Những bài thuốc trị bệnh bằng trái cây

Nội dung text: Những bài thuốc trị bệnh bằng trái cây

1. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 1 MUÅC LUÅC PHÊÌN 1 ÀÙÅC TÑNH VAÂ CAÁCH SÛÃ DUÅNG TRAÁI CÊY CHÛÄA BÏÅNH 8 Quaã lï - chuyïån xûa vaâ nay 8 Caác baâi thuöëc duâng quaã lï 9 Baâi thuöëc hay chûäa bïånh bùçng chuöëi tiïu 9 Möåt söë baâi thuöëc duâng chuöëi tiïu 10 Quyát: Tûâ quaã àïën laá àïìu laâ võ thuöëc hay 11 Caác baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng quyát 12 Bñ mêåt chûäa bïånh cuãa quaã dûáa 13 Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng dûáa 13 Dûa hêëu - chuáa tïí cuãa caác loaâi dûa trong muâa heâ 14 Nhûäng baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng dûa hêëu 15 Quaã vaãi 15 Caác baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng quaã vaãi: 16 Quaã traám chua 16 Nhiïìu baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng traám: 17 Taác duång chûäa bïånh cuãa anh àaâo 17 Caác phûúng thuöëc chûäa bïånh bùçng anh àaâo: 18 Thaão mai: ñch thoå kiïån võ 18 Caác baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng thaão mai: 19 Quaã dûâa böí tim, lúåi tiïíu 20 Caác baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng dûâa: 20 Quaã quêët: Laâm dïî tiïu, tan àúâm 21 Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng quêët: 21 Mña: Thang thuöëc phuåc maåch trong thiïn nhiïn 22 Caác baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng mña: 22
2. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 2 Quãa àaâo trûúâng thoå 23 Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng àaâo: 24 Quaã ngên haånh chûäa ho hen, àaái soán 25 Möåt söë baâi thuöëc duâng ngên haånh: 26 Quãa dêu dûúäng huyïët an thêìn 26 Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng dêu: 27 Cuã êëu thanh nhiïåt, kiïån tyâ 28 Möåt söë baâi thuöëc duâng cuã êëu: 29 Long nhaän böí huyïët, ñch trñ 29 Möåt söë baâi thuöëc duâng long nhaän 30 Àu àuã chûäa àau daå daây 31 Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng àu àuã: 32 Quaã nho - viïn ngoåc trong suöët 33 Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng nho 33 Giaá trõ chûäa bïånh cuãa bûúãi 34 Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng bûúãi 34 Taáo taâu böí huyïët, kiïån tyâ 35 Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng àaåi taáo 36 Quaã höìng böí hû, cêìm maáu 36 Caác baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng höìng 37 Chanh - traái cêy laâm àeåp 38 Möåt söë baâi thuöëc duâng chanh 39 Quaã cau giaáng khñ, trõ giun 39 Caác baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng cau 40 Sung, vaã: Lúåi hêìu hoång, böí daå daây, chûäa kiïët lyå 41 Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng sung, vaã: 41 Maä thêìy giaãi nhiïåt, lúåi tiïu hoáa 42 Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng maä thêìy 42 Haånh nhên trõ ho hen, nhuêån traâng, thöng àaåi tiïån 43
3. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 3 Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng haånh nhên 44 Quaã phêåt thuã - võ thuöëc nhiïìu taác duång 44 Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng phêåt thuã 45 Quaã mú sinh tên dõch, giaãi khaát 46 Caác baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng mú 47 Quaã mêån sinh tên dõch, tiïu thûác ùn 48 Caác baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng mêån 49 CHÛÄA BÏÅNH NÖÅI KHOA 50 Chûäa ho 50 Cao huyïët aáp 52 Bïånh viïm gan virus, viïm gan vaâng da (hoaâng àaãn), xú gan 53 Àau buång 56 Tiïu chaãy 57 Nön mûãa 58 Nêëc 59 Söët reát 60 Kiïët lyå 62 Bïånh súãi 63 Viïm naäo Nhêåt Baãn B 65 Àau dêy thêìn kinh, àau ngûåc 65 Bïånh tim maåch 66 Ho khaåc ra maáu 68 Viïm phöíi 69 Lao phöíi 70 Viïm phïë quaãn 72 Hen 74 Chûäa caãm maåo, caãm cuám 75 Chûäa caãm nùæng, caãm noáng 76 Àêìy buång, khoá tiïu 76
4. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 4 Viïm daå daây, ruöåt cêëp tñnh 78 Viïm loeát àûúâng ruöåt, nön ra maáu 79 Taáo boán 80 Vaáng àêìu choáng mùåt 81 Phong thêëp, viïm khúáp, daång phong thêëp 81 Nhûác àêìu, àau nûãa àêìu 82 Truáng phong 83 Truáng phong 84 Ra möì höi tröåm, nhiïìu möì höi 85 Bïånh àûúâng tiïët niïåu 86 Thiïëu maáu 88 Bïånh àaái thaáo àûúâng 89 Tuyïën giaáp traång sûng to 90 Ngöå àöåc thûác ùn 90 Bïånh kyá sinh truâng 91 BÏÅNH NHI KHOA 93 Viïm röën 93 Vaâng da 93 Viïm niïm maåc miïång lûúäi 93 Cam tñch 93 Nön 94 Coâi xûúng 94 Söët phaát ban 95 Baåi liïåt 95 BÏÅNH PHUÅ KHOA 98 Kinh nguyïåt khöng àïìu, àau buång kinh 98 Buöìn nön khi coá thai 99 Sêíy thai nhiïìu lêìn vaâ möåt söë bïånh liïn quan. 100 Vö sinh 102
5. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 5 Viïm tuyïën sûäa cêëp tñnh 103 Viïm êm àaåo 103 Khñ hû 104 Viïm cöí tûã cung 104 Bùng huyïët 104 Sa daå con 105 Laånh êm höå 105 BÏÅNH DA LIÏÎU 106 Gheã lúã, lïn àinh, muån nhoåt 106 U cuåc dûúái da 107 Ra nhiïìu möì höi 108 Mêín da daång thêëp 108 Viïm da do thêìn kinh 109 Viïm da do dõ ûáng: 109 Neã da do laånh 110 Chên tay nûát neã 110 Nêëm, hùæc laâo 111 Nöíi mïì àay 112 Muån nûúác thaânh maãng 112 Trûáng caá 112 Taân nhang 113 BÏÅNH VÏÌ RÙNG MIÏÅNG 114 Àau rùng 114 Viïm loeát xoang miïång 114 Lúã meáp 115 Höi miïång 115 Chaãy maáu chên rùng 115 Loãng chên rùng 115
6. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 6 BÏÅNH MÙÆT 117 Àau mùæt höåt viïm têëy 117 Viïm mñ mùæt 117 Maâng möång mùæt 117 Chaãy nûúác mùæt 118 Viïm kïët maåc cêëp tñnh 118 Quaáng gaâ 118 Nhaän aáp tùng 118 BÏÅNH TAI MUÄI HOÅNG 119 Viïm tai giûäa cêëp tñnh 119 Viïm muäi 119 Chaãy maáu cam 120 Viïm amiàan 120 Viïm hoång 121 Khaãn tiïëng 123 BÏÅNH UNG THÛ 124 Baâi thuöëc chûäa khöëi u thöng duång 124 Baâi thuöëc böí trúå khi chûäa trõ khöëi u bùçng hoáa chêët hoùåc chiïëu tia cö ban 124 Khöëi u daå daây 125 Ung thû vuá 125 Ung thû thûåc quaãn 126 Ung thû da 126 Ung thû gan 126 Ung thû phöíi 127 Ung thû baâng quang 127 Ung thû voâm hoång 127 Viïm tuái mêåt, soãi mêåt, soãi àûúâng tiïët niïåu 127
7. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 7 Haåch cöí lim-pha 128 Sa nang 128 Trô nöåi, trô ngoaåi 129 Boãng 130 Chêën thûúng 130 Àau lûng vaâ tûá chi 132 Dûúäng da 134 Laâm àeåp toác 135
8. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 8 PHÊÌN 1 ÀÙÅC TÑNH VAÂ CAÁCH SÛÃ DUÅNG TRAÁI CÊY CHÛÄA BÏÅNH Quaã lï - chuyïån xûa vaâ nay Chuyïån xûa kïí laåi rùçng: Vua Àûúâng Huyïìn Töng tûâng bõ ho nhiïìu àúâm, khoá chõu trong löìng ngûåc, hoång khö, miïång khaát, gioång khaãn àùåc, thêìy thuöëc trong cung chûäa maäi khöng khoãi. Nhaâ vua giêån lùæm, ra lïånh cho ngûå y trong baãy ngaây phaãi chûäa khoãi, nïëu khöng seä nghiïm trõ. Caác thêìy thuöëc trong cung ùn nguã khöng yïn, thêëp thoãm chúâ ngaây mêët àêìu. Möåt ngûå y giaâ lo súå sinh öëm, nùçm liïåt giûúâng. Hoåc troâ àem lï àïën thùm thêìy. Khi biïët lyá do thêìy ngaä bïånh, anh hoåc troâ phêîn uêët àõnh àêìu àöåc Àûúâng Huyïìn Töng, beân baão vúå thêìy thaái vuån lï, nêëu kyä thaânh cao, coân mònh ài mua thuöëc àöåc àõnh àem vïì tröån vaâo àïí haåi vua. Khi mua àûúåc thuöëc àöåc trúã vïì thò khöng thêëy vúå thêìy vaâ moán cao lï àêu. Thò ra baâ vúå àúåi lêu söët ruöåt, sai con àem luön vaâo cung. Naâo ngúâ nhaâ vua ùn moán naây xong, bïånh laåi khoãi ngay. Vua vui mûâng troång thûúãng cho hai thêìy troâ ngûå y giaâ. Taác duång trõ ho, tiïu àúâm cuãa lï xûa nay àaä àûúåc thûâa nhêån. Viïåc ùn lï giuáp nhuêån phöíi, giaáng hoãa, sinh tên dõch, dûúäng huyïët, chûäa khaãn tiïëng, nhuêån traâng, chûäa nhoåt, giaä rûúåu vúái hiïåu quaã khaá cao. Theo phên tñch khoa hoåc, quaã lï chûáa protein, lipid, cenlulose, canxi, phöët pho, sùæt, caroten, vitamin B1, B2, C, àûúâng gluco, axñt acetic Viïåc ùn lï thûúâng xuyïn coá taác duång töët trong àiïìu trõ bïånh cao huyïët aáp, tim maåch (dêîn túái vaáng àêìu hoa mùæt, tim àêåp loaån nhõp, uâ tai), lao phöíi, viïm phïë quaãn cêëp tñnh. Haâm lûúång vitamin, àûúâng khaá phong phuá trong quaã lï coá taác duång baão vïå gan, dûúäng gan vaâ lúåi tiïu hoáa khaá töët. Do lï coá tñnh haân nïn ngûúâi bõ bïånh àau laånh buång, ài loãng khöng nïn duâng; khöng ùn lï bõ dêåp naát àïí traánh mùæc bïånh àûúâng ruöåt.
9. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 9 Caác baâi thuöëc duâng quaã lï: - Ho khan do phïë nhiïåt: Lï vaâi quaã boã haåt, giaä nhoã, cho àûúâng pheân vaâo trong, hêëp caách thuãy àïën khi tan àûúâng thò ùn; thuöëc coá taác duång thanh nhiïåt, giaãm ho. - Ho nhiïìu àúâm lêîn maáu: Lêëy 1,5 kg lï boã haåt, ninh thaânh cao, cho mêåt ong vúái lûúång vûâa phaãi vaâo tröån àïìu. Möîi lêìn lêëy ra 2- 3 thòa con hoâa nûúác söi uöëng. Thuöëc coá taác duång nhuêån phöíi, sinh tên dõch, tan àúâm. - ÚÅ húi: Lï 1 quaã, àinh hûúng 15 haåt, àem boã haåt lï, cho àinh hûúng vaâo trong, boåc 4-5 lêìn giêëy ûúát, om nhûâ àïí ùn. - Viïm khñ quaãn: Lï 2 quaã, böåt xuyïn böëi 10 gam, àûúâng pheân 30 gam. Boã haåt lï, cho böåt xuyïn böëi vaâ àûúâng pheân vaâo trong quaã lï, hêëp ùn ngaây 2 lêìn vaâo saáng súám vaâ töëi. - Àau mùæt sûng àoã: Ngêm hoaâng liïn vaâo nûúác lï eáp, nhoã vaâo mùæt ngaây vaâi lêìn. - Tiïu àúâm, thöng àaåi tiïån: Duâng nûúác lï, nûúác cuã êëu, nûúác rïî coã tranh, nûúác haåt maåch, nûúác ngoá sen khuêëy àïìu, uöëng nguöåi hoùåc àun noáng. - Chûäa höi miïång: Trûúác khi nguã ùn 2 quaã lï. - Treã em bõ phong nhiïåt, chaán ùn: Lï 3 quaã rûãa saåch, thaái miïëng, àöí 3 lñt nûúác, àun àïën khi caån coân 1 lñt, boã baä, àöí gaåo vaâo nêëu chaáo cho treã ùn. Baâi thuöëc hay chûäa bïånh bùçng chuöëi tiïu Chuöëi tiïu tûâng àûúåc mïånh danh laâ "quaã trñ tuïå". Theo truyïìn thuyïët, tïn goåi naây bùæt nguöìn tûâ viïåc Phêåt töí Thñch ca Mêìu ni sau khi ùn chuöëi tiïu chúåt bûâng saáng trñ tuïå. Theo möåt truyïìn thuyïët khaác, chuöëi tiïu coá nguöìn göëc tûâ ÊËn Àöå, caác hoåc giaã ÊËn Àöå thûúâng baân luêån caác vêën àïì triïët hoåc, y hoåc dûúái göëc chuöëi tiïu, àöìng thúâi lêëy loaåi quaã naây laâm thûác ùn duy nhêët. Vò vêåy, ngûúâi ta goåi chuöëi tiïu laâ: "Nguöìn trñ tuïå". Caác nhaâ y hoåc trong lõch sûã Trung Quöëc cho rùçng: Chuöëi tiïu tñnh haân, võ ngoåt, khöng àöåc, coá taác duång giaãm phiïìn khaát, nhuêån phöíi, nhuênå traâng, thöng huyïët maåch, böí tinh tuãy, duâng àïí chûäa caác chûáng bïånh taáo boán, khö khaát, say rûúåu, söët, viïm gan vaâng
10. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 10 da, sûng têëy Quaã tûúi, dêìu chuöëi, hoa chuöëi, laá chuöëi, cuã chuöëi àïìu coá thïí duâng laâm thuöëc. Y hoåc hiïån àaåi qua nghiïn cûáu àaä chûáng minh rùçng: Chuöëi tiïu giaâu chêët dinh dûúäng, chûáa nhiïìu protein, lipid, àûúâng, cenlulose, kali, canxi, sùæt, phöët pho, caác vitamin A, B, C, E Chuöëi tiïu ñt natri, khöng coá cholesterol, nhiïåt lûúång thêëp hún caác loaâi hoa quaã noái chung, ùn thûúâng xuyïn cuäng khöng gêy beáo phò. Möåt nhaâ dinh dûúäng hoåc ngûúâi Àûác coân phaát hiïån, chuöëi tiïu coá taác duång àiïìu trõ nhêët àõnh àöëi vúái caác bïånh vïì têm thêìn nhû dïî kñch àöång, trêìm uêët , gêy têm lyá vui veã, yïn têm, thêåm chñ giaãm nheå nöîi àau khöí, àiïìu tiïët traång thaái tinh thêìn. ÚÃ Myä, qua nghiïn cûáu thûåc nghiïåm, caác nhaâ khoa hoåc nhêån thêëy, nïëu möîi ngaây ùn 1-2 quaã chuöëi tiïu àïìu àùån, coá thïí giaãm búát caác triïåu chûáng tai biïën maåch maáu naäo (truáng phong), cao huyïët aáp do chuöëi coá haâm lûúång kali cao. Ngûúâi Anh coân phaát hiïån chuöëi tiïu xanh coá taác duång phoâng vaâ chûäa bïånh loeát daå daây roä rïåt. Voã chuöëi tiïu coá taác duång trõ nêëm, vi khuêín; àem sùæc voã chuöëi lêëy nûúác rûãa coá thïí trõ hùæc laâo, viïm ngûáa da. Hoa chuöëi tiïu àem àöët lêëy tro toaân tñnh, taán böåt, hoâa nûúác muöëi coá thïí trõ àûúåc bïånh àau daå daây. Laá chuöëi tiïu giaä, tröån nûúác gûâng àùæp vaâo chöî sûng do nhiïîm truâng, coá cöng hiïåu tiïu viïm, giaãm àau. Dêìu chuöëi coá taác duång chûäa phong nhiïåt, phiïìn khaát, böi chûäa vïët boãng da. Viïåc chaãi àêìu bùçng dêìu chuöëi giuáp chûäa chûáng toác khö vaâng, laâm àen toác. Viïåc ùn chuöëi quaã thûúâng xuyïn coá taác duång haå huyïët aáp, rêët húåp vúái ngûúâi bõ mùæc bïånh cao huyïët aáp, trô chaãy maáu, taáo boán. Cuã chuöëi chûáa chêët phenol. Nûúác cuã chuöëi coá taác duång nhanh choáng haå söët àöëi vúái ngûúâi mùæc bïånh "viïm naäo B" bõ söët cao, chûäa muån nhoåt. Chuöëi tiïu tñnh haân cho nïn ngûúâi bõ bïånh tyâ võ hû haân, tiïu chaãy khöng nïn ùn nhiïìu. Möåt söë baâi thuöëc duâng chuöëi tiïu: - Cao huyïët aáp: Ngaây ùn 3 lêìn, möîi lêìn 1-2 quaã, liïìn trong 2 thaáng.
11. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 11 - Loeát daå daây: Chuöëi xanh sêëy khö, taán thaânh böåt, ngaây uöëng 3 lêìn, möîi lêìn 6 gam. - Ngûáa da: Sùæc voã chuöëi lêëy nûúác rûãa. - Boãng da: Duâng dêìu chuöëi böi, ngaây 1-3 lêìn. - Taáo boán: Quaã chuöëi 250 gam, ùn trûúác khi nguã. - Muån nhoåt: Laá chuöëi tiïu tûúi giaä naát, vùæt lêëy nûúác böi. - Nûát neã da chên tay: Chuöëi tiïu 1 quaã, chuöëi nhûâ caâng töët, sêëy noáng. Möîi buöíi töëi rûãa tay chên bùçng nûúác êëm, xoa chuöëi vaâo chöî àau, duâng liïn tuåc seä khoãi. Quyát: Tûâ quaã àïën laá àïìu laâ võ thuöëc hay Quaã quyát tröng rêët àeåp mùæt, vûâa laâ loaåi quaã ngon vûâa laâ võ thuöëc quyá. Muái quyát ùn ngoåt thúm, giaâu chêët böí. Cöí nhên tûâng goåi quyát laâ "ngoåc maâu vaâng", tûâng coá nhiïìu baâi thú, baâi vùn noái vïì quyát. Theo tiïëng Haán, quyát àöìng êm vúái "caát" coá nghôa laâ may mùæn vaâ àoaân tuå. ÚÃ nhiïìu àõa phûúng Trung Quöëc, trong àïm tên hön, cö dêu chuá rïí tuåc ùn quyát vúái yá nghôa mong súám sinh ra quyá tûã. Vïì y hoåc, tûâ muái quyát àïën voã quyát, haåt quyát, xú, muái, laá quyát àïìu laâ nhûäng võ thuöëc nöíi tiïëng. Voã quyát trong àöng y goåi laâ trêìn bò, tûác voã cuä, do khi duâng laâm thuöëc thò töët nhêët laâ duâng úã daång khö cuä, caâng àïí lêu caâng töët. Trêìn bò tñnh êëm, coá taác duång kiïån võ (khoãe daå daây), long àúâm, trõ ho, trõ phong, lúåi tiïíu, chûäa úå húi, àau thûúång võ. Qua nghiïn cûáu, y hoåc hiïån àaåi àaä chûáng minh trong voã quyát coá tinh dêìu thúm gluccoxit orange, aldehit lemon, axit beáo , coá taác duång hûng phêën tim, ûác chïë vêån àöång cuãa daå daây, ruöåt vaâ tûã cung Glucoxit orange coá taác duång giöëng vitamin P, laâm giaãm àöå gioân cuãa mao maåch maáu, phoâng xuêët huyïët. Voã quyát coân laâ võ thuöëc töët àiïìu trõ cao huyïët aáp, nhöìi maáu cú tim, àùåc biïåt laâ coá cöng hiïåu àöëi vúái caác chûáng bïånh tyâ võ khñ trïå, chûúáng buång, röëi loaån tiïu hoáa, keám ùn, buöìn nön, ho nhiïìu àúâm, khoá chõu trong löìng ngûåc Muái quyát coá caác thaânh phêìn dinh dûúäng khöng thïí thiïëu àûúåc àöëi vúái sûác khoãe, bao göìm àûúâng, protein, lipid, vitamin, axit hûäu cú, chêët khoaáng Ngûúâi bõ cao huyïët aáp, bïånh maåch vaânh,
12. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 12 àau daå daây, suy dinh dûúäng, cú thïí suy nhûúåc sau khi öëm ùn quyát rêët coá lúåi. Xú quyát võ àùæng, tñnh bònh, coá vitamin P, giuáp phoâng chûäa cao huyïët aáp, rêët coá ñch àöëi vúái ngûúâi cao tuöíi. Noá cuäng coá taác duång àiïìu hoâa khñ, tan àúâm, thöng laåc, thöng kinh, thûúâng duâng trõ caác chûáng khñ trïå kinh laåc, ho tûác ngûåc, ho ra maáu Haåt quyát võ àùæng, tñnh bònh, coá cöng hiïåu àiïìu hoâa khñ, giaãm àau, tan u cuåc, thûúâng duâng chûäa sa nang, sûng àau tinh hoaân, àau lûng, viïm tuyïën sûäa, ung thû vuá giai àoaån àêìu Laá quyát võ àùæng, tñnh bònh, coá taác duång trúå gan, haânh khñ, tiïu thuäng, tan u cuåc, duâng chûäa caác chûáng àau maång sûúân, sa nang, àau vuá, u cucå úã vuá. Voã quyát xanh tñnh êëm, võ àùæng, cay, coá taác duång trúå can, phaá khñ, tan u cuåc, tiïu tñch trïå, duâng chûäa caác chûáng àau chûúáng maång sûúân, sa nang, cûúng vuá, u cuåc vuá, àau daå daây, ùn khoá tiïu, söët reát lêu ngaây thaânh baáng buång. Quyát chùèng nhûäng àeåp mùæt, muâi thúm, coá thïí duâng laâm cêy caãnh maâ ùn quaã laåi ngon, böí. Moåi böå phêån cuãa cêy quyát àïìu coá thïí duâng laâm thuöëc chûäa bïånh, böìi böí sûác khoãe; quaã àoáng höåp, laâm mûát, voã sêëy khö chûng cêët thaânh tinh dêìu àïìu àûúåc. Caác baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng quyát: - Chûäa caãm maåo: Voã quyát tûúi 30 gam, phoâng phong 15 gam, àöí 3 cöëc nûúác, sùæc lêëy 2 cöëc, hoâa àûúâng trùæng uöëng luác noáng 1 cöëc, sau nûãa giúâ hêm noáng uöëng tiïëp 1 cöëc coân laåi. - Chûäa nön mûãa: Voã quyát 10 gam, laá tyâ baâ 15 gam, boåc vaãi, sùæc nûúác uöëng. - Viïm tuyïën sûäa: Haåt quyát tûúi 30 gam, cho ñt rûúåu, rang khö, àöí nûúác sùæc uöëng. - Ho nhiïìu àúâm: Caát höìng (möåt loaåi voã quyát chïë) 10 gam, böåt xuyïn böëi 3 gam, laá tyâ baâ chïë 15 gam, sùæc uöëng. - Sa nang, sûng tinh hoaân: Haåt quyát, tiïíu höìi hûúng lûúång bùçng nhau, rang vaâng, taán böåt, möîi ngaây uöëng 3-6 gam vúái rûúuå êëm. - Àau laånh buång: Trêìn bò 6 gam, ö dûúåc 3 gam, gûâng 3 gam, sùæc uöëng.
13. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 13 - Keám ùn: Trêìn bò 6 gam, tiïu tam tiïn 6 gam, kï nöåi kim (maâng mïì gaâ) 6 gam, sùæc uöëng. - Àau chûúáng maång sûúân: Xú quyát (caát laåc) 10 gam, voã quyát xanh 10 gam, hûúng phuå 10 gam, sùæc uöëng. Bñ mêåt chûäa bïånh cuãa quaã dûáa Quaã dûáa coá nhiïìu nûúác, võ ngoåt pha chua rêët ngon, muâi thúm àùåc biïåt, laâ möåt trong caác thûá hoa quaã tûúi àûúåc nhiïìu ngûúâi ûa chuöång. Àöng y phên loaåi dûáa thuöåc võ ngoåt chaát, tñnh bònh, coá taác duång giaãi khaát noáng, lúåi tiïu hoáa, ngûâng taã. Men dûáa giuáp daå daây phên giaãi protein, laâm thûác ùn dïî tiïu. Sau khi ùn nhiïìu thõt, múä, ùn dûáa rêët coá lúåi. Ngoaâi ra, chêët àûúâng, muöëi vaâ men trong dûáa coân coá taác duång lúåi tiïíu, chûäa viïm thêån, cao huyïët aáp, phuâ thuäng. Àöëi vúái bïånh viïm phïë quaãn, ho, noá cuäng coá taác duång àiïìu trõ höî trúå. Tuy nhiïn, coá möåt sö ë ngûúâi sau khi ùn dûáa xuêët hiïån dõ ûáng "ngöå àöåc dûáa": Thûúâng sau 15 phuát hoùåc 1 giúâ, bïånh nhên thêëy àau buång, buöìn nön, ài loãng, àöìng thúâi coá caác biïíu hiïån mêîn caãm nhû àau àêìu, choáng mùåt, mêín àoã da, ngûáa toaân thên, tay chên vaâ lûúäi cûáng àúâ, nghiïm troång hún coá thïí ngêët àöåt ngöåt. Do àoá, nhûäng ngûúâi bõ dõ ûáng dûáa khöng àûúåc ùn. Trûúác khi ùn, coá thïí laâm cho möåt phêìn axñt hûäu cú bõ phên giaãi trong nûúác muöëi, laâm giaãm nguy cú ngöå àöåc dûáa. Dûáa sau khi xaát muöëi ùn àêåm àaâ, ngoåt ngaâo hún. Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng dûáa: - Viïm ruöåt, tiïu chaãy: Laá dûáa 30 gam sùæc uöëng. - Caãm noáng phiïìn khaát: 1 quaã dûáa giaä naát lêëy nûúác, hoâa nûúác söi àïí nguöåi uöëng. - Viïm thêån: Dûáa quaã 60 gam, rïî coã tranh tûúi 30 gam, sùæc uöëng thay nûúác cheâ. - Röëi loaån tiïu hoáa: Dûáa 1 quaã, quyát 2 quaã, eáp lêëy nûúác uöëng. - Viïm phïë quaãn: Dûáa quaã 120 gam, mêåt ong 30 gam, laá tyâ baâ 30 gam, sùæc uöëng.
14. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 14 Dûa hêëu - chuáa tïí cuãa caác loaâi dûa trong muâa heâ Dûa hêëu vöën coá quï hûúng úã chêu Phi. Do giöëng dûa naây àûúåc àûa sang Trung Quöëc tûâ phña Têy Vûåc nïn ngûúâi Trung Quöëc goåi laâ "dûa Têy". Dûa hêëu ngoåt, nhiïìu nûúác, maát böí, àûúåc coi laâ thûá quaã giaãi khaát quyá giaá. Tûâ thõt quaã àïën cuâi voã àïìu coá taác duång phoâng bïånh chûäa bïånh. Dên gian àaä coá cêu "Ngaây heâ ùn 3 miïëng dûa hêëu, thuöëc thang caác loaåi khöng cêìn túái". Möåt nhaâ y hoåc nöíi tiïëng àúâi Thanh tûâng viïët trong cuöëc "Tuây tûác cû êím thûåc phöí" (thûåc àún ùn uöëng theo tônh dûúäng nghó ngúi): "Dûa hêëu ngoåt laånh, giaä rûúåu, chûäa viïm hêìu hoång, lúã miïång, trõ àöåc nhiïåt ". Co á thïí thêëy taác duång chûäa bïånh nhêët àõnh cuãa dûa hêëu àöëi vúái caác chûáng phïë nhiïåt, võ nhiïåt, caãm noáng, söët cao, têm phiïìn miïång khaát, sûng hêìu hoång, viïm niïm maåc miïång, ài tiïíu nûúác àoã, viïm thêån phuâ thuäng, say rûúåu Y hoåc hiïån àaåi qua nghiïn cûáu àaä chûáng minh rùçng chêët àûúâng, muöëi, axit hûäu cú trong dûa hêëu coá taác duång chûäa trõ viïm thêån vaâ laâm haå huyïët aáp; vò lûúång àûúâng thñch húåp laâm lúåi tiïíu, lûúång muöëi kali laâm tiïu viïm úã thêån, chêët men trong dûa hêëu coá khaã nùng chuyïín hoáa protein khöng hoâa tan thaânh protein hoâa tan, tùng cûúâng dinh dûúäng cho bïånh nhên viïm thêån; loaåi àûúâng töíng húåp trong dûa hêëu coân coá taác duång haå huyïët aáp. Voã dûa hêëu võ ngoåt tñnh haân, coá taác duång thanh nhiïåt, giaãi àöåc, giaáng hoãa, trûâ phiïìn, chûäa thêëp, lúåi tiïíu tiïån. Vaâo muâa thu, khñ hêåu hanh khö, dïî viïm hoång vaâ lúã miïång lûúäi, viïåc ùn dûa hêëu cuäng coá cöng hiïåu nhêët àõnh. Viïåc pha chïë dûa hêëu thaânh daång kem duâng ngoaâi da coá thïí chûäa viïm sûng hoång, lúã meáp rêët töët. Ngoaâi ra, haåt dûa hêëu coá cöng hiïåu laâm maát phöíi, tan àúâm, nhuêån traâng, lúåi tiïu hoáa. Rïî vaâ laá dûa hêëu vaâo muâa heâ chûäa àûúåc bïånh tiïu chaãy, kiïët lyå. Tuy dûa hêëu laâ thûá giaãi khaát töët nhûng khöng nïn ùn quaá nhiïìu trong möåt lêìn, nhêët laâ àöëi vúái nhûäng ngûúâi tò võ hû haân.
15. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 15 Nhûäng baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng dûa hêëu: - Viïm thêån: Voã dûa hêëu, rïî coã tranh möîi thûá 60 gam, sùæc uöëng. - Phuâ thuäng: Voã dûa hêëu, voã bñ àao, àêåu àoã, phuåc linh, möîi loaåi 30 gam, sùæc uöëng. - Cao huyïët aáp: Voã dûa hêëu 30 gam, voã bñ àao 30 gam, ngûu têët 15 gam, sùæc uöëng. - Caãm noáng: Nûúác eáp dûa hêëu möåt cöëc to, uöëng vaâi lêìn. - Àau hoång: Xõt kem dûa hêëu vaâo chöî hoång àau. - Giaãi rûúåu: Nûúác eáp dûa hêëu möåt cöëc to, uöëng vaâi lêìn. - Àaái thaáo àûúâng: Voã dûa hêëu 60 gam, cêíu kyã tûã 15 gam, thiïn hoa phiïën 12 gam, ö mai 10 gam, sùæc uöëng. - Kiïët lyå ra maáu: Nûúác eáp dûa hêëu 1 cöëc, hoâa àûúâng àoã, ngaây uöëng 3 lêìn. - Lú ã loeát miïång: Duâng kem dûa hêëu böi. - Chûäa boãng: Voã dûa hêëu sêëy khö, taán thaânh böåt, tröån dêìu vûâng böi. Quaã vaãi Dûúng Quyá Phi laâ möåt tuyïåt thïë myä nhên trong lõch sûã Trung Quöëc. Sûå nöíi tiïëng vïì sùæc àeåp coá möëi liïn quan nhêët àõnh àïën súã thñch ùn vaãi cuãa naâng. Quaã vaãi voã àoã höìng, cuâi trùæng maâu sûäa noän naâ, moång nûúác, àûa vaâo miïång àaä tan, ngoåt ngaâo thúm tho, laâm sao maâ Dûúng Quyá Phi khöng thñch. Àûúâng Minh Hoaâng muöën laâm vui loâng naâng, àaä bùæt àûa vaãi tûâ phûúng Nam xa xöi mêëy ngaân dùåm túái Traâng An. Ngûåa chúã vaãi phaãi thay nhau phi nhanh suöët ngaây àïm, chïët khöng biïët bao nhiïu con. Nhiïìu nhaâ thú àûúng thúâi nhû Àöî Phuã, Àöî Muåc àaä saáng taác nhûäng vêìn thú àa ã kñch viïåc laâm trïn cuãa Àûúâng Minh Hoaâng. Song sûå kiïån trïn cuäng chûáng toã giaá trõ cao quyá cuãa quaã vaãi. Danh y àúâi Minh laâ Lyá Thúâi Trên àaä viïët trong "Baãn thaão cûúng muåc": "Viïåc thûúâng xuyïn ùn vaãi seä giuáp böí naäo, khoãe ngûúâi, chûäa àûúåc bïånh traâng nhaåc, ung ngoåt, khai võ lúåi tò. Cuâi vaãi khö böí nguyïn khñ, laâ loaåi thuöëc böí cho phuå nûä vaâ ngûúâi giaâ yïëu".
16. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 16 Danh y Vûúng Thïë Huâng àúâi Thanh thò noái: "Vaãi tñnh êëm, võ ngoåt, muâi thúm, thöng thêìn ñch trñ, tùng tinh tuãy, thïm huyïët dõch, chûäa höi miïång, giaãm àau, böí têm, dûúäng can huyïët, quaã àeåp, ùn tûúi caâng töët". Qua àoá, coá thïí thêëy vaãi laâ thûá quaã coá giaá trõ böí hû, laâm àeåp, nhuêån da, keáo daâi tuöíi thoå. Y hoåc hiïån àaåi àaä phên tñch thêëy vaãi coá thaânh phêìn dinh dûúäng göìm protein, lipid, caác vitamin B1, B2, C, axñt hûäu cú, àûúâng gluco, xarcaro, canxi, phöët pho, sùæt Cuâi, haåt, voã quaã vaãi àïìu laâ võ thuöëc. Vaãi coá taác duång àiïìu trõ àöëi vúái caác bïånh thiïëu maáu, tim àêåp loaån nhõp, mêët nguã, miïång khö khaát, hen, traâng nhaåc, treã con lïn àêåu Haåt vaãi coá thïí chûäa sa nang, can khñ tñch tuå, àau daå daây Voã quaã vaãi chûäa bùng huyïët úã phuå nûä. Quaã vaãi ùn tûúi, ùn khö, duâng laâm thuöëc àïìu töët. Tuy nhiïn, khöng nïn ùn nhiïìu trong möåt lêìn. Ùn nhiïìu vaãi möåt luác coá thïí gêy noáng, laâm röëi loaån chuyïín hoáa àûúâng trong cú thïí, taåo thaânh "dõ ûáng ùn vaãi" (tûác haå huyïët àûúâng). Ngûúâi bõ nheå thò thêëy buöìn nön, ra möì höi, miïång khö khaát, mïåt moãi; bõ nùång thò nhûác àêìu, mï man. Caác chaáu nhoã caâng khöng nïn ùn nhiïìu vaãi möåt luác. Caác baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng quaã vaãi: - Thiïëu maáu: Cuâi vaãi khö, taáo taâu möîi loaåi 10 quaã, sùæc uöëng. - Traâng nhaåc: Cuâi vaãi khö 10 quaã, rau cêu 30 gam, sùæc vúái nûúác, pha rûúåu uöëng. - Sa nang: Haåt vaãi, haåt quyát, tiïíu höìi hûúng, diïn höì saách möîi loaåi 9 gam, sùæc uöëng. - Treã em àaái soán: Möîi ngaây cho ùn 12 quaã vaãi khö. - Súãi khöng moåc: Cuâi vaãi 10 quaã sùæc uöëng. - Tiïu chaãy: Voã quaã vaãi, ö mai, öíi möîi loaåi 10 gam, sùæc uöëng. - Di tinh: Voã quaã vaãi, nguä võ tûã, kim anh tûã möîi loaåi 10 gam, sùæc uöëng. Quaã traám chua Traám chua coá cuâi cûáng, múái ùn vaâo coá võ chua chaát, nhai lêu múái thêëy thúm miïång, ùn röìi coân dû võ.
17. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 17 Cuâi vaâ nhên haåt traám àïìu coá thïí duâng laâm thuöëc. Cuâi coá nhûäng chêët dinh dûúäng nhû protein, lipid, àûúâng, vitamin C, canxi, phöët pho, sùæt Nhên haåt chûáa nhiïìu lipid, coá thïí eáp thaânh dêìu. Traám võ chua, ngoåt, tñnh êëm, coá cöng hiïåu thanh nhiïåt, giaãi àöåc, lúåi hêìu, tan àúâm, sinh tên dõch, chûäa khö khaát, khai võ, giaáng khñ, trûâ phiïìn, tónh rûúåu. Trong cuöën "Baãn thaão cûúng muåc" coá ghi: Traám laâ thûá quaã "sinh tên dõch, giaãm phiïìn khaát, trõ àau àêìu, àau hoång; nhai nuöët lêëy nûúác coá thïí giaãm ngöå àöåc, dõ ûáng do ùn cua caá. Nhiïìu baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng traám: - Viïm hoång: Cuâi traám xanh 60 gam, ninh kyä thaânh nûúác saánh àùåc, thïm 30 gam pheân chua, nêëu thaânh daång cao. Ngaây duâng 9 gam, chia 3 lêìn. - Bïånh hoaåi huyïët: Traám tûúi 30 quaã sùæc uöëng ngaây 1 thang, duâng liïìn trong vaâi tuêìn. - Neã da do laånh: Haåt traám àöët thaânh tro, tröån múái múä lúån böi. - Kiïët lyå ra maáu: Traám vaâ ö mai lûúång bùçng nhau àöët thaânh tro, möîi ngaây 9 gam, uöëng bùçng nûúác cúm. - Nûát möi, lúã meáp: Traám xanh sao, taán böåt, tröån múä lúån àïí böi. - Hoác xûúng caá: Haåt traám non nghiïìn naát, ngêåm nuöët dêìn. - Ngöå àöåc do ùn caá: Traám xanh 30 gam sùæc uöëng. - Treã em bõ súãi: Cuâi traám xanh 30 gam sùæc uöëng. Taác duång chûäa bïånh cuãa anh àaâo Anh àaâo quaã troân vaâ àoã nhû viïn ngoåc, trong suöët, long lanh, võ ngoåt. Cêy anh àaâo thuöåc hoå tûúâng vi, hoa núã vaâo thaáng 3, 4, sang thaáng 5 quaã chñn. Quaã anh àaâo võ ngoåt, tñnh êëm, àûúåc caác nhaâ y hoåc tûâ xûa coi troång. Cuöën Àiïìn Nam baãn thaão viïët "Anh àaâo chûäa moåi chûáng bïånh hû, coá taác duång böí nguyïn khñ, nhuêån da toác, ngêm rûúåu uöëng chûäa bïånh liïåt nûãa ngûúâi, àau lûng, àau chên, tûá chi khoá cûã àöång do phong thêëp" Haåt anh àaâo tñnh êëm, coá cöng hiïåu giaãi àöåc, moåc súãi, ra möì höi, tiïu àúâm, tan nhoåt.
18. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 18 Laá anh àaâo võ ngoåt tñnh êëm, coá taác duång ön võ, kiïån tyâ, cêìm maáu, giaãi àöåc. Laá anh àaâo giaä naát chûäa àûúåc gheã lúã. Rïî cêy anh àaâo tñnh bònh, võ ngoåt, coá taác duång àiïìu hoâa khñ huyïët, chûäa àûúåc bïånh àau buång kinh, tùæc kinh do khñ huyïët khöng àiïìu hoâa úã phuå nûä. Noá coân coá taác duång têíy giun àuäa, saát truâng. Trong thaânh phêìn quaã anh àaâo coá nhiïìu chêët sùæt, cûá 500 gam quaã coá 300 gam sùæt, cao gêëp 20 lêìn so vúái quyát, taáo têy, lï. Àêy laâ thûá quaã chûáa nhiïìu sùæt nhêët. Ngoaâi ra, anh àaoâ coân chûáa vitamin A, B, C, rêët coá lúåi cho bïånh nhên thiïëu maáu do thiïëu sùæt. Anh àaâo tñnh êëm, noáng nïn ngûúâi bïånh tñnh nhiïåt kiïng duâng. Caác phûúng thuöëc chûäa bïånh bùçng anh àaâo: - Boãng: Quaã anh àaâo tûúi eáp lêëy nûúác, böi vaâo vïët boãng. - Sa nang: Haåt anh àaâo 60 gam rang vúái giêëm, taán böåt, möîi ngaây uöëng 15 gam bùçng nûúác àun söi. - Rùæn vaâ cön truâng cùæn: Laá anh àaâo giaä lêëy nûúác, möîi ngaây uöëng nûãa cheán vúái rûúåu, àùæp baä vaâo vïët thûúng. - Giun àuäa: Rïî anh àaâo 10 - 20 gam, sùæc uöëng. - Phoâng súãi: Haåt anh àaâo 30 haåt, giaä naát, haânh caã rïî 10 cuã, sùæc uöëng. Khi uöëng coá thïí tra thïm ñt àûúâng vûâa àuã. Möîi ngaây 2 lêìn. - Muån nhoåt: Haåt anh àaâo nghiïìn vúái giêëm, böi. - Àau laånh buång: Caânh anh àaâo àötë thaânh than, taán böåt, uöëng vúái rûúåu hêm noáng. Thaão mai: ñch thoå kiïån võ Thaão mai hònh daáng giöëng quaã tim gaâ, maâu àoã, cuâi mïìm, nhiïìu nûúác, chua ngoåt, khöng coá voã cuäng khöng coá haåt, mang muâi võ thúm ngon àùåc biïåt. Àêy laâ loaåi quaã tûúi giaâu chêët dinh dûúäng, àûúåc nhiïìu ngûúâi ûa chuöång. Theo phên tñch khoa hoåc, trong 100 gam thaão mai coá 1 gam protein, 0,6 gam lipid, 5,7 gam húåp chêët carbon, 1,1 mg sùæt, 0,01 mg caroten, 1,4 gam cenlulose, 0,6 gam chêët vöi, 32 mg canxi, 41
19. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 19 mg phöët pho, 0,3 mg axit hûäu cú, 35 gam vitamin C, caác loaåi àûúâng Haâm lûúång vitamin C trong thaão mai cao hún 10 lêìn so vúái taáo têy, nho. Vitamin C dïî bõ phên giaãi khi àun noáng; vò vêåy, ùn tûúi thaão mai seä têån duång àûúåc nhiïìu vitamin C. Chêët khoaáng trong thaão mai khaá phong phuá, coá taác duång àiïìu chónh sûå cên bùçng axit vaâ kiïìm trong cú thïí, coá yá nghôa quan troång àöëi vúái sûå sinh trûúãng, phaát duåc. Thaão mai võ ngoåt, chua, coá cöng duång maát phöíi, tan àúâm, böí hû böí huyïët, böí daå daây, giaãm tñnh múä, nhuêån traâng thöng tiïån Axit hûäu cú trong thaão mai coá taác duång phên giaãi lipid trong thûåc phêím, kñch tñch tiïu hoáa, ùn ngon miïång. Chêët keo quaã coá khaá nhiïìu trong thaão mai khöng àûúåc hêpë thuå vaâo cú thïí. Nhûng noá coá taác duång giûä nûúác, kñch thñch ra nhiïìu dõch võ vaâ tùng cûúâng sûå co boáp cuãa ruöåt, trúå giuáp cho àaåi tiïån dïî daâng, loaåi trûâ cholestriron vaâ kim loaåi nùång dû thûâa, coá taác duång nhêët àõnh àöëi vúái viïåc àiïìu trõ bïånh maåch vaânh, cao huyïët aáp, xú cûáng àöång maåch, taáo boán, suy nhûúåc cú thïí, thiïëu maáu Caác baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng thaão mai: - Ho do phïë nhiïåt: Nûúác thaão mai tûúi, nûúác chanh, nûúác eáp lï tûúi möîi loaåi 50 gam, mêåt ong 15 gam, tröån àïìu uöëng. - Thiïëu maáu do khñ hû: Thaão mai 100 gam, höìng taáo 50 gam, vaãi khö 30 gam, gaåo nïëp 150 gam, nêëu thaânh chaáo ùn. - Röëi loaån tiïu hoáa: Thaão mai 100 gam, sún tra 30 gam, sùæc uöëng. - Múä maáu: Thaão mai 100 gam, sún tra 30 gam, laá sen 15 gam, voã vaâ haåt bñ àao möîi thûá 15 gam, sùæc uöëng. - Bïånh nhiïåt phiïìn khaát: Thaão mai eáp lêëy nûúác, cho ñt àûúâng vaâ muöëi àïí uöëng. - Taáo boán: Thaão mai 50 gam, dêìu vûâng vûâa àuã, giaä naát, tröån àïìu, uöëng vaâo luác àoái.
20. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 20 Quaã dûâa böí tim, lúåi tiïíu Dûâa coá nhiïìu nûúác, võ ngoåt, cuâi ùn gioân thúm, giaâu chêët dinh dûúäng. Nûúác dûâa, cuâi dûâa, dêìu dûâa, voã dûâa, rïî dûâa àïìu laâ võ thuöëc töët duâng chûäa bïånh. Chêët dinh dûúäng trong nûúác dûâa khaá phong phuá, bao göìm vitamin C, sùæt, phöët pho, canxi, kali, magiï, natri, caác chêët khoaáng khaác, lipid, protein, àûúâng Nûúác dûâa laâ loaåi nûúác giaãi khaát coá giaá trõ. Cuâi dûâa trùæng nhû ngoåc, ùn gioân vaâ thúm, hûúng võ nhû sûäa. Quãa caâng giaâ, lûúång lipid, protein caâng nhiïìu, caác thûá quaã khaác khoá saánh àûúåc. Theo Àöng y, nûúác dûâa coá võ ngoåt, tñnh húi noáng. Viïåc uöëng nûúác dûâa thûúâng xuyïn coá taác duång khoãe tim, lúåi tiïíu, trûâ giun, ngûâng tiïu chaãy. Cuâi dûâa võ ngoåt, tñnh bònh, khöng àöåc, coá taác duång ñch khñ, trûâ phong, nhuêån da. Dêìu dûâa duâng ngoaâi da coá thïí chûäa lúã ngûáa, dõ ûáng mêín ngûáa do laånh, viïm da do thêìn kinh, hùæc laâo Gaáo dûâa tñnh bònh, võ ngoåt, khöng àöåc, coá thïí chûäa àau tûác ngûåc, àau gên cöët. Rïî cêy dûâa thûúâng duâng chûäa chaãy maáu cam, nön mûãa, bïånh taã, xuêët huyïët Nhû vêåy, caã cêy dûâa àïìu laâ nhûäng võ thuöëc hay chûäa bïånh. Dêìu dûâa, nûúác dûâa coân duâng laâm nûúác giaãi khaát, baánh keåo. Gaáo dûaâ coá thïí duâng laâm baát, laâm gaáo, laâm muöi. Laá dûâa coá thïí àan quaåt, lúåp nhaâ Caác baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng dûâa: - Têm tyâ hû: Cuâi dûâa 100 gam, cuâi nhaän 50 gam, gaåo nïëp 150 gam, nêëu chaáo ùn. - Viïm thêån phuâ nïì: Nûúác dûáa, nûúác dûâa, nûúác rïî coã tranh, nûúác rïî coã lau möîi loaåi 30 gam, tröån àïìu uöëng. - Nön mûãa: Nûúác dûâa 2 cheán nhoã, rûúåu nho 1 cheán nhoã, thïm 10 gioåt nûúác gûâng, tröån àïìu uöëng. - Têíy giun àuäa: Nûúác dûâa, cuâi dûâa möîi loaåi 50 gam, ö mai 15 gam, voã lûåu, rïî lûåu 10 gam, sùæc uöëng. - Àau gên cöët: Voã dûâa, cuâi voã quyát, hûúng phuå, rïî àaâo möîi thûá 20 gam, sùæc uöëng.
21. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 21 - Neã da do laånh: Dêìu dûâa vûâa àuã, voã quãa höìng 50 gam, àöët toaân tñnh, nghiïìn thaânh böåt, tröån àïìu àïí böi. - Viïm da lúã ngûáa: Dêìu dûâa vûâa àuã, haånh nhên vûâa àuã giaä naát, tröån àïìu àïí böi. - Hùæc laâo, nêëm töí àóa chên: Laá àaâo tûúi giaä naát vùæt lêëy nûúác, dêìu dûâa vûâa àuã, tröån àïìu àïí böi. Quaã quêët: Laâm dïî tiïu, tan àúâm Quêët tûâ lêu àaä àûúåc ngûúâi Trung Quöëc duâng ùn tûúi, laâm mûát, coá taác duång àiïìu hoâa khñ, tan àúâm, tiïu hoáa thûác ùn, lúåi daå daây. Cêy quêët laá xanh daây, quaã vaâng oáng sai chi chñt, coân laâ loaåi cêy caãnh àeåp trong nhaâ. Quaã quêët ùn coá muâi thúm, võ chua ngoåt, voã coá chêët dêìu cay thúm. Qua phên tñch, quêët giaâu chêët vitamin C, caác loaåi àûúâng, dêìu bay húi. Theo Àöng y, quêët võ cay ngoåt, húi chua, tñnh êëm, laâm tan àúâm, giaãm ho, àiïìu hoâa khñ, kiïån tyâ. Ùn quêët vúái lûúång àûúâng pheân húåp lyá coá thïí chûäa ho hen do phong haân úã ngûúâi giaâ; ùn quaã tûúi chûäa röëi loaån tiïu hoáa, àau daå daây. Duâng quêët, thiïn truác hoaâng, gûâng tûúi sùæc uöëng liïìn 3 ngaây chûäa àûúåc bïånh ho gaâ treã em. Quêët ûúáp àûúâng ùn coá taác duång khai võ, àiïìu hoâa khñ Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng quêët: - Caãm maåo: Laá quêët 30 gam, àöí 3 baát nûúác sùæc coân 1 baát, hoâa àûúâng vûâa àuã, uöëng luác noáng. - Nön mûãa: Voã quêët, gûâng tûúi, àöët nung möîi thûá 9 gam, sùæc uöëng. - Ngheån: Voã quêët 20 gam, sêëy khö, taán thaânh böåt, sùæc uöëng noáng. - Sa nang sûng àau: Rïî quêët 15-16 gam, sùæc uöëng. - Ho nhiïìu àúâm: Quêët 5 quaã, àûúâng pheân vûâa àuã, hêëp caách thuãy, ngaây ùn 2 lêìn, liïìn trong 3 ngaây. - Àau chûúáng buång: Quêët tûúi ùn liïìn 10 quaã luác àoái. - Ho gaâ treã em: Quêët 10 gam, gûâng tûúi 6 gam, thiïn truác hoaâng 6 gam, sùæc uöëng, möîi ngaây 1 lêìn.
22. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 22 Mña: Thang thuöëc phuåc maåch trong thiïn nhiïn Nhaâ thú àúâi Àûúâng laâ Vûúng Duy tûâng viïët: "Baäo thûåc bêët tu sêìu nöåi nhiïåt, àaåi quan haâm hûäu giaá tûúng haân" (Ùn no xin chúá lo nöåi nhiïåt, quan lúán haäy coân nûúác mña haân). Qua àoá, coá thïí thêëy taác duång thanh nhiïåt tiïu cúm, giaãi àöåc cuãa mña, àaä àûúåc ngûúâi xûa biïët àïën tûâ lêu. Truyïìn thuyïët kïí rùçng: Nguåy Vùn àïë Taâo Phi thúâi Tam Quöëc thñch ùn mña. Möîi khi öng ta baân viïåc quöëc gia àaåi sûå vúái caác àaåi thêìn àïìu sai thuöåc haå àïí sùén mña àaä rûãa saåch, vûâa ùn vûâa baân cöng viïåc. Baân viïåc nûúác xong, khi baäi triïìu öng ta laåi cêìm cêy mña laâm gêåy chöëng àïí ài. Trong dên gian Trung Quöëc coân lûu truyïìn têåp tuåc ngaây tïët àïën, hoå haâng baâ con tùång mña vúái yá nghôa tûâng àöët tûâng àöët cao lïn, nùm nay töët hún nùm trûúác. Danh y Vûúng Thïë Huâng àúâi nhaâ Thanh àaä viïët trong cuöën "Tuây tûác cû êím thûåc phöí" rùçng: "Mña ngoåt maát, thanh nhiïåt, àiïìu hoâa chûác nùng daå daây, nhuêån traâng, giaä rûúåu, haån chïë giun àuäa, tan àúâm, tùng chêët dõch, duâng chûäa söët cao, kiïët lyå do noáng trong, trõ ho do nhiïåt, úå húi, lúåi cho hêìu hoång, maånh gên cöët, trûâ phong, dûúäng huyïët, àaåi böí êm tyâ". Trïn lêm saâng, àöng y thûúâng duâng mña àïí àiïìu trõ caác chûáng khö miïång lûúäi, tên dõch thiïëu, taáo boán, röëi loaån tiïu hoáa, nön mûãa úå húi, khoá tiïíu tiïån, söët cao. Vò vêåy mña àûúåc mïånh danh laâ "phuåc maåch thang" tûå nhiïn. Y hoåc hiïån àaåi qua nghiïn cûáu cho biïët trong mña giaâu protein, lipit, canxi, phöët pho, sùæt, vitamin, àùåc biïåt haâm lûúång àûúâng khoaãng 18%. Thaânh phêìn àûúâng trong mña göìm 3 loaåi: xacarö, glucö vaâ glucöza dïî àûúåc cú thïí hêëp thuå, coá taác duång phoâng bïånh àaái thaáo àûúâng, bïånh vïì rùng vaâ phoâng ngûâa lipit maáu tùng. Loaåi gó mêåt coân coá taác duång haån chïë tïë baâo ung thû. Caác baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng mña: Viïm daå daây maån tñnh: Nûúác mña 1 cöëc, nûúác gûâng möåt ñt, tröån àïìu, ngaây uöëng 2 lêìn. Söët phiïìn khaát: Mña, cuã nùn vûâa àuã duâng: rûãa saåch, thaái vuån, sùæc uöëng thay nûúác cheâ.
23. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 23 Ho do hû nhiïåt: Mña vûâa àuã duâng cùæt vuån, àöí gaåo dñnh vaâo nêëu cheâ ùn möîi ngaây 2 lêìn vaâo buöíi saáng - chiïìu, möîi lêìn 1 baát. Taáo boán: Nûúác mña, mêåt ong möîi thûá 1 cöëc nhoã, tröån àïìu uöëng luác àoái, ngaây 2 lêìn vaâo buöíi saáng, buöíi chiïìu. Buöìn nön do thai ngheán: Nûúác mña 1 cöëc, nûúác gûâng tûúi 1 thòa, ngaây uöëng vaâi lêìn. Treã em ra möì höi tröåm: Ùn mña hoùåc uöëng nûúác mña vaâi lêìn trong ngaây. Khoá tiïíu tiïån: Mña rûãa saåch, thaái vuån, rêu ngö, sa tiïìn thaão, sùæc uöëng ngaây 2 lêìn (saáng - chiïìu). Quãa àaâo trûúâng thoå Noái àïën àaâo, ngûúâi ta dïî liïn tûúãng àïën cêu chuyïån Tön Ngöå Khöng àaåi naáo thiïn cung ùn tröåm àaâo tiïn trong "Têy du kyá". Thûá àaâo tiïn 3000 nùm núã hoa, 3000 nùm kïët quãa khiïën cho Myä Hêìu Vûúng ùn khöng biïët chaán. Àaâo thûúâng nùång 250 gam, coá quãa to nùång hún 500 gam. Quãa àaâo coá hònh daáng vaâ maâu sùæc àeåp, ùn ngoåt thúm, nûúác quãa rêët nhiïìu. Khöng phaãi ngêîu nhiïn maâ ngûúâi ta gheáp "àaâo" vúái "tiïn" vúái "trûúâng thoå" thaânh "àaâo tiïn", "àaâo trûúâng thoå". Hoa àaâo rûåc rúä, quãa àaâo daáng àeåp, ùn ngon, chûáa nhiïìu thaânh phêìn dinh dûúäng, coá giaá trõ chûäa bïånh baão vïå sûác khoãe rêët cao. Trong 100 gam cuâi thõt cuãa quãa àaâo chûáa 0,8 gam prötïin, 0,1 gam lipit, 7 gam gluxit, 8 mg vitamin B1, 2 mg vitamin B2, 6 mg vitamin C, cuâng möåt söë loaåi axit hûäu cú, àûúâng glucö, glucöza. Coá thïí thêëy quãa àaâo àuáng laâ thûá quãa thûúång haång, keáo daâi tuöíi thoå. Nhên haåt àaâo, hoa àaâo, laá, caânh, rïî àaâo, nhûåa àaâo àïìu laâ nhûäng võ thuöëc quáy. Nhên haåt àaâo (àaâo nhên) võ àùæng ngoåt, tñnh bònh, coá cöng hiïu phaá huyïët tan ûá, nhên taáo trún ruöåt, coá taác duång hoaåt huyïët haânh huyïët, laâm tan huyïët tûå ûá, laâm tan àúâm, nhuêån traâng, àiïìu hoâa chûác nùng cú quan hö hêëp, giaãm ho. Trong àiïìu trõ lêm saâng, àaâo nhên coân thûúâng duâng chûäa trõ bïë kinh, àau buång kinh, cao huyïët ap,á viïm ruöåt thûâa, tuå huyïët sûng àau do chêën thûúng. Àöëi vúái chûáng liïåt nûãa ngûúâi do tùæc ngheän maåch maáu, àaâo nhên cuäng coá taác duång àiïìu trõ nhêët àõnh.
24. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 24 Rïî àaâo duâng ngoaâi da coá taác duång chûäa sûng àau, sùæc uöëng coá thïí chûäa bïånh viïm gan vaâng da. Nhûåa àaâo coá thïí chûäa kiïët lyå ra maáu, àaái thaáo àûúâng, viïm phïë quaãn. Caânh àaâo: Lêëy 6 - 8 caânh non, möîi caânh coá 6 - 8 laá nhoã, sùæc uöëng trûúác khi lïn cún söët reát 2 giúâ coá khaã nùng khöng chïë àûúåc söët reát cún. Hoa àaâo: Dêìu hoa àaâo tröån vúái kem böi mùåt laâm da mùåt mõn maâng. Hoa àaâo tröån vúái cuâi bñ àao chûäa àûúåc taân nhang trïn mùåt, nïëu uöëng coá taác duång lúåi tiïíu, àiïìu trõ phuác thuãy (baáng nûúác) coá hiïåu quãa khaá töët. Hoa àaâo nêëu chaáo laâ baâi thuöëc hay laâm haå khñ, tiïu baáng nûúác. Laá àaâo chùèng nhûäng tön veã àeåp cuãa hoa àaâo maâ coân laâ thûá thuöëc diïåt sêu boå, laá àaâo àem ngêm vaâo chöî nûúác tuâ àoång duâng diïåt boå gêåy, thaã xuöëng höë xñ giïët àûúåc gioâi. Laá àaâo àun lêëy nûúác chûäa lúã ngûáa, gheã, phuå nûä viïm êm àaåo. Nïëu bõ gheã nùång, àem laá àaâo phúi khö trong boáng rêm, nghiïìn tro troån àïìu vúái múä lúån böi. Cêy àaâo thuöåc hoå tûúâng vi, laâ cêy thên göî ruång laá, dïî tröìng vaâ cho quãa. Vaâo tiïët xuên, hoa àaâo núã röå, trúã thaânh thûá cêy caãnh àeåp. Quãa àaâo ùn laåi ngon, coá giaá trõ dinh dûúäng cao. Tuy nhiïn, khöng nïn ùn nhiïìu àaâo vò àaâo tñnh êëm, võ ngoåt, chua, cay, ùn nhiïìu dïî sinh nhiïåt böëc hoãa, àêìy chûúáng buång, sinh muån nhoåt. Têët caã caác böå phêån trïn cêy àaâo àïìu laâ nhûäng võ thuöëc hay. Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng àaâo: Phuâ thuäng, baáng buång: Hoa àaâo phai 9 gam sùæc uöëng, möîi ngaây 1 -2 lêìn. Àau buång: Rïî àaâo 30 gam sùæc uöëng. Àaái àuåc: Nhûåa cêy àaâo 10 - 15 gam, cho àûúâng vûâa àuã, hêëp caách thuyã ùn. Àaái thaáo àûúâng: Nhûåa cêy àaâo 15 gam, rêu ngö 60 gam, sùæc uöëng. Hû haân, ra möì höi tröåm: Bñch àaâo khö 15 gam sùæc uöëng.
25. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 25 Hen suyïîn: Àaâo nhên, haånh nhên, haåt tiïu möîi thûá 6 gam, gaåo nïëp 10 haåt cuâng taán thaânh böåt, hoâa vúái loâng trùæng trûáng, böi vaâo loâng baân tay, baân chên. Thöí huyïët: Têìm gûãi àaâo, ngoá sen àöët thaânh than, coã laác, möîi thûá 9 gam, sùæc uöëng. Coá nhoåt trong muäi: Laá àaâo non giaä naát nheát vaâo muäi, möîi ngaây thay 3 lêìn. Nêëm ùn chên, gheã: Lêëy laá àaâo tûúi giaä naát, àùæp. Bïånh trô: Laá àaâo, coá thïí duâng caã rïî cêy àaâo àun lêëy nûúác rûãa. Viïm boáng àaái: Àaâo nhên 15 gam, hoaåt thaåch 30 gam, taán thaânh böåt uöëng vúái nûúác laä àun söi. Àau buång sau khi àeã: Àaâo nhên 9 gam, àan bò 5 gam, höìng hoa 3 gam, sùæc uöëng. Quaã ngên haånh chûäa ho hen, àaái soán Ngên haånh coân goåi laâ baåch quãa - do voã quãa cuãa noá maâu trùæng noän. Cêy ngên haånh tûâ luác tröìng àïën khi cho quãa phaãi mêët 20 - 40 nùm nïn àûúåc ngûúâi ta goåi laâ "cêy cuå giaâ", "cêy öng chaáu" vò àúâi öng tröìng cêy, àúâi chaáu ùn quãa. Ngên haånh giaâu chêët dinh dûúäng, coá thïí mang xaâo, laâm mûát vaâ caác chïë phêím khaác. Quãa, haåt nhên, laá cêy àïìu laâ nhûäng võ thuöëc quáy. Cêy ngên haånh cao to, huâng vô oai phong, laá xanh rúân hònh reã quaåt. Cêy coá tuöíi thoå rêët cao, coá thïí söëng túái trïn 1000 nùm, thûúâng thêëy úã caác chuâa miïëu cöí nïn àûúåc tön vinh laâ "Cêy thaánh". Muaâ heâ laá cêy xanh töët un tuâm, xoâe boáng rêm maát. Àïën muâa thu, quãa maâu vaâng kim sai chi chñt, taåo nïn caãnh sùæc riïng cuãa muâa thu. Boác ài lúáp voã ngoaâi coân laåi haåt àûúåc goåi laâ "ngên haånh". Trong "Baãn thaão cûúng muåc", Lyá Thúâi Trên triïìu àaåi nhaâ Minh tûâng viïët: "Ngên haånh, ùn chñn êëm phöíi ñch khñ, trõ ho hen, búát ài àaái nhiïìu, chûäa baåch àúái, ùn söëng haå àúám, tiïu àöåc saát truâng ". Trong àiïìu trõ lêm saâng cuãa Àöng y, ngên haånh thûúâng àûúåc duâng àiïìu trõ hen phïë quaãn, viïm phïë quaãn maån tñnh, lao phöíi, àaái dùæt, di tinh, baåch àúái v.v. Y hoåc hiïån àaåi qua phên tñch àaä chûáng minh rùçng: ngên haånh chûáa nhiïuì prötïin, lipit, gluxit, vi lûúång sùæt, kali, phöët pho, canxi, axñt hûäu cú ngên haånh, chêët men ngên haånh Coá taác duång
26. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 26 co baâng quang, ngên haånh sao chûäa àaái dùæt; chêët axñt hûäu cú ngên haånh coá taác duång saát truâng maånh, diïåt trûåc khuêín lao, nhiïîm truâng ngoaâi da nïn chûäa àûúåc lao phöíi, bïånh ngoaâi da. Laá ngên haånh võ àùæng, ngoåt chaát, tñnh bònh. Qua thûåc nghiïåm vaâ lêm sang àaä chûáng minh coá taác duång laâm giaãm lûúång cholesteron trong maáu, núã daän àöång maåch vaânh, coá cöng hiïåu nhêët àõnh àiïìu trõ bïånh tim maåch, cao huyïët aáp. Laá ngên haånh coân coá taác duång saát truâng, keåp laá trong saách vûâa duâng àaánh dêëu, vûâa phoâng möëi moåt. Trong ngên haånh coá möåt loaåi chêët kiïìm mang àöåc töë, trong àoá phöi haåt maâu xanh mang haâm lûúång cao nhêët. Vò vêåy, trûúác khi ùn ngên haånh, nhêët àõnh phaãi loaåi boã nhên phöi àoá ài, àùåc biïåt treã nhoã khöng nïn duâng nhiïìu. Möåt söë baâi thuöëc duâng ngên haånh: Àaái soán: Ngên haånh sao, möîi tuöíi 1 haåt, nhiïìu nhêët khöng quáa 7 haåt, boã voã cûáng, giaä naát. Möîi saáng súám haâng ngaây uöëng vúái nûúác sûäa àêåu naânh pha àûúâng. Uöëng liïn tuåc seä coá taác duång. Àaåi tiïån ra maáu: Ngên haånh 15 gam àêåp vúä, àõa du 15 gam, cêy daânh daânh 6 gam, sùæc uöëng vaâo hai buöíi saáng - chiïìu haâng ngaây. Baåch àúái quáa nhiïìu: Nhên ngên haånh sao 10 haåt, haåt bñ àao 30 gam, sùæc uöëng ngaây 2 lêìn (saáng, chiïìu). Ho hen nhiïìu àúâm: Ngên haånh 9 gam àêåp vúä, ma hoaâng 6 gam, cam thaão 3 gam, àöng hoa 9 gam, sùæc uöëng. Di tinh: Ngên haånh 6 gam àêåp vúä, phuác böìn tûã 6 gam, khiïëm thûåc 15 gam, bao trûáng boå ngûåa 6 gam, khiïëm thûåc 15 gam, sùæc uöëng. Vaáng àêìu choáng mùåt: Ngên haånh 3 haåt, cuâi nhaän 8 quãa, thiïm ma 3 gam, ùn vaâo luác àoái buöíi saáng. Àêìu mùåt lúã ngûáa: Ngên haånh söëng vûâa àuã duâng, giaä naát böi. Quãa dêu dûúäng huyïët an thêìn Quãa dêu khi chñn maâu àoã àêåm hoùåc tñm àen. Quãa dêu giaâu chêët dinh dûúäng, ùn mïìm, chua ngoåt, nhiïìu nûúác, coá thïí ùn tûúi,
27. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 27 nêëu rûúåu, laâm nûúác giaãi khaát, laâm mûát, laâm võ thuöëc àïìu töët, àûúåc moåi ngûúâi ûa chuöång. Toaân böå cêy dêu cuäng àïìu laâ nhûäng võ thuöëc, tûâng àûúåc caác thêìy thuöëc, nhaâ vùn trong lõch sûã àaánh giaá cao. Quãa dêu àaä àûúåc saách vúã tûâ àúâi Àûúâng thûâa nhêån coá cöng hiïåu böí can thêån, dûúäng huyïët, trûâ phong, àúä tiïu khaát, lúåi nguä taång, khúáp xûúng, thöng huyïët khñ, giaãi àöåc rûúåu, söëng lêu ngaây seä an thêìn, thñnh tai tinh mùæt, keáo daâi tuöíi thoå. Quãa dêu thûúâng àûúåc duâng chûäa can thêån hû, vaáng àêìu mêët nguã, uâ tai, múâ mùæt, tiïu khaát, taáo boán, bïånh traâng nhaåc, viïm khúáp daång thêëp Laá dêu võ àùæng ngoåt, tñnh haân, coá cöng hiïåu maát gan saáng mùæt, thû phong taán nhiïåt, lúåi nguä taång, thöng khúáp xûúng, laâm mûúåt toác, dûúäng tên dõch, duâng chûäa caãm söët, ho, àau àêìu, choáng mùåt, àau sûng hoång, mùæt àau sûng àoã, xuêët huyïët do chêën thûúng, rïët cùæn, chên phuâ Caânh dêu võ àùæng tñnh bònh, coá taác duång trûâ phong, thöng kinh laåc, lúåi tiïíu tiïån, duâng chûäa caác bïånh ho hen do phïë nhiïåt, phuâ chên, khoá tiïu tiïån. Nhûäng nùm gêìn àêy coân duâng chûäa cao huyïët aáp, àaái thaáo àûúâng Y hoåc hiïån àaåi qua nghiïn cûáu àaä chûáng minh trong quãa dêu co á chûáa nhiïìu àûúâng glucö, glucöza, axñt axïtic, chêët nhu toan vaâ caác loaåi vitamin A, B1, B2, C Quãa dêu àûúåc chïë thaânh phuâ tang, baão àún, mûát dêu duâng àiïìu trõ suy nhûúåc thêìn kinh, mêët nguã, can thêån êm hû, huyïët hû, tên dõch thiïëu, baáo boán coá cöng hiïåu böí huyïët an thêìn, nhuêån traâng. Viïn thuöëc tïî tang maåt hoaân àûúåc chïë tûâ quãa dêu, laá dêu, vûâng àen coá taác duång àiïìu trõ nhêët àõnh àöëi vúái chûáng baåc toác súám, duâng lêu ngaây toác trùæng chuyïín àen, toác ruång moåc laåi. Vò thïë, dêu àûúåc ngûúâi ta àaánh giaá laâ võ thuöëc trûúâng thoå. Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng dêu: Mêët nguã: Quãa dêu tûúi 60 gam, hoùåc quãa dêu khö 30 gam, sùæc uöëng ngaây 2 lêìn vaâo hai buöíi saáng, chiïìu. Taáo boán do huyïët hû: Quãa dêu nêëu thaânh cao, ngaây 2 lêìn, möîi lêìn duâng 20 gam.
28. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 28 Baåc toán súám: Quãa dêu nêëu thaânh cao, ngaây 3 lêìn, möîi lêìn 20 gam. Viïm khúáp: Dêu quãa 250 gam, caânh dêu 150 gam, têìm gûãi cêy dêu 100 gam, ngêm rûúåu uöëng. Ho lêu ngaây do phïë hû: Quãa dêu 150 gam, laá dêu 100 gam, vûâng àen 100 gam, giaä naát, àun thaânh loaåi nûúác àùåc sïìn sïåt, tra 500 gam àûúâng, nêëu thaânh cao. Möîi ngaây duâng 3 lêìn, möîi lêìn 15 gam. Chûäa say rûúåu: Quãa dêu cho vaâo vaãi trùæng saåch, boáp lêëy nûúác uöëng vaâi lêìn. Cuã êëu thanh nhiïåt, kiïån tyâ Cêy cuã êëu laâ möåt loaâi thûåc vêåt thuãy sinh, moåc trong ao àêìm. Cuã êëu coá 4 loaåi: êëu àoã, êëu 2 sûâng, êëu 3 sûâng, êëu 4 sûâng. Thõt cuã êëu maâu trùæng, ùn ngoåt maát, buâi, giaâu chêët dinh dûúäng. Cuöën "Danh y biïåt luåc" viïët: "Cuã êëu tûúi võ ngoåt, maát, ùn söëng coá taác duång thanh nhiïåt, giaãi àöåc, trûâ phiïìn, tiïu khaát, giaãi rûúåu; ùn chñn coá cöng hiïåu ñch khñ, kiïån tyâ". Theo cuöën "Baãn thaão cûúng muåc", cuã êëu võ ngoåt chaát, tñnh bònh, coá cöng hiïåu ngûâng thoaát taã, giaãi àöåc, tiïu thuäng; thûúâng duâng chûäa tiïu chaãy, kiïët lyå, àaåi tiïån ra maáu, loeát daå daây Möîi lêìn duâng 30-60 gam sùæc uöëng. Cuã êëu àöët toaân tñnh, taán thaânh böåt, tröån àïìu vúái dêìu vûâng, duâng böi ngoaâi trô, muån nûúác, nhiïîm truâng sûng ngoaâi da; àun nûúác rûãa hêåu mön chûäa sa trûåc traâng (loâi dom). Y hoåc hiïån àaåi qua phên tñch àaä chûáng minh rùçng: Cuã êëu chûáa nhiïìu gluxit, àûúâng gluco, protein. Trong 100 gam thõt cuã êëu coá 24 gam àûúâng, 9 gam canxi, 49 mg phöët pho, 0,7 mg sùæt. Ngoaâi ra, noá coân chûáa vitamin A, B1, C, D, chûáa loaåi hyàro cacbua vaâ loaåi men coá taác duång nhêët àõnh trong àiïìu trõ bïånh ung thû gan, ung thû daå daây. Cuã êëu laâ võ thuöëc vaâ thûåc phêím ngon, nhûng ùn nhiïìu seä gêy trïå khñ, do àoá nhûäng ngûúâi coá u cuåc úã ngûåc buång khöng àûúåc duâng.
29. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 29 Möåt söë baâi thuöëc duâng cuã êëu: - Viïm loeát daå daây: Thõt cuã êëu 30 gam, cuã maâi 15 gam, höìng taáo 15 gam, baåch cêåp 10 gam, gaåo nïëp 100 gam, nêëu chaáo, cho 20 gam mêåt ong tröån àïìu ùn. - Hû nhiïåt, phiïìn khaát: Thõt cuã êëu tûúi 50 gam, àõa cöët bò 15 gam, cêu kyã tûã 6 gam, hoaâng cêìm 6 gam, cam thaão chïë 6 gam, sùæc uöëng. - Say rûúåu: Thõt cuã êëu tûúi 250 gam, nhai nuöët. - Tyâ võ hû nhûúåc: Thõt cuã êëu 50 gam, baåch truêåt 15 gam, höìng taáo 15 gam, sún tra 10 gam, sún dûúåc 15 gam, kï nöåi kim (maâng mïì gaâ) 6 gam, cam thaão chïë 3 gam, sùæc uöëng. - Àaåi tiïån ra maáu: Voã cuã êëu 60 gam, àõa du 15 gam, tiïu sún cùn 6 gam, ö mai 10 gam, cam thaão chïë 6 gam, sùæc uöëng. - Bïånh trô; nhoåt nûúác: Voã cuã êëu sêëy khö, àöët töìn tñnh, taán thaânh böåt, tröån àïìu vúái dêìu vûâng, böi hoùåc àùæp. Long nhaän böí huyïët, ñch trñ Nhaän coá cuâi thõt (long nhaän) trong suöët, moång ngoåt, laâ möåt trong nhûäng thûá quyá àûúåc ûa chuöång nhêët trïn thõ trûúâng. Trong dên gian tûâng lûu truyïìn möåt truyïìn thuyïët ly kyâ, thuá võ vïì quaã nhaän: Ngaây xûa coá möåt con aác long chuyïn gêy tai hoåa, hoa maâu vûúân tûúåc thûúâng bõ noá laâm ngêåp nûúác. Möåt chaâng trai treã trñ duäng song toaân àaä thïì cheám bùçng àûúåc con aác long àoá àïí trûâ haåi cho dên. Möåt buöíi saáng súám, con aác long laåi dêng nûúác laâm ngêåp ruöång vûúân cuãa dên, chaâng trai tay cêìm àaåi àao quyïët chiïën, cuöëi cuâng àaä cheám àûúåc àêìu con vêåt. Mùæt con quaái vêåt rúi xuöëng àêët naãy mêìm thaânh möåt loaåi cêy. Khi cêy ra quaã, quaã àûúåc goåi laâ long nhaän. Long nhaän tûâ xûa nay nöíi tiïëng laâ saãn phêím böí dûúäng. Cuâi nhaän, voã quaã, rïî, haåt, hoa, laá àïìu coá giaá trõ chûäa bïånh khaá cao. Taác phêím y hoåc cöí xûa nhêët Trung Quöëc coân laåi túái nay laâ cuöën "Thêìn nöng baãn thaão kinh" coá noái, long nhaän chuã trõ "nguä taång taâ khñ, an thêìn, kñch thñch tiïu hoáa, trûâ àöåc do cön truâng àöët, diïåt 3 loaåi sêu boå. Cuöën "Baãn thaão cûúng muåc" cuãa Lyá Thúâi Trên viïët: "Long nhaän võ ngoåt, böí tyâ võ, böí hû, tùng cûúâng trñ tuïå". Danh y Trûúng Tñch Thuênì àaä khaái quaát cöng duång cuãa long nhaän laâ: "Böí têm huyïët,
30. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 30 têm khñ, tyâ huyïët, khoãe tyâ võ, chûäa lo lùæng quaá àöå, thûúng töín têm lyá, höìi höåp mêët nguã, tiïu chaãy do tyâ hû". Y hoåc hiïån àaåi qua nghiïn cûáu àaä phaát hiïån trong long nhaän coá àûúâng gluco, àûúâng xacaro, lipid, vitamin B1, B2, C, P vaâ caác nguyïn töë vö cú nhû canxi, phöët pho, sùæt Nghiïn cûáu vïì dûúåc lyá cho thêëy long nhaän coá taác duång böí huyïët vaâ trêën tônh, chûäa höìi höåp do thêìn kinh; thuöëc sùæc long nhaän coá taác duång haån chïë trûåc khuêín lyå ngoaâi cú thïí vaâ khuêín nêëm tiïíu nha baâo. Theo kinh nghiïåm lêm saâng cuãa Àöng y, long nhaän laâ võ thuöëc böí huyïët, ñch têm, kiïån tyâ, ñch trñ. Àem so saánh vúái taoá taâu thò taác duång chûäa bïånh tyâ cuãa long nhaän coân töët hún. Noá vûâa böí khñ vûâa böí huyïët, coá hiïåu quaã àiïìu trõ chûáng mêët nguã do suy nghô, lo lùæng quaá nhiïìu, têm traång bûát rûát, höìi höåp. Haåt nhaän taán thaânh böåt goåi laâ lïå chêu, duâng àïí cêìm maáu khi bõ vïët thûúng, laâm giaãm àau, choáng laânh da, khöng àïí laåi vïët seåo. Voã quaã nhaän nghiïìn thaânh böåt duâng chûäa boãng. Nhûäng ngûúâi bõ bïånh caãm maåo phong haân, röëi loaån tiïu hoáa, rïu lûúäi daây trún khöng ùn nhaän. Möåt söë baâi thuöëc duâng long nhaän - Tiïu chaãy do tyâ hû: Long nhaän khö 40 quaã, gûâng söëng 3 laát, sùæc uöëng. - Phuâ thuäng sau khi àeã: Long nhaän khö, gûâng, taáo taâu, mïî nhên, phuåc linh, möîi thûá 10 gam, sùæc uöëng. - Höìi höåp mêët nguã, hay quïn: Cuâi nhaän 100 gam, gaåo nïëp 120 gam, nêëu chaáo ùn. - Thiïëu maáu, suy nhûúåc cú thïí: Long nhaän 10 gam, haåt sen 15 gam, höìng taáo 10 gam, laåc 10 gam, gaåo nïëp 30 gam, nêëu chaáo. Möîi buöíi saáng, buöíi töëi ùn 1 lêìn. - Suy nhûúåc thêìn kinh: Long nhaän, nhên taáo chua, khiïëm thûåc möîi thûá 15 gam, nêëu uöëng trûúác khi ài nguã. - Boãng: Voã quaã nhaän taán nhoã thaânh böåt, tröån vúái dêìu vûâng, böi. - Nön úå: Long nhaän khö 7 quaã, àöët töìn tñnh, taán thaânh böåt, chia àïìu, uöëng möîi ngaây 3 lêìn. - Chaãy maáu do chêën thûúng: Haåt nhaän taán nhoã, àùæp vaâo vïët thûúng.
31. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 31 - Tyâ hû, khñ huyïët keám: Long nhaän 20 quaã , trûáng gaâ 2 quaã, àûúâng trùæng vûâa àuã duâng, ùn vaâo buöíi saáng súám luác àoái. - Têm thêån hû nhûúåc: Long nhaän 250 gam, rûúåu ngon 750 gam àem ngêm 1 thaáng. Möîi buöíi töëi trûúác khi ài nguã uöëng 1 cheán nhoã. Àu àuã chûäa àau daå daây Àu àuã ùn ngoåt thúm, thêëm vaâo àïën tim phöíi, tûúi ngon vö cuâng. Àu àuã hûúng võ àöåc àaáo, ùn böí, àûúåc ngûúâi Trung Quöëc mïånh danh laâ "vua quaã Lônh Nam". Quaã àu àuã chñn vaâng, coá hònh daáng àeåp, ùn tûúi hoùåc chïë biïën àïí duâng àiïìu trõ bïånh daå daây àïìu töët. Tûúng truyïìn, coá möåt viïn quan huyïån triïìu Minh sinh haå àûúåc ba cö con gaái; maäi àïën nùm 42 tuöíi, öng naây múái coá möåt cêåu con trai, àùåt tïn laâ Àûác Lêm. Cêåu êëm àûúåc caã phuã quyá nhû viïn ngoåc saáng. Ai ngúâ Àûác Lêm tûâ nhoã àaä gêìy yïëu, lùæm bïånh, ngûúâi nhû que cuãi, quùåt queåo luön. Àïën nùm 13-14 tuöíi, cêåu êëm coân ài chûa vûäng, hay buöìn nön, kemá ùn, uöëng nhiïìu thûá thuöëc maâ sûác khoãe vêîn khöng khaá lïn àûúåc. Muâa xuên nùm êëy xaãy ra chiïën tranh, viïn quan àaánh khöng nöíi thiïn binh vaån maä cuãa àõch, chïët núi chiïën trûúâng. Cêåu beá Àûác Lêm theo meå lang baåt xuöëng vuâng Lônh Nam, ngûúâi mïåt, buång àoái, bïånh tònh ngaây caâng nùång hún. Àïm àïën, meå con tûåa vaâo nhau nguã thiïëp ài. Vïì khuya, trùng lïn cao, möåt cún gioá laånh laâm cho phu nhên tónh giêëc. Baâ thêëy trïn sûúân àöìi trûúác mùåt coá aánh vaâng lêëp laánh. Möåt öng tiïn rêu toác baåc phú cêìm gêåy, luác chó sang phña àöng, luác chó sang phña têy. Mêëy chuåc con haåc tiïn toãa aánh baåc bay lûúån trïn khöng trung, biïën hoáa àöåi hònh theo cêy gêåy cuãa tiïn öng, nûãa giúâ sau thò biïën mêët. Phu nhên lêëy laâm laå, phaãi chùng thêìn linh àang thûúng tònh maách baão meå con baâ? Saáng súám höm sau, phu nhên cöë sûác coäng con trai ài vïì phña quaã àöìi. Lïn àïën sûúân àöìi, baâ ngaåc nhiïn sûäng súâ khi thêëy úã thung luäng mêëy chuåc cêy laå chi chñt nhûäng quaã to bùçng quaã bêìu, maâu vaâng oáng. Möåt doâng suöëi trong chaãy tûâ trïn cao xuöëng, xung quanh coã hoa tûúi töët um tuâm, muâi thúm ngaâo ngaåt, chùèng khaác naâo núi böìng lai tiïn caãnh. Àang àoái mïåt, baâ beân àùåt Àûác Lêm xuöëng, haái lêëy möåt quaã chñn vaâng ùn. Hûúng võ ngoåt thúm, lêìn àêìu tiïn trong àúâi àûúåc nïëm laâm cho phu nhên tónh taáo hùèn. Baâ àûa möåt miïëng vaâo miïång con vaâ hai meå con cûá thïë ùn no nï. Ngaây höm sau, baâ
32. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 32 dûång lïìu taåi àoá, hïët ùn tûúi laåi nêëu chñn thûá quaã àoá. Sau hún 10 ngaây, bïånh tònh con baâ àaä lui hùèn. Sau vaâi thaáng ùn àu àuã, Àûác Lêm àaä leo àûúåc lïn nuái àöën cuãi, giuáp meå laâm luång, cú thïí cêåu rùæn chùæc khoãe maånh, cao lúán hùèn lïn. Phu nhên kïí laåi sûå viïåc naây cho dên chuáng. Möåt àöìn mûúâi, mûúâi àöìn trùm Truyïìn thuyïët trïn chûáng toã àu àuã àuáng laâ thûá quaã coá giaá trõ, ùn ngon vaâ chûäa àûúåc nhiïìu bïånh. Theo "Trung dûúåc àaåi tûâ àiïín", àu àuã chûáa möåt loaåi kiïìm coá taác duång phoâng chöëng ung thû vaâ saát truâng, diïåt khuêín. Men protein trong àu àuã giuáp tiïu hoáa protein, chûäa röëi loaån tiïu hoáa vaâ viïm daå daây maån tñnh, chên göëi moãi Nhûåa àu àuã xanh laâm tiïu tan caác töí chûác mö bõ hoaåi thû. Ngoaâi ra, laá àu àuã giaä naát àùæp vaâo muån nhoåt, vïët loeát coá taác duång àiïìu trõ nhêët àõnh. Ngûúâi Quaãng Àöng àùåc biïåt thñch ùn moán àu àuã hêìm vúái àûúâng pheân. Caách laâm àún giaãn: chó cêìn 1 quaã àu àuã chñn, goåt voã, thaái miïëng, àûång trong baát to, tra àûúâng pheân, hêìm caách thuãy. Moán naây ùn rêët ngon, coá hûúng võ àùåc trûng, giaâ treã ùn quanh nùm àïìu àûúåc. Viïåc ùn noá thûúâng xuyïn trong muâa xuên, heâ coá taác duång thanh têm, nhuêån phïë, giaãi nhiïåt, giaãi àöåc. Ùn vaâo muâa thu, àöng coá taác duång nhuêån taáo, êëm daå daây, böí tyâ võ, dûúäng gan, giaãm ho, nhuêån phöíi, tan àúâm. Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng àu àuã: - Viïm daå daây: Àu àuã 30 gam, taáo têy 30 gam, mña 30 gam, sùæc uöëng. - Tyâ võ hû nhûúåc: Àu àuã 30 gam, cuã maâi 15 gam, sún tra 6 gam, gaåo nïëp 100 gam, nêëu chaáo ùn ngaây 2 lêìn (saáng - chiïìu). - Àau lûng moãi göëi: Àu àuã 30 gam, ngûu têët 15 gam, hoaâng kyâ 10 gam, àöî tûúng 15 gam, cêu kyâ tûã 10 gam, cam thaão 3 gam, sùæc uöëng. - Ho do phïë hû: Àu àuã 100 gam, àûúâng pheân 20-30 gam, hêìm ùn. - Muån nhoåt: Laá àu àuã giaä naát, àùæp.
33. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 33 Quaã nho - viïn ngoåc trong suöët Quaã nho voã moãng, nhiïìu nûúác, võ chua ngoåt, nhiïìu chêët böí. Nho coá nhiïìu loaåi: àoã, trùæng, xanh, hoa höìng, sûäa Ngoaâi quaã ra, rïî nho, laá nho cuäng àïìu laâ nhûäng võ thuöëc. "Thêìn nöng baãn thaão kinh", cuöën saách y hoåc cöí xûa nhêët cuãa Trung Quöëc, tûâng giúái thiïåu vïì cöng hiïåu laâm thuöëc cuãa nho: "Nho ñch khñ, tùng lûåc, cûúâng trñ, laâm cho ngûúâi beáo khoãe, chõu àûång àûúåc àoái khaát, phong haân. Ùn lêu ngaây, ngûúâi seä thêëy nheå nhaâng, thoaãi maái, treã maäi khöng giaâ". Caác cuöën saách nöíi tiïëng nhû "Danh y biïåt luåc", "Dûúåc tñnh luêån", "Baãn thaão cûúng muåc", "Tuây tûác cû êím thûåc phaã" àïuì giúái thiïåu taác duång têím böí, keáo daâi tuöíi thoå cuãa nho. Y hoåc hiïån àaåi àaä chûáng minh, trong quaã nho coá àûúâng glucose, glucoza, àûúâng xacaro, àûúâng möåc, caác axit, protein, canxi, phöët pho, sùæt, caroten, caác vitamin B1, B2, C, P Nûúác nho eáp, rûúåu nho àïìu coá taác duång diïåt virus, chûäa thêëp khúáp, àaái buöët. Nho khö coá taác duång kiïån tyâ, ñch khñ, laâ loaåi thuöëc böí, ngûúâi bõ suy nhûúåc ùn thûúâng xuyïn rêët töët. Viïåc uöëng chuát ñt rûúåu nho coá cöng hiïåu àiïìu trõ nhêët àõnh àöëi vúái ngûúâi bõ viïm daå daây maån tñnh. Laá nho coá taác duång haå lipid maáu; caânh nho coá taác duång tiïu viïm, maát maáu; rïî nho coá thïí duâng àïí àiïìu trõ chûáng nön mûãa úã phuå nûä mang thai, giuáp an thai, cêìm maáu, tiïu thuäng, lúåi tiïíu vaâ höî trúå cho àiïìu trõ ung thû úã thûåc quaãn, ung thû vuá, u tuyïën baåch lympha. Do lûúång àûúâng trong nho khaá cao nïn ngûúâi bõ taáo boán khöng nïn ùn nhiïìu. Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng nho - Àaái ra maáu: Rïî nho, àûúâng trùæng möîi loaåi 15 gam, sùæc uöëng. - Viïm daå daây maån tñnh: Rûúåu vang nho möîi ngaây uöëng 15 ml, chia 2-3 lêìn. - Chaán ùn: Nho khö möîi lêìn duâng 9 gam, nhai ùn trûúác bûäa cúm, ngaây 3 lêìn. - Chûäa nön: Nûúác nho 1 cheán nhoã, thïm ñt gûâng, khuêëy àïìu uöëng.
34. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 34 - Trûâ phiïìn, giaãm khaát: Nûúác nho, nûúác ngoá sen lûúång bùçng nhau, hoâa àïìu uöëng. - Cao huyïët aáp: Nûúác nho, nûúác rau cêìn möîi thûá möåt cheán nhoã, hoâa nûúác söi uöëng, möîi ngaây 2 lêìn. - Phuâ thuäng khi coá thai: Rïî nho 30 gam, sùæc uöëng. - Múä maáu cao: Laá nho, sún tra, haâ thuã ö möîi loaåi 10 gam, sùæc uöëng. Giaá trõ chûäa bïånh cuãa bûúãi Muái bûúãi chûáa caroten, caác vitamin B1, B2, C, axit hûäu cú, canxi, phöët pho, sùæt, àûúâng Voã bûúãi coá chûáa chêët dêìu bay húi, chêët gluccoxit àùåc trûng. Haåt bûúãi chûáa dêìu lipid, aceton, este. Theo Àöng y, muái bûúãi coá võ ngoåt, chua, tñnh haân, coá taác duång kiïån tyâ, giaãm ho, tan àúâm, chûäa röëi loaån tiïu hoáa, àau àêìy buång, khoá tiïu, àau khúáp hoùåc dõ ûáng mêín ngûáa da, sa ruöåt Duâng 100 gam bûúãi, 30 gam rûúåu, 30 gam mêåt ong àem hêìm caách thuãy ùn coá taác duång chûäa ho, long àúâm. Bûúãi giuáp tiïu hoáa töët hún vaâ chûäa say rûúåu. Voã bûúãi tñnh êëm, võ àùæng, ngoåt, coá taác duång tan àúâm, giaãm ho, àiïìu hoâa khñ, giaãm àau. Voã bûúãi tûúi, gûâng tûúi giaä nat,á àùæp vaâo chöî khúáp xûúng àau trõ àûúåc bïånh àau xûúng khúáp. Voã bûúãi ûúáp àûúâng ùn chûäa say xe, say noáng treã em àau àêìy chûúáng buång. Haåt bûúãi tñnh êëm, võ àùæng, giaä naát sùæc uöëng duâng chûäa sa ruöåt, sa nang. Toaân böå quaã bûúãi (caã voã lêîn muái) thaái nhoã sùæc uöëng coá thïí chûäa mêín ngûáa da do dõ ûáng. Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng bûúãi - Ho do phïë nhiïåt: Muái bûúãi 100 gam, lï tûúi 100 gam, nêëu nhûâ, tra mêåt ong hoùåc àûúâng pheân, tröån àïìu ùn. - Dûå phoâng hen suyïîn: Möîi ngaây ùn 100-200 gam bûúãi, liïìn trong 1 tuêìn. - Ùn khoá tiïu: Voã bûúãi 15 gam, maâng mïì gaâ, sún tra möîi loaåi 10 gam, sa nhên 5 gam, sùæc uöëng. - Sûng vuá nöíi u cuåc: Laá bûúãi 10 chiïëc, voã bûúãi xanh, böì cöng anh möîi loaåi 30 gam, sùæc uöëng.
35. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 35 - Àau do sa nang: Haåt bûúãi, tiïíu höìi hûúng, haåt vaãi möîi loaåi 15 gam, sùæc uöëng. - Mêín ngûáa do laånh: Voã bûúãi 50 gam àun nûúác ngêm, möîi ngaây vaâi lêìn. - Nhûác àêìu: Laá bûúãi, haânh cuã lûúång bùçng nhau, giaä naát, àùæp vaâo thaái dûúng. Taáo taâu böí huyïët, kiïån tyâ Taáo taâu (àaåi taáo) laâ loaåi cêy göî nhoã, ruång laá, àêìu muâa heâ ra hoa nhoã maâu vaâng nhaåt, quaã haåt hònh bêìu duåc, maâu vaâng tûúi, khi chñn maâu tñm sêîm. Taáo tûúi ùn thúm maát, coá giaá trõ dinh dûúäng rêët cao vúái nhiïìu protein, lipid, axit amin, vitamin A, B2, C, P, caác nguyïn töë vö cú nhû canxi, phöët pho, sùæt, nhöm Phêìn ùn àûúåc cuãa taáo chiïëm 91% troång lûúång quaã, cho nhiïìu nhiïåt lûúång; àùåc biïåt, haâm lûúång vitamin trong taáo rêët cao. Cûá 100 gam taáo tûúi coá 380-600 mg vitamin, cao gêëp 70-80 lêìn taáo têy. Tûâ cuâi thõt quaã àïën haåt taáo, voã cêy, rïî cêy àïìu laâ nhûäng võ thuöëc nöíi tiïëng. Cuöën saách y hoåc cöí nhêët Trung Quöëc laâ "Thêìn nöng banã thaão kinh" cho biïët, taáo taâu coá cöng hiïåu "trõ taâ khñ trong ngûåc buång, an thêìn, trúå 12 àûúâng kinh laåc, bònh võ khñ, thöng cûãu khiïëu, böí khñ vaâ tên dõch, chûäa suy nhûúåc, phuâ tay chên, àiïìu hoâa caác võ thuöëc khaác, duâng lêu ngaây ngûúâi thêëy nheå nhoäm thanh thaãn, söëng lêu". Taáo àûúåc sûã duång röång raäi trong lêm saâng, thûúâng duâng àiïìu hoâa caác võ thuöëc, chûäa suy nhûúåc, böí maáu úã ngûúâi giaâ, yïëu, saãn phuå. Tûúng truyïìn, nùm Kiïën An thûá 24 àúâi Haán Hiïën Àïë, möåt danh y laâ Trûúng Troång Caãnh àaä thöëng kï 58 baâi thuöëc duâng àaåi taáo. Trong "Baãn thaão cûúng muåc", Lyá Thúâi Trên liïåt kï 19 baiâ thuöëc coá àaåi taáo. Möåt hoåc giaã Liïn Xö (cuä) duâng maáy tñnh àiïån tûã nghiïn cûáu 588 baâi thuöëc Trung Hoa, Nhêåt Baãn, Triïìu Tiïn, àaä choån ra 25 võ thuöëc thûúâng duâng nhêët, trong àoá àaåi taáo xïëp thûá 10. ÚÃ nûúác Anh coá thêìy thuöëc thûåc nghiïåm chûäa bïånh suy nhûúåc cho 163 bïånh nhên, thêëy têët caã nhûäng trûúâng húåp ùn àaåi taáo thûúâng xuyïn coá töëc àöå höìi phuåc sûác khoãe nhanh hún 3 lêìn so vúái nhûäng ngûúâi chó duâng caác loaåi vitamin. Gêìn àêy, qua ài sêu nghiïn cûáu, caác nhaâ y hoåc Trung Quöëc phaát hiïån nhiïìu taác duång cuãa taáo taâu: Böí dûúäng sûác khoãe, thuác àêíy quaá trònh töíng húåp protein, tùng cûúâng sûác àïì khaáng cuãa cú thïí.
36. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 36 Taáo taâu coân coá taác duång böí gan, tùng cûúâng cú bùæp, haå huyïët aáp, an thêìn, dïî nguã, traánh hûng phêën mêîn caãm, haån chïë sûå phaát triïín tïë baâo ung thû, laâm tan àúâm, giaãm ho, caãi thiïån dinh dûúäng cú tim Höìng taáo tñnh bònh, böí tyâ võ. Taáo taâu phöëi húåp vúái àùèng sêm, baåch truêåt laâ thuöëc böí trung, ñch khñ, chûäa tyâ võ hû nhûúåc. Baâi thuöëc "cam maåch àaåi taáo thang" phöëi húåp àaåi taáo vúái cam thaão, haåt mò, chûäa chûáng lo buöìn vö cúá, thêìn kinh bêët thûúâng, ngöìi àûáng khöng yïn, phiïìn muöån mêët nguã do têm tyâ suy yïëu dêîn túái êm taång keám. Taáo taâu phöëi húåp vúiá cam toaåi coá taác duång böí tyâ, àiïìu hoâa chûác nùng daå daây. Nïëu duâng vúái gûâng tûúi seä coá taác duång àiïìu hoâa dinh vïå vaâ chûác nùng tyâ võ. Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng àaåi taáo - Lo lùæng, mêët nguã: Taáo taâu 14 quaã, haânh 7 cuã, sùæc uöëng. - Tyâ võ hû nhûúåc: Taáo taâu boã haåt, sêëy khö bùçng lûãa nhoã, taán böåt, tröån àïìu vúái gûâng söëng. Möîi lêìn duâng 6 gam, ngaây 2 lêìn uöëng vúái nûúác laä àun söi. - Àau tim àöåt ngöåt: Ö mai 1 quaã, taáo taâu 2 quaã, haånh nhên 7 quaã, taán nhoã. Nam giúái uöëng vúái rûúåu, nûä giúái uöëng vúái giêëm. - Dõ ûáng da: Taáo taâu 10 quaã nhai ùn, ngaây 3 lêìn, ùn liïn tuåc. - Tiïíu cêìu trong maáu giaãm: Höìng taáo 120 gam, voã nhên laåc 6 gam, sùæc àùåc uöëng, ngaây 3 lêìn. - Viïm gan vaâng da: Taáo taâu 200 gam, nhên trêìn 60 gam, tiïu sún chó 30 gam, sùæc uöëng ngaây 2 lêìn (saáng, chiïìu). - Phuâ nïì toaân thên: Höìng taáo 1.000 gam, àaåi kñch 500 gam, àöí nûúác ninh 1 ngaây àïm. Möîi lêìn duâng 15 gam, ngaây 2 lêìn (saáng, chiïìu). - Ra möì höi tröåm: Taáo taâu, ö mai, rïî ma hoaâng möîi loaåi 10 gam, sùæc uöëng, ngaây 2 lêìn (saáng, chiïìu). - Mêín ngûáa úã treã em: Höìng taáo vûâa àuã duâng, boã haåt, cho pheân chua vaâo sêëy khö röìi taán thaânh böåt àùæp. Quaã höìng böí hû, cêìm maáu Quaã höìng ùn ngoåt, mïìm, chêët dinh dûúäng phong phuá, ngoaåi hònh àeåp nhû chiïëc àeân löng nhoã xñu. Coá rêët nhiïìu chuãng loaåi
37. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 37 höìng, theo thöëng kï cuãa caác nhaâ chuyïn mön thò coá túái trïn 1.000 giöëng höìng khaác nhau. Höìng tñnh haân, võ ngoåt chaát. Thõt quaã chûáa protein, lipid, àûúâng gluco, glucoza, nhiïìu loaåi chêët khoaáng. Trong "Baãn thaão cûúng muåc", Lyá Thúâi Trên àaä viïët: "Höìng laâ thûá quaã ài vaâo tyâ, phïë, huyïët. Noá coá võ ngoåt, chaát, coá taác duång kiïån tyâ, saáp traâng, trõ ho, cêìm maáu. Nhiïìu böå phêån cuãa quaã höìng cuäng nhû cêy höìng coá thïí duâng laâm thuöëc". Phêën úã quaã höìng (thõ sûúng) coá cöng hiïåu thanh nhiïåt, nhuêån taáo, tan àúâm giaãm ho, laâ võ thuöëc töët duâng chûäa viïm niïm maåc miïång lûúäi, viïm raát hong,å ho do phïë nhiïåt. Nuám cuöëng quaã höìng coá taác duång giaáng khñ, trõ nön, úå húi. Thuöëc Àöng y coá baâi "Thõ àïë thang", "Thõ àïë taán" nöíi tiïëng chûäa nön úå, húi thúã noáng khaá hiïåu nghiïåm. Laá höìng chûáa chêët hoaâng àöìng cam, coá taác duång haå huyïët aáp, cêìm maáu, diïåt khuêín tiïu viïm, keáo daâi tuöíi thoå. Uöëng traâ laá höìng lêu ngaây seä laâm cho maåch maáu mïìm ài, chûäa xú cûáng àöång maåch vaâ trõ mêët nguã. Nhû vêåy, toaân thên cêy höìng laâ nhûäng võ thuöëc. Nhûng cuäng khöng nïn ùn quaã höìng quaá nhiïìu, khöng ùn vaâo luác àoái, khöng nïn ùn cuâng nhûäng moán coá chêët chua. Búãi vò trong quaã höìng coá chêët tanin, khi gùåp protein trong dõch tiïu hoáa àûúâng ruöåt seä gêy kïët tuãa thaânh "soãi höìng", khöng tiïu hoáa àûúåc. Nïëu bõ nheå thò cuäng aãnh hûúãng túái sûác khoãe, bõ nùång seä dêîn túái tùæc ngheän àûúâng tiïu hoáa. Vò vêåy, phuå nûä laånh buång sau khi àeã khöng àûúåc ùn. Caác baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng höìng - Nön úå, coá húi noáng: Nuám cuöëng höìng 3 gam, àinh hûúng 3 gam, sùæc uöëng. - Chûäa bïånh trô: Höìng 3 quaã, àõa du 9 gam, sùæc uöëng, ngaây 3 lêìn. - Cao huyïët aáp: Laá höìng 10 gam, sùæc uöëng thay nûúác cheâ, coá taác duång haå huyïët aáp, phoâng ngûâa xú cûáng àöång maåch. - Thöí huyïët, ho khaåc ra maáu: Höìng sêëy khö, taán böåt, ngaây duâng 3 lêìn, möîi lêìn 3 gam.
38. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 38 - Viïm da lúã loeát do laånh, noáng: Voã quaã höìng 50 gam, àöët toaân tñnh, taán nhoã, tröån vúái múä lúån böi. - Traánh thuå thai: Nuám cuöëng quaã höìng 50 gam sêëy khö, taán nhoã, chia àïìu thaânh 6 goái, trûúác vaâ sau khi haânh kinh uöëng 1 lêìn, möîi lêìn 1 goái, liïìn trong 3 chu kyâ. Chanh - traái cêy laâm àeåp Chanh thuöåc hoå cam quyát, coá haâm lûúång vitamin C rêët cao, ngoaâi ra coân chûáa àûúâng, canxi, phöët pho, sùæt, caác loaåi vitamin B1, B2, A, P, caác loaåi axit hûäu cú, dêìu bay húi, cöìn, glucoxit Do chanh giaâu vitamin nïn coá thïí haån chïë vaâ haå huyïët aáp, laâm dõu cùng thùèng thêìn kinh, trúå giuáp tiïu hoáa, phên giaãi àöåc töë trong cú thïí. Uöëng nûúác chanh thûúâng xuyïn coá taác duång höî trúå àiïìu trõ cao huyïët aáp, nhöìi maáu cú tim, hoaåi huyïët. Nûúác chanh chûáa nhiïìu axit citric, coá thïí phoâng vaâ chûäa soãi thêån, laâm giaãm búát soãi úã ngûúâi soãi thêån maån tñnh. Viïåc ngêåm chanh giuáp trùæng rùng. Chanh cuäng co á taác duång àiïìu trõ khaá töët àöëi vúái bïånh viïm khúáp daång thêëp, àaái thaáo àûúâng, röëi loaån tiïu hoáa Chanh coân laâ myä phêím laâm àeåp da do coá nhiïìu axit citric. Chêët naây laâm trung hoâa kiïìm trïn mùåt da, tûâ àoá ngùn ngûâa vaâ laâm mêët sùæc töë xêëu trïn da. Ngoaâi ra, caác loaåi vitamin A, C, P trong chanh coá thïí hêëp thuå àûúåc qua da, laâm da àeåp mõn maâng. Vò thïë, chanh thûúâng àûúåc chïë biïën thaânh kem thúm dûúäng da. Voã chanh chûáa dêìu bay húi, coá thïí chiïët xuêët ra vitamin P. Vitamin P laâm tùng cûúâng chûác nùng maåch maáu, àiïìu tiïët tñnh thêím thêëu cuãa mao maåch, coá taác duång nhêët àõnh trong viïåc àïì phoâng xuêët huyïët dûúái da, xuêët huyïët naäo. Tuöíi treã thûúâng hay moåc trûáng caá úã mùåt, xoa möåt ñt dêìu chanh seä laâm saåch boáng da, sûã duång kiïn trò coá thïí laâm mêët caác vïët àen do trûáng caá. Chanh coân àûúåc duâng àïí chïë biïën thaânh traâ chanh, nûúác giaãi khaát, nûúác ga, keåo, baánh. Chanh cuäng laâ thûá gia võ cêìn thiïët trong bûäa cúm. Muâa heâ uöëng nûúác chanh coá taác duång sinh tên dõch, giaãi khaát, giaãm noáng. Haåt chanh võ àùæng, tñnh bònh, coá cöng hiïåu haânh khñ, giaãm àau. Muái chanh ngêåm coá taác duång tan àúâm, giaãm ho, kiïån tyâ, dï î tiïu hoáa, sinh tên dõch, giaä rûúåu. Ngûúâi bõ viïm loeát daå daây, nhiïìu dõch toan thò khöng nïn ùn chanh.
39. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 39 Möåt söë baâi thuöëc duâng chanh - Cao huyïët aáp: Chanh 2 quaã, maä thêìy 10 cuã, rau cêu 30 gam, sún tra 30 gam, sùæc uöëng. - Caãm noáng, phiïìn khaát: Nûúác chanh 30 ml hoâa nûúác uöëng. - Ho nhiïìu àúâm: Chanh 2 quaã thaái vuån, tra àûúâng pheân vûâa phaãi, hêëp caách thuãy ùn. - Lao lûåc quaá àöå: Haåt chanh 6 gam taán nhoã, uöëng cuâng rûúåu gaåo 30 gam. - Röëi loaån tiïu hoáa: Chanh muöëi nêëu chaáo ùn. - Soãi thêån: Nûúác chanh hoâa nûúác söi uöëng thûúâng xuyïn. - Chêëm àen da mùåt do trûáng caá: Dêìu chanh vûâa àuã duâng, böi ngaây 2 lêìn. - Àau do sa nang: Haåt chanh, haåt quaã anh àaâo möîi loaåi 50 gam, sao vúái giêëm, möîi ngaây uöëng 2 lêìn (saáng, chiïìu), möîi lêìn 10 gam. Quaã cau giaáng khñ, trõ giun Ngûúâi Trung Quöëc goåi cau laâ tên lang. Caái tïn êëy ài cuâng vúái möåt truyïìn thuyïët khaá lyá thuá trong dên gian. Truyïìn thuyïët kïí rùçng, thúâi Viïm Àïë (tûác Thêìn Nöng) coá cùåp vúå chöìng, vúå tïn laâ Tên, chöìng tïn laâ Lang. Lang vûâa àeåp trai vûâa thöng minh, duäng caãm, chuyïn trûâ haåi cho dên, àûúåc nhên dên yïu mïën. Möåt con quyã gian aác, xaão quyïåt àaä tòm caách haäm haåi Lang. Tên thûúng chöìng öm xaác khoác loác thaãm thiïët maäi khöng chõu rúâi. Caã hai hoáa thaânh möåt cêy moåc thùèng àûáng, trïn dûúái to nhoã bùçng nhau, coá àöët nhû tre maâ khöng hïì röîng, khöng coá caânh ngang, chùèng hïì nghiïng ngaã, daáng hònh yïíu àiïåu, ra hoa thaânh chuâm, quaã sai chi chñt. Ngûúâi àúâi sau lêëy tïn hai vúå chöìng Tên - Lang àïí àùåt tïn cho loaâi cêy êëy. Cau coân liïn quan àïën möåt cêu chuyïån thêìn kyâ khaác nûäa. Ngaây xûa úã möåt baãn ngûúâi Thaái thuöåc tónh Vên Nam (Trung Quöëc) coá cö gaái xinh àeåp tïn laâ Lan Hûúng, yïu möåt chaâng trai cuâng baãn coá tñnh siïng nùng, duäng caãm tïn laâ Nham Phong. Khi cha meå hai ngûúâi àang chuêín bõ laâm lïî thaânh hön cho hoå thò buång cuãa Lan Hûúng böîng möîi ngaây möåt to ra. Nham Phong ngúâ Lan Hûúng
40. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 40 khöng coân chung thuãy. Cha meå naâng cuäng thêëy xêëu höí vúái dên laâng vaâ cha meå Nham Phong nïn àaä giêån dûä àuöíi naâng ra khoãi nhaâ. Lan Hûúng nûúác mùæt lûng troâng, mang nöîi oan khuêët luãi thuãi möåt mònh ài vaâo rûâng cau. Àang luác vûâa laånh vûâa àoái, naâng haái ùn khaá nhiïìu cau. Naâo ngúâ sau hai ngaây, buång naâng böîng trúã laåi bònh thûúâng, naâng beân quay trúã vïì. Thò ra, Lan Hûúng sau khi ùn cau àaä têíy àûúåc rêët nhiïìu saán. Moåi ngûúâi bêëy giúâ múái biïët naâng bõ bïånh saán àïën to buång. Tûâ àoá, taác duång têíy giun saán, chûäa àêìy chûúáng buång cuaã cau àûúåc truyïìn tûâ ngûúâi naây qua ngûúâi khaác. Traái cau àaä rûãa àûúåc nöîi àau cho naâng Lan Hûúng. Nham Phong àaä cuâng naâng kïët duyïn laânh, caã baãn kñnh cêín tön cêy cau laâ cêy thêìn. Trong "Baãn thaão cûúng muåc", Lyá Thúâi Trên àúâi Minh àaä trònh baây: "Cau coá cöng hiïåu chûäa loãng lyå, tiïu viïm sûng, sinh cú, giaãm àau, trûâ àúâm, àúä ho hen, tiïu nûúác, trõ giun saán, àêìy buång, voã cau trõ gheã lúã". Qua nghiïn cûáu, y hoåc hiïån àaåi àaä chûáng minh, cau chûáa nhiïìu loaåi kiïìm sinh vêåt, thaânh phêìn trõ giun saán coá hiïåu quaã laâ chêët kiïìm tên lang. Chêët kiïìm naây laâm cho giun saán bõ tï liïåt vaâ àaâo thaãi ra ngoaâi, coá taác duång lúán nhêët àöëi vúái saán lúån. Cau cuäng trõ caã saán nhoã, saán àöët daâi, saán laá, giun àuäa, giun kim, virus caãm cuám vaâ möåt söë khuêín ngoaâi da. Theo kinh nghiïåm lêm saâng cuãa Àöng y, trõ giun saán duâng cau söëng, coân chûäa àêìy buång cêìn sao chñn. Loaåi cau àûúåc xûã lyá bùçng nûúác pheân, àûúâng trùæng, thaái laát, nhoã ñt dêìu quïë àûúåc mïånh danh laâ "keåo thúm miïång cuãa Trung Quöëc", ngêåm nhai rêët thuá võ. Do cau coá tñnh êëm, giaáng khñ nïn nhûäng ngûúâi bõ khñ hû vaâ phên naát, tiïu chaãy khöng àûúåc duâng. Caác baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng cau - Àêìy chûúáng buång, khoá chõu trong löìng ngûåc: Cau 12 gam, chó xaác 9 gam, tö caách 9 gam, möåc hûúng 3 gam, sùæc uöëng. - Nön úå, húi thúã noáng: Cau 12 gam, àêët seát àoã 30 gam (àun trûúác), hoaân phuác hoa 15 gam (boåc trong vaãi), tö tûã, àinh hûúng, baán haå möîi thûá 6 gam, sùæc uöëng. - Àêìy chûúáng buång, taáo boán: Cau, hêåu phaác, chó thûåc möîi loaåi 9 gam, sinh àaåi hoaâng 6 gam, sùæc uöëng. - Phuâ chên: Cau 15 gam, tña tö, trêìn bò, möåc qua, phoâng kyã möîi thûá 9 gam, sùæc uöëng.
41. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 41 - Giun àuäa, saán dêy: Cau 30 gam, haåt bñ ngö 30 gam, sùæc uöëng. - Tiïu àúâm, giaãm hen: Cau 15 gam, àònh lõch tûã 9 gam, baåch truêåt, tö tûã, haånh nhên, baán haå, trêìn bò möîi loaåi 6 gam, sùæc uöëng. Sung, vaã: Lúåi hêìu hoång, böí daå daây, chûäa kiïët lyå Ngûúâi Trung Quöëc goåi sung, vaã laâ "quaã khöng hoa". Thûåc ra, chuáng coá hoa nhûng hoa rêët nhoã, nùçm êín bïn trong àïë hoa. Àïë hoa chñnh laâ "quaã " vaã, "quaã " sung nhû ngûúâi ta vêîn thûúâng goåi. Sung, vaã chñn ùn thúm maát. Tûâ quaã àïën laá, thên, caânh 2 loaåi cêy naây àïìu coá thïí duâng laâm thuöëc. Quaã coá cöng hiïåu böí daå daây, thanh traâng, giaãi àöåc, thûúâng duâng àïí chûäa caác chûáng bïånh viïm ruöåt, hêìu hoång sûng àau, trô, taáo boán Caânh vaâ laá chûáa nhiïìu men tiïu hoáa, àûúåc duâng laâm thuöëc böí trúå chûäa röëi loaån tiïu hoáa, khoá tiïu. Ngûúâi mùæc bïånh taáo bon,á trô ngaây ùn tûúi vaâi quaã chñn seä thöng tiïån, tiïu viïm. Phuå nûä ñt sûäa coá thïí ninh chên gioâ lúån vúái quaã sung, vaã ùn cho nhiïìu sûäa. Rïî sùæc lêëy nûúác chûäa hêìu hoång sûng àau. Laá nêëu lêëy nûúác rûãa ngoaâi chûäa hêåu mön nûát neã. Theo phên tñch, trong quaã sung, vaã coá trïn 10 thaânh phêìn dinh dûúäng nhû àûúâng glucoza, xacaro, gluco, axit citric, caác axit hûäu cú coá trong taáo têy, höí phaách, men lipid, men protein Caác nhaâ khoa hoåc trïn thïë giúái coân phaát hiïån nhûåa sung coá thïí trõ àûúåc bïånh kyá sinh truâng àûúâng ruöåt vaâ chöëng ung thû. Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng sung, vaã: - Viïm hoång: Rïî sung 30 gam sùæc uöëng. - Phuå nûä ñt sûäa: Moáng gioâ lúån 200 gam, sung hoùåc vaã 8 quaã, ninh nhûâ ùn. - Nûát hêåu mön chaãy maáu: Laá sung 30 gam, nêëu nûúác rûãa ngaây 2 lêìn. - Röëi loaån tiïu hoáa, khoá tiïu: Laá sung 50 gam; maâng mïì gaâ, thêìn khuác, sún tra möîi loaåi 10 gam, sùæc uöëng. - Trô: Möîi ngaây ùn 10 quaã sung, vaã tûúi.
42. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 42 Maä thêìy giaãi nhiïåt, lúåi tiïu hoáa Maä thêìy söëng trong ruöång nûúác, ao àêìm, voã tñm sêîm hoùåc tñm àen, thõt cuã trùæng, ùn gioân, maát, ngon miïång, laåi coá giaá trõ chûäa bïånh khaá cao. Maä thêìy àûúåc duâng laâm thuöëc tûâ lêu àúâi. Caác nhaâ y hoåc trong nhiïìu thúâi àaåi àaä àuác kïët: "Maä thêìy ñch khñ, an trung, khai võ, tiïu thûåc, giaãi thûåc nhiïåt trong ngûåc, trõ 5 loaåi ngheån ngaåt úã hoaânh caách, tiïu khaát, hoaâng àaãn, phên huãy àöìng". Cuöën "Baãn thaão cêìu chên" coá noái, maä thêìy "coá taác duång phaá tñch trïå, cêìm maáu, chûäa lyå, trõ nhoåt, giaãi àöåc, lïn àêåu, laâm trong gioång, chûäa say rûúåu". Y hoåc hiïån àaåi qua phên tñch àa ä chûáng minh: maä thêìy chûáa nhiïìu tinh böåt, protein, lipid thö, canxi, phöët pho, sùæt, caác vitamin A, B1, B2, C Maä thêìy coân coá möåt hoaåt chêët chöëng vi khuêín, phoâng chûäa ung thû, haå huyïët aáp, diïåt cêìu khuêín nho maâu vaâng, trûåc khuêín àaåi traâng, trûåc khuêín sinh àêìy húi Maä thêìy võ ngoåt, tñnh haân, hoaåt. Trong àiïìu trõ lêm saâng, Àöng y thûúâng kïët húåp noá vúái da sûáa àïí laâm "tuyïët canh thang", thanh nhiïåt trûâ àúâm, haå huyïët aáp, chûäa taáo boán khaá töët. Maä thêìy coân giuáp nhiïåt phïë võ, dêîn túái sinh tên dõch, àúä khö khaát: àem maä thêìy tûúi eáp lêëy nûúác, hoâa lêîn nûúác rïî coã tranh tûúi, nûúác ngoá sen uöëng. Ngûúâi ho nhiïìu àúâm do nhiïåt, taáo boán cuäng coá thïí uöëng thûá nûúác àoá. Ngûúâi bõ mùæt àau sûng àoã, keáo maâng möång duâng maä thêìy seä saáng mùæt, búát möång. Mêìm cuãa maä thêìy, Àöng y goåi laâ thiïn thaão, coá taác duång lúåi thuãy, tiïu thuäng. Do maä thêìy coá tñnh haân nïn ngûúâi tyâ thêån hû haân, treã em àaái dêìm cêìn kiïng duâng. Viïåc ùn söëng maä thêìy dïî laâm lêy bïånh saán laá nïn trûúác khi ùn phaãi rûãa saåch, chêìn qua nûúác söi àïí diïåt truâng. Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng maä thêìy - Àaái ra maáu: Maä thêìy 150 gam, rïî coã tranh 60 gam, sùæc uöëng. - Cao huyïët aáp: Maä thêìy 100 gam, rau cêu, rêu ngö möîi thûá 30 gam, sùæc uöëng. - Phïë võ àaâm nhiïåt, taáo boán: Maä thêìy 60 gam, da sûáa 60 gam, sùæc uöëng.
43. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 43 - Phiïìn khaát, taáo boán: Nûúác eáp maä thêìy, nûúác eáp rïî coã lau tûúi, nûúác eáp ngoá sen, nûúác eáp lï, quyát möîi thûá 5-10 ml, möîi ngaây duâng 1-2 lêìn. - Muån nûúác: Maä thêìy 6 cuã rûãa saåch, giaä naát, loâng trùæng trûáng 1 quaã, tröån àïìu böi. - Àêìu vuá nûát neã: Maä thêìy 6 cuã giaä naát, eáp lêëy nûúác, cho möåt ñt bùng phiïën àïí böi. - Ho gaâ: Mêåt ong 50 gam, maâng mïì gaâ 10 gam (sao vaâng thaânh böåt), toãi 10 nhaánh (eáp lêëy nûúác), maä thêìy 500 gam (eáp lêëy nûúác). Cho têët caã vaâo nûúác (lûúång vûâa phaãi) àun söi. Möîi ngaây uöëng 2 lêìn, möîi lêìn 3 thòa con. - Treã em bõ viïm niïm maåc miïång: Maä thêìy 6 cuã sao töìn tñnh, taán thaânh böåt, tröån dêìu vûâng böi. - Phuå nûä bùng huyïët: Maä thêìy (loaåi 1 tuöíi) 1 cuã àöët töìn tñnh, taán thaânh böåt, uöëng vúái rûúåu. - Trô chaãy maáu: Maä thêìy 500 gam rûãa saåch, giaä nhoã, àõa du 30 gam, thïm 150 gam àûúâng àoã, sùæc khoaãng 1 giúâ. Möîi ngaây uöëng 2 lêìn, liïìn trong 3 ngaây. Haånh nhên trõ ho hen, nhuêån traâng, thöng àaåi tiïån Haånh nhên coá hai giöëng laâ haånh tröìng vaâ haånh nuái. Quaã haånh ùn ngoåt mïìm, giaâu chêët dinh dûúäng, chûáa protein, àûúâng, canxi, phöët pho, sùæt, caác vitamin A, B1, B2, C Noá laâ möåt trong nhûäng võ thuöëc chñnh àiïìu trõ ho hen, nhuêån traâng trong Àöng y. Trong cuöën "Thêìn nöng baãn thaão kinh" cuãa Trung Quöëc, haånh nhên àûúåc duâng duâng chuã trõ hen khoâ kheâ, khoá thúã, raát hoång, àau vuá, vïët thûúng Haånh nhên coá hai loaåi àùæng vaâ ngoåt; chuáng chùèng nhûäng tñnh võ khaác nhau maâ ûáng duång lêm saâng cuäng khaác nhau. Haånh nhên àùæng (khöí haånh nhên) tñnh êëm, võ àùæng, cay, húi àöåc. Võ àùæng vaâo phöíi laâm haå phïë khñ; võ cay coá taác duång giuáp dïî thúã, tiïu àúâm. Caác daång ho hen àïìu duâng töët. Ngûúâi bõ nhiïåt thò thïm vaâo thuöëc thanh nhiïåt, ngûúâi bõ haân thïm vaâo võ thuöëc êëm, ngûúâi bõ caãm thïm vaâo thuöëc giaãi biïíu. Nhûng ngûúâi bõ chûáng ho khan thò khöng nïn duâng. Haånh nhên coá chûáa chêët dêìu laâm trún ruöåt nïn coân àûúåc duâng laâm thuöëc nhuêån traâng, thöng tiïån.
44. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 44 Haånh nhên ngoåt (àiïëm haånh nhên) tñnh bònh, võ ngoåt, khöng àöåc, duâng cho ngûúâi giaâ, suy nhûúåc cú thïí, ho hen do hû lao, taáo boán khoá àaåi tiïån. Caác nghiïn cûáu hiïån àaåi cho thêëy, glucoxit trong haånh nhên àùæng khi vaâo cú thïí àûúåc phên giaãi tûâ tûâ, taåo dêìn thaânh möåt chêët toan "khinh thanh" vi lûúång, coá taác duång trêën tônh trung khu hö hêëp, laâm giaãm ho, dûát hen. Haånh nhên àùæng liïìu cao dïî gêy ngöå àöåc. Haånh nhên tñnh êëm, nïëu ùn nhiïìu trong möåt luác seä dïî gêy tiïu chaãy, viïm ruöåt, laâm haåi rùng. Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng haånh nhên - Hen: Haånh nhên 15 gam, ma hoaâng 15 gam, cam thaão 6 gam, 3 thûá boåc trong vaãi trùæng; àêåu phuå 250 gam. Têët caã àun trong 1 giúâ, boã baä, ùn àêåu phuå vaâ uöëng nûúác, möîi ngaây 2 lêìn (saáng, chiïìu). - Viïm phïë quaãn maån tñnh: Haånh nhên ngoåt rang chñn, möîi ngaây nhai ùn 10 haåt vaâo 2 buöíi saáng, chiïìu. - Taáo boán: Haånh nhên, hoãa ma nhên, àaâo nhên, àûúng quy möîi thûá 15 gam, giaä naát, laâm thaânh viïn vúái mêåt ong, möîi ngaây ùn 2 lêìn, möîi lêìn 6 gam. - Treã sú sinh bõ viïm röën: Haånh nhên boã voã, taán mõn àïí àùæp. - Ho do phong nhiïåt: Haånh nhên, laá dêu, hoa cuác, caát caánh, ngûu baâng tûã möîi thûá 9 gam, sùæc uöëng. - Ho do taáo nhiïåt: Haånh nhên 6 gam, àaâo nhên, maåch àöng, böëi mêîu, la á dêu, àûúng quy, àaåi caáp möîi loaåi 9 gam, sùæc uöëng. - Chêën thûúng: Haånh nhên, àaâo nhên, höìng hoa möîi loaåi 6 gam, àaåi hoaâng 2 gam, cam thaão 3 gam, sùæc uöëng. - Taân nhang: Hoa haånh, hoa àaâo möîi loaåi 250 gam, ngêm trong nûúác saåch ba ngaây, duâng rûãa mùåt, möîi ngaây vaâi lêìn. Quaã phêåt thuã - võ thuöëc nhiïìu taác duång Traái phêåt thuã khaá to, coá muâi thúm àêåm àaâ thêìm kñn, àïí lêu vêîn giûä àûúåc muâi thúm. Ngûúâi Trung Quöëc xûa thûúâng duâng phêåt thuã laâm quaâ mûâng thoå hoùåc quaâ biïëu, thêåm chñ cuâng àïí lêu trong nhaâ vúái nêëm linh chi cho muâi hûúng phaãng phêët maäi khöng tan. Quaã vaâ hoa phêåt thuã àïìu coá thïí duâng laâm thuöëc. Quaã phêåt thuã
45. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 45 chùèng nhûäng coá thïí duâng laâm thuöëc, laâm mûát maâ coân laâ thûá quaã àeåp duâng trong trang trñ, trûng baây. Phêåt thuã laâ loaâi cêy göî nhoã thûúâng xanh, laá khaá daây, hònh bêìu duåc, caânh coá gai ngùæn cûáng nhoån; caânh giaâ maâu xanh xaám, caânh non húi tñm. Cêy möîi nùm núã hoa 2-3 lêìn. Hoa phêåt thuã maâu trùæng, quaã chñn vaâng oáng. Quaã, hoa vaâ laá phêåt thuã àïìu chûáa dêìu bay húi, coá thïí chûng cêët thaânh hûúng liïåu cho thuöëc laá cao cêëp, hûúng liïåu cheâ vaâ nûúác hoa. Theo Àöng y, phêåt thuã võ cay, àùæng, chua, tñnh êëm, coá taác duång àiïìu hoâa khñ vaâ trung tiïu, thû can, chöëng nön, thûúngâ àûúåc duâng àiïìu trõ caác chûáng can võ khöng àiïìu hoâa, khñ trïå, daå daây àau, khoá chõu trong ngûåc buång, keám ùn, nön mûãa Trong lêm saâng, Àöng y thûúâng duâng phêåt thuã phöëi húåp vúái thanh bò, xuyïën luyïån tûã àïí chûäa can khñ uêët kïët dêîn àïën àau vuâng daå daây; phöëi húåp vúái truác nhû, hoaâng cêìm trõ nön mûãa khi thai ngheán; phöëi húåp vúái giaáng hûúng, trêìm hûúng, kï nöåi kim chûäa chûáng nön úå, laâm dïî tiïu, àiïìu hoâa chûác nùng daå daây Y hoåc hiïån àaåi qua nghiïn cûáu àaä cho thêëy, phêåt thuã chûáa nhiïìu vitamin C, àûúâng, axit hûäu cú, dêìu chanh, glucoxit, duâng laâm thuöëc thúm àiïìu hoâa khñ, böìi böí daå daây, coá cöng hiïåu giaãm àau, hoâa khñ, laâm dïî tiïu, tan àúâm, khoãe tyâ võ, giaãm ho, giuáp dïî chõu trong ngûåc, chûäa nön, giaä rûúåu Ngoaâi ra, hoa phêåt thuã cuäng laâ võ thuöëc Àöng y rêët töët, tñnh êëm, võ húi àùæng, coá taác duång lúåi tyâ võ, trõ nön vaâ caác chûáng bïånh nhû quaã phêåt thuã, lûúång duâng cuäng tûúng tûå. Tuy nhiïn, nïëu ùn nhiïìu phêåt thuã seä bõ hao töín khñ, ngûúâi hû nhûúåc kiïng duâng. Möåt söë baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng phêåt thuã - Àau laånh buång: Phêåt thuã khö 15 gam, gaåo rang thúm 30 gam, sùæc uöëng ngaây ba lêìn. - Ho nhiïìu àúâm: Phêåt thuã 30 gam, àûúâng pheân 15 gam, hêëp caách thuãy nûãa giúâ, ngaây ùn möåt lêìn. - ÚÅ húi: Voã phêåt thuã tûúi 30 gam thaái laát, sùæc uöëng. - Àau buång kinh: Phêåt thuã tûúi 30 gam, àûúng quy 6 gam, gûâng tûúi 6 gam, rûúåu gaåo 30 gam, cho nûúác vûâa phaãi, sùæc uöëng.
46. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 46 - Phuå nûä baåch àúái ra nhiïìu: Phêåt thuã 30 gam, loâng lúån non 3 thûúác (1 meát), ninh ùn. - Àau buång do can khñ, võ khñ keám: Phêåt thuã 9 gam, thanh bò 9 gam, xuyïn luyïån tûã 6 gam, sùæc uöëng ngaây 2 lêìn. - Chûäa say rûúåu: Phêåt thuã tûúi 30 gam sùæc uöëng. Quaã mú sinh tên dõch, giaãi khaát Trong tiïíu thuyïët cöí àiïín "Tam quöëc diïîn nghôa" cuãa Trung Quöëc coá möåt àoaån kïí vïì chuyïån Taâo Thaáo dêîn àaåi quên haânh quên àûúâng xa. Doåc àûúâng, trúâi noáng nûåc, xung quanh khöng coá nûúác, tûúáng sô ai cuäng khaát khö hoång. Taâo Thaáo beân nghô ra möåt caách, baão rùçng: "Phña trûúác khöng xa coá rûâng mú". Moåi ngûúâi nghe noái, chúåt nghô àïën võ chua cuãa mú, ai cuäng àïìu ûáa boåt, thêëy àúä khaát. Àoá chñnh laâ àiïín tñch "voång mai chó khaát" àûúåc nhiïìu ngûúâi biïët túái. Àuáng laâ võ chua coá taác duång kñch thñch laâm tiïët nûúác boåt. Lúåi duång phaãn xaå coá àiïìu kiïån àaä àûúåc hònh thaânh tûâ võ chua cuãa mú laâ húåp vúái khoa hoåc. Thûåc ra, mú chùèng nhûäng laâ thûá quaã quyá giaãi khaát, sinh tên dõch maâ coân laâ võ thuöëc Àöng y nöíi tiïëng. Mú xanh àûúåc goåi laâ thanh mai, àem ngêm rûúåu goåi laâ rûúåu thanh mai, coá thïí chûäa viïm daå daây, nön mûãa, àau buång, phong thêëp, àau khúáp xûúng, phoâng caãm nùæng, caãm noáng. Thanh mai àûúåc sêëy khö coá maâu sêîm goåi laâ ö mai, laâ võ thuöëc thûúâng duâng trong àiïìu trõ lêm saâng cuãa Àöng y. Ö mai võ chua, tñnh bònh, vaâo àûúâng kinh can, tò phïë, àaåi traâng, coá cöng hiïåu nhiïìu mùåt, chûäa àûúåc nhiïìu bïånh. Bõ chûáng ho lêu ngaây laâm töín thûúng phöíi, phïë khñ phuâ taán dêîn àïën ho khan khoá khoãi: Coá thïí duâng ö mai kïët húåp vúái baán haå, haånh nhên, baách húåp, tûã uyïín, tuác xaác, hoaân phaác hoa àiïìu trõ. Àaåi tiïån phên naát, tiïu chaãy do tò hû, viïm àaåi traâng, sa hêåu mön: Duâng ö mai kïët húåp vúái àùèng sêm, baåch truêåt, kha tûã. Àaåi tiïån ra maáu, kinh nguyïåt quaá nhiïìu cuäng coá thïí duâng ö mai kïët húåp àõa du, hoa hoâe, ngaãi thaán, thûúåc dûúåc, àùèng sêm àïí chûäa. Ra möì höi tröåm thò kïët húåp ö mai vúái hoaâng kò, àûúng quy, ma hoaâng cùn, cuäng coá hiïåu quaã àiïìu trõ khaá töët. Ö mai coân coá taác duång sinh tên dõch, chûäa khö khaát: Miïång khaát do phiïìn nhiïåt, duâng ö mai kïët húåp vúái thiïn hoa phêën, ngoåc truác, thaåch höåc. Àïí chûäa caãm nùæng caãm noáng vaâ giaãi khaát, sinh
47. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 47 tên dõch, duâng ö mai vúái söë lûúång vûâa phaãi, 3 thòa con àûúâng, cho àöí nûúác àun söi, àïí nguöåi uöëng. Ngûúâi bõ bïånh àaái thaáo àûúâng, khöng tûå chuã àûúåc tiïíu tiïån, cú nùng sinh lyá tuyïën giaáp traång quaá mûác bònh thûúâng dêîn túái miïång khö khaát thò duâng baâi luåc võ àõa hoaâng thang thïm ö mai, nguä võ tûã vaâ möåt ñt nhuåc quïë seä thêëy hiïåu quaã rêët töët. Ö mai cuäng coá caác taác duång sau: - Trõ giun àuäa, chûäa nön, giaãm àau: Do ö mai coá võ chua nïn laâm cho giun àuäa bõ mïìm nhuän. Ngûúâi coá giun àuäa thûúâng buöìn nön, àau buång. Coá thïí lêëy 30 gam ö mai, 3 cuâi dòa àûúâng, sùæc trong möåt cöëc nûúác to, àïí nguöåi, àûa bïnhå nhên uöëng seä nhanh choáng hïët àau. - Lúåi mêåt, laâm tan soãi mêåt: Nïëu bõ àau quùån do soãi mêåt, viïm tuái mêåt, duâng ö mai kïët húåp vúái kim tiïìn thaão, haãi kim sa, diïn höì töë, kï nöåi kim, cam thaão chïë seä thêëy hiïåu quaã àaáng mûâng. Y hoåc hiïån àaåi qua nghiïn cûáu àaä cho thêëy mú chûáa caác loaåi axñt hûäu cú coá trong taáo têy, phêåt thuã, coá taác duång khaáng khuêín roä rïåt, àöìng thúâi laâm co tuái mêåt, thuác àêíy quaá trònh tiïët mêåt. - Böí daå daây, khai võ: Ö mai kïët húåp vúái thuöëc böí khñ coá taác duång töët laâm saãn sinh nhanh tên dõch, giuáp dïî tiïu, dï î hêëp thuå thûác ùn. Ngoaâi ra, ngûúâi bõ truáng phong, haâm rùng nghiïën chùåt coá thïí duâng ö mai àaánh gioá. Ö mai duâng ngoaâi coân coá taác duång laâm mïìm, laâm tan muån coác (haåt cúm) trïn da. Hoa mú chùèng nhûäng àeåp maâ coân coá taác duång chûäa bïånh. Nuå mú múái heá núã àem thu haái, ûúáp àûúâng hoùåc duâng pha traâ, pha nûúác chêëm, nêëu chaáo àïìu tuyïåt vúâi. Haåt mú àiïìu trõ khaá töët tònh traång can khñ uêët kïët, khoá chõu trong ngûåc, daå daây hoaåt àöång keám. Laá mú, rïî mú, caânh mú àïìu coá thïí duâng laâm thuöëc àiïìu trõ bïånh phuå khoa, soãi mêåt, viïm tuiá mêåt, bïånh traâng nhaåc Do mú võ chua, tñnh êëm, ùn nhiïìu haåi rùng, sinh àúâm, thïm nhiïåt nïn ngûúâi bõ caãm maåo, daå daây nhiïìu chêët axit, treã em bõ lïn àêåu cêëp tñnh cêìn kiïng duâng. Caác baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng mú - Àau khúáp daång phong thêëp: Vûâa uöëng rûúåu thanh mai vûâa duâng rûúåu naây xoa boáp, ngaây vaâi lêìn.
48. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 48 - Ra möì höi tröåm: Ma hoaâng cùn, hoaâng kyâ, àûúng quy, ö mai möîi loaåi 10 gam, sùæc uöëng. - Ài loãng daâi ngaây do tò hû: Àùèng sêm, baåch truêåt, kha tûã, ö mai möîi loaåi 10 gam, sùæc uöëng. - Miïång khö khaát do phiïìn nhiïåt: Thiïn hoa phêën, ngoåc truác, thaåch böåc, ö mai möîi loaåi 6 gam, sùæc uöëng. - Àaái thaáo àûúâng, khöng tûå chuã àûúåc tiïíu tiïån: Thuåc àõa, hoaâi sún, àan phiïën, ö mai, nguä võ tûã möîi loaåi 10 gam, nhuåc quïë 2 gam, sùæc uöëng. - Têíy giun àuäa: Ö mai 10 gam, xuyïn tiïu 6 gam, gûâng 3 laát, sùæc uöëng. - Soãi mêåt, viïm àau tuái mêåt: Kim tiïìn thaão, haãi kim sa, diïn höì töë, kï nöåi kim, ö mai, cam thaão chïë möîi loaåi 15 gam, sùæc uöëng. - Truáng phong, rùng nghiïën chùåt: Àaánh gioá bùçng ö mai. - Muån coác (haåt cúm) trïn da: Ö mai 30 gam, ngêm nûúác muöëi 24 giúâ, boã haåt, tra ñt giêëm, nghiïìn thaânh daång cao, àùæp trïn muåc coác. Quaã mêån sinh tên dõch, tiïu thûác ùn Quaã mêån thûúâng coá maâu àoã sêîm hoùåc xanh, ùn vûâa chua vûâa ngoåt, gioân, nhiïìu nûúác, àûúåc nhiïìu ngûúâi ûa thñch. Ngûúâi Trung Quöëc goåi mêån laâ lyá. Lyá vúái àaâo ài àöi vúái nhau thaânh "àaâo lyá", thûúâng àûúåc vñ vúái nhûäng gò töët àeåp, chùèng haån nhû caãnh àeåp thò coá "xuên phong àaâo lyá"; ngûúâi àeåp "tûúi nhû àaâo lyá". Ngûúâi chên thaânh, trung thûåc coá sûác thu huát cuäng àûúåc vñ vúái àaâo lyá, chùèng haån nhû: "Àaâo lyá khöng noái maâ ngûúâi dûúái vêîn tûå àïën thaânh löëi moân". Mêån cuäng nhû àaâo thûúâng ra hoa vaâo muâa xuên. Hoa àaâo àoã thùæm, hoa mêån trùæng ngêìn tö àiïím cho sùæc xuên thïm tûúi àeåp. Quaã mêån coá thïí ùn tûúi hoùåc chïë biïën thaânh mêån khö, mûát, mêån höåp. Mêån giaâu chêët dinh dûúäng, chûáa nhiïìu axit amin, protein, chêët thiïn mön àöng, cenlulose vaâ nhiïìu loaåi muöëi khoaáng, àûúåc caác nhaâ dinh dûúäng hoåc àaánh giaá cao. Theo Àöng y, quaã mêån tñnh húi êëm, võ ngoåt, chua, húi àùæng, caã hoa, caânh, laá, rïî, voã àïìu coá thïí duâng laâm thuöëc. Mêån coá taác duång thanh nhiïåt, sinh tên dõch, giaãi khaát, giuáp dïî tiïu hoáa thûác
49. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 49 ùn, lúåi thuãy, tiïu thuäng, duâng àiïìu trõ noáng trong, ùn khoá tiïu, viïm gan phuác thuãy (buång coá baáng nûúác), khoá tiïíu tiïån. Tuy nhiïn, nïëu ùn nhiïìu mêån seä sinh àúâm, haåi rùng, ngûúâi bõ suy nhûúåc cú thïí nïn ùn ñt loaåi quaã naây. Theo kinh nghiïåm cuãa ngûúâi xûa, quaã mêån naâo coá võ àùæng chaát hoùåc thaã vaâo nûúác thêëy nöíi thò coá àöåc töë, khöng àûúåc ùn. Caác baâi thuöëc chûäa bïånh bùçng mêån - Thanh nhiïåt giaãi noáng: Nûúác mêån, nûúác dûa höìng, nûúác nho möîi loaåi 10 gam, tröån àïìu uöëng. - Keám ùn: Mêån tûúi vaâi quaã, nho khö 6 gam, nhai ùn trûúác möîi bûäa cúm. - Da phuâ thuäng: Voã rïî mêån 30 gam, rïî nho 30 gam, sùæc uöëng. - Baáng nûúác do bïånh gan: Voã rïî mêån 30 gam, rïî khïë 30 gam, phêåt thuã 6 gam, thanh bò 9 gam, xuyïn luyïån tûã 6 gam, sùæc uöëng.
50. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 50 CHÛÄA BÏÅNH NÖÅI KHOA Chûäa ho Baâi 1 - Thaânh phêìn: Quyát tûúi 1-2 quaã, khïë chua tûúi 1 quaã. - Caách chïë: Rûãa saåch, boã voã, thaái moãng. - Cöng hiïåu: Trõ ho. - Caách duâng: Nhai naát nuöët lêëy nûúác, möîi ngaây vaâi lêìn. Baâi 2 - Thaânh phêìn: Voã quyát tûúi 30 gam (voã khö 13 gam), nûúác 600 ml. - Caách chïë: Sùæc kyä àïën khi coân 400 ml nûúác thuöëc. - Cöng hiïåu: Chûäa ho do caãm maåo. - Caách duâng: Hoâa àûúâng vûâa phaãi, uöëng 200 ml luác àang noáng, sau nûãa giúâ àun noáng uöëng tiïëp 200 ml coân laåi, ngaây 2-3 lêìn. Baâi 3 - Thaânh phêìn: Rïî chuöëi tiïu tûúi 120 gam, muöëi ùn möåt ñt vûâa àuã. - Caách chïë: Giaä naát, vùæt lêëy nûúác àun söi - Cöng hiïåu: Chûäa ho do phïë nhiïåt. - Caách duâng: Hoâa nûúác uöëng, ngaây 2-3 lêìn. Baâi 4 - Thaânh phêìn: Lï 1 quaã, ma hoaâng 1,5 gam. - Caách chïë: Lï boã loäi, cho ma hoaâng vaâo, ninh nhûâ. - Cöng hiïåu: Giaãm ho.
51. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 51 - Caách duâng: Boã ma hoaâng ra, ùn lï vaâ uöëng nûúác sùæc, ngaây 2-3 lêìn. Baâi 5 - Thaânh phêìn: Höìng 6 quaã, laá cheâ 3 gam, àûúâng pheân 15 gam. - Caách chïë: Cho caã 3 thûá trïn vaâo êëm àêët, ninh nhûâ. - Cöng hiïåu: Coá taác duång nhêët àõnh chûäa ho nhiïìu àúâm. - Caách duâng: Tröån àïìu ùn, ngaây 2-3 lêìn. Baâi 6 - Thaânh phêìn: Xoaâi 50 gam, àûúâng trùæng 25 gam, cheâ xanh 0,5 - 1 gam. - Caách chïë: Xoaâi boã haåt, lêëy voã vaâ cuâi thõt, àöí 400 ml nûúác, àun söi 3 phuát, cho àûúâng trùæng vaâ cheâ xanh vaâo laâ àûúåc. - Cöng hiïåu: Chûäa ho nhiïìu àúâm. - Caách duâng: Ùn tuây yá. Baâi 7 - Thaânh phêìn: Nhên àaâo haåt 100 gam, àûúâng trùæng 50 gam, rûúåu 150 ml. - Caách chïë: Giaä nhoã nhên àaâo haåt, cho àûúâng, rûúåu vaâo nöìi àêët, àun to lûãa cho söi röìi chuyïín nhoã lûãa àun 10 phuát laâ àûúåc. - Cöng hiïåu: Àiïìu trõ chûáng ho do hû haân úã ngûúâi cao tuöíi sûác yïëu, tên dõch nhiïìu. - Caách duâng: Ngaây 1-2 lêìn, uöëng liïìn 3-10 ngaây. Baâi 8 - Thaânh phêìn: Cau 10 quaã, àûúâng pheân, nûúác vûâa àuã duâng. - Caách chïë: Cho têët caã vaâo nêëu trong vaâi phuát. - Cöng hiïåu: Chûäa ho nhiïìu àúâm. - Caách duâng: Uöëng thay nûúác cheâ.
52. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 52 Cao huyïët aáp Baâi 1 - Thaânh phêìn: Taáo têy 1 quaã, sûáa biïín 60 gam. - Caách chïë: Taáo goåt boã voã, thaái miïëng, sûáa rûãa saåch, thaái miïëng. - Cöng hiïåu: Àiïìu trõ cao huyïët aáp. - Caách duâng: Ùn hïët trong 1 lêìn, ngaây ùn 2-3 lêìn. Baâi 2 - Thaânh phêìn: Nhên haåt taáo chua 30 gam, haånh nhên 15 gam, nhên haåt baách 15 gam. - Caách chïë: Àem 3 thûá trïn sùæc kyä. - Cöng hiïåu: Àiïìu trõ cao huyïët aáp. - Caách duâng: Uöëng möîi ngaây 2-3 lêìn. Baâi 3 - Thaânh phêìn: Hoa hûúáng dûúng 1 böng, höìng taáo 20 quaã. - Caách chïë: Cho hoa vaâ taáo vaâo luöåc chñn. - Cöng hiïåu: Coá taác duång àiïìu trõ nhêët àõnh àöëi vúái bïånh cao huyïët aáp. - Caách duâng: Vûâa ùn taáo vûâa uöëng nûúác luöåc möîi ngaây 2-3 lêìn. Baâi 4 - Thaânh phêìn: Voã quaã coå 9-18 gam. - Caách chïë: Àun sùæc. - Cöng hiïåu: Chûäa cao huyïët aáp. - Caách duâng: Uöëng möîi ngaây 2-3 lêìn.
53. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 53 Baâi 5 - Thaânh phêìn: Taáo taâu 6 quaã, hoa baách húåp (actysö) 30 gam, sa sêm 15 gam, gaåo teã 250 gam. - Caách chïë: Cho taáo, hoa baách húåp, sa sêm vaâ gaåo vaâo nêëu chaáo. - Cöng hiïåu: Chûäa cao huyïët aáp. - Caách duâng: Ùn chaáo möîi ngaây 1-2 lêìn. Baâi 6 - Thaânh phêìn: Sún tra 200 gam. - Caách chïë: Sao vaâng, taán thaânh böåt. - Cöng hiïåu: Coá taác duång àiïìu trõ bïånh maåch vaânh. - Caách duâng: Möîi lêìn uöëng 2-3 gam, ngaây 2-3 lêìn. Bïånh viïm gan virus, viïm gan vaâng da (hoaâng àaãn), xú gan Baâi 1 - Thaânh phêìn: Nûúác eáp dûa hêëu 100 ml, mêåt ong 10 gam. - Caách chïë: Àem 2 thûá trïn tröån àïìu. - Cöng hiïåu: Phoâng bïånh viïm gan virus. - Caách duâng: Uöëng hïët trong 1 lêìn. Baâi 2 - Thaânh phêìn: Voã bûúãi (boã phêìn cuâi trùæng), nhên trêìn lûúång thñch húåp. - Caách chïë: Àem hai thûá trïn nghiïìn naát. - Cöng hiïåu: Chûäa viïm gan virus cêëp tñnh. - Caách duâng: Möîi lêìn duâng 6 gam uöëng vúái nûúác laä àun söi, ngaây 3 lêìn.
54. Haâ Duyïåt Phi - Vûúng Lúåi Kiïåt 54 Baâi 3 - Thaânh phêìn: Maä thêìy 5 cuã, laá tre non 6 gam, nûáa 1 àoaån. - Caách chïë: Àem sùæc kyä. - Cöng hiïåu: Chûäa viïm gan virus cêëp tñnh. - Caách duâng: Chia laâm 2 lêìn uöëng trong möîi ngaây, möîi àúåt uöëng liïn tuåc trong 1 thaáng. Baâi 4 - Thaânh phêìn: Phêåt thuã 9-27 gam, baåi tûúng thaão duâng theo àöå tuöíi (dûúái 10 tuöíi 1 gam, sau àoá cûá 2 tuöíi tùng 1 gam). - Caách chïë: Àem sùæc kyä. - Cöng hiïåu: Àiïìu trõ viïm gan virus cêëp tñnh. - Caách duâng: Chia uöëng 3 lêìn trong möîi ngaây, möîi àúåt liïìn trong 10 ngaây. Baâi 5 - Thaânh phêìn: Taáo taâu 15 gam, nhên trêìn 30 gam. - Caách chïë: Àöí 2 baát nûúác, sùæc àïën khi caån coân 1/3. - Cöng hiïåu: Chûäa viïm gan maån tñnh (khi uöëng thuöëc kiïng dêìu múä, thõt). - Caách duâng: Uöëng khi thuöëc coân êëm noáng, liïìn 10 thang. Baâi 6 - Thaânh phêìn: Voã quaã lï, voã taáo têy möîi loaåi 15 gam, ngoá sen tûúi 100 gam. - Caách chïë: Àem sùæc kyä. - Cöng hiïåu: Chûäa xú gan maån tñnh cöí chûúáng. - Caách duâng: Uöëng möîi ngaây 2-3 lêìn. Baâi 7 - Thaânh phêìn: Tuyïët lï 1 quaã, giêëm ùn vûâa àuã duâng. - Caách chïë: Tuyïët lï rûãa saåch, thaái miïëng, ngêm trong giêëm.
55. ÁNhûäng baâi thuöëc trõ bïånh bùçng traái cêy 55 - Cöng hiïåu: Chûäa viïm gan vaâng da (hoaâng àaãn), coá hiïåu quaã khaá töët laâm giaãm vaâng da. - Caách duâng: Möîi ngaây ùn 10 miïëng lï, chia laâm 3 lêìn Baâi 8 - Thaânh phêìn: Phêåt thuã, thûúng luåc möîi loaåi 10 gam, gan lúån 120 gam, dêìu sún traâ vûâa àuã duâng. - Caách chïë: Phêåt thuã, thûúng luåc àem nghiïìn nhoã, gan lúån àem xaâo dêìu. - Cöng hiïåu: Coá taác duång nhêët àõnh trong àiïìu trõ xú gan cöí chûúáng. - Caách duâng: Chêëm gan xaâo vúái böåt phêåt thuã, thûúng luåc, ùn trûúác bûäa cúm. Baâi 9 - Thaânh phêìn: Cêíu kyã tûã 50-100 gam, cheâ àen 0,5-1 gam. - Caách chïë: Luöåc cêíu kyã tûã söi sau 5 phuát, cho cheâ àen vaâo. - Cöng hiïåu: Àiïìu trõ bïånh xú gan. - Caách duâng: Möîi ngaây uöëng 1 thang. Baâi 10 - Thaânh phêìn: Voã dûa hêëu 100 gam, gan lúån 30 gam. - Caách chïë: Àem sùæc kyä. - Cöng hiïåu: Coá taác duång àiïìu trõ nhêët àõnh àöëi vúái bïånh xú gan. - Caách duâng: Vûâa uöëng nûúác sùæc vûâa ùn gan lúån möîi ngaây 1-2 lêìn. Baâi 11 - Thaânh phêìn: Mêån tûúi 100-150 gam, cheâ xanh möåt ñt, mêåt ong vûâa àuã duâng. - Caách chïë: Mêån goåt boã haåt, àöí 0,3 lñt nûúác àun söi 3 phuát, cho cheâ xanh, mêåt ong vaâo laâ àûúåc.