Thiết kế gói học tập trong dạy học

Nội dung text: Thiết kế gói học tập trong dạy học

1. THIẾT KẾ GÓI HỌC TẬP TRONG DẠY HỌC DESIGN LEARNING PACKET IN TEACHING Võ Thị Mai Phương ĐH Sư Phạm Kỹ Thuật TP. HCM Tóm lược: Gói học tập là một phương tiện dạy học được sử dụng rộng rãi ở Mỹ vào những năm 1960 và ngày nay là phương tiện hữu ích trong việc hướng dẫn sinh viên tự học. Tuy nhiên, ở Việt Nam, gói học tập ít được biết đến. Vì vậy, trong bài báo này, tác giả cung cấp một cái nhìn tổng quan về gói học tập và giới thiệu quy trình thiết kế gói học tập trong quá trình giảng dạy. Mỗi gói học tập gồm có 4 phần chính: phần giới thiệu, mục tiêu, nội dung và các nhiệm vụ. Gói học tập được thiết kế dựa trên quy trình 5 bước: lựa chọn chủ đề; xác định mục tiêu chính; chia mục tiêu chính thành những mục tiêu phụ; lựa chọn các hoạt động; viết phần giới thiệu và hướng dẫn. Learning packet, a teaching media, is popularly used in the United States in the 1960s, and is a useful one in self-study guide today. However, in Viet Nam, people don’t know about learning packet so much. In this report, an overview of learning packets is provided and learning packet design procedure is introduced in teaching process. Each learning packet consists of four main parts: introduction, objective, content, and tasks. Learning packet has 5 step design process: choosing the topic; writing the main objective; breaking down the main objective into smaller steps, choosing the appropriate activities; writing the introduction and directions. I. Giới thiệu Trong từ điển Oxford, “packet” có nghĩa là cái gói nhỏ để chứa hàng hóa. “Learning packet” được sử dụng trong ngữ cảnh giáo dục, có nghĩa là gói học tập. Gói học tập là một bảng hướng dẫn trong đó chỉ dẫn cho người học một cách rõ ràng điều mà họ sẽ phải làm, cách mà họ có thể học thông qua nhiều nguồn tài liệu khác nhau [2, tr.3]. Gói học tập được giáo viên biên soạn nhằm hướng dẫn sinh viên cách thức để đạt được kết quả học tập mong muốn thông qua thực hiện các “thẻ nhiệm vụ” [1, tr.3]. Các thẻ này cho biết những công việc cần thiết để hoàn thành bài học, giáo viên phải thu thập tất cả các tài liệu liên quan cho các hoạt động dạy và học. Mỗi thẻ cung cấp thông tin và hướng dẫn để hoàn thành một hoạt động có liên quan. Như vậy, gói học tập là phương tiện dạy học trong đó bao gồm các chỉ dẫn cho người học, các bài tập, tranh ảnh để hỗ trợ cho người học tự học. Trang 1
2. II. Tổng quan về gói học tập Thông thường, trong lớp học truyền thống, giáo viên có xu hướng nói nhiều. Sinh viên học thông qua sách giáo khoa và sách bài tập, học từ trang này qua trang khác. Sinh viên không có sự chuẩn bị và nếu có thì rất ít vì vậy hầu như không có sự khác biệt trong học tập của từng sinh viên và cũng không có sự khác biệt trong mức độ tiếp thu của sinh viên. Bởi vì, hầu hết các tài liệu học tập đều nhằm vào mục đích chung là người học ở mức trung bình cũng có thể tiếp thu được. Giáo viên hạn chế hướng dẫn cá nhân bởi vì không có nhiều thời gian ở lớp để làm điều đó. Nếu như được tạo điều kiện thuận lợi, sinh viên có những bảng hướng dẫn để thực hiện thì kết quả sẽ tốt hơn. Những bảng hướng dẫn này cung cấp nội dung cho sinh viên trong khi đó vẫn có sự khác biệt giữa cá nhân và mức độ hiểu của họ. Các gói học tập sẽ giúp sinh viên có trách nhiệm nhiều hơn cho việc học của bản thân và cho họ cơ hội để phát triển tính kỷ luật, tự giác và tự tạo động cơ học tập. Các gói học tập được gọi với nhiều tên khác nhau như là: gói hoạt động học tập - Learning Activity Packages (LAPS), gói học tập cá nhân Hartford - Hartford Individual Packets (HIPS) Dù được gọi với nhiều tên gọi khác nhau nhưng tất cả đều có những đặc tính chung. Một gói học tập thường có ít nhất một trong các tính năng sau: Một ý tưởng chung nêu rõ những gì là phải được nghiên cứu; Kỹ năng cụ thể đạt được; Cách tiếp cận đa phương tiện để thực hành và học tập các kỹ năng này, Các hoạt động. Mục đích của việc sử dụng gói học tập là xác định mức độ năng lực của sinh viên sau khi hoàn thành gói học tập. Nó được thiết kế để sử dụng cho toàn lớp nhưng vẫn có sự khác biệt cho từng cá nhân. Gần đây, các nhà giáo dục đã nghiên cứu một chiến lược giảng dạy mới hiệu quả hơn để thay thế chiến lược giảng dạy truyền thống mà vẫn đảm bảo được tri thức cho người học. Các chủ đề trọng tâm được biên soạn lại thông qua gói học tập để trình bày nội dung mới, cho phép sinh viên tiến bộ hơn theo khả năng của mình, sử dụng những phương tiện truyền thông thích hợp nhất với việc học của mình. Gói học tập còn được xem như là chiến lược đào tạo từ xa. Các chiến lược này tích hợp các chủ đề trọng tâm của gói học tập và xem chúng như một chiến lược giảng dạy bổ sung để trình bày nội dung mới đến các lớp học lớn. Ngoài việc giảm thời gian trình bày nội dung trong các lớp học, hướng đến các mục tiêu bao gồm: bồi dưỡng tư duy phê phán, sự tích cực tham gia của các sinh viên và cơ hội tương tác theo nhóm. Ngoài ra, chúng ta có thể sử dụng công cụ này để kiểm tra bắt đầu và kết thúc cho mỗi nhiệm vụ. Sau khi tất cả các nhiệm vụ đã được hoàn tất, nó có thể được sử dụng như là một bài kiểm tra kết thúc để xác định kiến thức thu được của người học. Ngày nay, gói học tập được sử dụng nhiều ở các môn như Giáo dục thể chất, Điều dưỡng, Anh văn, Toán học Sinh viên được tự do lựa chọn gói học tập, nhưng vẫn hoạt động trong một khuôn khổ được tổ chức. Gói học tập đơn giản, bao gồm một ý tưởng chung, kỹ năng cụ thể cần đạt được, các hoạt động học tập và ba bài kiểm tra: nhằm ôn lại bài cũ, một bài tự kiểm tra và một bài kiểm tra sau cùng để xác định năng lực làm chủ các kỹ năng cụ thể. Trang 2
3. III. Lợi ích của gói học tập Các gói học tập là điều kiện để sinh viên tự thể hiện thông qua các hoạt động, các công việc trong thẻ nhiệm vụ. Các nhà giáo dục tin rằng thông qua việc sử dụng các gói học tập, có thể tạo ra sự khác biệt trong phong cách học tập và mức độ hiểu bài của sinh viên, nhấn mạnh việc làm chủ kiến thức hơn là ghi nhớ, đem đến cơ hội ra quyết định, tăng cường trách nhiệm của sinh viên và gia tăng sự tương tác giữa sinh viên và giảng viên. Ngoài ra, thông qua gói học tập, sinh viên sẽ đạt được mục tiêu dạy học. Có nhiều công trình nghiên cứu về gói học như: “Learning Packets: New Approach to Individualizing Instruction” của hai nhà nghiên cứu Patricia S. Ward và E. Craig Williams. Một công trình nghiên cứu khác về gói học tập “Learning Packets In Nursing Education: Reviving The Past” của ba tác giả Yin Xu, Madeleine Martin và Ashley Gribbins cũng được biết đến như một phương tiện để giúp người học trong quá trình học. Các công trình nghiên cứu cho thấy rằng: sử dụng gói học tập rất thành công và thiết thực cho hướng dẫn cá nhân, mang lại hiệu quả học tập cao, đáp ứng được nhu cầu học tập của sinh viên. Dưới đây là những lợi ích của gói học tập: 1. Tự hướng dẫn Nếu người giáo viên học cách viết gói học tập, họ sẽ có một công cụ hữu ích cung cấp cho sinh viên một phương tiện để tiến bộ với mức độ của riêng từng sinh viên. Điều này có thể thực hiện được bởi vì mỗi gói học tập thông báo cho sinh viên những gì sẽ được học, chỉ ra các phương pháp khác nhau để làm chủ tri thức và đạt được mục tiêu, cho phép sinh viên tự học mà không cần phải chờ đợi người hướng dẫn để bắt đầu thực hiện. Những sinh viên học chậm có thể được hỗ trợ thông qua các hoạt động bổ sung hoặc thông qua các cuộc thảo luận với người hướng dẫn, cá nhân, trong các nhóm nhỏ. Những người không cần hỗ trợ thêm có thể tự tiến hành theo cách riêng, càng nhanh chóng càng tốt. Giáo viên vẫn còn cần thiết, nhưng đóng vai trò như là một người hỗ trợ trong học tập, giúp cả sinh viên tiếp thu nhanh hơn; đối với những sinh viên tiếp thu chậm có thể học tập tương ứng với năng lực của họ. 2. Sử dụng đa phương tiện Sinh viên không chỉ thay đổi mức độ tiếp thu trong quá trình học, mà còn thay đổi phương tiện để việc học có kết quả tốt nhất. Một số sinh viên có thể hiểu được khi giáo viên sử dụng văn bản hoặc thông qua chỉ dẫn. Một số phải có các thông tin trình bày trực quan và cần một bài tập cụ thể để xử lý. Một trong những mục tiêu cơ bản của các gói học tập là đưa ra tình huống giảng dạy tốt nhất thông qua việc kết hợp sử dụng bốn phương tiện truyền thông cơ bản, bao gồm: hình ảnh, sách, âm thanh, thiết bị điều khiển hoặc bất kỳ sự kết hợp nào trong số này. Đây là nhiệm vụ của giáo viên để cung cấp nền giáo dục tốt nhất cho sinh viên bằng cách thay đổi các phương pháp và phương tiện để đạt được hiệu quả. 3. Cơ hội thực hiện quyết định Khi dạy học thông qua các gói học tập, giáo viên cho sinh viên cơ hội lựa chọn. Không chỉ thực hiện sự lựa chọn, học sinh còn phải chấp nhận những lựa chọn này. Điều này rất quan trọng trong bất kỳ nền giáo dục nào. Sinh viên có thể lựa chọn những gì muốn học và cách thức học. Với gói học tâp, sinh viên có thể lựa chọn phương pháp và cách thức để học tốt nhất. Sinh viên có thể lựa chọn các hoạt động hoặc có thể cung cấp cho sinh viên các gợi ý để lựa chọn nếu họ cảm thấy cần thiết. Điều này làm thay đổi thái độ của sinh viên để có thể thực hiện lựa chọn. Trang 3
4. 4. Tăng cường sự tự giác Thông qua việc sử dụng các gói học tập, sinh viên có thể bắt đầu việc học tập của bản thân thay vì dựa vào giáo viên để phân công nội dung, công việc. Như đã phân tích ở trên, giáo viên thực hiện các gói học tập giúp sinh viên học tập theo mức độ của mình, vì vậy, sinh viên có thể quản lý thời gian riêng của mình và sử dụng hiệu quả thời gian ở lớp. Sinh viên có thể tự thực hiện mà không cần phải chờ hướng dẫn của giáo viên. Ngoài ra, sinh viên được phép kiểm tra kết quả công việc của mình trong các gói học tập, như là sự gợi mở các vấn đề không phải là đáp án. Nếu gặp khó khăn trong tìm kiếm thông tin từ giáo trình sinh viên có thể chuyển sang các phương tiện truyền thông khác. 5. Tương tác với giáo viên Một lợi ích khác của gói học tập là tạo sự tương tác giữa các sinh viên và người hướng dẫn. Các cuộc thảo luận sẽ được chuẩn bị sẵn và được lồng ghép vào ý chính của bài học. Hơn nữa, thông qua việc sử dụng các gói học tập, thời gian giảng dạy trên lớp sẽ được thu gọn. Khi trao đổi thường xuyên với sinh viên, giáo viên nắm rõ hơn những điểm yếu của họ và hạn chế những điểm yếu này. IV. Quy trình thiết kế gói học tập Để bảo bảo các nguyên tắc về lợi ích cho người học khi thiết kế gói học tập cần thực hiện theo quy trình 5 bước sau: Bước 1: Lựa chọn chủ đề Bước 2: Xác định mục tiêu chính Bước 3: Chia mục tiêu chính thành những mục tiêu phụ Bước 4: Lựa chọn hoạt động phù hợp Bước 5: Viết giới thiệu và hướng dẫn Hình 1: Quy trình thiết kế gói học tập Bước 1: Lựa chọn chủ đề Lựa chọn nội dung mà chúng ta muốn dạy cho sinh viên, có thể là một môn học, một bài học hay một kỹ năng cụ thể. Chủ đề này phải phù hợp với đặc điểm người học, hữu ích và có giá trị. Ngoài ra, nó phải cụ thể và sinh viên có thể hoàn thành toàn bộ chủ đề. Khi chọn một chủ đề, phải xác định được những gì sinh viên có thể và không thể làm được để mục tiêu chúng ta đề ra là thực tế. Trang 4
5. Bước 2: Xác định mục tiêu chính Đây là những gì mà giảng viên muốn sinh viên có thể thực hiện được khi kết thúc gói học tập. Thông thường mỗi gói học tập bao gồm 4 phần chính: giới thiệu, mục tiêu, nội dung và các thẻ nhiệm vụ. Mỗi nhiệm vụ là một hành động. Khi sinh viên thực hiện thì giáo viên có thể quan sát một cách khách quan. Lúc này, giảng viên chỉ đóng vai trò như là một người hướng dẫn. Bước 3: Chia mục tiêu chính thành những mục tiêu phụ Thông thường, xác định mục tiêu phụ đơn giản hơn mục tiêu chính. Khi đó, giảng viên cần phải hướng dẫn cho sinh viên những gì sinh viên cần phải thực hiện được để đạt được mục tiêu chính. Các mục tiêu này được sắp xếp theo trình tự để sinh viên thực hiện bước đơn giản trước và sau đó sử dụng kiến thức này để thực hiện bước thứ hai và cứ tiếp tục như vậy. Giảng viên hoàn toàn có thể làm điều này và phải chắc chắn rằng tất cả sinh viên đều có thể hoàn thành bước đầu tiên. Khi thực hiện, giảng viên nên cố gắng chia mục tiêu chính thành ít nhất ba mục tiêu phụ để sinh viên có thể đạt được mục tiêu chính. Bước 4: Lựa chọn hoạt động phù hợp Đây là những hoạt động sinh viên thực sự làm để học từ các nhiệm vụ. Những hoạt động này phải tạo cảm giác thoải mái cho sinh viên và dạy cho sinh viên những gì họ cần biết. Cung cấp cho sinh viên nhiều lựa chọn trong các hoạt động, cố gắng sử dụng các giác quan khác nhau, vật liệu khác thường, nhiều địa điểm khác nhau để làm việc, vv. Điều này sẽ giúp giảm sự nhàm chán và tăng khả năng tập trung của sinh viên. Nên có ít nhất một hoạt động cho từng nhiệm vụ để tiến tới mục tiêu chính. Bước 5: Viết giới thiệu và hướng dẫn Phần này sẽ cho sinh viên biết những gì mà họ tìm hiểu, thực hiện và cách thức để thực hiện. Có thể có sự lặp lại trong một gói học tập nhưng điều này sẽ giúp sinh viên tập trung vào công việc cụ thể của mình. Cấu trúc của gói học tập giúp sinh viên học hỏi dễ dàng hơn. Gói học tập được thiết kế bao gồm 4 phần: giới thiệu, mục tiêu, nội dung và các thẻ nhiệm vụ. Giới thiệu về gói học tập. Mục tiêu: trình bày những gì mà người học đạt được sau khi hoàn thành gói học tập. Nội dung chính: đây là phần nội dung của bài học, sinh viên cần đọc nó trước khi thực hiện các nhiệm vụ. Các thẻ nhiệm vụ: Mỗi thẻ là một nhiệm vụ độc lập mà sinh viên có thể tự thực hiện được thông qua cá nhân hoặc theo nhóm. V. Kết luận Sử dụng gói học tập trong dạy học là một cách tiếp cận mới mang lại hiệu quả đáng kể. Bài viết đã trình bày về tổng quan về gói học tập, những lợi ích cũng như quy trình thiết kế gói học tập. Khi sử dụng gói học tập người học có cơ hội tự thể hiện và phát triển theo hướng tự học. Gói học tập giúp người học rèn luyện các kỹ năng xử lý, giải quyết vấn đề và tư duy linh hoạt hơn. Ngoài ra, còn giúp người học chủ động trong học tập, gia tăng sự tương tác giữa sinh viên với sinh viên và giữa giảng viên với sinh viên. Trang 5
6. Tài liệu tham khảo [1]. Amelia, E., (1997). Learning packet. National headquarters. Civil air patrol. Mawell AFB, Alabama. P 3. [2]. Ward, P. S., and Williams, E. C., (1976). Learning Packets: New Approach to Individualizing Instruction. P 3. Trang 6
7. BÀI BÁO KHOA HỌC THỰC HIỆN CÔNG BỐ THEO QUY CHẾ ĐÀO TẠO THẠC SỸ Bài báo khoa học của học viên có xác nhận và đề xuất cho đăng của Giảng viên hướng dẫn Bản tiếng Việt ©, TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH và TÁC GIẢ Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ bởi Luật xuất bản và Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Nghiêm cấm mọi hình thức xuất bản, sao chụp, phát tán nội dung khi chưa có sự đồng ý của tác giả và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. ĐỂ CÓ BÀI BÁO KHOA HỌC TỐT, CẦN CHUNG TAY BẢO VỆ TÁC QUYỀN! Thực hiện theo MTCL & KHTHMTCL Năm học 2016-2017 của Thư viện Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh.