Nghiên cứu dạy học tích hợp cho mô đun máy điện tại trường trung cấp nghề khu vực Nam Tây Ninh

Nội dung text: Nghiên cứu dạy học tích hợp cho mô đun máy điện tại trường trung cấp nghề khu vực Nam Tây Ninh

1. NGHIÊN CỨU DẠY HỌC TÍCH HỢP CHO MÔ ĐUN MÁY ĐIỆN TẠI TRƢỜNG TRUNG CẤP NGHỀ KHU VỰC NAM TÂY NINH Lê Thị Thu Tâm Lớp : LL&PP18B Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật – Thành phố Hồ Chí Minh (Điện thoại: 0905525805; E-mail:tamleedu@gmail.com) Tóm tắt: Dạy học tích hợp được xem là một trong những hướng dạy học phù hợp với mục tiêu đổi mới giáo dục nghề nghiệp trong giai đoạn hiện nay.Mục tiêu của dạy học tích hợp là đào tạo ra người thợ giải quyết được các vấn đề của thực tiễn nghề, đó là kiến thức, kỹ năng và thái độ; là dạy nghề gắn kết giữa lý luận và thực tiễn, giữa học với hành, giữa giáo dục đào tạo gắn liền với sản xuất. Tuy nhiên, việc áp dụng dạy học tích hợp vào các cơ sở dạy nghề không phải là công việc dễ dàng, một sớm một chiều; ngoại trừ những buổi giảng mẫu hay thi hội giảng nếu không thì giáo viên vẫn cứ dạy lý thuyết trước sau đó thì dạy thực hành trong một giờ dạy tích hợp của một mô đun nào đó.Với một trường trung cấp nghề còn non trẻ như Trường trung cấp nghề khu vực Nam Tây Ninh thì việc dạy học tích hợp vẫn chưa được áp dụng. Vì vậy, nhằm góp phần vào việc nâng cao chất lượng đào tạo nghề tại đơn vị công tác, nội dung bài viết trình bày vấn đề: “Nghiên cứu dạy học tích hợp cho mô đun Máy Điện tại trường trung cấp nghề khu vực Nam Tây Ninh”. Abstract: Integrated education is considered one of the teaching method that is suitable for the goal of the vocational training improvement at the moment. The goal of the integrated education is to make out workers can resolve the real problem.It is the knowledge, skills and attitudes; vocational linkages between theory and practice, and between education and training associated with the production. However, Appling integrated education in a vocational training school is not easy in short time, except sample lecture, teaching festival; otherwise, The teacher will teach theory first, then teach practice later in one of the integrated lecture of the module.For the young vocational training school as the Tay Ninh South Area vocational training school, the integrated education is not applied for. Therefor, tocontribute to improvethe quality of vocational training in my school, researcher implement this essay “Researching the integrated education for electrical equipment module in the Tay Ninh South Area vocational training school”. -1-
2. 1. GIỚI THIỆU huống liên kết tri thức các môn học, đó là cơ Dạy học theo hướng tích hợp là xu thế hội phát triển các năng lực của học sinh. Khi mà nhiều nước trên thế giới đã áp dụng, đặc xây dựng các tình huống vận dụng kiến thức, biệt là các nước trong khu vực châu Á - Thái học sinh sẽ phát huy được năng lực tự lực, Bình Dương. phát triển tư duy sáng tạo.”. [1] Trong khi Việt Nam bước vào quá trình Trong lĩnh vực đào tạo nghề, dạy học công nghiệp hóa, hiện đại hóa thì nhiều nước tích hợp cho mô đun Máy Điện là sự kết hợp, đã vượt qua thời đại cách mạng công nghiệp đi đan xen, hòa lẫn, hỗ trợ nhau về mặt kiến thức, vào thời đại cách mạng thông tin, xây dựng kỹ năng và thái độ cần hình thành cho học nền kinh tế tri thức và xã hội tri thức sinh trong một lần lên lớp của giáo viên, hay Vấn đề đặt ra cho ngành giáo dục nước nói khác hơn đó là sự đan xen giữa hoạt động ta là: Làm thế nào để trang bị cho học sinh dạy lý thuyết và thực hành, kết hợp với việc một nền tảng kiến thức giúp cho họ tự tin giải giáo dục hình thành nhân cách, thái độ yêu quyết các vấn đề thực tiễn, góp phần đáp ứng nghề cho học sinh thông qua mỗi lần lên lớp nhu cầu của xã hội đề ra. của giáo viên đối với môn học. Để đạt được mục tiêu này thì các cơ sở Trong đó: đào tạo,nhiều trường dạy nghề không ngừng Dạy lý thuyết: dạy về cấu tạo, nguyên cải tiến, đổi mới nội dung, phương pháp giảng lý làm việc, các thông số kỹ thuật, các phương dạy để nâng cao chất lượng đào tạo. Điều này pháp mở máy, đảo chiều quay của động cơ cũng đồng nghĩa với việc các nội dung giảng Dạy thực hành: từ những kiến thức dạy trong mô đun phải được xây dựng theo được cung cấp, học sinh tính toán được hướng “tiếp cận theo kỹ năng”. Vì thế người thông số kỹ thuật, lựa chọn được thiết bị, nghiên cứu chọn đề tài: “Nghiên cứu dạy học vận hành, bảo dưỡng và sửa chữa được tích hợp cho mô đun Máy Điện tại trường những hư hỏng thông thường Máy Biến Áp Trung cấp nghề khu vực Nam Tây và các loại Động Cơ . Ninh”nhằm góp phần đạt được mục tiêu nâng 2.2 Khảo sát những phƣơng pháp dùng dạy cao chất lượng dạy và học cho thực tế hiện học tích hợp. [5] nay. Tác giả đã khảo sát những phương pháp có thể dùng khi dạy tích hợp như sau: 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC DẠY TÍCH HỢP - Phương pháp thuyết trình tích cực 2.1 Khái niệm dạy học tích hợp cho - Phương pháp giảng dạy theo nhóm mô đun Máy Điện. - Phương pháp Socrates. “Dạy học tích hợp tạo ra các tình - Kỹ thuật Jigsaw (kỹ thuật mảnh ghép). - Phương pháp mô phỏng . -2-
3. - Dạy học theo hướng cá thể hóa. ứng dụng các phần mềm để mô phỏng, các Những phương pháp trên là cơ sở lý luận cho phương tiện truyền thông như tạp chí kỹ thuật, việc thiết kế giáo án và bài giảng. internet, cùng với việc kiểm tra- đánh giá 3.THỰC TRẠNG DAỴ HOC̣ MÔ ĐUN trong quá trình học tập cũng chưa đúng với MÁY ĐIỆNTẠI TRƢỜNG TRUNG CẤP quan điểm dạy học tích hợp. NGHỀ KHU VỰC NAM TÂY NINH. 4. ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 3.1 Tính đặc thù của mô đun Máy Điện. DẠY HỌC TÍCH HỢP CHO MÔ ĐUN Mô đun Máy Điện có các tính đặc thù sau: MÁY ĐIỆN TẠI TRƢỜNG TRUNG CẤP Hình 1 : Sơ đồ miêu tả tính đặc thù của mô NGHỀ KHU VỰC NAM TÂY NINH đun Máy Điện. 4.1. Những định hƣớng chung về dạy học Kiến thức tích hợp cho mô đun Máy Điện tại trƣờng phong phú trung cấp nghề khu vực Nam Tây Ninh. Mang tính ổn Quan điểm đổi mới chất lượng dạy học Đặc thù của định trong dạy nghề là trang bị cho học sinh các mô đun Máy Điện Mang tính năng lực thực hiện nhiều hơn những tri thức trừu tượng có tính tái hiện lại. Để thực hiện được định Có tính logic hướng đổi mới này phải cần đến các phương kế thừa. thức đào tạo có tính hoạt động và có tính giải Nguồn thực hiện: tháng 8/2012 quyết vấn đề. Để từng bước áp dụng phương 3.2 Đánh giá thực trạng giảng dạy mô đun pháp giảng dạy mới này, trong thực tiễn từ Máy Điện tại trƣờng trung cấp nghề khu năm 2006 Bộ LĐ-TB&XH đã xây dựng 164 vực Nam Tây Ninh. chương trình khung trình độ cao đẳng, trung Qua phần khảo sát thực tiễn, người cấp nghề. Trong số này, 114 chương trình nghiên cứu nhận thấy có những điểm bất cập khung đã được ban hành, 50 chương trình về nội dung chương trình, về phương pháp, khung đã tổ chức thẩm định. Đến nay, các hình thức tổ chức giảng dạy, về hình thức trường đều căn cứ chương trình khung để đào kiểm tra đánh giá của giáo viên và cả về tâm tạo, gồm 70% kiến thức, kỹ năng bắt buộc và thế, ý thức học tập của học sinh. Thực tiễn tại 30% phần tự chọn do các trường tự biên soạn trường trung cấp nghề khu vực Nam Tây Ninh chương trình.[4] đa số giáo viên khi giảng dạy mô đun Máy 4.2. Đề xuất giải pháp về dạy học tích hợp Điện đều áp dụng hình thức dạy học lý thuyết cho mô đun Máy Điện tại trƣờng trung cấp như trước đây với phương tiện sẵn có như nghề khu vực Nam Tây Ninh. bảng, phấn và mô hình được trang bị sẵn ở Qua nghiên cứu tài liệu và thực tiễn giảng xưởng để giảng dạy mà ít đầu tư nghiên cứu dạy (từ năm 2008 đến nay) cũng như qua tham -3-
4. khảo các giáo án tích hợp chi tiết của một số năng soạn bài gồm nhiều kỹ năng bộ phận, có giáo viên; để triển khai hiệu quả dạy học tích mối quan hệ mật thiết với nhau bao gồm: [2] hợp tại trường trung cấp nghề khu vực Hình 3.3 : Sơ đồ xác định các kỹ năng cần khi NamTây Ninh, người nghiên cứu xin đề xuất soạn giáo án cách xây dựng bài giảng và phương pháp soạn Hình 3:Các kỹ năng soạn bài. từng phần trong giáo án tích hợp như sau: 1.Kỹ năng xác định mục tiêu bài 4.2.1 Xây dựng bài giảng tích hợp dạy Hình 2: Các bước xây dựng bài giảng tích hợp. Các Thiết kế tựa kỹ 2.Kỹ năng xác định loại bài dạy, bài tích năng nội dung và cấu trúc bài dạy hợp. soạn bài Xác định mục 3.Kỹ năng xác định nguồn gốc Các bước tiêu bài giảng xây dựng thông tin (tài liệu tham khảo). bài giảng tích hợp Xác định nội 4.Kỹ năng xác định chiến lược dung bài giảng hoạt động dạy(phương pháp ). Nguồn thực hiện: tháng 8/2012 Viết bảng qui trình 3.2.2.Phƣơng pháp chung để biên soạn thự c hiện các kỹ năng. từng thành phần trong giáo án tích hợp. [3] Hình 4a:Phương pháp chung để biên Nguồn thực hiện: tháng 8/2012 soạn từng thành phần trong giáo án tích hợp 4.2.2 Thiết kế giáo án tích hợp. Trước khi thiết kế một giáo án tích hợp, giáo viên cần trả lời các câu hỏi sau: - Tại sao người học phải học bài này? - Ai thực hiện? - Học về cái gì? - Dạy học như thế nào? - Học ở đâu? - Học khi nào, trong thời gian bao lâu? Để biên soạn được giáo án tích hợp, đòi hỏi gíaoviên phải có các kỹ năng soạn bài, kỹ -4-
5. Phần 1: Giới Phần 2: Mục Phần 3: tích hợp theo như trên, với đặc thù của mô đun thiệu tiêu Phương tiện Máy Điện nên khi thiết kế giáo án cho mô đun Gíao án Kiến đặc thù này người nghiên cứu đề xuất thêm số: thức Đồ dùng một số phương pháp thiết kế ở các mục trong phần thực hiện bài học như sau: Thời gian Trang thiết thực hiện Kỹ năng bị (1) Dẫn nhập: • Trực tiếp: Giới thiệu thẳng với HS đối Tên bài học trước Thái độ Tài liệu tượng mà họ trực tiếp làm việc, trực tiếp va chạm trong nghề nghiệp là máy móc thiết bị. Thực hiện • Gián tiếp: Cho HS xem những hình ảnh áp từ ngày dụng thực tiễn của máy điện để tạo được ấn Tên bài tượng mạnh, kích thích sự tò mò và thôi thúc giảng HS muốn tìm hiểu về bài học Nguồn thực hiện: tháng 8/2012 (2) Giới thiệu chủ đề: Hình 4b:Phương pháp chung để biên Để thực hiện tốt mục này đối với một số bài soạn từng thành phần trong giáo án tích hợp. giảng người giáo viên cần chuẩn bị đầy đủ bản vẽ; bảng qui trình; trình chiếu hình ảnh mô hình, Phần 4: Phần 5: Phần 6: Phần 7:Rút mô phỏng hay vật thật. Hình Ổn định Thực hiện kinh thức tổ lớp học bài học nghiệm (3) Giải quyết vấn đề: chức dạy Trong quá trình thực hiện theo hướng học Thời Dẫn nhập gian dẫn của Tổng cục Dạy nghề, người nghiên Dạy thực toàn hiẹn Giới thiệu cứu đề xuất kết cấu của mục giải quyết vấn lớp chủ đề Kiểm đề chia ra làm các tiểu kỹ năng và trong mổi Dạy tra sĩ số Giải quyết tiểu kỹ năng chia làm 3 nội dung: lý thuyết theo HS vấn đề nhóm liên quan, trình tự thực hiện và luyện tập.( Kiểm tra Kết thúc vấnđề Dạy xem thêm luận văn ) theo an toàn Cá thể lao động Hướng dẫn tự 3.3. Ƣu, nhƣợc điểm khi vận dụng phƣơng học sắp xếp pháp soạn giáo án tích hợp mô đun Máy khu vực Điện theo đề xuất. 3.3.1. Ƣu điểm: Nguồn thực hiện: tháng 8/2012 - Việc chuẩn bị giáo án của giáo viên sẽ 3.2.3. Phƣơng pháp soạn giáo án tích hợp được thực hiện theo mẫu . cho mô đun Máy Điện. - Giúp học sinh gắn kết được giữa lý Ngoài phương pháp chung về soạn giáo án thuyết và thực hành -5-
6. - Giúp HS phát triển tư duy logic hơn. cứu đã đạt được kết quả như sau: - Tạo được tâm thế học tập sôi nổi, tiếp - Lấy các thông số đo lường thực nghiệm. thu bài nhanh thông qua quá trình hoạt động - Tổ chức dự giờ bài giảng tích hợp để lấy nhóm và sự thuần thục ở mỗi công việc; ý kiến nhận xét và kết quả đánh giá của các - Giúp cho HS làm việc và học tập một giáo viên dự giờ. cách khoa học, tạo kỹ năng làm việc theo - Quan sát về thái độ học tập của học sinh. nhóm. - Đánh giá kết quả học tập của học sinh - Hình thành ở học sinh thái độ làm việc qua điểm số. cẩn thận, nghiêm túc, chuẩn xác từng công - Nhận xét kết quả thực nghiệm. việc trong hoạt động nghề nghiệp. - Kiểm nghiệm giả thuyết 3.3.2. Nhƣợc điểm: Từ các kết quả thống kê cho thấy dạy học - Đòi hỏi người GV phải có kiến thức tích hợp làm cho học sinh đạt kết quả học tập giữa lý thuyết và thực hành một cách sâu rộng cao hơn so với cách dạy thông thường. và nắm chắc được vấn đề. Hình thành cho học sinh niềm say mê, - Đòi hỏi nhà trường phải có đầy đủ hứng thú khi học mô đun Máy Điện, nhiều học trang thiết bị và phương tiện dạy học. sinh có sự chuyển biến rất tốt trong quá trình - Với lớp đông học sinh thì khó cho học tập: mạnh dạn tích cực phát biểu ý kiến, giáo viên trong việc bao quát lớp, kịp thời uốn tham khảo trước tài liệu ở nhà, tiếp thu bài học nắn, chỉnh sửa các thao tác của học sinh, đảm một cách chủ động, bước đầu hình thành cơ bảo an toàn. bản các kỹ năng thao tác nghề nghiệp, giáo - Tốn nhiều thời gian và vật liệu thực dục cho các học sinh tinh thần làm việc tập hành với những bài giảng có nhiều tiểu kỹ thể. năng và có sản phẩm cụ thể. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 4.4 Thực hiện giáo án và bài giảng tích hợp 1. Kết luận. cho mô đun Máy Điện. Sau một thời gian nỗ lực học tập nghiên - Bài thứ nhất: “Bảo dưỡng động cơ không cứu, tác giả đã hoàn thành được những nhiệm đồng bộ ba pha” vụ nghiên cứu đề ra với các nội dung sau: - Bài thứ hai: “Xây dựng sơ đồ khai triển (trải) - Làm rõ cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của dây quấn động cơ không đồng bộ ba pha kiểu đề tài để từ đó đưa ra đề xuất áp dụng dạy tích đồng khuôn tập trung” ( xem thêm luận văn ). hợp cho mô đun Máy Điện tại trường Trung cấp 5.THƢC̣ NGHIÊṂ SƢ PHAṂ nghề khu vực Tây Ninh. Qua quá trình thực nghiệm dạy học - Khảo sát một số phương pháp dùng trong tích hợp mô đun Máy Điện tại trường Trung dạy học tích hợp trong dạy nghề. cấp nghề khu vực NamTây Ninh người nghiên - Dựa vào mục tiêu, đề cương chi tiết trong -6-
7. chương trình khung và tham khảo sơ đồ phân TÀI LIỆU THAM KHẢO tích nghề, người nghiên cứu đã thiết kế giáo án TIẾ NG VIÊṬ và bài giảng tích hợp cho bài học làm tiêu điểm [1] Nguyễn Văn Khải, “Vận dụng TTSPTH trong mô đun Máy Điện vào dạy học vật lý ở trường THPT để nâng cao 2. Kiến nghị. chất lượng giáo dục học sinh”, báo cáo tổng kết Về phía nhà trường: đề tài KH cấp Bộ, 01/2008. - Dạy học tích hợp chưa được thực [2] Trần ThịKim Trúc,“Kỹ năng soạn giáo hiện ở trường trung cấp nghề khu vực Nam án cho sinh viên” Tây Ninh, vì thế nhà trường cần tổ chức cho [3] Bộ Lao động Thương binh và Xã giáo viên tham gia các lớp tập huấn, các cuộc hội, Tổng cục dạy nghề, Tài liệu bồi hội thảo chung về dạy học tích hợp theo chủ dưỡng“Phương pháp biên soạn, tổ chức trương của Tổng cục dạy nghề để các giáo viên giảng dạy và đánh giá bài giảng tích tham gia đóng góp, rút kinh nghiệm từ đó tiến hợp”, Tp.HCM 08/2011 hành thực hiện. - Đầu tư xây dựng các phòng học với TRANG WEB các thiết bị hiện đại phù hợp phục vụ cho việc [4] dạy học tích hợp. NewsDetail.aspx?co_id=30066&cn_id=384826 - Giới thiệu và hướng dẫn các phần mềm [5] hỗ trợ thiết kế và thực hiện bài giảng tích hợp. data/11697_G08.pdf. Về phía giáo viên: - Phải nâng cao năng lực chuyên môn và năng lực sư phạm đủ để đáp ứng được yêu cầu dạy tích hợp. - Phải có khả năng sử dụng các thiết bị dạy học hiện đại để điều khiển quá trình dạy học một cách linh hoạt và sinh động nhằm tạo hứng thú và niềm tin học tập của học sinh; - Phải có phương pháp, tiêu chí và quy trình kiểm tra hợp lý, khoa học và khách quan nhằm đánh giá đúng kiến thức, kỹ năng, thái độ của học sinh. -7-
8. BÀI BÁO KHOA HỌC THỰC HIỆN CÔNG BỐ THEO QUY CHẾ ĐÀO TẠO THẠC SỸ Bài báo khoa học của học viên có xác nhận và đề xuất cho đăng của Giảng viên hướng dẫn Bản tiếng Việt ©, TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH và TÁC GIẢ Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ bởi Luật xuất bản và Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Nghiêm cấm mọi hình thức xuất bản, sao chụp, phát tán nội dung khi chưa có sự đồng ý của tác giả và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. ĐỂ CÓ BÀI BÁO KHOA HỌC TỐT, CẦN CHUNG TAY BẢO VỆ TÁC QUYỀN! Thực hiện theo MTCL & KHTHMTCL Năm học 2016-2017 của Thư viện Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh.