Tầm quan trọng của việc áp dụng bài giảng điện tử trong giảng dạy môn Công nghệ lớp 10

Nội dung text: Tầm quan trọng của việc áp dụng bài giảng điện tử trong giảng dạy môn Công nghệ lớp 10

1. TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC ÁP DỤNG BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ TRONG GIẢNG DẠY MÔN CÔNG NGHỆ LỚP 10 Nguyễn Thị Trang Anh - Học viên cao học khóa 18B Lớp Giáo dục học – Khóa học 2010 - 2012 Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp.Hồ Chí Minh I. Giới thiệu Trên thế giới việc phát triển và ứng dụng công nghệ dạy học vào trong giảng dạy đã từ rất lâu và đã giúp ích rất nhiều cho người dạy lẫn người học với mục đích cuối cùng là tối ưu hóa việc dạy và học. Từ năm học 2007-2008 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã quyết định thực hiện chủ đề năm học là: “Ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao chất lượng giảng dạy” đồng thời chủ trương chấm dứt việc “đọc - chép” trong dạy học. Đồng thời để góp phần thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 55/2008/CT-BGDĐT ngày 30 tháng 9 năm 2008 về việc tăng cường giảng dạy, đào tạo và ứng dụng CNTT trong ngành giáo dục giai đoạn 2008-2010 và Công văn số 61/BGDĐT-CNTT ngày 19 tháng 3 năm 2010 về việc tổ chức tập huấn thiết kế bài giảng E_Learning của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Bên cạnh đó việc tăng cường sử dụng phương tiện dạy học và công nghệ thông tin trong dạy học là rất cần thiết bởi vì phương tiện dạy học có vai trò quan trọng trong việc đổi mới phương pháp dạy học; phương tiện day học giúp tăng cường tính trực quan và thí nghiệm, thực hành trong dạy học và phương tiện dạy học tự thiết kế của giáo viên luôn có ý nghĩa hết sức quan trọng, cần được phát huy và sử dụng. Ngoài ra, chương trình môn Công nghệ 10 là một môn học ứng dụng về những kiến thức nông, lâm, ngư nghiệp và những kiến thức cơ bản về lĩnh vực kinh doanh vào cuộc sống; đồng thời chương trình môn Công nghệ 10 còn giúp trang bị những kiến thức cơ bản nhất nhằm giúp cho các em định hướng được nghề nghiệp trong các lĩnh vực liên quan đến môn học về sau này. Vì vậy, nếu được hỗ trợ về cơ sở vật chất cũng như những phương tiện dạy học phù hợp cho môn học sẽ giúp cho việc định hướng nghề nghiệp được chính xác hơn và hiệu quả học tập của các em sẽ được nâng cao hơn. Tuy nhiên, hiện nay bài giảng điện tử phục vụ cho môn Công nghệ 10 thì chưa được đầy đủ và chưa thật sự phù hợp với môn học.
2. Vì vậy, việc áp dụng bài giảng điện tử giúpnâng cao chất lượng dạy học cho môn Công nghệ là hết sức cần thiết với môn học nhằm nâng cao hiệu quả dạy - học của thầy và trò. II. Mục tiêu chương trình môn Công nghệ 10 Luật Giáo dục quy định, mục tiêu chương trình giáo dục cấp THPT là; “ Giáo dục trung học phổ thông nhằm giúp học sinh củng cố và phát triển những kết quả của giáo dục trung học cơ sở, hoàn thiện học vấn phổ thông, có những hiểu biết thông thường về kĩ thuật và hướng nghiệp, có điều kiện lựa chọn hướng phát triển và phát huy năng lực cá nhân, tiếp tục học đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động” (Điều 27, mục 2, chương II, Luật giáo dục 2005). Mục tiêu chung của chương trình giáo dục THPT sẽ được thể hiện cụ thể đối với mục tiêu giảng dạy môn Công nghệ lớp 10. Mục tiêu chương trình môn Công nghệ lớp 10 gồm: Về kiến thức: Học sinh hiểu được những kiến thức cơ bản, phổ thông, cần thiết trong các lĩnh vực nông, lâm, ngư ngiệp, tạo lập doanh nghiệp, tổ chức sản xuất, kinh doanh, trên cơ sở phát triển những kiến thức công nghệ ở trung học cơ sở và quan điểm công nghệ; tiếp tục hình thành, phát triển tư duy kĩ thuật và năng lực sáng tạo sau trung học cơ sở. Những hiểu biết này sẽ làm cơ sở để các em học tiếp các ngành, nghề sau này cũng như áp dụng thực tiễn đời sống bản thân và cộng đồng. Về kĩ năng: Học sinh tiếp tục hình thành và phát triển một số kĩ năng thực hành kĩ thuật cơ bản, cần thiết cho cuộc sống và hướng nghiệp thuộc các lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp, tạo lập doanh nghiệp trên cơ sở những kĩ năng đã được hình thành ở bậc trung học cơ sở và các kiến thức đã học. Về thái độ: Những kiến thức mà môn Công nghệ lớp 10 cung cấp sẽ góp phần giúp học sinh hình thành nếp suy nghĩ về một nền nông nghiệp hiện đại, bền vững. Đồng thời học sinh phát triển hứng thú và khả năng sáng tạo kĩ thuật, thói quen lao động theo kế hoạch và tuân thủ quy trình công nghệ; rèn luyện và hình thành tác phong công nghiệp trong cuộc sống; có ý thức bảo vệ tài nguyên nông nghiệp, tài nguyên môi trường; định hướng nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông. III. Tầm quan trọng của việc áp dụng bài giảng điện tử khi giảng dạy môn Công nghệ 10 Thứ nhất, Bài giảng điện tử là phương tiện hỗ trợ cho việc giảng dạy môn Công nghệ 10. Môn Công nghệ lớp 10 là môn học với những kiến thức có giá trị ứng dụng cao trong thực tiễn đời sống sản xuất như các lĩnh vực nông nghiệp; lâm nghiệp; ngư nghiệp; bảo quản chế biến sản phẩm nông, lâm, ngư và tạo lập doanh nghiệp. Do vậy, việc sử dụng phương tiện dạy
3. học như bài giảng điện tử sẽ góp phần nâng cao hiệu quả cho môn học. Cụ thể là trong bài giảng điện tử, việc tích hợp các nội dung thể hiện qua tranh ảnh, đoạn phim sẽ giúp giáo viên đỡ mất thời gian trong việc mô tả hay vẽ lại những hình ảnh cần thiết có trong bài học. Ngoài ra, kiến thức môn học liên quan đến thực tế cuộc sống nên những hình ảnh, đoạn phim minh họa thực tiễn cuộc sống sẽ giúp học sinh liên hệ với thực tế kết với nội dung trong bài học tốt hơn. Thứ hai, Bài giảng điện tử góp phần hỗ trợ cùng với phương pháp dạy học trực quan và nhóm các phương pháp dạy học tích cực giúp nâng cao hiệu quả học tập cho môn Công nghệ 10.Vì tính chất của môn học nên sử dụng phương pháp dạy học trực quan là phù hợp với môn học kết hợp với các phương pháp dạy học tích cực nhằm mang lại sự hứng thú cho học sinh, tính năng động , tích cực trong học tập; góp phần nâng cao hiệu quả học tập cho môn học. IV. Giới thiệu quy trình cơ bản xây dựng và thiết kế bài giảng điện tử môn Công nghệ 10 1. Khái niệm bài giảng điện tử Hiện nay, khái niệm về bài giảng điện tử vẫn còn đang tranh cãi và vẫn chưa có một khái niệm chính thức từ phía ngành giáo dục. Tuy nhiên, theo cách hiểu tổng quát thì: Bài giảng điện tử là một bài soạn đã được số hóa và kết hợp công nghệ đa phương tiện từ một bài soạn giấy; là một hình thức tổ chức nội dung bài học lên lớp mà ở đó toàn bộ kế hoạch hoạt động dạy học đều thực hiện thông qua môi trường multimedia do máy tính tạo ra. Multimedia được hiểu là đa phương tiện, đa môi trường, đa truyền thông. Trong môi trường multimedia, thông tin được truyền dưới dạng: văn bản (text), đồ họa (graphics), ảnh động (animation), ảnh tĩnh (image) , âm thanh (audio) và phim video (video clip). Đặc trưng cơ bản nhất của bài giảng điện tử là toàn bộ kiến thức của bài học; mọi hoạt động điều khiển của giáo viên đều được multimedia hóa. 2. Cấu trúc một bài giảng điện tử Một bài giảng điện tử đúng nghĩa phải có cấu trúc như sau: Tên bài học Mục 1 Mục 1.1 Lý thuyết Mục 2 Mục 1.2 Minh họa Bài tập
4. Tóm tắt ghi nhớ 3. Quy trình cơ bản xây dựng một bài giảng Xác định đối tượng người học: Cần phải xác định được đối tượng học bài giảng này là ai, để ta thiết kế trình bày nội dung bài giảng một cách thích hợp. Ví dụ: người học ở trình độ nào? Trình độ sử dụng máy vi tính như thế nào? Thiết kế và viết kịch bản: Đây là giai đoạn tốn nhiều thời gian nhất trong tiến trình xây dựng bài giảng. Giáo viên căn cứ vào mục tiêu bài học, chương trình môn học, đặc điểm của môn học mà quyết định thông tin cần đưa lên bài giảng. Từ đó giáo viên soạn giảng cũng thể hiện ý đồ dẫn dắt người học tham gia các hoạt động trong bài học một cách hứng thú, mà gaio1 viên đã định sẵn trong bài giảng. Chọn công cụ, trình bày nội dung: Khi tiến hành soạn bà giảng, giáo viên sử dụng nhiều phần mềm khác nhau để cho ra bài giảng tốt, các phần mềm sử dụng phải thân thiện, dễ sử dụng. Kiểm tra: Đây là giai đoạn rất quan trọng mà chúng ta không thể bỏ qua. Khi thiết kế xong bài giảng giáo viên cần kiểm tra nhiều lần để phát hiện kịp thời các lỗi, chỉnh sửa trước khi dạy học hoặc đăng tải trên website. 4. Quy trình thiết kế bài giảng điện tử Dựa trên cơ sở lý luận về bài giảng điện tử và cơ sở thực tiễn về dạy và học môn Công nghệ 10. Sau đây là quy trình thiết kế bài giảng điện tử (BGĐT), cụ thể là:  Bước 1: Xác định mục tiêu bài học Việc xác định mục tiêu của bài học là việc hết sức quan trọng trước khi biên soạn BGĐT và mục tiêu của bài học được xác định và trình bày trong mỗi giáo án của bài học.  Bước 2: Lựa chọn những kiến thức cơ bản và xác định đúng nội dung trọng tâm Việc lựa chọn những kiến thức cơ bản của bài học và xác định đúng nội dung của bài học được trình bày trong phần giáo án.  Bước 3: Multimedia hóa kiến thức Kiến thức bài học được người nghiên cứu multimedia hóa nghĩa là dữ liệu hoá thông tin kiến thức; phân loại kiến thức được khai thác dưới dạng văn bản, bản đồ, ảnh tĩnh, phim và âm thanh; sau đó tiến hành sưu tập và xây dựng mới nguồn tư liệu để sử dụng. Nguồn tư liệu này được lấy từ internet, ảnh chụp, quay video. Tiếp theo là xử lý các tư liệu thu được để nâng
5. cao chất lượng về hình ảnh, âm thanh. Khi sử dụng các đoạn phim, hình ảnh, âm thanh cần phải đảm bảo các yêu cầu về mặt nội dung, phương pháp, thẩm mỹ và ý đồ sư phạm.  Bước 4: Xây dựng các thư viện tư liệu Sau khi có được đầy đủ tư liệu cần dùng cho bài giảng điện tử, cần tiến hành sắp xếp tổ chức lại thành thư viện tư liệu, tức là tạo được cây thư mục hợp lý. Cây thư mục hợp lý sẽ tạo điều kiện tìm kiếm thông tin nhanh chóng và giữ được các liên kết trong bài giảng đến các tập tin âm thanh, video clip khi sao chép bài giảng từ ổ đĩa nay sang ổ đĩa khác, từ máy này sang máy khác.  Bước 5: Lựa chọn ngôn ngữ hoặc các phần mềm trình diễn để xây dựng tiến trình dạy học thông qua các hoạt động cụ thể. Sau khi đã có các thư viện tư liệu, cần lựa chọn phầm mềm trình diễn thông dụng để tiến hành xây dựng giáo án điện tử .  Bước 6: Chạy thử chương trình, sửa chữa và hoàn thiện Sau khi thiết kế xong bài giảng điện tử tiến hành chạy thử chương trình, kiểm tra các sai sót, đặc biệt là các liên kết để tiến hành sửa chữa và hoàn thiện.Kinh nghiệm cho thấy không nên chạy thử từng phần trong quá trình thiết kế. Cuối cùng để cho ra sản phẩm là BGĐT thì người nghiên cứu phải tiến hành xây dựng BGĐT theo quy trình cơ bản. Để áp dụng BGĐT đã thiết kế cần tiến hành xây dựng quy trình áp dụng bài giảng điện tửvà tiến hành thực nghiệm sư phạm để kiểm tra lại hiệu quả của bài giảng được thiết kế. V. Một số phần mềm sử dụng thiết kế bài giảng điện tử hiện nay Ngoài phần mềm PowerPoint thông dụng hiện nay chuyên dùng để thiết kế bài giảng điện tử thì phần mềm LectureMaker là phần mềm soạn thảo bài giảng điện tử đa phương tiện, sản phẩm của công ty Daulsoft Hàn Quốc (www.daulsoft.com). Với LectureMaker, bất kỳ ai cũng có thể tạo được bài giảng đa phương tiện nhanh chóng và dễ dàng. Không chỉ có vậy, bạn còn có thể tận dụng lại các bài giảng đã có trên những định dạng khác như PowerPoint, PDF, Flash, HTML, Audio, Video vào nội dung bài giảng của mình. - Tương tự Slide Master trong PowerPoint, việc xây dựng Slide Master trước khi đưa nội dung vào sẽ giúp chúng ta sắp xếp, tổ chức bài giảng hợp lý hơn. - LectureMaker có sẵn các bộ công cụ soạn thảo trực quan cần thiết để tạo bài giảng điện tử như: soạn thảo công thức toán học, vẽ biểu đồ, vẽ đồ thị, tạo bảng, text box, và các ký
6. tự đặc biệt; có thể chèn nhiều loại nội dung đa phương tiện vào bài giảng của mình như: hình ảnh, video, âm thanh, flash - Bài giảng được tạo ra từ Lecture Maker tương thích với chuẩn SCORM để làm bài giảng E-Learning cho các hệ thống học tập trực tuyến. XÁC NHẬN VÀ ĐỀ XUẤT CHO ĐĂNG BÀI HỌC VIÊN THỰC HIỆN CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN TS. Đặng Thị Phương Phi Nguyễn Thị Trang Anh
7. BÀI BÁO KHOA HỌC THỰC HIỆN CÔNG BỐ THEO QUY CHẾ ĐÀO TẠO THẠC SỸ Bài báo khoa học của học viên có xác nhận và đề xuất cho đăng của Giảng viên hướng dẫn Bản tiếng Việt ©, TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH và TÁC GIẢ Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ bởi Luật xuất bản và Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Nghiêm cấm mọi hình thức xuất bản, sao chụp, phát tán nội dung khi chưa có sự đồng ý của tác giả và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. ĐỂ CÓ BÀI BÁO KHOA HỌC TỐT, CẦN CHUNG TAY BẢO VỆ TÁC QUYỀN! Thực hiện theo MTCL & KHTHMTCL Năm học 2016-2017 của Thư viện Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh.