Xây dựng chương trình đào tạo sơ cấp nghề May thời trang áo dài tại trường Trung cấp nghề Bạc Liêu

Nội dung text: Xây dựng chương trình đào tạo sơ cấp nghề May thời trang áo dài tại trường Trung cấp nghề Bạc Liêu

1. XÂY DỰNG CHƢƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO SƠ CẤP NGHỀ MAY THỜI TRANG ÁO DÀI TẠI TRƢỜNG TRUNG CẤP NGHỀ BẠC LIÊU DEVELOP A TRAINING PRIMARY PROGRAMME FOR AODAI SEWING FASHION IN BAC LIEU VOCATIONAL SCHOOL LIÊU THỊ MỸ HỒNG Học viên Cao học khóa 2012 - 2014 Trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật TP.HCM Trong những năm qua, Giáo dục nghề nghiệp đóng một vai trò to lớn trong việc giúp học sinh tìm kiếm việc làm hoặc tự tạo việc làm từ nghề đã học. Một trong những yếu tố quan trọng góp phần quyết định chất lượng của giáo dục nghề nghiệp là chương trình đào tạo nghề với mục tiêu khi xây dựng phải phù hợp với nhu cầu của xã hội, địa phương, cơ sở vật chất, phù hợp với nhiều đối tượng, cơ hội tìm kiếm việc làm sau khi ra trường và giải quyết cuộc sống. In recent years, Vocational education plays a huge role in helping students find jobs or self-employment from vocational school. The one of the important contributing factors that determine the quality of vocational education and training program is aimed at building to suit the needs of society, local infrastructure, appropriate with many objects, their chances of finding employment after graduation and life settlement. 1. Mở đầu Trong xã hội đổi mới và năng động hiện nay, nghề “May thời trang Áo dài” là nghề cổ truyền được nhiều bạn trẻ quan tâm yêu thích. Áo dài là tinh hoa văn hóa của dân tộc, vì vậy thiết kế được những chiếc áo đẹp là niềm vui, niềm tự hào của nhiều thế hệ. Nhiều phụ nữ vẫn thường chọn cho mình chiếc Áo dài cho những thời khắc quan trọng như những dịp lễ hội, vui chơi, hay cùng sánh bước đến trường nhưng trong việc đào tạo, các cơ sở dạy nghề thường dừng lại ở những nét truyền thống, sự cách tân chưa được chú trọng nên những tà Áo dài phất phới trên quê hương Bạc Liêu chưa đa dạng; nhiều người sau khi học xong vẫn không sống được với nghề yêu thích của mình. Với sự trân trọng của nhiều người trước tà áo của dân tộc, sự say mê nghề nghiệp của nhiều bạn trẻ và thực trạng đào tạo nghề may hiện nay, thiết nghĩ cần phải xây dựng chương trình đào tạo (XDCTĐT) nghề “May thời trang Áo dài” sao cho đáp ứng được nhu cầu thị hiếu, nâng cao chất lượng đào tạo nghề và góp phần giải quyết việc làm cho người lao động. 2. Nội dung 2.1. Cơ sở lý luận về xây dựng chƣơng trình đào tạo nghề “May thời trang Áo dài” Để đào tạo đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động nói riêng và nhu cầu xã hội nói chung, rút ngắn khoảng cách giữa nhà trường và doanh nghiệp, nhà trường cần phải đào tạo những gì xã hội cần chứ không đào tạo những gì nhà trường có, đồng thời khi XDCTĐT phải dựa trên định hướng phát triển kinh tế-xã hội của địa phương và khảo sát nhu cầu của nhà trường, nhu cầu của doanh nghiệp và nhu cầu của người học để tránh việc đào tạo không phát huy được năng lực và hiệu quả. Trên cơ sở đó, trước khi XDCTĐT nghề “May thời trang Áo dài”, cần nghiên cứu, tìm hiểu và kế thừa các mô hình XDCTĐT của các tác giả trên thế giới, để tìm ra cách thức XDCTĐT hiệu quả, thiết thực và vận dụng một cách linh hoạt vào điều kiện thực tế từng địa phương. Vì mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng đào tạo cho người học, để sau khi ra trường người học có khả năng kiếm sống bằng kỹ năng nghề của mình. Cho nên việc tìm hiểu các mô hình cần: khảo sát nhu cầu, thực trạng nghề, xác định mục tiêu, phân tích nghề, XDCTĐT, đánh giá và hiệu chỉnh chương trình. Phương thức đào tạo hiện nay để đạt hiệu quả là đào tạo theo mô- đun, vì vậy nhất thiết phải phân tích nghề, chương trình đào tạo (CTĐT) nghề phải được xây dựng trên cơ sở của biểu đồ DACUM với một bảng danh mục công việc và nhiệm vụ của nghề. - 1 -
2. 2.2. Cơ sở thực tiển về nhu cầu sử dụng và đào tạo nghề “May thời trang Áo dài” trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu Quá trình thực hiện đề tài, tác giả tập trung tìm hiểu và khảo sát về: - Vị trí địa lý, tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội nhân lực trong tỉnh Bạc Liêu; về tình hình lao động và đào tạo nghề ở nước ta; về nguồn nhân lực, về hệ thống đào tạo nghề, thực trạng nghề may ở Bạc Liêu hiện nay. Từ đó xác định XDCTĐT nghề “May thời trang Áo dài” nhằm đào tạo lực lượng lao động có tay nghề thật sự cần thiết và phù hợp với điều kiện tự nhiên, sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. - Nhu cầu thị hiếu về trang phục Áo dài của nữ học sinh, sinh viên, nữ cán bộ công chức, viên chức trong các cơ quan, công sở và đông đảo công chúng trong tỉnh. Qua thực tiễn khảo sát 270 phiếu thăm dò ý kiến cho thấy: nhu cầu thị hiếu về trang phục Áo dài của nữ học sinh, sinh viên, nữ cán bộ công chức, viên chức trong các cơ quan, công sở và công chúng trong tỉnh chiếm tỉ lệ rất cao, nhu cầu về Áo dài thời trang tương đối lớn, nhất là những nữ học sinh, sinh viên, nữ cán bộ công chức, viên chức trẻ. Một mặt thể hiện nét văn hóa trong phong cách ăn mặc, để giao lưu, hợp tác với đối tác, để học hỏi lẫn nhau và để tự khẳng định mình là người phụ nữ tri thức mới trong địa bàn tỉnh Bạc Liêu; mặt khác, góp phần ổn định cuộc sống của người lao động. Vì vậy, trang phục Áo dài cần phải có một CTĐT bài bản, khoa học, để thu hút người học và sau tốt nghiệp họ có khả năng đáp ứng nhu cầu thị hiếu của người dân. Do vậy, nhiệm vụ của việc XDCTĐT nghề này là phải quan tâm đến nhu cầu thị hiếu tiêu dùng, coi đó là một nội dung CTĐT nghề ở địa phương. Khảo sát và thống kê kết quả về chương trình cho thấy CTĐT nghề may đang được đào tạo trong các trung tâm dạy nghề của tỉnh chưa đáp ứng được nhu cầu chung của xã hội, mục tiêu, nội dung, chương trình còn chậm đổi mới. Trong khi đó, trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu hiện nay, người lao động có nhu cầu học nghề “May thời trang Áo dài” rất cao, nếu có CTĐT nghề này sẽ phục vụ được nhu cầu thời trang của nhiều người, sẽ có nhiều cơ hội việc làm cho người học sau khi ra trường. Qua khảo sát về thực trạng cũng cho thấy đa số người học nghề may trong các Trung tâm dạy nghề, hay Trường nghề trong tỉnh, các thợ may đang hành nghề hầu như chưa qua đào tạo nghề “May thời trang Áo dài”. Vì thế, chương trình “May thời trang Áo dài” là rất cần thiết, phù hợp với tình hình, nhu cầu xã hội hiện nay và lãnh vực đào tạo nghề của tỉnh Bạc Liêu. Từ kết quả khảo sát đã tạo điều kiện cho việc xác định các nội dung để đưa vào xây dựng chương trình. 2.3. Xây dựng chƣơng trình đào tạo sơ cấp nghề “May thời trang Áo dài” Từ kết quả thống kê khảo sát về nhu cầu của trang phục áo dài trong các cơ quan, trường học và người dân trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu, dựa trên kết quả khảo sát thực trạng về CTĐT nghề may, cũng như ý kiến đóng góp của các giáo viên chuyên ngành may, người nghiên cứu tiến hành XDCTĐT nghề “May thời trang Áo dài” dựa trên cơ sở của biểu đồ phân tích nghề theo phương pháp DACUM. Biểu đồ này được tiến hành từ các chuyên gia là những người lành nghề, có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực may Áo dài và sự dẫn dắt của thông hoạt viên DACUM. Tiến trình thực hiện phân tích nghề như sau: Bước 1: Thành lập tiểu ban DACUM: người nghiên cứu đã tiến hành phỏng vấn và mời 9 chuyên gia trong lãnh vực nghề may Áo dài, trong đó có 3 chuyên gia tại Thành phố Cà Mau, 6 chuyên gia tại Bạc Liêu, các chuyên gia là những thợ may, chủ tiệm nổi tiếng và có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề may Áo dài. Bước 2: Mời thông hoạt viên: 01 thông hoạt viên có chứng chỉ tập huấn XDCTĐT nghề theo DACUM. Bước 3: Mời quan sát viên: 8 quan sát viên là lãnh đạo và giáo viên đến từ Phòng Dạy nghề - Sở LĐ-TB&XH, các Trường dạy nghề, và các trung tâm dạy nghề của tỉnh Bạc Liêu. - 2 -
3. Bước 4: Tiến hành hội thảo: sau khi đã sắp xếp và thống nhất kế hoạch, người nghiên cứu đã tiến hành hội thảo vào ngày 15/6/2013 tại hội trường Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện Hòa Bình - tỉnh Bạc Liêu. Kết quả phân tích nghề “May thời trang Áo dài”: Trên cơ sở lý thuyết về phân tích nghề theo phương pháp DACUM, đồng thời tuân thủ chặt chẽ quy trình và nguyên tắc hội thảo, các chuyên gia tham gia phân tích nghề dưới sự điều phối của thông hoạt viên đã suy nghĩ, chọn lọc, phát biểu, thảo luận về các vấn đề hướng đến mục tiêu phân tích nghề “May thời trang Áo dài” như: Những nhiệm vụ của nghề, những công việc trong từng nhiệm vụ, những yêu cầu về kiến thức, kỹ năng, thái độ và điều kiện để hoàn thành công việc. Sau hai ngày tập trung làm việc, tiểu ban DACUM với sự dẫn dắt của thông hoạt viên đã thống nhất, kết quả hội thảo là biểu đồ phân tích nghề “May thời trang Áo dài”. Biểu đồ phân tích nghề “May thời trang Áo dài” là bức tranh tổng thể về những hoạt động của nghề và đây chính là nền tảng để người nghiên cứu xây dựng nội dung của chương trình đào tạo. Sau khi phân tích nghề, cùng với việc xác định nhu cầu về các công việc cần thiết, người nghiên cứu xây dựng phiếu phân tích công việc và tham khảo ý kiến của các thợ may áo dài có nhiều năm kinh nghiệm tại tỉnh Bạc Liêu. Kết quả sau tham khảo ý kiến và điều chỉnh người nghiên cứu đã lập phiếu phân tích công việc hoàn chỉnh theo mẫu phiếu phân tích công việc (Ban hành kèm theo quyết định số: 01/2007/QĐ-BLĐTB&XH ngày 04/01/2007 của Bộ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội). Qua hội thảo phân tích nghề DACUM, chương trình “May thời trang Áo dài” được thiết kế với nội dung của chương trình gồm có 4 mô-đun, mỗi mô-đun được thiết kế với thời lượng lý thuyết và thực hành thích hợp với nhu cầu nghề nghiệp hiện nay. Người học có khả năng hành nghề sau khi ra trường với những kỹ năng đã học có trong chương trình. Toàn bộ chương trình với tổng thời gian 462 tiết, trong đó lý thuyết 96 tiết (chiếm 20%), thực hành 341 tiết (chiếm 75%), kiểm tra 25 tiết (chiếm 5%). Để chương trình mang tính thực tiễn và khả thi hơn, sau khi biên soạn chương trình, người nghiên cứu tiến hành khảo sát xin ý kiến đánh giá của các chuyên gia là giáo viên có nhiều kinh nghiệm trong chuyên môn, đang trực tiếp giảng dạy, quản lý CTĐT nghề may trong các trường, trung tâm dạy nghề của tỉnh và các tỉnh lân cận. Qua kết quả thống kê cho thấy về cấu trúc mô-đun chương trình, được đánh giá cụ thể và phù hợp với chuyên môn rất cao: rất cụ thể và phù hợp với chuyên môn chiếm 33%, cụ thể và phù hợp chiếm 63%. Đa số ý kiến nhận xét về kết quả (mục tiêu) của chương trình, được đánh giá cụ thể và phù hợp với chuyên môn rất cao. Tính cụ thể và phù hợp với chuyên môn của mô tả, kiến thức, kỹ năng, thái độ, tên các bài dạy (công việc) trong mô-đun được đánh giá rất cao, điều này cho thấy mục tiêu và nội dung mô-đun được người nghiên cứu xây dựng là thích hợp, mang tính thiết thực cao. Về thời lượng các mô-đun vừa đủ chiếm tỉ lệ rất cao (trên 99% các giáo viên cho rằng thời lượng của mô đun trong chương trình là vừa đủ). Như vậy thời lượng các công việc của mô-đun trong chương trình “May thời trang Áo dài” được người nghiên cứu xây dựng rất phù hợp. Đa số đều đồng ý chương trình có thể ban hành sử dụng ngay chiếm 71%. Như vậy, chương trình “May thời trang Áo dài” được người nghiên cứu xây dựng rất thiết thực, phù hợp, có thể sử dụng trong năm tới cho tỉnh Bạc Liêu Nội dung đào tạo phù hợp với nhu cầu nghề nghiệp của xã hội, cho nên người học sớm tham gia vào lĩnh vực hành nghề với kỹ năng cần thiết, góp phần nâng cao chất lượng lao động qua đào tạo. Người học có nhiều cơ hội về việc làm, tự tạo việc làm hoặc có thể vừa học vừa làm để nâng cao chuyên môn, góp phần ổn định cuộc sống, hoàn thiện mục tiêu giáo dục - 3 -
4. nghề nghiệp đã đề ra. Thời gian đào tạo theo mô-đun rất thích hợp với tình hình kinh tế, nhân lực trong tỉnh và các tỉnh lân cận nhất là các tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long. 3. Kết Luận Qua kết quả khảo sát xin ý kiến của các giáo viên hoạt động trong lĩnh vực nghề may để đánh giá lại toàn bộ chương trình “May thời trang Áo dài ”, người nghiên cứu xét thấy chương trình mang tính khả thi, thiết thực, nội dung đào tạo phù hợp với mục tiêu, phù hợp với nhu cầu thực tế, hiệu quả sử dụng cho đào tạo rất cao, có thể ban hành đào tạo trong năm tới, trước tiên là cho Trường Trung cấp nghề tỉnh Bạc Liêu. Chương trình đào tạo nghề “May thời trang Áo dài” sẽ bổ sung thêm vào hệ thống CTĐT nghề của Trường Trung cấp nghề Bạc Liêu và sẽ trực tiếp đưa vào giảng dạy tại các Trường nghề, các Trung tâm dạy nghề trong tỉnh, sau đó có thể mở rộng cho các tỉnh lân cận khác nếu có nhu cầu. Kết quả của chương trình có thể đưa vào sử dụng được ngay, chương trình không những áp dụng cho các Trường nghề, các Trung tâm dạy nghề, mà còn rất phù hợp với công tác dạy nghề cho lao động nông thôn tại tỉnh Bạc Liêu, góp phần thực hiện thắng lợi Quyết định 1956/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về dạy nghề cho lao động nông thôn mà Bạc Liêu đang thực hiện. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Bộ Lao Động và Thương Binh Xã Hôi. Tổng cục dạy nghề. Tài liệu tập huấn chương trình khung dạy nghề, chương trình dạy nghề. Hà Nội, 2007 [2] Nguyễn Đình Bảng - Trương Hoành Sơn, Khái niệm về mô-đun đào tạo những kỹ năng lao động cần thiết. [3] Nguyễn Văn Tuấn - Võ Thị Xuân (2008), Tài liệu bài giảng phát triển chương trình đào tạo nghề. Trường Đại học sư phạm kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. XÁC NHẬN CỦA GVHD TÁC GIẢ Liêu Thị Mỹ Hồng - 4 -
5. BÀI BÁO KHOA HỌC THỰC HIỆN CÔNG BỐ THEO QUY CHẾ ĐÀO TẠO THẠC SỸ Bài báo khoa học của học viên có xác nhận và đề xuất cho đăng của Giảng viên hướng dẫn Bản tiếng Việt ©, TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH và TÁC GIẢ Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ bởi Luật xuất bản và Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Nghiêm cấm mọi hình thức xuất bản, sao chụp, phát tán nội dung khi chưa có sự đồng ý của tác giả và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. ĐỂ CÓ BÀI BÁO KHOA HỌC TỐT, CẦN CHUNG TAY BẢO VỆ TÁC QUYỀN! Thực hiện theo MTCL & KHTHMTCL Năm học 2016-2017 của Thư viện Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh.