Về tính hữu ích của khối trường liên kết thông tin 76X-78X trong MARC21

Nội dung text: Về tính hữu ích của khối trường liên kết thông tin 76X-78X trong MARC21

1. Nghiïåp vuå-Kyä thuêåt VÏÌ TÑNH HÛÄU ÑCH CUÃA KHÖËI TRÛÚÂNG LIÏN KÏËT THÖNG TIN 76X-78X TRONG MARC21 Phaåm Thõ Yïën Cöng ty Cöí phêìn Cöng nghïå Tinh Vên iïån nay MARC21 dûúâng nhû àaä àûúåc naây vaâ yá nghôa cuãa noá khi thïí hiïån qua giao xem nhû laâ möåt khöí mêîu thû muåc diïån OPAC trong qua á trònh tòm kiïëm thöng tin Hchung maâ caác cú quan thû viïån trong cuãa baån àoåc. caã nûúác àang lûåa choån nhùçm taåo àiïìu kiïån cho Nhûäng taâi liïåu coá möëi liïn hïå vúái nhau coá viïåc trao àöíi dûä liïåu thû muåc. Caác thû viïån àaä thïí àûúåc thïí hiïån thöng qua caác trûúâng tin dêìn laâm quen vúái caác khöëi trûúâng biïn muåc MARC21. Tuy nhiïn, ngoaâi trang khai thaác trong MARC21, vúái möåt söë trûúâng àùåc thuâ àïí OPAC phaãi laâm thïë naâo àïí thïí hiïån sûå liïn kïët mö taã cho caác daång taâi liïåu nhû saách, baáo, taåp giûäa caác trûúâng tin naây thò àoá laâ möåt yïu cêìu chñ, luêån aán, luêån vùn Tuy nhiïn, coá möåt söë àöëi vúái möåt phêìn mïìm quaãn lyá thû viïån bêët kyâ trûúâng thöng tin liïn kïët khaác coá yá nghôa rêët naâo cuäng phaãi laâm àûúåc. Giaã sûã khi baån àoåc lúán trong viïåc tòm kiïëm taâi liïåu cuãa baån àoåc tòm kiïëm möåt baãn taâi liïåu göëc thò taåi biïíu ghi ngoaâi trang OPAC thò khöng phaãi thû viïån göëc naây phaãi coá sûå chó chöî vaâ hiïåu quaã hún caã naâo cuäng tiïën haânh aáp duång vaâ khöng phaãi laâ phaãi àûa ra àûúåc link liïn kïët vúái baãn taâi phênì mïmì quanã ly á thû viïnå àiïnå tû ã naoâ cungä àapá liïåu dõch maâ thû viïån hiïån àang lûu giûä (nïëu ûngá àûúcå cacá tñnh nùng ào.á Trong MARC21, thû viïån coá caã 2 baãn taâi liïåu göëc vaâ taâi liïåu caác khöëi trûúâng 76X - 78X laâ caác trûúâng dõch). MARC21 coá quy àõnh caác trûúâng thöng thöng tin liïn kïët coá yá nghôa rêët quan troång tin liïn kïët dûä liïåu xaác àõnh nhûäng biïíu ghi trong viïåc liïn kïët caác biïíu ghi coá möëi quan thû muåc coá liïn quan vúái nhau. Möîi trûúâng hïå vúái nhau vïì thúâi gian, vïì chuã thïí, Vaâ liïn kïët àùåc taã möåt möëi quan hïå thû muåc khaác nhiïåm vuå cuãa möåt phêìn mïìm quaãn lyá thû viïån nhau giûäa taâi liïåu chñnh àang àûúåc mö taã laâ phaãi laâm nöíi bêåt àûúåc caác möëi quan hïå naây trong biïíu ghi vúái taâi liïåu liïn quan. Nhûäng thöng qua caác liïn kïët. Trong baâi viïët naây, taác möëi quan hïå naây coá thïí àûúåc thïí hiïån trong giaã xin giúái thiïåu vïì caách sûã duång caác trûúâng Baãng 1 laâm caác nhoám: Baãng 1. Quan hïå giûäa möåt söë trûúâng liïn kïët Trong biïíu ghi chñnh Trong biïíu ghi liïn quan 765 Taâi liïåu göëc 767 Taâi liïåu dõch 770 Phuå trûúng/ söë àùåc biïåt 772 Biïíu ghi meå cuãa phuå trûúng 773 Taâi liïåu chuã 774 Àún võ húåp thaânh 780 Nhan àïì cuä 785 Nhan àïì múái Trong baâi viïët naây, taác giaã seä lêëy vñ duå cuå Libol 6.0 àïí laâm roä hiïåu quaã cuãa caác khöëi thïí vïì viïåc biïn muåc caác taâi liïåu coá möëi liïn trûúâng liïn kïët naây vaâ laâm nöíi bêåt tñnh nùng quan nhû trong baãng trïn vúái hònh aãnh àûúåc bùæt buöåc cuãa möåt phêìn mïìm quaãn lyá thû viïån cùæt ra tûâ phêìn mïìm quaãn lyá thû viïån àiïån tûã àiïån tûã. 42 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015
2. Nghiïåp vuå-Kyä thuêåt 1. Khöëi trûúâng 765 - 767 taâi liïåu göëc vaâ - Khi taâi liïåu àûúåc mö taã laâ möåt baãn taâi liïåu taâi liïåu dõch göëc thò caác taâi liïåu dõch khaác coá liïn quan seä Khöëi trûúâng naây nhùçm mö taã caác thöng tin àûúåc mö taã vaâo trûúâng 767; vïì taâi liïåu viïët bùçng ngön ngûä göëc vaâ taâi liïåu - Khi taâi liïåu àûúåc mö taã laâ möåt trong taâi dõch. Coá thïí hiïíu chi tiïët nhû sau: liïåu dõch thò taâi liïåu göëc cuãa taâi liïåu àoá seä àûúåc - Khi thû viïån quaãn lyá caã taâi liïåu göëc vaâ taâi mö taã vaâo trûúâng 765. liïåu dõch, thû viïån tiïën haânh biïn muåc möîi baãn Vñ duå: taâi liïåu laâ möåt biïíu ghi riïng biïåt; Biïíu ghi mö taã cho taâi liïåu göëc 001 Söë kiïím soaát biïíu ghi taâi liïåu göëc 100 $a Sasson, Albert. 245 $aBiotechnologies and development / $cAlbert Sasson $a Paris :$bUnesco; $a Ede, Netherlands : $b Technical Centre for Agricultural and 260 Rural Cooperation , $c1988. 300 $a361 p. ; $c24 cm. 767 $tCöng nghïå sinh hoåc vaâ phaát triïín.$wMaä söë kiïím soaát biïíu ghi cuãa taâi liïåu dõch Biïíu ghi mö taã cho taâi liïåu dõch 001 Söë kiïím soaát biïíu ghi taâi liïåu dõch 100 $aSasson, Albert. 245 $aCöng nghïå sinh hoåc vaâ phaát triïín / $cAlbert Sasson; Nguyïîn Hûäu Thûúác dõch 260 $aH. :$bKhoa hoåc kyä thuêåt, $c1992. 300 $a382 tr. ;$c21 cm. 700 $aNguyïîn, Hûäu Thûúác. 765 $tBiotechnologies and development.$wMaä söë kiïím soaát biïíu ghi cuãa taâi liïåu göëc Kïët quaã tòm kiïëm hiïín thõ ngoaâi OPAC liïåu göëc thò phaãi coá link liïn kïët àïën taâi liïåu laâ - Khi baån àoåc tòm kiïëm thöng tin cuãa taâi ngön ngûä dõch: THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015 43
3. Nghiïåp vuå-Kyä thuêåt - Khi baån àoåc tòm kiïëm taâi liïåu laâ ngön ngûä laâ ngön ngûä göëc: dõch thò phaãi hiïín thõ link liïn kïët àïën taâi liïåu 2. Khöëi trûúâng 773 -774 (Taâi liïåu chuã - quan àïën àún võ húåp thaânh ài cuâng vúái möåt Àún võ húåp thaânh) àún võ thû muåc lúán hún. Àún võ húåp thaânh naây Khöëi trûúâng naây chûáa thöng tin liïn quan àïën taâi liïåu chuã (nguöìn trñch) vaâ taâi liïåu laâ caác coá thïí laâ möåt phêìn cuãa möåt taâi liïåu thû muåc àún võ húåp thaânh. riïng biïåt, möåt taâi liïåu nhiïìu phêìn. Trûúâng tin Trûúâng 773: trûúâng naây chûáa thöng tin liïn naây thuêån tiïnå cho viïåc mö taã saách böå têåp. quan àïën taâi liïåu chuã, nguöìn trñch àöëi vúái àún võ húåp thaânh àûúåc mö taã trong biïíu ghi. Vúái Vñ duå trûúâng tin naây thuêån tiïån cho viïåc mö taã taâi Trûúâng 774: Mö taã saách böå têåp liïåu laâ baâi trñch. Trûúâng 774: trûúâng naây chûáa thöng tin liïn - Mö taã biïíu ghi chung cho caã böå 44 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015
4. Nghiïåp vuå-Kyä thuêåt 001 Söë kiïím soaát biïíu ghi meå 100 $aMaác, C. 245 $aCaác Maác vaâ Ph. Ùng-ghen toaân têåp. 260 $aH. : $bChñnh trõ Quöëc gia, $c1995 300 $a29 têåp 774 $tThû tûâ Thaáng Giïng 1856 - Thaáng Chaåp 1859.$wSöë kiïím soaát biïíu ghi têåp - Mö taã tûâng têåp riïng laâ möåt biïíu ghi 001 Söë kiïím soaát biïíu têåp 100 $aMaác, C. 245 $a Thû tûâ Thaáng Giïng 1856-Thaáng Chaåp 1859 /$cCaác Maác 300 $a1078 tr. 773 $tCaác Maác vaâ Ph. Ùng-ghen toaân têåp$wSöë kiïím soaát biïíu ghi böå (biïíu ghi meå) - Hiïín thõ ngoaâi OPAC trònh seä hiïín thõ kïët quaã tòm kiïëm laâ taâi liïåu + Khi baån àoåc tòm kiïëm taâi liïåu laâ taâi liïåu göëc vaâ hiïín thõ caác taâi liïåu coá liïn quan àïën göëc (biïíu ghi meå) ngoaâi trang OPAC. Chûúng biïíu ghi meå nhû trong hònh minh hoåa: + Baån àoåc bêëm vaâo link biïíu ghi liïn kïët, con), chûúng trònh cuäng hiïín thõ thöng tin cuãa tûâ giao diïån cuãa biïíu ghi liïn kïët (biïíu ghi biïíu ghi meå liïn kïët vúái biïíu ghi con: THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015 45
5. Nghiïåp vuå-Kyä thuêåt Trûúâng 773: Mö taã baâi trñch - Mö taã taåp chñ chuã 001 Söë kiïím soaát biïíu ghi taåp chñ 245 $aTaåp chñ Thû viïån Viïåt Nam 260 $aH. : $bThû viïån Quöëc gia Viïåt Nam - Mö taã baâi trñch cho taåp chñ 001 Söë kiïím soaát biïíu ghi baâi trñch 100 $aPhan, Thõ Kim Dung. 245 $aXêy dûång vaâ phaát triïín thû viïån söë taåi Thû viïån Quöëc gia Viïåt Nam vaâ thû viïån thaânh phöë trûåc thuöåc Trung ûúng / $cPhan Thõ Kim Dung 773 $tTaåp chñ Thû viïån Viïåt Nam. - $g2014. – Söë 1. $wMaä söë kiïím soaát biïíu ghi cuãa taåp chñ chuã - Hiïín thõ ngoaâi trang OPAC tûúng tûå nhû nhan àïì cuä ngay saát cuãa taâi liïåu chñnh. Trûúâng trïn. naây coá thïí lùåp khi coá tûâ hai nhan àïì cuä trúã lïn; Khöëi trûúâng 780 - 785 Nhan àïì cuä vaâ - Trûúâng 785 chûáa thöng tin liïn quan àïën Nhan àïì múái taâi liïåu múái trûåc tiïëp thay thïë taâi liïåu chñnh. - Khöëi trûúâng naây chûáa thöng tin liïn quan Trûúâng naây coá thïí lùåp khi coá tûâ hai nhan àïì giûäa caác taâi liïåu coá nhan àïì thay àöíi theo thúâi múái trúã lïn. gian; Vñ duå - Trûúâng 780 chûáa thöng tin liïn quan àïën - Biïíu ghi daânh cho taâi liïåu laâ nhan àïì múái 001 Söë kiïím soaát biïíu ghi taâi liïåu nhan àïì múái 245 $aTaåp chñ Thöng tin vaâ Tû liïåu 780 $tTêåp san Thöng tin hoåc (1977-1984; 1988-1991).$wMaä söë kiïím soaát biïíu ghi cuãa taâi liïåu laâ nhan àïì cuä - Biïíu ghi daânh cho taâi liïåu laâ nhan àïì cuä 001 Söë kiïím soaát biïíu ghi taâi liïåu nhan àïì cuä 245 $a Têåp san Thöng tin hoåc 785 $aTaåp chñ Thöng tin vaâ Tû liïåu.$wMaä söë kiïím soaát biïíu ghi cuãa taâi liïåu laâ nhan àïì múái 46 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015
6. Nghiïåp vuå-Kyä thuêåt - Hiïín thõ ngoaâi OPAC: àïì múái, chûúng trònh phaãi hiïín thõ link liïn kïët + Khi baån àoåc tòm kiïëm tïn taâi liïåu laâ nhan àïën taâi liïåu laâ êën phêím tiïìn thên: + Khi baån àoåc tòm kiïëm taâi liïåu coá nhan àïì êën phêím coá nhan àïì múái: cuä, chûúng trònh phaãi hiïn thõ link liïn kïët àïën Kïët luêån naây, viïåc àûa ra caác link liïn kïët giûäa caác biïíu MARC 21 laâ möåt khöí mêîu biïn muåc lyá ghi liïn quan laâ möåt caách vö cuâng hiïåu quaã tûúãng. Nïëu chuáng ta tòm hiïíu kyä vïì caác àiïím trong khêu liïn kïët caác kïët quaã tòm kiïëm cuãa ûu viïåt maâ khöí mêîu naây àem laåi vaâ vêån duång baån àoåc. Caác thû viïån chûa coá phêìn mïìm àïí chuáng vaâo caác phêìn mïìm quaãn lyá thû viïån thò quaãn lyá thû viïån nïn lûåa choån àûúåc möåt phêìn seä vö cuâng thuêån tiïån cho ngûúâi caán böå biïn mïìm ûu viïåt vaâ caác thû viïån àaä coá phêìn mïìm muåc vaâ hún hïët laâ àem laåi sûå hiïåu quaã cho quaãn lyá thò coá thïí têån duång töëi àa caác tñnh cöng cuöåc tòm kiïëm thöng tin cuãa baån àoåc. nùng cuãa phêìn mïìm dûåa trïn caác khöëi trûúâng Thay vò chó nhêåp thöng tin vaâo möåt trûúâng tin liïn kïët trïn trong quaá trònh quaãn lyá thû viïån phuå chuá àïí chó chöî cho baån àoåc tòm kiïëm àïën àïí thuêån tiïån nhêët cho caán böå thû viïån vaâ taâi liïåu coá liïn quan àïën vêën àïì mònh àang tòm mang laåi hiïåu quaã töët nhêët trong quaá trònh kiïëm thò vúái sûå höî trúå cuãa caác trûúâng liïn kïët phuåc vuå nhu cêìu tin cuãa baån àoåc. Taâi liïåu tham khaão 1. Vuä Vùn Sún (2000). Giaáo trònh biïn muåc mö taã. - H.: ÀHQGHN, 284 tr. THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015 47