Nghiên cứu xây dựng và ứng dụng ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm môn vật lý nhằm đánh giá kết quả học tập của học sinh hệ trung cấp nghề

Nội dung text: Nghiên cứu xây dựng và ứng dụng ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm môn vật lý nhằm đánh giá kết quả học tập của học sinh hệ trung cấp nghề

1. NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG VÀ ỨNG DỤNG NGÂN HÀNG CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM MÔN VẬT LÝ NHẰM ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH HỆ TRUNG CẤP NGHỀ Hồ Hữu Đài Trường Cao đẳng nghề Công nghệ & Nông lâm Nam bộ. Summary The Southern Technology and Agriculture-forestry vocation College in parallel with two types training‘s college level and intermediate level. The intermediate level which Training period 3 years – for students complete grade 9 class or finishing junior high school. So the training program in my college are training some culture subject include Mathematics, physics, chemistry, literature. The application and combination of methods to check reviews of physical subjects at the College with the aims of improving the study quality of the students at the College. In recent years, objective test question has been increasingly interested in and commonly used for testing and evaluating the learning outcomes of physical subjects of students in education in general and professional education in particular. The study establishing and application the multiple choice question bank in intermediate level of physics subject at the Southern Technology and Agriculture- forestry vocation College which is very necessary and important. Tóm tắt Trường Cao đẳng nghề Công nghệ và Nông lâm Nam bộ là trường cao đẳng nghề đào tạo song song hai loại hinh: trung cấp nghề và cao đẳng nghề. Đối với đối tượng học sinh mới học xong lớp 9 hoặc là chưa học xong lớp 12 thì phải học hệ trung cấp nghề 36 tháng. Đối với học sinh hệ này trong chương trình đào tạo có đào tạo có các môn văn hóa nghề gồm Toán, Vật lý, Hóa học, Ngữ văn. Việc ứng dụng và kết hợp các phương pháp kiểm tra đánh giá môn vật lý tại trường nhằm mục đích để nâng cao chất lượng học tập của học sinh trong trường. Trong những năm gần đây, trắc nghiệm khách quan đang ngày càng được quan tâm và được sử 1
2. dụng phổ biến trong kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn vật lý của học sinh trong giáo dục nói chung và trong giáo dục nghề nghiệp nói riêng. Công tác nghiên cứu xây dựng và ứng dụng ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm môn vật lý hệ trung cấp nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ và Nông lâm Nam bộ là rất cần thiết và quan trọng. I. MỞ ĐẦU Kiểm tra và đánh giá là hai khâu trong một quy trình thống nhất trong quá trình dạy học nhằm xác định kết quả thực hiện mục tiêu dạy học. Để quá trình giáo dục – đào tạo đạt kết quả tốt như mong muốn thì không chỉ có giảng dạy như thế nào cho tốt mà còn phải đánh giá dạy và học như thế nào cho tốt. Một số vấn đề sôi động trong thực tiễn và lý luận dạy học hiện nay là vấn đê nghiên cứu, ứng dụng các phương pháp kiểm tra và đánh giá quá trình và kết quả dạy – học một cách khách quan, chính xác và nhanh chóng. Các hình thức kiểm tra, đánh giá theo truyền thống trong hoạt động dạy – học đang bộc lộ nhiều hạn chế trong việc nâng cao tính tích cực học tập và khả năng vận dụng linh hoạt, sáng tạo các kiến thức, kỹ năng của người học trong các tình huống thực tế đa dạng. Để khắc phục các hạn chế trên, ở nhiều nước trên thế giới đã nghiên cứu và vận dụng các phương pháp đánh giá bằng các trắc nghiệm (test) khách quan. Môn vật lý là một môn khoa học tự nhiên có gắn liền nhiều với toán học và thực tế đời sống tự nhiên,sản xuất, kỹ thuật rất phù hợp với hình thức kiểm tra đánh giá bằng phương pháp trắc nghiệm khách quan. Môn Vật lí là một môn hết sức quan trọng trong chương trình đào tạo nghề và đặc biệt là đối với chương trình nghề dành cho học sinh hệ 36 tháng trong các trường dạy nghề. Trường Cao đẳng nghề Công nghệ và Nông lâm Nam bộ là một trong những trường có đào tạo trình độ trung cấp nghề hệ 36 tháng trong đó có môn học Vật lý Xuất phát từ những lý do trên mà người nghiên cứu tiến hành nghiên cứu xây dựng và ứng dụng ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm môn vật lý hệ trung cấp nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ và Nông lâm Nam bộ. 2
3. II. CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Hiện nay, việc kiểm tra và đánh giá kết quả học tập của học sinh hệ trung cấp nghề 36 tháng trong môn vật lý thường sử dụng phương pháp tự luận. Việc đánh giá của giáo viên còn mang tính kinh nghiệm, chủ quan, thiên lệch theo một vài phương pháp truyền thống nên việc kiểm tra đánh giá vẫn tồn tại một số hạn chế nhất định. Việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh bằng trắc nghiệm khách quan còn rất ít, chưa đồng bộ, chưa được được đầu tư nghiên cứu và ứng dụng một cách khoa học. Vì vậy, giả thiết rằng nếu có được một hệ thống câu hỏi được soạn thảo một cách khoa học theo phương pháp trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn phù hợp với mục tiêu và nội dung môn vật lý hệ trung cấp nghề thì có thể đánh giá chính xác, khách quan chất lượng kiến thức vật lý của học sinh, góp phần nâng cao hiệu quả dạy học môn vật lý ờ trường Cao đẳng nghề Công nghệ và Nông lâm Nam bộ. Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn để xây dựng và ứng dụng ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm môn vật lý hệ trung cấp nghề để kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh sẽ khắc phục được những bất cập, tồn tại của việc kiểm tra đánh giá hiện nay. Kết quả của nghiên cứu giúp cho quá trình kiểm tra đánh giá thành quả học tập của học sinh một cách chính xác và khách quan hơn. Vì lý do hạn hẹp về thời gian và một số điều kiện khách quan nên người nghiên cứu chỉ tập trung nghiên cứu xây dựng và áp dụng ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn phần Điện học của chương trình Vật lý hệ trung cấp nghề trong trường Cao đẳng nghề Công nghệ và Nông lâm Nam bộ. Bằng phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu các tài liệu, văn bản về quá trình dạy học, kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh, trắc nghiệm khách quan để hình thành nên cơ sở lý luận cho đề tài. Bằng phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Tiến hành khảo sát, điều tra thu thập thông tin, dữ liệu về thực trạng, nhu cầu về kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh bằng trắc nghiệm khách quan đối với môn vật lý hệ trung cấp nghề ở trong trường Cao đẳng nghề Công nghệ và Nông lâm Nam bộ. Cụ thể, bằng phương pháp khảo sát bằng phiếu: Sử dụng phiếu điều tra trong đó đã biên soạn những câu 3
4. hỏi theo mục đích yêu cầu điều tra để lấy ý kiến của các học sinh hệ trung cấp nghề. Bằng phương pháp khảo sát bằng phỏng vấn sâu : Tiến hành phỏng vấn trực tiếp đối với các cán bộ - giáo viên về thực trạng và nhu cầu của việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập môn vật lý bằng phương pháp trắc nghiệm khách quan. Bằng phương pháp chuyên gia: Lấy ý kiến đánh giá, góp ý của các giảng viên có năng lực và kinh nghiệm bộ môn vật lý, cán bộ quản lý giáo dục, chuyên gia về khảo thí đối với bộ câu hỏi trắc nghiệm khách quan môn vật lý hệ trung cấp nghề mà tác giả đã soạn thảo được trong quá trình thực hiện đề tài để từ đó có sự điều chỉnh, quyết định đúng hướng, chính xác khoa học với kết quả nghiên cứu của mình. Bằng phương pháp thực nghiệm: Từ ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chon môn vật lý hệ trung cấp nghề đã xây dựng tiến hành biên soạn các đề kiểm tra (bài trắc nghiệm) rồi đưa vào kiểm tra – đánh giá thử nghiệm ở các nhóm, lớp học sinh trong trường để đánh giá độ khó, độ tin cậy và tính giá trị bộ câu hỏi. Lấy kết quả kiểm tra thử nghiệm đối chứng với kết quả kiểm tra theo đề tự luận như thực tại đang thực hiện, từ đó đánh giá tính khoa học và tính khả thi của kết quả thu được . III. ỨNG DỤNG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀO QUÁ TRÌNH KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH Qua quá trình thực hiện đề tài Xây dựng ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm môn vật lý hệ trung cấp nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ và Nông lâm Nam bộ, người nghiên cứu đã thực hiện được những kết quả chủ yếu như sau: Nghiên cứu, phân tích cơ sở lý luận đại cương về kiểm tra, đánh giá để làm rõ tầm quan trọng của chúng trong quá trình giáo dục và đào tạo và lấy đó làm cơ sở lý luận cho quá trình nghiên cứu đề tài của mình. Nghiên cứu cơ sở lý luận về trắc nghiệm khách quan, làm cơ sở cho việc xây dựng bộ câu hỏi trắc nghiệm cho môn vật lí hệ trung cấp nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ và Nông lâm Nam bộ. Phân tích mục tiêu và nội dung của môn vật lí hệ trung cấp nghề để thiết kế dàn bài trắc nghiệm và biên soạn bộ câu hỏi trắc nghiệm cho môn học. Cụ thể đã 4
5. xác định được mục tiêu, nội dung kiến thức phần điện học cần được kiểm tra đánh giá. Thông qua bảng quy định hai chiều người nghiên cứu đã soạn thảo được 345 câu hỏi trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn theo 3 mức độ nhận thức: biết, hiểu – vận dụng, phân tích – tổng hợp. Qua việc lấy ý kiến tham khảo của các chuyên gia, giáo viên có kinh nghiệm cho bộ câu hỏi trắc nghiệm đã soạn thảo, người nghiên cứu đã tiếp thu ý kiến và chỉnh sửa bổ sung cho hoàn chỉnh lại trước khi đưa vào thử nghiệm . Sau khi kiểm tra thử nghiệm và kiểm tra đối chứng ở một nhóm học sinh trung cấp nghề năm thứ 2 gồm 46 đối tượng, thu nhận số liệu và phân tích xử lý số liệu. Kết quả đạt được là: các đề kiểm tra được xây dựng từ các câu hỏi trắc nghiệm đã soạn thảo bảo đảm được độ tin cậy và độ giá trị cao, có hiệu quả hơn cho sự học tập của học sinh. Sau khi xem xét hoàn chỉnh lại, toàn bộ câu hỏi đã được mã hóa và đưa vào ngân hàng câu hỏi để sử dụng. Nhìn chung ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm khách quan đã xây dựng được đánh giá là khá tốt, có thể sử dụng để làm các đề kiểm tra, các đề thi hết môn, đề thi tốt nghiệp cũng như làm tài liệu tham khảo trong quá trình học tập cho học sinh. Từ kết quả nghiên cứu xây dựng đã thu được, người nghiên cứu sẽ ứng dụng để biên soạn các đề kiểm tra thường xuyên (15 phút), đề kiểm tra hết chương (45 phút) và đề kiểm tra hết phần điện học (60 phút). Trên cơ sở lý luận và thực tiễn mà quá trình nghiên cứu đã đạt được, người nghiên cứu phải tiến hành nghiên cứu xây dưng bộ câu hỏi trắc nghiệm cho các phần còn lại là Cơ – Nhiệt, Quang – Hạt nhân của chương trình vật lý hệ trung cấp nghề. Từ bộ câu hỏi đầy đủ cho toàn môn học, giáo viên có thể ứng dụng thiết lập các đề kiểm tra thường xuyên, hết chương, hết phần học, hết môn học và thi tốt nghiệp môn vật lý hệ trung cấp nghề. IV. KẾT LUẬN Việc biên soạn bộ câu hỏi trắc nghiệm cho môn vật lí hệ trung cấp nghề đã góp phần vào việc đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học của Bộ GD & ĐT, đồng thời đáp ứng được nhu cầu thực tế của học sinh trung cấp nghề hiện nay. Khi 5
6. bộ câu hỏi trắc nghiệm được đưa vào sử dụng sẽ nâng cao được chất lượng của quá trình dạy học nói chung và quá trình kiểm tra đánh giá nói riêng đối với môn vật lý tại các trường dạy nghề. Nó giúp cho việc đánh giá kết quả học tập của học sinh một cách toàn diện, khách quan, chính xác và phù hợp với thực tế của học sinh đang học tại trường dạy nghề, góp phần bảo đảm chất lượng đầu ra của sản phẩm giáo dục và đào tạo nghề. Việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh được cải thiện theo hướng tích cực, khách quan và công bằng sẽ giúp cho sự thống nhất trong quá trình đánh giá học sinh ở nhiều lớp và khóa học khác nhau trong nhà trường. Nó giúp cho giáo viên có định hướng rõ ràng, cụ thể hơn cho bài giảng để bảo đảm mục tiêu và nội dung học tập sẽ được kiểm tra đánh giá. Mặt khác, học sinh có thể sử dụng ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm như là một phương tiện học tập để tự học và tự kiểm tra đánh giá kiến thức của mình. V.TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Ban tuyên giáo trung ương, Bộ văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI Đảng Cộng sản Việt Nam, NXB Chính trị quốc gia,2011. 2. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Từ điển Giáo dục học,NXB Từ điển bách khoa, 2001. 3. Bộ Giáo dục và Đào tạo – Vụ Đại học,Những cơ sở của kĩ thuật trắc nghiệm, NXB Giáo dục.1994. 4. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục trung học phổ thông môn vật lí, NXB Giáo dục, 2007. 5. Benjamin Bloom, (Đoàn Văn Điều dịch), Nguyên tắc phân loại mục tiêu giáo dục. NXB Giáo dục, 1995. 6. . Lương Duyên Bình (chủ biên), Vật lý 11. NXB Giáo dục, 2007. 7. Lương Duyên Bình (chủ biên), Vật lý 12. NXB Giáo dục, 2007. 8. Lương Duyên Bình, Vũ Quang, Nguyễn Xuân Chi, Bùi Quang Hân, Đoàn Duy Linh ,Bài tập Vật Lý 11. NXB Giáo dục, 2007. 9. Lương Duyên Bình, Vũ Quang, Nguyễn Xuân Chi, Bùi Quang Hân, Đoàn Duy Linh ,Bài tập Vật Lý 12. NXB Giáo dục, 2007. 6
7. 10. Thanh Bình ,Phân loại và phương pháp giải chi tiết bài tập trắc nghiệm Vật Lý 11,NXB Đại học quốc gia TP.Hồ chí minh, 2010. 11. Vũ Cao Đàm,,Phương pháp luận nghiên cứu khoa học, NXB Khoa học và Kỹ thuật, 2006. 12. PGS.TS.Trần Khánh Đức, Một số vấn đề về đo lường đánh giá trong giáo dục, NXB Đại học quốc gia, 2010. 13. Trần Bá Hoành, Đánh giá trong giáo dục. NXB Hà Nội, 1996. 14. TS.Phan Long, Kiểm tra đánh giá thành quả học tập, ĐHSPKT tp HCM, 2009. 15. Nghiêm Xuân Nùng ,Trắc nghiệm và đo lường cơ bản trong giáo dục, NXB Hà Nội,1995. 16. Quentin Stodola, (Nghiêm Xuân Nùng dịch), Trắc nghiệm và đo lường cơ bản trong giáo dục. Bộ giáo dục và đào tạo ,Vụ Đại học, Hà Nội, 1995. 17. GS.TSKH.Lâm Quang Thiệp, Trắc nghiệm và ứng dụng. NXB Khoa học và Kĩ thuật, 2008. 18. Lê Gia Thuận, 800 câu hỏi và bài tập trắc nghiệm Vật Lý lớp 11 ban khoa học tự nhiên. NXB Đại học quốc gia Hà Nội, 2007. 19. TS.Dương Thiệu Tống, Trắc nghiệm và đo lường thành quả học tập( phương pháp thực hành, NXB Khoa học xã hội, 1995. 20. TS.Nguyễn Văn Tuấn, Lí luận dạy học. ĐHSPKT tp TPHCM, 2009. 21. Phạm Hữu Tòng, Lý luận dạy học Vật lý ở trường trung học, nxb Giáo dục, 2001. 22. ThS.Lý Minh Tiên, Kiểm nghiệm thống kê ứng dụng trong nghiên cứu khoa học giáo dục, ĐHSPKT tp HCM, 2010. 23. 24. 25. 26. 7
8. XÁC NHẬN CỦA GVHD: (đã ký) TS. NGUYỄN THỊ THÚY DUNG 8
9. BÀI BÁO KHOA HỌC THỰC HIỆN CÔNG BỐ THEO QUY CHẾ ĐÀO TẠO THẠC SỸ Bài báo khoa học của học viên có xác nhận và đề xuất cho đăng của Giảng viên hướng dẫn Bản tiếng Việt ©, TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH và TÁC GIẢ Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ bởi Luật xuất bản và Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Nghiêm cấm mọi hình thức xuất bản, sao chụp, phát tán nội dung khi chưa có sự đồng ý của tác giả và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. ĐỂ CÓ BÀI BÁO KHOA HỌC TỐT, CẦN CHUNG TAY BẢO VỆ TÁC QUYỀN! Thực hiện theo MTCL & KHTHMTCL Năm học 2016-2017 của Thư viện Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh.