Dạy học tích hợp mô đun sửa chữa-bảo dưỡng cơ cấu trục khuỷu-thanh truyền nghề công nghệ ôtô tại trường Cao đẳng nghề Tiền Giang (Phần 1)

Nội dung text: Dạy học tích hợp mô đun sửa chữa-bảo dưỡng cơ cấu trục khuỷu-thanh truyền nghề công nghệ ôtô tại trường Cao đẳng nghề Tiền Giang (Phần 1)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LÊ MINH HẢI DẠY HỌC TÍCH HỢP MÔ ĐUN SỬA CHỮA - BẢO DƯỠNG CƠ CẤU TRỤC KHUỶU - THANH TRUYỀN NGHỀ CÔNG NGHỆ ÔTÔS K C TẠI0 0 03 27 84 17 TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TIỀN GIANG NGÀNH: LÝ LUẬN & PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC KỸ THUẬT - 601410 S K C 0 0 3 7 6 2 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, 2012
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LÊ MINH HẢI DẠY HỌC TÍCH HỢP MÔ ĐUN SỬA CHỮA - BẢO DƯỠNG CƠ CẤU TRỤC KHUỶU - THANH TRUYỀN NGHỀ CÔNG NGHỆ ÔTÔ TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TIỀN GIANG NGÀNH: LÝ LUẬN & PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC KỸ THUẬT MÃ SỐ: 601410 TP. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2012
3. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LÊ MINH HẢI DẠY HỌC TÍCH HỢP MÔ ĐUN SỬA CHỮA - BẢO DƯỠNG CƠ CẤU TRỤC KHUỶU - THANH TRUYỀN NGHỀ CÔNG NGHỆ ÔTÔ TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TIỀN GIANG NGÀNH: LÝ LUẬN & PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC KỸ THUẬT - 601410 Hướng dẫn khoa học: TS. VÕ THỊ NGỌC LAN TP. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2012
4. LÝ LỊCH KHOA HỌC I. LÝ LỊCH SƠ LƢỢC: Họ và tên: LÊ MINH HẢI Giới tính: Nam Ngày, tháng, năm sinh: 17/03/1980 Nơi sinh: Tiền Giang Quê quán: Tân Phú Đông, Tiền Giang Dân tộc : Kinh Địa chỉ liên lạc: 91 Hai Bà Trƣng, Khu phố 1, F1, TXGC, Tiền Giang Điện thoại cơ quan: 0733841684 Fax: Điện thoại nhà riêng: 0985.378.225 Email: haibkgc@gmail.com II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO: Đại học: Hệ đào tạo : Chính quy Thời gian đào tạo từ: 9/2000 đến 5/2005 Nơi đào tạo: TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM Ngành học : CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN TỪ KHI TỐT NGHIỆP: Thời gian Nơi công tác Công việc đảm nhiệm Từ 2005 đến 2008 Tp. Hồ Chí Minh Cố vấn kỹ thuật dịch vụ Ôtô Trƣờng trung cấp Bách Khoa Từ 2009 đến nay Giáo viên Gò Công, Tiền Giang Tiền Giang, ngày 20 tháng 9 năm 2012 NGƢỜI KHAI Lê Minh Hải i
5. LỜI CAM ĐOAN  Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tiền Giang, ngày 20 tháng 9 năm 2012 Ngƣời cam đoan Lê Minh Hải ii
6. LỜI CẢM ƠN  Lời đầu tiên, ngƣời nghiên cứu xin gửi lòng biết ơn chân thành tới Cô hƣớng dẫn TS. Võ Thị Ngọc Lan, đã tận tình chỉ bảo và định hƣớng cho tôi trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu đến khi hoàn thành đề tài. Xin chân thành cảm ơn Ban Giám Hiệu, Phòng Đào Tạo sau Đại học, Trƣờng Đại học Sƣ Phạm Kỹ Thuật TP.HCM đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành khóa học. Xin chân thành cảm ơn quý Thầy, Cô Khoa Sƣ phạm Kỹ thuật, quý Thầy/Cô đã tham gia giảng dạy lớp Cao học ngành Lý luận và Phƣơng pháp dạy học kỹ thuật K.18B. Quý Thầy/Cô đã truyền đạt những kinh nghiệm quý báo và lòng say mê để tôi có nhiệt huyết thực hiện đề tài. Xin chân thành cảm ơn, BGH trƣờng Cao đẳng nghề Tiền Giang; trƣờng trung cấp Bách Khoa Gò Công, Tiền Giang. Quý Thầy/Cô Khoa Cơ khí ôtô, các bạn bè đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và nhiệt tình giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập và hoàn thành luận văn. Cảm ơn Đại gia đình lớp Cao học, ngành Lý luận và Phƣơng pháp dạy học kỹ thuật K.18B đã cùng tôi chia sẻ và gắn bó trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn. Sau cùng, xin gửi lòng biết ơn đến gia đình tôi, nhất là Cha/Mẹ đã luôn động viên và hỗ trợ tinh thần để tôi có nghị lực học tập, nghiên cứu và hoàn thành luân văn một cách tốt nhất. LÊ MINH HẢI iii
7. TÓM TẮT LUẬN VĂN Đào tạo nghề là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp CNH-HĐH đất nƣớc, là điều kiện để phát huy nguồn lực con ngƣời - là yếu tố cơ bản để phát triển xã hội. Nhờ vậy, ngƣời lao động có thể nâng cao đƣợc kiến thức - kỹ năng nghề nghiệp của mình, qua đó nâng cao năng suất lao động, góp phần tăng trƣởng kinh tế nhanh và bền vững. Để có đƣợc nguồn lực trên, thì yêu cầu đặt ra đối với giáo dục nghề nghiệp là cần phải đổi mới toàn diện, thay đổi mạnh mẽ về tƣ duy đào tạo và phát triển giáo dục nghề nghiệp theo hƣớng chuẩn hóa, hiện đại hóa, đồng bộ hóa từ mục tiêu, nội dung chƣơng trình, phƣơng pháp, phƣơng tiện và hình thức tổ chức dạy học. Trong đó, đổi mới phƣơng pháp dạy và học đang là vấn đề thời sự cấp bách trong giai đoạn hiện nay, là khâu then chốt có tính đột phá nhằm tạo sự chuyển biến tích cực, hiệu quả về chất lƣợng dạy và học. Trƣờng Cao đẳng nghề Tiền Giang là một trong những đơn vị góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế của tỉnh nhà. Do vậy, việc đổi mới PPDH và đặc biệt là áp dụng DH tích hợp vào giảng dạy nhằm nâng cao chất lƣợng đào tạo nghề trong giai đoạn hiện nay là một trong những nhiệm vụ trọng tâm đƣợc lãnh đạo nhà trƣờng và các giáo viên bộ môn quan tâm. Tuy nhiên cho đến nay, Ban lãnh đạo nhà trƣờng cũng nhƣ các giáo viên vẫn còn lúng túng và gặp nhiều khó khăn trong việc thiết kế bài dạy tích hợp, biên soạn giáo án tích hợp và thực hiện đánh giá bài dạy tích hợp.v.v. Đó cũng chính là lý do để ngƣời nghiên cứu thực hiện đề tài “Dạy học tích hợp mô đun Sửa chữa, bảo dƣỡng cơ cấu trục khuỷu - thanh truyền nghề Công nghệ ôtô tại trƣờng Cao đẳng nghề Tiền Giang” là vấn đề có ý nghĩa và mang tính thực tiễn cho nhà trƣờng. Cấu trúc của luận văn bao gồm: Phần mở đầu: Nêu lý do chọn đề tài, mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu, đối tƣợng và khách thể nghiên cứu, giả thuyết nghiên cứu, giới hạn đề tài, phƣơng pháp nghiên cứu và ý nghĩa thực tiễn của đề tài. iv
8. Phần nội dung: Đƣợc trình bày trong 3 chƣơng. Chƣơng 1: Cơ sở lý luận của dạy học tích hợp. Chƣơng 2: Thực trạng dạy học mô đun Sửa chữa, bảo dƣỡng cơ cấu trục khuỷu - thanh truyền tại trƣờng Cao đẳng nghề Tiền Giang Chƣơng 3: Tổ chức dạy học tích hợp mô đun Sửa chữa, bảo dƣỡng cơ cấu trục khuỷu - thanh truyền tại trƣờng Cao đẳng nghề Tiền Giang Kết quả đạt đƣợc của đề tài: Đề tài nêu lên những kết quả đạt đƣợc trong quá trình nghiên cứu nhƣ: - Làm rõ cơ sở lý luận về dạy học tích hợp - Phân tích và đánh giá đƣợc thực trạng dạy học mô đun Sửa chữa, bảo dƣỡng cơ cấu trục khuỷu - thanh truyền tại trƣờng Cao đẳng nghề Tiền Giang - Đã xây dựng đƣợc sơ đồ tổ chức DH tích hợp theo quy trình 4 bƣớc, thiết kế các bài dạy và biên soạn giáo án tích hợp điển hình, xây dựng các phiếu hƣớng dẫn quy trình và tiêu chí đánh giá cho từng bài thực hành; Thực nghiệm sƣ phạm và đánh giá kết quả sau thực nghiệm. - Ngoài ra, đề tài cũng nêu lên những vấn đề còn hạn chế trong quá trình nghiên cứu, đồng thời nêu lên những định hƣớng cho sự phát triển của đề tài. Để đạt đƣợc hiệu quả cao hơn trong việc tổ chức DH tích hợp, đề tài cũng nêu lên những kiến nghị cần quan tâm thực hiện từ phía Bộ Lao động - Thƣơng binh & Xã hội, Tổng cục Dạy nghề; Ban lãnh đạo nhà trƣờng cũng nhƣ từ phía giáo viên và học sinh. Cuối cùng: Phần kết luận và kiến nghị. v
9. ABSTRACT Vocational training is an important motivation in promoting the country's industrialization and modernization, as a condition for promotion of human resources. It is also fundamental to social development. Consequenlty, workers can improve their knowledge and vocational skills, raise labor productivity and contribute to stable and rapid economic growth. To get the resources, the requirements for vocational education are the need of comprehensive renovation, drastic change of thoughts and developing education towards standardization, modernization, synchronization from the objectives, program content, methods, means and forms of teaching. In addition, the innovation in teaching and learning methods, an urgent matter at the present stage, is the key to make positive changes, the quality of teaching and learning. Tien Giang Vocational College is one of the units contributed to the economic development of the province. Therefore, the innovation of teaching method, specially the application of intergrated teaching in order to improve the quality of vocational training is one of the key tasks which school leaders and teachers interest. But so far, the school leadership as well as teachers are still confused and difficult to design integrated unit, lesson plans and implement the evaluation integrated teaching etc. It is also the reason for the researcher to implement the project "Teaching integrated module Repair, maintenance structure crankshaft - rod automotive technology traning in Tien Giang Vocational College". The structure of the thesis include Introduction: Clearly indicate the reasons for choosing thesis, objectives and research tasks, the object, research hypotheses, the limitation, research methods and practical significance of the thesis Content: Presented in three chapters. Chapter 1: The rationale of integrated teaching. Chapter 2: Current status of teaching module repair and maintenance of the structure of the crankshaft - connecting rod at Tien Giang Vocational College vi
10. Chapter 3: Organization teaching integrated repair and maintenance structure crankshaft - connecting rod at Tien Giang Vocational College Achievements: - Clarify the rationale for integrated teaching - Analyze and evaluate the status of teaching module repair and maintenance of the structure of the crankshaft - connecting rod at Tien Giang Vocational College - Develop the 4-step integrated teaching process, design lesson plans and textbooks typically, the guide-ticket and the evaluation criteria for each exercise and teaching experiment and evaluation of experimental results. - In addition, the project also highlighted the problems are limited in the research process, and point out the direction for the development of the subject. To achieve greater efficiency in organizing integrated teaching, the project also raises some proposals to the Ministry of Labour - Invalids and Social Affairs and the General Department of Vocational Training, the school leadership as well as from teachers and students. Finally, the conclusions and recommendations. vii
11. MỤC LỤC Trang tựa TRANG Quyết định giao đề tài Lý lịch khoa học i Lời cam đoan ii Lời cảm ơn iii Tóm tắt luận văn iv Mục lục viii Danh mục các chữ viết tắt xi Danh mục các hình, bảng và biểu đồ xii Danh mục các phụ lục xiv PHẦN MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1 2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 4 3. ĐỐI TƢỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU 4 4. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU 4 5. GIỚI HẠN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 5 6. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 5 7. Ý NGHĨA ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI 6 8. CẤU TRÚC LUẬN VĂN 6 PHẦN NỘI DUNG Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA DẠY HỌC TÍCH HỢP 1.1. LỊCH SỬ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 7 1.1.1 . Trên thế giới 7 1.1.2 . Ở Việt Nam 9 1.2. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN 10 1.2.1. Mô đun 10 1.2.2. Năng lực và năng lực thực hiện 11 1.2.2.1. Năng lực 11 1.2.2.2. Năng lực thực hiện 11 1.2.3. Tích hợp và dạy học tích hợp 14 1.2.3.1. Tích hợp (Integration) 14 1.2.3.2. Dạy học tích hợp (Integrated Teaching/Instruction) 14 viii
12. 1.3. KHÁI QUÁT VỀ DẠY HỌC TÍCH HỢP 16 1.3.1. Đặc điểm của dạy học tích hợp 16 1.3.2. Các quan điểm về dạy học tích hợp trong đào tạo nghề 16 1.3.3. Các phƣơng pháp dạy học đƣợc vận dụng trong dạy học tích hợp 17 1.3.3.1. Dạy học định hƣớng hoạt động (DH ĐHHĐ) 17 1.3.3.2. Dạy học theo dự án (DHDA) 20 1.3.3.3. Dạy học giải quyết vấn đề (DH GQVĐ) 22 1.4. TỔ CHỨC DẠY HỌC TÍCH HỢP 25 1.4.1. Bài học tích hợp 25 1.4.2. Đặc trƣng của bài học tích hợp 25 1.4.3. Cơ sở chung để tổ chức dạy học tích hợp 28 1.4.3.1. Văn bản, pháp lý quy định về dạy học tích hợp 28 1.4.3.2. Các điều kiện cơ bản để tổ chức dạy học tích hợp 30 1.4.3.3. Quy trình tổ chức dạy học tích hợp 31 1.4.3.4. Giáo án tích hợp 33 Kết luận chƣơng 1 34 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔ ĐUN SỬA CHỮA, BẢO DƢỠNG CƠ CẤU TRỤC KHUỶU - THANH TRUYỀN TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TIỀN GIANG 2.1. GIỚI THIỆU SƠ LƢỢC VỀ TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TIỀN GIANG 35 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển 35 2.1.2. Cơ cấu tổ chức trƣờng Cao đẳng nghề Tiền Giang 37 2.1.3. Cơ sở vật chất tại trƣờng Cao đẳng nghề Tiền Giang 38 2.1.4. Đội ngũ giảng viên của trƣờng Cao đẳng nghề Tiền Giang 38 2.1.5. Các ngành nghề đào tạo tại trƣờng Cao đẳng nghề Tiền Giang 39 2.2. CHIẾN LƢỢC PHÁT TRIỂN ĐTN THEO HƢỚNG HỘI NHẬP KHU VỰC 40 2.3. GIỚI THIỆU MÔ ĐUN SỬA CHỮA, BẢO DƢỠNG CƠ CẤU TRỤC KHUỶU - THANH TRUYỀN 43 2.4. THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔ ĐUN SỬA CHỮA, BẢO DƢỠNG CƠ CẤU TRỤC KHUỶU - THANH TRUYỀN TẠI TRƢỜNG CĐN TIỀN GIANG 45 2.4.1. Nhiệm vụ khảo sát 45 2.4.2. Phƣơng pháp khảo sát 46 2.4.3. Phân tích, tổng hợp và đánh giá kết quả khảo sát 46 Kết luận chƣơng 2 61 ix
13. Chƣơng 3: TỔ CHỨC DẠY HỌC TÍCH HỢP MÔ ĐUN SỬA CHỮA, BẢO DƢỠNG CƠ CẤU TRỤC KHUỶU - THANH TRUYỀN TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TIỀN GIANG 3.1. TỔ CHỨC DẠY HỌC TÍCH HỢP 62 3.1.1. Xác định bài dạy tích hợp trong mô đun Sửa chữa, bảo dƣỡng cơ cấu trục khuỷu - thanh truyền 63 3.1.2. Biên soạn giáo án tích hợp mô đun Sửa chữa, bảo dƣỡng cơ cấu trục khuỷu - thanh truyền 64 3.1.3. Thực hiện bài dạy tích hợp 74 3.1.4. Kiểm tra - đánh giá 77 3.2. LẤY Ý KIẾN CHUYÊN GIA VỀ TÍNH KHẢ THI CỦA QUY TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC TÍCH HỢP MÔ ĐUN SỬA CHỮA, BẢO DƢỠNG CƠ CẤU TRỤC KHUỶU - THANH TRUYỀN TẠI TRƢỜNG CĐN TIỀN GIANG 77 3.3. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM - ĐÁNH KẾT QUẢ 82 3.3.1. Mục đích thực nghiệm sƣ phạm 82 3.3.2. Đối tƣợng thực nghiệm 82 3.3.3. Nội dung thực nghiệm 82 3.3.4. Quy trình thực nghiệm 83 3.3.5. Xử lý kết quả sau thực nghiệm 84 3.3.6. Kiểm nghiệm giả thuyết 92 Kết luận chƣơng 3 95 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. KẾT LUẬN 96 2. KIẾN NGHỊ 98 3. HƢỚNG PHÁT TRIỂN CỦA ĐỀ TÀI 100 TÀI LIỆU THAM KHẢO 101 PHỤ LỤC x
14. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT  STT KÝ HIỆU CHỮ VIẾT TẮT NỘI DUNG VIẾT TẮT 1. GV Giáo viên 2. HS Học sinh 3. HĐ Hoạt động 4. BLĐTBXH Bộ Lao động Thƣơng binh Xã hội 5. CĐN Cao đẳng nghề 6. CBT Compentency - Based - Training 7. CNH-HĐH Công nghiệp hóa-hiện đại hóa 8. DH Dạy học 9. DHTH Dạy học tích hợp 10. DHDA Dạy học dự án 11. DH ĐHHĐ Dạy học định hƣớng hoạt động 12. DH GQVĐ Dạy học giải quyết vấn đề 9. ĐC Đối chứng 13. PPDH Phƣơng pháp dạy học 14. PTDH Phƣơng tiện dạy học 15. QTDH Quá trình dạy học 16. NL Năng lực 17. TN Thực nghiệm 18. TCDN Tổng cục Dạy nghề xi