Luận văn Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp điện dung và điện cảm (Phần 1)

Nội dung text: Luận văn Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp điện dung và điện cảm (Phần 1)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LÊ KHÁNH TÂN NGHIÊN CỨU, THIẾT KẾ, CHẾ TẠO THỬ NGHIỆM HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA KẾT HỢP ĐIỆN DUNG VÀS K C ĐIỆN0 0 3 9 5 9 CẢM NGÀNH : KỸ THUẬT CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC - 605246 S KC 0 0 4 2 1 7 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 4 năm 2014
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LÊ KHÁNH TÂN NGHIÊN CỨU, THIẾT KẾ, CHẾ TẠO THỬ NGHIỆM HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA KẾT HỢP ĐIỆN DUNG VÀ ĐIỆN CẢM NGÀNH: KỸ THUẬT CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC - 605246 Hướng dẫn khoa học: PGS.TS ĐỖ VĂN DŨNG Tp. Hồ Chí Minh, tháng 4/2014
3. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học LÝ LỊCH KHOA HỌC I. LÝ LỊCH SƠ LƯỢC: Họ & tên: Lê Khánh Tân Giới tính: Nam Ngày, tháng, năm sinh: 31 - 10 - 1988 Nơi sinh: Tp. Hồ Chí Minh Quê quán: Tp. Hồ Chí Minh Dân tộc: Kinh Chỗ ở riêng hoặc địa chỉ liên lạc: 292 Điện Biên Phủ, phường 17, quận Bình Thạnh, Tp Hồ Chí Minh. Điện thoại cơ quan: Điện thoại nhà riêng: 0977080605 Fax: E-mail: tanlk@hcmute.edu.vn khanhtanvn88@yahoo.com II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO: 1. Trung học chuyên nghiệp: Hệ đào tạo: Trung học chuyên nghiệp Thời gian đào tạo từ 9/2003 đến 12/ 2006 Nơi học (trường, thành phố): Trường Cao đẳng Kỹ thuật Lý Tự Trọng, Tp.Hồ Chí Minh. Ngành học: Sửa chữa Ơ tơ. 2. Đại học: Hệ đào tạo: Chính Qui Thời gian đào tạo từ 9/2007 đến 6/2011 Nơi học (trường, thành phố): Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí MInh Ngành học: Cơ Khí Động Lực Tên đồ án, luận án hoặc mơn thi tốt nghiệp: Mơ hình sử dụng LabVIEW trong thu thập dữ liệu từ hệ thống điều khiển động cơ. Ngày & nơi bảo vệ đồ án, luận án hoặc thi tốt nghiệp: tháng 7/2011 Người hướng dẫn: GVC.ThS Đỗ Quốc Ấm III. QUÁ TRÌNH CƠNG TÁC CHUYÊN MƠN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC: Thời gian Nơi cơng tác Cơng việc đảm nhiệm 8/2011 - 3/2012 Phịng Thí nghiệm Trọng điểm Quốc gia Cộng tác viên 5/2012 – 2/2012 Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp HCM Giảng viên Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 1
4. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học LỜI CAM ĐOAN Tơi cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của tơi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai cơng bố trong bất kỳ cơng trình nào khác. Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2014 Học viên thực hiện Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 2
5. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học LỜI CẢM ƠN Được sự hướng dẫn tận tình của thầy PGS. TS Đỗ Văn Dũng và sự gĩp ý của các thầy ở bộ mơn động cơ, cùng với sự nỗ lực của bản thân, em đã hồn thành nội dung đồ án đúng thời gian quy định và đạt được các yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra là thiết kế, thi cơng mơ hình và biên soạn thuyết minh của đề tài “Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp điện dung và điện cảm”. Em xin chân thành cảm ơn giảng viên phản biện và các thầy cơ trong hội đồng bảo vệ luận án tốt nghiệp đã dành thời gian để đọc luận văn và cho nhận xét xác đáng kết quả mà em đã hồn thành trong suốt khố học này. Một lần nữa em xin chân thành cám ơn những cơng lao to lớn mà Nhà trường, Khoa, Bộ mơn và các thầy cơ đã dành cho em. Cuối lời, em xin chúc quí thầy cơ dồi dào sức khoẻ và cĩ nhiều cơng trình nghiên cứu hơn nữa để cống hiến cho nhà trường nĩi riêng và xã hội nĩi chung. Trân trọng kính chào. Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 3
6. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học TĨM TẮT Trên động cơ đốt trong sử dụng nhiên liệu xăng, hồ khí được hình thành và đốt cháy bằng tia lửa điện của bu-gi. Dựa vào cách tích lũy năng lượng, hệ thống đánh lửa trên ơ tơ được chia làm hai loại: Hệ thống đánh lửa điện dung (CDI) và hệ thống đánh lửa điện cảm (TI). Tuy cĩ sự khác biệt về cách thức tích lũy năng lượng, hai hệ thống đánh lửa trên đều giống nhau về cách tạo ra điện thế cao áp. Các cơng trình nghiên cứu từ trước đến nay đã cố gắng giải quyết các nhược điểm của từng loại hệ thống đánh lửa theo các cách khác nhau, nhưng hầu hết đếu cải tiến trên một loại hệ thống đánh lửa duy nhất. Đề tài này sẽ nghiên cứu và thiết kế một hệ thống đánh lửa bao gồm 2 kiểu đánh lửa riêng biệt cho động cơ với một bộ điều khiển được lập trình sẵn, ở vùng làm việc nào mà kiểu đánh lửa điện cảm phát huy ưu điểm thì ta điều khiển cho nĩ hoạt động, và tương tự ở vùng nào mà kiểu đánh lửa điện dung phát huy ưu điểm thì ta điều khiển cho nĩ hoạt động. Thực nghiệm đánh giá kết quả cho thấy hệ thống đánh lửa kết hợp điện dung và điện cảm đã tiết kiệm được 55g nhiên liệu cho mỗi 100km. Nồng độ CO và HC trong khí thải cũng giảm xuống một lượng tương ứng là 0.02%vol và 73ppmvol. Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 4
7. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học ABSTRACT In spark ignition engine (SI engine), the mixture of air and fuel is usually formed outside the engine and ignited by an electric-spark from a spark-plug. Basing on the way of energy-accumulation, the ignition systems on SI engine are divided into two types: capacitor discharge ignition system (CDI) and transistorized ignition system (TI). Although the two types of ignition system are differentiated basing on the way of energy-accumulation, they have given out the same ways of producing high-voltage pulse. The studies so far have tried to solve the drawbacks of each type of ignition system in different ways, but most of the improvements have only sorted out on a single type of ignition system. This thesis presents a combined ignition system which consists of two distinct types of ignition system above with an available programmable controller. In what range of engine opperation that the advantage of transistorized ignition system far outweight the advantage of capacitor discharge ignition system, we will trigger it to work and vice versa. Experiment results indicate that the combined ignition system can help to reduce fuel comsumption up to 55g per 100km. The CO and HC levels from exhaust gas are also reduced to 0.02%vol and 73ppmvol respectively. Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 5
8. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học MỤC LỤC CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN 13 1.1 TỔNG QUAN CHUNG VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU 13 1.2 CÁC KẾT QUẢ TRONG VÀ NGỒI NƯỚC ĐÃ CƠNG BỐ 14 1.2.1 Hệ thống đánh lửa nạp xả với chu kỳ điện dung và điện cảm 14 1.2.2 Hệ thống đánh lửa điện dung với khả năng kéo dài thời gian phĩng điện bằng hiệu ứng điện cảm. 15 1.2.3 Hệ thống đánh lửa điện cảm cho động cơ đốt trong 16 1.2.4 Hệ thống đánh lửa điện cảm năng lượng cao 16 1.2.5 Hệ thống đánh lửa điện dung với khả năng kéo dài thời gian xuất hiện tia lửa 17 1.3 HƯỚNG NGHIÊN CỨU 18 1.4 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 18 1.4.1 Mục tiêu cụ thể 18 1.4.2 Đối tượng nghiên cứu: 18 1.4.3 Phạm vi giới hạn nghiên cứu: 18 1.5 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 18 1.6 CÁC NỘI DUNG CHÍNH 18 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT 19 2.1 HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA ĐIỆN CẢM 19 2.1.1 Khái niệm. 19 2.1.2 Nguyên lý hoạt động của hệ thống đánh lửa điện cảm. 19 2.1.3 Một vài thơng số của hệ thống đánh lửa điện cảm 20 2.1.4 Lý thuyết đánh lửa điện cảm 22 2.1.5 Các biện pháp nâng cao đặc tính đánh lửa điện cảm: 26 2.1.6 Ưu, nhược điểm của hệ thống đánh lửa điện cảm: 29 2.2 HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA ĐIỆN DUNG. 29 2.2.1 Khái niệm hệ thống đánh lửa điện dung. 29 2.2.2 Phân loại hệ thống đánh lửa điện dung. 29 2.2.3 Cấu tạo mạch điện đánh lửa điện dung cơ bản. 31 2.2.4 Nguyên lý hoạt động: 32 2.2.5 Một vài thơng số của đánh lửa CDI 33 2.2.6 Ưu, nhược điểm của hệ thống đánh lửa điện dung: 38 2.3 NĂNG LƯỢNG ĐÁNH LỬA VÀ QUÁ TRÌNH CHÁY TRÊN ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG DÙNG NHIÊN LIỆU XĂNG 39 [4] 2.3.1 Quá trình cháy trên động cơ đốt trong dùng nhiên liệu xăng : 39 Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 6
9. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học 2.3.2 Phân tích năng lượng của tia lửa điện: 40 2.4 NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN QUÁ TRÌNH CHÁY. 42 2.4.1 Ảnh hưởng của đường kính điện cực trung tâm. 42 2.4.2 Ảnh hưởng của độ rộng khe hở bugi. 43 2.4.3 Ảnh hưởng của độ nhơ bugi trong buồng cháy. 44 2.4.4 Ảnh hưởng của áp suất nén và điện áp. 44 2.4.5 Ảnh hưởng của tốc độ và tải đến điện áp đánh lửa. 45 2.4.6 Ảnh hưởng của sự tăng tốc động cơ đến điệp áp đánh lửa. 45 2.4.7 Thời đánh lửa và điện áp yêu cầu. 46 2.4.8 Tỉ lệ hồ trộn giữa nhiện liệu và khơng khí 46 CHƯƠNG 3: NGHIÊN CỨU THIẾT KẾ CHẾ TẠO HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA KẾT HỢP. 47 3.1 KHẢO SÁT CÁC MIỀN LÀM VIỆC CỦA ĐỘNG CƠ. 47 3.1.1 Khảo sát chế độ làm việc của một động cơ. 47 3.1.2 Phân tích các chế độ vận hành. 47 3.2 Ý TƯỞNG XÂY DỰNG MƠ HÌNH VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI THUẬT ĐIỀU KHIỂN 49 3.2.1 Xậy dựng phần cứng. 49 3.2.2 Phương pháp thu thập các tín hiệu đầu vào của các cảm biến và biến đổi chúng thành các dạng thơng tin cần thiết. 50 3.3 KHẢO SÁT CHI TIẾT VÀ ĐƯA RA GIẢI PHÁP CỤ THỂ CHO HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA KẾT HỢP 52 3.3.1 Khảo sát mâm lửa động cơ xe gắn máy Honda Wave RS 52 3.3.2 Xung kích cảm biến vị trí trục khuỷu. 52 3.3.3 Xung nạp tụ 53 3.3.4 Khảo sát gĩc đánh lửa sớm của một số loại IC 56 3.3.5 Khảo sát bobin đánh lửa trên xe Honda Wave RS 58 3.3.6 Lí luận lựa chọn thời điểm chuyển mạch đánh lửa. 63 3.4 THIẾT KẾ BOARD MẠCH ĐIỀU KHIỂN HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA KẾT HỢP 65 3.4.1 Sơ đồ nguyên lý các module trên board mạch. 65 3.4.2 Thiết kế mạch in PCB và mạch in sau khi hồn thành. 68 3.5 LẬP TRÌNH ĐIỀU KHIỂN HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA KẾT HỢP 70 3.5.1 Tổng quan về vi điều khiển PIC16F887. 70 3.5.2 Lập trình cho bộ điều khiển 73 3.5.3 Lập trình điều khiển các module. 74 CHƯƠNG 4: THỰC NGHIỆM VÀ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ. 79 4.1 Kiểm tra dạng sĩng điện áp trên chân – của bobin khi sử dụng hệ thống đánh lửa điện cảm (TI). 79 Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 7
10. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học 4.2 Kiểm tra dạng sĩng điện áp trên chân – (hoặc +) của bobin khi sử dụng hệ thống đánh lửa điện dung (CDI). 79 4.3 Kiểm tra dạng sĩng điện áp trên chân – của bobin tại thời điểm chuyển mạch. 80 4.4 Kiểm tra lượng nhiên liệu tiêu thụ trên băng thử. 81 4.4.1 Kết quả thực nghiệm với kiểu hệ thống đánh lửa kết hợp TI-CDI. 85 4.4.2 Kết quả thực nghiệm với kiểu hệ thống đánh lửa nguyên thuỷ CDI. 86 4.5 Kiểm tra nồng độ khí thải. 87 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 90 5.1 KẾT LUẬN. 90 5.2 KIẾN NGHỊ. 90 TÀI LIỆU THAM KHẢO 91 PHỤ LỤC 92 Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 8
11. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học DANH MỤC HÌNH [9] Hình 1.1: Sơ đồ hệ thống đánh lửa nạp xả với chu kỳ điện dung và điện cảm . 14 Hình 1.2: Hệ thống đánh lửa điện dung với khả năng kéo dài thời gian phĩng điện bằng hiệu [6] ứng điện cảm . 15 [7] Hình 1.3: Hệ thống đánh lửa điện cảm trên động cơ đốt trong . 16 [10] Hình 1.4: Hệ thống đánh lửa điện cảm năng lượng cao . 16 Hình 1.5: Hình hệ thống đánh lửa điện dung với khả năng kéo dài thời gian xuất hiện tia lửa [8] điện . 17 Hình 2.1: Sơ đồ hệ thống đánh lửa điện cảm loại thường. 19 Hình 2.2: Sơ đồ nguyên lý mơ tả hệ thống đánh lửa điện cảm loại bán dẫn. 20 Hình 2.3: Sơ đồ nguyên lý hệ thống đánh lửa điện cảm. 22 Hình 2.4: Sơ đồ tương đương quá trình tăng trưởng dịng sơ cấp. 23 Hình 2.5: Sơ đồ mơ tả sự tăng trưởng của cường độ dịng điện trong cuộn sơ cấp. 23 Hình 2.6: Đồ thị tăng trưởng cường độ dịng điện qua bobin trên xe Honda Wave RS. 24 Hình 2.7: Sơ đồ mơ tả quá trình phĩng điện ở cuộn thứ cấp. 24 Hình 2.8: Sơ đồ mơ tả qui luật biến đổi hiệu điện thế thứ cấp u2m. 25 Hình 2.9: Sơ đồ mơ tả quy luật biến đổi của tia lửa điện dung và điện cảm. 26 Hình 2.10: Sơ đồ thể hiện biện pháp sử dụng tụ điện trong hệ thống đánh lửa điện cảm. 27 Hình 2.11: Sơ đồ thể hiện ảnh hưởng của tụ điện. 27 Hình 2.12: Đồ thị thể hiện sự thay đổi của cường độ dịng điện và điện áp thứ cấp khi cĩ tụ và khơng cĩ tụ. 28 Hình 2.13: Sơ đồ thể hiện sự biến đổi của hiệu điện thế cực đại ở cuộn thứ cấp khi dùng điện trở phụ. 28 Hình 2.14: Sơ đồ mơ tả hệ thống đánh lửa điện dung khơng cĩ vít điều khiển. 29 Hình 2.15: Sơ đồ nguyên lý hệ thống đánh lửa điện dung cĩ vít điều khiển 30 Hình 2.16: Sơ đồ mơ tả hệ thống đánh lửa DC-CDI. 30 Hình 2.17: Sơ đồ mơ tả hệ thống đánh lửa AC-CDI. 31 Hình 2.18: Sơ đồ khối của hệ thống đánh lửa điện dung. 32 Hình 2.19: Sơ đồ tương đương giai đoạn nạp tụ của hệ thống đánh lửa điện dung. 33 Hình 2.20: Sơ đồ mơ tả đặc tính dịng nạp tụ I= f(t). 35 Hình 2.21: Sơ đồ mơ tả đặc tính điện thế nạp tụ U=f(t). 36 Hình 2.22: Sơ đồ mơ tả đặc tính phĩng của tụ C trong khi SCR mở. 37 Hình 2.23: Sơ đồ mơ tả mạch đánh lửa điện dung cĩ diode mắc song song cuộn sơ cấp. 37 Hình 2.24: Sơ đồ mơ tả đặc tính phĩng điện qua cuộn sơ cấp. 37 Hình 2.25: Sơ đồ mơ tả sự tăng trưởng của hiệu điện thế cuộn thứ cấp trong trường hợp đánh [1] lửa TI và CDI . 38 Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 9
12. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học Hình 2.26: Đồ thị thể hiện mối quan hệ giữa áp suất trong lịng xylanh theo gĩc quay trục khuỷu. 39 Hình 2.27: Đồ thị thể hiện dạng sĩng điện áp thứ cấp của một hệ thống đánh lửa cơ bản. 40 Hình 2.28: Đồ thị triển khai thể hiện mối quan hệ giữa điện áp, cường độ dịng điện và thời [4] gian đánh lửa đã của một hệ thống đánh lửa cơ bản . 40 Hình 2.29: Đồ thị thể hiện giới hạn cháy nghèo của hồ khí với độ rộng khe hở bugi theo [4] đường kính điện cực trung tâm . 42 Hình 2.30: Đồ thị mơ tả mối quan hệ giữa giới hạn cháy nghèo của hồ khí và thời điểm đánh [4] lửa theo độ rộng của khe hở bugi . 43 [4] Hình 2.31: Đặc tuyến mơ tả quan hệ giữa nhiệt độ điện cực bugi và điện áp yêu cầu . 43 Hình 2.32: Đặt tuyến thể hiện mối quan hệ giữa giới hạn cháy nghèo của động cơ với thời [4] điểm đánh lửa theo độ nhơ của bugi trong buồng đốt . 44 [4] Hình 2.33: Đồ thị thể hiện sự ảnh hưởng của áp suất nén đến điện áp yêu cầu để đánh lửa . 44 [4] Hình 2.34: thị thể hiện dải điện áp đánh lửa yêu cầu theo tải và tốc độ . 45 [4] Hình 2.35: Đồ thị thể hiện ảnh hưởng của sự tăng tốc đến điện áp đánh lửa . 45 [4] Hình 2.36: Đồ thị thể hiện mối quan hệ giữa điện áp yêu cầu theo thời điểm đánh lửa . 46 [4] Hình 2.37: Đồ thị thể hiện mối quan hệ giữa điện áp yêu cầu và tỉ lệ hồ khí . 46 Hình 3.1: Mẫu xe gắn máy dự định sẽ thiết kế hệ thống đánh lửa kết hợp. 49 Hình 3.2: Sơ đồ nguyên lý hệ thống đánh lửa kết hợp dự định lắp trên xe gắn máy Honda Wave RS. 50 Hình 3.3: Sơ đồ nguyên lý cấu tạo cảm biến áp suất tuyệt đối đường ống nạp 51 Hình 3.4: Bộ bánh đà và mâm lửa trên xe gắn máy. 52 Hình 3.5: Vị trí tương quan giữa vấu kích và cuộn kích và dạng sĩng phát ra. 52 Hình 3.6: Tín hiệu cảm biến vị trí trục khuỷu. 53 Hình 3.7: Dạng sĩng sơ cấp của hệ thống đánh lửa CDI do tụ phĩng qua cuộn sơ cấp. 54 Hình 3.8: Đồ thị điện áp nạp tụ thay đổi theo số vịng quay động cơ. 55 Hình 3.9: Cấu tạo bên trong của IC đánh lửa AC-CDI. 55 Hình 3.10: Đồ thị năng lượng đánh lửa điện dung thay đổi theo số vịng quay động cơ. 56 Hình 3.11: So sánh hình dạng của 2 loại IC đánh lửa được mang khảo sát. 56 Hình 3.12: Đồ thị thể hiện gĩc đánh lửa sớm khi sử dụng IC đánh lửa Trung Quốc. 57 Hình 3.13: Đồ thị thể hiện gĩc đánh lửa sớm khi sử dụng IC đánh lửa Nhật. 58 Hình 3.14: Đồng hồ VOM cĩ thang đo H và bobin đánh lửa xue Honda Wave RS. 59 Hình 3.15: Dạng sĩng đánh lửa điện dung và cảm biến vị trí trục khuỷu. 60 Hình 3.16: Dạng sĩng đánh lửa điện cảm và cảm biến vị trí trục khuỷu. 60 Hình 3.17: Dạng sĩng của dịng điện tăng trưởng qua cuộn sơ cấp bobin. 60 Hình 3.18: Dạng sĩng của dịng điện tăng trưởng qua cuộn sơ cấp bobin khi đã dẫn bảo hồ. 61 Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 10
13. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học Hình 3.19: Dạng sĩng của dịng điện tăng trưởng cực đại đạt 9.3 A. 61 Hình 3.20: Đồ thị thể hiện năng lượng đánh lửa khi sử dụng kiểu đánh lửa điện cảm. 62 Hình 3.21: Mạch nguồn 5V cấp cho board mạch. 65 Hình 3.22: Mạch Auto reset cho vi điều khiển. 65 Hình 3.23: Sơ đồ nguyên lý mạch cách ly quang Opto. 66 Hình 3.24: Sơ đồ mạch chuyển mạch TI-CDI sử dụng 2 relay (dạng Changeover Relay). 66 Hình 3.25: Sơ đồ nguyên lý mạch Igniter đánh lửa điện cảm. 67 Hình 3.26: Vi xử lí trung tâm PIC 16F887 của Microchip. 67 Hình 3.27: Mạch dao động thạch anh cấp xung clock cho vi xử lí trung tâm. 68 Hình 3.28: Sơ đồ mạch in PCB mặt TOP. 68 Hình 3.29: Sơ đồ mạch in PCB mặt BOTTOM. 68 Hình 3.30: Mạch in sau khi hồn thành mặt TOP (chưa hàn linh kiện). 69 Hình 3.31: Mạch in sau khi hồn thành mặt BOTTOM (chưa hàn linh kiện). 69 Hình 3.32: Mạch in đã hàn linh kiện hồn chỉnh. 69 Hình 3.33: Board mạch điều khiển được lắp trên xe. 70 Hình 3.34: Mạch cảm biến đo dịng sử dụng IC ASC-756 cĩ ngưỡng đo 50A. 70 Hình 3.35: Sơ đồ chân PIC 18F887 kiểu chân cắm và kiểu dán. 71 Hình 3.36: Sơ đồ khối PIC 16F887. 72 Hình 3.37: Sơ đồ khối chương trình điều khiển của vi điều khiển PIC 16F887. 73 Hình 3.38: Thuật tốn điều khiển mạch đánh lửa kết hợp. 74 Hình 3.39: Sơ đồ xung kích điều khiển thời điểm đánh lửa. 77 Hình 3.40: Đồ thị thể hiện gĩc đánh lửa sớm khi sử dụng IC đánh lửa Nhật. 78 Hình 4.1: Dạng sĩng điện áp sơ cấp khi sử dụng kiểu đánh lửa điện cảm. 79 Hình 4.2: Dạng sĩng điện áp sơ cấp khi sử dụng kiểu đánh lửa điện dung. 79 Hình 4.3: Dạng sĩng điện áp sơ cấp khi ta đo tại thời điểm chuyển mạch 80 Hình 4.4: Dạng sĩng điện áp sơ cấp tại thời điểm chuyển mạch sau khi ta ứng dụng thuật tốn điều khiển mới. 80 Hình 4.5: Xe gắn máy Honda Wave RS được lắp trên băng thử tạo tải để đo lượng nhiên liệu tiêu hao. 81 Hình 4.6: Băng thử tạo tải bằng máy phát điện cĩ cơng suất thay đổi được từ 3kW-5kW. 81 Hình 4.7: Bộ gá lắp cố định bánh trước. 82 Hình 4.8: Dây chằng cố định thân xe và ép chặt bánh sau xuống rulo tạo tải. 82 Hình 4.9: Cân điện tử cĩ độ chính xác 0,5g dùng để đo lượng nhiên liệu tiêu thụ. 83 Hình 4.10: Cố định đường đường ống dẫn nhiên liệu để tránh rung động từ động cơ ảnh hưởng đến kết quả đo. 83 Hình 4.11: Lắp đường ống dẫn nhiên liệu từ thiết bị cân trọng chính xác đến động cơ. 83 Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 11
14. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học Hình 4.12: Phần mềm mơ phỏng chu trình thử nghiệm theo tiêu chuẩn của Nhật. 84 Hình 4.13: Cài đặt các thơng số cuối cùng trước khi tiến hành thử nghiệm. 84 Hình 4.14: Tiến hành thực nghiệm theo chu trình tiêu chuẩn 84 Hình 4.15: Đồ thị thể hiện sự tương quan giữa vận tốc thực và vận tốc chuẩn của chu trình khi sử dụng hệ thống đánh lửa kết hợp TI-CDI. 85 Hình 4.16: Đồ thị thể hiện sự tương quan giữa vận tốc thực và vận tốc chuẩn của chu trình khi sử dụng hệ thống đánh lửa nguyên thuỷ CDI. 86 Hình 4.17: Thiết bị đo khí thải Horiba kết nối với đường ống thải xe gắn máy. 87 Hình 4.18: Thơng số kết quả đo khí thải khi sử dụng kiểu đánh lửa TI. 88 Hình 4.19: Thơng số kết quả đo khí thải khi sử dụng kiểu đánh lửa CDI. 88 DANH MỤC BẢNG [4] Bảng 2.1: Tổn thất năng lượng trong quá trình đánh lửa . 41 [1] Bảng 3.1: Thơng số tỉ lệ hồ khí theo các chế độ làm việc của động cơ . 47 Bảng 3.2: Thơng số điện áp phát ra của cảm biến MAP theo độ chân khơng. 51 Bảng 3.3: Bảng thơng số cơ bản của vi điều khiển PIC 16F887. 71 Bảng 4.1: Bảng thơng số đo khi sử dụng hệ thống đánh lửa kết hợp TI-CDI. 85 Bảng 4.2: Bảng thơng số đo khi sử dụng hệ thống đánh lửa nguyên thuỷ CDI. 86 Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 12
15. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN 1.1 TỔNG QUAN CHUNG VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU Trên động cơ đốt trong sử dụng nhiên liệu xăng, hỗn hợp được hình thành bên ngồi động cơ và được đốt cháy bằng tia lửa điện của bu-gi. Hệ thống đánh lửa cĩ nhiệm vụ biến dịng điện cĩ điện áp thấp trên ơ tơ (12V hay 24V) thành các xung điện thế cao (từ 15.000V đến 40.000V), các xung này sẽ được phân bố đến các bugi trên các xy-lanh theo đúng thứ tự làm việc và đúng thời điểm để đốt cháy hịa khí trong lịng xy-lanh. Với các cơng dụng trên, hệ thống đánh lửa cĩ ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc nâng cao hiệu suất làm việc, giảm tiêu hao nhiên liệu và ơ nhiễm mơi trường trên động cơ xăng. Dựa vào cách tích lũy năng lượng, hệ thống đánh lửa trên ơ tơ được chia làm hai loại: - Hệ thống đánh lửa điện cảm (TI- Transistorized ignition system). - Hệ thống đánh lửa điện dung (CDI - Capacitor discharged ignition system). Đối với hệ thống đánh lửa điện cảm, năng lượng tích lũy trên cuộn sơ cấp bobine được viết dưới dạng: 푊 = (1.1) Đối với hệ thống đánh lửa điện dung, năng lượng tích lũy trên tụ điện được viết dưới dạng: 푊 = (1.2) Trong đĩ: - WL: Năng lượng tích luỹ trên cuộn sơ cấp (J). - WC: Năng lượng của thành phần tia lửa cĩ tính điện dung (J). - C: Điện dung của tụ điện (F). - Ung: Điện áp nạp trên tụ điện (V). - L1: Độ tự cảm của mạch sơ cấp (H). - Ing: Cường độ dịng điện qua mạch sơ cấp (A). Lợi thế quan trọng nhất của hệ thống đánh lửa điện cảm là cĩ thể tạo ra được thời gian tồn tại tia lửa điện khá dài. Đĩ là một trong những yếu tố quyết định để đảm bảo đốt cháy hồn tồn hồ khí trong xy lanh. Điều này cĩ được là vì lúc ban đầu, năng lượng chỉ cần được cung cấp đủ để vượt qua khoảng cách khe hở bugi, phần cịn lại sẽ được sử dụng để duy trì tia lửa. Đối với hệ thống đánh lửa điện dung thì nĩ sẽ xả gần như tất cả năng lượng của mình ngay lập tức, do đĩ sẽ bị giảm đáng kể khả năng duy trì tia lửa điện. Tuy nhiên do cuộn sơ cấp cĩ độ tự cảm nên sự tăng trưởng dịng điện trên cuộn sơ cấp sẽ diễn ra tương đối chậm. Vì vậy, khi động cơ quay ở tốc độ cao, dịng điện tăng trưởng chưa đến được giá trị cần thiết thì đã bị ngắt, do đĩ năng lượng tích trữ trên cuộn sơ cấp chưa đủ, và kết quả là năng lượng đánh lửa khơng cao. Trong khi đĩ, ở tốc độ thấp, dịng điện tồn tại khá lâu nên sẽ làm nĩng cuộn sơ cấp, tiêu tốn nhiều năng lượng accu và làm bobine nhanh hỏng. Với lợi thế điện áp thứ cấp tạo ra cao, tia lửa điện dung cĩ thể dễ dàng bén cháy lượng hồ khí trong buồng đốt động cơ bị dư thừa dầu bơi trơn, hỗn hợp hồ khí quá giàu hoặc nhiệt độ buồng đốt cịn thấp. Ngồi ra, điện áp cao cĩ thể giúp tránh rị rỉ năng lượng trên chất cách điện bugi và các điện cực gây ra bởi sự dẫn điện của các chất bẩn. Một ưu điểm quan trọng nữa là thời nạp xả của tụ điện rất ngắn, do đĩ nĩ vẫn đảm bảo được năng lượng đầu ra đủ cao khi động cơ hoạt động ở số vịng quay lớn. Điều này đặt biệt cĩ lợi khi dùng cho động cơ cao tốc. Tuy nhiên, vì sự phĩng điện diễn ra quá nhanh, năng lượng trên tụ sẽ nhanh chĩng cạn Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 13
16. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học kiệt, vì vậy thời gian tồn tại tia lửa điện sẽ ngắn hơn so với tia lửa điện của hệ thống đánh lửa điện cảm. Do đĩ, nĩ sẽ khĩ lịng đốt cháy hồn tồn lượng hồ khí trong một số trường hợp đặc biệt của động cơ. Ví dụ: hồ khí nghèo, điều này dẫn đến xy lanh bị bỏ lửa (misfire) và làm khí thải bị ơ nhiễm. Chúng ta biết rằng trên động cơ đốt trong đặc biệt là động cơ ơ tơ sẽ hoạt động trong những chế độ làm việc cĩ tính chất rất khác nhau. Nhược điểm của một loại hệ thống đánh lửa bất kỳ sẽ chỉ ảnh hưởng xấu đến một số miền làm việc nào đĩ chứ khơng ảnh hưởng đến tồn bộ miền làm việc của động cơ. Hơn thế nữa, đối với hai loại hệ thống đánh lửa điện cảm và điện dung thì ưu điểm của hệ thống này gần như là nhựơc điểm của hệ thống kia và ngược lại. Vì vậy, nếu chúng ta thiết kế được một hệ thống bao gồm 2 kiểu đánh lửa riêng biệt cho động cơ với một bộ điều khiển được lập trình sẵn, ở vùng làm việc nào mà kiểu đánh lửa điện cảm phát huy ưu điểm thì ta điều khiển cho nĩ hoạt động, và tương tự ở vùng nào mà kiểu đánh lửa điện dung phát huy ưu điểm thì ta điều khiển cho nĩ hoạt động. Thiết nghĩ đây là cách tối ưu nhất cho một hệ thống đánh lửa trên ơ tơ, và đĩ cũng là hướng đi được tập trung nghiên cứu trong đề tài này. 1.2 CÁC KẾT QUẢ TRONG VÀ NGỒI NƯỚC ĐÃ CƠNG BỐ 1.2.1 Hệ thống đánh lửa nạp xả với chu kỳ điện dung và điện cảm Hình 1.1: Sơ đồ hệ thống đánh lửa nạp xả với chu kỳ điện dung và điện cảm[9]. Tác giả Martin E. Gerry[9] đã thiết kế hệ thống này bao gồm một bộ biến áp đánh lửa cĩ cuộn sơ cấp được mắc song song với một tụ điện và nĩ được cấp xung điện áp xoay chiều nhiều lần trong suốt chu kỳ đánh lửa. Việc cấp xung điện áp xoay chiều nhiều lần trong một chu kỳ đánh lửa sẽ giúp cho tụ điện phĩng và nạp nhiều lần qua cuộn sơ cấp và do đĩ nĩ sẽ Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 14
17. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học tạo ra nhiều xung điện áp cao thế ở cuộn thứ cấp trong một chu kỳ đánh lửa. Một diode, tụ điện hoặc cả hai sẽ được mắc nối tiếp với tụ điện chính và cả hai sẽ được mắc song song với cuộn sơ cấp bobine. Điều này sẽ làm tăng đáng kể vận tốc cung cấp tia lửa điện thơng qua IC đánh lửa. Tia lửa điện sinh ra như vậy sẽ cĩ nhiều phần, trong đĩ cĩ những phần tử cĩ khả năng toả nhiệt cực lớn xuất hiện khi dịng diện đi xuyên qua lớp tiếp giáp của transistor cơng suất trong IC đánh lửa. 1.2.2 Hệ thống đánh lửa điện dung với khả năng kéo dài thời gian phĩng điện bằng hiệu ứng điện cảm. Hình 1.2: Hệ thống đánh lửa điện dung với khả năng kéo dài thời gian phĩng điện bằng hiệu ứng điện cảm[6]. Tác giả Shingo Morita, Takafumi Narishige và Mitsuru Koiwa[6] đã thiết kế các bộ phận chính trong hệ thống này bao gồm: cuộn dây tăng thế 2, transistor 22 để điều khiển tạo ra điện áp tăng thế, mạch điện 15A để tạo ra tín hiệu điều khiển transistor 22 tuỳ thuộc vào thời điểm đánh lửa. Tụ điện 7 và 8 sẽ nạp điện áp từ cuộn tăng thế vào. Khi cĩ tín hiệu đánh lửa, Thyristor 13 sẽ khép kín mạch để tụ 7 phĩng dịng điện qua cuộn sơ cấp bobine để tạo ra tia lửa điện đầu tiên ở bugi. Mạch điện thứ 2 cũng được hình thành với tụ điện 8, cuộn cảm 9 và cuộn sơ cấp bobine. Tuy nhiên, nhờ vào tính cảm kháng trong cuộn cảm 9, dịng điện do tụ 8 phĩng qua cuộn sơ cấp sẽ khơng tăng trưởng nhanh nhưng nĩ cĩ khả năng duy trì thời gian phĩng điện rất dài. Với kết cấu này, ta cĩ thể lợi dụng được tia lửa điện dung cĩ điện áp cao ban đầu giúp dễ dàng ion hố khối hồ khí ở điện cực bugi nhưng cũng đảm bảo được thời gian tồn tại tia lửa điện đủ dài để hồ khí cĩ thể cháy sạch. Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 15
18. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học 1.2.3 Hệ thống đánh lửa điện cảm cho động cơ đốt trong Hình 1.3: Hệ thống đánh lửa điện cảm trên động cơ đốt trong[7]. Tác giả Gianni Regazzi, Funo Di Argelato[7] đã thiết kế hệ thống đánh lửa này bao gồm một rotor, phần ứng và biến áp đánh lửa. Trên cuộn dây của biến áp đánh lửa, một điện áp xoay chiều tự cảm được sinh ra đều đặn theo chu kỳ quay của rotor. Để điều khiển điện áp đánh lửa, một transistor được kích hoạt khi gặp xung bán kỳ dương, nĩ sẽ điều khiển ngắt dịng sơ cấp và trên cuộn thứ cấp sẽ cảm ứng một điện áp cao áp để phĩng qua khe hở điện cực bugi. Một transistor điều khiển thứ hai sẽ được nối nối tiếp với điện trở hạn dịng, và ngõ ra của mạch so sánh điện áp sẽ kết nối với mạch định thời. Mạch định thời này sẽ kích hoạt việc cho phép đánh lửa trong một khoảng thời gian đã định trước, điều này sẽ ngăn chặn được sự đánh lửa xảy ra khi động cơ quay chậm hơn số vịng quay tối thiểu nào đĩ ở cả chiều quay thuận và ngịch. 1.2.4 Hệ thống đánh lửa điện cảm năng lượng cao Hình 1.4: Hệ thống đánh lửa điện cảm năng lượng cao[10]. Tác giả Kaushik H. Thakore[10] đã thiết kế hệ thống này được cải thiện nhằm nâng cao năng lượng sinh ra khi điện áp đầu vào thấp. Mấu chốt vấn đề là mạch điều khiển được lắp hai transistor song song cĩ cùng hệ số khuếch đại nhằm cải thiện khả năng dẫn dịng sơ cấp. Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 16
19. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học 1.2.5 Hệ thống đánh lửa điện dung với khả năng kéo dài thời gian xuất hiện tia lửa Hình 1.5: Hình hệ thống đánh lửa điện dung với khả năng kéo dài thời gian xuất hiện tia lửa điện[8]. Tác giả Joseph M. Lepley, Girard[8] đã thiết kế hệ thống này bao gồm một biến áp đệm, tụ điện C1, biến áp đánh lửa, hai cơng tắc S1 và S2. Tụ điện C1 sẽ được mắc nối tiếp với cơng tắc S1 và cuộn sơ cấp bobine. Cơng tắc S2 sẽ được mắc nối tiếp với cuộn sơ cấp của biến áp đệm. Cơng tắc S1 và S2 sẽ được điều khiển thơng qua bộ điều khiển (control unit). Đầu tiên, cơng tắc S1 mở, cơng tắc S2 đĩng, năng lượng sẽ được tăng trưởng trong cuộn sơ cấp của biến áp đệm, sau đĩ cơng tắc S2 mở, tụ C1 sẽ được nạp do dịng điện cảm ứng của cuộn thứ cấp biến áp đệm phĩng ra kết thúc thời gian nạp tụ thì cơng tắc S2 đĩng lại. Đến thời điểm đánh lửa, cơng tắc S1 sẽ được điều khiển đĩng, tụ C1 sẽ phĩng điện qua cuộn sơ cấp của biến áp đánh lửa và tia lửa điện sẽ xuất hiện ở đầu bugi. Lúc này cơng tắc S2 lại được mở ra và dịng điện cảm ứng từ cuộn thứ cấp của biến áp đệm sẽ phĩng bồi thêm vào cuộn sơ của biếp áp đánh lửa. Ứng dụng này sẽ giúp kéo dài thời gian xuất hiện tia lửa điện bugi. Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 17
20. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học 1.3 HƯỚNG NGHIÊN CỨU Như đã trình bày trên phần tổng quan, ta đã thấy rõ ưu nhược điểm của từng loại hệ thống đánh lửa. Các cơng trình nghiên cứu từ trước đến nay đã cố gắng giải quyết các nhược điểm của từng loại hệ thống đánh lửa theo những cách thức khác nhau, nhưng hầu hết là sự cải tiến trên một loại hệ thống đánh lửa duy nhất. Tổng hợp lại, ta cĩ thể rút ra được kết luận sau: Đối với hệ thống đánh lửa điện cảm, người ta cố gắng nâng cao năng lượng đánh lửa. Đặt biệt là ở tốc độ cao. Đối với hệ thống đánh lửa điện dung, người ta cố gắng kéo dài thời gian xuất hiện tia lửa điện. 1.4 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.4.1 Mục tiêu cụ thể Thiết kế, chế tạo hệ thống đánh lửa kết hợp điện dung và điện cảm. 1.4.2 Đối tượng nghiên cứu: Hệ thống đánh lửa trên động cơ xăng. 1.4.3 Phạm vi giới hạn nghiên cứu: Để giảm đi sự phức tạp, đề tài này khơng nghiên cứu về điều khiển gĩc đánh lửa sớm mà chỉ tập trung nghiên cứu về năng lượng đánh lửa điện dung, điện cảm cần thiết theo các chế độ tải và thuật tốn điều khiển cho chúng hoạt động đan xen lẫn nhau một cách phù hợp. Đề tài này sẽ được thử nghiệm trên xe Honda Wave RS lắp động cơ 4 thì 1 xy lanh, dung tích cơng tác 97cc. 1.5 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Phương pháp tham khảo tài liệu: hệ thống, phân tích, so sánh và lựa chọn. Phương pháp tính tốn, xác suất thống kê: Tính tốn và xử lý các kết quả tính, thực nghiệm và tiến hành hiệu chỉnh các thơng số. Sử dụng các phần mềm tính tốn mơ hình thực nghiệm Phương pháp thực nghiệm: Xây dựng mơ hình thí nghiệm, đo đạc các thơng số kỹ thuật, kiểm chứng, phân tích và đánh giá các kết quả. 1.6 CÁC NỘI DUNG CHÍNH Nghiên cứu lý thuyết về đánh lửa trên động cơ ơ tơ. Khảo sát các miền làm việc của động cơ. Xác định các thơng số tối ưu cho hệ thống. Xây dựng mơ hình thật. Thực nghiệm hoạt động của hệ thống và đánh giá các kết quả thực nghiệm. Đánh giá mức độ tác động của hệ thống đánh lửa đã đề xuất đến hoạt động của động cơ. Kết luận. Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 18
21. Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp Hồ Chí Minh Đồ án tốt nghiệp Cao học CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT 2.1 HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA ĐIỆN CẢM 2.1.1 Khái niệm. Hệ thống đánh lửa điện cảm là hệ thống sử dụng năng lượng đánh lửa dưới dạng từ trường của cuộn dây. Hệ thống đánh lửa điện cảm được sử dụng hầu hết trên các xe ôtô hiện nay. 2.1.2 Nguyên lý hoạt động của hệ thống đánh lửa điện cảm. ACCU Điện trở Bobine Bộ chia Bugi điện phụ Dịng điện đi từ + accu cơng tắc chính điện trở phụ (cĩ thể cĩ hoặc khơng) bobin bộ chia điện(cĩ thể cĩ hoặc khơng) bugi đánh lửa. Để tạo ra tia lửa điện cao áp thì dịng sơ cấp phải được ngắt đột ngột. Cơng cụ dùng để ngắt mạch sơ cấp thường là một trong các loại sau: +Dùng vít lửa (đánh lửa thường) được đĩng mở bằng cam gắn trên trục bộ chia điện. Hình 2.1: Sơ đồ hệ thống đánh lửa điện cảm loại thường.  Khi cam đội, vít mở, dịng điện trong cuộn sơ cấp bobine bị ngắt điện áp cao cuộn thứ cấp (12.000-40.000 V) bộ chia điện rotor chia điện bugi.  Khi cam đĩng, vít KK, đĩng, dịng điện trong cuộn sơ cấp tăng trưởng. Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nghiệm hệ thống đánh lửa kết hợp 19