Một vài ý kiến đề xuất liên kết đào tạo nghề may giữa trường Cao đẳng nghề Cần Thơ và các doanh nghiệp

Nội dung text: Một vài ý kiến đề xuất liên kết đào tạo nghề may giữa trường Cao đẳng nghề Cần Thơ và các doanh nghiệp

1. MỘT VÀI Ý KIẾN ĐỀ XUẤT LIÊN KẾT ĐÀO TẠO NGHỀ MAY GIỮA TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ CẦN THƠ VÀ CÁC DOANH NGHIỆP Trương Nguyễn Ái Nhân Trường Cao Đẳng Nghề Cần Thơ Ngày nay khi khoa học kỹ thuật và công nghệ phát triển vượt bậc, cạnh tranh ngày càng khốc liệt giữa các doanh nghiệp, lớn hơn là các quốc gia. Các doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển phải không ngừng nghiên cứu nâng cao năng suất lao động và nâng cao chất lượng sản phẩm để tăng sức cạnh tranh, chất lượng lao động kỹ thuật là một trong những yếu tố quan trọng mà doanh nghiệp cần. Trong khi đó các trường đào tạo nghề đào tạo rất nhiều lao động kỹ thuật nhưng không đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp, doanh nghiệp sau khi tuyển dụng lao động đã qua đào tạo nghề tại trường nghề vẫn phải tốn thời gian, chi phí và sức lực để đào tạo lại. Điều này gây lãng phí không ít cho doanh nghiệp và uy tín của trường nghề cũng giảm đi. Liên kết đào tạo giữa nhà trường và doanh nghiệp mang lại lợi ích cho cả nhà trường và doanh nghiệp. Bài viết này đề cập đến khía cạnh giải pháp liên kết đào tạo lao động kỹ thuật nghề may tại trường Cao Đẳng Nghề Cần Thơ để đáp ứng nhu cầu các doanh nghiệp may trên địa bàn thành phố Cần Thơ. 1. CƠ SỞ CỦA LIÊN KẾT ĐÀO TẠO Liên kết đào tạo nghề (giữa nhà trường và doanh nghiệp) được hiểu là hình thức tổ chức đào tạo nghề trên cơ sở hợp tác, phối hợp giữa nhà trường và doanh nghiệp trong quá trình đào tạo, được tiến hành ở cả trường và ở doanh nghiệp; trường giữ vai trò chủ đạo, doanh nghiệp định hướng mục tiêu, hỗ trợ quá trình đào tạo, đánh giá chất lượng đào tạo. Trong đào tạo nghề rất cần thiết phải có sự kết hợp giữa nhà trường và đơn vị sản xuất, tiến hành thực tập sản xuất trong môi trường thực tế để đào tạo ra đội ngũ lao động có năng lực về tổ chức và quản lý sản xuất. Liên kết đào tạo giữa Nhà trường và Doanh nghiệp là nhu cầu tất yếu và là giải pháp hữu ích cho nhà trường để nâng cao chất lượng sản phẩm đào tạo, doanh nghiệp nâng cao chất lượng người lao động phục vụ sản xuất. Liên kết đào tạo giữa nhà trường và doanh nghiệp cụ thể hóa câu nói học đi đôi với hành, lý thuyết gắn liền thực tiễn. Nếu nhà trường và doanh nghiệp có liên kết, sản phẩm đào tạo sẽ đáp ứng nhu cầu xã hội, sản phẩm sản xuất ra khỏi nhà
2. trường sẽ được tiêu thụ ngay mà không bị đào thải hay tái đào tạo lại. Như vậy liên kết đào tạo giữa nhà trường và doanh nghiệp là cầu nối để nhà trường và doanh nghiệp phát triển bền vững. Hiện nay trên thế giới có nhiều mô hình liên kết đào tạo nghề rất hiệu quả như mô hình đào tạo kép (Đức), mô hình đào tạo luân phiên (pháp), mô hình đào tạo tại nơi làm việc (Úc, Nhật). Tuy nhiên để áp dụng vào thực tế đào tạo nghề tại Việt Nam, cụ thể tại trường Cao Đẳng Nghề Cần Thơ cần có xem xét đến điều kiện thực tế để lựa chọn (có điều chỉnh) cách thức liên kết phù hợp. Hiện tại nguồn nhân lực của thành phố Cần Thơ là rất dồi dào nhưng chưa có tay nghề, vì vậy để nâng cao mức sống người dân, phát triển kinh tế thành phố cần phải đào tạo nguồn nhân lực này. Đối với ngành may công nghiệp, các doanh nghiệp may tại thành phố Cần Thơ với quy mô vừa và nhỏ, chủ yếu là may gia công, may hàng xuất khẩu, đang rất cần một lượng lớn lao động phổ thông có tay nghề để mở rộng sản xuất và cần đội ngũ cán bộ kỹ thuật giỏi để điều hành sản xuất chuyền may. Tuy nhiên hầu hết công nhân sau khi được tuyển dụng doanh nghiệp đều phải đào tạo, hoặc đào tạo lại, mất rất nhiều thời gian, công sức và tiền bạc. Hình thức đào tạo tại các doanh nghiệp may hiện nay chủ yếu là kèm cặp tại vị trí làm việc nên ảnh hưởng không nhỏ đến số lượng và chất lượng sản phẩm của dây chuyền sản xuất. Còn đội ngũ cán bộ kỹ thuật, cụ thể cán bộ chuyền may hiện nay đa phần là từ công nhân lâu năm giỏi nghề đi lên nên rất chậm tiếp thu kiến thức mới trong khi đó công nghệ ngày càng được ứng dụng rộng rãi. Tuy nhiên, học sinh tốt nghiệp nghề may của trường sau khi vào làm việc đều phải qua thời gian đào tạo lại tại doanh nghiệp gây lãng phí cho doanh nghiệp, nhưng làm việc được một thời gian một số em đã bỏ việc do không chịu nổi áp lực công việc. Một số em lực chọn làm trái ngành nghề. Hiện nay, mức độ liên kết của trường Cao Đẳng Nghề Cần Thơ (CĐN Cần Thơ) với doanh nghiệp vẫn chưa chặt chẽ, doanh nghiệp chỉ hỗ trợ nhà trường trong đào tạo nghề đó là nhận sinh viên thực tập và nhận sinh viên tốt nghiệp vào làm việc. Trong toàn khóa học sinh viên thực tập tại xí nghiệp 320 giờ vào học kỳ cuối. Trong thời gian thực tập tốt nghiệp tại các công ty may, học sinh sinh viên sẽ thực tập ở tất cả các khâu để hoàn thành một sản phẩm may công nghiệp, do vậy thời gian để các em thực sự đi sâu vào tìm hiểu và thực hiện một công việc cụ thể là quá ngắn. Trong
3. thời gian đó các em không thể vừa tiếp thu kiến thức vừa hình thành các kỹ năng cần thiết để sau khi tốt nghiệp ra trường tự tin bước vào môi trường làm việc thực tế. Chính vì vậy liên kết đào tạo nghề may giữa nhà trường và doanh nghiệp là giải pháp cấp thiết cho đào tạo lao động kỹ thuật đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp. 2. CÁCH THỨC LIÊN KẾT ĐÀO TẠO NGHỀ MAY Một số ý kiến đề xuất cách thức liên kết đào tạo nghề May giữa trường CĐN Cần Thơ và các doanh nghiệp a) Liên kết xây dựng mục tiêu, nội dung chƣơng trình đào tạo: Nhà trường và doanh nghiệp liên kết điều chỉnh mục tiêu đào tạo sát với yêu cầu thực tiễn sản xuất, gắn đào tạo với việc làm của người lao động và với nhu cầu doanh nghiệp sử dụng lao động, nội dung chương trình phù hợp và linh hoạt, đáp ứng những thay đổi về công nghệ sản xuất của doanh nghiệp. Nhà trường và doanh nghiệp cùng tham gia xây dựng mục tiêu đào tạo, chương trình đào tạo phù hợp với điều kiện của nhà trường và yêu cầu của doanh nghiệp. Nhà trường và doanh nghiệp thực hiện liên kết để có những điều chỉnh chương trình khung, chương trình chi tiết của Tổng Cục Dạy Nghề ban hành thành chương trình đào tạo nghề May của trường sao cho phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương. Nhà trƣờng có trách nhiệm: cung cấp cho doanh nghiệp chương trình khung, chương trình chi tiết của Tổng Cục Dạy Nghề ban hành để doanh nghiệp xem xét. Đề xuất chương trình đào tạo liên kết, tổ chức lấy ý kiến của doanh nghiệp (về nhu cầu doanh nghiệp, đóng góp của doanh nghiệp về mục tiêu đào tạo, nội dung chương trình đào tạo) để xây dựng và hoàn chỉnh mục tiêu, nội dung chương trình đào tạo. Tổ chức dạy thử nghiệm, đánh giá và hoàn thiện chương trình đào tạo. Doanh nghiệp có trách nhiệm: cung cấp cho nhà trường nhu cầu và yêu cầu của doanh nghiệp về đội ngũ lao động mà doanh nghiệp cần. Tham gia đóng góp ý kiến cho nhà trường để xây dựng và hoàn chỉnh nội dung chương trình đào tạo. Phối hợp với nhà trường dạy thử nghiệm chương trình đào tạo được xây dựng và đánh giá, hoàn chỉnh chương trình đào tạo. b) Liên kết lập kế hoạch và tổ chức thực hiện chƣơng trình đào tạo: Nhà trường và doanh nghiệp thỏa thuận cam kết liên kết đào tạo nghề may. Trong đó nhà trường chủ động phối hợp với các doanh nghiệp sản xuất để tổ chức đào
4. tạo, nhà trường chịu trách nhiệm chính về công tác tổ chức đào tạo đào tạo. Nhà trường xây dựng kế hoạch, triển khai công tác đào tạo đảm bảo chất lượng đào tạo. Nhà trƣờng: Nhà trường lập kế hoạch giảng dạy: mục tiêu, nội dung môn học; thời gian tiến hành; địa điểm tiến hành, thời lượng môn học (thời gian học lý thuyết, thời gian học thực hành), giáo viên phụ trách, trình tự các môn học, Tổ chức thực hiện quá trình đào tạo. Doanh nghiệp: tham gia thực hiện theo kế hoạch, đóng góp để trường có những sửa đổi phù hợp điều kiện doanh nghiệp. Đối với các môn lý thuyết, các môn thực hành căn bản nhà trường đánh giá kết quả học tập dựa trên mục tiêu, nội dung môn học đã được thống nhất ban hành. Đối với các môn thực tập tại doanh nghiệp, nhà trường đưa ra mẫu đánh giá chung (về: kiến thức, kỹ năng, thái độ), doanh nghiệp chỉnh sửa và bổ sung theo đặt trưng của công ty. Trong việc đánh giá này doanh nghiệp giữ vị trí chủ đạo, đánh giá bằng cách quan sát trực tiếp người học thực hiện công việc và hiệu quả công việc, hoặc dùng bộ câu hỏi, các bài tập, các tình huống kiểm tra, các bảng kiểm, phiếu quy trình công nghệ Phía nhà trường chỉ đánh giá học viên trên kết quả báo cáo thực tập và đánh giá phản hồi của doanh nghiệp. c) Liên kết đánh giá kết quả học tập Nhà trường và doanh nghiệp cùng tham gia vào hỗ trợ cho hoạt động liên kết đào tạo: cử nhân viên của mình tham gia đào tạo liên kết, tạo điều kiện để họ tham gia tốt hoạt động đào tạo. Trách nhiệm của nhà trƣờng: tạo điều kiện cho giáo viên đi tham gia nâng cao trình độ chuyên môn tại doanh nghiệp. Nhà trường cử giáo viên tham gia hướng dẫn lý thuyết nghề và thực hành cơ bản cho sinh viên tại trường, hướng dẫn học sinh sinh viên thực tập. Nhà trường quản lý sinh viên trong suốt khóa học. Trách nhiệm của doanh nghiệp: sắp xếp cho giáo viên của trường được tiếp xúc với thực tế sản xuất cập nhật kiến thức mới, công nghệ mới để nâng cao trình độ chuyên môn. Doanh nghiệp cử cán bộ kỹ thuật/ thợ cả tham gia hướng dẫn thực hành cho sinh viên tại doanh nghiệp.
5. d) Liên kết về cơ sở vật chất – trang thiết bị Nhà trường và Doanh nghiệp kết hợp về cơ sở vật chất – trang thiết bị phục vụ cho quá trình đào tạo. Nhà trƣờng: sử dụng toàn bộ cơ sở vật chất: nhà xưởng, phòng học, thiết bị chuyên dùng (máy may, máy chuyên dụng, bàn ủi, bàn cắt, máy cắt ), thiết bị hỗ trợ (bàn ghế, quạt, bảng ), vật tư, nguyên phụ liệu (vải, chỉ, mex, giấy, ) phục vụ cho hoạt động giảng dạy tại trường. Doanh nghiệp: sử dụng nhà xưởng, thiết bị chuyên dùng, vật tư, nguyên phụ liệu phục vụ cho hoạt động thực tập của sinh viên tại xưởng của doanh nghiệp. Hỗ trợ nguyên phụ liệu cho hoạt động giảng dạy tại trường nghề. e) Liên kết tuyển sinh Nhà trường phối hợp với doanh nghiệp trong quá trình tuyển đầu vào và bao đầu ra, tuyển sinh theo hướng quảng bá rộng rãi chính sách chất lượng của trường nghề và doanh nghiệp thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, hội thảo về nghề, hoạt động hướng nghiệp, marketing về nghề Nhà trường phải khảo sát nhu cầu lao động của doanh nghiệp để tuyển sinh và đào tạo đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp. Phía doanh nghiệp cung cấp nhu cầu lao động của mình cho nhà trường. f) Liên kết về việc làm sau tốt nghiệp Nhà trƣờng: liên hệ nơi cam kết nhận sinh viên học sinh sau tốt nghiệp. Doanh nghiệp: cam kết ưu tiên nhận sinh viên tốt nghiệp chương trình liên kết đào tạo vào làm việc ở các vị trí phù hợp năng lực người học, với mức lương hợp lý, với thời gian học việc tại doanh nghiệp ít hoặc không cần qua thời gian học việc (tùy năng lực từng học viên) 3. KIẾN NGHỊ Mô hình được đề xuất là giải pháp mới để nâng cao chất lượng đào tạo nghề may cho trường Cao Đẳng Nghề Cần Thơ, là giải pháp đáp ứng nhu cầu nhân lực cho doanh nghiệp. Tuy nhiên để áp dụng thành công xin có một số kiến nghị với các cấp, cá nhân, đơn vị có liên quan: Đối với các cấp quản lý nhà nƣớc: cần có những quy định ràng buộc trách nhiệm doanh nghiệp với xã hội, cụ thể là với trường dạy nghề, thông qua các quy định và luật pháp. Trách nhiệm tham gia xây dựng cho nội dung, chương trình đào tạo
6. Trách nhiệm tham gia đào tạo nghề: hỗ trợ thực tập, hướng dẫn thực tập tại doanh nghiệp Trách nhiệm đóng góp một phần kinh phí cho đào tạo nghề Đối với Tổng cục dạy nghề: Các trường CĐN được thành lập nhằm cung cấp đội ngũ lao động chất lượng cho địa phương do vậy Tổng Cục Dạy Nghề nên để các trường tự chủ trong xây dựng chương trình nghề, tự chủ liên hệ với các doanh nghiệp để xây dựng chương trình đào tạo cho phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương. Đối với doanh nghiệp: Doanh nghiệp chính là người thừa hưởng sản phẩm đào tạo do vậy để mô hình liên kết đào tạo này được thực thi hiệu quả doanh nghiệp phải tích cực tham gia vào việc xây dựng mục tiêu, nội dung chương trình đào tạo, tham gia đào tạo và đánh giá học sinh đồng thời cung cấp thông tin phản hồi để nhà trường kịp thời điều chỉnh có như vậy đào tạo mới không lạc hậu, không xa rời so với thực tế sản xuất. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần nhận thức được trách nhiệm của mình đối với xã hội mà có những đóng góp về kinh phí cho hoạt động đào tạo nghề. Đối với nhà trƣờng: Về công tác quan hệ doanh nghiệp: Hiện tại công tác liên hệ và quan hệ doanh nghiệp của trường còn rất yếu nên không có được mối liên hệ chặt chẽ cùng doanh nghiệp. Trong thời gian tới nhà trường cần chấn chỉnh lại nhiệm vụ hoạt động của bộ phận này để công tác liên hệ doanh nghiệp được tiến hành thường xuyên và hiệu quả. Đối với đội ngũ giáo viên khoa Công nghệ may – Chế biến: Các giáo viên tham gia dạy nghề may tại trường Cao Đẳng Nghề Cần Thơ chính là những người tham gia trực tiếp vào quá trình xây dựng nội dung chương trình đào tạo, giảng dạy, đánh giá kết quả học sinh. Do vậy, để giảng dạy đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp không cách nào khác là giáo viên phải không ngừng tự trau dồi kiến thức cho mình. Đối với ngƣời học: Khi mô hình liên kết đào tạo được thực hiện người học là đối tượng trực tiếp hưởng lợi. Tuy nhiên người học cũng đóng góp một phần trong mối gắng kết nhà trường – doanh nghiệp. Khi tham gia học chương trình đào tạo liên kết người học phải
7. có thời gian phục vụ lại cho doanh nghiệp tham gia đào tạo. Có như vậy doanh nghiệp mới có thể an tâm tham gia liên kết đào tạo. Tóm tắt: Hiện nay doanh nghiệp có nhu cầu rất lớn về đội ngũ lao động chất lượng, tuy nhiên đào tạo của trường nghề không đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp. Liên kết đào tạo giữa nhà trường và doanh nghiệp chính là giải pháp lý tưởng cho việc cũng cố nguồn nhân lực chất lượng cao thích ứng nhanh với tốc độ phát triển của các doanh nghiệp trong nền kinh tế xã hội. Summary Currently enterprises have a huge demand for quality labor force, but the school's training does not meet business needs. A cooperative training program between school and enterprises is the ideal solution for consolidating high-quality human resources to adapt quickly at the speed development of enterprises in the social economy. Tài liệu tham khảo 1. Luật dạy nghề, NXB Lao động Xã hội, 2007 2. Từ điển Tiếng Việt, NXB Đà Nẵng 3. Tài liệu lớp Bồi dưỡng phương pháp giảng dạy cho giáo viên hạt nhân – VTEP, Những định hướng đổi mới giáo dục kỹ thuật và dạy nghề 4. Tạp chí khoa học giáo dục, số 78, Viện Khoa Học Giáo Dục Việt Nam – Bộ Giáo Dục và Đào Tạo, 2012 TP. Hồ Chí Minh, Ngày 27 tháng 10 năm 2012 Xác nhận của giáo viên hướng dẫn PGS.TS Lê Thị Hoa
8. BÀI BÁO KHOA HỌC THỰC HIỆN CÔNG BỐ THEO QUY CHẾ ĐÀO TẠO THẠC SỸ Bài báo khoa học của học viên có xác nhận và đề xuất cho đăng của Giảng viên hướng dẫn Bản tiếng Việt ©, TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH và TÁC GIẢ Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ bởi Luật xuất bản và Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Nghiêm cấm mọi hình thức xuất bản, sao chụp, phát tán nội dung khi chưa có sự đồng ý của tác giả và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. ĐỂ CÓ BÀI BÁO KHOA HỌC TỐT, CẦN CHUNG TAY BẢO VỆ TÁC QUYỀN! Thực hiện theo MTCL & KHTHMTCL Năm học 2016-2017 của Thư viện Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh.