Bài giảng Tài chính-Tiền tệ - Chương 1: Lý thuyết tài chính - Ths. Vũ Hữu Thành

Nội dung text: Bài giảng Tài chính-Tiền tệ - Chương 1: Lý thuyết tài chính - Ths. Vũ Hữu Thành

1. 3/4/2014 Tài chính – Tiền tệ Vũ Hữu Thành - 2014 1. Thông tin giảng viên Giảng viên Ths. Vũ Hữu Thành. Nơi làm việc Khoa Tài chính – Ngân hàng, ĐH Mở Điện thoại 0938077776 Email thanh.vuh@gmail.com Tài chính – Tiền tệ 1
2. 3/4/2014 2. Mục tiêu chung #1 #2 Cung cấp hệ thống cơ sở lý luận về tài chính và tiền tệ để lý giải một cách căn bản những hiện tượng tài chính tiền tệ phát sinh trong nền kinh tế và sự tương tác của các sự kiện này với những vấn đề liên quan. 2.Mục tiêu chung #1 #2 Là môn học cơ sở ngành: Cung cấp các kiến thức lý thuyết về tài chính và tiền tệ để làm cơ sở học tốt các môn học chuyên ngành 2
3. 3/4/2014 3. Mục tiêu cụ thể #1 #2 #3 #4 Nắm bắt được cơ sở lý luận chung về tài chính: Cơ sở hình thành, bản chất, vai trò, chức năng C1 3. Mục tiêu cụ thể #1 #2 #3 #4 Hiểu được hệ thống tài chính, mối quan hệ giữa các thành phần trong hệ thống và hoạt động tài chính của một số thành phần quan trọng như: NSNN, Tài chính doanh nghiệp, Trung gian tài chính (ngân hàng, bảo hiểm, quỹ), Tài chính quốc tế. C1, C2, C3, C5, C6, C11 3
4. 3/4/2014 3. Mục tiêu cụ thể #1 #2 #3 #4 Hiểu được các công cụ của tài chính. Cách thức giao dịch các công cụ trên từng loại thị trường tài chính và cách định giá một số chứng khoán nợ thông qua yếu tố lãi suất, thu nhập và một số yếu tố liên quan C4, C8 3. Mục tiêu cụ thể #1 #2 #3 #4 Lý thuyết căn bản về tiền tệ, lạm phát, hoạt động của ngân hàng trung ương cùng các chính sách tiền tiền tệ và ảnh hưởng của chính sách này tới các biến số của nền kinh tế như lãi suất, lạm phát, đầu tư, GDP C7, C9, C10 4
5. 3/4/2014 4. Nội dung môn học Chương 1 Lý thuyết về TC Chương 7 Tiền tệ và HTTT Chương 2 Ngân sách Nhà nước Chương 8 Lãi suất và tín dụng Chương 3 Tài chính DN Chương 9 Lạm phát Chương 4 Thị trường TC Chương 10 NHTW và CSTT Chương 5 Bảo hiểm Chương 11 NH Thương mại Chương 6 Tài chính Quốc tế Tài chính – Tiền tệ 5. Phương pháp học tập Nghiên cứu trước tài liệu Nghe giảng lý thuyết Thảo luận tình huống Thuyết trình nhóm Basic Auditting 5
6. 3/4/2014 6. Đánh giá môn học 30 Giữa Thuyết trình 20% % kỳ Kiểm tra trên lớp 10% 60% * 70% 100 Trắc nghiệm % 70 Cuối = 42% % kỳ 40% * 70% Tự luận = 28% 4 tín chỉ ~ 60 tiết lý thuyết Tài chính – Tiền tệ 7. Tài liệu tham khảo 1 2 3 Nhập môn tài Lý thuyết tài Thị trường tài chính – tiền tệ chính – tiền tệ chính PGS. TS Sử PGS. TS Nguyễn PGS. TS Nguyễn Đình Thành Đăng Dờn Minh Kiều NXB Lao động NXB ĐHQG NXB Thống Kê Xã hội Tp.HCM Tài chính – Tiền tệ 6
7. 3/4/2014 CHƯƠNG 1 Lý thuyết tài chính 1 Lý thuyết tài chính 7
8. 3/4/2014 Mục tiêu học tập chương 1 Kiến Kỹ thức năng 1. Hiểu được thế nào là tài chính thông qua các kiến thức về các tiền đề, khái niệm, bản chất, chức năng và vai trò của tài chính; 2. Hệ thống tài chính và thành phần cấu thành hệ thống Mục tiêu học tập chương 1 Kiến Kỹ thức năng Phân tích tình huống liên quan tới nội dung của bài học 8
9. 3/4/2014 Nội dung chính chương 1 I Tổng quan về tài chính II Hệ thống tài chính II Chính sách tài chính quốc gia Chỉ số Năng lực cạnh tranh quốc gia Việt Nam 9
10. 3/4/2014 Thang đo: Phát triển hệ thống tài chính Chỉ số phát triển tài chính – 2012 10
11. 3/4/2014 Chỉ số phát triển tài chính – 2012 Chỉ số phát triển tài chính – 2012 11
12. 3/4/2014 Chỉ số phát triển tài chính – 2012 Đánh giá rủi ro quốc gia - Việt Nam 2013 12
13. 3/4/2014 Đánh giá rủi ro quốc gia - Việt Nam 2013 Đánh giá rủi ro quốc gia - Việt Nam 2013 13
14. 3/4/2014 Đánh giá rủi ro quốc gia - Việt Nam 2013 Tổng quan về tài chính I Sự hình thành, khái niệm, bản chất, chức năng và vai trò của tài chính 14
15. 3/4/2014 1. Sự ra đời và phát triển của tài chính Hình thái trao đổi 1: Tiền Hàng đổi hàng đề 1 Phân công LĐ Nền Năng suất kinh tế Chế độ tư Trao đổi PP hiện lao động hữu H - H vật hàng tăng hóa – tiền tệ Nhược điểm của trao đổi: Hàng hóa làm trung gian trao đổi cồng kềnh, có độ bền không cao, không được chấp nhận rộng rãi. Như vậy cần có loại tiền tệ mới thay thế. Tài chính – Tiền tệ 1. Sự ra đời và phát triển của tài chính Tiền Hình thái trao đổi 2: đề 1 Tiền dấu hiệu giá trị là trung gian trao đổi Tiền giấy: Tiền kim Tiền giấy: PP giá Tiền dấu loại Khả hoán trị Nền hiệu giá trị Nhược kinh tế điểm: hàng 1. Sản lượng không đủ đáp ứng; hóa – 2. Giá trị ngày càng lớn; tiền tệ 3. Giá trị thật bị giảm do gian lận hoặc ma sát; 4. Khó phân chia nhỏ giá trị; Tài chính – Tiền tệ 15
16. 3/4/2014 1. Sự ra đời và phát triển của tài chính Tiền Hình thái trao đổi 2: đề 1 Tiền dấu hiệu giá trị là trung gian trao đổi Tiền giấy Tiền kim Tiền giấy PP giá bất khả loại khả hoán trị Nền hoán Nhược kinh tế điểm: hàng 1. Lượng vàng khai thác được tăng trưởng không nhanh so hóa – với sự tăng trưởng của hàng hóa và dịch vụ được tạo ra; tiền tệ 2. Một số chính phủ đã phát hành thêm những tờ giấy bảo chứng mà không có đủ vàng trong ngân khố; Tài chính – Tiền tệ 1. Sự ra đời và phát triển của tài chính Tiền Hình thái trao đổi 2: đề 1 Tiền dấu hiệu giá trị là trung gian trao đổi Tiền kim Tiền khả Tiền bất PP giá loại hoán khả hoán trị Nền kinh tế Đặc điểm hàng 1. Không mang giá trị thật, mang dấu hiệu giá trị do chính hóa – phủ quy định. 2. Không phụ thuộc vào vàng và không quy đổi ra vàng. tiền tệ 3. Được chấp nhận trong lưu thông do pháp luật và do sự tín nhiệm của người dân Tài chính – Tiền tệ 16
17. 3/4/2014 1. Sự ra đời và phát triển của tài chính Tiền Quá trình thay đổi từ hình thức phân phối bằng hiện đề 1 vật sang phân phối bằng giá trị Tiền dấu Hóa tệ hiệu giá trị Nền kinh tế PP bằng PP bằng hàng hiện vật giá trị hóa – Giá trị sử tiền tệ dụng Giá trị trao Được biểu hiện bằng giá đổi cả trên thị trường Tài chính – Tiền tệ 1. Sự ra đời và phát triển của tài chính Tiền Quá trình thay đổi từ hình thức phân phối bằng hiện đề 1 vật sang phân phối bằng giá trị Tiền dấu Hóa tệ hiệu giá trị Nền kinh tế PP bằng PP bằng Phân phối Chức năng hàng hiện vật giá trị lần đầu 1. Phương hóa – tiện trao đổi Phân phối 2. Phân chia tiền tệ lại giá trị giá trị Tài chính – Tiền tệ 17
18. 3/4/2014 1. Sự ra đời và phát triển của tài chính Tiền Quá trình thay đổi từ hình thức phân phối bằng hiện đề 1 vật sang phân phối bằng giá trị Tiền dấu Hóa tệ hiệu giá trị Nền kinh tế PP bằng PP bằng Phân phối Chức năng hàng hiện vật giá trị lần đầu 3. Lưu trữ giá hóa – trị Phân phối 4. Thanh toán tiền tệ lại giá trị trả chậm Tài chính – Tiền tệ 1. Sự ra đời và phát triển của tài chính Tiền đề Tiền dấu Hóa tệ 1 hiệu giá trị Hình thành PP bằng PP bằng và sử dụng hiện vật giá trị quỹ tiền tệ Nền kinh tế hàng 1. Tồn tại nền kinh tế hàng hóa đã giúp cho việc phân phối hóa – thu nhập bằng giá trị được diễn ra tạo tiền đề cho việc tích tiền tệ lũy tài sản. 2. Tồn tại tiền tệ giúp cho quá trình phân phối lần đầu và tái phân phối lại giá trị của hàng hóa dưới hình thức các quỹ tiền tệ. Và đó chính là tiền đề đầu tiên của tài chính Tài chính – Tiền tệ 18
19. 3/4/2014 1. Sự ra đời và phát triển của tài chính Tiền đề Việc hình thành và sử dụng ngân sách thông qua quyền 2 lực tuyệt đối của Nhà nước Nhà Hình thành và sử dụng nước ngân sách Sự ra đời và tồn tại 1. Bằng quyền lực thống trị đã buộc các chủ thể kinh tế của Nhà phải đóng góp một phần thu nhập của mình hình thành một quỹ tiền tệ tập trung gọi là Ngân sách. nước 2. Nhà nước sử dụng ngân sách phục vụ các nhu cầu chi tiêu như duy trì bộ máy hoạt động, chi đầu tư phát triển Tài chính – Tiền tệ 1. Sự ra đời và phát triển của tài chính Tiền đề Việc hình thành và sử dụng ngân sách thông qua quyền 2 lực tuyệt đối của Nhà nước Sự ra đời Hình thành các Nhà Hình thành và tồn tại và sử dụng hoạt động phân của Nhà nước ngân sách phối giá trị nước giữa nhà nước và các chủ thể khác trong nền kinh tế. Tài chính – Tiền tệ 19
20. 3/4/2014 ~ 2. Khái niệm về tài chính Khan và “Tài chính là nghệ thuật và là khoa học quản lý tiền” Jain (2005) Từ điển “Tài chính là việc quản lý tiền” Oxford Từ điển “Tài chính là việc phân bổ các loại tài sản nợ và tài sản có Wikipedia dưới các điều kiện chắc chắn hoặc bất định” Định nghĩa “Tài chính là tổng thể các mối quan hệ phân phối của cải của xã hội dưới hình thức giá trị phát sinh trong quá trình phân phối các nguồn tài chính thông qua việc hình thành và sử dụng các quỹ tiền tệ nhằm đáp ứng các mục tiêu của các chủ thể trong nền kinh tế trong những điều kiện nhất định” Tài chính – Tiền tệ 20
21. 3/4/2014 2. Khái niệm về tài chính Phân tích ví dụ Năm 2014 dự kiến tổng số vốn huy động qua trái phiếu chính phủ sẽ tăng thêm gần 100.000 tỉ đồng so với năm 2013. Kế hoạch này vừa được Bộ Tài chính đưa ra. Theo tính toán của bộ, 56,8% tổng số vốn huy động qua kênh này sẽ bù vào bội chi ngân sách. Cụ thể, Bộ sẽ phát hành 100.000 tỉ đồng vốn trái phiếu cho đầu tư, 224.000 tỉ đồng để bù đắp bội chi và 70.000 tỉ đồng để đảo nợ. Nguồn: Bộ Tài chính Tài chính – Tiền tệ 2. Khái niệm về tài chính Nếu kế hoạch được thực thi thì: 1. Mục đích của đợt phát hành này là gì? 2. Nguồn lực nào được tạo lập trong đợt phát hành này? 3. Nguồn lực này được phân bổ như thế nào? 4. Hàng hóa được giao dịch trong đợt phát hành này là gì? 5. Các chủ thể tham gia vào giao dịch hàng hóa này là ai? 6. Các mối quan hệ kinh tế nào được tạo lập trong và sau đợt phát hành trái phiếu này? Tài chính – Tiền tệ 21
22. 3/4/2014 2. Khái niệm về tài chính Phân tích 1. Mục đích của đợt phát hành này là gì? Chính phủ muốn bù đắp cho thâm hụt ngân sách do nguồn thu từ thuế và các nguồn khác không đủ bù đắp hoàn toàn cho các hoạt động đầu tư, bội chi và đảo nợ Tài chính – Tiền tệ 2. Khái niệm về tài chính 2. Nguồn lực nào được tạo lập trong đợt phát hành Phân tích này? Chính phủ, dựa vào quyền lực tuyệt đối của mình, tiến hành tạo lập thêm nguồn ngân sách (quỹ tiền tệ của nhà nước) thông qua hình thức phát hành trái phiếu. Như vậy một nguồn lực tài chính tập trung được huy động thêm vào ngân sách Nhà nước là 394.000 tỷ đồng. Tài chính – Tiền tệ 22
23. 3/4/2014 2. Khái niệm về tài chính Phân tích 3. Nguồn lực này được phân bổ như thế nào? Theo kế hoạch, nguồn lực này dành sẽ được phân bổ cho cho các cho các hoạt động đầu tư (100.000 tỷ), bù đắp bội chi (224.000 tỷ) và đảo nợ (70.000 tỷ) Tài chính – Tiền tệ 2. Khái niệm về tài chính 4. Hàng hóa được giao dịch trong đợt phát hành này Phân tích là gì? Tiền - Trái phiếu Hoạt động trao đổi giá trị giữa hai loại tài sản tài chính thể hiện quá trình tái phân phối giá trị. Tài chính – Tiền tệ 23
24. 3/4/2014 2. Khái niệm về tài chính 5. Các chủ thể tham gia vào giao dịch hàng hóa này Phân tích là ai? Chính phủ và các định chế tài chính trung gian như ngân hàng, công ty chứng khoán, các quỹ đầu tư, công ty bảo hiểm Tài chính – Tiền tệ 2. Khái niệm về tài chính 6. Các mối quan hệ kinh tế nào được tạo lập trong Phân tích và sau đợt phát hành trái phiếu này? Trong đợt phát hành: hình thành mối quan hệ tín dụng giữa một bên cho vay (các tổ chức tài chính và một bên đi vay (chính phủ). Nhìn ở khía cạnh tích cực hơn đó còn có thể là quan hệ đầu tư giữa một bên có nhu cầu sử dụng tiền nhàn rỗi để đầu tư vào một loại tài sản tài chính được đánh giá là an toàn nhất để lưu trú giá trị và tạo ra một mức lãi cố định và một bên có nhu cầu sử dụng tiền vào các mục đích công. Tài chính – Tiền tệ 24
25. 3/4/2014 2. Khái niệm về tài chính 6. Các mối quan hệ kinh tế nào được tạo lập trong Phân tích và sau đợt phát hành trái phiếu này? Sau đợt phát hành: Chính phủ sẽ tạo ra hàng loạt các mối quan hệ kinh tế (đầu tư, chi tiêu, trả nợ ) với các chủ thể kinh tế khác. Đến lượt những nhà đầu tư vào trái phiếu chính phủ, họ có thể cất giữ trái phiếu tới ngày đáo hạn hoặc đem các trái phiếu này đi trao đổi trên thị trường tài chính hoặc đem đi tái chiết khấu tại NHTW và như vậy cũng hình thành hàng loạt các mối quan hệ kinh tế khác dưới hình thức phân phối giá trị. Tài chính – Tiền tệ 2. Khái niệm về tài chính Nhận xét Với mục đích bổ sung vào ngân sách bị thâm hụt (1), chính phủ bằng quyền lực tuyệt đối của mình đã thực hiện tạo lập thêm nguồn lực tài chính cho ngân sách thông qua hoạt động phát hành trái phiếu (2,4). Việc phát hành trái phiếu (2) và phân bổ các nguồn lực sau khi phát hành trái phiếu theo mục đích đề ra (3) đã phát sinh hàng loạt mối quan hệ kinh tế giữa các chủ thể trong nền kinh tế (5,6) dưới hình thức phân phối giá trị. Tài chính – Tiền tệ 25
26. 3/4/2014 3. Bản chất của tài chính 1 Biểu hiện bên ngoài của hiện tượng tài chính 2 Biểu hiện bên trong của tài chính Tài chính – Tiền tệ Tài trợ gián tiếp Trung Vốn gian tài Vốn chính 1. Chính phủ 1. Chính phủ 2. Doanh nghiệp 2. Doanh nghiệp Vốn 3. Hộ gia đình 3. Hộ gia đình 4. Người nước ngoài 4. Người nước ngoài Tiết kiệm - Cho vay Vay mượn - Chi tiêu Thị Vốn trường Vốn tài chính Tài trợ trực tiếp 26
27. 3/4/2014 3. Bản chất của tài chính 1 Biểu hiện bên ngoài của hiện tượng tài chính Chúng ta nhận thấy biểu hiện bên ngoài của các hiện tượng kinh tế thì tài chính được nhìn nhận là sự vận động của các nguồn lực tài chính. Các hoạt động tài chính được biểu hiện ra bên ngoài như trên đều có liên quan tới việc tạo lập hoặc phân bổ việc sử dụng các nguồn tài chính Tài chính – Tiền tệ 3. Bản chất của tài chính Biểu hiện bên trong của tài chính – Bản chất của tài 2 chính Mối quan hệ bên trong - Bản chất của tài chính phản ánh sự ràng buộc về các mối quan hệ kinh tế trên phương diện cân đối lợi ích, chi phí và rủi ro giữa các chủ thể với nhau trong quá trình phân phối và sử dụng các nguồn tài chính Tài chính – Tiền tệ 27
28. 3/4/2014 Mục tiêu Quan hệ kinh tế Rủi ro Tạo lập và sử dụng quỹ tiền tệ Phân phối giá trị 4. Chức năng của tài chính Tài chính thực hiện quá trình phân phối của cải 1. Phân phối xã hội, trải qua quá trình phân phối lần đầu và nhiều lần phân phối lại Tài chính – Tiền tệ 28
29. 3/4/2014 4. Chức năng của tài chính 1. Phân phối Phân phối lần đầu là phân phối tiến hành trong lĩnh vực sản xuất vật chất, hình thành nên quỹ bù đắp tư liệu sản xuất, những khoản thu nhập ban đầu cho người lao động và thu nhập thuần tuý của xã hội Phân phối lại thu nhập là tiếp tục phân phối những phần thu nhập cơ bản được hình thành qua phân phối lần đầu, để đáp ứng nhu cầu tích luỹ và tiêu dùng của toàn xã hội (các ngành không sản xuất: Quân đội, Giáo dục, Y tế ) Tài chính – Tiền tệ 4. Chức năng của tài chính Là quá trình giám đốc việc phân phối của cải xã hội dưới hình thái tiền tệ - quá trình hình 2. Giám đốc thành và sử dụng các quỹ tiền tệ tập trung và không tập trung theo các mục tiêu đã định. Tài chính – Tiền tệ 29
30. 3/4/2014 4. Chức năng của tài chính 2. Giám đốc Những đặc điểm của chức năng giám đốc tài chính: Giám đốc của tài chính là sự giám đốc bằng tiền thông qua sử dụng chức năng thước đo giá trị và chức năng phương tiện thanh toán của tiền tệ trong vận động của tiền vốn để tiến hành giám đốc Giám đốc bằng tiền của tài chính là sự giám đốc thông qua phân tích các chỉ tiêu tài chính – các chỉ tiêu phản ánh tổng hợp toàn bộ các hoạt động của xã hội và của các doanh nghiệp Tài chính – Tiền tệ 5. Vai trò của tài chính trong nền kinh tế 1. Thúc đẩy Các giao dịch được thúc đẩy do: (i) Chi phí giao dịch giảm; các giao dịch (ii) Khả năng tập trung chia nhỏ các nguồn lực tài kinh tế chính để đáp ứng các nhu cầu khác nhau 2. Phân phối Điều hòa trạng thái thừa vốn - thiếu vốn giữa các chủ thể kinh tế để từ đó nguồn lực được khai thông các nguồn lực và sử dụng hiệu quả hơn góp phần tăng hiệu quả tài chính chung của nền kinh tế Tài chính – Tiền tệ 30
31. 3/4/2014 3. Vai trò của tài chính trong nền kinh tế Thông qua quá trình tạo lập và phân bổ quỹ tài 3. Chia sẻ rủi chính, rủi ro được chia sẻ giữa những người không ro ưu thích rủi ro (gửi tiền) và những người ưa thích rủi ro hơn (vay vốn) NNthực hiện vai trò này thông qua sự kết hợp hai 4. Điều tiết chức năng: phân phối và giám sát. Trên cơ sở này, kinh tế NN nắm được thực tế hoạt động của nền kinh tế, từ đó phát hiện ra những vấn đề cần can thiệp, điều tiết Tài chính – Tiền tệ 2 Hệ thống tài chính 31
32. 3/4/2014 2.1. Khái niệm hệ thống tài chính Hệ thống tài chính Trung Tài chính Tài chính Tài chính Tài chính Tài chính gian tài các tổ công DN cá nhân quốc tế chính chức XH Hệ thống tài chính là tổng thể các hình thức thể hiện của các bộ phận hợp thành tài chính gắn liền với việc tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ đặc trưng. Các bộ phận này hợp thành của nhiều lĩnh vực hoạt động tài chính dưới những hình thức nhất định, chúng có cùng chức năng và tác động lẫn nhau trong toàn bộ hoạt động của nền tài chính. Tài chính – Tiền tệ 2.1. Khái niệm hệ thống tài chính Là tổng thể các hoạt động thu chi bằng tiền do nhà nước tiến hành. 1. Tài chính Phản ánh hệ thống các quan hệ kinh tế nảy sinh công trong quá trình tạo lập và sử dụng ngân sách, nhằm phục vụ việc thực hiện các chức năng quản lý của nhà nước Tài chính công được gọi là khâu chủ đạo trong hệ thống tài chính do ảnh hưởng to lớn của nó tới tất cả các hoạt động của nền kinh tế Tài chính – Tiền tệ 32
33. 3/4/2014 2.1. Khái niệm hệ thống tài chính Là tổng thể các hoạt động tạo lập và sử dụng nguồn quỹ của doanh nghiệp liên quan tới các 2. Tài chính quyết định tài trợ, đầu tư và kinh doanh. doanh nghiệp Phản ánh hệ thống các quan hệ kinh tế dưới hình thái giá trị phát sinh trong quá trình tạo lập, sử dụng quỹ tiền tệ của doanh nghiệp Tài chính doanh nghiệp được đánh giá là khâu cơ bản của hệ thống tài chính do doanh nghiệp là nền tảng tạo ra của cải vật chất cho xã hội Tài chính – Tiền tệ 2.1. Khái niệm hệ thống tài chính Là tổng thể các hoạt động tạo lập và sử dụng nguồn quỹ của doanh nghiệp liên quan tới các 3. Tài chính cá quyết định chi tiêu, tiết kiệm hay đầu tư cá nhân. nhân Phản ánh hệ thống các quan hệ kinh tế dưới hình thái giá trị phát sinh trong quá trình tạo lập, sử dụng quỹ tiền tệ của cá nhân với các chủ thể khác Tài chính – Tiền tệ 33
34. 3/4/2014 2.1. Khái niệm hệ thống tài chính Thực hiện huy động nguồn tiền của những người tiết kiệm và sau đó cung cấp cho những người 4. Tài chính cần vốn trung gian Phản ánh hệ thống các quan hệ kinh tế dưới hình thái giá trị phát sinh trong quá trình trung gian tạo lập và phân phối Tài chính – Tiền tệ 2.1. Khái niệm hệ thống tài chính Các tổ chức xã hội được thành lập để thỏa mãn 5. Tài chính những nhu cầu chính đáng của một bộ phận trong các tổ chức xã xã hội. Để đảm bảo cho sự hoạt động và phát hội triển của mình, các tổ chức phải thực hiện việc tạo lập quỹ tiền tệ độc lập Các quỹ tiền tệ này có thể thu được từ hoạt động quyên góp từ hội viên, từ nguồn cung của chính phủ hoặc từ hoạt động kinh doanh của hội. Khi nguồn tài chính tạm thời nhàn rỗi, nó có thể được đưa vào thị trường tài chính để cung ứng cho các chủ thể cần vốn Tài chính – Tiền tệ 34
35. 3/4/2014 2.1. Khái niệm hệ thống tài chính Là hệ thống những quan hệ kinh tế nảy sinh giữa NN hoặc các tổ chức của NN với các NN khác, 6. Tài chính các tổ chức của các NN khác, các công dân nước quốc tế ngoài và với các tổ chức quốc tế, gắn liền với các dòng lưu chuyển hàng hóa và tiền vốn trên thế giới theo những nguyên tắc nhất định Khác với các khâu tài chính khác trong hệ thống, khâu tài chính quốc tế tồn tại không như là tụ điểm tài chính hiện hữu Tài chính – Tiền tệ III Chính sách tài chính quốc gia 35
36. 3/4/2014 1. Khái niệm chính sách TC quốc gia Chính sách tài chính quốc gia là tổng thể các mục tiêu, chính sách và giải pháp về tài chính tiền tệ nhằm khai thác nuôi dưỡng và sử dụng các nguồn tài chính quốc gia trong phát triển kinh tế xã hội, tăng cường an ninh, đối ngoại và bộ máy Nhà nước Tài chính – Tiền tệ 2. Mục tiêu của chính sách 1 Tăng cường tiềm lực tài chính đất nước 2 Kiểm soát và cải thiện các biến số kinh tế vĩ mô Góp phần tạo lập công bằng và phát triển xã hội thông 3 qua quá trình tái phân phối giá trị. Tài chính – Tiền tệ 36
37. 3/4/2014 3. Nội dung cơ bản của chính sách TC quốc gia Là các chính sách của chính phủ nhằm tác động 1. Chính lên định hướng phải triển của nền kinh tế thông sách tài qua những thay đổi trong chi tiêu chính phủ và khóa thuế khóa. Hai công cụ chính của chính sách tài khóa là chi tiêu của chính phủ và hệ thống thuế. Tài chính – Tiền tệ 3. Nội dung cơ bản của chính sách TC quốc gia là tổng hòa những phương thức mà NHTW thông qua các hoạt động của mình tác động tới khối 2. Chính lượng tiền tệ trong lưu thông. Chính sách tiền tệ sách tiền tệ nhắm vào hai mục tiêu là lãi suất và lượng cung tiền thông qua các công cụ như: Dự trữ bắt buộc, nghiệp vụ thị trường mở, hạn mức tín dụng Tài chính – Tiền tệ 37
38. 3/4/2014 3. Nội dung cơ bản của chính sách TC quốc gia Là chính sách mở rộng các quan hệ tài chính giữa 3. Chính trong nước và ngoài nước. Nhà nước sử các sách tài chính sách quản lý ngoại hối, chính sách đầu tư ngước ngoài, chính sách tỷ giá, chính sách vay chính đối nợ nước ngoài, chính sách xuất nhập khẩu để ngoại đẩy mạnh hiệu quả của chính sách tài chính đối ngoại. Tài chính – Tiền tệ Kết thúc Chương 1 38
39. 3/4/2014 Câu hỏi ôn tập 1. Tại sao nói tiền tệ và nhà nước là hai tiền đề cho sự ra đời của tài chính? 2. Nêu khái niệm tài chính và lấy ví dụ minh họa cho khái niệm này. 3. Tại sao nói bản chất của tài chính phản ánh sự ràng buộc về các mối quan hệ kinh tế trên phương diện cân đối lợi ích, chi phí và rủi ro giữa các chủ thể với nhau trong quá trình phân phối và sử dụng các nguồn tài chính? 4. Phân tích mối quan hệ giữa các tụ điểm vốn trong nền kinh tế. 5. Các nhân tố cấu thành nên hệ thống tài chính là gì? 6. Liệt kê những dạng tài sản tài chính tại Việt Nam. 39