Sản phẩm và dịch vụ thông tin khoa học và công nghệ phục vụ chường trình quốc gia phát triển công nghệ cao đến năm 2020 tại Cục thông tin khoa học và công nghệ quốc gia

Nội dung text: Sản phẩm và dịch vụ thông tin khoa học và công nghệ phục vụ chường trình quốc gia phát triển công nghệ cao đến năm 2020 tại Cục thông tin khoa học và công nghệ quốc gia

1. Nghiïn cûáu - Trao àöíi SAÃN PHÊÍM VAÂ DÕCH VUÅ THÖNG TIN KHOA HOÅC VAÂ CÖNG NGHÏÅ PHUÅC VUÅ CHÛÚNG TRÒNH QUÖËC GIA PHAÁT TRIÏÍN CÖNG NGHÏÅ CAO ÀÏËN NÙM 2020 TAÅI CUÅC THÖNG TIN KHOA HOÅC VAÂ CÖNG NGHÏÅ QUÖËC GIA1 ThS Trêìn Thõ Haãi Yïën, ThS Vuä Anh Tuêën Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia Toám tùæt: Laâm roä vai troâ cuãa saãn phêím, dõch vuå thöng tin khoa hoåc vaâ cöng nghïå àöëi vúái Chûúng trònh quöëc gia vïì phaát triïín cöng nghïå cao àïën nùm 2020. Khaão saát hiïån traång phuåc vuå thöng tin vaâ nhu cêìu tin cuãa Chûúng trònh quöëc gia vïì phaát triïín cöng nghïå cao àïën nùm 2020 vaâ àïì xuêët caác saãn phêím, dõch vuå thöng tin KH&CN múái nhùçm tùng cûúâng hiïåu quaã cuãa Chûúng trònh naây. Tûâ khoáa: Saãn phêím thöng tin; dõch vuå thöng tin; thöng tin KH&CN; chûúng trònh quöëc gia; cöng nghïå cao; nhu cêìu tin. NASATI’s S&T information products and services for the National Program of Hi-tech Development until 2020 Summary: Discuss clear the role of S&T information products and services for the National Program of Hi-tech Development until 2020; investigates the present situation of serving with information and satisfying information need of this Program and sets forth S&T information products and services to enhance its effectiveness. Keywords: Information product; information service; S&T information; national program; Hi-Tech; information need. Múã àêìu 1. Vai troâ cuãa SP-DV thöng tin KH&CN Nhêån thûác àûúåc cú höåi vaâ thaách thûác maâ àöëi vúái Chûúng trònh quöëc gia phaát triïín CNC àïën nùm 2020 cöng nghïå cao (CNC) mang laåi, Àaãng vaâ 1.1. Chûúng trònh quöëc gia phatá triïín Nhaâ nûúác ta àaä coá cú chïë, chñnh saách vaâ CNC àïën nùm 2020 nhûäng hoaåt àöång thiïët thûåc nhùçm phaát triïín Trong xaä höåi hiïån àaåi, CNC coá vai troâ ngaây lônh vûåc quan troång naây. Bïn caånh Luêåt caâng quan troång, goáp phêìn tùng nùng suêët lao Cöng nghïå cao àûúåc thöng qua ngaây àöång, phaát triïín kinh tïë vaâ cuãng cöë an ninh 13/11/2008, Chñnh phuã àaä phï duyïåt quöëc phoâng. Caác ngaânh cöng nghiïåp CNC vaâ Chûúng trònh quöëc gia phaát triïín CNC àïën dõch vuå CNC àaä vaâ àang trúã thaânh ngaânh saãn nùm 2020. Àïí thûåc hiïån thaânh cöng nhûäng xuêët, dõch vuå múái, coá aãnh hûúãng sêu sùæc àöëi muåc tiïu cuãa Chûúng trònh, möåt trong nhûäng vúái àúâi söëng xaä höåi Viïåt Nam. Trûúác àoâi hoãi thaânh töë quan troång chñnh laâ nguöìn dûä liïåu cêëp thiïët cuãa xaä höåi àöëi vúái caác lônh vûåc naây, ngaây 31/12/2010, Chñnh phuã àaä ra quyïët àõnh àêìu vaâo. Viïåc taåo lêåp, xêy dûång vaâ àa daång sö ë 2457/QÀ-Ttg vï ì viïcå phï duyïtå Chûúng trònh hoáa caác saãn phêím vaâ dõch vuå (SP-DV) thöng quöcë gia phatá triïní CNC àïnë nùm 2020 [1]. tin KH&CN phuåc vuå cho Chûúng trònh quöëc Chûúng trònh coá muåc tiïu töíng quaát laâ thuác gia phaát triïín CNC laâ yïu cêìu têët yïëu, khaách àêíy nghiïn cûáu, laâm chuã vaâ taåo ra CNC; ûáng quan vaâ vö cuâng cêìn thiïët. duång hiïåu quaã CNC trong caác lônh vûåc kinh 1 Kïët quaã nghiïn cûáu thuöåc Nhiïåm vuå nghiïn cûáu khoa hoåc vaâ phaát triïín cöng nghïå cêëp Böå nùm 2014: “Saãn phêím vaâ dõch vuå thöng tin thû viïån phuåc vuå cho caác chûúng trònh, àïì taâi, àïì aán quöëc gia vïì KH&CN” do ThS Vuä Anh Tuêën laâm chuã nhiïåm. 18 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015
2. Nghiïn cûáu - Trao àöíi tïë-xaä höåi; saãn xuêët saãn phêím, hònh thaânh 1.3. Vai troâ cuãa SP-DV thöng tin KH&CN doanh nghiïåp vaâ phaát triïín möåt söë ngaânh cöng àöëi vúái chûúng trònh quöëc gia vïì phaát triïín nghiïåp CNC; xêy dûång haå têìng kyä thuêåt vaâ CNC àïën nùm 2020 phaát triïín nguöìn nhên lûåc CNC. SP-DV thöng tin KH&CN àûúåc triïín khai Àïí thûåc hiïån àûúåc nhûäng nöåi dung trïn, hiïåu quaã seä giuáp caác chûúng trònh quöëc gia vïì chûúng trònh àaä àïì ra giaãi phaáp göìm: Höî trúå CNC thay àöíi phûúng thûác vaâ chu trònh nghiïn cûáu, thûã nghiïåm, ûúm taåo CNC, ûúm nghiïn cûáu vúái kïët quaã cao hún. taåo cöng nghiïåp CNC (höî trúå möåt phêìn hoùåc Khi khöng àûúåc cung cêëp caác SP-DV toaân böå kinh phñ); höî trúå vaâ taåo àiïìu kiïån cho thöng tin KH&CN, caác nhaâ nghiïn cûáu phaãi ûáng duång, cho saãn xuêët saãn phêím, cung ûáng thûåc hiïån rêët nhiïìu cöng àoaån khoá khùn tûâ khi dõch vuå CNC; höî trúå vaâ taåo àiïìu kiïån xêy naãy sinh yá tûúãng nghiïn cûáu túái khi tiïën haânh dûång haå têìng kyä thuêåt CNC, àaâo taåo vaâ sûã cöng taác nghiïn cûáu. Hoå phaãi tòm kiïëm thöng duång coá hiïåu quaã nguöìn nhên lûåc CNC; apá tin dûåa trïn nhiïìu nguöìn khaác nhau, taãi vïì caác duång caác cú chïë, chñnh saách ûu àaäi cho CNC; baâi toaân vùn vaâ töí chûác, sùæp xïëp thöng tin möåt àa daång hoáa vaâ têåp trung nguöìn vöën thûåc hiïån caách húåp lyá. Vúái nhûäng SP-DV thöng tin Chûúng trònh; thuác àêíy húåp taác vaâ höåi nhêåp KH&CN, caác nhaâ nghiïn cûáu coá thïí boã qua quöëc tïë vïì CNC; nêng cao nhêån thûác xaä höåi vïì rêët nhiïìu cöng àoaån töën thúâi gian, cöng sûác vaâ vai troâ vaâ taác àöång cuãa CNC [1]. kinh phñ àïí bùæt tay ngay vaâo hoaåt àöång nghiïn 1.2. Khaái niïåm vaâ àùåc àiïím SP-DV thöng cûáu. SP-DV thöng tin KH&CN seä tòm kiïëm tin KH&CN thöng tin theo vêën àïì nghiïn cûáu àûúåc yïu SP-DV thöng tin KH&CN laâ kïët quaã cuãa cêìu, phên tñch, töíng húåp vaâ töí chûác thöng tin quaá trònh xûã lyá thöng tin KH&CN, bao göìm thaânh nhûäng goái thöng tin vaâ cung cêëp cho nhûäng hoaåt àöång nhùçm thoãa maän nhu cêìu ngûúâi sûã duång àïí hoå coá cùn cûá khoa hoåc tiïën thöng tin KH&CN cuãa caác àöëi tûúång ngûúâi haânh caác bûúác nghiïn cûáu tiïëp theo cuãa mònh. duâng tin (NDT) caá nhên vaâ têåp thïí. Chûúng trònh quöëc gia vïì CNC laâ hoaåt SP-DV thöng tin laâ kïët quaã cuãa hoaåt àöång àöång KH&CN muäi nhoån, àûúåc Nhaâ nûúác ûu vaâ xûã lyá thöng tin, taác àöång vaâo caác àöëi tûúång tiïn àêìu tû phaát triïín vúái muåc àñch àêy seä nguöìn tin thûåc àïí chuáng àûúåc biïën àöíi vaâ laâ àêìu taâu thuác àêíy saãn xuêët, phaát triïín kinh chuyïín sang caác daång SP-DV thöng tin khoa tïë-xaä höåi, KH&CN cuäng nhû an ninh quöëc hoåc (êën phêím, cú súã dûä liïåu, baãng tra, danh phoâng. Viïåc taåo lêåp vaâ cung cêëp caác SP-DV muåc, töíng luêån, tòm tin, phaãn biïån thöng tin, thöng tin KH&CN daânh cho caác chûúng trònh àaánh giaá thöng tin, ). Nhû vêåy, caác saãn naây laâ vêën àïì cêëp thiïët, cêìn àûúåc triïín khai phêím vaâ dõch vuå thöng tin àûúåc coi laâ möåt nhanh choáng vaâ hiïåu quaã. phûúng thûác àïí taåo lêåp taâi nguyïn thöng tin vaâ 2. Nhu cêìu tin vaâ hiïån traång SP-DV haâng hoaá thöng tin trong xaä höåi [4]. thöng tin KH&CN phuåc vuå Chûúng trònh SP-DV thöng tin KH&CN co á nhûngä àùcå quöëc gia phaát triïín CNC àïën nùm 2020 taåi àiïmí nhû: tñnh khöng mêtë ài; co á hamâ lûúngå tri Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia thûcá cao; co á tñnh phu å thuöcå vaoâ ngûúiâ sû ã dung;å 2.1. Nhu cêìu tin cuãa Chûúng trònh quöëc phu å thuöcå vaoâ àõnh hûúngá phatá triïní kinh tï ë xaä gia vïì phaát triïín CNC àïën nùm 2020 höi,å KH&CN cuaã àêtë nûúc;á co á tñnh khöng öní Àïí coá cú súã triïín khai caác SP-DV thöng tin àõnh va â kho á xacá àõnh chêtë lûúngå [2,3,4]. KH&CN cho Chûúng trònh quöëc gia phaát THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015 19
3. Nghiïn cûáu - Trao àöíi triïín CNC àïën nùm 2020, nhoám taác giaã àaä NDT thuöåc caác chûúng trònh phaát triïín tiïën haânh khaão saát nhu cêìu tin cuãa Chûúng CNC thûúâng sûã duång caác nguöìn tòm tin lêìn trònh naây. Phûúng phaáp khaão saát laâ àiïìu tra lûúåt laâ: caác trang tòm kiïëm, maång xaä höåi, bùçng baãng hoãi vúái caác àöëi tûúång laâ chuã nhiïåm CSDL hoåc thuêt,å website cuãa cú quan chñnh àïì taâi, caán böå phöëi húåp thûåc hiïån caác àïì tai,â dûå phuã, khoa hoåc, thû viïån vaâ caác nguöìn khaác. aná nghiïn cûuá thuöcå Chûúng trònh quöcë gia phatá Haâng ngaây, 83% NDT thuöåc caác Chûúng triïní CNC trong thúiâ gian tû â thangá 6 àïnë trònh KH&CN sûã duång caác trang tòm kiïëm àïí thaáng 10 nùm 2014. Töíng söë phiïëu phaát ra khai thaác thöng tin. Chó coá 4,3% söë ngûúâi laâ 120 phiïëu, söë phiïëu thu vaâo laâ 94, tyã lïå phaãn àûúåc hoãi sûã duång thöng tin KH&CN haâng höìi laâ 78,3%. ngaây tûâ thû viïån. Kïët quaã khaão saát cho thêëy, NDT thuöåc Caác trang tòm kiïëm àûúåc NDT àaánh giaá töët Chûúng trònh quöëc gia phaát triïín CNC laâ nhêët vúái 43,6% vaâ chó 1,1% cho rùçng nguöìn nhûäng caán böå coá trònh àöå cao, àöå tuöíi trung bònh tûúng àöëi treã, phêìn lúán laâ nam giúái vaâ naây chêët lûúång keám. Àûáng thûá hai laâ caác khaã nùng ngoaåi ngûä töët. CSDL hoåc thuêåt, vúái àaánh giaá töët cuãa 26,6% NDT vaâ khöng coá NDT naâo cho rùçng chêët NDT thuöåc caác chûúng trònh quöëc gia vïì phaát triïín CNC àïën nùm 2020 àaánh giaá rêët cao lûúång nguöìn tin keám. Tiïëp theo laâ Website sûå cêìn thiïët cuãa thöng tin KH&CN àöëi vúái cuãa caác cú quan chñnh phuã, khoa hoåc vúái tyã lïå thaânh cöng cuãa hoaåt àöång nghiïn cûáu. 100% töët laâ 20,2% vaâ keám laâ 3,3%. Thû viïån chó söë ngûúâi àûúåc hoãi khùèng àõnh thöng tin àûúåc 12,8% söë ngûúâi àûúåc hoãi àaánh gia á töët vaâ KH&CN quan troång, trong àoá gêìn 60% cho 4,3% NDT àaánh giaá keám. Àiïìu naây cho rùçng thöng tin KH&CN laâ rêët quan troång vaâ thêëy sûå cêìn thiïët phaãi caãi tiïën caác SP-DV taåi 25,5% cho rùçng noá coá yá nghôa quyïët àõnh àöëi caác cú quan TT-TV àïí phuåc vuå töët hún nhu vúái hoaåt àöång nghiïn cûáu vaâ phaát triïín cuãa hoå. cêìu NDT. Baãng 1. Àaánh giaá vïì caác nguöìn tòm kiïëm thöng tin Töët Khaá Trung bònh Keám Nguöìn tòm kiïëm Söë Tyã lïå Söë Tyã lïå Söë Tyã lïå Söë Tyã lïå lûúång (%) lûúång (%) lûúång (%) lûúång (%) Trang tòm kiïëm 41 43,6 31 33,0 3 3,2 1 1,1 Maång xaä höåi 8 8,5 15 16,0 17 18,1 1 1,1 Website cuãa caác cú quan 19 20,2 31 33,0 10 10,6 3 3,3 chñnh phuã, khoa hoåc CSDL hoåc thuêåt 25 26,6 20 21,3 13 13,8 0 0,0 Thû viïån 12 12,8 20 21,3 13 13,8 4 4,3 Nguöìn khaác 4 4,3 1 1,1 0 0,0 0 0,0 Nhu cêìu cuãa NDT vïì caác CSDL quöëc tïë àûúåc thïí hiïån trong Hònh 1: thuöåc Chûúng trònh quöëc gia phaát triïín CNC 20 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015
4. Nghiïn cûáu - Trao àöíi Hònh 1. Nhu cêìu vïì caác CSDL KH&CN quöëc tïë (tyã lïå %) CSDL ScienceDirect àûúåc NDT thuöåc Knowledge coá tyã lïå lêìn lûúåt laâ 49,9 %, 21,3% Chûúng trònh phaát triïín CNC àïì nghõ tiïëp tuåc va â 24,5%. Nhomá cuöië ñt àûúcå lûaå chonå nhêtë laâ böí sung vúái tyã lïå cao nhêët- 78,7%. CSDL CSDL EBSCO vúiá 1,1%, CSDL ACS vúiá 4,3 %. àûúåc nhiïìu ngûúâi lûåa choån thûá hai laâ CSDL Springer Link vaâ CSDL saách àiïån tûã Ebrary Nhu cêìu cuãa NDT cuãa Chûúng trònh quöëc vúái tyã lïå àöìng thúâi 58,5%. Caác CSDL gia phaát triïín CNC vïì caác dõch vuå thöng tin Proquest Central, SciFinder vaâ ISI Web of KH&CN àûúåc trònh baây trong Hònh 2: Hònh 2. Nhu cêìu vïì dõch vuå thöng tin cuãa Chûúng trònh quöëc gia phaát triïín CNC (tyã lïå %) THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015 21
5. Nghiïn cûáu - Trao àöíi Kïët quaã khaão saát cho thêëy dõch vuå cung cêëp coá thïí mang laåi giaá trõ gia tùng cao cho caác cú thöng tin theo chuyïn àïì vaâ dõch vuå cung cêëp quan TT-TV, phuåc vuå töët caác chûúng trònh thöng tin theo yïu cêìu àûúåc NDT sûã duång quöëc gia vïì phaát triïín CNC, goáp phêìn taåo nhiïìu nhêët vúái hún 2/3 söë ngûúâi àûúåc hoãi lûåa bûúác tiïën maånh meä trïn con àûúâng höåi nhêåp choån. Dõch vuå dõch thuêåt àûáng thûá 3 trong söë vaâ phaát triïín cuãa àêët nûúác. caác lûåa choån cuãa NDT thuöåc chûúng trònh 2.2. Caác SP-DV thöng tin KH&CN phuåc phaát triïín CNC. Caác dõch vuå cung cêëp video, vuå Chûúng trònh quöëc gia vïì phaát triïín CNC êm thanh, hònh aãnh, dõch vuå höåi nghõ trûåc àïën nùm 2020 taåi Cuåc Thöng tin KH&CN tuyïën vaâ caác dõch vuå khaác chó àûúåc dûúái 10% quöëc gia söë ngûúâi àûúåc hoãi lûåa choån. Chó coá 2,1% söë ngûúâi àûúåc hoãi coá nhu cêìu sûã duång dõch vuå tû Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia chûa coá vêën, tòm kiïëm thöng tin. caác SP-DV thöng tin KH&CN phuåc vuå riïng cho caác Chûúng trònh quöëc gia vïì phaát triïín Trïn möåt nûãa söë NDT àûúåc hoãi cho biïët, hoå sùén saâng traã phñ cho caác SP-DV thöng tin CNC. Tuy nhiïn, NDT thuöåc Chûúng trònh KH&CN àïí coá àûúåc nöåi dung cêìn thiïët. Ngoaâi naây vêîn àûúåc cung cêëp thöng tin KH&CN ra, 42% söë ngûúâi coân laåi seä xem xeát viïåc traã nhanh choáng nhúâ caác SP-DV sùén coá taåi Cuåc. phñ SP-DV thöng tin KH&CN. Chó coá 2,1% Hïå thöëng SP-DV thöng tin KH&CN cuãa khöng sùén saâng traã phñ cho caác SP-DV thöng Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia coá thïí phuåc tin KH&CN. Con söë naây cho thêëy nïëu àûúåc vuå Chûúng trònh quöëc gia phaát triïín CNC àïën àêìu tû àuáng mûác, SP-DV thöng tin KH&CN nùm 2020 àûúåc thïí hiïån trong Baãng 2. Baãng 2. Nhûäng SP-DV thöng tin coá thïí cung cêëp cuãa Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia Saãn phêím Dõch vuå Hïå thöëng tra cûáu trûåc tuyïën Dõch vuå baån àoåc àùåc biïåt Chuyïn àïì, töíng luêån vïì caác lônh vûåc CNC Dõch vuå cung cêëp thöng tin trûåc tuyïën ÊËn phêím trong vaâ ngoaâi nûúác vïì CNC Dõch vuå tra cûáu thöng tin Caác CSDL KH&CN trong nûúác vaâ quöëc tïë Dõch vuå tû vêën tòm kiïëm thöng tin Taâi liïåu bao goái theo chuyïn àïì Dõch vuå phöí biïën thöng tin choån loåc Taâi liïåu bao goái nùm xuêët baãn Dõch vuå thöng baáo taâi liïåu múái Àïí phuåc vuå töët hún NDT laâ caán böå quaãn khoa hoåc vaâ cöng nghïå, phaát triïín kinh tïë- lyá, caán böå nghiïn cûáu, caác nhaâ khoa hoåc xaä höåi cuãa àêët nûúác. Àöëi tûúång phuåc vuå àang thûåc hiïån Chûúng trònh KH&CN cuãa Chûúng trònh cung cêëp thöng tin troång àiïím quöëc gia, trong àoá coá Chûúng KH&CN naây laâ caác caán böå quaãn lyá, caán böå trònh CNC, tûâ nùm 2014, Cuåc Thöng tin nghiïn cûáu, giaãng daåy àang thûåc hiïån caác KH&CN quöëc gia àaä thûåc hiïån chûúng chûúng trònh nghiïn cûáu KH&CN cêëp nhaâ trònh cung cêëp thöng tin àùåc thuâ cho àöëi nûúác bùçng caác phûúng thûác phuåc vuå taåi chöî tûúång naây vúái muåc tiïu nêng cao chêët vaâ trûåc tuyïën, tûâ xa hoaân toaân miïîn phñ. lûúång nghiïn cûáu khoa hoåc vaâ phaát triïín Ngûúâi duâng tin chó cêìn àùng kyá tham gia, cöng nghïå, thuác àêíy höåi nhêåp quöëc tïë vïì àïì xuêët, trao àöíi vúái caán böå thû viïån vïì yïu 22 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015
6. Nghiïn cûáu - Trao àöíi cêìu thöng tin nhû tûâ khoáa, lônh vûåc nghiïn - Hïå thöëng tra cûáu thöng tin KH&CN trûåc cûáu, taåp chñ, CSDL hay sûã duång vaâ trao àöíi, tuyïën phaãn aánh vïì chêët lûúång, hiïåu quaã phuåc vuå NDT cuãa Cuåc coá nhiïìu lûåa choån khi tra thöng tin. cûáu taâi liïåu: Muåc luåc truy cêåp cöng cöång Theo àaánh giaá cuãa caác caán böå nghiïn cûáu trûåc tuyïën (OPAC) duâng àïí tra cûáu taâi liïåu thuöåc chûúng trònh quöëc gia phaát triïín CNC truyïìn thöëng nhû: saách, baáo, taåp chñ, kïët quaã àïën nùm 2020, mûác àöå haâi loâng àöëi vúái caác nghiïn cûáu, vi phim; phêìn mïìm tra cûáu tñch SP-DV thöng tin KH&CN taåi Cuåc Thöng tin húåp caác taâi liïåu àiïån tûã PrimoCentral; tra KH&CN quöëc gia nhû sau: Gêìn 50% söë cûáu riïng leã úã tûâng CSDL. Hïå thöëng tra cûáu ngûúâi àûúåc hoãi cho biïët àaä haâi loâng vúái caác àa daång giuáp NDT linh hoaåt trong viïåc tiïëp SP-DV hiïån coá vaâ 6% rêët haâi loâng; 32% cêån nguöìn taâi liïåu cêìn thiïët. Tuy nhiïn, viïåc NDT khöng coá yá kiïën vaâ 16% cho rùçng phên taán thaânh nhiïìu hïå thöëng, truy cêåp tûâ nhûäng SP-DV hiïån taåi chûa laâm hoå haâi loâng. nhiïìu cöíng vaâ chûa tñch húåp àûúåc taâi liïåu Tyã lïå thuêån vúái mûác àöå haâi loâng cuãa NDT àiïån tûã vaâ taâi liïåu truyïìn thöëng trong möåt thuöåc Chûúng trònh CNC, àaánh giaá cuãa hoå cöíng tra cûáu cuäng gêy khoá khùn rêët lúán cho vïì chêët lûúång SP-DV cuãa Cuåc nhû sau: ngûúâi sûã duång. Àïí taåo thuêån lúåi cho NDT, 46,8% NDT cho rùçng chêët lûúång SP-DV coá trong thúâi gian túái, cêìn hoaân thiïån hïå thöëng thïí chêëp nhêån àûúåc, 7,4% NDT àaánh giaá tra cûáu tñch húåp naây. SP-DV coá chêët lûúång vaâ àöå tin cêåy cao, vaâ - Chuyïn àïì, töíng luêån vaâ êën phêím vïì 17% NDT cho rùçng SP-DV chûa àaåt yïu caác lônh vûåc CNC cêìu; coá 28,8% khöng coá yá kiïën àaánh giaá. Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia xuêët Nhûäng söë liïåu naây cho thêëy, SP-DV thöng baãn töíng luêån KH&CN vúái têìn suêët möåt tin KH&CN cuãa Cuåc Thöng tin KH&CN söë/thaáng vaâ caác chuyïn àïì KH&CN. Trong quöëc gia phêìn naâo àaä àaáp ûáng àûúåc nhu cêìu thúâi gian túái, caác töíng luêån vaâ chuyïn àïì nghiïn cûáu vaâ triïín khai cuãa NDT thuöåc caác cêìn ài sêu vïì nhûäng khña caånh cuãa caác lônh chûúng trònh quöëc gia vïì phaát triïín CNC vûåc CNC, trong àoá têåp trung nöåi dung vaâo àïën nùm 2020. Tuy nhiïn, trong thúâi gian caác lônh vûåc chuyïn sêu vïì cöng nghïå sinh túái cêìn coá nhûäng biïån phaáp àa daång hoaá vaâ hoåc, cöng nghïå thöng tin vaâ truyïìn thöng, nêng cao chêët lûúång SP-DV nhùçm àaáp ûáng cöng nghïå vêåt liïåu múái vaâ cöng nghïå tûå töët hún nhu cêìu cuãa böå phêån NDT quan àöång hoáa. troång naây. - CSDL chuyïn vïì CNC 3. Àïì xuêët SP-DV thöng tin KH&CN Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia coá hïå phuåc vuå Chûúng trònh quöëc gia phaát triïín thöëng CSDL KH&CN trong vaâ ngoaâi nûúác CNC àïën nùm 2020 phong phuá, àa daång, àùåc biïåt caác lônh vûåc 3.1. Àïì xuêët saãn phêím thöng tin àûúåc nhaâ nûúác ûu tiïn phaát triïín trong àoá coá KH&CN phuåc vuå Chûúng trònh quöëc gia caác lônh vûåc CNC. Trong thúâi gian túái, cêìn phaát triïín CNC àïën nùm 2020 àêíy maånh phaát triïín caác nguöìn tin coá chêët Caác saãn phêím thöng tin KH&CN hiïån coá lûúång trong caác chuyïn ngaânh sêu cuãa CNC, taåi Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia cêìn àêíy àùåc biïåt caác taåp chñ coá hïå söë aãnh hûúãng maånh trong thúâi gian túái àïí phuåc vuå caác (impact factor) cao, saách, luêån vùn, luêån aán, chûúng trònh quöëc gia vïì phaát triïín CNC kïët quaã nghiïn cûáu, caác baáo caáo phên tñch nhû sau: trong lônh vûåc naây. THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015 23
7. Nghiïn cûáu - Trao àöíi Cêìn triïín khai caác saãn phêím thöng tin thûâa nhûäng thaânh tûåu khoa hoåc tiïn tiïën trïn KH&CN múái àïí phuåc vuå Chûúng trònh quöëc thïë giúái àöìng thúâi phaát hiïån vaâ giaãi quyïët gia phaát triïín CNC àïën nùm 2020. nhûäng vêën àïì múái trong CNC. Nïëu àûúåc - SP1: “Töngí quan vï ì tònh hònh nghiïn cûu”á triïín khai, saãn phêím thöng tin KH&CN naây seä coá yá nghôa thiïët thûåc àöëi vúái hoaåt àöång Trûúác vaâ trong quaá trònh nghiïn cûáu, viïåc nghiïn cûáu vaâ phaát triïín CNC noái riïng, vaâ xêy dûång töíng quan tònh hònh nghiïn cûáu laâ hoaåt àöång KH&CN noái chung. hoaåt àöång quan troång, coá yá nghôa quyïët àõnh túái chêët lûúång vaâ hiïåu quaã cuãa quaá trònh - SP3: “Baáo caáo phên tñch khaã nùng húåp nghiïn cûáu. Àïí biïn soaån töíng quan tònh taác” trong caác lônh vûåc CNC hònh nghiïn cûáu, ngûúâi viïët phaãi coá kiïën Trong nghiïn cûáu, àùåc biïåt nhûäng lônh thûác thöng tin, kyä nùng tòm tin vaâ coá sûå am vûåc chuyïn sêu, viïåc xaác àõnh àöëi taác têåp thïí hiïíu nhêët àõnh vïì nguöìn tin, vïì lônh vûåc vaâ caá nhên coá thïí húåp taác trong nghiïn cûáu töíng quan. Àïí giuáp caác nhaâ nghiïn cûáu tiïët cuäng laâ vêën àïì quan troång. Cuåc Thöng tin kiïåm thúâi gian, cöng sûác, kinh phñ, dûåa trïn KH&CN quöëc gia cuäng cêìn xêy dûång baáo nguöìn lûåc àaä coá, trong thúâi gian túái Cuåc caáo phên tñch khaã nùng húåp taác phaát triïín Thöng tin KH&CN quöëc gia cêìn taåo lêåp vaâ giûäa caác cú quan, töí chûác, caá nhên coá cuâng xêy dûång saãn phêím: “Töíng quan tònh hònh hûúáng phaát triïín, lônh vûåc vaâ àõnh hûúáng nghiïn cûáu” trong caác lônh vûåc CNC theo nghiïn cûáu. CSDL ISI laâ möåt cú súã quan yïu cêìu cuãa NDT. Àêy seä laâ saãn phêím àaáp troång àïí xêy dûång vaâ taåo lêåp baáo caáo naây. ûáng àûúåc yïu cêìu cuãa xaä höåi, giuáp nêng cao Baáo caáo phên tñch khaã nùng húåp taác coá hiïåu quaã nghiïn cûáu vaâ triïín khai. thïí àûúåc xuêët baãn àõnh kyâ hoùåc àöåt xuêët theo yïu cêìu cuãa NDT. Dûåa trïn söë liïåu thu - SP2: “Baáo caáo phên tñch xu hûúáng thêåp àûúåc trïn cú súã caác baâi nghiïn cûáu nghiïn cûáu” trong CNC àûúåc xuêët baãn, caán böå thöng tin seä xûã lyá, Baáo caáo phên tñch xu hûúáng nghiïn cûáu phên tñch, töíng húåp vaâ àûa ra nhûäng dûå baáo, trong caác lônh vûåc CNC cuäng laâ möåt trong giuáp NDT xaác àõnh àûúåc àöëi taác phuâ húåp àïí nhûäng saãn phêím quan troång coá thïí triïín húåp taác trong nghiïn cûáu vaâ triïín khai thûåc khai phuåc vuå NDT laâ caác caán böå nghiïn tiïîn. Khaã nùng húåp taác coá thïí àûúåc phên tñch cûáu, caác nhaâ khoa hoåc thuöåc Chûúng trònh trïn nhiïìu phaåm vi nhû: quöëc gia, töí chûác, quöëc gia phaát triïín CNC àïën nùm 2020. caá nhên cuãa caác nûúác. Dûåa trïn caác nguöìn tin vaâ cöng cuå phên tñch - SP 4: Cú súã dûä liïåu quöëc gia vïì CNC trñch dêîn hiïån coá taåi Cuåc Thöng tin Bïn caånh caác saãn phêím trïn, cêìn àêìu tû KH&CN quöëc gia, coá thïí taåo lêåp vaâ xuêët xêy dûång CSDL quöëc gia trong lônh vûåc baãn baáo caáo naây theo àõnh kyâ haâng thaáng, àïì CNC, nguöìn cung cêëp thöng tin bao quaát, cêåp túái nöåi dung têët caã caác lônh vûåc CNC. toaân diïån nhêët vïì lônh vûåc chuyïn ngaânh Baáo caáo phên tñch xu hûúáng nghiïn cûáu coá naây. CSDL quöëc gia vïì CNC bao göìm caác thïí ài vaâo phên tñch vô mö xu hûúáng chung nghiïn cûáu múái nhêët trong vaâ ngoaâi nûúác vïì cuãa caác ngaânh CNC, hoùåc phên tñch xu hûúáng lônh vûåc CNC, caác baáo caáo phên tñch trong nghiïn cûáu cuãa caác chuyïn ngaânh sêu. lônh vûåc CNC, thöng tin vïì caác chuyïn gia Xu hûúáng nghiïn cûáu trïn thïë giúái seä laâ laâm viïåc trong lônh vûåc CNC, thöng tin vïì möåt tham chiïëu quan troång giuáp caán böå caác cú quan hoaåt àöång trong lônh vûåc CNC, nghiïn cûáu xaác àõnh vêën àïì nghiïn cûáu, kïë caác söë liïåu thöëng kï, phên tñch vïì CNC. 24 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015
8. Nghiïn cûáu - Trao àöíi 3.2. Àïì xuêët dõch vuå thöng tin KH&CN böí sung nïëu àûúåc yïu cêìu. phuåc vuå Chûúng trònh quöëc gia phaát triïín Trong nùm 2014, Cuåc Thöng tin KH&CN CNC àïën nùm 2020 quöëc gia àaä bao goái khoaãng 40.000 baâi taåp Caác dõch vuå thöng tin KH&CN taåi Cuåc chñ phuåc vuå caác chûúng trònh KH&CN troång Thöng tin KH&CN quöëc gia cêìn àêíy maånh àiïím cêëp nhaâ nûúác. Trong thúâi gian túái, cêìn trong thúâi gian túái àïí phuåc vuå Chûúng tiïëp nhêån phaãn höìi àaánh giaá dõch vuå tûâ caác trònh quöëc gia phaát triïín CNC àïën nùm chuã nhiïåm àïì taâi vaâ caán böå phöëi húåp thuöåc 2020 nhû sau: Chûúng trònh quöëc gia phaát triïín CNC àïí - Dõch vuå baån àoåc àùåc biïåt caãi tiïën vaâ nêng cao chêët lûúång dõch vuå. Àêy laâ dõch vuå kïët húåp hai loaåi hònh dõch Caác dõch vuå khaác nhû: dõch vuå thöng baáo vuå cung cêëp taâi liïåu trûåc tuyïën vaâ tra cûáu, taâi liïåu múái, dõch vuå cung cêëp taâi liïåu, dõch tòm tin trûåc tuyïën. Àêy laâ loaåi hònh dõch vuå vuå tra cûáu thöng tin, dõch vuå tû vêën thöng thû viïån àùåc biïåt maâ Thû viïån KH&CN tin cuäng cêìn àêíy maånh vaâ phên nhoám àöëi quöëc gia cung cêëp cho möåt söë baån àoåc nhêët tûúång àïí phuåc vuå saát hún nhu cêìu cuãa NDT àõnh cuãa mònh nhùçm àaáp ûáng yïu cêìu àoåc vaâ thuöåc Chûúng trònh quöëc gia phaát triïín CNC sûã duång taâi liïåu àiïån tûã theo phûúng thûác àïën nùm 2020. trûåc tuyïën. Khi tham gia sûã duång dõch vuå, Mötå sö ë dõch vu å múiá cênì àûúcå triïní khai göm:ì NDT àûúåc cêëp quyïìn truy cêåp, tòm kiïëm, taãi - DV1: Dõch vuå tham khaão xuöëng (download) trûåc tuyïën thöng qua Cêìn triïín khai caác dõch vuå tham khaão maång Internet tûâ caác saãn phêím thöng tin chûa coá taåi Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc KH&CN coá giaá trõ cao trong vaâ ngoaâi nûúác gia, nhû sau [2,3]: Dõch vuå tham khaão aão cuãa Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia. Trong khöng àöìng thúâi: coá thïí àûúåc thïí hiïån dûúái thúâi gian túái, cêìn tiïëp tuåc àêíy maånh vaâ phên möåt söë hònh thûác dõch vuå tham khaão nhû sau khuác dõch vuå naây phuåc vuå riïng cho àöëi [Sharma S. et al., 2004]: Tham khaão dûåa tûúång NDT thuöåc Chûúng trònh quöëc gia trïn thû àiïån tûã; Dõch vuå Duâng biïíu mêîu hoãi phaát triïín CNC àïën nùm 2020. trïn web; Dõch vuå “Hoãi thû viïån viïn”; Dõch - Dõch vuå phöí biïën thöng tin choån loåc vuå “Tòm àûúâng dêîn trûåc tuyïën”; Dõch vuå Nhùçm cung cêëp thöng tin nhanh choáng, tham khaão àöìng thúâi coá thïí bao göìm: Tham chñnh xaác, kõp thúâi phuåc vuå NC&ÀT, khaão thöng qua trao àöíi trïn maång; Höåi nghõ Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia àaä truyïìn hònh; trao àöíi truyïìn hònh Web-cam; thûåc hiïån dõch vuå phöí biïën thöng tin choån Tham khaão söë tûå àöång; Tham khaão trïn web loåc túái caác chuã nhiïåm caác chûúng trònh thúâi gian; Dõch vuå maång cöång taác coá thïí nghiïn cûáu troång àiïím cuãa nhaâ nûúác. Quy thûåc hiïån thöng qua sûå cöång taác àïí traã lúâi trònh thûåc hiïån nhû sau: Xêy dûång danh yïu cêìu tham khaão tûâ thaânh viïn trong liïn muåc caác chûúng trònh nghiïn cûáu troång hiïåp thû viïån. àiïím (KX, KC ); Phên tñch nhu cêìu tin cuãa - DV2: Dõch vuå thöng baáo taâi liïåu múái tûâng chûúng trònh, xêy dûång danh muåc taâi Nhûäng hònh thûác cuãa dõch thöng baáo taâi liïåu (taåp chñ àiïån tûã) phuâ húåp; Tòm kiïëm, taãi liïåu múái coá thïí àêíy maånh triïín khai trong vaâ bao goái taâi liïåu; Gûãi túái caác chuã nhiïåm àïì thúâi gian túái bao göìm: dõch vuå phöí biïën taâi, chûúng trònh; Nhêån phaãn höìi vaâ tiïëp tuåc choån loåc thöng tin; danh muåc thöng baáo THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015 25
9. Nghiïn cûáu - Trao àöíi taâi liïåu múái; dõch vuå cung cêëp trang muåc nghiïn cûáu vaâ caác taác giaã. Caác chuyïn luåc; dõch vuå àiïím baáo. Hiïån nay, tûâng ngaânh nghiïn cûáu CNC laâ nhûäng lônh vûåc CSDL coá caác tiïån ñch keâm theo cho pheáp múái, chuyïn ngaânh sêu, vò vêåy, cêìn tñch cûåc ngûúâi sûã duång taåo thöng baáo taâi liïåu múái triïín khai dõch vuå naây nhùçm cung cêëp àêìy vïì qua mail, nhûng hïå thöëng chûa tñch húåp àuã nhêët nguöìn taâi liïåu múái, coá giaá trõ túái trïn caác CSDL coá taåi Cuåc Thöng tin ngûúâi sûã duång. KH&CN quöëc gia. Trong thúâi gian túái, cêìn - DV 5: Dõch vuå SMS xêy dûång hïå thöëng kyä thuêåt cho pheáp thûåc Cuäng nhû dõch vuå mailing list, dõch vuå hiïån dõch vuå mailing list àöëi vúái têët caã caác SMS àûúåc àïì xuêët nhùçm 2 muåc àñch: saãn phêím taåi Cuåc. thöng baáo taâi liïåu múái qua SMS vaâ dõch vuå - DV3: Dõch vuå thöng tin trûåc tuyïën trïn cung cêëp taâi liïåu àiïån tûã qua SMS. Trong thiïët bõ di àöång trûúâng húåp NDT tòm àûúåc taâi liïåu mònh Ngaây nay, phûúng thûác truy cêåp trûåc cêìn nhûng khöng thïí download toaân vùn vò tuyïën khöng chó àûúåc thûåc hiïån thöng qua chûa àùng kyá dõch vuå, hoå coá thïí gûãi tin caác maáy tñnh maâ khaái niïåm trûåc tuyïën luön nhùæn túái hïå thöëng cuãa Thû viïån vaâ hïå ài keâm vúái khaái niïåm di döång. Caác thiïët bõ thöëng seä gûãi tin nhùæn hoùåc gûãi taâi liïåu cho di àöång rêët phaát triïín vaâ àûúåc sûã duång phöí ngûúâi sûã duång [2,3]. biïën úã Viïåt Nam nhû: àiïån thoaåi thöng Kïët luêån minh, maáy tñnh baãng Àïí taåo àiïìu kiïån Chûúng trònh quöëc gia phaát triïín CNC coá thuêån lúåi cho caán böå nghiïn cûáu vaâ triïín vai troâ quan troång àöëi vúái viïåc phaát triïín khai, nhêët thiïët phaãi sûã duång caác cöng cuå di KH&CN, kinh tïë-xaä höåi cuãa àêët nûúác. Nêng àöång àïí truyïìn taãi dõch vuå. cao chêët lûúång SP-DV thöng tin KH&CN - DV4: Dõch vuå tòm nguöìn cung ûáng phuåc vuå cho hoaåt àöång nghiïn cûáu vaâ triïín Dõch vuå naây hûúáng àïën tòm taâi liïåu theo khai cuãa Chûúng trònh naây seä goáp phêìn hiïåu caác lônh vûåc chuã àïì khaác trïn toaân thïë giúái quaã vaâo cöng cuöåc cöng nghiïåp hoáa, hiïån tûâ caác nhaâ cung cêëp taâi liïåu khaác, caác cú súã àaåi hoáa trong giai àoaån höåi nhêåp quöëc tïë. Taâi liïåu tham khaão 1. Quyïët àõnh söë 2457/QÀ-TTg ngaây xuêët giaãi phaáp nêng cao hiïåu quaã dõch vuå thöng 31/12/2010 cuãa Thuã tûúáng Chñnh phuã vïì viïåc phï tin trûåc tuyïën taåi Thû viïån KH&CN quöëc gia phuåc duyïåt Chûúng trònh quöëc gia phaát triïín CNC àïën vuå nghiïn cûáu vaâ àaâo taåo. Baáo caáo Àïì taâi nghiïn nùm 2020 cûáu cêpë böå. Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia. Haâ 2. Cao Minh Kiïím (2014). Baáo caáo chuyïn Nöåi. 214 tr. àïì: Nghiïn cûáu nöåi dung cú baãn cuãa dõch vuå 4. Vuä Anh Tuêën (2014). Nghiïn cûáu cú súã thöng tin trûåc tuyïën phuåc vuå nghiïn cûáu lyá luêån vaâ thûåc tiïîn phaát triïín thõ trûúâng thöng vaâ àaâo taåo.-Haâ Nöåi: Cuåc Thöng tin KH&CN tin KH&CN Viïåt Nam. Baáo caáo Àïì taâi nghiïn quöëc gia. cûáu cêëp böå. Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia. Haâ 3. Trêìn Thõ Haãi Yïën (2014). Nghiïn cûáu àïì Nöåi. 200tr. (Ngaây Toâa soaån nhêån àûúåc baâi: 06-10-2014; Ngaây phaãn biïån àaánh giaá: 14-12-2014; Ngaây chêëp nhêån àùng: 08-02-2015). 26 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015