›
›

Vẽ kỹ thuật - Bản vẽ chi tiết - Chương 3: Bản vẽ chi tiết

doc 53 trang phuongnguyen 11110
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Vẽ kỹ thuật - Bản vẽ chi tiết - Chương 3: Bản vẽ chi tiết", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • docve_ky_thuat_ban_ve_chi_tiet_chuong_3_ban_ve_chi_tiet.doc

Nội dung text: Vẽ kỹ thuật - Bản vẽ chi tiết - Chương 3: Bản vẽ chi tiết

  1. z  VẼ KỸ THUẬT - BẢN VẼ CHI TIẾT 83
  2. CHƯƠNG 3 : BẢN VẼ CHI TIẾT MỤC ĐÍCH - YÊU CẦU Sau khi học xong phần này, sinh viên cĩ khả năng: - Xác định được các nội dung của bản vẽ chi tiết. - Lựa chọn được hình chiếu chính và các hình biểu diễn thích hợp khác để diễn tả hình dạng và cấu tạo của chi tiết. - Đọc, hiểu các bản vẽ chi tiết. - Vẽ được các hình chiếu của chi tiết và ghi đầy đủ kích thước theo quy định. NỘI DUNG ( 6 tiết ) 3.1. Cơng dụng và nội dung của bản vẽ chi tiết 3.2. Trình tự vẽ phác chi tiết 3.3. Lựa chọn hình biểu diễn cho chi tiết 3.3.1. Hình chiếu chính 3.3.2. Các hình biểu diễn khác 3.3.3. Biểu diễn quy ước và đơn giản hĩa 3.3.4. Cách đọc bản vẽ chi tiết 3.4. Ghi kích thước chi tiết 3.4.1. Chuẩn kích thước 3.4.2. Quy tắc ghi kích thước 3.5. Ghi dung sai kích thước 3.5.1. Đơn vị đo 3.5.2. Cách ghi kích thước trên bản vẽ chi tiết 3.5.3. Cách ghi dung sai kích thước trên bản vẽ lắp 3.6. Ghi dung sai hình học 3.6.1. Ký hiệu sai lệch hình dạng hình học 3.6.2. Chỉ dẫn trên bản vẽ 3.7. Ghi độ nhám bề mặt 3.7.1. Khái niệm về nhám bề mặt 3.7.2. Cách ghi ký hiệu nhám bề mặt 3.8. Câu hỏi và bài tập 83
  3. CHƯƠNG 3 : BẢN VẼ CHI TIẾT 3.1. CƠNG DỤNG VÀ NỘI DUNG CỦA BẢN VẼ CHI TIẾT Bản vẽ chi tiết (cịn được gọi là bản vẽ chế tạo chi tiết) là tài liệu kỹ thuật quan trọng dùng để tổ chức sản xuất. Bản vẽ chi tiết cĩ các nội dung sau : - Các hình biểu diễn: (hình chiếu, hình cắt, mặt cắt, hình vẽ quy ứơc ) diễn tả chính xác, đầy đủ, rõ ràng hình dạng và cấu tạo các bộ phận của chi tiết máy . - Các kích thước: thể hiện chính xác, hồn chỉnh, hợp lý độ lớn các bộ phận của chi tiết máy cần thiết cho việc chế tạo và kiểm tra . - Các yêu cầu kỹ: thuật gồm các ký hiệu về độ nhẵn bề mặt, dung sai kích thước, dung sai hình học, các yêu cầu về nhiệt luyện, những chỉ dẫn về gia cơng, kiểm tra, điều chỉnh - Khung tên: (khung tiêu đề), gồm các nội dung liên quan đến việc quản lý bản vẽ, quản lý sản phẩm như tên gọi chi tiết, vật liệu, số lượng, ký hiệu bản vẽ, tên họ, chữ ký, ngày thực hiện của những người cĩ trách nhiệm đối với bản vẽ. Hình 3.1 là bản vẽ chi tiết Cái gạt. Trong chương này, ta chú trọng đến Các hình biểu diễn và Các kích thước của bản vẽ chi tiết. Hình 3.1 84
  4. 3.2. TRÌNH TỰ VẼ PHÁC CHI TIẾT Bản vẽ phác là bản vẽ cĩ tính chất tạm thời dùng trong thiết kế và sản xuất. Nĩ là tài liệu đầu tiên để lập các bản vẽ khác. Bản vẽ phác được vẽ bằng tay, thường khơng dùng dụng cụ vẽ và khơng cần theo tỷ lệ một cách chính xác. Các kích thước được ước lượng bằng mắt, nhưng phải giữ được sự cân đối và tỷ lệ giữa các kích thước. Bản vẽ phác thường vẽ trên giấy kẻ ơ vuơng, giấy kẻ li hoặc giấy thường. Bản vẽ phác khơng phải là bản vẽ nháp mà là một tài liệu kỹ thuật , phải cĩ đầy đủ hình biểu diễn, kích thước, ký hiệu về độ nhẵn bề mặt, sai lệch hình dạng và các yêu cầu kỹ thuật khác. Khi lập bản vẽ phác chi tiết, trước hết phải nghiên cứu kỹ chi tiết, phân tích hình dạng và cấu tạo của chi tiết , hiểu rõ chức năng của chi tiết và phương pháp chế tạo chi tiết; trên cơ sở đĩ chọn phương án biểu diễn, chọn chuẩn kích thước. Sau đĩ chọn khổ giấy và vẽ theo trình tự nhất định : Bước 1: Bố trí các hình biểu diễn bằng các đường trục, đường tâm của các hình biểu diễn. Bước 2: Vẽ mờ, lần lượt vẽ từng phần của chi tiết, vẽ các đường bao ngồi, các kết cấu bên trong. Bước 3: Tơ đậm, dùng bút chì cứng kẻ các đường gạch gạch của mặt cắt và của hình cắt; dùng bút chì mềm tơ đậm các đường bao. Kẻ các đường dĩng và đường ghi kích thước. Bước 4: hồn thiện, ghi các chữ số kích thước, các ký hiệu nhám, dung sai hình dạng và vị trí, viết các yêu cầu kỹ thuật và các nội dung trong khung tên. Cuối cùng kiểm tra và sửa chữa bản vẽ. Ví dụ 1: Vẽ phác chi tiết ( Hình 3.2 a, b, c) Hình 3.2 a : Bố trí hình biểu diễn 85
  5. Hình 3.2 b: Vẽ mờ, tơ đậm Hình 3.2 c : Hồn thiện bản vẽ Ví dụ 2 : Vẽ phác thân bơm (hình 3.3). 86
  6. Hình 3.3. Thân bơm Hình 3.4. Bước 1: Bố trí các hình biểu diễn 87
  7. Hình 3.5. Bước 2: Vẽ mờ Hình 3.6. Bước 3: Tơ đậm 88
  8. Hình 3.7. Bước 4 : Đo và ghi kích thước 3.3. LỰA CHỌN HÌNH BIỂU DIỄN CHO CHI TIẾT Hình biểu diễn của chi tiết gồm cĩ hình chiếu, hình cắt, mặt cắt, hình trích v.v quy định trong TCVN 8:2002. Tùy theo đặc điểm hình dạng và cấu tạo của từng chi tiết, người vẽ sẽ chọn các loại hình biểu diễn thích hợp sao cho với số lượng hình biểu diễn ít nhất mà thể hiện đầy đủ hình dạng và cấu tạo của chi tiết, đồng thời cĩ lợi cho việc bố trí bản vẽ. 3.3.1. Hình chiếu chính Trong bản vẽ cơ khí, hình biểu diễn ở vị trí hình chiếu đứng là hình chiếu chính của bản vẽ, nĩ phải thể hiện được đặc trưng về hình dạng của chi tiết và phản ánh được vị trí làm việc hay vị trí gia cơng của chi tiết. Muốn vẽ hình chiếu chính , phải dựa trên hai quy tắc về cách đặt chi tiết để xác định vị trí của chi tiết đối với mặt phẳng hình chiếu. a. Đặt chi tiết theo vị trí làm việc 89
  9. Vị trí làm việc của chi tiết là vị trí của chi tiết ở trong máy . Đặt chi tiết theo vị trí làm việc để người đọc bản vẽ dễ hình dung. Ví dụ vị trí của mĩc câu trong máy cần trục là để dọc, vị trí của ụ sau máy tiện là nằm ngang, đầu hướng về bên trái (hình 3.8). Nhưng một số chi tiết chuyển động khơng cĩ vị trí làm việc nhất định như thanh truyền, tay quay, v.v hoặc cĩ một số chi tiết, tuy cĩ vị trí làm việc cố định, song nĩ nghiêng so với mặt bằng; đối với những chi tiết đã kể trên, nên đặt theo vị trí gia cơng hoặc vị trí tự nhiên Hình 3.8. Vị trí của mĩc cần trục và ụ sau máy tiện b. Đặt chi tiết theo vị trí gia cơng Vị trí gia cơng của chi tiết là vị trí của chi tiết đặt trên máy cơng cụ khi gia cơng . Đối với chi tiết cĩ dạng trịn xoay như trục, bạc v.v , thường được gia cơng trên máy tiện, khi vẽ hình chiếu chính của chúng, nên đặt theo vị trí gia cơng , nghĩa là đặt sao cho trục quay của chi tiết nằm ngang. Đồng thời với việc xác định vị trí của chi tiết, cần xác định hướng chiếu để cho hình chiếu đứng thể hiện được đặc trưng hình dạng của chi tiết và cĩ lợi cho việc bố trí các hình biểu diễn khác(sao cho các hình biểu diễn đĩ ít nét khuất nhất và sử dụng khổ giấy một cách hợp lý. 3.3.2. Các hình biểu diễn khác Ngồi hình chiếu chính, muốn biểu diễn chi tiết cần phải cĩ một số hình biểu diễn nhất định khác (với số lượng ít nhất) để thể hiện đầy đủ nhất, rõ ràng nhất cấu tạo của chi tiết . Hình 3.9 90
  10. Ví dụ : Để biểu diễn một trục cĩ ren ( Hình 3.9 ), chỉ cần một hình chiếu cơ bản làm hình chiếu chính và một mặt cắt thể hiện phầt vát trên hình trụ . Trường hợp này khơng cần vẽ hình chiếu bằng hoặc hình chiếu cạnh. 3.3.3. Biểu diễn quy ước và đơn giản hố Ngồi các hình hình biểu diễn : Hình chiếu, hình cắt, mặt cắt, hình trích, trên các bản vẽ kỹ thuật cịn dùng một số cách biểu diễn quy ước và đơn giản hố. Sau đây là một số quy tắc vẽ biểu diễn quy định trong TCVN 8-34: 2002 (ISO 128-34: 2001) : . Nếu hình chiếu, hình cắt và mặt cắt là đối xứng thì cho phép chỉ vẽ một nửa ( giới hạn bằng nét chấm gạch mảnh ( Hình 3.10 ) hoặc vẽ quá một nửa ( giới hạn bằng nét lượn sĩng. Hình 3.10 . Nếu cĩ một số phần tử giống nhau và phân bố đều như lỗ của mặt bích, răng của bánh răng v.v thì chỉ vẽ vài phần tử, các phần tử cịn lại được vẽ đơn giản hay vẽ theo quy ước. (Hình 3.11). Hình 3.11 Hình 3.12 . Khi khơng địi hỏi vẽ chính xác ,cho phép vẽ đơn giản giao tuyến của các mặt : cĩ thể thay đường cong bằng cung trịn hay đoạn thẳng (Hình 3.12, 3.13). . Giao tuyến thực thấy được vẽ bằng nét liền đậm (Hình 3.12, 3.13). . Giao tuyến tưởng tượng tại các gĩc lượn (đường chuyển tiếp) vẽ bằng nét liền mảnh và khơng vẽ chạm vào đường bao (Hình 3.14). 91
  11. Hình 3.13 Hình 3.14 . Đường biểu diễn phần chuyển tiếp giữa hai mặt cĩ thể vẽ theo quy ước bằng nét mảnh (Hình 3.14; hình 3.15; 3.16a) hoặc khơng vẽ nếu chúng khơng thể hiện rõ rệt (Hình 3.16 b). a) Hình 3.15 b) Đường chuyển tiếp a) b) Hình 3.16 92
  12. . Cho phép vẽ tăng thêm độ cơn và độ dốc, nếu chúng quá nhỏ. Trên hình biểu diễn, chỉ cần vẽ một đường tương ứng với kích thước nhỏ của độ cơn hoặc độ dốc ( Hình 3.17 ). . Khi cần phân biệt phần mặt phẳng với phần mặt cong của bề mặt, cho phép kẻ hai đường chéo bằng nét mảnh ở trên phần mặt phẳng ( Hình 3.18) . Hình 3.18 Hình 3.17 . Các chi tiết hay phần tử dài cĩ mặt cắt ngang khơng đổi hay thay đổi đều đặn như trục, thép hình v.v thì cho phép cắt đi phần giữa (cắt lìa), song kích thước chiếu dài vẫn là kích thước chiều dài tồn bộ ( Hình 3.19 ). Hình 3.19 . Đối với chi tiết cĩ chạm trổ, khía nhám cho phép chỉ vẽ đơn giản một phần kết cấu đĩ( Hình 3.20). . Biểu diễn lỗ của moay ơ, rãnh then bằng đường bao của chúng (Hình 3.21). Hình 3.20 Hình 3.21 . Khi thiếu hình biểu diễn thì kích thước độ dày và chiều dài của chi tiết được ghi bằng ký hiệu S và L (Hình 3.22). 93
  13. Hình 3.22 Ví dụ : Biểu diễn quy ước và đơn giản hĩa (hình 3.23, 3.24) Hình 3.23 Hình 3.24 Ø, M, độ dày S cho các chi tiết cĩ ,ﭪ Dùng một hình chiếu và các dấu hiệu - dạng trịn xoay hay chi tiết cĩ dạng đơn giản như hình 3.23. - Dùng một hình chiếu chính và một vài mặt cắt rời hay hình chiếu riêng phần, hình cắt riêng phần cho các dạng trên nhưng cịn thêm các lỗ, rãnh như hình 3.24. 94
  14. 3.3.4. Cách đọc bản vẽ chi tiết 3.3.4.1. Các yêu cầu Đọc bản vẽ kỹ thuật là một yêu cầu quan trọng đối với nhân viên kỹ thuật, nĩ địi hỏi người đọc phải hiểu một cách chính xác và đầy đủ các nội dung của bản vẽ. - Hiểu rõ tên gọi, cơng dụng của chi tiết, vật liệu và tính chất của vật liệu chế tạo chi tiết, số lượng và khối lượng chi tiết - Từ các hình biểu diễn hình dung được hình dạng và cấu tạo của chi tiết. - Hiểu rõ ý nghĩa của các kích thước và cách đo, các ký hiệu độ nhám bề mặt và phương pháp gia cơng, các yêu cầu kỹ thuật và phương pháp đảm bảo các yêu cầu đĩ - Hiểu rõ được nội dung các ký hiệu, các yêu cầu kỹ thuật ghi trên bản vẽ. 3.3.4.2. Trình tự đọc bản vẽ chi tiết a) Đọc khung tên của bản vẽ Để biết đươc tên gọi chi tiết, vật liệu, khối lượng, số lượng chi tiết, tỷ lệ của bản vẽ b) Đọc các hình biểu diễn Biết đươc tên gọi các hình biểu diễn, sự liên quan hệ giữa chúng. Phân tích hình dạng và kết cấu từng phần đi đến hình dung được hình dạng và kết cấu của chi tiết. c) Đọc các kích thước - Biết được độ lớn của chi tiết thơng qua các kích thước về chiều dài, chiều rộng, chiều cao (Kích thước khuơn khổ) - Biết được chuẩn kích thước để ta cĩ thể suy ra phương pháp gia cơng khi cần thiết và biết cách đo (Kích thước định vị) ﭪ ,”Biết được hình dáng của chi tiết từ các ký hiệu Ø, R, “cầu - - Kích thước lắp ghép d) Đọc yêu cầu kỹ thuật - Đọc các sai lệch kích thước. - Đọc sai lệch hình dáng và vị trí bề mặt, hiểu các dạng sai lệch và trị số sai lệch. - Đọc độ nhám bề mặt - Đọc và hiểu các yêu cầu kỹ thuật khác như :mép vát, gĩc đúc, lớp phủ, độ cứng và các yêu cầu khác ghi trong bản vẽ. Những bề mặt cịn lại của chi tiết khơng ghi độ nhám thì cĩ chung độ nhám ghi ở gĩc trên bên phải bản vẽ. e) Tổng kết Sau khi đọc bản vẽ, người đọc phải hiểu rõ các nội dung sau : - Hiểu rõ tên gọi, cơng dụng, vật liệu chế tạo chi tiết, khối lượng, số lượng chi tiết, tỷ lệ. - Hình dung tồn bộ cấu tạo bên trong và bên ngồi chi tiết. - Biết cách đo các kích thước khi gia cơng và kiểm tra chi tiết. - Phát hiện sai sĩt và những điều chưa rõ trên bản vẽ. 95
  15. 3.4. GHI KÍCH THƯỚC CHI TIẾT 3.4.1. Chuẩn kích thước Chuẩn là tập hợp các yếu tố hình học (điểm, đường, mặt) của chi tiết, được dùng làm cơ sở để xác định các kích thước của chi tiết, được chia làm 3 loại: a) Mặt chuẩn: Thường lấy các mặt gia cơng chủ yếu, mặt tiếp xúc quan trọng hay mặt đối xứng của chi tiết làm mặt chuẩn. Ví dụ : Mặt chuẩn II là mặt chuẩn để xác định vị trí của ổ trục đối với mặt đế (chiều cao của đường trục). Hình 3.25 2 Ø 1 3 2 Ø Ø Ø 1 Ø L3 L2 L2 L1 a) b) 2 Ø 1 3 Ø Ø 1 Ø L3 L1 c)Hình 3.26 d) 96
  16. b) Đường chuẩn: Thường lấy trục quay của khối trịn xoay làm đường chuẩn để xác định kích thước đường kính hay các kích thước định vị của trục quay. Ví dụ : Trên hình trục quay của trục bậc là đường chuẩn, nĩ xác định các đường kính 1, 2, 3 của trục đĩ (hình 3.26). c) Điểm chuẩn: Ví dụ thường lấy tâm của hình làm điểm chuẩn để xác định khoảng cách từ đĩ đến các điểm khác. * Các hình thức ghi kích thước: a) Ghi theo toạ độ: Các kích thước đều xuất phát từ một gốc chung (hình 3.26 a). b) Ghi theo xích: Các kích thước nối tiếp nhau (hình 3.27). Ví dụ: Hình 3.27 c) Ghi kết hợp: Các kích thước ghi theo cả hai hình thức trên. Cách ghi này được dùng nhiều nhất (hình 3.25). Như vậy, trước khi ghi kích thước của một chi tiết, ta phải chọn chuẩn sao cho phù hợp với yêu cầu thiết kế và yêu cầu cơng nghệ. Cách chọn chuẩn và hình thức ghi kích thước cĩ liên quan chặt chẽ đến trình tự gia cơng chi tiết. 3.4.2 . Quy tắc ghi kích thước 5x45° 4 lỗ Ø10 Hình 3.28 Hình 3.29 - Kích thước của mép vát 45 0 được ghi như hình 3.28, kích thước của mép vát khác 450 thì ghi theo nguyên tắc chung về ghi kích thước. - Khi ghi kích thước của một loạt phần tử giống nhau thì chỉ ghi kích thước một phần tử cĩ kèm theo số lượng phần tử đĩ (hình 3.29). 97
  17. - Các kích thước được ghi nối tiếp nhau trên 1 đường thẳng, nhưng khơng tạo thành 1 chuỗi khép kín ( Hình 3.27) - Nếu cĩ một loạt các kích thước liên tiếp nhau thì cĩ thể dùng cách ghi theo chuẩn “0” (hình 3.30). Hình 3.30 - Trong một số trường hợp, dùng cách ghi theo bảng (Hình 3.31) Hình 3.31 - Ghi kích thước các phần tử giống nhau và phân bố đều (Hình 3. 31). - - Ghi kích thước một số lỗ theo qui ước đơn giản ( TCVN- 4368 086 ) : Bảng 3.1. 98
  18. Bảng 3.1 99
  19. 3.5. GHI DUNG SAI KÍCH THƯỚC TCVN 5706 :1993 qui định cách ghi dung sai kích thước dài và kích thước gĩc trên các bản vẽ kỹ thuật , phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế ISO 406: 1987. 3.5.1. Đơn vị đo Các sai lệch kích thước cĩ cùng đơn vị đo với kích thước danh nghĩa. 3.5.2. Cách ghi kích thước trên bản vẽ chi tiết 3.5.2.1. Phân bố vùng dung sai Ta thấy với hai chi tiết trục và lỗ được chế tạo với cùng một kích thước danh nghĩa, nhưng dung sai và cấp chính xác khác nhau cĩ thể phối hợp để tạo nên các kiểu lắp ghép khác nhau ta gọi là dung sai lắp ghép với các chế độ lắp ghép khác nhau. Phân bố vị trí của vùng dung sai so với kích thước danh nghĩa được TCVN chia làm 26 miền dung sai đánh số từ A đến Z tùy thuộc vào trục hay lỗ và cấp chính xác. Bảng 3.2 giới thiệu sự phân bố miền dung sai của trục và lỗ ở cấp chính xác 8. Miền dung sai lỗ được quy định viết bằng chữ in A, B, Z, miền dung sai trục được quy định viết bằng chữ thường a, b, c z. Con số kế bên là cấp chính xác. Bảng 3.2 Phân bố miền dung sai của hệ trục (trục cơ sở: chữ thường) và hệ lỗ (lỗ cơ sở: chữ in) 3.5.2.2. Hệ thống lỗ và hệ thống trục Tiêu chuẩn về dung sai lắp ráp hình trụ trơn của TCVN cĩ thay đổi nhiều qua từng thời kỳ. Hiện nay, TCVN dựa trên tiêu chuẩn quốc tế ISO. Để dễ dàng tạo chế độ lắp ráp giữa trục và lỗ, ta cần chọn một trong hai yếu tố trục hoặc lỗ làm chuẩn, thay đổi dung sai của yếu tố kia ta cĩ thể đạt được chế độ lắp ráp mong muốn. Cĩ hai hệ thống: 1- Hệ thống lỗ Thường được dùng và chiếm đến 90%- 95% các mối lắp trong cơ khí vì lỗ là mặt trụ trong, khĩ chế tạo chính xác và đạt độ bĩng cao như trục nên khi chọn lỗ làm chuẩn, ta cĩ thể thay đổi dung sai trục dễ dàng đạt chế độ lắp ráp mong muốn. Trong hệ thống này, miền dung sai của lỗ luơn là H cĩ sai lệch giới hạn dưới bằng 0 sai lệch 100
  20. giới hạn trên luơn dương và phụ thuộc cấp chính xác. Ví dụ, với kích thước 100H8 thì kích thước lỗ chuẩn là 100 +0,15. Lỗ tiêu chuẩn dễ dàng thực hiện nhờ doa ( lưỡi doa Pháp: Alésoir, Anh: Reamer) đã dược tiêu chuẩn hĩa từ lâu. 2- Hệ thống trục Ít được dùng hơn và chỉ chiếm khoảng 5%- 10% các mối lắp trong cơ khí vì lý do đã nêu trên. Trong hệ thống này ta chọn trục làm chuẩn, thay đổi dung sai lỗ đạt chế độ lắp ráp mong muốn. Hệ thống trục chỉ được dùng khi một trục đồng thời lắp với hai chi tiết lỗ với các chế độ lắp khác nhau. Ví dụ : Mối lắp giữ then bằng và rãnh trên trục và trên lỗ cũng theo hệ trục vì lý do nĩi trên. Với kính thước danh nghĩa bề rộng then là 12 thì then lắp ghép trượt chính H8 xác (lắp lỏng) trên rãnh trục với kiểu dung sai như sau: 10 và lắp ghép chặt nhẹ h7 K7 (lắp chặt) với rãnh trên lỗ theo kiểu 10 . Ta thấy điều này phù hợp với thực tế vì h6 trục ( bề ngang B của then) được chế tạo dễ dàng với cùng một kiểu dung sai 10h7 trên máy mài phẳng. Nếu dùng hệ thống lỗ thì khơng thể chế tạo một kích thước then 10 với hai vùng dung sai khác nhau. Trong hệ thống này, miền dung sai của trục luơn là h cĩ sai lệch giới hạn dưới âm, sai lệch giới hạn trên bằng 0 và phụ thuộc cấp chính xác. Ví dụ, với kích thước 0 100h6 thì kích thước trục chuẩn là 100 0,022 . Hình 3.2, mối lắp then bằng 10 8 giữa trục và then với rãnh trên lỗ và rãnh trên trục theo hệ trục. Hình 3.2 Mối lắp then bằng 10 8 giữa trục và then với rãnh trên lỗ và rãnh trên trục theo hệ trục. kích thước 38 đem ra ngồi trục được vẽ nằm ngang theo TVVN cũ hay ISO xem đẹp và dễ đọc. 3.5.2.3. Các chế độ ghép hình trụ trơn Do yêu cầu sử dụng trong thực tế mà cĩ ba kiểu lắp ghép hình trụ trơn với các mức độ phân bố của các vùng dung sai khác nhau giữa trục và lỗ . 1- Lắp chặt (lắp cĩ độ dơi) Khi đường kính trục lớn hơn đường kính lỗ: - Trong hệ thống lỗ với miền dung sai lỗ chuẩn là H (lỗ cơ sở) thì khi lắp chặt miền dung sai của trục sẽ là k, l, m, n z 101
  21. - Trong hệ thống trục với miền dung sai trục chuẩn là h (trục cơ sở) thì khi lắp chặt miền dung sai của lỗ sẽ là K, L, M, N Z 2- Lắp trung gian Khi kích thước trục và lỗ gần tương đương nhau: - Trong hệ thống lỗ với miền dung sai lỗ chuẩn là H (lỗ cơ sở) thì khi lắp trung gian miền dung sai của trục sẽ là g, h, i, j. - Trong hệ thống trục với miền dung sai trục chuẩn là h (trục cơ sở)thì khi lắp trung gian miền dung sai của lỗ sẽ là G, H, I, J. 3- Lắp lỏng Khi đường kính trục nhỏ hơn đường kính lỗ: - Trong hệ thống lỗ với miền dung sai lỗ chuẩn là H (lỗ cơ sở) thì với chế độ lắp lỏng miền dung sai của trục sẽ là a, b, c, d, e, f. - Trong hệ thống trục với miền dung sai trục chuẩn là h (trục cơ sở) thì với chế độ lắp lỏng miền dung sai của lỗ sẽ là A, B, C, D, E, F. 3.5.2.4. Cách ghi dung sai kích thước trên bản vẽ chi tiết - Một kích thước cĩ dung sai gồm các thành phần sau : + Kích thước danh nghĩa + Ký hiệu dung sai Ví dụ : 30f7 Nếu bên cạnh kích thước danh nghĩa và ký hiệu dung sai cần ghi trị số sai lệch giới hạn thì phải ghi trong ngoặc đơn Ví dụ : 30f7 -0.020 - 0,041 - Một kích thước cĩ trị số dung sai cụ thể , gồm các thành phần sau : + Kích thước danh nghĩa + Trị số các sai lệch giới hạn Ví dụ : 32 + 0,1 - 0,2 - Nếu dung sai đối xứng thì độ lớn của chữ số sai lệch giới hạn bằng độ lớn của chữ số kích thước danh nghĩa , đứng sau kích thước danh nghĩa và dấu Ví dụ : 32 0,1 - Cho phép khơng ghi trị số sai lệch bằng 0 + 0,02 Ví dụ : 35 - 0,02 hoặc  40 - Dựa vào kiểu dung sai ghi trên bản vẽ lắp ta tra sổ tay kỹ thuật dung sai lắp ráp hay theo bảng dung sai 3.7, 3.8 phần cuối chương này để xác định dung sai cụ thể của kích thước này của trục hoặc lỗ ghi trên bản vẽ chi tiết. H7 Ví dụ: 25 là kiểu dung sai ghi trên bản vẽ lắp thì trên hai bản vẽ chế tạo k6 trục và lỗ ta phải: - Trong bản vẽ lỗ: tra dung sai 25H7 trong bảng dung sai 3.7 cho lỗ và ghi kích thước cụ thể là 25 0,021 cho lỗ. 102
  22. - Trong bản vẽ trục: tra dung sai 25k6 trong bảng dung sai cho trục và ghi kích 0,015 thước cụ thể là 25 0,002 cho trục. Hình 3.32, trình bày kích thước trong bản vẽ chế tạo của của trục và lỗ của mối H7 lắp trụ 40 và rãnh then B= 12 trên lỗ và trục như sau: k6 Hình 3.32. Trình bày kích thước trong bản vẽ chế tạo H7 của trục và lỗ của mối lắp trụ 40 và then. Chú ý theo TCVN mới kích thước 40 k6 đem ra ngồi đặt nghiêng theo đường kích thước thì khơng được đẹp và khĩ đọc. Khi ghi dung sai vào kích thước bản vẽ chế tạo, ta tự đổi từ đơn vị m cho trên bảng thành mm. Một điểm cần chú ý là cơng nghệ tại nước ta hiện nay độ chính xác chỉ mới đạt đến 0,01mm tức là trên 10m. Nên các giá trị dung sai cho dưới giá trị này hoặc ghi đến lẻ phần ngàn cĩ tính chất tham khảo. Độ chính xác gia cơng tại nước ta trong vịng 50 năm qua khơng tăng lên đáng kể nên ở thời điểm hiện nay, mặc dù cĩ nhiều trung tâm cơng nghệ cao nhưng chưa phát huy được nhân lực, cơng nghệ và thiết bị. 3.5.3 . Cách ghi dung sai kích thước trên bản vẽ lắp Trong bản vẽ lắp chỉ những kích thước lắp ráp giữa hai bộ phận mới được cắt riêng phần để biểu diễn kích thước và ghi kiểu dung sai. Kích thước cĩ kiểu dung sai lắp ghép trong bản vẽ lắp gồm ba phần: Kích thước danh nghĩa chung của hai thành phần lắp ráp, kế tiếp là một phân số mà tử số chỉ vùng phân bố dung sai của lỗ (chữ in), theo sau là cấp chính xác của lỗ cịn mẫu số chỉ vùng phân bố dung sai của trục (chữ thường) theo sau là cấp chính xác của trục. Ta cần chú ý đến một số đặc điểm sau: - Vùng dung sai lỗ luơn ở tử số và ghi bằng chữ in. - Vùng dung sai lỗ luơn ở mẫu số và ghi bằng chữ thường. - Thường vùng nào cĩ miền dung sai H là thuộc hệ thống đĩ (H in trên tử số: hệ lỗ, h thường dưới mẩu số: hệ trục). Phần lớn theo hệ lỗ nên cĩ H in trên tử số. - Nếu dung sai lỗ (tử số) khác H mà dung sai trục ở mẫu số là h thường thì chắc chắn kiểu lắp theo hệ trục. 103
  23. - Khi cả hai vùng đều cĩ ký hiệu H và h cả thì phải xem xét các kích thước liên quan và dùng kinh nghiệm cơng nghệ để xét xem là hệ trục hay hệ lỗ mà 90% trường hợp là hệ lỗ. - Cấp chính xác của lỗ trên tử số luơn thấp hơn cấp chính xác của trục dưới mẫu số một đơn vị vì lỗ khĩ chế tạo đạt chính xác cao bằng trục nên ta phải hạ xuống một cấp. Ví dụ: H8 40 là mối lắp chặt vừa với kích thước danh nghĩa 40 trong hệ lỗ, cấp k7 chính xác trục là 7 cao hơn cấp chính xác lỗ là 8 một đơn vị. H8 40 là mối lắp lỏng vừa với kích thước danh nghĩa 40 trong hệ lỗ, cấp f 7 chính xác trục là 7 cao hơn cấp chính xác lỗ là 8 một đơn vị. M 8 25 là mối lắp chặt với kích thước danh nghĩa 25 trong hệ trục, cấp chính h7 xác trục là 7 cao hơn cấp chính xác lỗ là 8 một đơn vị. - Hình 3.33 trình bày kích thước của mối ghép cĩ dung sai gồm các thành phần sau : + Kích thước danh nghĩa của lỗ và của trục + Ký hiệu dung sai của lỗ + Ký hiệu dung sai của trục - Ghi sai lệch giới hạn thay cho ký hiệu dung sai và lắp ghép (hình 3.34) - Nếu đồng thời ghi ký hiệu dung sai và ghi trị số sai lệch giới hạn thì ghi trị số sai lệch giới hạn trong ngoặc đơn. a) b) Hình 3.33 Hình 3.34 104
  24. 3.6. GHI DUNG SAI HÌNH HỌC 3.6.1. Ký hiệu sai lệch hình dạng hình học (Bảng 3.3) Bảng 3.3 3.6.2. Chỉ dẫn trên bản vẽ -Những chỉ dẫn về dung sai và vị trí được ghi trong khung chữ nhật, gồm 2 hay nhiều ơ: + Ơ thứ nhất : Ghi ký hiệu dung sai theo bảng 3.3 + Ơ thứ hai : Trị số dung sai + Ơ thứ ba : Chữ cái là ký hiệu chuẩn, trong trường hợp cần thiết Ví dụ : Hình 3.35 - Bảng 3.4 nêu lên các ví dụ về chỉ dẫn dung sai hình dạng và vị trí trên bản vẽ. 105
  25. Bảng 3.4 106
  26. 3.7. GHI ĐỘ NHÁM BỀ MẶT 3.7.1. Khái niệm về nhám bề mặt Nhám bề mặt là tập hợp những mấp mơ cĩ bước tương đối nhỏ trên bề mặt thực của chi tiết được xét trong phạm vi chiều dài chuẩn. Hình 3.36 là hình vẽ phĩng to prơfin của bề mặt chi tiết trong giới hạn chiều dài chuẩn l. Nhám bề mặt được đánh giá theo một trong hai chỉ tiêu sau : a) Sai lệch số học trung bình của prơfin (Ra) : là trị số số học trung bình của các giá trị tuyệt đối của sai lệch prơfin trong khoảng chiều dài chuẩn : 108
  27. 1 n Ra =  Yi n i 1 Hình 3.36 b) Chiều cao mấp mơ của prơfin theo 10 điểm (Rz) : là trị số trung bình của các giá trị rtuyệt đối của chiều cao năm đỉnh cao nhất và chiều sâu năm đáy thấp nhất của prơfin trong khoảng chiều dài chuẩn : 1 5 5 Rz = H max H min  i  i 5 i 1 i 1 Nhám bề mặt được thể hiện bằng độ nhám bề mặt . TCVN 2511:1995 qui định 14 cấp độ nhám và trị số của các thơng số Ra, Rz ( bảng 3.5) . Trị số càng bé thì bề mặt càng nhẵn. Bảng 3.6 trình bày cấp độ nhám bề mặt và phương pháp gia cơng. 3.7.2. Cách ghi kí hiệu nhám bề mặt a. Ký hiệu - Dấu hoặc ghi nhám bề mặt nếu người thiết kế khơng chỉ rõ phương pháp gia cơng (hình 3.37a). - Dấu nếu bề mặt được gia cơng bằng cắt gọt (hình 3.37b). - Dấu hoặc nếu bề mặt khơng bị lấy đi lớp vật liệu hay giữ nguyên như cũ (hình 3.37c). b. Quy tắc ghi ký hiệu nhám - Ký hiệu nhám được ghi trực tiếp trên đường bao bề mặt hoặc trên đường kéo dài của đường bao (Hình 3.38a ).Vị trí , chữ số và ký hiệu nhám ghi như hình (Hình 3.38b,c) ; 109
  28. - Nếu tất cả các bề mặt của chi tiết cĩ cùng 1 cấp độ nhám thì khơng ghi trên hình biểu diễn mà ghi chung ở gĩc trên, bên phải bản vẽ ( Hình 3.39) ; - Một vài mặt cĩ độ nhám khác nhau thì ghi trực tiếp , cịn đa số các bề mặt cĩ cùng độ nhám thì ở gĩc trên, bên phải bản vẽ kèm theo ký hiệu đặt trong ngoặc đơn (hình 3.40, hình 3.41). Bảng 3.5. Độ nhám bề mặt 110
  29. Bảng 3.6. Cấp độ nhẵn và các phương pháp gia cơng Hình 3.37 111
  30. a) b) Hình 3.38 Hình 3.39 112
  31. Hình 3.40 Hình 3.41 - Trị số nhám của lớp phủ bề mặt được ghi trên đường chấm gạch đậm biểu diễn lớp phủ . Nhám trước khi phủ được ghi trên đường bao (Hình 3.42). Hình 3.42 3.8. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP 3.8.1. Các ví dụ Ví dụ 1 : Lập bản vẽ phác chi tiết “ Giá đỡ trục” (hình 3.43) 113
  32. Hình 3.43. Giá đỡ trục Bước 1 : Bố trí hình biểu diễn (hình 3.44) Hình 3.44 114
  33. Bước 2 : Vẽ mờ (hình 3.45) Bước 3 : Tơ đậm (hình 3.46) Hình 3.46 Bước 4 : Ghi kích thước và các ghi chú (hình 3.47) 115
  34. Hình 3.47 Ví dụ 2: Đọc bản vẽ chi tiết nắp (hình 3.48) 116
  35. Bản vẽ chi tiết nắp a. Đọc khung tên : - Tên gọi chi tiết : Nắp. - Vật liệu : Gang xám GX 15 – 32. - Tỷ lệ : 1: 2 (Chi tiết lớn gấp đơi hình vẽ). - Số lượng : 1 b. Đọc hình biểu diễn : Hai hình biểu diễn - Hình cắt đứng là hình cắt xoay A – A thể hiện lỗ ren hình cơn, lỗ bậc ở giữa, lỗ lắp vít và lỗ lắp boulon. - Hình chiếu cạnh chủ yếu thể hiện vị trí sáu lỗ lắp boulon và ba lỗ lắp vít. - Lỗ ren ống cơn R ¼ (đường kính danh nghĩa ¼ inches), chiều dài đoạn ren là 17mm nối với lỗ khuỷu 90o cĩ kích thước Ø10. - Ba lỗ lắp vít M10 (Ren hệ mét bước lớn, đường kính d = 10). c. Đọc các kích thước : - Kích thước khuơn khổ : 37 × Ø90 - Kích thước định vị : 5 là kích thước xác định khoảng cách từ mặt đầu của nắp đến mặt lắp ghép nắp và thân máy, 20 là kích thước xác định chiều dày của nắp (phương nằm ngang); 20 (phương thẳng đứng) là kích thước xác định vị trí của lỗ Ø10 đối với tâm của nắp; 5 là kích thước xác định độ dày của gờ nắp ở bên phải; 10 là kích thước xác định độ dày của gờ nắp ở bên trái (10 + 1); Ø42 là kích thước xác định vị trí của 3 lỗ lắp vít; Ø71 là kích thước xác định vị trí của 6 lỗ lắp bulơng. - Kích thước lắp ghép : + Các lỗ Ø32H8 và Ø16H7 cĩ độ chính xác cao nên cĩ ghi các ký hiệu lắp ghép và dung sai hình dạng và vị trí bề mặt. Ø32H8 : Lỗ cĩ đường kính danh nghĩa là 32mm, sai lệch cơ bản H, cấp chính xác 8. Ø16H7 : Lỗ cĩ đường kính danh nghĩa là 16mm sai lệch cơ bản H, cấp chính xác 7. + Gờ phải của nắp cĩ kích thước Ø55g6 : trục cĩ đường kính danh nghĩa là 55mm, sai lệch cơ bản g, cấp chính xác 6. + Sáu lỗ lắp boulon Ø7/Ø15. - Kích thước định hình : + Gờ trái cĩ dạng ống Ø52, vát cạnh 1×45o. + Gờ phải cĩ gĩc lượn R2, kích thước hốc là Ø35. d. Đọc yêu cầu kỹ thuật : - Đọc độ nhám bề mặt : + Lỗ Ø32H8, lỗ Ø16H7, gờ phải Ø55g6, mặt lắp ghép phía phải cĩ độ nhám bề mặt là Ra1,6. + Lỗ Ø35 khơng gia cơng (để thơ). + Các bề mặt cịn lại cĩ độ nhám Ra6,3. - Đọc dung sai hình dạng : + Dung sai độ đồng tâm của các bề mặt lỗ Ø16H7 và bề mặt trụ Ø55g6 khơng lớn hơn 0,025mm. + Dung sai độ vuơng gĩc giữa mặt lắp ghép phía phải và bề mặt lỗ Ø16H7 khơng lớn hơn 0,025mm. 117
  36. Ví dụ 3 : Đọc bản vẽ chi tiết ống lĩt (hình 3.49). Hình 3.49. Bản vẽ chi tiết ống lĩt ụ động a. Đọc khung tên : - Tên gọi chi tiết : Ống lĩt ụ động. - Vật liệu : Thép C45. - Tỷ lệ : 1: 2 (Chi tiết lớn gấp đơi hình vẽ). - Số lượng : 1 b. Đọc hình biểu diễn : Năm hình biểu diễn Hình 3.49 là bản vẽ ống lĩt của ụ động máy tiện. - Hình biểu diễn chính là hình cắt dọc, chi tiết được đặt theo vị trí gia cơng cũng là vị trí làm việc của ống lĩt trong ụ động, phần đầu cĩ hình cơn hướng sang trái để lắp mũi định tâm. - Hình chiếu cạnh thể hiện hình dạng mặt đầu phía trái của ống lĩt và vị trí lắp bảng khắc dấu milimet. - Hai mặt cắt đều là mặt cắt rời, mặt cắt bên trái thể hiện lỗ suốt Ø8 và chiều rộng của rãnh dưới; mặt cắt bên phải thể hiện hai lỗ ren M8. - Hình chiếu riêng phần B chỉ các dấu khắc milimét ở mặt ngồi đầu bên trái ống lĩt. - Các kích thước đường kính lấy đường trục làm chuẩn và kích thước chiều dài lấy mặt mút bên phải làm chuẩn. Các lỗ được định vị bằng kích thước ghi dến tâm lỗ. 118
  37. - Rãnh then là kết cấu tiêu chuẩn hĩa, đáy then được xác định bằng kích thước 50,5 đo đến mặt trụ. - Ba lỗ lắp vít M8-6H (Ren hệ mét bước lớn, đường kính d = 8, cấp chính xác 6, kiểu lắp hệ lỗ H). c. Đọc các kích thước : - Kích thước khuơn khổ : 260 × Ø55 ± 0,01 - Kích thước định vị : 20 là kích thước xác định khoảng cách từ mặt đầu của ống lĩt đến lỗ Ø5; 54 là kích thước xác định chiều dài của rãnh b2h1; 42 là kích thước xác định vị trí của rãnh thốt dao giữa hai bề mặt lỗ Ø36 và Ø26; 90 là kích thước xác định độ dài của phần cơn lắp mũi định tâm; 148 là kích thước xác định vị trí của lỗ suốt Ø8; 160 là kích thước xác định chiều dài của rãnh dưới, 45 o là kích thước xác định vị trí lắp bảng khắc dấu milimet so với phương thẳng đứng. - Kích thước lắp ghép : + Ø31,269 ; cơn moĩc số 4 + Ø55 ± 0,01 - Kích thước định hình : + Đầu trái cĩ dạng ống Ø55 ± 0,01; vát cạnh lỗ cơn 0,5×45 o, mặt ngồi vê trịn bán kính R1. + Đầu phải vát cạnh 2×45o ở lỗ Ø36 và mặt trụ ngồi. d. Đọc yêu cầu kỹ thuật : - Đọc độ nhám bề mặt : + Lỗ Ø36, mặt lắp ghép then ở mặt bên cĩ độ nhám bề mặt là Ra6,3. + Lỗ cơn Ø31,269 và mặt ngồi của ống lĩt cĩ độ nhám bề mặt là Ra1,6. + Hai mặt đầu của ống lĩt và đáy then rãnh dưới cĩ độ nhám bề mặt là Ra12,5. + Các bề mặt cịn lại cĩ độ nhám Ra25. - Đọc dung sai hình dạng : Các sai lệch hình dáng và độ đảo ghi trong các khung dung sai hình học với mặt chuẩn A (bề mặt trụ ngồi Ø55 ± 0,01 ). + Dung sai độ đảo hướng tâm của bề mặt lỗ Ø36 đối với bề mặt trụ ngồi Ø55 ± 0,01 khơng lớn hơn 0,02mm. + Dung sai độ đảo hướng tâm của bề mặt lỗ cơn Ø31,269 đối với bề mặt trụ ngồi Ø55 ± 0,01 khơng lớn hơn 0,01mm. + Dung sai độ trịn của mặt trụ ngồi Ø55 ± 0,01 khơng lớn hơn 0,01mm. + Dung sai độ trụ của mặt trụ ngồi Ø55 ± 0,01 khơng lớn hơn 0,01mm. Ngồi các bề mặt cĩ độ nhám ghi trên hình biểu diễn, các mặt cịn lại cĩ độ nhám như nhau được ghi chung ở gĩc trên bên phải bản vẽ là Ra25. - Các yêu cầu kỹ thuật ghi ở phần trên khung tên : + Ống lĩt được tơi cứng đạt độ cứng HRC 22 + Mặt cơn moĩc tơi đạt độ cứng HRC 40. 3.8.2. Câu hỏi và bài tập 1. Trình bày ý nghĩa của bản vẽ kỹ thuật đối với thiết kế và chế tạo sản phẩm. 119
  38. 2. Thế nào là bản vẽ chi tiết? Bản vẽ chi tiết dùng để làm gì? 3. Trình bày một số qui tắc về hình biểu diễn thường dùng ttrên bản vẽ chi tiết. 4.Thế nào là chuẩn kích thước? Các yếu tố hình học nào thường được chọn làm chuẩn kích thước? 5. Nêu trình tự đọc bản vẽ chi tiết. 6. Đọc bản vẽ chi tiết cần gạt (hình 3.50). Hình 3.50. Bản vẽ chi tiết cần gạt Hướng dẫn : Hình 3.50 là bản vẽ cần gạt, gồm hai hình chiếu cơ bản và hai hình biểu diễn bổ sung. - Hình chiếu đứng thể hiện phần ống bên trái cĩ rãnh then để lắp trục, thân cong cĩ mặt cắt rời hình elip và phần hình trụ để lắp tay quay. Hình cắt cục bộ thể hiện lỗ ren, vị trí hai lỗ ren và kết cấu phần này được thể hiện trên hình chiếu riêng phần A. - Hình chiếu bằng cĩ hai hình cắt cục bộ thể hiện lỗ cĩ rãnh then và lỗ lắp trục Ø20. Phần hình chiếu thể hiện lỗ lắp boulon Ø18. - Hình chiếu phụ A biểu diễn phần phụ động của cần gạt gồm cĩ hai lỗ ren M12-7H (đường kính danh nghĩa 12, ren phải, cấp chính xác 7, kiểu lắp hệ lỗ H). 120
  39. Ngồi các bề mặt cĩ độ nhám ghi trên hình biểu diễn, các mặt cịn lại cĩ độ nhám như nhau được ghi chung ở gĩc trên bên phải bản vẽ là Ra12,5. 7. Đọc bản vẽ chi tiết hộp (hình 3.51). Hình 3.51. Bản vẽ chi tiết hộp 121
  40. 8. Vẽ chi tiết giá nghiêng (hình 3.52) bằng các hình biểu diễn sau đây : - Hình cắt đứng qua rãnh 10, lỗ Ø16 và lỗ Ø12. - Hình chiếu bằng. - Hình chiếu cạnh. - Ghi các kích thước xác định chi tiết. Thực hiện bài tập trên giấy A4. R20 2 lỗ Hình 3.52. Giá nghiêng. 9. Vẽ chi tiết giá định vị (hình 3.53) bằng các hình biểu diễn sau đây : - Hình chiếu đứng. - Hình chiếu bằng với hình cắt cục bộ lỗ Ø16. - Hình chiếu cạnh. - Ghi các kích thước xác định chi tiết. Thực hiện bài tập trên giấy A4. 10. Vẽ chi tiết thân máy (hình 3.54) bằng các hình biểu diễn sau đây : - Hình chiếu đứng. - Hình chiếu bằng. 122
  41. - Hình chiếu cạnh. - Ghi các kích thước xác định chi tiết Thực hiện bài tập trên giấy A4. Hình 3.52. Giá định vị. Hình 3.53. Thân máy. 123
  42. 11. Vẽ chi tiết giá xoay (hình 3.54) bằng các hình biểu diễn sau đây : - Hình chiếu đứng. - Hình chiếu bằng. - Hình cắt cạnh. - Ghi các kích thước xác định chi tiết Thực hiện bài tập trên giấy A4. suốt Hình 3.54. Giá xoay. 12. Đọc bản vẽ chi tiết thân ổ đỡ (hình 3.55), bánh vít (hình 3.56), thân (hình 3.57), giá đỡ (hình 3.58), .trục (hình 3.59), trục vít (hình 3.60), hộp (hình 3.61), tay quay (hình 3.62), thân van (hình 3.63) theo các yêu cầu sau : a) Bản vẽ gồm các hình biểu diễn nào? Giải thích các hình cắt thể hiện những phần nào của chi tiết? b) Phân tích hình dạng từng phần của chi tiết. Mỗi phần được xác định bằng các kích thước nào ? Đường và mặt nào làm chuẩn kích thước? Kích thước nào là kích thước định vị? c) Kích thước nào cĩ độ chính xác cao nhất? Mặt nào cĩ độ nhám nhỏ nhất? Hãy giải thích? d) Giải thích ý nghĩa các ký hiệu lắp ghép và dung sai hình dạng ghi trên bản vẽ. e) Giải thích ý nghĩa các ký hiệu ren ghi trên bản vẽ. 124
  43. Hình 3.55. Thân ổ đỡ. 125
  44. Hình 3.56. Bánh vít. 126
  45. Hình 3.57. Thân 127
  46. Hình 3.58. Giá đỡ. 128
  47. Hình 3.59. Trục. 129
  48. Hình 3.60. Trục vít. 130
  49. Hình 3.61. Hộp. 131
  50. Hình 3.62. Tay quay. 132
  51. Hình 3.63. Thân van. 133