Nâng cao chất lượng GDHN qua môn Công nghệ cho học sinh tại trường THPT Trần Quang Khải, Long Điền, Bà Rịa Vũng Tàu

Nội dung text: Nâng cao chất lượng GDHN qua môn Công nghệ cho học sinh tại trường THPT Trần Quang Khải, Long Điền, Bà Rịa Vũng Tàu

1. Đào Ngọc Lan – 132140101018 GVHD: TS. Phan Long Lớp GDH13A Khóa học: 2013 - 2015 NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP QUA MÔN CÔNG NGHỆ CHO HỌC SINH TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRẦN QUANG KHẢI, HUYỆN LONG ĐIỀN, TỈNH BÀ RỊA VŨNG TÀU I. ĐẶT VẤN ĐỀ Nước ta đang bước vào giai đoạn đẩy mạnh CNH - HĐH, trong bối cảnh KHCN phát triển như vũ bão. Sự nghiệp phát triển kinh tế-xã hội đặt ra yêu cầu nền giáo dục Việt Nam phải tạo ra lớp người lao động mới có khả năng làm chủ được KH - CN hiện đại. Chất lượng giáo dục phải hướng vào “phát triển người”, “phát triển nguồn nhân lực”, hình thành những năng lực cơ bản mà xã hội đòi hỏi phải có. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương (khoá XI) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo chỉ rõ “Đẩy mạnh phân luồng sau trung học cơ sở;định hướng nghề nghiệp ở trung học phổ thông”, “Bảo đảm cho Học sinh có trình độ trung học cơ sở (hết lớp 9) có tri thức phổ thông nền tảng, đáp ứng yêu cầu phân luồng mạnh sau trung học cơ sở; Trung học phổ thông phải tiếp cận nghề nghiệp và chuẩn bị cho giai đoạn học sau phổ thông có chất lượng”. Hướng nghiệp trong giáo dục, với bản chất là hệ thống các biện pháp tiến hành trong và ngoài nhà trường để giúp học sinh phổ thông có kiến thức về nghề nghiệp và có khả năng lựa chọn nghề nghiệp trên cơ sở kết hợp nguyện vọng, sở trường của cá nhân với nhu cầu sử dụng lao động của xã hội, đóng vai trò quan trọng trong quá trình đổi mới nhằm đạt được mục tiêu đó. Trong nhà trường THPT hiện nay, GDHN được thực hiện thông qua các hình thức như: tích hợp và lồng ghép GDHN vào các môn văn hóa, hoạt động tham quan ngoại khóa, hoạt động GDHN, hoạt động nghề phổ thông Tuy nhiên, GDHN thông qua dạy học các môn văn hóa sẽ phát huy lợi thế để định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nội dung môn Công nghệ trong trường THPT có liên quan tới rất nhiều ngành nghề trong các lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp, kỹ thuật, cơ khí, điện –
2. điện tử, công nghiệp, kinh doanh GDHN cho học sinh trong môn Công nghệ sẽ là nền tảng tạo hứng thú học tập cho học sinh, giúp cho các em gia tăng sự hiểu biết về các ngành nghề trong xã hội và có cái nhìn tổng quan, chủ động về định hướng chọn nghề, đồng thời tiết kiệm được thời gian và kinh phí cho công tác hướng nghiệp trong nhà trường, tránh được sự chồng chéo, trùng lặp giữa nội dung các hoạt động GDHN. Tại trường THPT Trần Quang Khải - Long Điền - Bà Rịa Vũng Tàu, GDHN chưa thu hút được học sinh tích cực tham gia, học sinh chưa nhận thức đúng về tầm quan trọng của GDHN qua môn Công nghệ, mức độ lồng ghép và mức độ thu nhận nội dung GDHN qua môn Công nghệ của học sinh còn nhiều hạn chế, những vấn đề học sinh quan tâm và những khó khăn mà học sinh gặp phải khi lựa chọn nghề nghiệp là những vấn đề thiết thực nhưng chưa được hỗ trợ giải quyết, năng lực GDHN cho học sinh của đội ngũ GV môn Công Nghệ còn hạn chế, giáo viên môn Công nghệ gặp phải nhiều khó khăn khi thực hiện lồng ghép GDHN vào môn Công nghệ. Khi phải chọn ngành nghề thì không ít các em tỏ ra bối rối, hoang mang, dẫn đến nhiều sai lầm không đáng có. Nhìn nhận được sự khó khăn này từ phía học sinh, từ phía nhà trường, NNC đã lựa chọn đề tài: “Nâng cao chất lượng GDHN qua môn Công nghệ cho học sinh tại trường THPT Trần Quang Khải, Long Điền, Bà Rịa Vũng Tàu” với mong muốn góp phần nâng cao chất lượng GDHN qua môn Công nghệ cho học sinh nói riêng và GDHN nói chung. II. NHỮNG BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP QUA MÔN CÔNG NGHỆ Nhìn nhận từ thực trạng trên, những khó khăn mà GV, học sinh trường đang gặp phải, người nghiên cứu mạnh dạn đề xuất một số biện pháp nhằm giảm thiểu những khó khăn, những bất cập trong công tác GDHN quan môn Công nghệ hiện nay ở trường THPT Trần Quang Khải: Biện pháp 1: Bồi dưỡng cho giáo viên về phương pháp tích hợp giáo dục hướng nghiệp trong dạy học môn Công nghệ Nâng cao kiến thức về GDHN, về môn Công nghệ và sự tác động của nó đến sự hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh.
3. Nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng sư phạm, phương pháp dạy học tích hợp cho đội ngũ GV môn Công nghệ. Hướng dẫn GV tìm ra các mối quan hệ giữa môn Công nghệ và GDHN nhằm thực hiện có hiệu quả việc lồng ghép các chuyên đề GDHN trong dạy học môn Công nghệ. Bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, đổi mới phương pháp và hình thức GDHN qua dạy học môn Công nghệ. Áp dụng công nghệ thông tin để truyền tải những kiến thức, bài giảng của môn Công nghệ có tích hợp GDHN. Biện pháp 2: Bồi dưỡng cho GV về năng lực GDHN và năng lực tư vấn hướng nghiệp. Việc đào tạo có thể thực hiện qua các khóa học ngắn, các chương trình tập huấn của Bộ, của Sở. Phương thức bồi dưỡng phải được cải tiến theo hướng phân hóa nội dung, đa dạng và linh hoạt về hình thức để làm sao phù hợp được với điều kiện công tác của giáo viên. Có thể sử dụng các hình thức sau: Bồi dưỡng theo chương trình bồi dưỡng thường xuyên của Bộ; Bồi dưỡng theo chương trình của Sở GD&ĐT; Bồi dưỡng theo nội dung HN của trường; tự bồi dưỡng của GV thông qua đọc sách, khai thác mạng; tham quan các cơ sở sản xuất, kinh doanh, học hỏi ở các trường khác - Việc đào tạo đội ngũ HN phải được tiến hành sao cho sau khi đào tạo GV có đủ thông tin, đủ năng lực và điều kiện thực hiện nhiệm vụ. Biện pháp 3: Xây dựng bài học môn Công nghệ có tích hợp nội dung GDHN Nâng cao mức độ hứng thú học tập của học sinh trong môn Công nghệ, để học sinh hiểu rõ được tầm quan trọng và ý nghĩa của môn Công nghệ, được thực hiện qua các bước sau: Bước 1: Trong quá trình giảng dạy nội dung môn Công nghệ, GV nên lồng ghép “bản mô tả nghề” có liên quan đến nội dung môn Công nghệ. Bản mô tả nghề thường có các mục như sau: a. Tên nghề b. Nội dung và tính chất lao động của nghề
4. c. Những điều kiện cần thiết để tham gia lao động trong nghề d. Những chỉ định y học e. Những điều kiện đảm bảo cho người lao động làm việc trong nghề f. Những nơi có thể học nghề g. Những nơi có thể làm việc sau khi học nghề Bước 2: GV trao đổi với học sinh về những vấn đề học sinh còn thắc mắc liên quan đến nội dung bài học. Bước 3: Tổng kết những vấn đề cơ bản của bài học. Dặn dò học sinh xem trước bài tiếp theo, tìm kiếm thông tin và viết bản mô tả nghề liên quan đến nội dung tiếp theo của môn học. Biện pháp 4: Tổ chức cuộc thi “Nghề nghiệp quanh ta” Thực hiện hoạt động thiết thực hỗ trợ học sinh trong việc xác định nghề nghiệp và nuôi dưỡng ước mơ nghề nghiệp tương lai. Khơi dậy niềm đam mê và phấn đấu của học sinh THPT trong quá trình học tập. Giúp học sinh có cơ hội tìm hiểu về ngành nghề, nhận thức đúng đắn trong việc chọn ngành nghề, xác lập mục tiêu, hoạch định tương lai nghề nghiệp của bản thân. Rèn luyện các kỹ năng mềm cho học sinh. Đây là hình thức để tuyên truyền nâng cao nhận thức của phụ huynh học sinh. Biện pháp 5: Thiết kế Website hướng nghiệp. Địa chỉ Website: Với các nội dung như: Trang chủ, Tin Tức, Trắc nghiệm, Chọn nghề, Thư viện, Liên hệ. Tổ chức bồi dưỡng GV sử dụng các phần mền hỗ trợ giảng dạy, kỹ thuật thiết kế bài giảng E-learning, kỹ thuật đăng – tải bài giảng, thông tin trên Website. GV yêu cầu Học sinh làm các Test trắc nghiệm có trên Website, GV chủ nhiệm và GV môn Công nghệ làm hồ sơ chi tiết HN cho mỗi học sinh. III. KẾT LUẬN Giáo dục hướng nghiệp cho học sinh là nhiệm vụ quan trọng của trường THPT, có mục tiêu giúp các em chọn được nghề phù hợp với hứng thú, sở trường và năng lực cá nhân để đảm bảo cho cuộc sống hạnh phúc của bản thân và gia đình
5. trong tương lai, đồng thời góp phần cấu trúc lại và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực xã hội. Việc lồng ghép nội dung GDHN trong môn Công nghệ tạo hứng thú học tập cho học sinh, giúp cho các em gia tăng sự hiểu biết về các ngành nghề trong xã hội và có cái nhìn tổng quan, chủ động về định hướng chọn nghề, đồng thời tiết kiệm được thời gian và kinh phí cho công tác hướng nghiệp trong nhà trường, tránh chồng chéo, trùng lặp giữa nội dung các hoạt động GDHN. Qua quá trình tiến hành khảo sát tại trường THPT Trần Quang khải – Long Điền – Bà Rịa Vũng Tàu với 379 học sinh – 19 giáo viên và Ban giám hiệu trường THPT Trần Quang Khải - 10 GV môn Công nghệ các trường THPT tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu. Kết quả cho thấy GDHN ở trường THPT Trần Quang Khải còn nhiều bất cập, nhiều học sinh chưa có những hiểu biết cơ bản về các nghề trong thế giới nghề nghiệp, về thị trường lao động, chưa có nhận thức đúng về ý nghĩa của việc chọn nghề. Nguyên nhân này là do trường chưa có biện pháp khai thác tốt tiềm năng, ưu thế của hình thức GDHN qua môn học nói chung và môn Công nghệ nói riêng, chưa phát huy được vai trò đội ngũ GV bộ môn Công nghệ trong công tác GDHN. Đây thực sự là hình thức chủ chốt trong hướng nghiệp nếu được triển khai đồng bộ và thường xuyên sẽ phát huy tốt hiệu quả của GDHN ở trường THPT hiện nay.
6. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Trương Thị Hoa, Giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trung học phổ thông KV Hà Nội qua tham vấn nghề, Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam, 2014, 216 trang 2. Hồ Phụng Hoàng Phoenix, Trần Thị Thu, Nguyễn Thị Châu, Quản lý hướng nghiệp ở cấp trung học, Nxb ĐH Sư Phạm, 2013, 162 trang. 3. Nguyễn Văn Hộ (Chủ biên), Nguyễn Thị Thanh Huyền, Hoạt động hướng nghiệp và giảng dạy kỹ thuật trong trường trung học phổ thông, Nxb Giáo dục, Hà Nội, 2006, 193 trang. 4. Nguyễn Ngọc Tài. Hồ Phụng Hoàng Phonenix. Trần Thị Thu, Tài liệu bổ sung sách giáo viên hoạt động giáo dục hướng nghiệp lớp 10, 11, 12, NXB ĐH Quốc gia Hà Nội, 2013, 202 trang.
7. BÀI BÁO KHOA HỌC THỰC HIỆN CÔNG BỐ THEO QUY CHẾ ĐÀO TẠO THẠC SỸ Bài báo khoa học của học viên có xác nhận và đề xuất cho đăng của Giảng viên hướng dẫn Bản tiếng Việt ©, TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH và TÁC GIẢ Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ bởi Luật xuất bản và Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Nghiêm cấm mọi hình thức xuất bản, sao chụp, phát tán nội dung khi chưa có sự đồng ý của tác giả và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. ĐỂ CÓ BÀI BÁO KHOA HỌC TỐT, CẦN CHUNG TAY BẢO VỆ TÁC QUYỀN! Thực hiện theo MTCL & KHTHMTCL Năm học 2016-2017 của Thư viện Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh.