Tập san của câu lạc bộ Chế tạo máy (Số 5)

Nội dung text: Tập san của câu lạc bộ Chế tạo máy (Số 5)

1. CH Ế T ẠO MÁY 5 N I SAN C A CÂU L C B CH T O MÁY S Ộ Ủ Ạ Ộ Ế Ạ Ố 9 − 2004
2. Trong s này Tin t c - s ki n 2 Trao đi ði m i c ơ ch qu n lý khoa h c và cơng ngh 6 Cơng ngh và ng d ng Danh m c các đ tài, d ánKC. 02 8 Cơng ngh gia cơng dịng h t mài 11 Dng c - thi t b m i Máy đo đ nhám b m t 13 Gi i thi u ph n m m – Trang Web – Sách Trang web www.mfg.mut.edu 14 Sách m i : Cơng ngh ch t o bánh r ăng 17 Gĩc h c t p Hưng d n s d ng Pro/E 2000i : Basic drawing 4 18 Cách gi i các bài tốn t ươ ng t 21 Tin h c 25 Ti ng Anh chuyên ngành 27
3. TIN T ỨC - S Ự KI ỆN Tin hot đng Câu lc b ðồn Khoa b sunfat natri r n, ph n cịn l i là thành ph m d ưi Va qua B mơn V k thu t đã t ch c dng dung d ch. thành cơng cu c thi olympic H a hình - v k thu t Ngồi nh ng thi t b trên, dây chuy n cịn ln th nh t. Cu c thi đã huy đng đưc 143 sinh cĩ m t b điu khi n nh m kh ng ch nhi t đ ph n viên c a nhi u ngành trong tr ưng tham gia nh ư : ng trong quá trình s n xu t, thi t b trao đi nhi t Cơ khí ch t o, C ơ khí đng l c, C ơ khí tàu thuy n, nh m h i l ưu các hố ch t bay h ơi ch ng h n nh ư Khai thác Hàng h i, Cơng ngh thơng tin, Cơng naphtalen, formalin, khơng đ chúng bay ra kh i ngh ch bi n. K t qu cu c thi nh ư sau : thi t b . T t c dây chuy n do Vi n t ch t o ngo i Gi i nh t : Ph m H nh (44TT) tr lị ph n ng tráng men ph i nh p c a Trung Gi i nhì : D ươ ng Minh Tân (44CT) Qu c. Ph gia siêu d o đã đưc th nghi m đ xây Nguy n Thái H u (44TT) dng tr s c a Nhà xu t b n b n đ. Gi i ba : Nguy n V ăn T ư (44DL) Kt qu cho th y, ph gia làm t ăng đ s t Tr ươ ng Ch n V ũ (45ATHH) ca h n h p bê tơng 3-5 l n, khơng làm gi m c ưng Gi i khuy n khích : đ bê tơng. N u khơng c n t ăng đ s t thì cĩ th Lưu Minh Tú (44CT) gi m 15-20% l ưng n ưc tr n, b o đm đ d o yêu Lưu Thành Chung (44CT) cu, làm t ăng c ưng đ bê tơng 25-35% tu i 28 Ph m Ti n ðt (44DL) ngày c ũng nh ư làm t ăng c ưng đ tu i s m (sau 3-5 Nguy n V ăn Hân (44CT) ngày đt 80-90% mác thi t k ). Nh ph gia, bê Tr n Cao Nguyên (44TH-2) tơng đt đ ch c đc cao, ít l x p r ng nên cĩ kh Nguy n Xuân V ưng (44DL) năng ch ng th m, ch ng ăn mịn, nâng cao ch t Lươ ng V ăn Ch (44DL) lưng cơng trình bê tơng c t thép. Tr n V ăn H ưng (44CT) Vi n V t li u xây d ng đã chuy n giao ðồn Ng c Anh (44DL) cơng ngh mà h nghiên c u trong h ơn 20 n ăm cho Nh ng sinh viên đt gi i đu đưc th ưng Cơng ty t ư v n thí nghi m cơng trình giao thơng 1 đim m t trong các mơn h c : V k thu t, H a đ s n xu t trên quy mơ cơng nghi p v i cơng xu t hình, ð h a, H a hình - V k thu t và nh n ph n 150.000l/n ăm. ðây là dây chuy n s n xu t ph gia th ưng c a Tr ưng. Nh ng sinh viên khơng đt gi i bê tơng quy mơ cơng nghi p đu tiên t i Vi t Nam , tùy theo k t q u thi mà đng viên th ưng đim ki m tra mơn h c. Vit Nam chưa cĩ cơ s h tng đ ð ðình May phát trin cơng nghip ch to robot Năm nay, Tr ưng đ i h c Bách khoa TP H Ph gia siêu do cho bê tơng đ đ Ph gia hố h c ngày càng ph bi n trong Chí Minh l i ti p t c o t ch c vơ ch cu c thi xây d ng hi n đi. ð đáp ng nhu c u s d ng Sáng t o Robot Vi t Nam (Robocon) và h s cĩ trong n ưc, các nhà khoa h c thu c Vi n V t li u m t t i Hàn Qu c tham d vịng chung k t Robocon ươ ư xây d ng Vi t Nam đã phát tri n thành cơng cơng châu Á - Thái Bình D ng. Phĩ giáo s , TS Lê ư ð đ ngh s n xu t ph gia siêu d o đ ch t o bê tơng Hồi Qu c, Tr ng B mơn i u khi n t ng ư đ cĩ đ s t cao. Tr ng i h c Bách khoa TP H Chí Minh, y đ Ban viên Ban giám kh o cu c thi Robocon Vi t Nam ã trao đi m t s ý ki n. đu, nhĩm nghiên c u do k s ư Lê Dỗn Khơi đng đu s d ng acid sulfurnic đ sulfonic hố Thi t b ng ưng t . naphtalen r n. Sau đĩ, h ng ưng t s n ph m đã đưc sulfonic hố vi formalin đ t o thành polymer. Hai khâu đu tiên đưc ti n hành trong lị ph n ng tráng men thu tinh gia nhi t b ng đin. Ti p đn, h dùng xút Phĩ giáo s ư Lê Hồi Qu c tham quan cơng nghi p trung hồ polymer trong thi t b b ng mơ hình robot hai chân t i phịng thép inox cĩ tráng composite. Cu i cùng, bán thành thí nghi m Fibo (Thái-lan). ph m đi qua các thùng l ng l c b ng inox đ tách 2
4. TIN T ỨC - S Ự KI ỆN - Phĩ giáo s ư nh n xét th nào v đi FXR Hi n t i, các tr ưng đi h c, các trung tâm ca ði h c Bách khoa TP H Chí Minh. nghiên c u m i ch m c nghiên c u và ch t o - Nh ng vịng thi v a qua cho th y đi FXR mu robot, sau đĩ chuy n giao l t cho các nhà s n cĩ kh n ăng ch t o c ơ khí r t t t, đã b o đm đưc xu t. N u vi c này đưc đy m nh h ơn c ũng s gĩp chi n thu t và ý t ưng, c ng v i tinh th n thi đu ph n tác đng phát tri n ngành cơng nghi p s n “bi t ng ưi, bi t ta”, đánh giá cao đi th , nên đi xu t robot Vi t Nam. FXR đã giành đưc th ng l i. nhi u n ưc trên th gi i, các vi n nghiên - cu c thi Robocon th gi i t ch c t i cu cĩ đ n ăng l c ch t o hàng lo t đ đáp ng Nh t B n n ăm 2002, đi Telematic c a ði h c nhu c u b c xúc c a th tr ưng v robot. Riêng Bách khoa TP H Chí Minh đã đot gi i nh t. TP H Chí Minh, chúng tơi đang đ xu t ði h c Li u n ăm nay đi FXR cĩ l p đưc k ỳ tích c a đi Qu c gia TP H Chí Minh thành l p m t trung tâm Telematic? t đng hĩa và ch t o robot. Chúng tơi c ũng đưc - Bên c nh nh ng cái đưc, đi FXR c ũng bi t S Khoa h c Cơng ngh TP H Chí Minh đang cịn nh ng đim y u. Tr ưc h t là tâm lý thi đu quan tâm đn vi c hình thành và phát tri n ngành ch ưa n đnh, thi đu cịn h p t p. Tr ưc tr ưng đu này nh ư cái “ch o l a”, mà tâm lý thi đu kém s d b Theo Sài Gịn Gi i Phĩng th t b i. Cịn n i dung thi, gi i pháp đưa quà vàng ca FXR ch ưa ch c, đ tin c y ch ưa cao, t c đ di Cơng ngh mi ch to nhng mĩc chuy n c ũng ch ưa cao. N u các b n FXR kh c ph c khĩa dán trên vt liu kim loi nh ng nh ưc đim này, hồn thi n thêm thì m i cĩ kh n ăng đot gi i cao t i Hàn Qu c l n này. - Lâu nay Tr ưng đi h c Bách khoa TP H Chí Minh đã ch t o đưc nh ng s n ph m robot nào và s n ph m nào đã đưc đưa vào ng dng, th ưa Phĩ giáo s ư? - Chúng tơi đã ch t o m t s robot s d ng phù h p trong các doanh nghi p v a và nh . Thí d : “Robot tay máy” l y s n ph m trên máy nh a, đã chuy n giao cho Cơng ty Nh a B o Vân và đang lp đt m t chi c khác t i Cơng ty Nh a ðơ Thành. Hay “Robot v n n ăng” đã đưc chuy n giao s dng t i Cơng ty C ơ khí ơ-tơ Sài Gịn. G n đây là “Robot cánh tay quay phim RCC” v a đưc chuy n giao cho ðài truy n hình Vi t Nam vào đu tháng Ơng Bruce Dance và đng nghi p t i Vi n 4-2004, đã đưc VTV3 s d ng quay m t s K thu t hàn (TWI) Great Abington (Anh) đã tìm ch ươ ng trình, nh ư t i đêm nh c Tr nh Cơng S ơn t ra m t ph ươ ng pháp đ t o ra s i kim lo i c c m nh ch c t i Khu du l ch Bình Qu i h i đu tháng 4 v a gi ng nh ư lo i khĩa dán Velcro, cĩ kh n ăng k t qua. dính ch c ch n gi a kim lo i và nh ng v t li u - Kh n ăng sáng t o và ch t o robot c a composite nh trong máy bay và ơ-tơ. Cơng ngh cĩ Vi t Nam c ũng nh ư th tr ưng tiêu th trong n ưc tên là Surfi-Sculpt này cĩ th t o ra các s i kim lo i đã cĩ, th nh ưng vì sao đn nay chúng ta v n cĩ đ cao 2 mm và đưng kính 0,2mm. ch ưa cĩ ngành cơng nghi p ch t o robot, th ưa Nh ng s i kim lo i này cĩ th đưc s Phĩ giáo s ư? dng đ kích thích x ươ ng phát tri n trên các khung - Hi n nay, ta ch ưa cĩ c ơ s h t ng đ phát xươ ng ch u nhân t o. Chúng cịn cĩ th s d ng tri n đng b các nhà máy, x ưng ch t o, s n xu t đưc trong ngành đin t đ s n xu t các b t n robot. Trong khi đĩ, hi n cĩ nhi u mơi tr ưng làm nhi t v i m i hình d ng. vi c Vi t Nam r t c n s cĩ m t c a robot, nh ư ð t o s i kim lo i, các nhà khoa h c đã t p các cơng ty khai thác khống m , nh ng nhà máy trung m t chùm đin t trong bu ng chân khơng ép nh a, cơng ty n o vét c ng Ngồi ra, chính vào m t đim trên b m t kim lo i, n ơi h mu n nĩ phía ng ưi s d ng – nh ng doanh nghi p cĩ nhu mc lên. Kim lo i s b ch y ra t i gi a chùm đin cu “xài” robot - do ít ti p c n v i robot, nên h v n t. Khi chùm đin t di chuy n sang m t bên, s c ngh ĩ r ng vi c đưa robot v làm vi c là m t vi c căng b m t s kéo kim lo i nĩng ch y thành m t làm “xa xơi”. gi t. ðng th i, kim lo i b b c h ơi bên c nh c ũng 3
5. TIN T ỨC - S Ự KI ỆN b sung thêm kim lo i vào gi t nĩng ch y này. Sau Máy MTM-2, đưc ch t o thành cơng t đĩ, gi t kim lo i nĩng ch y s c ng l i và b t đu tháng 12-2003 và đưc H i đng nghi m thu S hình thành s i kim lo i. Khoa h c Cơng ngh Thành ph H Chí Minh Vi c l p l i quá trình này nhi u l n s làm nghi m thu ngày 17-5 v i k t qu xu t s c, là máy cho s i kim lo i m c d n lên và kim lo i nĩng ch y tr ng mía b ng hom theo hai hàng kép v i kho ng s đưc thêm vào t nhi u h ưng khác nhau. M t cách t i thi u gi a hai hàng kép là 1m. ph n m m máy tính s điu khi n các tr ưng đin Vi s h tr c a máy c t hom, máy cùng t, d n d t s di chuy n c a chùm đin t quanh b lúc th c hi n t t c các cơng đon, g m r ch hàng, mt c a kim lo i đ cĩ th đng th i t o ra nhi u bĩn lĩt phân hĩa h c và vi sinh, đt hom, lp đt và si kim lo i. Quá trình này di n r t nhanh. Nĩ ch nén đt, v i n ăng su t tr ng 0,3-0,5ha/h. Thùng cn d ưi 10 giây đ t o ra hàng nghìn s i kim lo i ch a hom trên máy ch a kho ng 1,5 t n hom, phù trên m t chi c đĩa r ng 10cm2. hp v i lơ th a vùng mía ðơng Nam B th ưng cĩ Ơng Dance hy v ng k thu t này s s m chi u dài d ưi 300m. đưc áp d ng đ c i thi n s k t n i gi a kim lo i ð điu khi n máy MTM-2 ch c n hai và v t li u composite. Các t m kim lo i đưc kh c cơng nhân đ lái máy kéo và ki m sốt quá trình s cĩ di n tích b m t l n h ơn t hai t i m ưi l n so làm vi c c a máy, và máy c t hom c n ba cơng vi b m t kim lo i tr ơn, và các s i composite s nhân. Nh ư v y, v i hai máy này, n ăm cơng nhân cĩ mĩc n i v i nh ng s i này r t d dàng. th chu n b hom và tr ng 45.000-60.000 hom/ha, Cũng gi ng nh ư hai m t khĩa dán Velcro, trong khi làm th cơng ph i t n đn 30 cơng nhân. các nhà khoa h c t i TWI cho r ng cơng ngh m i Kt qu th nghi m máy MTM-2 trên 13ha ca h cĩ th liên k t m t mi ng kim lo i vào m t mía t nh Tây Ninh cho th y máy MTM-2 gĩp mi ng composite ch đơn gi n b ng cách ép chúng ph n gi m t i 77% chi phí lao đng và gi m h ơn li v i nhau. Các s i các-bon trong v t li u 40% giá thành tr ng mía. Theo các ch ru ng đã composite s qu n ch t quanh nh ng s i kim lo i tr ng mía v i máy MTM-2, n ăng su t mía cĩ th nhơ ra t o nên m t k t n i v ng ch c mà khơng c n tăng 15 t n/ha (t ăng 25%) so v i cách tr ng th mt chút keo dán nào. cơng hi n nay. Ơng Dance cho bi t nh ng th nghi m c a By đ tài đot gii nht Hi thi sáng ơng cho th y nh ng liên k t này b n h ơn r t nhi u so v i nh ng liên k t composite-kim lo i b ng ch t to khoa hc k thut bám dính hi n th i. Surfi-Sculpt c ũng đã đưc th TP H Chí Minh nghi m thành cơng đi v i thép khơng g , nhơm và Ngày 15-5, t i Nhà hát TP, s Khoa h c - titan, nh ưng TWI hy v ng r ng cơng ngh này cĩ Cơng ngh , Liên hi p Các h i Khoa h c k thu t, th đưc áp d ng đi v i b t k ỳ lo i lo i v t li u LðLð và Thành đồn TP H Chí Minh đã t ng k t nĩng ch y nào nh ư th y tinh hay nh a. Hi thi Sáng t o khoa h c k thu t TP H Chí Minh Theo NewScientist năm 2003.T i bu i l , Ban T ch c đã trao 53 gi i Vit Nam ln đu ch to thành cơng th ưng sáng t o khoa h c và k thu t, trong đĩ cĩ by gi i nh t, trong s 175 đ tài, gi i pháp d thi. máy trng mía By đ tài, gi i pháp đot gi i nh t (10 tri u đng/gi i) đưc UBND TP t ng b ng khen, đĩ là: Trung tâm Nghiên c u thi t k , ch t o máy đt d p điu khi n Năng l ưng bng ch ươ ng trình s ; ph n m m phát tri n thơng và Máy tin v đ th m DSP; t đng hĩa quá trình đo ph c nơng v ki m đnh và theo dõi tr ng thái c ơ h c c a m t nghi p, s lo i c u; thi t b tráng bánh tráng r ; cơng ngh thu c sn xu t t o Spirulina và d n ch t dùng trong dinh Tr ưng ði dưng, d ưc ph m, m ph m; ph n m m “Em h c hc Nơng tốn”; bé x p hình h c tốn. Lâm Thành Máy c t hom mía MCHM-8 (trái) ðn d l trao gi i th ưng, Ch t ch UBND ph H Chí đang ti p hom cho máy TP Lê Thanh H i đánh giá cao các cá nhân, t p th Minh, đã tr ng mía MTM-2. đot gi i. Ơng nĩi: “ ðây là vi c làm cĩ ý ngh ĩa thi t ch t o th c. TP r t mong cĩ nhi u đ tài, gi i pháp khoa thành cơng máy trng mía liên h p đu tiên t i Vi t hc ng d ng vào th c t đ đy m nh s nghi p Nam, mang tên MTM-2, thay th cho ph ươ ng pháp cơng nghi p hĩa, hi n đi hĩa TP và c n ưc”. tr ng mía th cơng truy n th ng. 4
6. TIN T ỨC - S Ự KI ỆN Sn xut thành cơng máy bơm cơng Ngưi ci tin máy tut lúa thành sut ln máy tut ngơ Là m t n ưc nơng nghi p n m trong vùng Sau 5 n ăm mày mị th nghi m, anh nơng khí h u nhi t đ i m, l m n ng nhi u m ưa, chúng ta dân ch ưa h c h t l p 2 Nguy n Thành ðt đã c i rt c n nh ng máy b ơm cĩ cơng su t l n đ ph c v ti n thành cơng máy tu t lúa thành máy tu t ngơ cho t ưi, tiêu trong nơng nghi p. Nh ưng hi n nay khơng c n bĩc v v i cơng su t 5 t n h t/gi , v i ch y u n ưc ta v n s d ng các b ơm l n nh p giá 6,5 tri u đ ng. ngo i r t đ t ti n và vi c s a ch a g p nhi u khĩ Nguy n Thành ðt tr ưng thành t ng ưi kh ăn do khơng ch đ ng đưc ph tùng thay th . lính S ư đồn kinh t 333. Sau khi xu t ng ũ anh v Tr ưc địi hi đĩ c a th c ti n s n xu t, B Khoa m c ơ s c ơ khí "Ti n ð t", đ t t i trung tâm xã Ea hc - Cơng ngh và B Nơng nghi p và Phát tri n Quang, n m bên qu c l 26. Nh ng n ăm 80 c a th nơng thơn đã giao cho Trung tâm b ơm và máy xây k tr ưc c ơ s Ti n ð t s n xu t khung xe đ p, sau dng (Vi n khoa h c th y l i) ch trì th c hi n đ chuy n sang s n xu t máy tu t lúa, máy c t lúa, tài c p nhà n ưc KHCN.05.01: "Nghiên c u thi t k máy đp đ u-đ, máy s y-rang-xay cà-phê và g u và cơng ngh ch t o tồn c m thi t b b ơm n ưc cĩ múc đĩng lúa-ngơ-cà phê dây chuy n t đ ng. Cho lưu l ưng 36.000 m 3/h". đn năm 1995, khi cây ngơ phát tri n m nh ðác Qua h ơn ba n ăm th c hi n, v i s n ph m Lc, Nguy n Thành ðt đã tr ăn tr c i ti n máy tu t bơm n ưc h ưng tr c HT-145, l ưu l ưng 36.000 lúa sang máy tu t ngơ. Do ch mày mị t th c ti n m3/h - máy b ơm n ưc cơng su t l n l n đ u tiên và nghiên c u trong sách v , nên vi c c i ti n t đưc nghiên c u, thi t k và ch t o thành cơng máy tu t lúa sang máy tu t ngơ c a Nguy n Thành trong n ưc. Qua k t qu đo đ c t i hi n tr ưng cho ðt g p nhi u khĩ kh ăn. Khi chi c máy tu t ngơ th y, các thơng s th y l c c a b ơm HT-145 đu đu tiên s n xu t ra, anh cho ch y th thì b th t b i; tuân theo quy lu t chung, t máy cĩ ch t l ưng th y bi máy phun c h t và v theo cùi. Mãi đn n ăm lc t t nh t trong s t t c các t máy cĩ tr m; 2000, t c là m t c 5 n ăm mày mị, v a làm v a th hi u su t b ơm cao; ch t l ưng c ơ khí t ươ ng đươ ng nghi m và tìm ra khi m khuy t đ s a ch a, vi các máy c ũ, b ơm làm vi c n đ nh; các thơng s Nguy n Thành ðt m i c i ti n thành cơng máy v đ rung, đ n đ u n m trong gi i h n cho phép. tu t ngơ. Bình quân, t n ăm 2001 đ n nay, m i n ăm Qua h ơn ba n ăm th c hi n, đ tài đã hồn cơ s Ti n ð t s n xu t và bán cho nơng dân các thành vi c nghiên c u tính tốn thi t k b ơm trong tnh Tây Nguyên h ơn 100 máy. phịng thí nghi m, ch t o b ơm nguyên hình, l p Hi n nay, máy tu t ngơ này đã bán cho bà đt, v n hành trong th c t và ti n hành đo đc ki m con nơng dân đ a bàn các t nh Tây Nguyên, các tra các thơng s k thu t. B ơm HT-145 hồn tồn tnh mi n núi phía b c và các t nh đ ng b ng Nam phù h p trình đ và cơng ngh ch t o c a n ưc ta B. hi n nay. B ơm đưc thi t k theo các điu ki n c Mi đây t i Ch Cơng ngh -thi t b Tây th c a Tr m b ơm C c Thành v i các thơng s Nguyên do UBND thành ph H Chí Minh và trùng v i nhi u tr m b ơm t ươ ng t đ ng b ng B c UBND t nh ðác L c t ch c t i thành ph Buơn Ma B và Khu b n c ũ nên phù h p v i nhi u tr m b ơm Thu t, s n ph m máy tu t ngơ khơng bĩc v c a khác. Các k t qu tính b n b ơm cho phép kh ng Nguy n Thành ðt đã đưc gi i thi u và nh n đưc đnh b ơm HT-145 làm vi c hồn tồn n đ nh v i s quan tâm c a r t nhi u khách hàng. Sáng ki n c i đ tin c y t ươ ng đi cao, các chi ti t ch u l c ch ti n máy tu t lúa thành máy tu t ngơ c a Nguy n yu c a b ơm đưc tính đ b n v i h s an tồn khá Thành ðt r t c n đưc c p b ng sáng ch , và t o ln, b o đ m tu i th làm vi c lâu dài cho b ơm. điu ki n đ m r ng quy mơ s n xu t, vì hi n nay, ðiu này đã đưc ch ng minh qua th c t l p đ t, s l ưng máy tu t ngơ do c ơ s s n xu t ra ch ưa đ vn hành b ơm HT-145 t i Tr m b ơm C c Thành. đáp ng nhu c u c a nơng dân. Thành cơng này ph n nào đã đư a ra đưc l i gi i Ti n s ĩ Y Ghi Niê, Phĩ giám đc S Khoa cho v n đ s n xu t b ơm l n n ưc ta, đ c bi t là hc-cơng ngh ðác L c kh ng đ nh: "Sáng ki n c i cĩ th ch đ ng gi i quy t đưc v n đ ph tùng ti n c a anh Nguy n Thành ðt r t thi t th c v i thay th ph c v vi c s a ch a các tr m b ơm l n đi s ng lao đ ng c a ng ưi nơng dân. V i nh ng đang r t xu ng c p n ưc ta hi n nay. sáng ki n này c n ph i đưc phát hi n, to điu ki n áp dng vào th c ti n cu c s ng, và phát huy hi u Theo Nhân Dân qu trong đ y m nh CNH, H ðH nơng nghi p-nơng thơn" Theo Báo Quân đi Nhân dân 5
7. TRAO ĐỔI Ði mi cơ ch qun lý khoa hc nh ng v n đ địi h i trình đ và yêu c u khoa h c cao, t p trung vào m t s h ưng nghiên c u m ũi và cơng ngh nh n c a th gi i nh ư: cơng ngh vi n thám, sinh Hơn n a nhi m k ỳ th c hi n Ngh quy t Ði h i IX hc phân t , cơng ngh nano, cơng ngh gene ca Ðng và m t n ăm th c hi n K t lu n H i ngh Mt trong nh ng thành cơng c a ho t đng KH Trung ươ ng 6 (khĩa IX) v KH và CN, ngành KH và và CN là trong l ĩnh v c nơng nghi p. N i b t nh t đĩ CN đã đt đưc nh ng k t qu b ưc đu, t o s là nh cĩ KH và CN mà cĩ h ơn 80% di n tích lúa, chuy n bi n tích c c trong nh n th c c a các c p, các 60% di n tích ngơ đưc gieo tr ng b ng các gi ng ngành và nh ng b ưc ti n đáng k trong đi m i c ơ mi, n ăng su t cao. ch , chính sách. Trong n ăm 2002, s n l ưng l ươ ng th c c n ưc Nhi u k t qu nghiên c u khoa h c đưc ng đt 33,62 tri u t n, t ăng 2,23 tri u t n (g n 7%) so dng vi n ăm 1999. Nguyên nhân ch y u là nh áp d ng Ho t đng khoa h c xã h i và nhân v ăn trong th i các gi ng cao s n m i, các k thu t canh tác tiên gian qua cĩ nh ng đĩng gĩp tích c c vào vi c phát ti n làm cho n ăng su t t ăng lên trong khi di n tích tri n lý lu n và t ng k t th c ti n xây d ng ch ngh ĩa tr ng lúa t ăng khơng đáng k . xã h i n ưc ta; gĩp ph n cung c p lu n c khoa h c Trong l ĩnh v c ch ăm sĩc và b o v s c kh e cho vi c ho ch đnh các đưng l i, chính sách c a nhân dân. K t qu n i b t nh t là nghiên c u và phát Ðng và Nhà n ưc; xây d ng và hồn thi n h th ng tri n cơng ngh s n xu t vaccine, làm ch vi c s n pháp lu t. xu t 9/10 lo i vaccine c a ch ươ ng trình tiêm ch ng Các ch ươ ng trình khoa h c xã h i (KHXH) cp nhà m r ng và ng d ng thành cơng cơng ngh cao nưc đã đĩng gĩp 485 nhĩm ki n ngh khoa h c cho trong s n xu t vaccine viêm gan B tái t h p. Trung trung ươ ng và các c ơ quan ch c n ăng c a Ðng và bình c m t đng v n đu t ư cho nghiên c u s n Nhà n ưc. Các đ tài m i th c hi n trong giai đon xu t vaccine viêm gan B n ưc ta lãi 13 đng. 2001-2005 c ũng b ưc đu t p h p đưc nh ng k t T sau Ði h i IX c a Ðng đn nay, cơng tác qu nghiên c u, trình bày v i trung ươ ng các lu n gi i qu n lý ho t đng KH và CN đã đưc đi m i m t v m t s v n đ l n theo ch ươ ng trình c a các h i bưc quan tr ng. Các b , ngành và đa ph ươ ng đã ngh trung ươ ng khĩa IX. chú ý vi c g n ho t đng KH và CN v i phát tri n Nhi u đ tài v KHXH đã lu n gi i nh ng v n đ lý kinh t - xã h i. Ðc đim n i b t nh t c a ho t đng lu n cĩ tính th i s , trong điu ki n hi n nay nh ư: KH và CN nh ng n ăm g n đây là h ưng t i th đng viên làm kinh t t ư nhân; phát tri n kinh t trang tr ưng, g n k t ch t ch v i s n xu t, đi s ng và tr i; s h u ru ng đt trong n n kinh t th tr ưng; các s phân c p qu n lý m nh m cho b , ngành, đa chính sách đng b đi v i nơng nghi p - nơng dân - ph ươ ng. nơng thơn, các gi i pháp kh c ph c phân hĩa xã h i S ra đi c a Ngh đnh 10/2002/NÐ-CP áp d ng và xĩa đĩi, gi m nghèo, chính sách dân t c và tơn cho các đơn v s nghi p cĩ thu đã t o điu ki n cho giáo, xây d ng và phát huy nhân t con ng ưi, các các đơn v KH và CN t ch v tài chính, nhân l c, vn đ tồn c u và v n đ b o đm an ninh qu c gia k ho ch ho t đng và h p tác qu c t . Ðây là m t và t ăng c ưng b o v đc l p và ch quy n trong tình bưc ti n quan tr ng trong đi m i ho t đng qu n hình hi n nay. lý nhà n ưc v KH và CN. Nhìn chung các nghiên c u khoa h c ph c v lãnh S thay đi v phong cách, ph ươ ng th c làm đo, điu hành đt n ưc và xây d ng đưng l i, chính vi c và ch đo điu hành c a các c ơ quan qu n lý sách, chi n l ưc trong nh ng n ăm g n đây đã đưc cũng là m t nhân t m i t ăng c ưng liên k t gi a các c p, các ngành đánh giá khá t t. L ĩnh v c khoa qu n lý KH và CN v i qu n lý kinh t và s n xu t, hc t nhiên và khoa h c - cơng ngh c ũng thu đưc kinh doanh. nh ng k t qu đáng khích l . T l đu t ư cho KH và CN trong t ng chi ngân sách Mt s cơng trình nghiên c u v khoa h c t nhiên nhà n ưc đã t ăng lên t 0,78% n ăm 1996 lên 2,13% cĩ ng d ng t t nh ư: cơng ngh sinh h c, d báo năm 2002 và n ăm 2003 t ng chi cho KH và CN t phịng, ch ng thiên tai, cơng ngh vi n thám, đa v t ngân sách nhà n ưc đt h ơn 3.150 t đng (chi m lý, cơng ngh tr c đa b n đ ng d ng vào điu tra, 2% t ng chi ngân sách). Ðây là m t c g ng c a th ăm dị d u khí, tài nguyên bi n và các tài nguyên tồn Ð ng, tồn dân đ th hin vai trị qu c sách khống s n khác. hàng đu c a KH và CN. Nh ư v y cĩ th th y, ho t Mc tiêu quan tr ng c a ho t đng KH và CN là đng KH và CN trong nh ng n ăm g n đây đã và gĩp ph n nâng cao ch t l ưng đào t o, nâng cao đang tr thành n i dung then ch t trong ho t đng năng l c và trình đ c a đi ng ũ cán b KH và CN. ca các c p, các ngành. Các đ tài nghiên c u KH và CN, nh t là các đ tài Mt s m t h n ch cp nhà n ưc, đã t p h p l c l ưng cán b KH và CN Bn thân ngành KH và CN tuy đã c g ng v ươ n t nhi u t ch c khác nhau cùng hi p l c nghiên c u lên nh ưng ch ưa đ s c đáp ng yêu c u v i vai trị gi i quy t các v n đ khoa h c ph c t p. mt đng l c phát tri n KT-XH. Th c ti n c a cu c Ði u đáng m ng là, nh ng n ăm g n đây đã hình sng sinh đng đang đt ra nhi u v n đ b c xúc thành nhi u t p th khoa h c liên ngành đ gi i quy t cn đưc gi i quy t. Cơng tác nghiên c u khoa h c 6
8. TRAO ĐỔI ch ưa đáp ng k p v i yêu c u phát tri n c a đt n ưc. sm ban hành chính sách h tr doanh nghi p đy Cịn nhi u ch tr ươ ng, chính sách c a Ðng và mnh vi c xây d ng và nâng cao n ăng l c đi m i Nhà n ưc thi u s đĩng gĩp ý ki n c a các nhà khoa cơng ngh , t o s c c nh tranh cho s n ph m c a hc. Nhà n ưc ch ưa cĩ c ơ ch h u hi u ph i k t h p mình và ch đng h i nh p kinh t qu c t . các ch ươ ng trình, d án kinh t - xã h i v i nhau và Ngồi vi c h tr doanh nghi p nghiên c u khoa vi các ch ươ ng trình KH và CN, cho nên các ch ươ ng hc, s m ng h vi c h tr m t ph n kinh phí t trình, d án đt hi u qu th p. ngân sách nhà n ưc đ doanh nghi p nh p li-xăng, Trong lúc ch ươ ng trình kinh t - xã h i cĩ ngu n chuy n giao cơng ngh , gi m thu thu nh p cho các vn l n nh ưng ch ưa chú tr ng áp d ng cơng ngh doanh nghi p tích c c đi m i cơng ngh . mi, thì ch ươ ng trình KH và CN l i thi u v n đ tri n Thí đim vi c giao quy n t ch , t ch u trách khai k t qu nghiên c u vào s n xu t và đi s ng. nhi m tồn di n cho các t ch c KH và CN. Ð ng Nhi u d án đu t ư ch ưa đưc th m đnh k v KH và th i ban hành các chính sách ưu đãi thu , tín d ng, CN, khơng b o đm hi u qu . bo hi m xã h i đ h tr và khuy n khích các t Hi n t ưng buơng l ng qu n lý k thu t, khơng tơn ch c KH và CN tr c ti p ph c v s n xu t, kinh tr ng tiêu chu n, quy trình, quy ph m k thu t, khơng doanh và g n v i th tr ưng, chuy n nhanh sang ch tuân th các ph ươ ng pháp, nguyên lý khoa h c, đ đ t ch tồn di n. xy ra s c , h ư h ng, kém ch t l ưng các cơng Cĩ chính sách đ các nhà khoa h c l n, các nhà trình cịn ph bi n. khoa h c cĩ thành tích trong nghiên c u đưc Trình đ v KH và CN c a n ưc ta cịn kho ng hưng đãi ng x ng đáng, đng th i c ũng cĩ c ơ ch cách l n so v i các n ưc phát tri n và nhi u n ưc gn ch t trách nhi m c a các nhà khoa h c v i s n trong khu v c. Ch ưa t o đưc n ăng l c KH và CN n i ph m KH và CN đưc t o ra. sinh c n thi t đ đáp ng yêu c u m i c a giai đon Th c hi n c ơ ch ràng bu c và đ cao trách đy m nh CNH, HÐH đt n ưc. nhi m th tr ưng các b , ngành, UBND các t nh, Năng l c sáng t o cơng ngh , kh n ăng s d ng thành ph v hi u qu ho t đng KH và CN, v đi ngo i ng và tin h c đang là nh ng rào c n l n mi và nâng cao trình đ cơng ngh trong s n xu t trong vi c nâng cao ch t l ưng đi ng ũ nh ng ng ưi và kinh doanh. làm KH và CN. Khơi ph c phong trào qu n chúng phát huy sáng Ho t đng qu n lý KH và CN v n ch ưa thốt kh i ki n, c i ti n k thu t đi m i cơng ngh . Thí đim thĩi quen hành chính, bao c p. Khơng ít nhà khoa h c ch tr ươ ng khốn ho c mua l i s n ph m KH và CN ch ưa tht s nh y bén trong vi c ti p c n c ơ ch th theo đúng giá tr và hi u qu kinh t c a s n ph m tr ưng. đĩ. Vi c đi m i c ơ ch qu n lý KH và CN cịn ch m, Th ch hĩa vi c gĩp v n b ng b n quy n và ch ưa t o đưc các điu ki n cho các t ch c KH và các đi t ưng s h u trí tu khác đi v i s n ph m CN phát huy tính n ăng đng và "bung ra" b t k p nh p nghiên c u. đ đi m i c ơ ch kinh t , đáp ng yêu c u phát tri n La ch n và phát tri n m t s ngành cơng kinh t - xã h i và th c ti n đi s ng. Do v y, ch ưa nghi p, cơng ngh cao (tr ưc h t là CNTT, cơng phát huy đưc m nh m ti m n ăng sáng t o c a các ngh sinh h c) thơng qua vi c hình thành m t s t p nhà khoa h c và g n k t ch t ch ho t đng KH và CN đồn kinh t m nh. Các ngành cơng nghi p, cơng vi giáo d c và đào t o và s n xu t, kinh doanh. ngh cao này s gi m t vai trị chi n l ưc, cĩ kh Ch ưa chú tr ng vi c xây d ng và phát tri n ti m năng chi ph i l n trong n n kinh t qu c dân. Nhà lc KH và CN. Thi u chính sách h p lý đ đy m nh nưc c n cĩ chính sách đc bi t và t p trung đu t ư vi c đa d ng hĩa ngu n đu t ư cho KH và CN d n đn cho các t p đồn này phát tri n. tng đu t ư cho KH và CN cịn th p. Th tr ưng KH và Cp y đng và chính quy n các c p cĩ trách CN tuy b ưc đu đưc hình thành, nh ưng các b ưc nhi m ch đo vi c điu ch nh l i chi n l ưc, xây tri n khai v th ch và t ch c đ thúc đy th tr ưng dng k ho ch hành đng, đnh các b ưc đi, đ ra KH và CN cịn ch m. các m c tiêu c th , tri n khai r ng rãi phong trào Ði m i qu n lý KH và CN phát tri n cơng ngh ho t đng KH và CN trong s n xu t và đi s ng, cao là khâu đt phá th c hi n các nhi m v tr ng đim v KH và CN. KH và CN ngày càng thâm nh p sâu và chi m v Các c ơ quan ch c n ăng c a Ðng và Nhà n ưc trí ngày càng quan tr ng vào các ho t đng kinh t - các c p c n xây d ng các ch ươ ng trình, n i dung và xã h i, do v y các c p cĩ th m quy n c n đy nhanh t ch c b i d ưng t p hu n quán tri t v các nhi m tc đ đi m i doanh nghi p nhà n ưc thơng qua vi c v, quan đim, m c tiêu, l trình gi i pháp phát tri n c ph n hĩa, sáp nh p, gi i th , khốn kinh doanh và ng d ng KH và CN. Ð nh k ỳ cĩ ki m tra, s ơ k t Ði v i KH và CN, vi c làm nĩi trên chính là s kích vi c th c hi n ngh quy t v KH và CN, coi KH và cu và t ăng c ưng n ăng l c ti p nh n KH và CN c a CN là m t n i dung ch y u trong ch đo, lãnh đo nn kinh t , đng th i là điu ki n tiên quy t đ phát ho t đng th c ti n c a các c p y. tri n th tr ưng KH và CN. Khơng ch cĩ ngành KH và CN, các ngành cĩ liên HÀ H ỒNG ( Báo Nhân Dân ) quan trong th i gian t i c n th c hi n các gi i pháp: 7
9. CƠNG NGH Ệ VÀ ỨNG D ỤNG DANH M C CÁC ð TÀI, D ÁN SXTN C P NHÀ N ƯC ð TUY N CH N TH C HI N TRONG K HO CH N ĂM 2004 THU C CH ƯƠ NG TRÌNH KHCN TR NG ðIM C P NHÀ N ƯC GIAI ðON 2001 - 2005: "NGHIÊN C U KHOA H C VÀ PHÁT TRI N CƠNG NGH V T LI U M I" MÃ S KC.02 I. ð tài 1. Nghiên c u v t li u nano polyme composit trên n n nh a polypropylen gia c ưng b ng s i tre và nanoclay đ ch t o các s n ph m ch t l ưng cao ng d ng trong cơng nghi p và dân d ng. Mc tiêu - ðánh giá vai trị c a các ph n t nanoclay trong c u trúc c a v t li u polyme composit; - S n xu t đưc m t s lo i s n ph m ph c v cho cơng nghi p đĩng xe buýt và cơng nghi p s n xu t hàng tiêu dùng. D ki n s n ph m - Quy trình cơng ngh và thi t b tách s i tre b ng h ơi n ưc áp su t cao; - Quy trình cơng ngh và tài li u k thu t đ t ch c s n xu t l n ho c chuy n giao cơng ngh ; - V t li u polyme composit trên n n nh a polypropylen gia c ưng b ng s i tre và nanoclay đt yêu c u v các ch tiêu k thu t đ s d ng cho các k t c u trong xe buýt và hàng tiêu dùng; - M t s s n ph m các lo i đưc th nghi m th c t . 2. Nghiên c u ch t o v t li u cao su blend ch ng cháy và các k t c u c u h h a ho n kh n c p nhà cao tng Mc tiêu - Ch t o đưc cao su blend cĩ các ch tiêu c ơ lý và ch ng cháy t t; - Xây d ng đưc ph ươ ng án k t c u và qui trình cơng ngh ch t o đ m và ng c u h ho ho n kh n cp nhà cao t ng. D ki n s n ph m - Quy trình cơng ngh ch t o và s d ng s n ph m; - ðm c u h 4x4x2 m (cho nhà 4-6 t ng); - ng c u h dài L=100m,  0,6 m (cho nhà cao t ng). 3. Nghiên c u ch t o v t li u cacbon y-sinh đ s n xu t và th nghi m m t s s n ph m c y ghép trong cơ th (implants). Mc tiêu - Cơng ngh ch t o v t li u cacbon y-sinh: cacbon pyro (cacbon nhi t phân), composit cacbon-cacbon, composit s i cacbon-si cacbon nano-polyete ete keton dùng đ s n xu t s n ph m c y ghép; - N m v ng qui trình cơng ngh ch t o và th nghi m s n ph m. D ki n s n ph m - Quy trình cơng ngh ch t o v t li u cacbon y sinh; - Quy trình cơng ngh s n xu t và th nghi m các s n ph m: + V t li u c y ghép thay th x ươ ng; + V t li u c y ghép trám h c m t; + V t li u c y ghép x ươ ng c t s ng; + ng n i đ ng m ch; + Ch m x ươ ng ch u 2 c c; Các s n ph m cĩ hàm l ưng cacbon khơng nh h ơn 99% và kh i l ưng riêng 0,8 - 1 g/cm 3; - Tiêu chu n hố s n ph m. 4. Nghiên c u ch t o v t li u polyme compozit (PC) trên c ơ s vinylesteepoxy gia c ưng b ng s i thu tinh đ ch t o và b o v các b trung hồ và tháp kh l ưu hu ỳnh c a các nhà máy s n xu t phân bĩn Mc tiêu - ðánh giá m i t ươ ng quan gi a thành ph n và c u trúc c a vinylesteepoxy (VEE) và kh n ăng ch ng ăn mịn đi v i mơi tr ưng kh c nghi t trong nhà máy s n xu t phân bĩn ( đ m, supephotphat); - T n d ng t i đa ngu n ph gia vơ c ơ cĩ trong n ưc đ t o nên lo i v t li u PC ch t l ưng cao; - Ch t o v t li u đ b o v các b trung hồ và tháp kh l ưu hu ỳnh trong các nhà máy s n xu t phân bĩn. 8
10. CƠNG NGH Ệ VÀ ỨNG D ỤNG D ki n s n ph m - Quy trình cơng ngh ch t o v t li u PC trên c ơ s VEE gia c ưng b ng s i thu tinh cĩ các ch tiêu c ơ lý cao và ch ng ăn mịn t t ( đ t tiêu chu n qu c t ) - Xây d ng quy trình cơng ngh ch t o thi t b , đưng ng d n c l n (F1.200mm) và b c lĩt các thi t b l n b ng thép thơng th ưng; - Tài li u k thu t đ t ch c s n xu t l n; - B c lĩt cho 3.000m3 b trung hồ và tháp kh l ưu hu ỳnh t i Cơng ty phân đ m Hà B c. Ch t o 500m ng F500 d n n ưc th i l n axit t i Cơng ty supe photphat Lâm Thao. Ch t o m t s b ch a axit HCl dung tích 1- 30m3; - S n ph m đưc các c ơ s s n xu t h p đ ng s d ng. 5. Nghiên c u ch t o m t s h c ch ăn mịn đ b o v b m t bên trong ng thép v n chuy n d u m , axít, n ưc v a trong khai thác d u khí. Mc tiêu - Ch t o ba h c ch ăn mịn thép: + H c ch ăn mịn thép trong mơi tr ưng axít; + H c ch ăn mịn thép trong mơi tr ưng d u và n ưc bi n; + H c ch ăn mịn thép ch đ dịng ch y nhi u pha (khí, d u, n ưc v a). - ðánh giá đưc hi u qu b o v ăn mịn thép c a các h c ch trong các mơi tr ưng khác nhau (d u m, axít, n ưc v a) các ch đ nhi t đ , áp su t, dịng ch y khác nhau trên mơ hình g n s n xu t. D ki n s n ph m - Quy trình cơng ngh ch t o các h c ch ; - Các h c ch ăn mịn ng thép trong các mơi tr ưng khác nhau cùng v i các ch tiêu ch t l ưng đ i vi các s n ph m - ðánh giá th nghi m kh n ăng ch ng ăn mịn thép c a các h c ch các điu ki n mơi tr ưng ăn mịn khác nhau; - Mơ hình h th ng vịng xốy đưng ng thép cĩ các thi t b đo t c đ dịng ch y h n h p và khí đc h i tu n hồn bên trong đưng ng s d ng đ kh o sát kh năng c ch ăn mịn c a các s n ph m do đ tài t o ra. 6. Nghiên c u cơng ngh s n xu t hố ph m PACKER FLUID nh m ch ng ăn mịn thép vùng khơng gian vành xuy n t i các gi ng khai thác d u khí và b ơm ép n ưc bi n. Mc tiêu Xây d ng quy trình cơng ngh sn xu t hố ph m PACKER FLUID nh m ch ng ăn mịn thép vùng khơng gian vành xuy n t i các gi ng khai thác d u khí và b ơm ép n ưc bi n v i ch t l ưng và giá thành c nh tranh đưc v i s n ph m nh p ngo i. D ki n s n ph m - Quy trình cơng ngh s n xu t hố ph m PACKER FLUID; - Hố ph m PACKER FLUID v i các ch tiêu k thu t sau: + B n v ng trong kho ng nhi t đ t 30 oC đn 140 oC, áp su t t 1at đ n 400at; + Cĩ kh n ăng b o v thép kh i s ăn mịn đin hố và ăn mịn do vi sinh v t gây ra; + Khơng gây đc h i cho ng ưi s d ng và mơi tr ưng; - S n ph m đ đ th nghi m. II. D án SXTN 1. Hồn thi n cơng ngh ch t o các lo i khe co giãn cao su c t b n thép s d ng trong các cơng trình c u đưng b . Mc tiêu - Hồn thi n cơng ngh ch t o các lo i khe co giãn cao su c t b n thép tho mãn các yêu c u k thu t cho các cơng trình c u đưng b ; - n đ nh cơng ngh ch t o đ chuy n giao cho s n xu t. D ki n s n ph m - Quy trình cơng ngh ch t o các lo i khe co giãn cao su c t b n thép; - S n ph m khe co giãn cao su c t b n thép bao g m các lo i cĩ t 3 đ n 6 rãnh co giãn v i các kích th ưc sau: 9
11. CƠNG NGH Ệ VÀ ỨNG D ỤNG + Chi u r ng: 274 - 890 mm; + Chi u cao: 50-93 mm; + Chi u dài: 1.000 - 1.800 mm; - Các s n ph m đ t ch tiêu k thu t theo tiêu chu n AASHTO Standards M251-96 và ASTM D412-97; - Giá thành c a s n ph m th p h ơn giá nh p ngo i. - S n ph m đưc các c ơ s s n xu t h p đ ng s d ng. 2. Áp d ng cơng ngh tiên ti n s n xu t bi nghi n h Mullite-Corund ph c v cho ngành cơng nghi p g m s Vi t Nam Mc tiêu - Hồn thi n cơng ngh ch t o v t li u Mullite – Corund; - Hồn thi n cơng ngh và dây chuy n thi t b s n xu t bi nghi n h Mullite-Corund cơng su t 400 t/n ăm. D ki n s n ph m - Qui trình cơng ngh ch t o v t li u Mullite-Corund; - Quy trình cơng ngh ch t o bi nghi n; - Dây chuy n s n xu t bi nghi n cơng su t 400 t/n ăm; - Bi Mullite-Corund đt các ch tiêu k thu t: + Hàm l ưng Al 2O3: 88-95%; + Thiêu k t đ n tr ng thái k t kh i hồn tồn ( đ hút n ưc » 0%); + T tr ng đ t t 3,4-3,6 g/cm 3; + ð mài mịn 0,018-0,025 %/h; + ð c ng 8-9 Mohr. - S n ph m đưc các c ơ s s n xu t h p đ ng s d ng. 3. Xây d ng dây chuy n cơng ngh s n xu t m t s lo i h p kim Ferro-ðt hi m-Magiê (Fe-RE-Mg) quy mơ 100 t/n ăm. Mc tiêu - Hồn thi n các quy trình cơng ngh s n xu t m t s lo i h p kim Fero-ðt hi m–Magiê đt các yêu cu ch tiêu k thu t; - Xây d ng dây chuy n s n xu t quy mơ 100 t/n ăm. D ki n s n ph m - Quy trình cơng ngh ngh s n xu t m t s lo i h p kim Fero-ðt hi m–Magiê n đnh; - Dây chuy n thi t b s n xu t đ ng b qui mơ 100 t/n ăm; - S n xu t th h p kim Ferro mác KC1, KC8 đt các ch tiêu k thu t sau : KC1 : RE 13-15%, Ca 13-15%, Si 43-47%, Al 1,2-1,5%, KC8 : RE 3,5-4%, Mg 7-9%, Ca 2-2,5%, Ai 45-50%, Al 1,2-1,5%. - S n ph m đưc các c ơ s s n xu t h p đ ng s d ng. 4. Hồn thi n cơng ngh và xây d ng dây chuy n tuy n và x lý cao lanh b ng ph ươ ng pháp thu l c, cơng su t 20.000 t/n ăm Mc tiêu - Xây d ng dây chuyn đ ng b tuy n và x lý cao lanh cơng su t 20.000 t/n ăm b ng ph ươ ng pháp thu lc, đ m b o ch t l ưng s n ph m t ươ ng đươ ng cao lanh nh p ngo i. - S d ng bã th i c a quá trình tuy n cao lanh đ s n xu t các s n ph m khác. D ki n s n ph m - Quy trình cơng ngh tuy n và x lý cao lanh.; - Dây chuy n đ ng b tuy n cao lanh cơng su t 20.000 t/n ăm; - Ch t l ưng s n ph m cao lanh đ t tiêu chu n ch t l ưng EU: + ð tr ng >72% so v i BaSO 4; + ð m n (l ưng cịn l i trên sàng 0,063 mm) 32%, Fe 2O3 ≤ 0,5%. - S n ph m đưc các c ơ s s n xu t h p đ ng s d ng. Nguy n V ăn T ưng ( Tng h p) 10
12. CƠNG NGH Ệ VÀ ỨNG D ỤNG CƠNG NGH GIA CƠNG V T LI U B NG DỊNG H T MÀI (Abrasive Jet Machining - AJM) 1. Nguyên lý gia cơng : Hình 1: Nguyên lý gia cơng dịng h t mài. Gia cơng dịng h t mài là ph ươ ng pháp bĩc v t li u khi dịng khí khơ mang h t mài v i v n t c cao tác đng lên chi ti t. S va đ p c a các ph n t h t mài vào b m t chi ti t gia cơng t o thành m t l c t p trung đ ln, gây nên m t v t n t nh , và dịng khí mang c h t mài và m u v t li u n t (mịn) đi raxa. Ph ươ ng pháp này rt thu n l i đ gia cơng các lo i v t li u giịn, d v . Khí bao g m nhi u lo i nh ư khơng khí, CO 2, nit ơ, heli, Khí s d ng cĩ áp su t t 0,2 ÷ 1,4 MPa, dịng khí cĩ h t mài cĩ v n t c lên đn 300m/s và đưc điu khi n b i m t van. Quá trình th ưng đưc th c hi n b i mt cơng nhân điu khi n vịi phun h ưng dịng h t mài chi ti t. 2. Thi ết b ị và d ụng c ụ : a. Máy : Hình 2: S ơ đ c a m t máy gia cơng dịng h t mài. Khí t bình ch a sau khi l c đưc đưa đn b tr n. Trong b tr n cĩ ch a s n h t mài m n. B tr n đưc rung v i t n s 50c/s. T b tr n, dịng khí v i các h t mài cĩ kích th ưc t 10 ÷ 50 µm đưc d n t i vịi phun và đi ra ngồi. L ưng khí tiêu th kho ng 0,6m 3/h. ðu vịi phun cách chi ti t gia cơng m t kho ng nh t đ nh tùy thu c m c đích gia cơng. T c đ n p h t mài đưc điu khi n b i biên đ rung c a b tr n. M i liên h chuy n đng gi a vịi phun và chi ti t gia cơng nh n đưc nh cam ch ươ ng trình và máy v truy n đ điu khi n hình dáng và kích th ưc c t. Thi t b d n b i đưc g n vào đ b o v mơi tr ưng. b. Vịi phun : Vịi phun ph i làm b ng v t li u c ng đ gi m mài mịn, th ưng s d ng WC (các bít vonfram) và sapphire. Tu i th c a vịi phun làm b ng WC t 12 ÷ 30 gi , cịn vịi phun làm b ng sapphire cĩ tu i th đ n 300 gi . L vịi phun cĩ đưng kính t 0,075 –1 mm. ðu phun cĩ th th ng ho c gĩc vuơng nh ư hình 3. 11
13. CƠNG NGH Ệ VÀ ỨNG D ỤNG Hình 3. Hình dáng đu phun. c. Hạt mài : Ht mài ph i cĩ hình dáng khơng đu, bao g m nh ng c nh ng n, s c t t h ơn là hình d ng trịn. Ht mài th ưng đưc làm t các v t li u sau : o xít nhơm,các bic silic, bi-các-bơ-nát natri, đolomit và th y tinh. C h t dùng trong gia cơng nh , đưng kính 10 ÷ 50 µm, t t nh t là t 15 ÷ 20 µm. Các h t mài ph i đ ng b v kích th ưc cho m t l n s d ng. ðiu đĩ quan tr ng trong vi c s d ng l i nh ng ht mài, b i vì nh ng h t mài sau khi s d ng cĩ th b gãy, mịn và h ư h ng. ð quá gia cơng đ t hi u qu thì các h t mài ph i s c c nh. Khơng nên s d ng l i các h i mài đã mịn các c nh và kích th ưc ht nh h ơn. Các h t mài nh cĩ th làm t t vịi phun. Vi c ch n lo i h t mài, c h t ph thu c vào tng nguyên cơng. 3. Các thơng s ố cơng ngh ệ: Các thơng s c ơ b n c a gia cơng dịng h t mài là: - Áp su t ra c a dịng h t mài. - T c đ c a dịng h t mài. - C h t và lo i h t mài. - N ăng su t bĩc v t li u. - V t li u c a chi ti t gia cơng. Năng su t bĩc v t li u, hình d ng hình h c v t c t, đ bĩng b m t và t c đ mịn vịi phun b nh hưng b i kích th ưc và kho ng cách c a vịi phun, thành ph n, đ b n kích th ưc và hình dáng c a dịng h t mài, và thành ph n, áp su t và t c đ c a khí. Năng su t bĩc v t li u ch y u ph thu c vào t c đ dịng h t mài và kích th ưc h t mài. H t mài cĩ đ ht l n s bĩc v i t c đ cao h ơn. T i m t áp su t nh t đ nh, n ăng su t bĩc v t li u t ăng theo t c đ dịng h t mài, nh ưng sau khi đt đ n giá tr t i ưu thì n ăng su t bĩc v t li u gi m n u ta ti p t c t ăng t c đ dịng h t mài. S d ĩ như v y là vì t c đ dịng khí gi m khi ta t ăng t c đ dịng h t mài và t s tr n t ăng gây nên s gi m năng su t bĩc v t li u b i vì n ăng l ưng đ mài mịn lúc này gi m đi. Tc đ l ưu l ưng h t mài ph i t ươ ng x ng v i áp su t và l ưu l ưng dịng khí. L ưu l ưng c a h t mài th ưng t 2 ÷ 20g/ph. Áp su t dịng khí đin hình là 0,2 N/mm 2 ÷ 1N/mm 2. T c đ dịng dịng h t mài t 150 ÷ 300m/s.Thành ph n khí nh h ưng đ n m i quan h gi a áp su t và l ưu l ưng khí. Năng su t bĩc v t li u t ăng khi t ăng kho ng cách kho ng cách t mi ng vịi đn chi ti t gia cơng đ n mt giá tr nh t đ nh, sau đĩ nĩ gi khơng thay đ i trong m t kho ng cách nh t đ nh r i gi m d n. Ph ươ ng pháp gia cơng này cĩ n ăng su t bĩc v t li u nh : 40 mg/ph, 15 mm 3/ph, Khi kho ng cách t mi ng vịi phun đn chi ti t gia cơng càng l n thì v t gia cơng càng r ng, c nh c t càng kém s c nét (hình 2). Kho ng cách t mi ng vịi phun và b m t gia cơng kho ng t 0,25 ÷ 75 mm. 4. Ứng d ụng : Quá trình gia cơng dịng h t mài th ưng đưc s d ng đ th c hi n các cơng vi c nh ư : - C t nh ng l nh , rãnh, ho c nh ng mơ hình, hoa v ăn ph c t p trên v t li u kim lo i r t c ng ho c giịn ho c v t li u phi kim lo i. - T y ba via. - C t mép, t o m t vát. - T y l p ơ xít và nh ng màng m ng t p ch t trên b m t. - Làm s ch chi ti t cĩ b m t khơng đ u. Ph ươ ng pháp này đưc s d ng đ gia cơng các lo i v t li u kim lo i c ng và giịn, h p kim và v t li u phi kim lo i nh ư : germanium, silicon, th y tinh, ceramics, và mica. Chi phí ban đu th p. Tuy nhiên n ăng su t bĩc v t li u th p, s c t t n mát cĩ th x y ra làm cho đ chính xác khơng cao, và khơng th gia cơng v t li u mm. Nguy n V ăn T ưng 12
14. DỤNG C Ụ - THI ẾT B Ị MÁY ðO NHÁM B M T B NG PH ƯƠ NG PHÁP TI P XÚC B m t c a chi ti t gia cơng cĩ nh ng nh p nhơ. N u ta kéo m t kim dị đi vuơng gĩc v i v t gia cơng thì nh ng nh p nhơ đĩ s làm cho kim dị chuy n v . Chuy n v này đưc khu ch đi và đư a vào b ch th ho c ghi đ th . ðĩ là nguyên t c máy đo ti p xúc profinlomet dùng đ đo nhám b m t, đ sĩng, đo biên d ng ho c các m t b c t vi. Hình v sau đây mơ t hình dáng bên ngồi máy đo ki u dị profile . Hình 1: Máy đo đ nhám b m t ki u dị. ðu dị mang m ũi dị kim c ươ ng đưc g n v i ph n ng c a chuy n đ i đin c m. ð u dị đưc rà theo tuy n vuơng gĩc v i v t gia cơng. S thay đ i c a chi u cao nhám, qua chuy n đ i đo đưc bi n thành s thay đi c a đin áp ra. Sau khi đưc khu ch đ i, tín hi u đo đưc đưa vào b ch th ho c b t ghi. Ch tiêu nhám b m t Ra đưc xác đnh b ng ph ươ ng pháp này. Tùy theo đ l n c a Ra mà ng ưi ta ch n kim dị cĩ bán kính gĩc l ưn khác nhau. L c đo đưc ch n theo điu ki n v t li u chi ti t và c u t o c a kim. Kim th ưng đưc ch t o d ng cơn ho c chĩp l ăng tr cĩ bán kính gĩc l ưn đ u dị t 0,2 – 30 µm b ng kim c ươ ng, h p kim c ng. Máy Surftest 301 c a hãng Mitutoyo cĩ th đo đưc nhi u thơng s nh ư Ra, Rz, Ry, Rp, Rq, mr ðu dị b ng kim c ươ ng v i gĩc cơn 900 và bán kính 2 ho c 5 µm (tùy ch n). L c đo c a đu dị nh . Máy đo đưc các thơng s nhám theo các tiêu chu n JIS, DIN, ISO, ANSI. K t qu đo đưc hi n th trên màn hình tinh th l ng và đưc in ra gi y thơng qua máy in l p sn trên máy (hình 3). Hình 2 Hình 3. Nguy n V ăn T ưng 15
15. GI ỚI THI ỆU PH ẦN M ỀM – TRANG WEB – SÁCH GI I THI U TRANG WEB www.mfg.mtu.edu Trang web này chuyên v ch t o máy. Trong t ng topic b n cĩ th tìm ki m nh ng thơng tin b ích cho các mơn h c : Ch t o máy 1, Ch t o máy 2, Các ph ươ ng pháp gia cơng kim lo i T trang web này b n cĩ th link đn nh ng trang web h p d n khác
    Trang ch ủ : MANUFACTURING EDUCATION PAGE Introduction Primer Topics Turning Milling Drilling Machine Tools Design for Manufacture Heat in Machining Environmentally Conscious Manufacturing Software Testbeds End Milling Simulation (EMSIM) Turning Tool Design and Insert Selection (TTDIS) Fixture Modeling and Analysis (FIXMA) Cutting Fluid Evaluation Software Testbed (CFEST) Miscellaneous Manufacturing Education Chat Room (under development) Topic Search (under development) GuideLines for Educational Primers GuideLines for Personnel Home Pages Style Sheet for the Primers Feedback References Developers/Contributors: Comments or suggestions: Contact Prof. John W. Sutherland at jwsuther@mtu.edu 14
16. GI ỚI THI ỆU PH ẦN M ỀM – TRANG WEB – SÁCH
    
    
    Trang Ti ện Welcome to Michigan Technological University's Turning Information Center!! We hope to educate and inform the public about current technology and research relating to Turning. Below are the areas that we currently have on the net. Introduction Lathe Related Operations Cutting Tools for Lathes Turning Machines Turning Research at Michigan Tech Help with your turning related homework Last modified on 1/6/98. Comments or suggestions: Contact Prof. John W. Sutherland at jwsuther@mtu.edu
    Trang Phay Introduction Milling Equipment Milling Process Performance (Software available here) Milling Research Milling Technology Update Go to the MANUFACTURING EDUCATION PAGE Comments or suggestions: Contact Prof. John. W. Sutherland at jwsuther@mtu.edu 15
17. GI ỚI THI ỆU PH ẦN M ỀM – TRANG WEB – SÁCH
    
    
    Trang Khoan Introduction Research Issues Drilling Process Performance (Software available here) Other MT-AMRI Drilling pages Links to Drill Manufacturers Back to Primer's Page Last modified on 1/6/98 Suggestions/comments contact: Prof. John W. Sutherland at jwsuther@mtu.edu
    
    
    Trang Máy cơng c ụ Introduction to Machine Tool Systems Types of Machine Tools Construction of Machine Tools Machine Tool Spindles and Motors Machine Tool Controls Machine Tool Tools and Holders Go to Machine Tool Systems Page
    Trang Machining Waste Stream Page Cutting Fluids Chips Vibrations & Noise Heat Links Mfg Ed Home Page For Information about this web page contact: Dr. J.W.Sutherland at jwsuther@mtu.edu Và cịn nhi u trang khác n a GI I THI U SÁCH 16
18. GI ỚI THI ỆU PH ẦN M ỀM – TRANG WEB – SÁCH Cơng ngh ch t o bánh r ăng Tác gi : GS. TS. Tr n V ăn ðch Nhà xu t b n Khoa h c và K thu t 2003 Sách dùng cho gi ng d y, nghiên c u và s n xu t Ni dung : Sách g m 24 ch ươ ng: Ch ươ ng 1 : Khái ni m v truy n đng bánh r ăng và bánh vít Ch ươ ng 2 : ð chính xác c a truy n đng bánh r ăng và bánh vít Ch ươ ng 3 : Ch t o phơi bánh r ăng Ch ươ ng 4 : Ch t o bánh r ăng tr ăn kh p ngồi Ch ươ ng 5 : C t r ăng tr ăn kh p ngồi Ch ươ ng 6 : Gia cơng tinh bánh r ăng tr ăn kh p ngồi Ch ươ ng 7 : Ch t o bánh r ăng tr hình ch V Ch ươ ng 8 : Ch t o bánh r ăng tr ăn kh p trong Ch ươ ng 9 : Ch t o thanh r ăng Ch ươ ng 10 : Ch t o bánh r ăng cơn Ch ươ ng 11 : C t r ăng cơn th ng Ch ươ ng 12 : C t r ăng cơn cong Ch ươ ng 13 : ðiu ch nh máy c t r ăng Ch ươ ng 14 : Các ph ươ ng pháp nâng cao n ăng su t c t r ăng Ch ươ ng 15 : Nhi t luy n bánh r ăng Ch ươ ng 16 : Ki m tra bánh r ăng Ch ươ ng 17 : Ch t o tr c vít và bánh vít Ch ươ ng 18 : C t r ăng tr c vít và bánh vít hình tr Ch ươ ng 19 : C t r ăng tr c vít và bánh vít lõm Ch ươ ng 20 : T ng quan v các ph ươ ng pháp ch t o bánh r ăng b ng bi n d ng d o Ch ươ ng 21 : Cơng ngh ch t o bánh r ăng b ng d p th tích Ch ươ ng 22 : Cơng ngh ch t o bánh r ăng b ng d p h ưng kính Ch ươ ng 23 : D ng c ch t o bánh r ăng b ng bi n d ng d o Ch ươ ng 24 : Ch t l ưng s n ph m và hi u qu kinh t c a ph ươ ng pháp ch t o bánh r ăng bng bi n d ng d o ðây là cu n sách ti ng Vi t đ u tiên vi t chuyên v gia cơng bánh r ăng. R t đáng cĩ trong t sách c a sinh viên, giáo viên ngành Ch to máy. Các sinh viên ngành Ch ế t ạo máy cĩ th s d ng nĩ khi h c mơn h c: Các ph ươ ng pháp gia cơng kim lo i, Cơng ngh ch t o máy. 17
19. GÓC HỌC TẬP Hưng d n s d ng Pro/E2000i Basic Drawing 4 1. BO TRỊN : L nh Round ð th c hi n bo trịn c nh, gĩc ta làm nh ư sau : Feature – Create – Round . Xu t hi n c a s Round type bao g m hai tùy ch n là Simple và Advanced. N u ch n Simple thì xu t hi n c a s RND SET ATTR bao g m : + Các tu ỳ ch n bán kính bo trịn : - Constant : Bán kính khơng đi - Variable : Bán kính bi n đ i, các giá tr bán kính đưc xác đ nh t cu i các đon n i chu i - Thru curve : Xác đnh bán kính c a m t chi ti t d a trên m t đưng cong đưc ch n - Full round : ch n m t chi ti t trịn hay cho m t b m t đưc ch n + Các tu ỳ ch n Reference : - Edge chain : Ch n các c nh đ bo trịn - Surf-surf : ch n hai b m t đ đ t m t chi ti t trịn. Chi ti t trịn s đưc to gi a 2 b m t này - Edge – surf : đt m t chi ti t trịn gi a m t m t và m t c nh - Edge-pair : m t gi a hai c nh đưc ch n s đưc thay th b ng m t chi ti t trịn. Các tu ỳ ch n trên menu CHAIN : - One-By one : Ch n t ng c nh riêng v . - Tangent chain : Các c nh ti p xúc đưc ch n . - Surf chain : Các c nh đưc ch n theo các b m t đưc ch n. - Unselect : Hu ch n m t ph n tham chi u. Sau khi ch n c nh c n bo, ProE s yêu c u nh p bán kính bo trịn. Khi s d ng l nh Round đ t o các đi t ưng bo trịn c n chú ý : - Các đi t ưng cu i ti n trình t o mơ hình - T o các đi t ưng trịn nh tr ưc, l n sau - Tránh s d ng d ng hình h c trịn làm thành ph n tham chi u đ t o ra đi t ưng - N u ph i phát th o m t b m t thì hãy phát th o tr ưc r i sau đĩ m i t o đi t ưng trịn bo trịn 2. VÁT : L nh Chamfer Dùng l nh Chamfer đ vát c nh (EDGE) ho c gĩc (CORNER). Feature – Create - Chamfer Các tu ỳ ch n : - 45*d : Gĩc vát 45 0, chi u dài c nh vát là d. - d*d : Chi u dài hai c nh vát là d. - d1* d 2 : Chi u dài hai c nh vát là d 1* d 2 . - Ang* d : Gĩc vát do ng ưi dùng ch đ nh, c nh vát cĩ chi u dài d. 3. TO GÂN : Lnh Rib Feature - Create – Rib TH C HÀNH Bài 1 : V chi ti t nh ư hình 4. Thc hi n các b ưc nh ư sau : 1. Thi t l p đơ n v đo theo h Met 2. T o 3 m t ph ng chu n. 3. T o chi ti t c ơ b n : 50*30*20 b ng l nh Extrude 4. T o hai m t tr : 18
20. GÓC HỌC TẬP Create – Protrusion – Extrude – Solid – Done – One Side – Done ch n m t ph ng phía trên h p làm ph ng v phác – Okay – Default – Specify Defs , ch n hai s i ch này giao nhau gi a màn hình, ch n nút No Hidden . Sketch – Circle – v phác th o hai vịng trịn nh ư hình Modify , xong ch n Done – Blind – Done nh p chi u sâu 10, Enter – OK- View- Defaut . cnh c n vát Hình 1 Hình 2 5. Bo trịn : Create – Round – Simple – Done – Constant – Edge chain –Done - One By One – Done , ch n c nh giao gi a hai tr và m t ph ng – Done nh p bán kính 2 , ENTER – OK 6. T o m t vát : Create – Chamfer – Edge , trên menu SCHEME ch n 45*d nh p kích th ưc vát là 1, ENTER - Ch n cnh c n vát nh ư hình 2- Done Sel – Done Refs – Okay. Kt qu nh ư hình 3. Hình 3 Hình 4 7. T o l đ ng tr c Create – Hole – Straight – Done – Coaxial – pick đưng tâm c a tr trịn. Xuát hin dịng nh c : Select the placement plane , pick lên m t trên c a tr , One side – Done- Thru all , nh p đưng kính là 5, ENTER – OK. 8. T o l tuy n tính v i tu ỳ ch n Linear , nh p đưng kính l là 10, ch n Thru all 9. Bo trịn các c nh : Feature – create – Round – Advanted – Done – Add – Constant – Edge chain – Done – One By – One đ ch n t ng c nh, ch n 4 gĩc đ nh – Done - nh p giá tr bán kính là 2 ENTER– Ok Add – Constant – Edge chain – Done - One By One , ch n 4 c nh c a m t trên – Done . Nh p giá tr bán kính là 1, ENTER – Ok – Done Sets – OK- View – Default. K t qu nh ư hình 4. Bài 2 :V chi ti t nh ư hình v 12. 1. Thi t l p đơ n v đo theo h Met 2. T o 3 m t ph ng chu n. 3. T o chi ti t hình h p 80x50x10. 4. T o m t ph ng s li u d ch chuy n (DTM4) Create – Datum – plane – Offset – ch n DTM1 – Enter Value : nh p 20- Enter (chú ý h ưng m ũi tên) – Done 19
21. GÓC HỌC TẬP To Reference Surface Hình 5 Hình 6 5. T o ph n kéo cĩ ti t di n là hình trịn cĩ tâm n m trên m t trên c a t m, bán kính 10 mm. Kéo v bên ph i m t lưng 60 mm, m t ph ng v phác là DTM4. 6. T o l đ ng tr c đưng kính 10 mm trên chi ti t v a kéo, chú ý ch n tu ỳ ch n To Reference Surface là m t bên ph i c a t m (hình 6). 7. T o l th ng đưng kính 10 mm, cách hai c nh c a t m 10 mm. Hình 7 Hình 8 8. T o m t m u tuy n tính : Feat – Pattern , ch n l v a t o – Identify – Done . Ch n kích th ưc 10 theo chi u dài t m. Xu t hi n dịng nh c nh p gia s kích th ưc, nhâp vào 40, Enter – Done . Xu t hi n dịng nh c s tr ưng h p c n copy (k c m u gc), nh p vào 2, Enter . Ch n kích th ưc 10 theo chi u r ng t m. Xu t hi n dịng nh c nh p gia s kích th ưc, nh p vào 30, Enter – Done . Xu t hi n dịng nh c s tr ưng h p c n copy (k c m u g c) , nh p vào 2, Enter . K t qu nh ư hình 8. 9. C t : ch n m t ph ng v phác là DTM4, chu n kích th ưc là đưng tâm th ng đ ng c a đưng trịn và chu vi ca nĩ. B r ng c t là 10 mm, chi u sâu c t là 20 mm. Hình 9 Hình 10 10. T o gân : m t ph ng v phác là DTM3, gĩc nghiêng c a g so v i đưng n m ngang là 20 0, b dày c a g là 5mm. Hình 11. Hình 12. 20
22. GÓC HỌC TẬP CÁCH GI I CÁC BÀI TỐN T ƯƠ NG T M ð U Mi v t th trong th c t đ u đưc c u t o t nh ng kh i hình h c c ơ b n nh ư tr , nĩn c u, đa di n Gi a các ph n đĩ cĩ các đưng giao tr ơn tru. T các đ dùng hàng ngày nh ư xuy n đ ng n ưc, thùng doa, t i các chi ti t máy nh ư tay quay, vơ l ăng, k t c u bu ng đ t trong đ ng c ơ đt trong đ u liên quan đn ph n giao c a các m t. Xu t phát t hình d ng c a m t tháp và m t nĩn, m t l ăng tr và m t tr ta th y: - Chúng cĩ cùng đnh S ho c ph ươ ng c a đưng sinh (m t tr là m t nĩn cĩ đ nh vơ t n). - Chúng cùng t o b i các đưng th ng - Khi cho m t m t tháp n i ti p m t m t nĩn ta th y di n tích xung quanh c a m t nĩn là di n tích gi i hn c a m t tháp khi s c nh đáy c a tháp t ăng lên vơ h n. - Các ph n nhìn th y và khu t c a chúng t ươ ng t nhau, t hình d ng t ươ ng t c a chúng mà nh ng bài tốn c a chúng cĩ cách gi i t ươ ng t nhau. Bao g m các bài tốn cơ b n - Giao c a đưng th ng v i m t m t - Giao c a m t ph ng v i m t m t - Giao c a hai m t đây ta nâng thành các bài tốn t ươ ng t , t vi c phân tích đưa v cách gi i t ươ ng t nhau nh m làm đơ n gi i cách gi i bài tốn, gi i nhanh, thu n ti n, g m 5 bài tốn c ơ b n: 1. Giao c a m t đưng th ng v i m t m t tháp và m t nĩn 2. Giao c a m t đưng th ng v i m t m t l ăng tr và m t tr 3. Giao c a hai m t tháp và giao c a hai m t nĩn 4. Giao c a m t tháp v i m t l ăng tr và giao c a m t nĩn v i m t tr 5. Giao c a hai m t l ăng tr và giao c a hai m t tr I. Quan h gi a giao c a m t đưng th ng v i m t đa di n và m t nĩn hay m t tr Nh ư chúng ta đã bi t giao c a m t đưng th ng và m t m t là là t p h p các đim v a thu c m t v a thu c đưng th ng. Nguyên t c chung đ tìm giao đĩ ta đã bi t, đây ta nĩi t i quan h gi a giao c a m t đưng th ng v i m t đa di n và m t nĩn hay tr . 1. Giao đim c a m t đưng th ng v i m t tháp hay m t nĩn Hình 1. Hình 2 ð tìm giao c a đưng th ng d so v i m t tháp đ nh S (H1) và giao c a đưng th ng d v i m t nĩn (H2) ta cĩ th dùng m t ph ng ph tr là m t ph ng ch a đưng th ng d và đi qua đnh S. Tìm giao ph là giao c a 21
23. GÓC HỌC TẬP ca m t ph ng (d, S) v i các m t đã cho ta đưc giao ph là các đưng th ng (H1) và các đưng sinh c a nĩn (H2). Các giao ph c t đưng th ng đã cho d đâu ta đưc các giao chính là các đim M, N. Vi c tìm các giao ph ta th y rõ trên hình v . Qua đây ta cĩ m t s nh n xét - Trình t gi i bài tốn tìm giao c a m t đưng th ng v i m t m t nĩn hay mt tháp b ng ph ươ ng pháp dùng m t ph ng ph tr đi qua đ nh và ch a đưng th ng đã cho là nh ư nhau. Nĩ g m m t s b ưc t ươ ng t nhau: + Xác đnh m t ph ng ph tr + Xác đnh giao ph + Xác đnh giao chính + Xét th y khu t c a giao Vi c xét th y khu t ca giao ta c n l ưu ý đim c a giao s đưc th y trên m t ph ng hình chi u nào đĩ khi nĩ thu c m t th y c a đa di n (tháp) hay ph n th y c a m t nĩn trên m t ph ng hình chi u đĩ Vi c tìm giao c a đưng th ng v ơi m t nĩn b ng ph ươ ng pháp này là tơt nh t vì va nhanh v a chính xác, ch ng h n ta dùng m t ph ng ph tr là m t ph ng chi u ch a đưng th ng d đã cho thì vi c v giao ph (cĩ th là e líp, parabol, hypecbol) s khĩ h ơn và khơng th chính xác d n t i các giao chính tìm đưc khơng chính xác. Song đi vi tr ưng h p m t đa di n đã cho là m t tháp thì dùng ph ươ ng pháp này ch ưa h n là t t nh t vì ta cĩ th dùng m t ph ng ph tr là m t ph ng chi u ch a đưng th ng đã cho và vi c v giao ph c ũng d dàng. Do đĩ tu ỳ t ng tr ưng h p bài tốn c th mà áp d ng cách dùng m t ph ng ph tr nh ư th nào cho thu n ti n. Xu t phát t hình d ng c a m t tháp và m t nĩn mà ta th y đưc s liên h gi a chúng v i vi c tìm giao ca đưng th ng ho c m t ph ng v i các m t đĩ, m i liên h đĩ cịn đưc th hi n trong vi c v hình khai tri n ca m t m t tháp và m t nĩn, khi ta n m v ng cách v hình khai tri n c a m t tháp thì ta d dàng v hình khai tri n c a m t nĩn b t k ỳ. Vi c ch rõ các y u t hình h c nh ư đim đưng th ng trong hình khai tri n c a m t mt tháp và m t nĩn là t ươ ng t nhau. 2. V giao c a m t đưng th ng v i m t l ăng tr và m t tr N l l M Hình 3 Hình 4 ð tìm giao c a đưng th ng d v i m t l ăng tr (H3) và m t tr (H4) ta cĩ th dùng m t ph ng ph tr là m t ph ng ch a đưng th ng đã cho và song song vi c nh bên c a l ăng tr (H3) ho c song song v i các đưng sinh c a m t tr (H4). M t ph ng ph tr c t l ăng tr theo m t giao tuy n ph là các đưng th ng, c t m t tr theo các đưng sinh, giao c a đưng th ng là giao tuy n ph v i đưng th ng đã cho là giao c n tìm Qua đây ta th y vi c xác đ nh m t ph ng ph tr , các giao ph , giao chính và xét th y khu t cho hai bài tốn trên là t ươ ng t nhau. Vi c tìm giao c a đưng th ng v i m t tr b ng ph ươ ng pháp này là t t nh t vì v a nhanh v a chính xác, n u ta dùng m t ph ng ph tr là m t ph ng chi u ch a đưng th ng d đã cho thì giao ph khĩ v và khĩ chính xác, do đĩ giao chính tìm đưc khơng chính xác. Vi c tìm giao c a đưng th ng v i m t l ăng tr cĩ th dùng m t ph ng ph tr là m t ph ng chi u ch a 22
24. GÓC HỌC TẬP đưng thng đã cho và vi c v giao ph c ũng d dàng. Do đĩ tu ỳ t ng tr ưng h p bài tốn c th mà áp d ng cách dùng m t ph ng ph tr nh ư th nào cho d v . Trong vi c v hình khai tri n ta th y cách vè hình khai tri n c a m t l ăng tr và m t tr là t ươ ng t nhau, nm v ng cách v hình khai tri n c a m t l ăng tr , v hình khai tri n c a m t tr c ũng d dàng II. M i quan h gi a giao c a hai m t 1. M i quan h gi a giao c a hai m t tháp và giao c a hai m t nĩn Hình 5 Hình 6 ð tìm giao c a hai m t nĩn trong tr ưng h p hai đáy nĩn cùng thu c m t m t ph ng, ta dùng các m t ph ng ph tr đi qua hai đ nh nĩn, các giao ph là các đưng sinh (H5) ð tìm giao c a hai m t tháp ta dùng các m t ph ng ph tr đi qua hai đ nh c a 2 tháp và ch a c nh c a mt tháp này c t m t tháp kia (H6) Th c ch t c a ph ươ ng pháp này là tìm giao đim các c nh c a m t tháp này v i m t tháp kia Ta th y r ng vi c tìm giao tuy n c a hai m t tháp và hai m t nĩn là t ươ ng t nhau, v n đ xét th y khu t cũng t ươ ng t nhau. Trong tr ưng hp hai m t nĩn đã cho cĩ đáy khơng cùng thu c m t m t ph ng thì dùng các m t ph ng ph tr nh ư th nào đ v giao ph d dàng. N u hai m t tháp đã cho cĩ hai đáy khơng cùng n m trong m t m t ph ng thì đ tìm giao các c nh c a đa di n này v i m t di n kia ta th ưng dùng các m t ph ng ph tr là m t ph ng chi u ch a c nh đĩ. 2. M i liên h gi a giao c a m t tháp v i m t l ăng tr và giao c a m t nĩn v i m t l ăng tr 3 1 1 Hình 7. Hình 8. ð tìm giao c a m t tháp v i m t l ăng tr và giao c a m t nĩn vi m t tr ta dùng các m t ph ng ph tr là m t ph ng đi qua đ nh tháp và song song v i các c nh bên c a c a l ăng tr (H7) ho c đi qua đ nh nĩn S và song song v i các đưng sinh c a tr (H8) Trên hình 7 ta dùng m t ph ng ph tr đi qua đ nh tháp S và song song v i các c nh bên c a l ăng tr , ví d m t ph ng ch a SA và song song v i các c nh bên c a l ăng tr s c t m t tháp theo c nh SA và c t m t l ăng tr theo hai đưng th ng giao ph , t đĩ ta tìm đưc hai đim giao chính M,N. Trên hình 8 dùng các m t ph ng 23
25. GÓC HỌC TẬP ph tr là các m t ph ng ch a đ nh nĩn S và song song v i các đưng sinh c a tr ta đưc giao ph là các đưng sinh. Qua cách gi i hai bài tốn trên ta th y trình t gi i chúng t ươ ng t nh ư nhau. V vi c xét th y khu t cũng t ươ ng t nhau. Ta cùng gi i đưc bài tồn tìm giao c a m t tháp v i m t tr , giao c a m t nĩn v i m t l ăng tr b ng cách dùng cách m t ph ng ph tr t ươ ng t nh ư trên. Nh ư v y n u n m v ng cách tìm giao c a m t tháp v i m t l ăng tr thì vi c gi i các các bài tốn tìm giao c a m t tháp vi m t tr , m t nĩn v i l ăng tr , m t nĩn v i m t tr c ũng khơng m y khĩ kh ăn. Tuy nhiên đ gi i các bài tốn đĩ ta cĩ th dùng các m t ph ng ph tr khác m t ph ng ph tr trên. Nh ưng đây ta nêu các đim chung c a vi c gi i các bài tốn đĩ. 3. M i qua h gi a giao c a giao c a hai m t l ăng tr và giao c a hai m t tr Hình 9 Hình 10. ð tìm giao hai m t l ăng tr ta dùng các m t ph ng ph tr song song v i các c nh bên c a hai l ăng tr . Trên hình 9 nh ng m t ph ng ph tr là nh ng m t song song v i AIK (AI song song v i các c nh bên c a l ăng tr I, AK song song v i các c nh bên c a l ăng tr II) Trên hình 10 nh ng m t ph ng ph tr là nh ng m t ph ng song song v i m t ph ng AIK (AI song song vi các đưng sinh c a m t tr I, AK song song v i các đưng sinh c a m t tr II). Qua đây ta th y r ng cách ch n các m t ph ng ph tr và các gi i các bài tốn trên t ươ ng t nhau, tuy nhiên đ tìm giao c a hai l ăng tr (H9) ta cĩ th dùng m t ph ng ph tr là các m t ph ng chi u đ l n l ưt xác đnh giao c a các c nh c a l ăng tr I và II và ng ưc l i. Cách xét th y khu t c a hai bài tốn trên t ươ ng t nhau Ta c ũng gi i đưc các bài tốn tìm giao c a m t l ăng tr và m t tr b ng cách dùng các m t ph ng ph tr t ươ ng t nh ư trên. Nu n m v ng cách gii bài tốn tìm giao c a hai m t tr thì ta c ũng d dàng gi i bài tốn tìm giao ca hai m t l ăng tr , l ăng tr v i m t tr , và bi t cách khai tri n m t l ăng tr thì ta c ũng d dàng khai tri n đưc m t tr Kt lu n Bài tốn v giao c a các m t r t quan trong trong hình h c ho hình. Nĩ đưc ng d ng nhi u trong đ i sng đ c bi t trong ngh thu t t o hình và trong ch t o máy. M t yêu c u l n đưc đưa ra là t o ra đưc các đưng giao đ p, xác đ nh nhanh và chính xác giao c a các m t cho tr ưc. Xu t phát t nh ng đ c đim hình dáng c a m t tháp, m t nĩn, m t tr và m t l ăng tr , trong ph m vi h p c a bài vi t chúng tơi trình bày khái quát cách gi i các bài tốn t ươ ng t nh m th c hi n yêu c u trên, giúp cho vi c gi i các bài tốn v giao các m t đưc thu n l i, nhanh và chính xác ð ðình May B mơn V k thu t 24
26. TIN H ỌC KINH NGHI M MÁY TÍNH 10 B ƯC ð CÀI ðT VÀ NÂNG C P PH N M M, H ðIU HÀNH AN TỒN VÀ HI U QU H điu hành, ph n m m, các b n nâng c p ngày càng đưc vi t nhi u h ơn và xu t hi n liên t c hàng ngày. ðiu này làm cho ng ưi dùng máy tính cĩ nhi u s l a ch n h ơn, tuy nhiên khơng ph i lúc nào b n c ũng cài đt thành cơng và an tồn cho máy tính c a mình vì nhi u nguyên nhân khác nhau. ð cài đt h điu hành và ph n m m an tồn, b n c n l ưu ý m t s điu sau đây: 1. Sau l ưu l i h th ng tr ưc khi cài đt: Luơn luơn sao l ưu l i h th ng tr ưc khi cài đt b t c ph n m m nào, đ khi cài đt khơng thành cơng cĩ th nhanh chĩng ph c h i l i đưc h th ng đang dùng, khơng làm nh h ưng đ n cơng vi c hàng ngày. 2. Tìm hi u xem các ph n m m đang dùng cĩ t ươ ng thích v i h th ng m i hay khơng: ðiu này r t quan tr ng, nh t là khi cài các h điu hành m i, b n nên xem các ch ươ ng trình mình đang s d ng cĩ phù hp v i h điu hành m i hay khơng, ho c các ch ươ ng trình đang dùng cĩ xung đt v i các ch ươ ng trình mi hay khơng? N u bu c ph i l a ch n h điu hành m i thì b n nên nâng c p các ph n m m đang dùng cho t ươ ng thích v i các h điu hành m i. 3. Ph i b o đ m yêu c u c a h điu hành, ph n m m m i khơng v ưt quá yêu c u c a h th ng máy tính: Thơng th ưng, tr ưc khi cài h điu hành hay ph n m m m i b n c n ki m tra xem yêu c u h th ng ca nĩ nh ư th nào? N u yêu c u nh h ơn h th ng mà b n đang cĩ thì m i cài đt, cịn n u h th ng c a b n khơng đáp ng đưc yêu c u c a h điu hành hay ph n m m m i thì nĩ khơng th nào ch y n i ho c ch y đưc nh ưng t c đ "con rùa". 4. ðm b o các b n Backup ch y đưc khi cài đt ho c nâng c p lên cái m i: ðiu này r t quan tr ng vì nu b n đã sao l ưu các d li u trên các đĩa m m, đĩ a ZIP, CD-ROM thì khi cài đt h th ng m i, bn cĩ th truy c p l i đưc các d li u backup này. 5. N u khơng hi u cách cài đt thì nên nh ng ưi cĩ kinh nghi m th c hi n giùm: B n khơng nên cài đt các ph n m m l n và ph c t p m t mình, nên nh nh ng ng ưi cĩ kinh nghi m cài đt h nh m tránh hng hĩc thi t b . 6. ðc k nh ng h ưng d n tr ưc khi th c hi n: Khi cài đt thì bao gi các h điu hành hay ph n m m đu cĩ ph n h ưng d n. Do đĩ, b n nên đc k các h ưng d n này (th ưng là ti ng Anh). 7. Nên th m t máy tính khác tr ưc khi cài đt trên máy tính c a mình: ðây là điu nên làm, khi b n mua các đĩa CD ph n m m hay h điu hành các c a hàng b n nên cài th xem nĩ cĩ ch y n đ nh khơng tr ưc khi cài trên máy tính c a mình, nh m đ t n th i gian và tránh làm h ư h th ng c a mình. 8. Th dùng nhi u h điu hành cho m t ch ươ ng trình th ưng s d ng: Do khơng ph i b t k ỳ h điu hành nào c ũng ch y n đ nh đ i v i m t ph n m m nào đĩ, cho nên n u b n cĩ m t ng d ng s d ng th ưng xuyên thì b n nên th nĩ trên t t c các h điu hành đ tìm xem cái nào ch y n đ nh nh t mà s dng. 9. Th cài đt nhi u c p đ khác nhau: Các ph n m m l n và ph c t p th ưng cĩ nhi u l a ch n cài đt nh ư là Normal, Typical Do đĩ b n nên l a ch n cái nào cho phù h p v i ch c n ăng s d ng c a mình. 10. Nên cài đt h điu hành hay ph n m m khi cĩ th i gian r nh: B n khơng nên cài đt h điu hành hay ph n m m vào lúc m t m i, vì lúc y b n cĩ th thi u kiên nh n khi ph i ch đ i hàng gi đ ng h đ i vi các h điu hành hay ph n m m l n. BO QU N ðĨ A M M Cùng là ph ương ti n l ưu tr d li u nh ư đĩa c ng nh ưng do ph i sao chép d li u thơng tin c ơ đng, đơn gi n và h t s c r ti n, nên hi n nay đĩ a m m v n đưc s d ng m t cách ph bi n. Tuy nhiên đĩa m m r t d b h ng hĩc. ðĩ a m m s ho t đ ng n đ nh và “th ” h ơn n u quan tâm đn m t s nguyên t c c ơ b n sau: 1. Tránh mơi tr ưng t tính: Là thi t b l ưu tr t tính, đĩ a m m r t nh y c m v i mơi tr ưng t tính. D li u ghi trên đĩa m m cĩ th b h ng ho c m t hồn tồn n u đ quá g n các ngu n t tr ưng nh ư mơ t ơ đin, qu t, màn hình, loa, nam châm 2. Luơn c t đĩ a trong h p đĩ a: ðiu này giúp tránh cho ai đĩ vơ tình tác đng m t lc l n làm cong vênh đĩa. 3. Tránh làm nĩng đĩa: L ưu ý khơng đ đĩ a ngồi n ng, đ g n b p lị ho c ngu n nhi t khác nh ư bàn i, đĩ a s r t chĩng lão hĩa. 24
27. TIN H ỌC 4. Tránh n ưc ho c các ch t l ng khác: Hãy luơn ghi nh là đĩa m m khá k n ưc. M t s ch t l ng khác cịn gây h i cho đĩ a m m g p b i là cà phê, trà. CH N SPAM MAIL R T HI U QU V I CHÍNH OUTLOOK EXPRESS Ch c n ăng Mail Rule (l c mail) c a Outlook Express (OE) cĩ th ng ăn ch n spam mail hay virus r t hi u qu n u ta hi u rõ các m c tùy ch n và bi t cách xác l p h p lý. ð s d ng Mail Rules, ch y OE -> m menu Tools/ Message Rules/ Mail -> trong c a s Message Rules, b m nút New. Trong c a s New Mail Rule cĩ b n khung tùy ch n: 1. Conditions (1) : Ch n các điu ki n đ l c th ư, bao g m: From (theo đ a ch e-mail c a ng ưi g i); Subject/ message body (theo các t “khĩa” cĩ trong tiêu đ/ n i dung th ư); To/ CC (theo đa ch e-mail c a ng ưi nh n); Message size/ attachment (theo kích th ưc th ư/ cĩ file đính kèm); For all message (l c t t c mail). 2. Actions (2) : Ch n cách x lý nh ng th ư th a các điu ki n l c đã ch n trong khung 1, bao g m: Move/Copy (di chuy n/sao chép th ư vào m t h p th ư con trong OE); Delete (di chuy n th ư vào h p th ư Delete Items); Forward (chuy n ti p đ n ng ưi khác); Highlight/Mark ( đánh d u); Replay (t đ ng h i âm); Do not download (khơng t i v ); Delete it from server (xĩa ngay trên server). 3. Description (3) : Nh p các thơng tin đ l c phù h p v i yêu c u riêng c a m i ng ưi. Khi b n ch n m t điu ki n (1) hay cách x lý (2) b t k ỳ, trong khung này s hi n th các link (liên k t mà b m chu t vào đây s m h p tho i nh p li u) t ươ ng ng v i m i điu ki n hay cách x lý. 4. Name (4) : ðt tên cho m c l c đang t o đ phân bi t vi các m c l c khác. Bây gi b n ti n hành xác l p các m c l c cho OE xĩa th ư ngay trên server nh ư sau: - Trong (1) đánh d u ch n dịng Where the From line contains people đ OE t đ ng xĩa th ư đưc g i t các đa ch e-mail do ta ch đ nh. - Trong (3) b m vào liên k t “contains people” -> trong h p Select People, nh p t ng đ a ch e-mail đy đ hay ch ph n domain trong đ a ch (TD: @spam.com- n u mu n ch n t t c th ư đưc g i đi t domain này) vào ơ Address Book r i b m nút Add. T t c đ a ch đã nh p s đưc l ưu trong danh sách People. ð xĩa đ a ch đang ch n kh i danh sách, b m nút Remove. - ðt tên cho m c l c này trong (4) r i b m OK đ quay v c a s Message Rules. Vi cách thao tác t ương t nh ư trên, b n t o thêm các m c khác nh ư: xĩa nh ng th ư đưc g i đ n danh sách đa ch đã l p (Where the To line contains people). Xĩa nh ng th ư trong tiêu đ cĩ ch a t khĩa (Where the Subject line contains specific words -> b m liên kt “contains specific words” r i nh p t hay c m t vào h p Type Specific Words) Khi c n b sung thơng tin ( đ a ch e-mail, t khĩa ) vào m c l c nào, b n ch n m c đĩ r i bm vào liên k t trong Description. B n cĩ th t o nhanh m c m i t b n sao c a m c đã cĩ b ng nút Copy r i thay đ i tên hay các xác l p khác b ng nút Modify. Bn cĩ th t o nhi u m c l c và cĩ th ch n nhi u cách x lý th ư nh ưng ph i đ các m c “xĩa th ư ngay trên server” lên đu (dùng nút Move Up/ Down đ di chuy n). B n cĩ th t m th i vơ hi u hĩa m c l c b ng cách b d u ch n hay xĩa hn b ng nút Remove. Tr n Dỗn Hùng ( tổng h ợp) 25
28. TI ẾNG ANH CHUYÊN NGÀNH Bào, x ọc – Shaping, Planing, Slotting Dao bào, x ọc Slotting tool : Dao c t rãnh, dao x c Sharping/Planing tool : Dao bào Straight left hand roughing tool : Dao bào thơ, trái đu th ng Straight right hand roughing tool: Dao bào thơ, phi đu th ng Cranked left hand roughing tool : Dao bào thơ, trái đu cong Cranked right hand roughing tool : Dao bào thơ, phi đu cong Pointed shaping tool : Dao bào tinh m ũi nh n Broad shaping tool : Dao bào tinh r ng b n Straight finishing tool : Dao bào tinh đu th ng Goose-neck tool : Dao bào tinh đu cong Grooving shaping tool : Dao bào rãnh Side shaping tool : Dao bào m t bên Bent Tee slot cutting tool : Dao bào rãnh ch T Máy bào, x ọc Copy shaper : Máy bào chép hình Crank shaper : Máy bào ngang dùng c ơ c u cu-lit Draw-cut shaper : Máy bào ngang c t hành trình ng ưc Push-cut shaper : Máy bào ngang c t hành trình thu n Horizontal shaper : Máy bào ngang Vertical shaper : Máy x c Closed planner : Máy bào gi ưng hai tr Double-housing planner: Máy bào gi ưng hai tr Opened-side planner : Máy bào gi ưng m t tr Ram : ðu bào, đu x c Side head : ðu tr ưt Slotting machine : Máy x c Shaper : Máy bào ngang Planer : Máy bào gi ưng Clapper : Giá l c dao Clapper box : Hp giá dao Crossrail : Xà ngang Crossrail tool head : Bàn dao đng Nguy n V ăn T ưng 27
29. Ch ịu trách nhi ệm xu ất b ản TS . Nguy n V ăn Ba Tổng biên t ập ThS . Nguy n V ăn T ưng Ban biên t ập ThS. Nguy n V ăn T ưng ThS . Tr n Dỗn Hùng KS . Nguy n H u Th t Danh sách các c ộng tác viên : ð ðình May (B mơn V k thu t), Tr n H ưng Trà, Ph m Bá Linh (B mơn C ơ h c). Nguy n H i Tri u, Tr n Ti n S ĩ, Lê Bá S ơn (Cơng ty C ơ khí Khánh Hồ); Hồng H i, Võ Minh Tú (Cơng ty Sodex Toxeco Nha Trang); Bùi Th Hùng, ð trí Tu n cùng t p th l p 42CT-1; Nguy n V ăn Biên , Lê Thanh Tịan, Lâm V ăn S ơn cùng t p th l p 42CT-2. Kính m i Quý th y cơ và các b n sinh viên tham gia câu l c b . M i chi ti t xin liên h ban biên t p ho c e-mail v đ a ch caulacboctm@yahoo.com