaøn taát vieäc taäp keát, Dieäm lieân tieáp môû nhieàu chieán dòch caøn queùt, nhö chieán dòch Töï Do ôû vuøng caên cöù U Minh cuõ, chieán dòch Phan Chu Trinh, chieán dòch Giaûi Phoùng, chieán dòch Trònh Minh Theá ôû caùc tænh töï do Lieân khu V cuõ, baét bôù nhöõng ngöôøi caùch maïng vaø yeâu nöôùc nhaèm khuûng boá vaø uy hieáp tinh thaàn quaàn chuùng. ÔÛ Ñoâng Nam boä, tænh Chôï Lôùn ñöôïc choïn laøm nôi thí ñieåm. Töø thaùng 3 naêm 1955, Dieäm phaùt ñoäng “chieán dòch toá coäng” treân quy moâ toaøn mieàn Nam, laäp UÛy ban chæ ñaïo toá coäng ôû boán caáp: trung öông, tænh, huyeän, xaõ. Phoái hôïp caùc löïc löôïng coâng daân vuï (thaønh laäp ngaøy 7/3/1955), caûnh saùt, maät vuï vôùi chính quyeàn, baûo an, daân veä, trong ñoù coù caû moät soá caùn boä ñaàu haøng phaûn boäi ñeå phaùt hieän nhöõng ñaûng vieân coäng saûn, nhöõng ngöôøi tham gia khaùng chieán choáng Phaùp; ñoàng thôøi buoäc ngöôøi daân toá giaùc; keâu goïi ñaûng vieân vaø nhöõng ngöôøi yeâu nöôùc ra ñaàu haøng, töï thuù. Dieäm baét giam nhöõng ngöôøi bò phaùt hieän vaøo caùc trung taâm caûi huaán, - 31 -
32. baét hoï tuyeân boá “ly khai vôùi coäng saûn”, toá caùo “toäi aùc cuûa coäng saûn”, baét xeù côø ñoû sao vaøng vaø côø buùa lieàm, xeù aûnh laõnh tuï caùch maïng. Nhöõng ngöôøi khoâng khuaát phuïc bò tra taán, ñaøy ñi Coân Ñaûo hay bò thuû tieâu. Theo leänh cuûa Myõ, Ngoâ Ñình Dieäm khaêng khaêng cöï tuyeät nhöõng ñeà nghò cuûa Chính phuû Vieät Nam Daân Chuû Coäng Hoøa veà hieäp thöông vaø toång tuyeån cöû. Ngaøy 18 thaùng 7 naêm 1957, Thuû töôùng Phaïm Vaên Ñoàng göûi coâng haøm cho Ngoâ Ñình Dieäm ñeà nghò nhaø caàm quyeàn hai mieàn Hieäp thöông veà vieäc toå chöùc toång tuyeån cöû vaø trong khi chôø ñôïi neân laäp laïi quan heä bình thöôøng giöõa hai mieàn. Ngaøy 26 thaùng 7, Dieäm baùc boû ñeà nghò treân. Tieáp ñoù ngaøy 7 thaùng 3 naêm 1958, Thuû töôùng Phaïm Vaên Ñoàng göûi coâng haøm ñeà nghò nhaø caàm quyeàn hai mieàn cöû ñaïi bieåu baøn baïc nhöõng bieän phaùp nhö cuøng giaûm quaân soá, laäp laïi quan heä bình thöôøng, ñeå nhaân daân hai mieàn töï do ñi laïi, göûi thö vaø böu thieáp, trao ñoåi mua baùn cuõng nhö baøn vieäc toå chöùc toång tuyeån cöû. Laàn nöõa, ngaøy 26 thaùng 4 naêm 1958, Dieäm ñöa ra tuyeân boá khöôùc töø ñeà nghò treân. Trong Hoäi nghò Trung öông môû roäng laàn thöù 10 hoïp töø ngaøy 15 thaùng 8 ñeán ngaøy 5 thaùng 10 naêm 1956, trong baûn baùo caùo cuûa Boä Chính trò ñaõ phaân tích tình hình mieàn Nam vaø söï chæ ñaïo cuûa Trung öông: “Baûn chaát cuoäc ñaáu tranh thoáng nhaát laø moät cuoäc ñaáu tranh caùch maïng nhöng töø tröôùc Trung öông khoâng ñeà ra moät caùch roõ reät laïi thieáu soùt trong vieäc nghieân cöùu tình hình ñaëc ñieåm nöôùc ta, nhaát laø ñaëc ñieåm tình hình mieàn Nam Cho neân trong nhöõng naêm qua söï laõnh ñaïo cuûa Trung öông coù nhieàu thieáu soùt. Ngay ñeán ñöôøng loái ñaáu tranh thoáng nhaát laø nhö theá naøo, maõi cho ñeán nay cuõng chöa ñeà ra moät caùch toaøn dieän Söï laõnh ñaïo cuûa - 32 -
33. Trung öông naëng veà ñaáu tranh phaùp lyù, ñaáu tranh ñeå thi haønh Hieäp ñònh Geneøve” [189,tr.423],[425],[ 590],[591]. Trong khi ñoù ôû mieàn Nam, cuøng vôùi vieäc deïp caùc giaùo phaùi vaø caùc löïc löôïng choáng ñoái, Dieäm quyeát tieâu dieät caùc löïc löôïng caùch maïng mieàn Nam maø Dieäm cho laø nguy hieåm nhaát. Ñeå taïo cô sôû phaùp lyù cho vieäc naøy, Dieäm cho ghi trong Hieán phaùp “Vieät Nam coäng hoøa” (26/10/1956) ñieàu 7: “Nhöõng haønh vi coù muïc ñích phoå bieán hoaëc thöïc hieän moät caùch tröïc tieáp hay giaùn tieáp chuû nghóa coäng saûn döôùi moïi hình thaùi ñeàu traùi vôùi caùc nguyeân taéc ghi trong hieán phaùp”[43,tr.81]. Ngaøy 21 thaùng 8 naêm 1956, Dieäm kyù duï soá 47 tröøng phaït nhöõng toäi phaïm choáng neàn an ninh quoác gia theo ñoù “moïi haønh ñoäng ñöôïc thöïc hieän trong hay cho baát cöù toå chöùc coäng saûn naøo ñeàu coù theå bò xöû töû hình”[124,tr.33]. Töø giöõa naêm 1956, Dieäm khôûi ñaàu giai ñoaïn II cuûa chieán dòch “toá coäng, dieät coäng”. Trong giai ñoaïn II naøy, moät maët Dieäm taêng quy moâ caùc chieán dòch caøn queùt cuûa quaân ñoäi chính quy vaøo caùc caên cöù cuõ, maët khaùc Dieäm sieát chaët caùc bieän phaùp kìm keïp ôû cô sôû, phaùt hieän “Vieät coäng naèm vuøng”, phoái hôïp toaøn dieän caùc maët quaân söï, haønh chính, maät vuï, caûnh saùt nhaèm muïc ñích dieät taän goác löïc löôïng caùch maïng, “bình ñònh” noâng thoân. ÔÛ mieàn Taây, toå chöùc chieán dòch Thoaïi Ngoïc Haàu do Döông Vaên Minh chæ huy. ÔÛ mieàn Ñoâng, Dieäm toå chöùc chieán dòch Tröông Taán Böûu do thieáu töôùng Mai Höõu Xuaân chæ huy töø 17 thaùng 7 naêm 1956 ñeán ngaøy 15 thaùng 12 naêm 1957 vôùi muïc tieâu: “tieâu dieät Vieät coäng, kieåm soaùt bieân giôùi, taùi laäp an ninh noâng thoân”[200,tr.167]. Theo nhaø söû hoïc Myõ Joseph Buttinger, trong hai chieán dòch naøy, quaân Dieäm ñaõ “phaïm voâ vaøn toäi aùc” - 33 -
34. (innumerable crimes) ñoái vôùi nhöõng ngöôøi coäng saûn, nhöõng ngöôøi bò tình nghi vaø daân laøng coù caûm tình vôùi caùch maïng. “Nhöõng ngöôøi bò baét thöôøng bò gieát vaø bò tra taán”[206,tr.1010]. Ñoái vôùi thaønh thò, ñaëc bieät laø Saøi Goøn – Chôï Lôùn, töø khi coù duï soá 47 vaø ñieàu 7 Hieán phaùp, chính quyeàn Dieäm caám moïi ngöôøi ñaáu tranh chính trò coâng khai choáng cheá ñoä Saøi Goøn, hoï bò chuïp muõ laø “Vieät coäng naèm vuøng” vaø coù theå tuyeân aùn töû hình. Töø khi phong traøo baûo veä hoøa bình (1954) vaø UÛy ban cöùu teá naïn nhaân chieán tranh (1955) bò khuûng boá, nhöõng ngöôøi caàm ñaàu bò baét bôù tuø ñaøy, thì khoâng moät toå chöùc ñaáu tranh chính trò coâng khai naøo khaùc ñöôïc thaønh laäp. Trong giai ñoaïn naøy, caùn boä, ñaûng vieân khoâng theå huy ñoäng quaàn chuùng toå chöùc caùc cuoäc ñaáu tranh nhö míttinh, bieåu tình, baõi chôï, baõi khoùa vì chính quyeàn Dieäm thaúng tay ñaøn aùp. Chæ coøn giai caáp coâng nhaân döïa vaøo caùc nghieäp ñoaøn hôïp phaùp, thænh thoaûng tieán haønh nhöõng cuoäc ñình coâng ñoøi taêng löông, giaûm ñieàu kieän lao ñoäng khaéc nghieät. Ñeå daäp taét phong traøo ñaáu tranh cuûa coâng nhaân, ngaøy 7 thaùng 11 naêm 1957, Dieäm kyù Duï soá 23 toå chöùc thanh loïc caùc nghieäp ñoaøn, ra leänh giaûi taùn 30 nghieäp ñoaøn bò tình nghi laø coù Coäng saûn xaâm nhaäp, baét giam 200 caùn boä nghieäp ñoaøn bò xem laø “Vieät coäng naèm vuøng”. ÔÛ vuøng khaùng chieán cuõ mieàn Ñoâng Nam boä vaø ngoaïi oâ Saøi Goøn, Dieäm huy ñoäng quaân chuû löïc, baûo an toå chöùc hai cuoäc haønh quaân khaùc mang teân Nguyeãn Traõi vaø Hoàng Chaâu gaây ra nhieàu tang toùc cho nhaân daân. Chuùng baét bôù giam caàm baát kyø nhöõng ai maø chuùng nghi laø caùn boä, ñaûng vieân. Ngöôøi bò baét phaûi “saùm hoái”, quyø goái treâân nhöõng choàng gaïch xeáp cao cheânh veânh, döôùi maët ñaát coù caém choâng saét, maét phaûi nhìn thaúng vaøo - 34 -
35. aûnh Ngoâ Ñình Dieäm, beân caïnh laø ngoïn ñeøn ñieän coâng xuaát haøng traêm watt. Trong phoøng saùm hoái ñoát nhang ñeøn, khoùi xoâng ñeán ngaït thôû. Coù nhieàu ngöôøi bò ngaát xæu; neáu cöïa mình thì boïn aùc oân xoâng vaøo ñaùnh, ai ngaõ nhaøo thì bò choâng ñaâm raùch caû ngöôøi. Neáu ai khoâng chòu khai baùo bò quy laø “Vieät coäng cöùng ñaàu, ngoan coá”, thì seõ bò choân soáng hoaëc ñöa ñi thuû tieâu. Töø giöõa naêm 1956 ñeán ñaàu naêm 1959, soá ngöôøi bò baét tuø ñaøy ngaøy caøng ñoâng. Caùc nhaø tuø, traïi giam ñoâng ngheït tuø chính trò. Chính quyeàn Dieäm phaûi laäp theâm nhieàu traïi taäp trung nhö: Taân Hieäp (Bieân Hoøa), Thuû Ñöùc, Phuù Lôïi (Thuû Daàu Moät), Hoøn Döøa (Phuù Quoác), Coân Ñaûo. Trong noäi thaønh Saøi Goøn môû theâm: ñeà lao Gia Ñònh, Traïi Leâ Vaên Duyeät, khu P42 trong Sôû Thuù. Trong caùc traïi giam, coâng an, maät vuï tra taán tuø nhaân raát daõ man nhö ñoùng ñinh vaøo caùc ñoát xöông chaân, tay laøm cho chaân tay caùc naïn nhaân bò co quaép, khoâng bao giôø hoài phuïc ñöôïc. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi goïi laø “Vieät coäng naèm vuøng”, chuùng baét ñöùng choáng tay vaøo töôøng, ngöôøi ñoå veà tröôùc, hai beân gaùy treo hai ngoïn ñeøn coâng xuaát töø 500 ñeán 1.000 watt, laøm cho naïn nhaân bò phaùt ñieân. Trong traïng thaùi ñoù, chuùng thay nhau thaåm vaán, tra hoûi lieân tuïc cho ñeán khi ngöôøi tuø bò baát tænh. Ñoái vôùi nöõ tuø, chuùng caøng tra taán daõ man, nhö baét loät traàn truoàng, caém ñieän vaøo nhöõng nôi nhaïy caûm treân thaân theå, duøng gaäy tre, ve chai, raén ñoäc nheùt vaøo cöûa mình nhaèm huûy hoaïi thaân theå chò em [200,tr.177]. ÔÛ nhaø tuø Coân Ñaûo, töø thaùng 3 naêm 1957 ñeán cuoái naêm 1958, chuùng ñaøy hôn 3.000 tuø chính trò vôùi cheá ñoä giam caàm cöïc kyø taøn baïo. Khoâng chòu noåi caûnh ñoïa ñaøy, tuø nhaân buoäc phaûi ñaáu tranh Chæ trong voøng hai naêm coù ñeán haøng traêm ngöôøi hy sinh, bò vuøi laáp trong nghóa ñòa Haøng Döông [200,tr.177]. - 35 -
36. Ngaøy 11 thaùng 1 naêm 1956, Dieäm ra duï soá 6, buoäc nhöõng ngöôøi bò coi laø nguy hieåm cho quoác phoøng, an ninh phaûi an trí taïi traïi giam, hoaëc cöôõng böùc cö truù taïi ñòa ñieåm nhaát ñònh, neáu khoâng chaáp haønh seõ bò phaït tuø töø 6 thaùng ñeán 2 naêm. Tieáp ñoù ngaøy 21 thaùng 8 naêm 1956, Dieäm laïi ra duï soá 47 keát aùn töû hình baát cöù ai haønh ñoäng cho moät toå chöùc bò xem laø coäng saûn. Taøi lieäu Laàu Naêm Goùc thöøa nhaän: “Trong caùi goïi laø chieán dòch toá coäng baét ñaàu töø muøa heø 1955, coù töø 50 ngaøn ñeán 100 ngaøn ngöôøi bò baét vaøo caùc traïi giam. Nhöng nhieàu ngöôøi bò giam chaúng phaûi laø Coäng saûn” [125, tr.71] . Moät taùc giaû Myõ Alexander Kendrick cho bieát : “Hôn 50 ngaøn ngöôøi bò baét vaø 75 ngaøn ngöôøi bò gieát” [85, tr.73]. 1. 2. 3. Myõ vaø chính quyeàn Dieäm loaïi Phaùp vaø caùc phaàn töû thaân Phaùp, thaønh laäp quoác gia choáng Coäng ôû mieàn Nam Vieät Nam. Myõ gaây söùc eùp ñeå Phaùp vaø Baûo Ñaïi ñöa Ngoâ Ñình Dieäm veà naém chöùc thuû töôùng chính phuû Quoác gia Vieät Nam vaø sau ñoù pheá truaát Baûo Ñaïi leân laøm Toång thoáng. Ngaøy 7 thaùng 7 naêm 1954, chính phuû Dieäm ñöôïc thaønh laäp, goàm 9 boä. Ngaøy 9 thaùng 10 naêm 1954, Dieäm caùch chöùc Trung töôùng Nguyeãn Vaên Hinh, toång tham möu tröôûng Quaân ñoäi quoác gia, vieän côù Hinh coù quoác tòch Phaùp vaø cöû thieáu töôùng Leâ Vaên Tî leân thay, vì Tî ñaõ ngaû theo Dieäm. Hinh cuøng moät soá töôùng taù thaân Phaùp chuaån bò laät ñoå Dieäm. Bieát tin, töôùng Odaniel (chæ huy MAAG) vaø ñaïi taù Lansdale (chæ huy SMM) noùi thaúng vôùi Hinh: neáu laøm ñaûo chính, Myõ seõ ngöng vieän trôï. Ngaøy 29 thaùng 3 naêm 1955, Dieäm caùch chöùc Laïi Vaên Sang, toång giaùm ñoác caûnh saùt quoác gia, cöû Nguyeãn Ngoïc Leã leân thay. Vì Sang laø ngöôøi cuûa Bình Xuyeân, neân Bình Xuyeân ñaùnh traû quaân cuûa Dieäm aùc lieät nhieàu ngaøy trong - 36 -
37. thaønh phoá. Ñöôïc Myõ chi vieän, quaân cuûa Dieäm ñaùnh baät quaân Bình Xuyeân ra khoûi thaønh phoá, truy kích ñeán Röøng Saùc. Dieäm duøng thuû ñoaïn söû duïng tieàn baïc, ñòa vò loâi keùo caùc ngöôøi caàm ñaàu caùc giaùo phaùi Cao Ñaøi Taây Ninh vaø Hoøa Haûo. Nhöõng ai khoâng chòu quy thuaän, Dieäm duøng baïo löïc quaân söï ñeå ñaøn aùp. Dieäm môû caùc chieán dòch Ñinh Tieân Hoaøng, Nguyeãn Hueä, Thoaïi Ngoïc Haàu, Tröông Taán Böûu, cuoäc haønh quaân Thaêng Long ñeå taûo thanh quaân caùc giaùo phaùi thaân Phaùp. Phaàn lôùn caùc nhoùm giaùo phaùi laàn löôït ñaàu haøng, hoaëc bò baét, bò gieát. Nhaân cô hoäi naøy ta ñaõ lôïi duïng maâu thuaãn giöõa chính quyeàn Myõ-Dieäm vôùi caùc giaùo phaùi vaän ñoäng hoï ñi theo caùch maïng choáng laïi Dieäm. Töø thaùng 4 naêm 1955, ôû Nam boä coù nhieàu boä phaän giaùo phaùi ñi veà vôùi caùch maïng. Cuï theå laø soá taøn quaân cuûa Hoøa Haûo chaïy veà vôùi caùch maïng mang theo gaàn 1.000 khaåu suùng caùc loaïi; moät ñôn vò löïc löôïng Bình Xuyeân goàm 200 ngöôøi coù ñaày ñuû trang bò theo caùch maïng xuoáng Ñoàng Thaùp Möôøi xaây döïng caên cöù; Taây Ninh coù 500 lính Cao Ñaøi keùo veà chieán khu Döông Minh Chaâu theo caùch maïng Töø thaùng 8 naêm 1954, Hoäi ñoàng tham möu tröôûng lieân quaân Myõ ñaõ keâu goïi Phaùp ruùt quaân hoaøn toaøn ra khoûi mieàn Nam. Quaân soá cuûa Phaùp giaûm daàn. Giöõa naêm 1955 laø 65.000; cuoái naêm 1955 coøn 35.000; thaùng 2 naêm 1956 coøn 15.000 vaø ñeán thaùng 3 naêm 1956 chæ coøn 3.000. Ñeán ngaøy 28 thaùng 4 naêm 1956, Boä Toång chæ huy quaân Phaùp giaûi theå, töôùng Pierre Jacquot laøm leã cuoán côø vaø ñeán ngaøy 30 thaùng 4 naêm 1956, ngöôøi lính Phaùp cuoái cuøng ruùt khoûi mieàn Nam, chaám döùt gaàn moät theá kyû hieän dieän quaân söï cuûa Phaùp ôû Vieät Nam [70,tr.49]. - 37 -
38. Sau thaùng 7 naêm 1954, Myõ ñöa Ngoâ Ñình Dieäm veà mieàn Nam Vieät Nam vôùi yù ñoà taïo döïng moät con baøi choáng Coäng, vôùi söùc maïnh tieàn cuûa vaø vuõ khí cuûa Myõ, Myõ-nguïy tin raèng Dieäm “coù theå thaønh coâng ôû nôi Phaùp thaát baïi”. Myõ ñeà cao Dieäm ñaõ töøng boân ba ôû nöôùc ngoaøi, Myõ hy voïng Dieäm seõ trôû thaønh laõnh tuï cho Nam Vieät Nam [70,tr.17]. Ñöôïc söï baûo trôï ñaéc löïc cuûa Myõ, Dieäm baét ñaàu naém vaø ñieàu haønh boä maùy nhaø nöôùc. Dieäm – Nhu ñöa ra thuyeát “Duy linh nhaân vò”, choáng laïi chuû nghóa duy vaät bieän chöùng. Ñöa ra chính saùch xaõ hoäi “Thaêng tieán caàn lao – Ñoàng tieán xaõ hoäi”, höùa heïn ñöa ñeán cho mieàn Nam moät cuoäc soáng phoàn vinh vôùi vieän trôï cuûa Myõ. Nhu laäp ñaûng Caàn lao quy tuï nhöõng tay chaân coát caùn; laäp ra phong traøo caùch maïng quoác gia, Thanh nieân coäng hoøa, Phuï nöõ coäng hoøa, Taäp ñoaøn coâng daân. Nhöng vieäc quan troïng coù yù nghóa quyeát ñònh ñoái vôùi chính quyeàn cuûa Dieäm laø xaây döïng ngay moät quaân ñoäi maïnh, vì chuùng cho raèng caàn coù moät quaân ñoäi maïnh môùi coù theå laøm oån ñònh chính phuû. Tính ñeán cuoái naêm 1954, quaân ñoäi quoác gia nguïy coù 216.997 ngöôøi, trong ñoù coù 179.179 quaân chính quy, 37.800 quaân phuï löïc[70,tr.39]. Trong 8 thaùng ñaàu naêm 1955, Dieäm thaønh laäp 10 sö ñoaøn (goàm 4 sö ñoaøn daõ chieán, 6 sö ñoaøn khinh chieán). Ngaøy 20 thaùng 8 naêm 1955, laäp hai quaân chuûng Haûi quaân vaø Khoâng quaân. Ngoaøi ra Dieäm coøn laäp theâm baûo an, daân veä. Töø 1 thaùng 6 naêm 1955, coá vaán Myõ tröïc tieáp huaán luyeän quaân ñoäi Dieäm [70,tr.39]. Ñeå taêng cöôøng giuùp Dieäm, ngoaøi phaùi boä MAAG (coá vaán vieän trôï) vaø phaùi boä SMM (toå chöùc tình baùo), ngaøy 8 thaùng 11 naêm 1954, töôùng J. Lawton Collins, nguyeân tham möu tröôûng luïc quaân Myõ ñöôïc taêng cöôøng sang mieàn Nam döôùi danh nghóa laø ñaïi söù ñaëc bieät, ñaïi dieän cuûa Toång - 38 -
39. thoáng Myõ beân caïnh Dieäm. Chính phuû Myõ coøn hôïp ñoàng vôùi tröôøng Ñaïi hoïc bang Michigan cöû khoaûng 20 giaùo sö, tieán só, chuyeân gia sang Saøi Goøn giuùp soaïn thaûo hieán phaùp, vaïch keá hoaïch ñieàn ñòa, toå chöùc boä maùy caûnh saùt, maät vuï Nhö vaäy, Myõ ñaõ giuùp Ngoâ Ñình Dieäm toaøn dieän nhaèm thöïc hieän möu ñoà laäp moät chính phuû choáng coäng maïnh ôû mieàn Nam Vieät Nam. 1. 3. PHONG TRAØO ÑAÁU TRANH CAÙCH MAÏNG CUÛA NHAÂN DAÂN MIEÀN ÑOÂNG NAM BOÄ NHÖÕNG NAÊM 1954-1960. 1. 3. 1. Phong traøo ñaáu tranh ñoøi thi haønh Hieäp ñònh Geneøve, ñoøi caùc quyeàn lôïi daân sinh, daân chuû, choáng “caûi caùch ñieàn ñòa”. Ngay töø tröôùc khi hieäp ñònh Geneøve ñöôïc kyù keát, taïi Hoäi nghò laàn thöù 6 cuûa Ñaûng, Hoà Chuû tòch ñaõ nhaän ñònh: “Tranh laáy hoøa bình khoâng phaûi laø moät vieäc deã, noù laø moät cuoäc ñaáu tranh tröôøng kyø, gian khoå, phöùc taïp” [88,tr.586]. Ngaøy 22 thaùng 7 naêm 1954, trong lôøi keâu goïi nhaân dòp Hieäp ñònh Geneøve ñöôïc kyù keát, Chuû tòch Hoà Chí Minh xaùc ñònh: “Ñaáu tranh ñeå cuûng coá hoøa bình, thöïc hieän thoáng nhaát, hoaøn thaønh ñoäc laäp, daân chuû cuõng laø moät cuoäc ñaáu tranh laâu daøi vaø gian khoå” [89,tr.3]. Nhaèm ñaáu tranh ñoøi ñòch thi haønh Hieäp ñònh Geneøve, thöïc hieän vieäc Hieäp thöông toång tuyeån cöû giöõa hai mieàn, ngay chieàu 1 thaùng 8 naêm 1954. Phong traøo baûo veä hoøa bình Saøi Goøn – Chôï Lôùn goàm nhieàu vò nhaân só, trí thöùc coù danh tieáng ñaõ laäp Ban saùng laäp ñoøi laøm cho hoøa bình ôû Ñoâng Döông ñöôïc cuûng coá, thoáng nhaát ñaát nöôùc ñöôïc thöïc hieän baèng toång tuyeån cöû töï do theo tinh thaàn Hieäp ñònh Geneøve. “Phong traøo hoøa bình” ôû Saøi Goøn ñöôïc thaønh laäp vaø nhanh choùng hoaït ñoäng lan ra caùc ñoâ thò, thoân queâ mieàn Nam. Toå chöùc naøy ñöôïc nhieàu giôùi quaàn chuùng tham gia vì noù ñaùp - 39 -
40. öùng ñuùng yeâu caàu nguyeän voïng hoøa bình cuûa nhaân daân. Cô quan Thaønh uyû Ñaûng lao ñoäng Vieät Nam ôû Saøi Goøn ñaõ chæ ñaïo vaø xaây döïng phong traøo thaønh moät trong nhöõng löïc löôïng noøng coát ñeå laõnh ñaïo ñaáu tranh. Thaùng 12 naêm 1954, taïi Hoäi nghò An Bieân (Caø Mau), Xöù uyû Nam boä ñaõ ñöôïc thaønh laäp do ñoàng chí Leâ Duaån (ñöôïc Trung öông Ñaûng cöû ôû laïi mieàn Nam) laøm bí thö, heä thoáng chæ ñaïo caùch maïng ôû mieàn Nam ñöôïc cuûng coá moät böôùc. Khu V vaø Nam boä ñeàu thoáng nhaát vôùi chuû tröông döïa vaøo nhöõng ñieàu khoaûn cuûa Hieäp ñònh Geneøve maø ñaáu tranh vaø loâi keùo dö luaän, giöõ vöõng vaø ñaåy maïnh cuoäc ñaáu tranh chính trò . Ngaøy 12 thaùng 6 naêm 1956, Boä Chính trò ra nghò quyeát, noäi dung coù ñoaïn: “Hình thöùc ñaáu tranh cuûa ta trong toaøn quoác hieän nay laø ñaáu tranh chính trò, khoâng phaûi ñaáu tranh vuõ trang, noùi nhö theá khoâng coù nghóa laø tuyeät ñoái khoâng duøng vuõ trang töï veä trong nhöõng hoaøn caûnh nhaát ñònh, hoaëc khoâng taän duïng nhöõng löïc löôïng vuõ trang cuûa caùc giaùo phaùi choáng Dieäm Caàn cuûng coá löïc löôïng vuõ trang vaø baùn vuõ trang hieän coù vaø xaây döïng caên cöù laøm choã döïa. Ñoàng thôøi xaây döïng cô sôû quaàn chuùng vöõng maïnh laøm ñieàu kieän caên baûn ñeå duy trì vaø phaùt trieån löïc löôïng vuõ trang Toå chöùc töï veä trong quaàn chuùng nhaèm baûo veä cuoäc ñaáu tranh cuûa quaàn chuùng vaø giaûi thoaùt caùn boä khi caàn thieát” [194,tr.253],[590]. Trong hai naêm 1955 -1956, nhieàu ñôït ñaáu tranh quy moâ vöøa vaø lôùn dieãn ra ôû Saøi Goøn - Chôï Lôùn vaø treân toaøn mieàn Nam. Nhaân daân ñaáu tranh ñoøi chính quyeàn hai mieàn Hieäp thöông, laäp quan heä bình thöôøng giöõa hai mieàn vaø ñoøi toång tuyeån cöû thoáng nhaát ñaát nöôùc theo tinh thaàn Hieäp ñònh Geneøve. - 40 -
41. Ngaøy 6 thaùng 6 naêm 1955, Chính phuû Vieät Nam Daân Chuû Coäng Hoøa ra tuyeân boá saün saøng môû hoäi nghò Hieäp thöông vôùi chính quyeàn mieàn Nam nhöng Myõ-Dieäm ñaõ khaêng khaêng töø choái. Laäp töùc khaép nôi ôû mieàn Nam daáy leân nhöõng cuoäc ñaáu tranh phaûn ñoái Myõ Dieäm, ñoøi môû hoäi nghò Hieäp thöông vaø noái laïi quan heä Baéc Nam. Ngaøy 3 thaùng 7 naêm 1955, haøng ngaøn ñoàng baøo Saøi Goøn ñaõ bieåu tình ñoøi Hieäp thöông toång tuyeån cöû thoáng nhaát Toå quoác, ñoøi traû laïi töï do cho nhöõng ngöôøi trong “UÛy ban cöùu trôï naïn nhaân chieán tranh”, chính quyeàn Dieäm ñaõ cho quaân ñoäi vaø caûnh saùt ñeán ñaøn aùp cuoäc bieåu tình naøy. Ngaøy 10 thaùng 7 naêm 1955, dieãn ra cuoäc toång baõi coâng, baõi thò cuûa gaàn 80% lao ñoäng vaø nhaân daân caùc giôùi caùc ngaønh thaønh phoá Saøi Goøn. Cuoäc baõi coâng ñaõ laøm cho thaønh phoá ngöøng hoaït ñoäng hoaøn toaøn. Phoái hôïp vôùi phong traøo ñoøi thi haønh Hieäp ñònh Geneøve, ôû Saøi Goøn, Chôï Lôùn, Gia Ñònh phong traøo ñaáu tranh cuûa coâng nhaân, lao ñoäng, hoïc sinh sinh vieân, tieåu thöông dieãn ra lieân tuïc. Trong ba thaùng ñaàu naêm 1955, Saøi Goøn – Gia Ñònh coù 30 cuoäc ñaáu tranh cuûa haøng traêm ngaøn coâng nhaân tham gia ñình coâng; tieâu bieåu nhö cuoäc ñaáu tranh cuûa 800 coâng nhaân cuûa nhaø maùy ñieän Saøi Goøn loâi cuoán 200 ngaøn coâng nhaân lao ñoäng baõi coâng höôûng öùng. Hoaëc cuoäc ñaáu tranh cuûa coâng nhaân FACI noå ra coù 128 nghieäp ñoaøn vaø chò em tieåu thöông 48 chôï höôûng öùng. Ngaøy 1 thaùng 5 naêm 1956, tröôùc khí theá ñaáu tranh cuûa coâng nhaân lao ñoäng, Dieäm trôû maët ra leänh baét bôù ñaøn aùp coâng nhaân trong cuoäc míttinh, bieåu tình cuûa 200 ngaøn coâng nhaân lao ñoäng vaø ñaïi bieåu caùc giôùi, caùc ngaønh tham döï. ÔÛ caùc tænh, nhaân dòp nhöõng ngaøy leã lôùn nhö: Quoác teá lao ñoäng 1 thaùng 5, kyû nieäm Hai Baø Tröng, Quoác teá phuï nöõ 8 thaùng 3, kyû nieäm ngaøy sinh Chuû tòch Hoà Chí Minh 19 thaùng 5 ñaõ dieãn ra phong traøo ñaáu tranh ñoøi hieäp thöông toång tuyeån cöû. Caùc cô sôû - 41 -
42. caùch maïng ñaõ vaän ñoäng quaàn chuùng noâng thoân keùo ra thò xaõ ñoøi hieäp thöông toång tuyeån cöû, thoáng nhaát ñaát nöôùc keát hôïp caùc yeâu saùch ñoøi caûi thieän daân sinh, daân chuû. Phong traøo ñaáu tranh gaén vôùi vieäc phaùt trieån caùc nghieäp ñoaøn, taêng cöôøng ñoaøn keát caùc giôùi coâng nhaân. Ñeå choáng laïi cuoäc baàu cöû Quoác hoäi laäp hieán cuûa chính phuû Dieäm vaø ñoøi Hieäp thöông toång tuyeån cöû, toaøn Nam boä phaùt ñoäng cuoäc ñaáu tranh thoáng nhaát töø ngaøy 20 thaùng 10 naêm 1955 ñeán ngaøy 26 thaùng 2 naêm 1956. Cuoäc ñaáu tranh dieãn ra döôùi nhieàu hình thöùc phong phuù nhö bieåu tình, ñình coâng, baõi thò . ÔÛ noâng thoân, nhieàu cuoäc bieåu tình thu huùt ñeán 80 – 90% nhaân daân höôûng öùng. Caùc cuoäc ñaáu tranh ñaõ loâi keùo caùc giaùo phaùi cuøng tham gia. Töø giöõa naêm 1955, ngoïn löûa ñaáu tranh cuûa quaàn chuùng caùch maïng baét ñaàu ñöôïc noåi leân [43,tr.48]. Ñeå ñoái phoù laïi, treân khaép mieàn Nam, nhaát laø vuøng caên cöù khaùng chieán cuõ, Myõ-nguïy ñaøn aùp khuûng boá caùc cuoäc ñaáu tranh cuûa quaàn chuùng nhaân daân raát caêng thaúng. Ngöôøi daân bò ñe doïa veà tính maïng, bò cöôùp ñoaït veà ruoäng ñaát vaø taøi saûn; caùn boä, ñaûng vieân, du kích bò truy luøng baét gieát vaø phaûi “ñieàu laéng” (chuyeån sang vuøng khaùc hoaït ñoäng), hoaëc maát lieân laïc hoaït ñoäng. Löïc löôïng caùch maïng vaø phong traøo caùch maïng ñöùng tröôùc tình traïng bò toån thaát nghieâm troïng vaø bò ñaåy luøi xuoáng möùc gaàn nhö thoaùi traøo. Tröôùc tình theá caùch maïng caáp baùch, ñoàng chí Leâ Duaãn coù yù töôûng soaïn thaûo baûng “Ñeà cöông ñöôøng loái caùch maïng Vieät Nam ôû mieàn Nam”. YÙ töôûng ñoù ñöôïc nhen nhoùm töø cuoái naêm 1955 ôû Caø Mau vaø sau ñoù ôû Beán Tre. Nhöng ñeán khi Vaên phoøng Xöù uûy Nam boä chuyeån leân Saøi Goøn naêm 1956, ñoàng chí Leâ Duaån môùi coù ñieàu kieän soaïn thaûo thaønh vaên baûn. Ñeà cöông Ñöôøng loái caùch maïng mieàn Nam coù hai noäi dung quan troïng: moät laø, - 42 -
43. xaùc ñònh tính chaát cuûa xaõ hoäi mieàn Nam (Chính quyeàn mieàn Nam hieän nay khoâng chæ laø chính quyeàn do boïn thöïc daân cuõ vaø phong kieán baïi traän ñeå laïi maø laø con ñeû cuûa chuû nghóa thöïc daân môùi cuûa moät teân ñeá quoác xaâm löôïc ñöông muoán gaây chieán tranh laø ñeá quoác Myõ); vaø hai laø khaúng ñònh: “Ñeå choáng laïi Myõ –Dieäm nhaân daân mieàn Nam chæ coù moät con ñöôøng vuøng leân ñeå cöùu nöôùc vaø töï cöùu mình. Ñoù laø con ñöôøng caùch maïng. Ngoaøi con ñöôøng ñoù khoâng coù con ñöôøng naøo khaùc”[31,tr.30]. Hoäi nghò Xöù uyû Nam boä hoïp taïi Phnoâm-Peânh (Campuchia) cuoái naêm 1956, ñaàu naêm 1957 do Leâ Duaån chuû trì ñaõ thoâng qua “Ñeà cöông Ñöôøng loái caùch maïng mieàn Nam” vaø ñeà aùn vuõ trang tuyeân truyeàn (do Nguyeãn Minh Ñöôøng - Bí thö Trung Nam boä, trình baøy theo söï chæ ñaïo cuûa Leâ Duaån). Ñaàu naêm 1958, qua ñôït hoïc taäp taøi lieäu cuûa Trung öông vaø ñeà cöông Ñöôøng loái Caùch maïng mieàn Nam, Ban Thöôøng vuï Xöù uûy ñaõ hoïp hoäi nghò vaø ñaõ coù coâng vaên göûi caùc khu uûy truyeàn ñaït noäi dung chæ ñaïo cuûa Xöù uûy veà 4 noäi dung: 1-Nhieäm vuï chieán löôïc vaø ñoái töôïng caùch maïng mieàn Nam. Nhieäm vuï tröôùc maét vaø ñoái töôïng caàn ñaùnh ñoå tröôùc maét. 2-Phaûi ñöùng treân tinh thaàn naøo maø vaän duïng saùch löôïc. 3-Nhaän ñònh veà chính quyeàn lieân hieäp daân chuû coù tính chaát daân toäc ñoäc laäp. 4-Vaán ñeà caùch maïng baïo löïc [43,tr.76]. Tuy nhieân, do söï chæ ñaïo cuûa Trung öông vaø cuûa Xöù uûy vaãn laáy ñaáu tranh phaùp lyù vaø ñaáu tranh chính trò laøm chính, neân phong traøo caùch maïng tieáp tuïc gaëp nhieàu khoù khaên. Caùc caáp uûy vaø ñaûng vieân bò taøn saùt daõ man; ôû mieàn Nam haàu nhö khoâng coøn nôi naøo ñöùng chaân an toaøn, ñeán möùc ñoàng - 43 -
44. chí Leâ Duaån phaûi ñeà nghò Xöù uûy taïm thôøi dôøi sang Campuchia hoaït ñoäng. Tình hình treân cho thaáy, chuû tröông chæ laáy hình thöùc ñaáu tranh phaùp lyù vaø ñaáu tranh chính trò ñeå choáng laïi haønh ñoäng khuûng boá ñieân cuoàng cuûa ñòch ñaõ khoâng coøn thích hôïp. Ñòch ñaõ söû duïng löïc löôïng, phöông tieän chieán tranh, thöïc hieän nhieàu bieän phaùp khoác lieät ñeå choáng laïi nhaân daân yeâu nöôùc. Nhaân daân vaãn phaûi tuaân theo luaät leä cuûa ñòch, khi coù ngöôøi laï ñeán xoùm aáp, ñeán nhaø vaãn phaûi ñaùnh moõ baùo ñoäng, keå caû con em vaø baïn beø thaân thích cuûa mình. Khoâng chòu noåi söï khuûng boá ñaøn aùp cuûa keû thuø, nhieàu ngöôøi daân kieán nghò leân Baùc Hoà cho pheùp nhaân daân ñaáu tranh vuõ trang. Haàu heát caùc ñòa phöông ñeàu bí maät thaønh laäp ñoäi vuõ trang töï veä. Giöõa naêm 1958, Boä chæ huy quaân söï mieàn Ñoâng ñöôïc thaønh laäp. Ñeán naêm 1959, toaøn mieàn Nam coù 139 trung ñoäi vuõ trang taäp trung vaø vuõ trang tuyeân truyeàn, haøng traêm toå töï veä. Khoâng töï giôùi haïn trong nhöõng hoaït ñoäng töï veä vaø hoã trôï cho ñaáu tranh chính trò nöõa, caùc löïc löôïng vuõ trang quaàn chuùng tieán leân dieät teà tröø gian, dieät aùc phaù kìm. Taøi lieäu Maät Laàu naêm goùc xaùc nhaän naêm 1958 coù 193 vuï tröøng trò boïn aùc oân, chæ 4 thaùng ñaàu naêm 1959 laïi coù theâm 119 vuï nöõa. Töø nöûa cuoái naêm 1957 caùc hoaït ñoäng vuõ trang tuyeân truyeàn roä leân nhö moät chuyeån bieán môùi trong phong traøo ñaáu tranh cuûa quaàn chuùng caùch maïng ôû mieàn Nam. Taïi Thuû Daàu Moät, ngaøy 18 thaùng 10 naêm 1957, löïc löôïng vuõ trang tuyeân truyeàn cuûa tænh taán coâng ñòch taïi thò traán Minh Thaïnh. Taïi Bieân Hoøa, löïc löôïng vuõ trang ñòa phöông ñoät nhaäp ñaùnh ñòch ôû quaän lî Daàu Tieáng ngaøy 10 thaùng 8 naêm 1958, dieät 200 teân ñòch, baét soáng 30 teân - 44 -
45. khaùc, thu haøng traêm suùng. Ngaøy 20 thaùng 10 naêm 1958, truï sôû phaùi ñoaøn MAAG cuûa Myõ ôû Bieân Hoøa bò taán coâng ÔÛ noâng thoân, phong traøo ñaáu tranh choáng chính saùch “caûi caùch ñieàn ñòa” cuûa Myõ-Dieäm dieãn ra khaép nôi. Chöông trình “caûi caùch ñieàn ñòa” cuûa Myõ –Dieäm baét ñaàu töø naêm 1955, nhaèm khoâi phuïc laïi giai caáp ñòa chuû ñeå laøm choã döïa cho chính quyeàn cuûa Dieäm, xoùa boû thaønh quaû caùch maïng maø Chính phuû Vieät Nam daân chuû coäng hoøa ñem laïi cho noâng daân (ruoäng ñaát ñaõ chia cho noâng daân Nam Boä laø 564.547 ha cho 527.163 hoä noâng daân). Ngoâ Ñình Dieäm ñaõ ra 3 ñaïo duï veà ruoäng ñaát (soá 2, soá 7, soá 57) truaát quyeàn sôû höõu ruoäng ñaát cuûa noâng daân, thöïc chaát laø cöôùp ruoäng ñaát cuûa noâng daân ñöôïc caùch maïng chia cho ñeå traû laïi cho ñòa chuû. Vì theá, cuoäc ñaáu tranh choáng ñoái quyeát lieät caùc ñaïo duï cuûa Dieäm ñöôïc nhaân daân mieàn Nam höôûng öùng tích cöïc. Phong traøo ñaáu tranh choáng cöôùp ruoäng ñaát ñaõ dieãn khaép noâng thoân vaø ñöôïc nhaân daân uûng hoä roäng raõi. 1. 3. 2. Phong traøo Ñoàng khôûi naêm 1960. Trong gaàn 4 naêm, töø giöõa naêm 1956 ñeán naêm 1960, Myõ Dieäm taêng cöôøng ñaøn aùp khoác lieät phong traøo ñaáu tranh cuûa nhaân mieàn Nam. ÔÛ Ñoâng Nam boä, chính quyeàn Dieäm laäp theâm nhieàu traïi taäp trung lôùn. Ñaûng boä mieàn Ñoâng Nam boä thieät haïi voâ cuøng nghieâm troïng. Soá caùn boä, ñaûng vieân bò baét, bò gieát, bò tuø ñaøy ngaøy caøng nhieàu. Soá coøn laïi bò phaân hoùa, trong ñoù khoâng ít ngöôøi ñaàu haøng, phaûn boäi, caàu an, boû cuoäc, chôø ñôïi. Tính ñeán cuoái naêm 1958, treân toaøn mieàn Nam soá ñaûng vieân bò gieát haïi khoaûng 68.800 caùn boä ñaûng vieân, baét giam 466.000 ngöôøi vaø tra taán thaønh thöông taät 680.000 ngöôøi [200,tr.177]. - 45 -
46. Töø cuoái naêm 1959 ñeán naêm 1960, Myõ –Dieäm caøng ñieân cuoàng ñaøn aùp phong traøo caùch maïng cuûa quaàn chuùng nhaân daân, ñaëc bieät laø ban haønh saéc luaät 10.1959, moät saéc luaät heát söùc phaùt xít traéng trôïn nhaèm loaïi coäng saûn ra ngoaøi voøng phaùp luaät, coâng khai baét bôù giam caàm quaàn chuùng caùch maïng, ngöôøi khaùng chieán cuõ khoâng caàn xeùt xöû, leâ maùy cheùm ñi khaép nôi nhaèm uy hieáp tinh thaàn cuûa quaàn chuùng; caùn boä, ñaûng vieân, du kích bò truy luøng baét gieát vaø phaûi “ñieàu laéng” (Ñieàu ñoäng töø nôi naøy chuyeån sang vuøng khaùc ñeå chuyeån vaøo hoaït ñoäng bí maät), hoaëc maát lieân laïc hoaït ñoäng. Löïc löôïng caùch maïng vaø phong traøo caùch maïng ñöùng tröôùc nguy cô bò toån thaát nghieâm troïng vaø bò ñaåy luøi. Ñòch ñaõ söû duïng löïc löôïng, phöông tieän chieán tranh ñeå choáng laïi nhaân daân yeâu nöôùc, buoäc nhaân daân vaø caùc löïc löôïng caùch maïng phaûi ñöùng leân duøng baïo löïc caùch maïng cuûa mình ñeå choáng laïi ñòch vaø baûo veä mình Giöõa luùc ñoù, thaùng 1 naêm 1959, Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng hoïp Hoäi nghò laàn thöù 15 ñeà ra ñöôøng loái caùch maïng mieàn Nam. Hoäi nghò xaùc ñònh: “Nhieäm vuï cô baûn laø giaûi phoùng mieàn Nam khoûi aùch thoáng trò cuûa ñeá quoác vaø phong kieán; thöïc hieän ñoäc laäp daân toäc vaø ngöôøi caøy coù ruoäng, hoaøn thaønh caùch maïng daân toäc, daân chuû, nhaân daân mieàn Nam, xaây döïng moät nöôùc Vieät Nam hoøa bình thoáng nhaát ñoäc laäp, daân chuû vaø giaøu maïnh” [194,tr.183]. Con ñöôøng phaùt trieån cô baûn cuûa caùch maïng mieàn Nam luùc naøy laø duøng baïo löïc, “döïa vaøo löïc löôïng chính trò cuûa quaàn chuùng laø chuû yeáu, keát hôïp löïc löôïng vuõ trang ñeå ñaùnh ñoå quyeàn thoáng trò cuûa ñeá quoác vaø phong kieán, döïng neân chính quyeàn caùch maïng cuûa nhaân daân” [15,tr.150]. - 46 -
47. Taïi mieàn Ñoâng Nam boä, Xöù uûy cho khoâi phuïc laïi caên cöù ñòa Baéc Taây Ninh vaø thöïc hieän chuû tröông “hoøa bình töông ñoái” ñöôïc nhanh choùng trieån khai ñeán caùc Ñaûng boä tænh, thaønh. Khaép moïi nôi ôû mieàn Ñoâng Nam boä moät khí theá chuaån bò aâm thaàm bí maät nhöng heát söùc khaån tröông, caùc nhoùm vuõ trang phaân taùn tröôùc ñaây baây giôø ñöôïc taäp hôïp trôû laïi, saün saøng hoaït ñoäng khi ñieàu kieän cho pheùp. Ngaøy 9 thaùng 11 naêm 1959, Hoäi nghò Xöù uyû Nam boä môû roäng taïi chieán khu Döông Minh Chaâu (Taây Ninh) baøn vieäc thöïc hieän Nghò quyeát Hoäi nghò laàn thöù 15 cuûa Ban chaáp haønh Trung öông Ñaûng (khoùa II). Ñoàng chí Nguyeãn Vaên Linh- Bí thö Xöù uyû chuû trì hoäi nghò. Hoäi nghò phaân tích tình hình mieàn Nam nhöõng thaùng cuoái naêm 1959 vaø ñi ñeán nhaän ñònh: “Ñòch ñaõ bò ñoäng veà toaøn cuïc khoâng theå cai trò theo yù muoán cuûa chuùng. ÔÛ xaõ, aáp ñòch yeáu chöù khoâng maïnh. Baèng löïc löôïng chính trò cuûa quaàn chuùng laø chuû yeáu, coù caùc toå ñoäi voõ trang töï veä laøm noøng coát, coù theå dieät boïn teà, daân veä aùc oân, laøm chuû xaõ aáp”[50,tr.92]. Ngay khi coù chuû tröông cuûa Xöù uûy, phong traøo dieät aùc dieãn ra, noåi baät nhaát nhö ôû Taây Ninh chæ trong moät ñeâm quaàn chuùng ñaõ tröøng trò 23 teân aùc oân, moãi teân ñeàu coù baûn aùn ghi roõ toäi traïng do toøa aùn nhaân daân phaùn xeùt. ÔÛ Ñöùc Hoøa, Ñöùc Hueä, Beán Löùc, Hoá Nai - Bieân Hoøa, Beán Caùt, Phöôùc Long, Bình Long, ngay saùt noäi oâ Saøi Goøn nhö Chôï Lôùn, Taân Sôn Nhaát, Bình Chaùnh, Thuû Ñöùc nhieàu teân aùc oân gaây nôï maùu bò ñeàn toäi döôùi nhieàu daïng khaùc nhau. Chæ sau moät thôøi gian ngaén thöïc hieän, chuû tröông treân ñaõ gaây hoang mang lôùn cho heä thoáng nguïy quaân- nguïy quyeàn ôû cô sôû . Do ñaëc ñieåm chieán tröôøng mieàn Ñoâng Nam boä vöøa coù röøng nuùi nôi ñaët chieán khu caên cöù ñòa caùch maïng, vöøa coù trung taâm ñaàu naõo cuûa nguïy - 47 -
48. quyeàn vaø boä maùy cai trò cuûa thöïc daân môùi Myõ, nôi hoäi tuï ñuû 3 yeáu toá röøng nuùi, noâng thoân vaø ñoâ thò, neân Xöù uyû chæ ñaïo: caàn keát hôïp söû duïng nhöõng hình thöùc ñaáu tranh hôïp phaùp, nöûa hôïp phaùp vaø khoâng hôïp phaùp, keát hôïp chaët cheõ ba muõi ñaáu tranh chính trò laø chuû yeáu, keát hôïp ñaáu tranh vuõ trang vaø ñaáu tranh binh vaän muõi vuõ trang luùc naøy phaûi theå hieän laø ñoøn xeo coù hieäu quaû nhaát, keát hôïp chaët cheõ phong traøo ôû ñoâ thò vôùi phong traøo ôû noâng thoân vaø vuøng caên cöù . Nghò quyeát 15 laø coät moác lòch söû quan troïng trong quaù trình phaùt trieån cuûa caùch maïng mieàn Nam, môû ra giai ñoaïn môùi, taïo cho nhaân daân ta böôùc tieán vöõng vaøng böôùc vaøo cuoäc ñaáu tranh chính trò keát hôïp vôùi ñaáu tranh vuõ trang nhaèm ñaùnh baïi aâm möu cuûa keû ñòch. Nghò quyeát 15 ra ñôøi cuõng ñaùp öùng ñöôïc nguyeän voïng cuûa nhaân daân mieàn Nam, giaûi quyeát nhöõng traên trôû, vöôùng maéc doàn neùn trong loøng nhaân daân mieàn Ñoâng Nam boä. Thaùng 11 naêm 1959, Xöù uûy Nam boä hoïp Hoäi nghò ñeà ra chuû tröông thöïc hieän tinh thaàn Nghò quyeát 15 cuûa Trung öông Ñaûng, trong ñoù taäp trung vaøo caùc coâng vieäc khaån caáp: - Ñaåy maïnh phong traøo ñaáu tranh chính trò cuûa quaàn chuùng phaùt trieån maïnh meõ, saâu roäng hôn ñeå ñaåy ñòch vaøo theá bò ñoäng vaø coâ laäp hôn nöõa. -Ñaåy maïnh hoaït ñoäng vuõ trang tuyeân truyeàn, nhaèm thieát thöïc hoã trôï thuùc ñaåy phong traøo ñaáu tranh chính trò cuûa quaàn chuùng. -Ñaåy maïnh coâng taùc tuyeân truyeàn giaùo duïc quaàn chuùng ñeå naâng cao yù thöùc caêm thuø vaø quyeát taâm caùch maïng trong cuoäc ñaáu tranh ñaùnh ñoå aùch thoáng trò cuûa ñòch. - 48 -
49. -Khoâng ngöøng cuûng coá vaø môû roäng Maët traän daân toäc thoáng nhaát choáng Myõ-Dieäm. -Xuùc tieán vaø ñaåy maïnh coâng taùc binh vaän [12,tr.24]. Ngay khi coù chuû tröông cuûa Xöù uûy, cuoäc Ñoàng khôûi ôû Beán Tre ñaõ noå ra. Môû ñaàu laø ngaøy 17 thaùng 1 naêm 1960, döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Tænh uûy Beán Tre, 3 xaõ Ñònh Thuûy, Phöôùc Hieäp, Bình Khaùnh cuûa huyeän Moû Caøy ñaõ tieán haønh khôûi nghóa. Nhaân daân noåi daäy tieâu dieät löïc löôïng phoøng veä daân söï cuûa ñòch, giaønh quyeàn laøm chuû. Töø Moû Caøy, phong traøo nhanh choùng lan ra toaøn tænh. Ñeán cuoái thaùng 1 naêm 1960, gaàn 59 xaõ cuûa Beán Tre ñöôïc giaûi phoùng. Beán Tre trôû thaønh moät trong nhöõng laù côø tieâu bieåu cho phong traøo Ñoàng khôûi sau khi coù Nghò quyeát 15, môû ñaàu söï noåi daäy cuûa quaàn chuùng caùch maïng, laät ñoå heä thoáng chính quyeàn ñòch ôû cô sôû, giaønh chính quyeàn veà tay nhaân daân. Tieáp sau Beán Tre, traän ñaùnh Tua Hai (Taây Ninh), ôû mieàn Ñoâng Nam boä, ñaõ dieãn ra nhö moät phaùt suùng leänh tieán coâng môû ñaàu cao traøo noåi daäy cuûa nhaân daân mieàn Ñoâng. Tua Hai voán laø moät thaùp canh cuûa quaân vieãn chinh Phaùp, xaây döïng theo keá hoaïch De La Tour naêm 1958, ñöôïc Myõ-Dieäm môû ra thaønh caên cöù lôùn mang teân laø thaønh Nguyeãn Thaùi Hoïc, xaây döïng treân khoaûng ñaát roäng taïi Traûng Suïp naèm ôû phía Ñoâng quoác loä 22 (töø Goø Daàu ñi Xa Maùt), caùch thò xaõ Taây Ninh 7 km veà phía Baéc; bao quanh Tua Hai ôû phía Baéc vaø phía Ñoâng Nam laø röøng lieân hoaøn, phía Taây laø quoác loä 22 coù ñöôøng lôùn ñi vaøo caên cöù cuûa ta. Trong caên cöù Tua Hai coù nhieàu cô sôû noäi tuyeán caùch maïng. Sau moät thôøi gian toå chöùc moùc noái cô sôû, vieäc chuaån bò cho traän ñaùnh ñaõ coù keát quaû toát, cô sôû cung caáp chính xaùc tình hình trong caên cöù, daãn ñöôøng vaø - 49 -
50. loùt oå an toaøn cho moät boä phaän trinh saùt, cuûa ta vaøo eùm saün trong caên cöù ñòch. 0 giôø 30 phuùt ngaøy 25 thaùng 1 naêm 1960, traän ñaùnh Tua Hai baét ñaàu. Sau vaøi giôø chieán ñaáu, ta hoaøn toaøn chieám lónh vaø laøm chuû traän ñòa, tieâu dieät vaø laøm tan raõ 2 tieåu ñoaøn, sôû chæ huy trung ñoaøn, tieâu hao 1 tieåu ñoaøn ñòch, baét vaø thaû ngay taïi traän 500 tuø binh, thu 1.500 suùng ñöôïc daân coâng mang veà caên cöù. Chieán thaéng Tua Hai laø chieán coâng vang doäi cuûa Ñaûng boä vaø nhaân daân Ñoâng Nam boä, laøm cho nhaân daân voâ cuøng phaán khôûi, coøn quaân ñòch thì hoang mang, dao ñoäng. Ngay trong ñeâm 25 raïng ngaøy 26 thaùng 1 naêm 1960, sau khi Tua Hai bò tieán coâng, quaân ñòch ôû caùc ñoàn Haøo Ñöôùc, Xoùm Vinh boû chaïy; moät loaït caùc ñoàn boùt khaùc ven ñöôøng 22, quoác loä 13, tænh loä soá 4, caùc loä uûi Caàn Ñaêng, Ñoàng Pan, Taây Ninh, Loäc Ninh, Ñoâng Thuaän cuõng hoang mang ruùt chaïy. Thöøa thaéng ta huy ñoäng quaàn chuùng cöôùp boùt Hoøa Hieäp (Chaâu Thaønh), Caàu Vaùn (Traûng Baøng) vaø moät soá nôi khaùc. Quaàn chuùng ñaõ vuøng leân, 2/3 soá xaõ toaøn tænh Taây Ninh ñöôïc giaûi phoùng, 70% boä maùy kìm keïp cuûa ñòch ôû xaõ, aáp bò xoùa boû [101,tr.50]. Vuøng giaûi phoùng ñaõ môû roäng ñeán saùt caùc ñoàn boùt ñòch. Nhaân daân khaép nôi trong tænh ñaõ vuøng leân noåi daäy. Cuoäc khôûi nghóa khaép nôi ñaõ bieán thaønh phong traøo Ñoàng khôûi buøng noå trong dòp Teâát coå truyeàn laøm cho khí theá caùch maïng cuûa nhaân daân theâm soâi suïc. Chieán thaéng Tua Hai nhö moät lôøi hieäu trieäu, moät ngoïn gioù lôùn thoåi buøng leân thaønh baõo taùp caùch maïng trong cao traøo Ñoàng khôûi cuûa toaøn mieàn Ñoâng Nam boä, taïo ra böôùc phaùt trieån nhaûy voït cho phong traøo ôû Taây Ninh, - 50 -
51. chæ trong moät ñeâm quaàn chuùng tröøng trò 23 teân aùc oân, moãi teân ñeàu coù baûn aùn ghi roõ toäi traïng do toøa aùn nhaân daân phaùn xeùt. Töø soá suùng do du kích thu ñöôïc trong traän Tua Hai, ñoäi vuõ trang tænh phaùt trieån leân thaønh Tieåu ñoaøn 14. Tính ñeán thaùng 7 naêm 1960, coù 24 xaõ trong toång soá 49 xaõ cuûa tænh Taây Ninh ñöôïc giaûi phoùng, treân 70% löïc löôïng baûo an, daân veä bò tan ra[101,tr.50]õ. ÔÛ Thuû Daàu Moät, ngaøy 25 thaùng 2 naêm 1960, phong traøo noåi daäy khôûi nghóa ñaõ dieãn ra ñeàu khaép ôû caùc huyeän Beán Caùt, Chaâu Thaønh, Laùi Thieâu, caùc ñoàn ñieàn Daàu Tieáng, Hôùn Quaûn, Loäc Ninh. Nhieàu ñoàn ñieàn cao su ñaõ xaây döïng uyû ban töï quaûn. Qua hôn moät thaùng ñoàng khôûi, quaân vaø daân Thuû Daàu Moät ñaõ giaûi phoùng 40 aáp cuûa 25 xaõ treân 46 xaõ treân toaøn tænh laøm chuû hôn 40 aáp vaø 10 laøng coâng nhaân trong toång soá 22 laøng, môû ra vuøng giaûi phoùng hình thaønh theá lieân hoaøn töø caùc huyeän phía Nam ñeán caùc huyeän röøng nuùi phía Baéc tænh, taïo baøn ñaïp, caên cöù ñöùng chaân cho löïc löôïng vuõ trang [20,tr.345]. Taïi Long An, cuøng thôøi ñieåm vôùi traän Tua Hai (Taây Ninh), ñeâm 25 raïng 26 thaùng 1 naêm 1960 Long An môû ñaàu cuoäc noåi daäy baèng cuoäc tieán coâng ñoàn Ñöùc Laäp, Huyeän Ñöùc Hoøa giaønh thaéng lôïi. Thaùng 8 naêm 1960 Long An böôùc vaøo noåi daäy ñôït hai troïng ñieåm laø huyeän Ñöùc Hoøa. Ñeán thaùng 9 naêm 1960, Long An ñaõ môû ñöôïc nhieàu vuøng giaûi phoùng ôû Ñöùùc Hoøa, Ñöùc Hueäâ, Caàn Giuoäc, Beán Löùc, 12 xaõ ñöôïc giaûi phoùng hoaøn toaøn [80,tr.58]. Ñeán cuoái naêm 1960, mieàn Ñoâng Nam boä coù 51 xaõ giaûi phoùng hoaøn toaøn, goàm 14 xaõ cuûa tænh Long An (rieâng huyeän Ñöùc Hueä ñöôïc giaûi phoùng hoaøn toaøn töø thaùng 6 naêm 1960), 7 xaõ cuûa Bieân Hoøa, Thuû Daàu Moät, 2 xaõ - 51 -
52. cuûa Baø Ròa, 24 xaõ cuûa cuûa tænh Taây Ninh vaø 4 xaõ cuûa tænh Gia Ñònh. Ngoaøi ra coøn haøng chuïc xaõ ñöôïc giaûi phoùng cô baûn hoaëïc moät phaàn. Baùo caùo cuûa phaân cuïc tình baùo Trung öông CIA ôû Saøi Goøn nhaän ñònh: “Vaøo cuoái naêm 1960, toaøn boä vuøng noâng thoân Nam vaø Taây Nam Saøi Goøn vaø moät soá vuøng phiùa Baéc Saøi Goøn ñaõ bò coäng saûn kieåm soaùt quaù 1/2 vaø bao vaây Saøi Goøn”[124,tr. 84]. 1. 4. MYÕ TRIEÅN KHAI CHIEÁN LÖÔÏC “CHIEÁN TRANH ÑAËC BIEÄT” VAØ THÖÏC HIEÄN “QUOÁC SAÙCH AÁP CHIEÁN LÖÔÏC” ÔÛ MIEÀN NAM. 1. 4. 1. Myõ trieån khai chieán löôïc “Chieán tranh ñaëc bieät”. Khi Kennedy leân laøm toång thoáng nöôùc Myõ (1961), tình hình chính trò vaø quaân söï cuûa Myõ-nguïy ôû mieàn Nam Vieät Nam vaø ôû Laøo xaáu ñi nghieâm troïng. ÔÛ Nam Vieät Nam, sau phong traøo Ñoàng khôûi, hình thaùi du kích cuïc boä vaø khôûi nghóa töøng phaàn ôû noâng thoân xuaát hieän vaø ñang phaùt trieån thaønh cao traøo. Ñaûng chuû tröông: “Ñaåy maïnh ñaáu tranh vuõ trang leân song song vôùi ñaáu tranh chính trò, tieán coâng ñòch baèng caû hai maët chính trò vaø quaân söï, taïo moïi ñieàu kieän vaø thôøi cô thuaän lôïi ñaùnh ñoå chính quyeàn Myõ-Dieäm, giaûi phoùng mieàn Nam” [50,tr.122]. Chính saùch “toá coäng, dieät coäng” cuûa Myõ–Dieäm bò phong traøo Ñoàng khôûi giaùng cho moät ñoøn chí maïng, nhieàu ñòa phöông töø Khu V, ñeán Taây Nguyeân, nhaát laø ôû Nam boä ñaõ noåi daäy phaù tan haøng loaït aáp chieán löôïc, môû ra nhieàu vuøng giaûi phoùng roäng lôùn, ñaåy ñòch vaøo tình theá khuûng hoaûng nghieâm troïng, buoäc ñòch phaûi duøng baïo löïc chieán tranh ñeå ñaøn aùp phong traøo caùch maïng cuûa nhaân daân mieàn Nam Vieät Nam. Ngaøy 11 thaùng 5 naêm 1961, Toång thoáng Myõ Kennedy quyeát ñònh chuyeån töø chính saùch “toá coäng, dieät coäng” ôû Nam Vieät Nam sang chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät”. - 52 -
53. Ñeå thöïc hieän chieán löôïc naøy, Myõ – Dieäm chuû tröông: -Taêng cöôøng coá vaán vaø vieän trôï (Naêm 1954, phaùi boä coá vaán MAAG coù 342 ngöôøi ñaõ ñöôïc taêng theâm 350 só quan). -Môû roäng quyeàn haïn cuûa phaùi ñoaøn coá vaán vaø vieän trôï quaân söï, bao goàøm caû quyeàn haïn cho coá vaán vaø chi vieän cho löïc löôïng baûo an, daân veä. -Taêng quaân chính quy quaân nguïy leân 20 vaïn, trong ñoù thaønh laäp theâm 2 sö ñoaøn boä binh, phaùt trieån theâm löïc löôïng khoâng quaân vaø haûi quaân nhaèm ñuû söùc bình ñònh noäi ñòa, kieåm soaùt bieân giôùi, giôùi tuyeán, vuøng bieån. -Ñaåy maïnh chieán tranh phaù hoaïi mieàn Baéc. Ñöa 400 lính Myõ thuoäc “löïc löôïng ñaëc bieät” vaøo Nha Trang ñeå trieån khai theâm 2 cuïm chieán ñaáu vaø 1 tieåu ñoaøn coâng binh Myõ ñeán Taây Nguyeân. Ñaây laø kieåu chieán tranh xaâm löôïc cuûa chuû nghóa thöïc daân môùi, nhaèm ngaên chaën söï noåi daäy vaø ñaøn aùp phong traøo caùch maïng, chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät” ñöôïc tieán haønh ôû mieàn Nam Vieät Nam môû ñaàu baèng vieäc trieån khai thöïc hieän keá hoaïch Staley-Taylor, nhaèm bình ñònh mieàn Nam trong 18 thaùng (6/1961 ñeán cuoái naêm 1962), goàm 3 giai ñoaïn: Giai ñoaïn 1: Laø giai ñoaïn cô baûn nhaát cuûa keá hoaïch, nhaèm bình ñònh mieàn Nam Vieät Nam trong 18 thaùng baèng nhieàu bieän phaùp, chuû yeáu nhaát laø bieän phaùp gom daân laäp “aáp chieán löôïc” hoøng “taùt nöôùc baét caù”, ñaùnh phaù cô sôû caùch maïng cuûa ta ôû noâng thoân. Taêng cöôøng löïc löôïng nguïy quaân vaø löïc löôïng yeåm trôï Myõ nhaèm tieâu dieät löïc löôïng vuõ trang coøn non treû cuûa ta. Laäp heä thoáng cöù ñieåm doïc bieân giôùi, giôùi tuyeán ngaên chaën söï xaâm nhaäp töø ngoaøi vaøo. Taêng cöôøng hoaït ñoäng tình baùo, giaùn ñieäp. Giai ñoaïn 2: Phuïc hoài kinh teá, taêng cöôøng quaân ñoäi nguïy vaø tieáp tuïc phaù hoaïi mieàn Baéc. - 53 -
54. Giai ñoaïn 3: Phaùt trieån kinh teá. Muïc tieâu cuûa “chieán tranh ñaëc bieät” laø duøng quaân söï keát hôïp chính trò taâm lyù, ñaøn aùp keát hôïp mî daân nhaèm tieâu dieät hoaêïc coâ laäp löïc löôïng vuõ trang vaø cô sôû Ñaûng, taùch löïc löôïng caùch maïng ra khoûi nhaân daân, giaønh laïi vuøng noâng thoân ñoâng daân, nhaát laø ñoàng baèng soâng Cöûu Long vaø caùc tænh vaønh ñai Saøi Goøn, ra söùc ngaên chaën bieân giôùi, phong toûa vuøng bieån, caét moïi chi vieän töø Baéc vaøo Nam Treân cô sôû ñoù ñaùnh baïi cuoäc chieán tranh du kích trong noäi ñòa Nam Vieät Nam, boùp cheát phong traøo quaàn chuùng caùch maïng giaønh thaéng lôïi trong thôøi gian ngaén. Theo Thompson, chuyeân gia choáng chieán tranh du kích (ngöôøi Anh) “YÙ ñoà chieán löôïc cuûa Myõ töø naêm 1960 trôû veà tröôùc laø giöõ Nam Vieät Nam, kìm cheá Trung Quoác, ngaên chaën chuû nghóa xaõ hoäi ôû Ñoâng Nam AÙ, vaø töø 1961 trôû ñi laø raên ñe xaâm löôïc baèng thaéng lôïi quaân söï” [207]. Myõ-nguïy hy voïng vôùi chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät”, maø noäi dung chuû yeáu laø keá hoaïch Staley - Taylor, chuùng seõ töøng böôùc ñaùnh baïi cao traøo Ñoàng khôûi cuûa ta. Thöïc chaát vieäc thöïc hieän keá hoaïch Staley- Taylor laø böôùc can thieäp saâu cuûa Myõ vaøo Nam Vieät Nam, vôùi yù ñoà muoán ñaùnh nhanh thaéng nhanh, bình ñònh mieàn Nam trong 18 thaùng (6/1961 – 12/ 1962). Chuùng chuû quan cho raèng keá hoaïch treân laø hoaøn toaøn coù khaû naêng giaønh thaéng lôïi, vôùi keá hoaïch ñoù seõ ruùt daàn quaân Myõ veà nöôùc vaøo cuoái naêm 1962 vaø chieán tranh choáng noåi daäy cuûa chuùng seõ keát thuùc thaéng lôïi vaøo cuoái naêm 1965. Tieán haønh chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät”, ñeá quoác Myõ ñaõ ñuùc ruùt töø nhöõng kinh nghieäm trong caùc cuoäc ñaøn aùp phong traøo giaûi phoùng daân toäc ôû Malaysia, Philippin, Hy Laïp vaø qua vieäc nghieân cöùu nhöõng ñaëc ñieåm - 54 -
55. cuûa chieán tranh du kích ôû moät soá nöôùc thuoäc ñòa vaø nöûa thuoäc ñòa. Chuùng cho raèng söùc maïnh cuûa löïc löôïng du kích ôû caùc nöôùc noâng nghieäp laïc haäu chuû yeáu laø xuaát phaùt töø phong traøo noâng daân, du kích naèm trong nhaân daân chaúng khaùc nhö caù loäi trong nöôùc. Töø ñoù, chuùng ñi ñeán keát luaän raèng muoán thaéng ñöôïc du kích thì phaûi: “ taùt nöôùc ñeå baét caù”. “Chieán tranh ñaëc bieät” theo kieåu Myõ ñang tieán haønh ôû mieàn Nam Vieät Nam laø chieán tranh phoái hôïp taùc chieán giöõa quaân ñoäi chính quy vôùi löïc löôïng vuõ trang khoâng chính quy vaø löïc löôïng bieät kích bao goàm lính ngöôøi baûn xöù, ñöôïc söï chæ ñaïo tröïc tieáp cuûa coá vaán Myõ. Bieän phaùp chính cuûa “chieán tranh ñaëc bieät”õ laø haønh quaân caøn queùt cuûa quaân ñoäi keát hôïp vôùi bình ñònh gom daân laäp aáp chieán löôïc cuûa löïc löôïng baûo an, daân veä ôû ñòa phöông ñeå laøm nhieäm vuï bình ñònh, khoáng cheá aáp chieán löôïc. Chuùng ra söùc xaây döïng moät heä thoáng thoâng tin voâ tuyeán ñieän vaø moät heä thoáng trinh saùt, giaùn ñieäp, chæ ñieåm töø thoân xaõ ñeå phuïc vuï cho nhieäm vuï tieâu dieät löïc löôïng du kích vaø ñaøn aùp nhaân daân. 1. 4. 2 Myõ – Dieäm thöïc hieän “Quoác saùch AÁp chieán löôïc” ôû mieàn Ñoâng Nam boä. Ñeá quoác Myõ cho raèng, muoán thieát laäp chuû nghóa thöïc daân môùi ôû caùc nöôùc noâng nghieäp thì tröôùc heát phaûi “tranh thuû ñöôïc traùi tim, khoái oùc cuûa noâng daân”, taùch noâng daân ra khoûi löïc löôïng caùch maïng, giaønh quyeàn thoáng trò treân toaøn boä nhaân daân (chuû yeáu laø noâng daân) vaø laõnh thoå nöôùc ñoù (phaàn lôùn laø noâng thoân ). Nhö vaäy , noâng thoân laø ñòa baøn maø Myõ-nguïy taäp trung ñaùnh phaù dai daúng nhaát, aùc lieät nhaát, khoù khaên vaø toán keùm nhaát ñeå thöïc hieän cho kyø ñöôïc chöông trình laäp aáp chieán löôïc. - 55 -
56. Ñieàu quyeát ñònh toái haäu cho möu ñoà cuûa aáp chieán löôïc laø laøm sao cho quaàn chuùng nhaân daân trôû thaønh thuø ñòch vôùi caùch maïng. Chuùng cho raèng aáp chieán löôïc nhaèm muïc ñích ñaùnh thöùc baûn naêng töï veä, töï toàn cuûa daân vaø baûn tính töï nhieân cuûa hoï laø baûo veä taøi saûn cuûa mình baèng vuõ khí vaø theo phöông chaâm “ laáy daân ñeå chieám ñaát” chöù khoâng phaûi “chieám ñaát ñeå giöõ daân” ñaõ loãi thôøi. Chính saùch bình ñònh môùi mang teân “aáp chieán löôïc” laø troïng taâm cuûa chieán löôïc “chieán tranh ñaëc bieät” ñöôïc ñeá quoác Myõ aùp duïng töø kinh nghieäm “ choáng noåi daäy” cuûa thöïc daân Anh vaø ñaõ thaønh coâng ôû Malaysia töø nhöõng naêm cuoái thaäp kyû 50. Caùc chuyeân gia töøng coù nhieàu kinh nghieäm trong cuoäc choáng noåi daäy nhö Lansden, Thompson, Komer, Poocter ñeàu cho raèng thaéng lôïi cuûa cuoäc chieán tranh naøy laø bình ñònh noâng thoân, laäp aáp chieán löôïc. Ngaøy 17 thaùng 9 naêm 1961, ñeá quoác Myõ vaø chính quyeàn Saøi Goøn ñaõ môøi phaùi ñoaøn coá vaán Anh veà caùc vaán ñeà haønh chính vaø chính saùch do Thompson - chuyeân gia daøy daïn kinh nghieäm choáng chieán tranh du kích cuûa quaân ñoäi Anh laøm coá vaán “bình ñònh”. Khi aùp duïng vaøo Vieät Nam, R. Thompson thöøa nhaän: “ Khaùc vôùi Vieät Nam, ôû Malaysia söï noåi daäy chuû yeáu cuûa ngöôøi Hoa vôùi khoaûng 600 laøng, goàm hôn moät nöûa trieäu ngöôøi Coøn ôû Vieät Nam thì phong traøo noåi daäy ñaõ lan roäng taát caû caùc vuøng ôû noâng thoân. Ñieàu naøy coù nghóa trong caùc aáp chieán löôïc, thaäm chí nhöõng vuøng ñöôïc goïi laø an toaøn cuõng caàn phaûi coù söï toå chöùc chaët cheõ hôn ñeå baûo veä caùc aáp chieán löôïc [207]. Töø kinh nghieäm ñoù cuûa moät soá nöôùc, Myõ-Dieäm vaän duïng vaøo vieäc xaây döïng aáp chieán löôïc ôû mieàn Nam trong ñoù vuøng troïng ñieåm laø mieàn Ñoâng Nam boä vaø caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöûu Long. - 56 -
57. Keá hoaïch ban ñaàu cuûa chuùng ñeà ra laø laäp 16.000 aáp chieán löôïc treân 17.000 aáp treân toaøn mieàn Nam vôùi phöông chaâm “taèm aên daâu” theo keá hoaïch 3 giai ñoaïn: giai ñoaïn 1 laäp aáp chieán löôïc ôû vuøng chuùng kieåm soaùt; giai ñoaïn 2 laäp ôû vuøng tranh chaáp; giai ñoaïn 3 laäp ôû vuøng giaûi phoùng cuûa ta. Troïng ñieåm bình ñònh nhaèm vaøo caùc tænh vaønh ñai Saøi Goøn vaø caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Rieâng ñoàng baèng soâng Cöûu Long phaûi taäp trung cho ñöôïc 80 vaïn daân chöa kieåm soaùt ñöôïc vaøo caùc khu aáp chieán löôïc. Chính saùch naøy nhaèm muïc ñích ñaùnh phaù phong traøo caùch maïng, nhöng so vôùi chính saùch “dinh ñieàn”, “ khu truø maät” thì chính saùch naøy coù böôùc phaùt trieån quy moâ cao hôn, vôùi nhieàu thuû ñoaïn thaâm ñoäc vaø taøn baïo hôn. Ñieàu ñoù ñaõ ñöôïc caùc baùo chí bình luaän: Baùo Caùch maïng quoác gia, cô quan ngoân luaän cuûa chính quyeàn Dieäm tuyeân boá: An ninh noâng thoân laø vaán ñeà soáng cheát cuûa cheá ñoä coäng hoøa vaø coâng cuoäc bình ñònh noâng thoân laø moät vaán ñeà khaån thieát phaûi giaûi quyeát gaáp ñöùng treân haøng ñaàu caùc coâng cuï khaùc. Baùo New York Times cuûa Myõ, soá ra ngaøy 20 thaùng 3 naêm 1962, goïi keá hoaïch “aáp chieán löôïc” laø keá hoaïch saéc beùn ñaàu tieân ñeå bình ñònh Nam Vieät Nam. Trong dieãn vaên khaùnh thaønh aáp chieán löôïc Cuû Chi (31/3/1962), Ngoâ Ñình Nhu noùi: Veà phöông dieän quaân söï, aáp chieán löôïc seõ laøm cho ñòch bò coâ laäp, taùch ñòch khoûi nhaân daân vaø baét buoäc ñòch phaûi loä maët öùng chieán trong nhöõng ñieàu kieän coù lôïi cho ta vaø thieät haïi cho ñòch. Phoùng vieân Lambert cuûa baùo Thoâng tin dieãn ñaøn New York ngaøy 14 thaùng 8 naêm 1962, vieát: Haøng ngaøn aáp chieán löôïc ñang ñöôïc thaønh laäp khaép nôi treân laõnh thoå Vieät Nam Coäng Hoøa, ñaåy boïn khuûng boá Vieät Coäng vaøo tình traïng thieáu löông thöïc, thieáu binh löïc, thieáu tình baùo – noùi toùm laïi, - 57 -