Kỹ năng mềm dành cho giáo viên & học sinh
40 trang
2320
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Kỹ năng mềm dành cho giáo viên & học sinh", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tài liệu đính kèm:
- ky_nang_mem_danh_cho_giao_vien_hoc_sinh.pdf
Nội dung text: Kỹ năng mềm dành cho giáo viên & học sinh
- 6/4/2009 K NĂNG M M DÀNH CHO GIÁO VIÊN & H C SINH CENTEA ðây là ebook t p h p m t s bài vi t v k năng m m ñã ñư c ñăng t i trên website www.giaovien.net 1. 6 chi c nón tư duy (6TKHs) 3 2. Gi i thi u k thu t tư duy 5W1H 7 3. Gi i thi u k thu t phân tích SWOT 10 4. Gi ng d y và h c t p v i công c B n ñ Tư duy 14 5. L p b n ñ tư duy (Mind mapping) .18 6. Hu n luy n k năng h p tác ñ thành công 21 7. Nh ng ch d n giúp ngư i h c tham gia gi h c th o lu n hi u qu 24 8. 7 k năng cơ b n ñ làm vi c nhóm hi u qu 29 9. Gi i thi u phương pháp h c t p và ñ c tích c c SQ3R 32 10. H c cách Tư duy tích c c .36 www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 1/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Ebook này ñư c dành t ng cho các giáo viên, các nhà giáo d c và nh ng ai quan tâm ñ n giáo d c k năng m m cho h c sinh! CENTEA – www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 2/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 6 chi c nón tư duy (6TKHs) K thu t “6 chi c nón tư duy” (6 Thinking Hats) là m t k thu t m nh m và ñ c ñáo ñư c Edward de Bono phát tri n vào năm 1985. K thu t này nh m hư ng m i ngư i cùng t p trung vào v n ñ t cùng m t góc nhìn, do ñó s tri t tiêu hoàn toàn các tranh cãi xu t phát t các góc nhìn khác nhau. ð có th t p trung m i suy nghĩ c a m i ngư i vào cùng m t khía c nh c a v n ñ , Edward de Bono ñã ñưa ra m t phương pháp n d thông qua 6 chi c nón v i 6 màu khác nhau: tr ng, ñ , vàng, ñen, xanh lá cây và xanh da tr i. Lưu ý r ng, 6 chi c nón này ch là m t cách th c tư ng trưng, không c n ph i có 6 cái nón th t khi ti n hành k thu t này. Ý nghĩa c a 6 chi c nón v i 6 màu khác nhau này ñư c trình bày bên dư i: Nón tr ng : mang hình nh c a m t t gi y tr ng, thông tin, d li u. Khi chúng ta tư ng tư ng ñang ñ i chi c nón tr ng, chúng ta ch c n suy nghĩ v các thông tin, d ki n liên quan ñ n v n ñ ñang c n gi i quy t. M t s câu h i có th s d ng: Chúng ta có nh ng thông tin gì v v n ñ này? Chúng ta c n có nh ng thông tin nào liên quan ñ n v n ñ ñang xét? Chúng ta thi u m t nh ng thông tin, d ki n nào? Nón ñ : mang hình nh c a l a ñang cháy trong lò, con tim, dòng máu nóng, s m áp. Khi tư ng tư ng ñang ñ i chi c nón ñ , chúng ta ch c n ñưa ra các c m giác, c m xúc, tr c giác c a mình v v n ñ ñang gi i quy t. Ch ñưa ra các c m giác, không c n gi i thích. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 3/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 M t s câu h i có th s d ng: C m giác c a tôi ngay lúc này là gì? Tr c giác c a tôi mách b o ñi u gì v v n ñ này? Tôi thích hay không thích v n ñ này? Nón vàng : mang hình nh c a ánh n ng m t tr i, s l c quan, các giá tr , các l i ích, vàng 9999. Ngư i ñ i nón vàng s ñưa ra các ý ki n l c quan, có logic, các m t tích c c, các l i ích c a v n ñ , m c ñ kh thi c a d án. M t s câu h i có th s d ng: Nh ng l i ích khi chúng ta ti n hành d án này là gì? ðâu là m t tích c c c a v n ñ này? Li u v n ñ này có kh năng th c hi n ñư c không? Nón ñen : Hãy liên tư ng ñ n các ñi m y u, các l i, s b t h p lý, s th t b i. Vai trò c a chi c nón ñen là giúp ch ra nh ng ñi m y u trong quá trình suy nghĩ c a chúng ta. Chi c nón ñen ñ dùng cho “s th n tr ng”, nó ch ra các l i, các ñi m c n lưu ý, các m t y u kém, b t l i c a v n ñ hay d án ñang tranh cãi. Chi c nón ñen ñóng vai trò h t s c quan tr ng, nó ñ m b o cho d án c a chúng ta tránh ñư c các r i ro, nó ngăn chúng ta làm ñi u sai, b t h p pháp hay nguy hi m. M t s câu h i có th s d ng: Nh ng r c r i, nguy hi m nào có th x y ra? Nh ng khó khăn nào có th phát sinh khi ti n hành làm ñi u này? Nh ng nguy cơ nào ñang ti m n? www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 4/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Nón xanh lá cây : Hãy liên tư ng ñ n cây c xanh tươi, s n y m m, s ñâm ch i, s phát tri n. Chi c nón xanh lá cây tư ng trưng cho s sinh sôi, sáng t o. Trong giai ño n ñ i nón này, chúng ta s ñưa ra các gi i pháp, ý tư ng cho v n ñ ñang th o lu n. M t s câu h i có th s d ng: Có nh ng cách th c khác ñ th c hi n ñi u này không? Chúng ta có th làm gì khác trong trư ng h p này? Các l i gi i thích cho v n ñ này là gì? Nón xanh da tr i : Hãy nghĩ ñ n b u tr i xanh l ng l ng, s bao quát. Chi c nón xanh da tr i s có ch c năng gi ng như nh c trư ng, nó s t ch c các chi c nón khác t ch c tư duy. Nón xanh da tr i s ki m soát ti n trình tư duy. ðây là chi c nón c a ngư i lãnh ñ o hay trư ng nhóm th o lu n. Vai trò c a ngư i ñ i nón xanh da tr i là: Xác ñ nh tr ng tâm và m c ñích th o lu n cho nhóm (Chúng ta ng i ñây ñ làm gì? Chúng ta c n tư duy v ñi u gì? M c tiêu cu i cùng là gì?) S p x p trình t cho các chi c nón trong su t bu i th o lu n. Ngư i ñ i nón xanh da tr i c n b o ñ m nguyên t c vàng sau: “T i m t th i ñi m nh t ñ nh, m i ngư i ph i ñ i mũ cùng màu”. Cu i cùng, t p h p m i ý ki n, tóm t t, k t lu n và ra k ho ch (Chúng ta ñã ñ t ñư c gì qua bu i th o lu n? Chúng ta có th b t ñ u hành ñ ng chưa? Chúng ta có c n thêm th i gian và thông tin ñ gi i quy t v n ñ này?) Chúng ta th y r ng, v i k thu t 6 chi c nón tư duy, m i ngư i s cùng t p trung gi i quy t v n ñ t cùng m t góc nhìn do ñó s không x y ra xung ñ t do nh ng quan ñi m khác nhau. Ngoài ra, m t v n ñ s ñư c xem xét t nhi u khía c nh trư c khi ñư c quy t ñ nh, ñi u này s giúp chúng ta có các quy t ñ nh hi u qu và ñúng ñ n. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 5/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Sáu chi c nón tư duy có nhi u ng d ng c th : ðào t o v sáng t o, ñi u ph i cu c h p, qu n lý cu c h p. Tăng năng su t làm vi c và trao ñ i trong nhóm. C i ti n s n ph m và quá trình và Qu n lý d án. Tư duy phân tích, Gi i quy t v n ñ , và Ra quy t ñ nh. K thu t 6 chi c nón tư duy ñã ñư c s d ng r t r ng rãi trên th gi i và trong nhi u công ty l n thu c nhi u lĩnh v c khác nhau như kinh doanh, giáo d c, qu n lý, Ngày nay, hàng trăm ngàn ngư i ñã ñư c ñào t o k thu t Six Thinking Hats® và các t ch c như Prudential Insurance, IBM, Federal Express, British Airways, Polaroid, Pepsico, DuPont, và Nippon Telephone and Telegraph cũng s d ng Six Thinking Hats®. Ngu n: Tam Giang www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 6/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Gi i thi u k thu t tư duy 5W1H ð b t ñ u nghiên c u, h c h i ho c vi t v m t v n ñ nào ñó, chúng ta thư ng lúng túng vì không bi t ph i b t ñ u như th nào, ti n hành ra làm sao, t i sao chúng ta ph i làm ñi u này, nó có ích l i gì hay không, ? CENTEA ñã t ng gi i thi u ñ n Th y Cô và các b n nh ng k thu t tư duy như: 6 chi c nón tư duy , k thu t B n ñ tư duy , nay chúng tôi l i ti p t c g i ñ n Th y Cô và các b n m t k thu t tư duy ñơn gi n và hi u qu : công c 5W1H . 5W1H vi t t t t các t sau: What ? (Cái gì?) Where ? ( ñâu?) When ? (Khi nào?) Why ? (T i sao?) How ? (Như th nào?) Who ? (Ai?) ð trình bày m t ý tư ng, tóm t t m t s ki n, m t cu n sách ho c b t ñ u nghiên c u m t v n ñ , chúng ta hãy t ñ t cho mình nh ng câu h i sau: WHAT? (Cái gì?) Cái ñó là gì? Nó ñ c p ñ n v n ñ gì? K ti p s ki n này, thì cái gì khác x y ra? (What else) Cu n sách này trình bày v n ñ gì? Bài h c này trình bày v n ñ gì? E learning là gì? Nh ng câu h i ph c a v n ñ này là gì? WHERE ( ñâu?) www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 7/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 V n ñ trình bày n m trong lĩnh v c nào? S ki n l ch s này x y ra ñ a ñi m nào? V n ñ này còn liên quan ñ n các lĩnh v c nào khác? Lo i th o dư c này thư ng ñư c tr ng ñâu? Bài báo này ñăng trên t p chí nào? Tìm hi u ki n th c v vi c ng d ng ICT trong d y h c ñâu? Bài thuy t trình này s ñư c trình bày trong nhóm hay trư c l p? WHEN (Khi nào?) S ki n này x y ra khi nào? V n ñ này, trư c ñây ñã có ai nghiên c u chưa, khi nào? Khái ni m này b t ñ u xu t hi n khi nào? Khi nào thì c n ng d ng ICT trong bài d y? Khi nào thì mình s trình bày bài thuy t trình này? Các bư c nghiên c u (ñ tài t t nghi p, lu n văn, ti u lu n, ) s ñư c th c hi n theo th i gian nào, ho c ph i k t thúc t ng bư c khi nào? WHY (T i sao?) T i sao ph i nghiên c u v n ñ này? T i sao tác gi cu n sách l i l a ch n cách s p x p như th này? T i sao thí nghi m này không di n ra ñúng như d ki n? (Why not) T i sao giáo viên truy c p nhi u vào website giaovien.net? T i sao cu c kh i nghĩa này n ra? T i sao nó th t b i? T i sao h i nh mình h c trong trư ng thu c lo i khá gi i mà bây gi v n luôn ch t v t v kinh t ? HOW (Như th nào?) Chi c máy này ho t ñ ng như th nào? Công vi c này nên b t ñ u như th nào? D án này s tiêu t n bao nhiêu? (How much) Các s ki n và nhân v t trong cu n ti u thuy t này ñư c k t n i như th nào? S ki n l ch s này ñã làm ñ i phương thi t h i bao nhiêu quân trang, vũ khí và ngư i? (How many) Phong cách c a bài báo s p t i nên như th nào? WHO (Ai?) Ai ñã nghiên c u v n ñ này? Ai ph trách d án này? Bài trình bày s p t i dành cho ñ i tư ng nào? Khi mình g p khó khăn trong ng d ng ICT, mình s h i ai? Ai s hư ng l i khi d án này ñư c ti n hành? Còn ai khác không? (Who else) Ai là tác gi c a cu n sách ñang làm dư lu n xôn xao? Chính sách này c a nhà nư c hư ng ñ n ñ i tư ng nào? www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 8/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Công c 5W1H tho t nhìn r t ñơn gi n nhưng l i t ra r t hi u qu n u chúng ta s d ng nó ñúng ñ n, khéo léo và thông minh. Công c 5W1H còn có th ñư c s d ng hi u qu trong nhi u trư ng h p khác như: thuy t trình, nghiên c u khoa h c, tóm t t m t cu n sách, ghi nh m t s ki n, 5W1H cũng có th s d ng chung v i B n ñ tư duy ñ gi i quy t nhi u v n ñ khác nhau trong gi ng d y, h c t p, kinh doanh, ñàm phán, M t chút thông tin v ngu n g c c a 5W1H Khái ni m 5W1H ñư c cho là có ngu n g c t bài thơ “ The Elephant's Child ” c a Rudyard Kipling. Bài thơ này như sau: I have six honest serving men They taught me all I knew Their names are What and Where and When And How and Why and Who . T m d ch: Tôi có 6 ngư i ñ y t trai trung th c H ñã d y cho tôi bi t m i th Tên c a h là What và Where và When Và How và Why và Who. CENTEA hy v ng bài vi t ñã ñưa ñ n cho Th y Cô và các b n m t công c m i, ñơn gi n nhưng ñ y hi u qu ñ giúp s c cho công vi c c a Th y Cô và các b n. Hãy luôn gi bên mình 6 ngư i ñ y t t n t y và trung thành này. + Ngu n tham kh o : coe.jmu.edu Ngu n: Tam Giang www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 9/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Gi i thi u k thu t phân tích SWOT Nhi u l n trong cu c s ng, ch c b n t ng lúng túng khi ñ ng trư c các v n ñ ñang ñ i m t. B n mu n hi u rõ v n ñ , mu n có cái nhìn t nhi u phía ñ th y rõ nh ng ñi m m nh, ñi m y u, nh ng nguy cơ và thách th c ñ có th ñưa ra nh ng quy t ñ nh sáng su t nh t. V y b n có th th s d ng k thu t phân tích SWOT! CENTEA xin gi i thi u ñ n quý Th y Cô và các b n k thu t phân tích SWOT . I. Làm quen v i SWOT Ch SWOT vi t t t t các ch cái ñ u tiên c a các t sau: Strengths : các ñi m m nh Weaknesses : các ñi m y u Opportunities : các cơ h i Threats : các ñe d a, m i nguy Khi s d ng k thu t SWOT này, chúng ta s v ra trên m t t gi y ho c trên m t chi c b ng 4 khu v c ñư c phân chia thành các m c S, W, O, T. Sau ñó dùng k thu t ñ ng não (brainstorming) ñ ghi các ý ki n ho c nh n xét ch quan c a cá nhân hay nhóm vào các khu v c tương ng. Cách th c b trí khu v c phân tích trong SWOT www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 10/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Strengths Các ñi m m nh : ñây là nh ng y u t có giá tr ho c ñi m m nh c a t ch c, cá nhân. Nh ng y u t này là thu c tính bên trong (internal) và h u d ng (helpful) c a ñ i tư ng ñang xem xét. T ch c c a chúng ta có nh ng ưu ñi m nào? Nh ng thành công c a l p trong năm h c v a qua là gì? Chúng ta làm công vi c nào có k t qu m mãn nh t? Cá tính và nhân cách c a tôi có nh ng n i tr i gì so v i ngư i khác? Ki n th c n n t ng c a tôi ñư c xây d ng theo con ñư ng nào mà ngư i khác không có? T Toán trư ng ta có nh ng ñi m m nh gì? Weaknesses Các ñi m y u : ñây là nh ng ñi m còn chưa hoàn thi n, chưa t t, các y u t y u kém c a cá nhân, t ch c. ðây cũng là thu c tính bên trong (internal) và có tính gây h i (harmful) c a ñ i tư ng ñang xem xét. Chúng ta y u nh ng ñi m nào? Y u t nào d n ñ n s th t b i c a t ch c? B n thân tôi còn có khuy t ñi m gì? Nh ng y u t nào chúng ta có th c i thi n? Opportunities – Các cơ h i : ñây là nh ng y u t có l i, ho c s ñem l i l i th cho cá nhân và t ch c. ðây là các y u t bên ngoài (external) và h u ích (helpful) cho cá nhân ho c t ch c ñang xem xét. Ch trương s p t i c a Nhà nư c s ñem l i l i th gì cho t ch c chúng ta? Vi c ph huynh tin tư ng nhà trư ng s giúp ích gì cho công tác gi ng d y h c sinh c a chúng ta? S quan tâm c a lãnh ñ o ñ a phương có giúp ích gì cho nhà trư ng hay không? Nh ng xu hư ng giáo d c ho c phương pháp gi ng d y m i nào mà chúng ta nh n th y ñư c? Hình như khu ñ t này s p quy ho ch? Các cơ h i thư ng ñ n t s thay ñ i chính sách c a c p qu n lý, s thay ñ i v công ngh , phương pháp, s thay ñ i v l i s ng, thói quen tiêu dùng, th trư ng, B n hay t ch c c a b n hãy m to m t ñ quan sát, m r ng tai ñ l ng nghe và dùng trí tư ng tư ng c a mình cùng các d li u thu th p ñư c ñ hình dung và d ñoán các cơ h i ñang ñ n. Threats Các m i nguy : ñây là nh ng tác ñ ng tiêu c c t bên ngoài (external) mà cá nhân ho c t ch c c a b n có th ph i ñ i m t. Cu c kh ng ho ng kinh t th gi i này li u có cu n phăng doanh nghi p c a mình? www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 11/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Các quán xá internet ho c karaoke g n trư ng có nh hư ng gì ñ n h c sinh trong trư ng hay không? Xu hư ng b o l c h c ñư ng có xâm nh p vào trư ng ta không? ðư ng xá xu ng c p và k t xe có nh hư ng ñ n vi c h c c a h c sinh hay không? Th y Cô và các b n, các lãnh ñ o c a t ch c, trư ng h c có th th s d ng các g i ý bên trên ñ có m t b c tranh toàn di n v v n ñ chúng ta ñang g p ph i. II. Cách dùng k thu t SWOT K thu t phân tích SWOT ñư c s d ng r ng rãi trong lĩnh v c kinh doanh ñ phân tích tình hình công ty, nghiên c u v các ñ i th , Tuy nhiên, ngày nay k thu t này cũng ñư c s d ng nhi u trong các lĩnh v c khác như giáo d c, phát tri n cá nhân, SWOT có th dùng cho cá nhân, t ch c hay trong ho t ñ ng nhóm. Chúng ta có th dùng gi y vi t ho c b ng. M t cách dùng khác là s d ng các t gi y dính ñ phát cho các thành viên trong nhóm. M i thành viên s vi t các thông tin mình bi t vào t gi y r i ñính lên b ng. Các giáo viên M ñang s d ng công c SWOT Trong vi c biên so n và hình thành D th o Chi n lư c Phát tri n Giáo d c 2009 2020, B GD&ðT c a chúng ta cũng t ng s d ng k thu t này. ðây là m t k thu t ñơn gi n và d hư ng d n, các giáo viên có th nhanh chóng gi i thi u cho các em h c sinh c a mình ñ các em bi t cách s d ng. III. Tư duy linh ho t v i SWOT www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 12/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Sau khi ñã n m v ng k thu t phân tích này, chúng ta c n quay l i ñ nhìn ra m t t m nhìn m i trong k thu t SWOT. Vi c phân chia các y u t thành ñi m m nh, ñi m y u, cơ h i và các m i nguy không nh t thi t là m t s phân chia c ng nh c. Chúng ta không nên có m t cái nhìn c ng nh c v Cơ h i và M i nguy . Vì “ cơ h i có th chuy n thành m i nguy ”, và ngư c l i “ m i nguy có th chuy n thành cơ h i ” ñúng như c m t “ nguy cơ ” (trong Nguy hi m có Cơ h i ). Ví d : Trư c nguy cơ h c sinh c a trư ng có k t qu thi kém, chúng ta có cơ h i nhìn l i nh ng lý do t n t i và các phương hư ng c i thi n cho tương lai. Trư c cơ h i m r ng nhà trư ng v m t nhân s , t ch c, cơ s v t ch t, có th chúng ta s ñ i m t v i các m i nguy v tài chính, b máy nhân s thêm c ng k nh, công vi c phân chia không rõ ràng và ch ng chéo. Trong nguy cơ c a cu c kh ng ho ng kinh t th gi i hi n nay, nhi u công ty ñã tìm th y cơ h i ñ t ch c l i b máy, tìm ki m các th trư ng m i, Do ñó, gi a Nguy và Cơ luôn là m t quá trình, m t s chuy n bi n qua l i, chúng ta ho c t ch c c a chúng ta ph i nhìn th y ñư c ñi u ñó ñ tìm ki m m t s cân b ng ho c ch p nh n các thách th c khi ñưa ra quy t ñ nh. Cu c s ng ch a ñ ng m t s v n ñ ng không ng ng và con ngư i ph i v n ñ ng khéo léo theo dòng ch y y v i m t tư duy linh ho t và t m nhìn s c s o ñ không rơi vào b t c thái c c nào. Tam Giang – www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 13/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Gi ng d y và h c t p v i công c B n ñ Tư duy 1. Gi i thi u : Vi c phát tri n tư duy cho h c sinh và gi ng d y ki n th c v th gi i xung quanh luôn là m t trong nh ng ưu tiên hàng ñ u c a nh ng ngư i làm công tác giáo d c. Nh m hư ng các em ñ n m t phương cách h c t p tích c c và t ch , chúng ta không ch c n giúp các em khám phá các ki n th c m i mà còn ph i giúp các em h th ng ñư c nh ng ki n th c ñó. Vi c xây d ng ñư c m t “hình nh” th hi n m i liên h gi a các ki n th c s mang l i nh ng l i ích ñáng quan tâm v các m t: ghi nh , phát tri n nh n th c, tư duy, óc tư ng tư ng và kh năng sáng t o M t trong nh ng công c h t s c h u hi u ñ t o nên các “hình nh liên k t” là B n ñ Tư duy. Bài vi t này nh m gi i thi u v B n ñ Tư duy, tóm lư c nguyên lý n n t ng c a B n ñ Tư duy, ng d ng c a lo i b n ñ này trong d y h c, và cu i cùng là gi i thi u v các ph n m m hi n có trên th trư ng có th giúp t o ra các B n ñ Tư duy. 2. B n ñ Tư duy: Nguyên lý & ng d ng trong d y h c B n ñ Tư duy (Mind Map) là m t hình th c ghi chép s d ng màu s c và hình nh, ñ m r ng và ñào sâu các ý tư ng (1). K thu t t o ra lo i b n ñ này ñư c g i là Mind Mapping và ñư c phát tri n b i Tony Buzan vào nh ng năm 1960. v trí trung tâm b n ñ là m t hình nh hay m t t khóa th hi n m t ý tư ng hay khái ni m ch ñ o. Ý trung tâm s ñư c n i v i các hình nh hay t khóa c p 1 b ng các nhánh chính, t các nhánh chính l i có s phân nhánh ñ n các t khóa c p 2 ñ nghiên c u sâu hơn. C th , s phân nhánh c ti p t c và các khái ni m hay hình nh luôn ñư c n i k t v i nhau. Chính s liên k t này s t o ra m t “b c tranh t ng th ” mô t v ý trung tâm m t cách ñ y ñ và rõ ràng. (hình 1) Hình 1 : M t ví d v m t B n ñ Tư duy v s xâm chi m c a ngư i Viking. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 14/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 B n ñ Tư duy hi n là m t công c ñang ñư c s d ng b i hơn 250 tri u ngư i trên th gi i trong ñó có các công ty l n như HP, IBM, Boeing, Các t ch c giáo d c và giáo viên các nư c cũng không ph i là nh ng ngư i ñ ng ngoài cu c. V y nh ng y u t nào ñã làm cho B n ñ Tư duy có tính hi u qu cao và n n t ng c a chúng là gì? ðó là: B n ñ Tư duy ñã th hi n ra bên ngoài cách th c mà não b chúng ta ho t ñ ng. ðó là liên k t, liên k t và liên k t. M i thông tin t n t i trong não b c a con ngư i ñ u c n có các m i n i, liên k t ñ có th ñư c tìm th y và s d ng. Khi có m t thông tin m i ñư c ñưa vào, ñ ñư c lưu tr và t n t i, chúng c n k t n i v i các thông tin cũ ñã t n t i trư c ñó. Vi c s d ng các t khóa, ch s , màu s c và hình nh ñã ñem l i m t công d ng l n vì ñã huy ñ ng c bán c u não ph i và trái cùng ho t ñ ng. S k t h p này s làm tăng cư ng các liên k t gi a 2 bán c u não, và k t qu là tăng cư ng trí tu và tính sáng t o c a ch nhân b não. B n ñ Tư duy là m t công c h u ích trong gi ng d y và h c t p trư ng ph thông cũng như các b c h c cao hơn vì chúng giúp giáo viên và h c sinh trong vi c trình bày các ý tư ng m t cách rõ ràng, suy nghĩ sáng t o, h c t p thông qua bi u ñ , tóm t t thông tin c a m t bài h c hay m t cu n sách, bài báo, h th ng l i ki n th c ñã h c, tăng cư ng kh năng ghi nh , ñưa ra ý tư ng m i, v.v M t vài ví d v s d ng B n ñ Tư duy trong d y h c : ð tóm t t ki n th c v Gi gìn v sinh cho h c sinh, giáo viên có th s d ng m t B n ñ Tư duy v i t khóa trung tâm là “Gi gìn v sinh”, xung quanh t khóa này là các t khóa c p 1 “Ăn s ch”, “U ng s ch”, “Gi v sinh cơ th ”, v.v sau ñó ñ ngh các em ti p t c ñi n thêm các t khóa c p ñ nh hơn, v.v ð gi ng v các lo i trái cây thư ng ñư c dùng trong ñ i s ng hàng ngày, giáo viên có th ñưa ra t khóa “Trái cây”, sau ñó ñ ngh các em nêu tên các lo i qu mà các em bi t, k ti p m i m t nhóm khác lên tri n khai các ý tư ng xung quanh m t lo i qu ñã ñư c nêu tên v các m t: hình dáng qu , c u t o, th i ñi m xu t hi n trong năm,v.v Sau khi h c h t chương v c u t o c a nguyên t , giáo viên có th yêu c u h c sinh trình bày l i c u t o c a nguyên t v i các y u t : nhân, v , ñi n tích, kh i lư ng, v.v dư i d ng m t B n ñ Tư duy. Trong gi ch nhi m l p, giáo viên và h c sinh có th cùng th c hi n m t B n ñ Tư duy v các công vi c mà l p ph i th c hi n trong tu n k ti p như: tr c trư ng, ôn bài theo nhóm, ñi lao ñ ng, các môn s có ki m tra, các ho t ñ ng văn ngh , th thao, dã ngo i, các h i thi ph i tham gia, v.v www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 15/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Bên trên là vài ví d và g i ý cho vi c s d ng B n ñ Tư duy trong d y và h c, nhi u môn h c khác như ð a lý, L ch s , Ngo i Ng , V t lý, Sinh h c,v.v cũng có th s d ng công c này m t cách d dàng và hi u qu . 3. Gi i thi u m t s ph n m m dùng ñ t o B n ñ Tư duy : M t B n ñ Tư duy có th ñư c th c hi n d dàng trên m t t gi y v i các lo i bút màu khác nhau, tuy nhiên, cách th c này có như c ñi m là khó lưu tr , thay ñ i, ch nh s a. M t gi i pháp ñư c hư ng ñ n là s d ng các ph n m m ñ t o ra B n ñ Tư duy. Tôi xin gi i thi u m t s ph n m m tiêu bi u trong th lo i “ph n m m mind mapping” (mind mapping software). Ph n m m Buzan's iMindmap™: m t ph n m m thương m i, tuy nhiên có th t i b n dùng th 30 ngày. Ph n m m do công ty Buzan Online Ltd. th c hi n. Trang ch t i www.imindmap.com Ph n m m Inspiration : s n ph m thương m i c a công ty Inspiration Software, Inc. S n ph m có phiên b n dành cho tr em (các em t m u giáo ñ n l p 5) r t d dùng và nhi u màu s c. Có th dùng th 30 ngày. Trang ch t i www.inspiration.com Ph n m m Visual Mind : s n ph m thương m i c a công ty Mind Technologies. Ph n m m d s d ng và linh ho t trong s p x p các nút ch a t khóa. Có th dùng th 30 ngày. Trang ch t i www.visual mind.com Ph n m m FreeMind : s n ph m hoàn toàn mi n phí, ñư c l p trình trên Java. Các icon chưa ñư c phong phú, tuy nhiên chương trình có ñ y ñ ch c năng ñ th c hi n mind mapping. Trang ch t i: Ngoài ra, chúng ta còn có th tham kh o m t danh sách các ph n m m lo i mind mapping t i ñ a ch sau: 4. K t lu n S d ng thành th o và hi u qu B n ñ Tư duy trong d y h c s mang l i nhi u k t qu t t và ñáng khích l trong phương th c h c t p c a h c sinh và phương pháp gi ng d y c a giáo viên. H c sinh s h c ñư c phương pháp h c t p, tăng tính ch ñ ng, sáng t o và phát tri n tư duy. Giáo viên s ti t ki m ñư c th i gian, tăng s linh ho t trong bài gi ng, và quan tr ng nh t s giúp h c sinh n m ñư c ki n th c thông qua m t “b n ñ ” th hi n các liên k t ch t ch c a tri th c. Vi c s d ng các ph n m m mind mapping s làm cho công vi c l p b n ñ Tư duy d dàng và linh ho t hơn, ñ ng th i, ñây cũng là m t bư c ti n trong vi c ng d ng công ngh thông tin trong d y h c nh m nâng cao hi u qu c a công tác d y h c. Tài li u tham kh o www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 16/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 (1) B n ñ Tư duy trong công vi c – Tony Buzan – NXB Lao ñ ng – Xã h i. (2) www.mind map.com (trang web chính th c c a Tony Buzan). (3) www.peterussell.com/mindmaps/mindmap.html (4) Bài gi ng c a ThS Trương Tinh Hà v Mind Mapping và các K năng gi i quy t v n ñ . ThS. Trương Tinh Hà – www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 17/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 L p b n ñ tư duy (Mind mapping) L p b n ñ tư duy (ho c b n ñ ý tư ng) là vi c b t ñ u t m t ý tư ng trung tâm và vi t ra nh ng ý khác liên quan t a ra t trung tâm. B ng cách t p trung vào nh ng ý tư ng ch ch t ñư c vi t b ng t ng c a b n, sau ñó tìm ra nh ng ý tư ng liên quan và k t n i gi a nh ng ý tư ng l i v i nhau hình thành nên m t b n ñ tư duy. Tương t , n u b n l p m t sơ ñ ki n th c, nó s giúp b n hi u và nh nh ng thông tin m i và n m ki n th c sâu hơn. Ví d : Hãy s d ng nh ng ñư ng th ng, màu s c, mũi tên, nhánh r ho c nh ng cách khác ñ th hi n k t n i gi a nh ng ý tư ng ñư c ñưa ra trong b n ñ tư duy c a b n. Nh ng m i quan h này s quan tr ng khi b n ñang tìm hi u nh ng thông tin m i ho c xây d ng c u trúc c a m t k ho ch vi t bài lu n. B ng cách cá nhân hoá b n ñ v i nh ng ký hi u và thi t k riêng c a b n, b n s xây d ng ñư c nh ng m i quan h tr c quan và có ý nghĩa gi a nh ng ý thư ng; ñi u này s h tr b n r t nhi u trong vi c g i nh và hi u. Ý tư ng c a b n ñ tư duy là suy nghĩ sáng t o và liên k t b ng m t cách th c phi tuy n tính. Có r t nhi u th i gian ñ ch nh s a thông tin sau này nhưng bư c ñ u tiên, vi c ñưa m i kh năng vào b n ñ là r t quan tr ng. ðôi khi m t trong nh ng kh năng tư ng như là không th y l i tr thành ý tư ng ch ch t ñưa b n ñ n ki n th c ñó. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 18/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Vài sinh viên phát hi n r ng s d ng nh ng kí t vi t hoa s thu hút h ch chú ý vào nh ng ñi m chính. Ch vi t hoa cũng d ñ c hơn trong m t sơ ñ . Tuy nhiên, b n có th vi t vài ghi chú, gi i thích b ng ch vi t thư ng. M t s sinh viên làm th ñ khi h c n xem l i b n ñ tư duy m t th i gian sau, trong lúc s khác l i dùng ñ ghi l i nh ng ñánh giá, phê bình. H u h t sinh viên ñ u th y ti n d ng khi l t ngang trang gi y và v b n ñ tư duy c a h theo chi u ngang. ð t ý tư ng ho c ch ñ chính vào chính gi a trang gi y, ta s có có không gian t i ña cho nh ng ý khác t a ra t trung tâm. Vài b n ñ tư duy h u d ng nh t thư ng ñư c b sung trong m t kho ng th i gian dài. Sau l n v ban ñ u, b n có th mu n làm n i b t vài th , thêm thông tin ho c thêm vài câu h i. Vì v y, ñ tr ng nhi u ch trên b n ñ là m t ý hay ñ sau ñó b n có th thêm vào nh ng ý tư ng m i. Hư ng d n làm b n ñ tư duy ðây là nh ng thành ph n c u t o nên m t b n ñ tư duy, m c dù chúng có th ñư c ch nh s a t do theo ý mu n cá nhân. 1. B t ñ u trung tâm v i m t b c nh c a ch ñ , s d ng ít nh t 3 màu. 2. S d ng hình nh, ký hi u, m t mã, mũi tên trong b n ñ tư duy c a b n. 3. Ch n nh ng t khoá và vi t chúng ra b ng ch vi t hoa. 4. M i t /hình nh ph i ñ ng m t mình và trên m t dòng riêng. 5. Nh ng ñư ng th ng c n ph i ñư c k t n i, b t ñ u t b c nh trung tâm. Nh ng ñư ng n i t trung tâm dày hơn, có h th ng và b t ñ u m d n khi to ra xa. 6. Nh ng ñư ng th ng dài b ng t /hình nh. 7. S d ng màu s c m t mã riêng c a b n trong kh p b n ñ . 8. Phát huy phong cách cá nhân riêng c a b n. 9. S d ng nh ng ñi m nh n và ch ra nh ng m i liên k t trong b n ñ c a b n. 10. Làm cho b n ñ rõ ràng b ng cách phân c p các nhánh, s d ng s th t ho c dàn ý ñ bao quát các nhánh c a b n ñ . Nâng ch t B n ñ tư duy c a b n B n ñ tư duy c a b n là tài s n riêng c a b n: m t khi b n hi u cách t o ra nh ng ghi chú trong B n ñ tư duy, b n có th phát huy các quy t c c a riêng mình ñ làm cho nó t t hơn. Nh ng ñ ngh sau ñây có th giúp b n tăng hi u qu c a vi c ñó: + S d ng nh ng t ng ñơn gi n th hi n thông tin: H u h t các t trong cách vi t bình thư ng ñ u là nh i nhét, b i vì chúng ñ m b o r ng thông tin ñư c chuy n t i ñúng ng c nh và trong m t d ng th c d ñ c. Trong B n ñ tư duy c a b n, nh ng t khóa có ý nghĩa có th chuy n t i cùng ý nghĩ như th m t cách rõ ràng hơn. Nh ng t dư th a ch làm b n ñ l n x n. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 19/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 + Ch in: Cách vi t dính nhau ho c không rõ ràng s khó ñ c hơn. + S d ng màu s c ñ tách các ý khác nhau: ði u này s giúp b n tách các ý ra khi c n thi t. Nó cũng giúp b n làm b n ñ tr c quan hơn ñ g i nh l i. Màu s c cũng giúp cho vi c s p x p các ch ñ . + S d ng nh ng ký hi u và hình nh: Khi m t ký hi u ho c hình nh có ý nghĩa gì ñó v i b n, hãy s d ng chúng. Hình nh có th giúp b n nh thông tin hi u qu hơn là t ng . + S d ng liên k t ñan chéo: Thông tin trong m t ph n c a b n ñ có th liên quan ñ n ph n khác. Khi ñó, b n có th v nh ng ñư ng th ng ñ ch ra s liên quan ñan chéo. Vi c này s giúp cho b n th y m c nh hư ng m t ph n trong ch ñ ñ n các ph n khác. Chú ý L p b n ñ tư duy là m t cách th c c c kỳ hi u qu ñ ghi chú. Các b n ñ tư duy không ch cho th y các thông tin mà còn cho th y c u trúc t ng th c a m t ch ñ và m c ñ quan tr ng c a nh ng ph n riêng l trong ñó ñ i v i nhau. Nó giúp b n liên k t các ý tư ng và t o các k t n i v i các ý khác. N u b n làm b t kỳ bi u m u nghiên c u nào ho c làm ghi chú, hãy th dùng B n ñ tư duy. B n s th y chúng hi u qu ñ n ng c nhiên! T.L.V.K. www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 20/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Hu n luy n k năng h p tác ñ thành công Vi t Nam ñã gia nh p WTO, có nghĩa là h c sinh c a chúng ta s bư c vào sân chơi toàn c u hóa. Giáo d c Vi t Nam ñã th k 21, có nghĩa là h c sinh c a chúng ta s c n nh ng ki n th c và nh ng k năng m i. H c sinh c a chúng ta không ch c n ñư c trang b ki n th c mà còn ph i ñư c trang b k năng s ng và h p tác. Bên c nh ki n th c sách v , h c sinh c n ñư c trang b nh ng k năng c a th k 21. Nhưng ñ trang b cho ngư i h c “nh ng k năng m m”, ngư i d y cũng c n ñư c hư ng d n và trang b nh ng k năng ñó trư c. CENTEA xin gi i thi u nh ng ch d n cho giáo viên ñ xây d ng và ñi u hành m t nhóm h c sinh làm vi c. K năng xây d ng nhóm và làm vi c nhóm là nh ng k năng quan tr ng giúp cho h c sinh, sinh viên làm vi c hi u qu , nhanh chóng, ñ ng th i t p luy n cho các em tính hòa ñ ng, h p tác cho công vi c trong tương lai c a các em. Ch ng nh ng có ích cho h c sinh, sinh viên, các k năng trên còn giúp giáo viên chúng ta có th làm vi c t t v i ñ ng nghi p c a mình ñ gi i quy t các v n ñ , nhi m v ñư c giao cho t p th , cho nhà trư ng. M t nhóm ñư c ñánh giá là thành công khi k t qu h p tác c a nhóm hoàn toàn vư t xa v tính hi u qu và kh i lư ng công vi c hoàn thành, khi so sánh v i k t qu ñư c th c hi n ch b i m t cá nhân. N u k t qu là ngư c l i, thì t t nh t nên gi i tán nhóm vì lúc này, vi c h p tác ñã th t b i. ð có th tr thành m t nhóm hi u qu , các thành viên trong nhóm ph i nhi t tình ñóng góp công s c c a mình cho nhóm. Tuy nhiên, chúng ta ph i lưu ý ñ n hai y u t quy t ñ nh sau: Y u t th nh t là c nhóm cùng nhau hư ng t i m t m c tiêu chung m c tiêu c a nhóm. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 21/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 ði u này ph thu c r t nhi u vào vi c ñ ng thu n gi a các thành viên v vi c thi t l p m c tiêu chung c a nhóm, và sau ñó, là vi c giao ti p t t trong nhóm trong su t quá trình th c hi n nh m ñ m b o t t c n l c là nh m hư ng vào m c tiêu chung. Y u t th hai chính là s ña d ng v k năng và nhân cách gi a các thành viên trong nhóm. Thành viên m nh ñi m này có th tr h t tài năng c a mình ñ cân b ng ñi m y u c a thành viên khác. ði u này có nghĩa là, các ñi m m nh c a m i thành viên s làm cho nhóm tr nên cân b ng và hoàn h o ñ ñương ñ u v i b t kỳ nhi m v nào. M t nhóm c n có s ña d ng v k năng và nhân cách gi a các thành viên. Dư i ñây là m t s ý ki n, k thu t và các ch d n ñ b n th xây d ng nhóm và giúp h c sinh c a mình làm vi c nhóm hi u qu . 1 Hãy ñ m b o r ng m c tiêu c a nhóm ñư c xác ñ nh rõ ràng và ñã ñư c t t c các thành viên thông qua. 2 Chúng ta ph i ñ m b o vi c phân công trách nhi m rõ ràng và chi ti t cho t ng thành viên. Tránh ñ nhi m v c a các thành viên b ch ng chéo. 3 V v n ñ m c ñ tin c y c a các quy t ñ nh hay cam k t, t t nh t nên ñ càng nhi u thành viên tham gia vào quá trình quy t ñ nh càng t t. Càng có nhi u thành viên c m th y mình có ñóng góp vào các ý tư ng, gi i pháp, các quy t ñ nh chung c a c nhóm thì k t qu s càng có nhi u thành viên ñ ng thu n v i hành ñ ng sau cùng. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 22/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 4 ð m b o r ng không có s t t ngh n nào trong quá trình giao ti p. M i ngư i ph i ñư c thông tin hoàn toàn ñ y ñ . 5 Xây d ng ni m tin v i các thành viên b ng cách t ng bư c t o b u không khí c i m và th ng th n. 6 Cho phép các thành viên xây d ng ni m tin và c i m v i nhau trong các ho t ñ ng chung. Hãy t o ra nh ng th i gian giao lưu bên ngoài l p h c ñ khuy n khích m i ngư i giao ti p tho i mái v i nhau. Ví d như các ho t ñ ng xã h i, các ho t ñ ng ngo i khóa. 7 Hãy nh c nh h c sinh, sinh viên th n tr ng v i nh ng quy t ñ nh hay v n ñ liên quan ñ n nhi u ngư i khác nhau. 8 ð ng bao gi b qua cơ h i ñ cho các em h c sinh, sinh viên c a b n ñư c phát huy năng l c c a mình. Hãy khen ng i thành công c a các em và làm sao ñánh giá ñư c s ñóng góp c a t ng cá nhân trong nhóm. ð ng ñ h c sinh, sinh viên có c m giác mình r t m nh t trong s thành công hay th t b i c a nhóm. 9 ð ng ng i góp ý hay phê bình b i vì b n c n ph i ch ng t mình là ngư i công b ng. Tuy nhiên, hãy t n d ng m i cơ h i ñ cho các h c sinh, sinh viên có th ñưa ra nh ng ph n h i tích c c. Vi c t ch c cho h c sinh, sinh viên h c t p và làm vi c theo nhóm có th là m t công vi c r t th thách nhưng nh ng k t qu mà nó mang l i r t ñáng giá ñ chúng ta th c hi n, vì các em s ñư c rèn luy n các k năng c n thi t ñ ñ i m t v i cu c s ng sau này. Cu c s ng mà trong ñó, các em không ch c n có ki n th c ñ thành công, mà còn c n nh ng k năng h p tác và giao ti p. Hàn Nguyên – www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 23/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Nh ng ch d n giúp ngư i h c tham gia gi h c th o lu n hi u qu V i vai trò là giáo viên, b n có nhi m v rèn luy n cho h c sinh c a mình nh ng k năng s ng. Trong ñó, trình bày ý ki n và thuy t ph c ngư i khác chính là nh ng k năng quan tr ng mà b n có th giúp h c sinh có ñư c thông qua các ti t h c th o lu n. Dư i ñây là nh ng hư ng d n mà giáo viên có th s d ng ñ giúp h c sinh ho c sinh viên c a mình có ñư c nh ng k năng c n thi t và thái ñ tích c c khi tham gia th o lu n. M c tiêu c a chúng ta là các bu i h c ñư c t ch c theo phương pháp th o lu n s thành công. B n hãy cho h c sinh hay sinh viên c a b n nh ng l i khuyên dư i ñây: Tham gia vào gi h c th o lu n là ñi u c n thi t trong l p h c, giúp các em nhanh chóng hi u bài, t tin trong lúc nói và rèn luy n tư duy phân tích. Quan tr ng hơn, gi h c có th o lu n s giúp các em t o d ng các m i quan h tích c c gi a nh ng b n cùng l p v i nhau; giúp các em trình bày ý ki n riêng c a mình. Theo các nghiên c u v s phát tri n c a con ngư i, chúng ta s ngày càng gi i hơn n u chúng ta ñ i m t v i th thách. ðương nhiên, trình bày ý ki n, thuy t ph c ngư i khác chính là nh ng th thách c n thi t cho m i ngư i. ð ng ñ i cho ñ n khi b n có ñư c nh ng lý l hoàn h o nh t . N u b n ch ñ i ñi u ñó thì có th b n s không bao gi phát bi u trong l p h c. Hãy nói v i h c sinh r ng t tin nói ra suy nghĩ c a mình là ñi u còn quý hơn nhi u vi c ch ñ i cho ñ n khi nghĩ ra câu tr l i t t nh t. Là giáo viên, b n hãy giúp h c sinh không th y ngư ng ngh u khi ñưa ra m t ý ki n “ng ng n”. Hãy chu n b bài trư c khi ñ n l p . Gi h c th o lu n s ñ t hi u qu n u m i ngư i xem bài trư c khi ñ n l p. B n s không có ñư c nh ng lý l thuy t ph c n u như b n thi u thông tin, thi u ki n th c. ð c bài trư c khi ñ n l p chính là cách ñ các em n m ñư c nh ng thông tin c n thi t cho bu i th o lu n t i l p. Hãy ñ t câu h i . Nh ng cu c th o lu n ñ t ñư c hi u qu cao là d a vào các câu h i có tư duy. Hãy nh r ng n u b n có m t câu h i v v n ñ ñang th o lu n thì có kho ng 20% các b n cùng l p cũng có câu h i tương t . www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 24/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Ngư i nào c m th y b i r i khi H I thì cũng c m th y b i r i khi H C Hãy nh r ng b t kỳ ngư i nào phát bi u trong l p cũng ñang ñư c nh ng ngư i khác theo dõi ñánh giá. Vì th , l i khuyên ‘Hãy ñ t câu h i . . .' không có nghĩa là các em c ñ t câu h i m t cách b a bãi. ð ng ng i thay ñ i ý ki n hay chuy n ñ i l p trư ng. Trong quá trình tham gia th o lu n, th nh tho ng v n có lúc các em ph i ñ i m t v i vi c mình b thuy t ph c và thay ñ i l p trư ng. ðây là m t tín hi u t t ñ ch ng t r ng các em khác ñã ñưa ra nh ng l p lu n thuy t ph c. ði u này không ch ng t r ng em này ñã thua mà ch ng t r ng b n thân em ñã nh n ra v n ñ theo m t cách khác. Và quan tr ng hơn h t, các em ñã tham gia th o lu n m t cách thi n chí ch không ph i tham gia th o lu n v i tâm th th ng thua. Ví d : ñ thay ñ i l p trư ng, các em có th nói: "Em ñ ng ý v i nh n ñ nh c a b n T, ñây là quan ñi m mà em chưa chú ý lúc nãy " Hãy l ng nghe m t cách c n th n . ð tr thành m t thành viên tham gia tích c c trong gi th o lu n thì c n ph i l ng nghe m t cách c n th n nh ng gì m i ngư i ñang nói. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 25/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Hãy n m ý chính và ñánh giá chúng . H c sinh có th rơi vào tình tr ng r i trí v i nh ng ý ki n mà m i ngư i ñã ñưa ra; các em hãy cho ngư i nói cơ h i ñ h làm rõ quan ñi m c a h và c g ng hi u nh ng gì mà h ñang trình bày ñ có ñánh giá riêng c a b n thân. ð ng trông ñ i t t c m i ngư i s ñ ng ý v i ý ki n c a b n . Ông bà có nói: "Chín ngư i mư i ý" mà. Tuy nhiên, ñ ng im l ng ch p nh n s ph n bác c a h . Hãy làm h t s c mình ñ thuy t ph c m i ngư i r ng b n nói có lý (và ñây chính là lúc b n phát tri n k năng). Hãy phân tích v n ñ m t cách t ng quát nh t . C g ng ñưa ra nh ng ý ki n th o lu n trư c l p m t cách t ng quát, ñ ng c b t b nh ng chi ti t nh nh t. Hãy c g ng giúp ñ các b n cùng l p khi các em hi u rõ nh ng gì mà h ñang mu n nói nhưng không bi t ph i trình bày như th nào. Ví d : hãy nói " Theo em hi u, ý c a b n A là ", " Em hi u ý c a b n B, em xin trình bày l i rõ ràng hơn " Hãy ch ra nh ng l i trong lý l c a b n mình m t cách tôn tr ng . Khi b n ph n bác ý ki n c a b n mình b ng m t thái ñ thi u tôn tr ng có nghĩa là b n v a cho b n mình m t cơ h i ñ ph n bác l i b n. Hãy yêu c u m i ngư i tôn tr ng b n (và ngư c l i b n cũng ph i tôn tr ng h ) ð ng chê bai khi b n mình ñưa ra nh ng l p lu n sai l m trong l p . T t c m i ngư i trong quá trình th o lu n t i l p s có lúc ph m sai l m (b n thân tôi cũng không ngo i l ). ð ng nghĩ r ng cách t t nh t ñ tránh nh ng sai l m, ñó là không nói gì c . Hãy phát bi u ý ki n và ch p nh n có lúc ý ki n c a mình phát bi u là sai. ðây chính là giây phút các em vư t qua s s hãi c a b n thân, vư t qua n i s b ch trích. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 26/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Không có câu h i ng ng n hay câu tr l i ng ng n. Là giáo viên, b n hãy nói v i h c sinh r ng thà các em th nói ra suy nghĩ c a mình dù nó chưa hoàn h o còn hơn là s nói sai mà không dám nói gì c . Hãy nói v i h c sinh r ng: “N u các em có ñi u gì mu n th o lu n thì hãy m nh d n phát bi u; ñ ng ch ñ i ngư i khác phát bi u ý ki n ñó thay em”. ð ng c g ng chi m lĩnh toàn b quy n th o lu n trong l p . Hãy dành cho các b n khác có cơ h i ñ tham gia cùng mình. ð ng bao gi bu c mi ng phát bi u mà không suy nghĩ. ði u này ch khi n b n d dàng m c sai l m mà thôi. N u b n không ñ ng ý v i ý ki n c a m t ngư i khác thì hãy ñưa ra nh ng lu n ñi m rõ ràng gi i thích t i b n không ñ ng ý và ñ ng th i ñưa ra nh ng ý ki n ñ làm rõ ý ki n c a b n. N u b n không ch c ch n làm cách nào ñ ñưa ra m t câu h i t t thì b n hãy nh m t b n khác giúp b n. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 27/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 ð ng bao gi huýt sáo trong l p trong khi b n khác ñang nói . ð ng bao gi ch nh o b n mình khi h ñưa ra m t ý ki n mà b n không ñ ng ý. Hành ñ ng này r t b t l ch s và có th b n ñã làm cho b n mình m t h t t tin vì nghĩ r ng lý l mà h v a ñưa ra th t bu n cư i. Cu i cùng, ñ gi h c th o lu n ñ t k t qu mà b n thân giáo viên mong ñ i. Quý Th y Cô hãy rèn luy n cho h c sinh th c hi n t t c nh ng ch d n trên vì chúng liên quan v i nhau ch t ch ñ hình thành cho h c sinh k năng thuy t ph c ngư i khác. T t c nh ng ch d n này s giúp cho l p h c hình thành văn hóa th o lu n tích c c và mang l i k t qu th o lu n tích c c. N u ñã quên h t t t c các ch d n bên trên, không sao! Th y Cô ch c n hư ng d n h c sinh mình nguyên t c " Lý l tranh lu n ñư c ñưa ra ñ tranh lu n v i lý l c a các b n khác, không ph i ñ ch trích b n thân ngư i khác ". Trung Nguyên www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 28/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 7 k năng cơ b n ñ làm vi c nhóm hi u qu Nh ng năm g n ñây trong phong trào ñ i m i phương pháp gi ng d y, các giáo viên ñã không ng ng gi m thi u các gi thuy t gi ng ñ tăng gi cho h c sinh, sinh viên làm vi c nhóm. Tuy nhiên, th c t cho th y không ph i gi làm vi c nhóm nào c a l p cũng thành công. M t trong nh ng lý do d n ñ n s th t b i này là ngư i h c chưa ñư c trang b ñ y ñ k năng làm vi c nhóm hi u qu . 7 k năng ñư c trình bày sau ñây s giúp cho các thành viên trong nhóm làm vi c hi u qu hơn: 1. L ng nghe : ðây là m t trong nh ng k năng quan tr ng nh t. Các thành viên trong nhóm ph i bi t l ng nghe ý ki n c a nhau. K năng này ph n ánh s tôn tr ng ý ki n gi a các thành viên trong nhóm. Khác bi t gi a Nghe và L ng nghe. Giáo viên c n gi i thích v i h c sinh, sinh viên c a mình r ng l ng nghe ñòi h i m c ñ tư duy cao hơn nghe . L ng nghe là m t k năng mà ngư i nghe ph i ti p nh n thông tin t ngư i nói, phân tích, tư duy theo hư ng tích c c và ph n h i b ng thái ñ tôn tr ng nh ng ý ki n c a ngư i nói dù ñó là ý ki n hoàn toàn trái ngư c v i quan ñi m c a b n thân. 2. Ch t v n : Qua cách th c m i ngư i ñ t câu h i, chúng ta có th nh n bi t m c ñ tác ñ ng l n nhau, kh năng th o lu n, ñưa ra v n ñ cho các thành viên khác c a h . Ch t v n là k năng th hi n tư duy ph n bi n tích c c (critical thinking). Th c t ñây là m t k năng khó mà ngay c giáo viên c a chúng ta cũng ñang c n ph i rèn luy n. Ch t v n b ng nh ng câu h i thông minh d a trên nh ng lý l tán ñ ng hay ph n bi n ch t ch ñòi h i m c ñ tư duy cao và tinh th n xây d ng ý ki n h t mình cho nhóm. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 29/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 L i l ch t v n c n m m m ng, l ch s . Tuy nhiên, m t ñi u không kém quan tr ng là giáo viên c n xây d ng m t môi trư ng h c t p c i m trong ñó khuy n khích ngư i h c s n sàng ti p nh n nh ng ý ki n trái chi u. Ngay t khi còn ng i trên gh nhà trư ng, chúng ta c n d y cho ngư i h c hi u r ng: "Trong tranh lu n, ngư i có ý ki n ph n bi n v i ý ki n c a mình là h ñang không ñ ng quan ñi m v i ý ki n mà mình v a nêu ch không ph i h ñang chê bai con ngư i c a mình ". Trong tranh lu n, n u t ái nghĩa là mình ñã ñánh m t ñi s sáng su t c a b n thân. 3. Thuy t ph c : Các thành viên ph i trao ñ i, suy xét nh ng ý tư ng ñã ñưa ra. ð ng th i h c n bi t t b o v và thuy t ph c ngư i khác ñ ng tình v i ý ki n c a mình. Khi nêu ý ki n ñóng góp cho nhóm, các thành viên c n kèm theo lý l thuy t ph c ñ nh n ñư c s ñ ng tình c a nhi u thành viên trong nhóm. 4. Tôn tr ng : M i thành viên trong nhóm ph i tôn tr ng ý ki n c a nh ng ngư i khác th hi n qua vi c ñ ng viên, h tr nhau, n l c bi n chúng thành hi n th c. Giáo viên c n gi ng gi i cho ngư i h c hi u r ng khi các thành viên trong nhóm th hi n s tôn tr ng l n nhau nghĩa là ñang ñóng góp s c mình vào s thành công c a nhóm. 5. Tr giúp : Các thành viên ph i bi t giúp ñ nhau vì trong m t nhóm, có ngư i s m nh lĩnh v c này, nhưng ngư i khác l i m nh lĩnh v c khác. Và nhi u khi, v n ñ mà nhóm ñang ph i gi i quy t c n ki n th c nhi u lĩnh v c, m c ñ và ñòi h i các k năng khác nhau. "M t cây làm ch ng nên non, ba cây ch m l i nên hòn núi cao ". ðây là k năng mà m i ngư i c n rèn luy n ñ s n sàng ñóng góp vào thành qu chung c a nhóm. 6. Chia s : Các thành viên ñưa ra ý ki n và chia s kinh nghi m c a mình khi g p các tình hu ng tương t trư c ñó. Trong nhóm ñang th o lu n, ngư i nào càng chia s ñư c nhi u kinh nghi m quý giá c a mình, ho c ñưa ra các ý ki n sáng su t cho nhóm, thì s càng nh n ñư c s yêu m n và v n c a các thành viên còn l i. Và m t khi, m i thành viên trong nhóm ñ u nh n th c ñư c t m quan tr ng c a vi c chia s , không khí làm vi c c a nhóm s c i m và tích c c hơn. Hãy h i h c sinh, sinh viên c a b n s nh n ñư c gì khi h không ch u chia s nh ng gì mình có. 7. Chung s c : M i thành viên ph i ñóng góp trí l c cùng nhau th c hi n k ho ch ñã ñ ra. Có nghĩa là, c nhóm c n ph i hi u rõ m c ñích c a nhóm c n ñ t ñư c là gì, và có cùng www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 30/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 chung khao khát hoàn thành nó. " Hãy tư ng tư ng, chúng ta ñang cùng trên m t con thuy n, t t c ñ u ph i cùng chèo ñ ñưa con thuy n v ñ n ñích! ". Trung Nguyên www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 31/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Gi i thi u phương pháp h c t p và ñ c tích c c SQ3R Mô t : Có r t nhi u ngư i trong chúng ta không th nh n i n i dung c a m t cu n sách, m t bài báo, m t tài li u c n thi t cho công vi c c a mình. Chúng ta quên béng m t n i dung c a tài li u ch sau vài gi ñ ng h ñ c chúng. Chính do quá trình quên nhanh chóng các n i dung quan tr ng này, chúng ta thư ng không th k t n i ki n th c, không th thành công trong các kỳ thi và không th hoàn thành t t công vi c c a chính b n thân mình. Nguyên nhân: Do trong quá trình ñ c tài li u, chúng ta ñ c m t cách “th ñ ng”. C p m t c a chúng ta v n lư t trên tài li u, nhưng b não c a chúng ta l i ñang nh y múa v i nh ng ý tư ng khác ho c h h ng v i n i dung c a tài li u. Ho c h c sinh c a chúng ta ñ c “ra r ” bài h c nhưng ngay lúc y trí não c a các em không h “nhúc nhích”, nói cách khác, các em ñang dùng các bi n pháp “cơ h c”, “cư ng b c” ñ b não ph i ghi nh , nhưng “ch th y v n tr cho th y”. Theo các ñi u tra v tâm lý và ho t ñ ng c a não b , chúng ta s nh lâu hơn khi chúng ta chú tâm m t cách tích c c và hi u rõ n i dung mà tài li u ñang trình bày. Gi i pháp: www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 32/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Có r t nhi u phương pháp, k thu t ñ giúp chúng ta h c t p hi u qu ho c ñ c tích c c m t tài li u, CENTEA xin gi i thi u m t trong nh ng phương pháp ñó. Phương pháp SQ3R (Francis Robinson, 1970) là m t k thu t h u hi u nh m giúp chúng ta n m h t toàn b n i dung thông tin c a m t tài li u, m t quy n sách, thông qua vi c làm cho ta ph i chú tâm ñ c tài li u m t cách tích c c. Phương pháp này ñư c nhi u trư ng ñ i h c trên th gi i khuy n khích các sinh viên s d ng ñ nâng cao hi u qu h c t p, nghiên c u. Các ch cái SQ3R là t vi t t t c a các k thu t mà chúng ta s s d ng liên ti p ñ ñ t ñ n m c ñích cu i cùng là n m toàn b n i dung c a tài li u. Survey – Question – Read – Recite – Review Các bư c ti n hành: Survey (Kh o sát) : Thu th p các thông tin c n thi t ñ t p trung và hình thành các m c ñích khi ñ c. Trư c khi ñ c b t kỳ tài li u nào, hãy dành vài phút ban ñ u ñ xem xét t ng quát tài li u b ng cách xem qua m c l c, các tiêu ñ c a chương, các t a ñ , ph n tóm t t, ph n m ñ u, ph n k t lu n Chú ý nh ng b ng bi u, ñ th , hình v trong sách. Hãy c g ng ñưa ra ý ki n li u r ng tài li u hay cu n sách này có giúp ích gì cho b n không? N u c m th y r ng nó không có ích l i gì cho b n, hãy l a ch n m t cu n sách khác. Vi c xem xét t ng quát tài li u s giúp chúng ta: Có m t khái ni m ban ñ u và s quen thu c v i n i dung s p s a ñ c. Cho phép ta ư c lư ng th i gian c n thi t ñ ñ c tài li u. Khi ñ c toàn b n i dung tài li u, chúng ta s thông hi u tài li u g p ñôi. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 33/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Question (ð t câu h i) : làm cho não c a b n b t ñ u ho t ñ ng và t p trung b ng cách d ng lên m t lo t câu h i làm “khung sư n” cho n i dung. Chúng ta có th s d ng k thu t 5W1H ñ t o ra các câu h i ho c s d ng ngay các câu h i do giáo viên ñưa ra, câu h i ñ u chương c a sách ð t ra các câu h i trư c khi b t ñ u ñ c th t s , s giúp chúng ta có ch ñích khi ti n hành ñ c tài li u. Read (ð c) : l p thông tin vào c u trúc mà b n ñã d ng lên. Ti n hành ñ c tài li u. Trong quá trình ñ c, hãy c g ng t p trung tìm ki m các chi ti t nh m giúp ta tr l i nh ng câu h i ñã ñ t ra. Khi ñ c, chúng ta có th s d ng k thu t mindmap ñ ghi chú các chi ti t. Recite (Thu t l i) : như tên g i c a nó: “thu t l i”, bư c này chúng ta giúp não b t p trung ghi nh v n i dung v a xem b ng cách thu t l i, di n gi i n i dung ñã ñ c b ng chính ngôn ng c a b n thân. N u c n thi t, hãy vi t ra các di n gi i hay các câu tr l i b ng chính suy nghĩ, di n ñ t c a mình. N u có th , hãy ñ c hay di n t l i n i dung v a xem b ng cách nói l n ti ng. Hãy tư ng tư ng, b n ñang ph i trình bày l i n i dung c a cu n sách, bài báo v a xem cho 1000 khán gi trư c m t, trong m t khán phòng r ng l n, nh ng khán gi này ñang chăm chú l ng nghe t ng l i di n t c a b n. ði u quan tr ng bư c này là ph i dùng chính ngôn ng c a mình ñ thu t l i hay di n t l i. N u chúng ta ñang nơi ñông ngư i và không mu n làm nh hư ng ñ n ngư i khác thì chúng ta hãy nh c l i m t cách thì th m. Các nghiên c u ñã ch ra r ng chúng ta có xu hư ng quên ñ n 80% n i dung mà mình ñã ñ c sau 2 tu n l . Nhưng n u chúng ta ti n hành bư c “thu t l i”, thì chúng ta ch quên có 20% v i cùng th i gian 2 tu n. Review (Xem l i) : bư c cu i cùng này theo ñúng tinh th n mà ông bà chúng ta ñã nh c nh : “Văn ôn, Võ luy n”. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 34/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Vào ngày hôm sau, tu n sau, hãy th quay l i quy n sách ñã ñ c và xem th b n nh ñư c và có th thu t l i b ng chính t ng c a b n bao nhiêu v n i dung. bư c này, chúng ta ch nhìn lư t l i quy n sách ñã ñ c, các câu tr l i ñã hoàn thành, các câu h i ñã ñ t ra và th xem b n có th tr l i chúng m t cách trôi ch y hay không. N u không, hãy làm l i các bư c trên. Bư c cu i cùng này giúp cho n i dung ñư c làm m i và ghi nh lâu hơn trong trí óc c a chúng ta. K t lu n: V i phương pháp SQ3R, chúng ta s rèn luy n cho mình k năng h c và ñ c m t cách tích c c, tránh b nh i nhét vào nh ng th i ñi m c n k ngày thi, n m v ng n i dung và ki n th c các sách, các giáo trình, Các k năng ñ c và h c tích c c ñư c ví như nh ng trang thi t b c a ngư i ñánh cá. Trang thi t b càng hi u qu , k năng s d ng trang thi t b càng thu n th c thì ngư i ñánh cá s càng tho s c v y vùng trong bi n tri th c c a nhân lo i. Cùng v i nh ng k thu t khác mà CENTEA ñã t ng gi i thi u, SQ3R s là m t công c hi u qu dành cho giáo viên, h c sinh, sinh viên, nh ng ngư i luôn khát khao khám phá nh ng chân tr i tri th c m i. Ngu n tham kh o: www.studygs.net T.T.H. – www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 35/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 H c cách Tư duy tích c c CENTEA xin gi i thi u bài vi t v m t k năng r t quan tr ng trong cu c s ng, ñó là: Tư duy tích c c . Tư duy tích c c s ñem l i nhi u l i ích cho cu c s ng và công vi c c a chúng ta. Th y Cô và các b n mu n tìm hi u và luy n t p k năng này? Bài vi t bên dư i ñư c dành t ng riêng cho Th y Cô và các b n. 1. Tư duy tích c c là gì? Tinh th n và th xác luôn là hai th song hành cùng nhau ñ giúp chúng ta s ng và làm vi c, vui chơi và gi i trí, nói chung là giúp chúng ta t n t i trong th gi i này. B n bi t r ng ñ có m t cơ th kh e m nh, ta ph i ăn và u ng, chính xác hơn, ta ph i ăn và u ng nh ng th b dư ng cho cơ th . Do ñó th c ph m b dư ng là th c ăn c n thi t cho cơ th ta. V y còn tinh th n c a chúng ta, thì c n “th c ph m b dư ng” gì? ðó chính là nh ng “ suy nghĩ tích c c ”. V y suy nghĩ hay tư duy tích c c là gì? Có th hi u m t cách ng n g n v tư duy tích c c như sau: M t ñ u óc tích c c luôn ñ c p ñ n s vui sư ng, h nh phúc, lành m nh và k t qu thành công trong m i tình hu ng, m i hành ñ ng. (A positive mind anticipates happiness, joy, health and a successful outcome of every situation and action ). 2. T i sao ph i tư duy tích c c? Trên th gi i, ngư i ta thư ng nói: You are what you think. You feel what you want. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 36/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 T m d ch : B n là cái b n nghĩ. B n c m th y cái b n mu n Câu trên mang ý nghĩa r ng: nh ng suy nghĩ bên trong (inner thoughts) c a b n s ñi u khi n b n tr nên cái b n mong mu n. N u b n nghĩ r ng b n là m t ngư i b t tài, vô d ng thì qu th t b n s ngày càng tr nên b t tài và vô d ng. N u b n c m th y r ng cơn b nh cúm b n ñang m c ph i là h t s c n ng n và m t m i, b n s ngày càng m t m i và suy s p v i cơn c m cúm này. N u b n th y r ng ông Hi u trư ng c a trư ng b n th t khó ưa và ñáng ghét thì m i l n g p m t v Hi u trư ng ñó, ch càng làm b n th y mu n b nh hơn. Cu c s ng hàng ngày c a m i ngư i luôn b ñi u khi n b i các suy nghĩ n i t i dù chúng ta có ý th c hay không có ý th c v ñi u ñó. Do ñó, t nh ng suy nghĩ n i t i, nh ng quan ñi m cá nhân khác nhau, s d n ñ n các k t qu khác nhau: Có ngư i luôn vui v và năng ñ ng, nhưng cũng có ngư i luôn m t m i và bu n chán. Có ngư i c m th y vi c h c h i là thú v , nhưng cũng có ngư i th y vi c h c hành là m t hình ph t ng t th . Có ngư i c m th y th t b i th t ñáng giá vì ñem l i nhi u bài h c, nhưng cũng có ngư i c m th y th t b i là k t thúc m i th . Do ñó, hãy t h i chính b n thân b n r ng: b n mu n s ng cu c ñ i như th nào? Bu n chán và m ñ m? Vui v và lành m nh? Ng p trong stress? Luôn cáu k nh và b c b i? B n hãy quy t ñ nh cho cu c ñ i mình. Theo nhi u nghiên c u, suy nghĩ tích c c ñem l i cho b n r t nhi u ích l i: ð t ñư c các m c tiêu b n ñ t ra và ñ t ñư c s thành công trong cu c s ng. ð t ñư c thành công nhanh hơn và d hơn. Vui v hơn. Nhi u năng lư ng s ng hơn. S c m nh n i t i c a b n s ngày càng m nh hơn. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 37/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Có kh năng thôi thúc và truy n c m h ng cho b n và nh ng ngư i xung quanh. Kh năng vư t quá khó khăn và stress trong công vi c và cu c s ng s ñư c nâng cao. Ngày càng t tin vào b n thân hơn. Cu c s ng s m m cư i và trao t ng cho b n nhi u cơ h i hơn. Nh ng ngư i xung quanh s ngày càng tôn tr ng b n hơn. Nh ng ngư i có suy nghĩ tích c c thư ng là nh ng ngư i thành công trong nh ng hoàn c nh bình thư ng, và chính h cũng thư ng là nh ng ngư i còn s ng sót trong nh ng tình hu ng khó khăn, nguy hi m c a cu c s ng. B n s h i CENTEA : ðư c r i, tôi bi t t t c nh ng ñi u trên r i, v y tôi mu n suy nghĩ tích c c thì ph i làm sao? Xin m i b n qua ph n th 3 c a bài vi t này. 3. Làm th nào ñ tư duy tích c c? Như ph n trên ñã ñ c p, chính suy nghĩ n i tâm c a b n ñã ñi u khi n cu c ñ i b n. Do ñó, ñi u trư c tiên b n c n làm ñ tr thành m t ngư i có tư duy tích c c là thay ñ i nh ng suy nghĩ bên trong c a b n. Hãy t n d ng m i cơ h i ñ bi n các suy nghĩ tiêu c c tr thành các suy nghĩ tích c c. Trư c tiên, b n có th làm quen v i mô hình 3C ( Commitment, Control and Challenge – Cam k t, Qu n lý và Th thách) Cam k t : ñ t ra m t cam k t tích c c cho b n thân b n, cho vi c h c hành c a b n, cho công vi c c a b n ho c cho b t c vi c gì khác và hãy th c hi n vi c ñó m t cách nhi t tình và say mê. Ví d : Tôi s t p th d c vào m i sáng ñ tăng cư ng s c kh e cho mình. Tôi s h c cách dùng PowerPoint cho bài gi ng c a tôi vào h c kỳ này. Tôi s quan tâm và giúp ñ ít nh t m t h c sinh trong l p trong năm h c này. Tôi quy t tâm dành m t ít th i gian ñ c truy n cho cô con gái nh c a mình trư c khi con ñi ng . Qu n lý : luôn t p trung ñ u óc c a b n vào nh ng vi c quan tr ng và có ý nghĩa. ðưa ra các m c tiêu và tính ưu tiên cho m i vi c b n nghĩ và làm. Hãy luôn thành th t v i b n thân, ki m tra xem b n ñã làm ñư c gì và chưa làm ñư c gì trong các m c tiêu ñã ñ ra. Luôn gi ñ u óc hư ng ñ n các suy nghĩ tích c c, m i khi phát hi n các suy nghĩ tiêu c c ñang b t ñ u xâm chi m ñ u óc mình, hãy nhanh chóng thay th chúng b ng các suy nghĩ tích c c. Do ñó, hãy luôn theo sát s c kh e tinh th n và th ch t c a b n. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 38/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Th thách : Hãy can ñ m thay ñ i nh ng thói quen, suy nghĩ tiêu c c c a mình m i ngày. Hãy t p cách nhìn vi c h c và nh ng s thay ñ i là các cơ h i cho b n. Hãy th làm ñi u khác ñi u mình v n làm thư ng ngày, hãy nhìn ra nhi u l a ch n khác nhau cho m i s vi c. Ví d : ði t công s v nhà b ng m t con ñư ng khác, ñi b thay vì ñi thang máy. Thay vì ñưa th ng em h c sinh ngh ch ng m trong l p ñ n giám th như m i hôm, hãy kêu em l i nói chuy n sau gi h c. Thay vì luôn tránh xa máy vi tính vì th y nó ph c t p hay r c r i, hãy nh m t ñ ng nghi p ch mình cách b t máy tính lên, ch mình cách dùng chu t và bàn phím máy tính. B n càng nh n ra r ng ñ ng trư c m t s ki n, m t con ngư i, b n càng có nhi u “góc nhìn” thì b n s càng tho i mái hơn và có nhi u “l a ch n” ñ quy t ñ nh hơn. Và hãy nh , luôn l a ch n m t tích c c c a v n ñ . Bên c nh mô hình 3C, b n còn có th tham kh o m t s l i khuyên sau: H c cách thúc ñ y và khuy n khích b n thân. H c cách phát tri n các k năng gi i quy t v n ñ , các k năng sáng t o. H c cách thư giãn và t thư ng công cho mình. Xem các b phim hay và có y u t tích c c, nghe các bài nh c vui v , thư ng th c nh ng b c nh ñ p. Trao ñ i nhi u hơn v i ngư i khác. Hãy k t giao v i nh ng ngư i có suy nghĩ tích c c và tránh xa nh ng ngư i luôn có nh ng suy nghĩ tiêu c c và u ám. Hãy luôn m m cư i, nhi t tình và d m n. Hãy luôn nhìn vào m t tích c c c a m t v n ñ . (Hình nh n a ly nư c g i cho b n v suy nghĩ: Ly nư c ñã vơi ñi m t n a hay ly nư c ch m i ñ y m t n a? Cơn c m cúm này là m t th ñáng ghét hay nó là cơ h i ñ b n thư giãn và ngh ngơi?) Luôn tìm ra ít nh t m t ñi m ñáng h c h i t nh ng ñ ng nghi p xung quanh. Luôn tích c c làm vi c h t mình, tránh ñ ñ ng công vi c t ngày này sang ngày khác. Hãy t tin vào b n thân mình trong công vi c và cu c s ng. N u g p khó khăn và không vư t qua ñư c, hãy h i nh s giúp ñ t nh ng ngư i giàu kinh nghi m hơn. Cu i cùng hãy ghi nh câu: You are what you think. You feel what you want. www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 39/40 centea.info@gmail.com
- 6/4/2009 Hãy luôn m m cư i, nhi t tình và d m n. CENTEA tin r ng bài vi t trên ñã ph n nào phác h a nh ng nét cơ b n v k năng tư duy tích c c cũng như các cách th c ñ rèn luy n nó. V n ñ ti p theo là Th y Cô và các b n có mu n mình tr thành m t ngư i s h u k năng tuy t v i trên hay không. Hãy chiêm nghi m b n thân và rèn luy n cho mình, nh ng ñi u t t ñ p hơn s ñ n, ñ y b t ng và d ch u. Bên c nh bài vi t này, B ph n CENTEA Art cũng xin g i t ng ñ n Th y Cô và các b n B poster Tư duy tích c c , hãy dùng nó ñ ñ ng viên b n thân mình và h c trò c a mình. Ngu n tham kh o : www.successconsciousness.com www.revolutionhealth.com www.aarp.org T.T.H. – www.giaovien.net www.giaovien.net // www.center4teachers.com Trang 40/40 centea.info@gmail.com
