Lạm phát và chính sách tiền tệ ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

Nội dung text: Lạm phát và chính sách tiền tệ ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

1. L
   M PHÁT VÀ CHÍNH SÁCH TIN T  VIT NAM TRONG GIAI O
   N HIN NAY Phm Th Anh, PhD† 1. Li gi i thi u N
   m 2007 chng kin nhng bin ng ln trong nn kinh t Vi t Nam. Theo các báo cáo th ng kê, t c  t
   ng tr ng kinh t tip t c t con s n tng 8,5%, ng th hai trong khu vc châu Á, sau Trung Qu c, tuy nhiên nn kinh t ang phi phi  i mt vi nguy c lm phát cao, s bin ng ca th trng tài chính, bao gm c th trng bt ng sn, và nhng ri ro tim n v s mt n nh tài chính và t
   ng tr ng trong dài hn. Ch  lm phát và chính sách tin t ã và ang c s quan tâm chú ý c bi t ca công lun ln các nhà hoch nh chính sách và các nhà khoa hc. Nhng phân tích v nguyên nhân và vai trò ca chính sách tin t cng ã c a ra bi nhiu nhà kinh t, do vy trong bài vit này chúng tôi tip cn di mt góc  khác thông qua vi c xem xét vai trò ca cách thc thc thi chính sách tin t ca ngân hàng trung ng  i vi vi c thit lp kì vng ca công chúng và kim soát lm phát Vi t Nam trong thi gian qua. Ngoài ra bài vit cng nêu mt s gi ý v vi c thc hi n chính sách tin t Vi t Nam hi n nay. 2. Hu qu c a s bt nht trong vi c thc thi chính sách tin t Lm phát luôn là mt ch  thu hút s quan tâm ca các nhà kinh t cng nh các nhà hoch nh chính sách. Khi lm phát xy ra nó thng c phân tích m x nguyên nhân theo nhiu khía cnh khác nhau, c ch quan ln khách quan. Mt trong nhng lý thuyt gii thích nguyên nhân ch quan gây ra lm phát liên quan n vi c iu hành chính sách tin t kém c!i ca ngân hàng trung ng. Kydland và Prescott (1977) và Barro và Gordon (1983) cho r"ng s bt nht theo thi gian trong vi c thc hi n chính sách tin t ca ngân hàng trung ng có th làm thay i kì vng ca các tác nhân trong nn kinh t và có nh h ng xu n m c tiêu kim soát lm phát. S bt nht ây mô t tình hu ng trong ó mt chính sách trong ngày hôm nay c thông báo là t i u và d kin s# c thc hi n bi các nhà hoch nh chính sách, tuy nhiên sau ó nó li c coi là không t i u và không c thc hi n na. Kydland và Prescott cho r"ng s bt nht này có th gây ra lm phát v$a cao v$a bin ng khó d báo trong nn kinh t. Th nht,  hiu c lí do ti sao s bt nht trong vi c thc thi chính sách tin t li y t% l lm phát lên cao, nh Kydland và Prescott (1977) ã ch% ra, chúng ta hãy phân tích tình hu ng sau. Gi s& ngân hàng trung ng có hai m c tiêu ng thi là duy trì lm phát mt t% l m c tiêu, và thúc y t
   ng tr ng kinh t (hoc gim t% l tht nghi p xu ng g'n mc t nhiên). Vì mt lí do nào ó gi s& t% l tht nghi p ang cao và ngân hàng trung ng mu n a nó tr v mc t nhiên. Trong nn kinh t ngi lao ng àm phán vi doanh nghi p  xác nh mc tin lng da trên kì vng ca h v lm phát. Ngi lao ng càng d báo chính xác v lm phát thì t% l tht nghi p s# càng tin g'n ti t% l tht nghi p ti trng thái cân b"ng dài hn ca th trng lao ng. † Tác gi là ging viên khoa Kinh t hc, (i hc Kinh t Qu c dân, ng thi là thành viên Nhóm T vn Chính sách, B Tài Chính. Nhng quan im trong bài vit này hoàn toàn mang tính cá nhân, không phn ánh quan im ca Nhóm T vn Chính sách hay bt kì t chc nào. Bài vit có s& d ng các thông tin s li u v chính sách tin t 
   ng ti trên các trang báo. Mi ý kin phn hi góp ý xin g&i v hòm th i n t&: pham.theanh@yahoo.com. 1
2. Kydland và Prescott (1977) chng minh r"ng trong tình hu ng này mong mu n gim t% l tht nghi p xu ng mc t nhiên s# khin h có hành vi bt nht. Gi s& ngân hàng trung ng thông báo r"ng h s# thc thi chính sách tin t sao cho lm phát mc m c tiêu là 5%. Nu ngi lao ng tin vào thông báo này ca ngân hàng trung ng và àm phán hp ng vi doanh nghi p iu ch%nh tin lng danh ngh)a t
   ng 5%, thì s la chn chính sách ca ngân hàng trung ng có th thay i. Thay vì thc hi n úng chính sách ã thông báo, ngân hàng trung ng có th kích thích nn kinh t b"ng cách bt ng gây ra lm phát cao hn mt chút. Doanh nghi p và ngi lao ng không d kin c iu này, do vy tin lng thc t gim và c'u lao ng ca doanh nghi p t
   ng. Vi tin lng danh ngh)a c nh th trng lao ng s# cân b"ng mc tht nghi p thp hn. Do vy nu chp nhn t% l lm phát cao hn mt chút so vi mc m c tiêu ngân hàng trung ng có th gim c t% l tht nghi p trong nn kinh t. Kydland và Prescott (1977) ch% ra r"ng khi cân nh*c gia chi phí và li ích ca vi c làm này ngân hàng trung ng thng la chn vi c bt ng to ra lm phát và không thc hi n úng chính sách ã thông báo. Tt nhiên, ngi lao ng s# nhanh chóng nhn ra r"ng các thông báo ca ngân hàng trung ng là không áng tin cy, và h s# kì vng mc lm phát cao hn. Và khi ngi lao ng kì vng mc lm phát cao hn h s# òi h!i mc tin lng danh ngh)a cao hn  bù *p tác ng ca lm phát. Chi phí sn xut và do vy là lm phát t
   ng mnh. Mu n gim c t% l tht nghi p ngân hàng trung ng phi chp nhn gây lm phát cao hn na  ngi lao ng b bt ng. Lm phát cu i cùng s# t
   ng cho ti khi chi phí ca nó cân b"ng vi li ích thu c t$ vi c gim tht nghi p. Và mc lm phát này ngân hàng trung ng không còn ng c  to ra lm phát bt ng và th trng lao ng không cân b"ng mc toàn d ng. Kt qu ca s bt nht trong vi c thi chính sách tin t ca ngân hàng trung ng trong ví d này cho thy nó làm nn kinh t phi tri qua mt thi kì lm phát cao mà không gim c t% l tht nghi p. Lp lun trên ca Kydland và Prescott cng có th c áp d ng  phân tích nhng hu qu tng t trên các th trng khác. Ví d , s bt nht trong vi c thc hi n chính sách có th nh h ng n kh n
   ng phát hành trái phiu ca chính ph. Li tc thc t kì vng ca trái phiu ph thuc vào kì vng v lm phát ca công chúng. Nu nhà 'u t mua trái phiu d oán r"ng ngân hàng trung ng s# thc hi n chính sách tin t th*t cht, và do vy lm phát trong tng lai s# thp, thì h s+n sàng tr giá cao hn so vi khi h d kin ngân hàng trung ng thc hi n chính sách tin t ni l!ng và t% l lm phát cao trong tng lai. Tuy nhiên trong khi ngân hàng trung ng cam kt thc hi n chính sách tin t th*t cht thì trái phiu c phát hành, và chính ph có th thúc ép ngân hàng trung ng phi m rng tin t nh"m làm gim giá tr thc ca các khon n ca mình. Nu d kin c iu này các nhà 'u t s# yêu c'u mc lãi sut cao hn  i vi trái phiu chính ph, hoc h yêu c'u lãi sut trái phiu phi c ch% s hoá theo t% l lm phát. Cu i cùng, s bt nht trong vi c thc thi chính sách tin t cu i cùng không nhng không kích thích c nn kinh t mà còn gây ra lm phát cao hn. Th hai, hu qu ca s bt nht trong vi c thc thi chính sách tin t không ch% y lm phát lên cao mà nó còn làm cho lm phát d, thay i và khó d oán. Bi vì nó làm thay i cách phn ng ca nn kinh t  i vi các cú s c chính sách, nh h ng n s vn hành ca nn kinh t và kh n
   ng n nh lm phát ca các nhà hoch nh chính sách. Chúng ta li xem xét ví d trên khi ngân hàng trung ng t m c tiêu gi 2
3. lm phát mc m c tiêu và gim t% l tht nghi p xu ng g'n mc t nhiên. V c bn ngân hàng trung ng phi  i mt vi s ánh i gia hai m c tiêu này. Gi s& khi giá d'u t
   ng làm t
   ng c giá ln tht nghi p trong nn kinh t, tc là khi nn kinh t gp phi cú s c cung bt li. Vi c thay i cung tin và lãi sut s# có tác ng tích cc  i vi bin này nhng li có tác ng tiêu cc  i vi bin kia. Nhn thc c s ánh i này, khi cú s c cung xy ra, ngân hàng trung ng phi thc hi n bi n pháp bình n t$ng bc, d'n a t% l lm phát v mc m c tiêu sau mt s thi kì nh"m tránh y tht nghi p lên cao hn na. Kì vng ca các h gia ình và doanh nghi p v mc lm phát trong tng lai óng vai trò rt quan trng  i vi hi u qu chính sách do nó quyt nh n hành vi hi n ti ca h. Nu các h gia ình (cng là nhng ngi lao ng) kì vng r"ng lm phát s# còn cao hn na trong tng lai, thì h s# àm phán òi h!i mc lng cao hn, ngi cho vay s# òi h!i mc lãi sut cao hn nh"m m bo mc lãi sut thc dng, và các doanh nghi p s# mu n t
   ng mc giá hi n ti. Gi s& ngân hàng trung ng phn ng vi cú s c cung bt li này b"ng cách th*t cht tin t thông qua vi c t
   ng lãi sut và ha gi lãi sut mc cao trong mt thi gian dài. Lãi sut cao s# khuyn khích các h gia ình c*t gim tiêu dùng hi n ti và t
   ng tit ki m. ( i mt vi s gim sút c'u v hàng hoá và dch v , các doanh nghi p phi kim ch vi c t
   ng giá nh"m tránh ánh mt li nhun, và do vy làm du lm phát. Hn na, li ha th*t cht tin t lâu dài khin cho các h gia ình và doanh nghi p tin r"ng lm phát s# gim trong tng lai. Do kì vng lm phát thp hn trong tng lai ngi lao ng gim òi h!i t
   ng lng, to iu ki n cho doanh nghi p c*t gim giá c hn na. Cu i cùng nh có kì vng v lm phát, li ha th*t cht tin t ca ngân hàng trung ng trong tng lai có th giúp c*t gim lm phát hi n ti. Hn na, nu chính sách th*t cht tin t c thc hi n d'n d'n theo thi gian thì nó cng không làm gim sn lng và gây ra tht nghi p nhiu nh khi nó c thc hi n mt cách t ngt vi vàng. Ngc li nu ngân hàng trung ng bt nht gia li ha và hành ng ca mình thì kt qu s# rt khác. Gi s& sau khi ha thc hi n chính sách th*t cht tin t và gim c lm phát hi n ti, trong tng lai ngân hàng trung ng không còn ng c thc hi n s th*t cht nh ã ha na. Nhn thc c iu này các h gia ình và doanh nghi p s# kì vng mc lm phát trong tng lai cao hn. Hu qu là,  c*t gim lm phát gây ra bi cú s c cung hi n ti, ngân hàng trung ng phi t
   ng lãi sut nhiu hn, làm sn lng gim mnh hn và tht nghi p t
   ng nhiu hn so vi trng hp h cam kt thc hi n chính sách nh ã ha và có c lòng tin ca công chúng. Trong trng hp này, s bt nht gia li ha và hành ng ca ngân hàng trung ng s# tác ng n kh n
   ng ca ngân hàng trung ng trong vi c bình n kì vng lm phát và do vy là bình n lm phát. (iu này khin cho lm phát bin ng nhiu hn và gây khó kh
   n hn cho các h gia ình, doanh nghi p và c ngân hàng trung ng trong vi c d báo. 3. Thc trng và mt s khuyn ngh v chính sách tin t  Vi t Nam trong giai on hi n nay Cùng vi t
   ng tr ng, kim soát lm phát luôn là m c tiêu kinh t v) mô c t lên hàng 'u trong các công b chính thc ca các nhà hoch nh chính sách Vi t Nam. Do nhiu nguyên nhân khách quan ln ch quan, sc ép t
   ng giá mnh ã xut hi n ngay t$ 'u n
   m 2007. Nhn thc c nguy c này Ngân hàng Nhà nc (NHNN) ã liên t c có nhng thông báo v vi c thc hi n chính sách tin t th*t cht nh"m 3
4. kim soát lm phát. Tuy nhiên do tham vng theo ui nhiu m c tiêu cùng lúc, th t u tiên thc hi n các m c tiêu không rõ ràng và thay i theo t$ng thi im nên ã to ra mt s bt nht ln trong vi c thc thi chính sách tin t Vi t Nam trong thi gian v$a qua. Ngoài vi c nâng t% l d tr b*t buc t$ 5 n 10% t$ ngày 01/6/2007 và rút khong 90 ngàn t% ng, mt con s quá nh! so vi vi c tung khong 150 ngàn t% mua vào 9 t% USD, ra kh!i lu thông trong n
   m 2007, thì cho ti nay NHNN cha có mt hành ng c th nào th hi n s nht quán trong vi c thc thi th*t cht tin t ch ng lm phát ca mình. Chúng ta có th im qua mt s ct m c chính ca chính sách tin t ã c 
   ng ti trên các trang báo trong thi gian g'n ây ca NHNN nh sau: - T$ 01/6/2007, NHNN ã iu ch%nh t
   ng t% l d tr b*t buc lên gp ôi t$ 5 lên 10%  i vi tin g&i VND kì hn di 12 tháng và t$ 2 lên 4%  i vi kì hn t$ 12 n 24 tháng. - Trong 6 tháng 'u n
   m 2007, NHNN rút ra kh!i lu thông 90 ngàn t% ng, so vi khong 150 ngàn t% ng c bm ra mua USD trong g'n mt n
   m qua. - 30/1/2008, NHNN thông báo iu ch%nh các lãi sut: lãi sut c bn t
   ng t$ 8,25 lên 8,75%/n
   m, lãi sut tái cp v n t
   ng t$ 6,5 lên 7,5%/n
   m, lãi sut chit khu t
   ng t$ 4,5 lên 6,0%/n
   m. - Ngày 30/1/2008, NHNN bm thêm 12.000 t% ng  áp ng nhu c'u thanh khon ca các ngân hàng. - Ngày 31/1/2008, NHNN thông báo a thêm ra th trng 15.000 t% ng vi thi hn 2 tu'n. - Ngày 13/2/2008, NHNN thông báo s# phát hành tín phiu b*t buc vào ngày 17/3  i vi 41 ngân hàng thng mi vi tng giá tr tín phiu phát hành là 20.300 t- ng, kì hn là 364 ngày, lãi sut là 7,80%/n
   m. - Ngày 19 và 20/2/2008, NHNN bm ra 23 ngàn t% ng qua th trng m. - Ngày 21/2/2008, NHNN bm thêm 10 ngàn t% ng qua th trng m. - Ngày 27/2/2008, NHNN áp d ng mc lãi sut tr'n 12%/n
   m  i vi vi c huy ng v n ca các ngân hàng thng mi. (im qua các ct m c áng lu ý trên chúng ta có th thy c s thiu kiên quyt và thiu nht quán ca NHNN trong vi c thông báo và thc thi chính sách tin t th*t cht ch ng lm phát ca mình. S bt nht này ã gây ra tâm lý hoang mang, mt lòng tin trong công chúng. Ngay t$ gia n
   m 2007, nhn thc c nguy c lm phát, các nhà hoch nh chính sách ã có nhng thông báo v kh n
   ng th*t cht cung tin. C th là vi c nâng t% l d tr b*t buc t$ 5 lên 10%. Tuy nhiên sau ó vi c liên t c mua vào ngoi t nh"m n nh t% giá li khin cho cung tin t
   ng cao hn trc. G'n ây nht là thông báo v vi c rút hn 20 ngàn t% ng thông qua phát hành tín phiu b*t buc. Tuy nhiên thc t cho ti thi im này thông báo không nhng cha c thc hi n thì ngân hàng nhà nc tip t c cho các ngân hàng thng mi vay g'n 40 ngàn t% ng áp ng kh n
   ng thanh khon, và cho vay 'u c chng khoán và bt ng sn ca. (iu này khin cho giá c t
   ng vt mt cách áng báo ng, ng thi gây ra nhng xáo trn bt n nh trên th trng tài chính và môi trng kinh t v) mô. Trong tình hình hi n nay, khi mà kì vng v lm phát là rt cao và bt n, theo quan im cá nhân,  kim soát lm phát và n nh h th ng tài chính và môi trng kinh t v) mô, NHNN c'n phi thc hi n hai iu ki n sau: (1) phi xác nh m c tiêu u tiên là ch ng lm phát bình n giá c và; (2) kiên quyt và nht quán trong vi c thc hi n chính sách tin t th*t cht, to nim tin trong công chúng. 4
5. 
   u tiên mc tiêu bình n giá c S bt n ca mc giá càng khin cho các doanh nghi p và h gia ình khó xác nh c li u nhng thay i ca t$ng loi giá c là phn ánh s thay i cung c'u ca mt hàng ó hay n thu'n là do s gia t
   ng giá chung ca nn kinh t. Nu chính sách tin t có th loi b! c s bt n này b"ng cách cam kt theo ui m c tiêu n nh giá c trong dài hn thì nó có th mang li s phân b ngun lc mt cách hi u qu và tác ng tích cc n t
   ng tr ng kinh t. S n nh giá c trong dài hn cng óng góp vào s n nh tài chính theo cách tng t. Mt mc giá bt n nh có th dn n nhng d báo ti v li nhun thc ca các d án 'u t, và do vy dn n các quyt nh i vay và cho vay sai l'm. Nhng cú s c không d kin c v lm phát có xu hng dn n nhng d báo quá lc quan v li tc thc. S nh'm ln gia li tc thc và li tc danh ngh)a dn n s phân b ngun lc kém hi u qu và cu i cùng dn n nhng ri ro tài chính không áng có nu giá c n nh. Hoc nu nhng nhà 'u t kì vng r"ng lm phát s# tip t c gia t
   ng thì các quyt nh kinh doanh ca h da trên kì vng này s# m*c sai l'm nu lm phát thc t li gim. S gim phát làm cho chi phí thc t ca các khon n cao hn và làm t
   ng kh n
   ng mt thanh toán và phá sn. (c bi t, lm phát cao và bt n nh hi n nay ã góp ph'n gây ra s bt n nh ca th trng tài chính Vi t Nam. Nh chúng ta ã bit, các th trng tài chính óng mt vài trò quan trng trong vi c luân chuyn ngun v n nhàn r.i trong xã hi nh"m áp ng các c hi 'u t sn xut ca các cá nhân và doanh nghi p trong nn kinh t. Nu h th ng tài chính không thc hi n t t chc n
   ng này thì nn kinh t không th vn hành mt cách hi u qu và nh h ng xu n t
   ng tr ng kinh t. Theo nhng s li u th ng kê không chính thc, mc d n cho vay 'u t chng khoán và bt ng sn chim mt t% trng rt ln trong tng d n ca các ngân hàng thng mi. Các hot ng 'u t chng khoán và bt ng sn ch yu là hot ng 'u c chênh l ch giá và có kì hn tng  i dài. Trong khi ó vi tình hình lm phát nh hi n nay vi c huy ng v n dài hn ca các ngân hàng thng mi gp khó kh
   n. Công chúng không mu n thc hi n các hp ng cho vay dài hn vi mc lãi sut danh ngh)a c nh. Mc dù mc lãi sut hi n nay ti các ngân hàng ã lên ti hai con s nhng ngi dân vn la chn 'u t vào các tài sn khác, cn s t giá bt ng sn và giá vàng v$a qua là mt ví d . Khi giá vàng trong nc ã lên cao hn so vi th gii nhng c'u vn t
   ng mnh. (ây là s lãng phí ln khi ngun lc khi ngun lc nhàn r.i n"m “cht” ti ch., và cng cc kì ri ro vì giá vàng th gii luôn bin ng mnh. Hn na khi th trng bt ng sn chng li, các nhà 'u c gp khó kh
   n trong vi c thanh toán vi ngi cho vay và góp ph'n làm t
   ng sc ép v kh n
   ng thanh khon ca các ngân hàng thng mi. Cuc chy ua lãi sut huy ng v n n cha nhiu ri ro  i vi h th ng tài chính. Giá c t
   ng nhanh và lãi sut cao nh hi n nay ã gây khó kh
   n cho các doanh nghi p trong vi c c*t gim chi phí và m rng sn xut kinh doanh. Ngun lc nhàn r.i trong xã hi không c dành cho các hot ng sn xut mà tp trung vào các hot ng 'u c chênh l ch giá. Ngi cho vay không chp nhn mc lãi sut thp do kì vng ca h v lm phát trong tng lai quá cao. Ngi i vay s+n sàng chp nhn chi tr lãi sut cao và tích cc tìm kim ngun v n nht li ch yu là nhng ngi có nhng d án kinh doanh ri ro vi li nhun cao hoc 'u c mo him. (iu này dn n s la chn ngc ca các ngân hàng thng mi, tc là h ã chn sai  i tng cho vay. Hn na, vi chi phí i vay cao nh hi n nay còn dn n vn  r i ro o c khi nhng ngi ã vay c v n li có ng c tham gia vào nhng hot ng 'u 5
6. c mo him không úng nh cam kt ban 'u ca h  i vi các ngân hàng. Tt c nhng vn  này u làm gim tính hi u qu ca h th ng tài chính trong vi c phân b ngun lc và t
   ng nguy c xy ra khng khong tài chính. Theo ui m c tiêu bình n giá c và làm gim kì vng lm phát còn giúp cho chính sách tin t ca NHNN có th phn ng mt cách hi u qu  i vi nhng bin ng ca chu kì kinh doanh. Thc t nn kinh t M) cho thy, ngân hàng trung ng có th d, dàng a nn kinh t M) thoát kh!i suy thoái trong n
   m 2001 nh lòng tin ca công chúng vào cam kt n nh giá c ca h. Trong thi kì ó, lãi sut c bn c h xu ng mc thp k% l c mà không lo ngi v s gia t
   ng lm phát. Nu kì vng lm phát t
   ng khi ngân hàng trung ng M) c*t gim lãi sut, thì mc lãi sut dài hn nhiu kh n
   ng s# t
   ng và nh h ng xu n tin trình ph c hi ca nn kinh t. Ví d này cho thy s n nh giá c giúp cho các hành ng ca ngân hàng trung ng t c m c tiêu mt cách hi u qu hn. Ngoài ra, nhiu nghiên cu trên th gii, ví d nh Ball, Mankiw và Romer (1988), cng ã ch% ra r"ng nhng nc có t% l lm phát cao và bin ng thì các doanh nghi p cng thng xuyên thay i giá hn, do vy chính sách tin t rt kém hi u qu trong vi c iu ch%nh sn lng và vi c làm ca nn kinh t. Kiên quy t và nht quán trong vic thc thi chính sách tin t Trc tiên c'n kh/ng nh kiên quyt và nht quán ây không ng ngh)a vi vi c thc hi n mt cách t ngt bt ng. Chính sách tin t phi c thc thi mt cách nht quán và có l trình rõ ràng tránh gây ra các cú s c, c bi t là  i vi h th ng ngân hàng thng mi. Trong tình hình lm phát cao và bt n nh hi n nay, NHNN và chính ph c'n thc hi n nhng cam kt chính sách ch ng lm phát nh ã thông báo nh"m to uy tín  i vi công chúng. Không nên vì m c tiêu hay quyn li ca mt nhóm thiu s khác mà phá b! cam kt ca mình. Chính sách tin t phi hng ti mt môi trng tài chính lành mnh và n nh kinh t v) mô. C s ca vi c thc thi chính sách tin t mt cách kiên quyt và nht quán có th tóm t*t mt s lun im c bn sau: Th nht, trong mt nn kinh t th trng, ngi tiêu dùng và các doanh nghi p a ra các quyt nh ca mình v tiêu dùng và 'u t da trên nhng thông tin thu c t$ giá c, bao gm c giá c và li tc ca các tài sn tài chính. S phân b ngun lc hi u qu ph thuc vào s rõ ràng ca nhng tín hi u chính sách t$ chính ph và NHNN v các chính sách kinh t. Khi công chúng có nim tin vào các thông báo chính sách h s# t ng iu ch%nh hành vi ca mình  thích ng vi chính sách c thông báo và do vy các chính sách d, dàng t c m c tiêu  ra. Khi NHNN thông báo s# th*t cht cung tin  kim soát lm phát, nu công chúng tin vào thông báo này, lm phát kì vng s# gim. Theo thi gian lãi sut s# gim theo  duy trì mc lãi sut thc nh c. Do vy m c tiêu kim soát lm phát ca NHNN có th d, dàng t c mà không nh h ng xu n 'u t và t
   ng tr ng kinh t. Khi công chúng tin vào chính sách ch ng lm phát và kì vng v lm phát gim, h th ng ngân hàng huy ng c ngun v n d, dàng hn mà không c'n chy ua t
   ng lãi sut nh hi n nay, gim ri ro ca h th ng tài chính. Chính sách tin t ni l!ng trong thi gian này không nhng không gim c lãi sut mà có nhiu kh n
   ng còn y lãi sut cao hn na do kì vng lm phát quá ln, các ngân hàng c'n cho vay vi mc lãi sut cao hn  m bo mc lãi sut thc dng. Trong tình hình hi n nay phi d'n hn ch và tin ti chm dt vi c bm tin ph c v kh n
   ng thanh khon 6
7. ca các ngân hàng thng mi. Vi c kiên quyt và nht quán ca NHNN s# d'n khin các ngân hàng thng mi t iu ch%nh cân  i các khon cho vay ca mình  m bo kh n
   ng thanh khon, hn ch ri ro và chi phí khi thiu h t d tr. NHNN kiên quyt nht quán trong vi c rút tin v t$ lu thông và kim soát nhng khon cho vay 'u c ri ro ca các ngân hàng thng mi. Chúng ta không nên lo ngi v s i xu ng hay chng li ca th trng chng khoán và bt ng sn. (ây là mt quy lut tt yu, khi th trng n nh giá chng khoán tr v úng vi giá tr thc ca nó. Cn s t bt ng sn ang nh h ng xu n hot ng kinh t v) mô. Ngun lc tit ki m ch yu tp trung 'u c vào th trng này và làm gim ngun v n 'u t cho hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghi p. S gia t
   ng giá bt thng bt ng sn còn ang làm gim tính cnh tranh ca các doanh nghi p khi h ang phi b! mt lng ln v n cho thuê mua v
   n phòng, nhà x ng, n bù gii to thay vì 'u t cho ngun nhân lc và công ngh . Hot ng 'u c chênh l ch giá mua i bán li chng khoán hay bt ng sn không to ra ca ci cho xã hi, nó làm li cho mt nhóm ngi thiu s và gây ra nhng tác ng kinh t xu cho i b phân dân c. Ngun v n nhàn r.i hi n nay không thiu, tuy nhiên trong môi trng lm phát cao nh hi n nay ph'n ln nó c dành cho hot ng 'u c, không tp trung vào khu vc sn xut do kì vng vào li nhun gim. Khi giá c c bình n, chi phí sn xut gim, kh n
   ng li nhun ca các nhà sn xut t
   ng và lung v n trên th trng s# t ng c phân b v ni ít ri ro và hi u qu nht. Th na, theo nhiu ngun s li u th ng kê, t- trng 'u t/GDP và t c  t
   ng 'u t Vi t Nam là rt cao so vi các nc khác. (iu này cho thy hot ng 'u t Vi t Nam là rt kém hi u qu. (ây là mt trong nhng nguyên nhân gây lm phát v$a qua Vi t Nam khi mà ngun v n 'u t nc ngoài t
   ng mnh trong n
   m qua. Trong tình hình ngun v n 'u t nc ngoài ang “d th$a” nh hi n nay, chính sách tin t th*t cht kt hp vi chính sách tài khoá chn lc 'u t công cng s# có nhng tác ng tích cc trong dài hn, góp ph'n loi b! thanh lc nhng doanh nghi p và d án kém hi u qu ra kh!i cuc chi, t
   ng tính cnh tranh ca các doanh nghi p. Chính ph và NHNN c'n d'n m rng biên  dao ng t% giá, không nên tip t c chính sách bo h mu dch thông qua t% giá nh hi n nay. Rõ ràng m c tiêu khuyn khích xut khu thông qua mua vào ngoi t nh thi gian v$a qua và và m c tiêu n nh giá c là không th thc hi n ng thi. Trong tình hình hi n nay  n nh giá c, to s n nh cho h th ng tài chính và kinh t v) mô chính ph c'n hi sinh m c tiêu khuyn khích xut khu. V lâu dài các doanh nghi p phi gim giá thành, nâng cao cht lng sn phm và uy tín  cnh tranh ch không nên da vào chính sách phá giá ng tin ca nhà nc. Hn na, khi ngân hàng trung ng M) liên t c c*t gim lãi sut  ph c hi kinh t thì ng USD rt giá so vi h'u ht các ng tin khác, do vy s lên giá ca ng VND so vi USD cha ch*c ã làm gim kh n
   ng xut khu ca các doanh nghi p trong nc. D'n t$ b! ch  c nh t% giá, cho phép s lên giá ca ng VND, mt mt giúp NHNN rnh tay  i phó vi lm phát mt khác góp ph'n làm gim giá hàng tiêu dùng cng nh các nguyên vt li u 'u vào nhp khu, iu này làm gim sc ép lm phát và t
   ng kh n
   ng cnh tranh ca hàng xut khu trên th trng qu c t. Hn na, Vi t Nam cng nh nhiu nn kinh t mi ni khác có nhiu khon n nc ngoài tính theo ng USD, vi c m rng biên  dao ng t% giá cho phép s lên giá ca ng VND còn làm gim gánh nng n  i vi th gii bên ngoài. 7
8. Cu i cùng, hi n nay nn kinh t Vi t Nam ang tri qua mt thi kì thc s khó kh
   n  i mt vi nhiu cú s c cung bt li, nh giá d'u t
   ng, thiên tai, b nh dch trong nông nghi p M c tiêu c*t gim lm phát và duy trì t
   ng tr ng kinh t ang thc s là mt thách thc ln  i vi các nhà hoch nh chính sách tin t . Nh ã phân tích trong ph'n 2 ca bài vit này, NHNN ch% có th gim thiu c s ánh i này b"ng mt chính sách tin t th*t cht nht quán và d'n d'n theo thi gian. Mt chính sách tin t bt nht s# khin cho kì vng v lm phát t
   ng và góp ph'n y lm phát thc t lên cao hn na. Trái li, mt chính sách tin t th*t cht nht quán nhng vi vã s# càng gây ra tht nghi p và y nn kinh t vào vòng suy thoái. Nu công chúng tin vào ch trng th*t cht tin t d'n d'n, lâu dài ca NHNN, kì vng v lm phát s# gim góp ph'n làm gim lm phát thc t và tránh tác ng xu ti m c tiêu t
   ng tr ng. 4. Kt lun Chúng ta c'n nhn thc rõ r"ng chính sách tin t không phi là mt liu thu c kì di u có th giúp nn kinh t gii quyt tt c các m c tiêu cùng lúc nh trong nn kinh t Vi t Nam hi n nay. Vi c hoch nh chính sách tin t trc tiên c'n xác nh mt m c tiêu u tiên rõ ràng, sau ó là mt l trình kiên quyt và nht quán. Vi c la chn công c chính sách rt quan trng và c'n tính n c ch lan truyn ti toàn b h th ng tài chính cng nh hành vi ca h gia ình và doanh nghi p. Thi gian v$a qua vi c thc hi n chính sách tin t mang tính “hong lon” và b ng, rt nhiu công c chính sách, t$ hot ng th trng m, lãi sut chit khu, d tr b*t buc, lãi sut tr'n , c a nhng không hi u qu trong vi c kim soát lm phát do thiu tính nht quán, ng b và không nhn thc c c ch lan truyn tng th n nn kinh t ca m.i công c . Các bi n pháp t
   ng cng kim ch lm phát n
   m 2008 g'n ây c a ra bi chính ph ã có nhng tín hi u tích cc th hi n quyt tâm ch ng lm phát, tuy nhiên nhiu bi n pháp còn mâu thun, thiu tính nht quán và cha xác nh c m c tiêu u tiên rõ ràng. Nh ã phân tích trên, iu chúng ta c'n làm bây gi là phi bình n giá c ch ng lm phát. Khi giá c n nh các ngun lc s# t ng c phân b mt cách hi u qu nh v n có. Bài vit này cung cp mt cách nhìn v cách thc thi chính sách tin t Vi t Nam trong giai on hi n nay, tác gi rt mong nhn c s phn hi xây dng ca c gi. Hà Ni, 06/3/2008 Mt s tài li u tham kho chính Ball L.; Mankiw N. G., and Romer D, 1988, The New Keynesian Economics and Inflation-Output Trade-off, Brookings Papers on Economic Activity, Vol. 1, pp. 1-65. Barro, R., and D. Gordon, 1983, Rules, Discretion and Reputation in a Model of Monetary Policy. Journal of Monetary Economics 12, pp.101-121. Kydland, F., and E. Prescott, 1977, Rules Rather than Discretion: The Inconsistency of Optimal Plans. Journal of Political Economy 87, pp. 473-492. Mishkin, Frederic S. , 2000, Financial Stability and the Macro Economy, Central Bank of Iceland, Working Papers No. 9. 8