Sử dụng trò chơi trong dạy học môn Địa lí 10

Nội dung text: Sử dụng trò chơi trong dạy học môn Địa lí 10

1. VŨ HIỀN LINH SỬ DỤNG TRÒ CHƠI TRONG DẠY HỌC MÔN ĐỊA LÍ 10 USING GAMING TEACHING METHOD FOR GEOGRAPHY 10 VŨ HIỀN LINH (*) TÓM TẮT Bài viết trình bày việc sử dụng trò chơi trong dạy học môn Địa lí 10, trong đó chỉ ra được 2 mức độ trò chơi tương ứng với 2 loại trò chơi là kiến thức và kĩ năng trong dạy học môn Địa lí 10. Đồng thời hướng dẫn cách xây dựng trò chơi, đưa ra những nguyên tắc, cách thiết kế trò chơi và phân tích những yêu cầu đối với giáo viên khi sử dụng trò chơi trong dạy học. Bên cạnh đó, bài viết sẽ đánh giá những thế mạnh và hạn chế khi sử dụng trò chơi trong dạy học. Từ khóa: Sử dụng, trò chơi, dạy học, Địa lí. ABSTRACT The paper presents the use of games in teaching subjects Geography 10, which indicate the level of game 2 corresponding to 2 types of games is the knowledge and skills in teaching subjects Geography 10. Simultaneously instructions on how to build the game, making the rules, how to design games and analyze the requirements for teachers to use in teaching the game. Besides, the article will evaluate the strengths and limitations when using games in teaching. Keywords: use, games, teaching, Geography. 1.ĐẶT VẤN ĐỀ dạng ghi chép, học thuộc lòng và có phần nhàm chán trong lúc học. Có rất Môn Địa lí là một môn học hấp nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân dẫn và lí thú bởi nó có liên quan đến chủ yếu có thể thấy được đó là do cách nhiều mặt đời sống thực tế về kinh tế - dạy của môn học này vẫn còn theo xã hội, tự nhiên, từ Vũ Trụ đến Trái cách truyền thống “giảng, đọc và Đất, quốc gia và khu vực trên thế giới, chép”. “Trò chơi học tập” là sự lựa từ cổ xưa đến hiện tại Thế nhưng có chọn của rất nhiều thầy cô trước áp lực một sự thật là môn Địa lí trước nay đến thay đổi phương pháp dạy học để thu giờ vẫn xem như một môn học thuộc hút học sinh và đạt mục tiêu bài giảng. (*) GV trường THPT Thủ Đức – Tp.HCM
2. VŨ HIỀN LINH Khổng Tử đã từng dạy học trò của chán, tiết học sẽ trở nên có hiệu quả mình rằng: “Biết mà học không bằng hơn. thích mà học, thích mà học không bằng 2. NỘI DUNG vui mà học”. Các trò chơi trong dạy học có nguồn gốc từ các trò chơi trong 2.1. Phân loại trò chơi học tập thực tế. Đối với loại trò chơi này, giáo Xét theo tính chất hoạt động của trò viên chỉ cần ủy thác nội dung dạy học chơi, trò chơi học tập ở trường THPT vào trong nội dung trò chơi. Chẳng cho các môn học. Người nghiên cứu hạn, trò chơi xếp hình trong dạy và học dựa vào mức độ liên quan của trò chơi ngôn ngữ, toán, trong các lớp tập huấn đến kiến thức, kỹ năng cũng như mức chuyên đề phòng chống AIDS Mặt độ vận dụng của học sinh chia thành 2 khác, do yêu cầu đa dạng của các trò nhóm trò chơi sau: chơi học tập, giáo viên có thể tạo ra  Nhóm trò chơi kiến thức những trò chơi mới phù hợp với nội  Nhóm trò chơi kỹ năng dung bài học của tiết học và sẽ làm cho 2.2. Thiết kế trò chơi học tập trong học sinh có hứng thú với tiết học đó. dạy học Trò chơi không những giúp học sinh 2.2.1. Nguyên tắc thiết kế trò chơi học gần gũi, cởi mở và tạo sự chú ý của tập học sinh đối với nội dung bài giảng, Thứ nhất: Là một tình huống học tập mà còn khuyến khích học sinh tiếp thu của học sinh, một trò chơi học tập, về bài một cách tự nhiên, không gượng ép hình thức là một trò chơi, còn về nội và khô cứng. Từ đó, nó thúc đẩy học dung là học tập. Nói cách khác trò chơi sinh hành động, áp dụng bài học vào là tình huống dạy học được ủy thác. thực tiễn. Thông qua trò chơi, ý nghĩa Thứ hai: Trò chơi nào cũng phải có nội dung của bài học được truyền tải luật chơi. Luật chơi trong trò chơi học đến người nghe một cách nhẹ nhàng tập chính là những điều kiện, phương nhưng đầy sâu sắc dễ hiểu. Kiến thức tiện để học sinh triển khai việc học tập nội dung trong bài sẽ làm cho học sinh thông qua hoạt động chơi. Luật chơi nhớ lâu và cảm thấy không bị nhàm phải được người chơi biết, chấp nhận.
3. VŨ HIỀN LINH Xác định mục tiêu trò chơi học tập Thứ ba: Trò chơi khác với các phương Định tên trò chơi học tập pháp dạy học khác ở chỗ sự tự giác, tích cực tham gia chơi của học sinh. Vì Thiết kế cách thức tiến hành TCHT vậy, trò chơi học tập theo đúng nghĩa Xây dựng luật chơi của nó là một tình huống học tập có tính tự giác cao. Nếu trong khi chơi, Chuẩn bị đồ dùng dạy học người chơi bị cưỡng bức, sẽ không còn Thiết kế tiêu chí đánh giá trò chơi là trò chơi theo đúng nghĩa của nó. Sơ đồ 1: Quy trình thiết kế trò chơi học Thứ tư: Bất kì trò chơi nào cũng cần tập trong dạy học 2.3. Nguyên tắc lựa chọn và tổ chức phải có động lực kích thích, thúc đẩy trò chơi học tập trong dạy học người chơi. Động lực của trò chơi có 2.3.1. Nguyên tắc lựa chọn trò chơi thể nằm trong chính nội dung chơi, học tập trong dạy học cũng có thể ở bên ngoài trò chơi (các + Trò chơi lựa chọn phải phù hợp với trò chơi có thưởng). Yếu tố phần mục tiêu dạy học, nội dung, nhiệm vụ thưởng trong các trò chơi học tập phải của từng bài học. Dựa vào mục tiêu, được coi là quan trọng, kích thích và nhiệm vụ bài học để lựa chọn trò chơi thúc đẩy người chơi. thích hợp. Thứ năm: Một trò chơi học tập phải có + Trò chơi phải có tính hấp dẫn, thú vị, sự xác nhận của giáo viên. Kết thúc mới lạ để lôi kéo được người chơi một trò chơi, người chơi thu nhận được tham gia tích cực. kiến thức, kĩ năng và hành vi hành + Trò chơi phải phù hợp với năng lực động Nhưng những tri thức đó chưa và trình độ của học sinh. thể trở thành của chính người chơi, học + Trò chơi phải phù hợp với điều kiện sinh chưa thể đưa vào trong hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị và hoàn kinh nghiệm của học sinh, nếu chưa cảnh thực tiễn như thời gian được sự xác nhận của giáo viên. + Hình thức thể hiện trò chơi mang 2.2.2. Quy trình thiết kế trò chơi học tính giáo dục và phải phù hợp với lứa tập trong dạy học
4. VŨ HIỀN LINH tuổi, tránh những trò chơi mang tính 2.4. Quy trình tổ chức trò chơi học bạo lực, không có nội dung học tập tập trong dạy học 2.3.2. Nguyên tắc tổ chức trò chơi học Với biện pháp lựa chọn và tổ chức tập trong dạy học trò chơi học tập đã nêu trên, quy trình + Sử dụng trò chơi học tập phải phù tổ chức trò chơi học tập trong dạy học hợp với đặc điểm tâm sinh lí, trình độ được xây dựng theo các giai đoạn sau: nhận thức, hoàn cảnh học tập của học sinh, phù hợp với điều kiện vật chất và thời gian cho phép. + Không lạm dụng trò chơi quá nhiều. Không chú trọng đến chuyện thắng thua. + Khuyến khích học sinh hoạt động tập Sơ đồ 2: Quy trình tổ chức trò chơi thể, đề cao tinh thần đoàn kết, cộng tác 2.5. Các biện pháp sử dụng trò chơi trao đổi, chơi để cùng tiến bộ. Chơi trong dạy học Địa lí có hiệu quả một cách tự nhiên không gò bó. + Sử dụng trò chơi kết hợp với phương + Có luật chơi rõ ràng. pháp Đàm thoại. + Đảm bảo được tính hệ thống trong + Sử dụng trò chơi kết hợp giải bài tập nội dung bài học và liên hệ thực tiễn. nhận thức. + Trò chơi phải thực hiện được nội + Sử dụng trò chơi có sự hỗ trợ của các dung kiến thức, kĩ năng cơ bản của bài phương tiện trực quan. học quy định trong chương trình. 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM + Trò chơi đảm bảo được tính sáng tạo, MANG LẠI HIỆU QUẢ KHI SỬ tính hứng thú, hấp dẫn với người chơi DỤNG TRÒ CHƠI TRONG DẠY cũng như người chứng kiến. HỌC ĐỊA LÍ + Trò chơi phải tổ chức được cho số + Thứ nhất: Bản thân giáo viên phải người chơi đông, lôi cuốn được nhiều xác định được đây là phương pháp có người cùng tham gia. nhiều hiệu quả cao đối với sự phấn khích và sự tò mò ở học sinh. Do vậy,
5. VŨ HIỀN LINH giáo viên nên tránh thái độ, tâm lí việc bị rối thêm ở phần kiến thức. Nên dành không thường xuyên duy trì phương khoảng thời gian vừa đủ để học sinh pháp này vào bài giảng của mình hoặc hồi tưởng lại trò chơi mình đã tham gia chỉ thực hiện nửa vời cho có, như vậy và rút ra điều gì cần thiết liên quan tới sự chuẩn bị cho việc thiết kế các trò kiến thức, mục tiêu bài học. chơi sẽ nhạt dần, không có sự đầu tư, + Thứ năm: Trò chơi được chọn tốt, hứng thú với việc áp dụng phương phù hợp với lứa tuổi, tâm trạng của học pháp trò chơi vào bài học. sinh, phù hợp với nội dung giảng dạy + Thứ hai: Giáo viên phải chuẩn bị đầy sẽ gây nhận thức khó quên ở học sinh, đủ kĩ nội dung cần áp dụng phương làm cho học sinh nhớ lâu hơn. Cùng pháp này, tổ chức sinh hoạt trò chơi một loại trò chơi, có thể sáng tạo nhiều kèm theo các vận dụng cần thiết, biết cách chơi khác nhau tùy vào lớp học, cách dự đoán tình huống sẽ xảy ra để dụng cụ, máy chiếu và số lượng học không bị bất ngờ và có khả năng ứng sinh. Quan trọng là giáo viên phải nắm biến theo từng hoạt động của học sinh. rõ ý nghĩa và mục tiêu của trò chơi để khai thác hết các khía cạnh của nó như + Thứ ba: Giáo viên cần tạo được ấn vậy hiệu quả sẽ rất lớn. tượng tốt đẹp ở học sinh, đặc biệt là ấn tượng ban đầu trong tiết học đầu tiên + Thứ sáu: Trò chơi khởi động lúc bắt sử dụng phương pháp này (hòa nhã, đầu buổi học là rất cần thiết để tạo bầu vui tính, thân thiện, không đe dọa ) sẽ không khí thân thiện, nhờ đó mà học giúp cho giáo viên dễ thành công trong sinh sẽ tạo sự phấn khởi cho phần bài buổi dạy tiếp theo khi mà vẫn sử dụng kế tiếp, nội dung chính của bài, tạo bầu phương pháp trò chơi. không khí thân thiện. + Thứ tư: Phải biết làm chủ thời gian, + Thứ bảy: Trong lớp học sẽ có nhiều kiểm soát được tiến trình hoạt động, học sinh không quan tâm tới các trò nếu không trò chơi sẽ phản tác dụng. chơi trong tiết học, giáo viên cần giúp Học sinh không có cơ hội có ý tưởng đỡ tạo sự năng động ở lứa tuổi mới mới rút ra từ trò chơi, thậm chí có thể lớn, giúp học sinh bớt đi sự e dè, nhút
6. VŨ HIỀN LINH nhát, tạo cho học sinh tự tin mạnh dạn tích cực. Tổ chức cho học sinh học tập trước lớp, hình thành kĩ năng sống sau trong hoạt động và bằng nhiều hoạt này và tăng động cơ học tập môn Địa lí động tự giác, sáng tạo, tự tin. tốt hơn. + Thứ tám: Tìm hiểu cách thiết kế các trò chơi vào bài dạy theo kiểu dạy học TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nguyễn Hải Châu – Phạm Thị Sen (chủ biên) (2006), Đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá môn Địa lí 10, NXB Hà Nội. 2. Võ Thị Ngọc Lan - Nguyễn Văn Tuấn (2012), Phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục, NXB ĐHQG TP.HCM. 3. Lê Văn Hồng (chủ biên), Lê Ngọc Lan, Nguyễn Văn Thàng (2001), Tâm lí học lứa tuổi và tâm lí học sư phạm, NXB ĐHQG Hà Nội. 4. Nguyễn Thị Bích Hồng (2014), Phương pháp sử dụng trò chơi trong học tập, tạp chí khoa học, trường ĐH Sư Phạm TP.HCM số 54. 5. Bernd Meier – Nguyễn Văn Cường (2014), Lý luận dạy học hiện đại, NXB ĐHSP. Thông tin liên hệ tác giả: Họ tên: Vũ Hiền Linh. Đơn vị: trường THPT Thủ Đức – Tp.HCM Điện thoại: 01649514346. Email: vulinh2710@gmail.com XÁC NHẬN CỦA GVHD
7. BÀI BÁO KHOA HỌC THỰC HIỆN CÔNG BỐ THEO QUY CHẾ ĐÀO TẠO THẠC SỸ Bài báo khoa học của học viên có xác nhận và đề xuất cho đăng của Giảng viên hướng dẫn Bản tiếng Việt ©, TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH và TÁC GIẢ Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ bởi Luật xuất bản và Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Nghiêm cấm mọi hình thức xuất bản, sao chụp, phát tán nội dung khi chưa có sự đồng ý của tác giả và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. ĐỂ CÓ BÀI BÁO KHOA HỌC TỐT, CẦN CHUNG TAY BẢO VỆ TÁC QUYỀN! Thực hiện theo MTCL & KHTHMTCL Năm học 2017-2018 của Thư viện Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh.