Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Việt Nam - Chuẩn mực kiểm toán số 330: Biện pháp xử lý của kiểm toán viên đối với rủi ro đã đánh giá

Nội dung text: Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Việt Nam - Chuẩn mực kiểm toán số 330: Biện pháp xử lý của kiểm toán viên đối với rủi ro đã đánh giá

1. HỆ THỐNG CHUẨN MỰC KIỂM TOÁN VIỆT NAM Chuẩn mực kiểm toán số 330: Biện pháp xử lý của kiểm toán viên đối với rủi ro đã đánh giá (Ban hành kèm theo Thông tư số 214/2012/TT-BTC ngày 06 tháng 12 năm 2012 của Bộ Tài chính) I/ QUY ĐỊNH CHUNG Phạm vi áp dụng 01. Chuẩn mực kiểm toán này quy định và hướng dẫn trách nhiệm của kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán (sau đây gọi là “kiểm toán viên”) trong việc thi t k và thực hiện các iện pháp đ i với các rủi ro c sai s t tr ng y u mà kiểm toán viên đã ác định và đánh giá khi thực hiện kiểm toán áo cáo tài chính theo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam s 315. 02. Kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán (sau đây gọi là “kiểm toán viên”) phải tuân thủ các quy định và hướng dẫn của Chuẩn mực này trong quá trình thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính. Đơn vị được kiểm toán (khách hàng) và các bên sử dụng kết quả kiểm toán phải có những hiểu biết cần thiết về các quy định và hướng dẫn của Chuẩn mực này để phối hợp công việc với kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán, cũng như xử lý các mối quan hệ liên quan đến các thông tin đã được kiểm toán. Mục tiêu 03. Mục tiêu của kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán à thu thập đầy đủ ằng chứng kiểm toán thích hợp iên quan đ n các rủi ro c sai s t tr ng y u đã được đánh giá, th ng qua việc thi t k và thực hiện các iện pháp ph hợp đ i với các rủi ro này. Giải thích thuật ngữ 04. Trong các chuẩn mực kiểm toán Việt Nam, các thuật ngữ dưới đây được hiểu như sau: (a) Th nghiệm cơ ản: Là thủ tục kiểm toán được thi t k nhằm phát hiện các sai s t tr ng y u c p đ cơ s dẫn iệu. Các th nghiệm cơ ản ao g m: (i) iểm tra chi ti t các nh m giao dịch, s dư tài khoản và th ng tin thuy t minh); (ii) Thủ tục phân tích cơ ản.
2. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG (b) Th nghiệm kiểm soát: Là thủ tục kiểm toán được thi t k nhằm đánh giá tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát trong việc ng n ng a, ho c phát hiện và s a chữa các sai s t tr ng y u c p đ cơ s dẫn iệu. II/ NỘI DUNG CHUẨN MỰC Yêu cầu Biện pháp xử lý tổng thể 05. iểm toán viên phải thi t k và thực hiện các iện pháp tổng thể đ i với các rủi ro c sai s t tr ng y u đã được đánh giá c p đ áo cáo tài chính em hướng dẫn tại đoạn A1 - A3 Chuẩn mực này). Thủ tục kiểm toán đối với rủi ro có sai sót trọng yếu đã được đánh giá ở cấp độ cơ sở dẫn liệu 06. iểm toán viên phải thi t k và thực hiện các thủ tục kiểm toán ti p theo với n i dung, ịch tr nh và phạm vi dựa vào k t quả đánh giá rủi ro c sai s t tr ng y u c p đ cơ s dẫn iệu em hướng dẫn tại đoạn A4 - A8 Chuẩn mực này). 07. hi thi t k các thủ tục kiểm toán ti p theo, kiểm toán viên phải: (a) em t các do đánh giá rủi ro c sai s t tr ng y u c p đ cơ s dẫn iệu cho t ng nh m giao dịch, s dư tài khoản và th ng tin thuy t minh, ao g m: (i) hả n ng ảy ra sai s t tr ng y u do các đ c tính cụ thể của các nh m giao dịch, s dư tài khoản, ho c th ng tin thuy t minh c iên quan rủi ro tiềm tàng); (ii) Liệu việc đánh giá rủi ro có xem xét đ n các kiểm soát có liên quan hay kh ng rủi ro kiểm soát), và n u c , kiểm toán viên phải thu thập ằng chứng kiểm toán để ác định em các kiểm soát c hoạt đ ng hiệu quả kh ng c ngh a à: kiểm toán viên dự định dựa vào tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát để ác định n i dung, ịch tr nh và phạm vi của các th nghiệm cơ ản) em hướng dẫn tại đoạn A9 - A18 Chuẩn mực này); (b) Mức đ rủi ro được kiểm toán viên đánh giá càng cao th càng phải thu thập ằng chứng kiểm toán thuy t phục hơn em hướng dẫn tại đoạn A19 Chuẩn mực này). Thử nghiệm kiểm soát Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
3. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG 08. iểm toán viên phải thi t k và thực hiện các th nghiệm kiểm soát để thu thập đầy đủ ằng chứng kiểm toán thích hợp về tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát c iên quan n u: (a) hi đánh giá rủi ro c sai s t tr ng y u c p đ cơ s dẫn iệu, kiểm toán viên kỳ v ng rằng các kiểm soát hoạt đ ng hiệu quả ngh a à: kiểm toán viên c định dựa vào tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát để ác định n i dung, ịch tr nh và phạm vi của các th nghiệm cơ ản); ho c (b) N u chỉ thực hiện các th nghiệm cơ ản th kh ng thể cung c p đầy đủ ằng chứng kiểm toán thích hợp c p đ cơ s dẫn iệu em hướng dẫn tại đoạn A20 - A24 Chuẩn mực này). 09. hi thi t k và thực hiện th nghiệm kiểm soát, kiểm toán viên càng tin tư ng vào tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát th càng phải thu thập ằng chứng kiểm toán thuy t phục hơn em hướng dẫn tại đoạn A25 Chuẩn mực này). N i dung và phạm vi của th nghiệm kiểm soát 10. hi thi t k và thực hiện th nghiệm kiểm soát, kiểm toán viên phải: (a) Thực hiện các thủ tục kiểm toán khác k t hợp với thủ tục phỏng v n nhằm thu thập ằng chứng kiểm toán về tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát, g m: (i) Các kiểm soát đã được thực hiện như th nào tại các thời điểm iên quan trong su t giai đoạn được kiểm toán; (ii) Các kiểm soát c được thực hiện nh t quán hay kh ng; (iii) Các kiểm soát được ai thực hiện và thực hiện ằng cách nào em hướng dẫn tại đoạn A26 - A29 Chuẩn mực này) (b) ác định iệu các kiểm soát được th nghiệm c phụ thu c vào các kiểm soát khác kh ng kiểm soát gián ti p) và, n u c , iệu c cần thi t thu thập ằng chứng kiểm toán chứng minh tính hữu hiệu của các hoạt đ ng kiểm soát gián ti p đ hay kh ng em hướng dẫn tại đoạn A30 - A31 Chuẩn mực này). Lịch tr nh th nghiệm kiểm soát 11. iểm toán viên phải thực hiện th nghiệm kiểm soát cho m t thời điểm cụ thể, ho c cho cả giai đoạn mà kiểm toán viên dự định dựa vào các kiểm soát đ , theo quy định tại đoạn 12 và 15 dưới đây, để đưa ra cơ s thích hợp cho sự tin cậy của kiểm toán viên vào các kiểm soát đ em hướng dẫn tại đoạn A32 Chuẩn mực này). S dụng ằng chứng kiểm toán thu thập được trong giai đoạn giữa kỳ 12. N u kiểm toán viên thu thập ằng chứng kiểm toán về tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát trong giai đoạn giữa kỳ, kiểm toán viên phải: Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
4. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG (a) Thu thập ằng chứng kiểm toán về những thay đổi quan tr ng trong các kiểm soát ảy ra sau giai đoạn giữa kỳ; (b) Xác định ằng chứng kiểm toán ổ sung cần thu thập cho giai đoạn còn ại em hướng dẫn tại đoạn A33 - A34 Chuẩn mực này). S dụng ằng chứng kiểm toán thu thập được t các cu c kiểm toán trước 13. Để ác định xem việc s dụng ằng chứng kiểm toán về tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát đã c t các cu c kiểm toán trước c phù hợp hay kh ng và để ác định khoảng thời gian trước khi ti n hành ại th nghiệm kiểm soát, kiểm toán viên phải em t những v n đề sau: (a) Tính hữu hiệu của các thành phần khác của kiểm soát n i , ao g m m i trường kiểm soát, việc giám sát các kiểm soát và quy tr nh đánh giá rủi ro của đơn vị; (b) Các rủi ro phát sinh t các đ c tính của kiểm soát, cho d kiểm soát đ được thực hiện thủ c ng hay tự đ ng; (c) Tính hữu hiệu của các kiểm soát chung về c ng nghệ th ng tin; (d) Tính hữu hiệu của kiểm soát và việc thực hiện kiểm soát đ của đơn vị, ao g m n i dung và mức đ của các sai ệch trong việc thực hiện kiểm soát đã ghi nhận trong các cu c kiểm toán trước, và iệu c thay đổi nào về nhân sự c ảnh hư ng đáng kể đ n việc thực hiện kiểm soát đ hay không; (e) Liệu việc kh ng thay đổi m t kiểm soát cụ thể c gây rủi ro khi hoàn cảnh đã thay đổi hay kh ng; (f) Rủi ro c sai s t tr ng y u và mức đ tin cậy vào các kiểm soát em hướng dẫn tại đoạn A35 Chuẩn mực này). 14. N u kiểm toán viên dự định s dụng ằng chứng kiểm toán về tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát cụ thể đã thu thập được t cu c kiểm toán trước, kiểm toán viên phải chứng minh rằng các ằng chứng đ vẫn còn giá trị ằng cách thu thập ằng chứng kiểm toán về việc iệu c phát sinh những thay đổi đáng kể trong các kiểm soát đ kể t sau cu c kiểm toán trước hay kh ng. iểm toán viên phải thu thập ằng chứng này ằng cách thực hiện phỏng v n k t hợp với quan sát ho c điều tra, để ác nhận sự hiểu i t về các kiểm soát cụ thể đ , và: (a) N u c những thay đổi ảnh hư ng đ n sự ph hợp của ằng chứng kiểm toán đã thu thập t cu c kiểm toán trước, kiểm toán viên phải thực hiện th nghiệm kiểm soát trong cu c kiểm toán hiện tại em hướng dẫn tại đoạn A36 Chuẩn mực này); (b) N u kh ng c thay đổi nào, kiểm toán viên phải thực hiện th nghiệm kiểm soát ít nh t m t ần trong a cu c kiểm toán iên tục, và phải thực hiện th nghiệm đ i với m t s kiểm soát trong mỗi cu c kiểm toán để tránh t nh Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
5. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG trạng phải ti n hành th nghiệm t t cả các kiểm soát mà kiểm toán viên dự định tin cậy vào trong m t cu c kiểm toán duy nh t mà kh ng thực hiện th nghiệm t kỳ kiểm soát nào trong hai cu c kiểm toán ti p theo em hướng dẫn tại đoạn A37 - A39 Chuẩn mực này). Các kiểm soát đ i với rủi ro đáng kể 15. N u kiểm toán viên dự định tin cậy vào các kiểm soát đ i với m t rủi ro mà kiểm toán viên ác định à rủi ro đáng kể, kiểm toán viên phải th nghiệm các kiểm soát đ trong giai đoạn hiện tại. Đánh giá tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát 16. hi đánh giá tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát iên quan, kiểm toán viên phải đánh giá iệu các sai s t được phát hiện t các th nghiệm cơ ản c cho th y các kiểm soát không hoạt đ ng hiệu quả hay kh ng. Tuy nhiên, n u các th nghiệm cơ ản kh ng phát hiện ra sai s t th kh ng c ngh a à các kiểm soát có iên quan đ n cơ s dẫn iệu được th nghiệm à hiệu quả em hướng dẫn tại đoạn A40 Chuẩn mực này). 17. N u phát hiện những sai ệch trong các kiểm soát mà kiểm toán viên dự định tin cậy vào, kiểm toán viên phải thực hiện những cu c phỏng v n cụ thể để t m hiểu về những v n đề này cũng như những hậu quả tiềm tàng, và phải ác định em hướng dẫn tại đoạn A41 Chuẩn mực này): (a) Các th nghiệm kiểm soát đã thực hiện c cung c p cơ s thích hợp để kiểm toán viên tin cậy vào các kiểm soát đ hay kh ng; (b) C cần thực hiện các th nghiệm kiểm soát ổ sung hay kh ng; ho c (c) Các rủi ro c khả n ng xảy ra sai sót c cần được ằng cách áp dụng các th nghiệm cơ ản hay kh ng. Thử nghiệm cơ bản 18. Cho d k t quả đánh giá rủi ro c sai s t tr ng y u như th nào, kiểm toán viên phải thi t k và thực hiện các th nghiệm cơ ản đ i với t ng nh m giao dịch, s dư tài khoản và th ng tin thuy t minh tr ng y u em hướng dẫn tại đoạn A42 - A47 Chuẩn mực này). 19. iểm toán viên phải em t c cần thực hiện các thủ tục ác nhận t ên ngoài như các th nghiệm cơ ản hay kh ng em hướng dẫn tại đoạn A48 - A51 Chuẩn mực này). Th nghiệm cơ ản iên quan đ n quy tr nh kh a sổ k toán ập áo cáo tài chính 20. Th nghiệm cơ ản của kiểm toán viên phải ao g m các thủ tục kiểm toán iên quan đ n quy tr nh kh a sổ k toán ập áo cáo tài chính, như sau: Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
6. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG (a) Đ i chi u s iệu trên áo cáo tài chính với s iệu trên sổ k toán; (b) iểm tra các út toán tr ng y u và các điều chỉnh khác được thực hiện trong quá tr nh ập và tr nh ày áo cáo tài chính em hướng dẫn tại đoạn A52 Chuẩn mực này). Th nghiệm cơ ản đ i với các rủi ro đáng kể 21. N u kiểm toán viên đã ác định rủi ro c sai s t tr ng y u đã được đánh giá c p đ cơ s dẫn iệu à rủi ro đáng kể th kiểm toán viên phải thực hiện các th nghiệm cơ ản để rủi ro này. N u chỉ thực hiện th nghiệm cơ ản đ i với m t rủi ro đáng kể thì th nghiệm cơ ản phải ao g m kiểm tra chi ti t em hướng dẫn tại đoạn A53 Chuẩn mực này). Lịch tr nh thực hiện th nghiệm cơ ản 22. N u thực hiện th nghiệm cơ ản tại thời điểm kiểm toán giữa kỳ, để cung c p cơ s hợp cho việc m r ng các k t uận kiểm toán t giữa kỳ cho đ n cu i kỳ, kiểm toán viên phải ao quát cả giai đoạn còn ại ằng cách em hướng dẫn tại đoạn A54 - A57 Chuẩn mực này): (a) Thực hiện các th nghiệm cơ ản k t hợp với các th nghiệm kiểm soát cho giai đoạn t giữa kỳ đ n cu i kỳ; ho c (b) Chỉ thực hiện các th nghiệm cơ ản ổ sung n u kiểm toán viên ác định rằng như vậy à đủ. 23. hi đánh giá rủi ro c sai s t tr ng y u tại thời điểm giữa kỳ, n u phát hiện các sai s t kh ng mong đợi th kiểm toán viên phải đánh giá iệu c cần điều chỉnh việc đánh giá rủi ro iên quan và điều chỉnh n i dung, ịch tr nh ho c phạm vi dự ki n của các th nghiệm cơ ản cho giai đoạn còn ại hay kh ng em hướng dẫn tại đoạn A58 Chuẩn mực này). Mức độ đầy đủ của việc trình bày và thuyết minh báo cáo tài chính 24. iểm toán viên phải thực hiện các thủ tục kiểm toán để đánh giá iệu việc tr nh ày tổng thể áo cáo tài chính, ao g m các th ng tin thuy t minh iên quan, c ph hợp với khu n khổ về ập và tr nh ày áo cáo tài chính được áp dụng hay kh ng em hướng dẫn tại đoạn A59 Chuẩn mực này). Đánh giá tính đầy đủ và thích hợp của bằng chứng kiểm toán 25. C n cứ vào các thủ tục kiểm toán đã thực hiện và ằng chứng kiểm toán thu thập được, trước khi đưa ra k t uận về cu c kiểm toán, kiểm toán viên phải em t việc đánh giá rủi ro c sai s t tr ng y u c p đ cơ s dẫn iệu c còn ph hợp hay kh ng em hướng dẫn tại đoạn A60 - 61 Chuẩn mực này). 26. iểm toán viên phải đưa ra k t uận về tính đầy đủ, thích hợp của ằng chứng kiểm toán đã thu thập. Khi đưa ra ki n kiểm toán, kiểm toán viên phải em t Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
7. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG t t cả ằng chứng kiểm toán iên quan, b t kể ằng chứng này chứng thực hay mâu thuẫn với các cơ s dẫn iệu của áo cáo tài chính em hướng dẫn tại đoạn A62 Chuẩn mực này). 27. N u chưa thu thập được đầy đủ ằng chứng kiểm toán thích hợp iên quan đ n m t cơ s dẫn iệu tr ng y u của áo cáo tài chính, kiểm toán viên phải c gắng thu thập thêm ằng chứng kiểm toán. N u kh ng thể thu thập được đầy đủ ằng chứng kiểm toán thích hợp, kiểm toán viên phải đưa ra ki n kiểm toán ngoại tr ho c t ch i đưa ra ki n về áo cáo tài chính. Tài liệu, hồ sơ kiểm toán 28. Theo quy định tại đoạn 08 - 11 và hướng dẫn tại đoạn A6 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam s 230, kiểm toán viên phải ập và ưu ại trong h sơ kiểm toán: (a) Biện pháp tổng thể đ i với các rủi ro c sai s t tr ng y u đã được đánh giá c p đ áo cáo tài chính và n i dung, ịch tr nh, phạm vi các thủ tục kiểm toán ti p theo đã thực hiện; (b) M i iên hệ giữa các thủ tục kiểm toán đ với các rủi ro đã được đánh giá c p đ cơ s dẫn iệu; (c) t quả của các thủ tục kiểm toán, kể cả các k t uận, n u các thủ tục này kh ng rõ ràng em hướng dẫn tại đoạn A63 Chuẩn mực này). 29. N u kiểm toán viên dự định s dụng ằng chứng kiểm toán về tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát thu thập được t các cu c kiểm toán trước, kiểm toán viên phải ghi chép trong h sơ kiểm toán các k t uận trên cơ s tin cậy vào các kiểm soát đã được th nghiệm trong cu c kiểm toán trước. 30. Tài iệu, h sơ kiểm toán phải chứng minh rằng các s iệu trên áo cáo tài chính đã được đ i chi u khớp với các s iệu trên sổ k toán. III/ HƯỚNG DẪN ÁP DỤNG Khi thực hiện Chuẩn mực này cần tham khảo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 200. Biện pháp xử lý tổng thể hướng dẫn đoạn 05 Chuẩn mực này) A1. Biện pháp tổng thể đ i với các rủi ro c sai s t tr ng y u đã được đánh giá trong áo cáo tài chính c thể ao g m: (1) Nh n mạnh với nh m kiểm toán về sự cần thi t phải duy tr thái đ hoài nghi nghề nghiệp; (2) Bổ nhiệm các thành viên nh m kiểm toán c kinh nghiệm ho c c kỹ n ng chuyên m n đ c iệt, ho c s dụng chuyên gia; (3) T ng cường giám sát; (4) t hợp các y u t kh ng thể dự đoán trước khi ựa ch n các thủ tục kiểm toán ti p theo cần thực hiện; Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
8. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG (5) Thực hiện những thay đổi chung đ i với n i dung, ịch tr nh và phạm vi các thủ tục kiểm toán, ví dụ: thực hiện các th nghiệm cơ ản vào giai đoạn cu i kỳ thay v giữa kỳ, ho c thay đổi n i dung của các thủ tục kiểm toán nhằm thu thập được ằng chứng kiểm toán thuy t phục hơn. A2. Hiểu i t của kiểm toán viên về m i trường kiểm soát của đơn vị c ảnh hư ng đ n việc đánh giá rủi ro c sai s t tr ng y u trong áo cáo tài chính và do đ cũng ảnh hư ng đ n iện pháp tổng thể. M i trường kiểm soát hữu hiệu c thể cho ph p kiểm toán viên tin tư ng hơn vào kiểm soát n i và đ tin cậy của ằng chứng kiểm toán ắt ngu n t ên trong đơn vị và do đ , cho ph p kiểm toán viên thực hiện m t s thủ tục kiểm toán vào giai đoạn giữa kỳ thay v cu i kỳ. Tuy nhiên, các khi m khuy t trong m i trường kiểm soát ại c ảnh hư ng ngược ại, ví dụ, kiểm toán viên c thể thực hiện các thủ tục sau đ i với m i trường kiểm soát kh ng hiệu quả: (1) Thực hiện thêm các thủ tục kiểm toán vào giai đoạn cu i kỳ thay v giai ðoạn giữa kỳ; (2) Thu thập thêm ằng chứng kiểm toán t các th nghiệm cơ ản; (3) M r ng phạm vi kiểm toán ra nhiều địa điểm hơn. A3. Việc em t những v n đề trên c ảnh hư ng quan tr ng đ n phương pháp ti p cận chung của kiểm toán viên, ví dụ, tập trung vào th nghiệm cơ ản phương pháp cơ ản) ho c phương pháp k t hợp th nghiệm kiểm soát với th nghiệm cơ ản phương pháp k t hợp). Thủ tục kiểm toán đối với rủi ro có sai sót trọng yếu đã được đánh giá ở cấp độ cơ sở dẫn liệu Nội dung, lịch trình và phạm vi của các thủ tục kiểm toán tiếp theo hướng dẫn đoạn 06 Chuẩn mực này) A4. Đánh giá của kiểm toán viên về các rủi ro phát hiện được c p đ cơ s dẫn iệu cung c p cơ s nhằm ựa ch n phương pháp kiểm toán thích hợp để thi t k và thực hiện các thủ tục kiểm toán ti p theo. Ví dụ, kiểm toán viên c thể ác định rằng: (a) Chỉ cần thực hiện th nghiệm kiểm soát, kiểm toán viên cũng c thể đưa ra iện pháp hiệu quả đ i với rủi ro c sai s t tr ng y u đã được đánh giá cho m t cơ s dẫn iệu cụ thể; (b) Chỉ cần thực hiện các th nghiệm cơ ản à ph hợp đ i với các cơ s dẫn iệu cụ thể, do đ , kiểm toán viên ỏ qua ảnh hư ng của các kiểm soát khi đánh giá rủi ro iên quan. Việc ỏ qua này c thể à do các thủ tục đánh giá rủi ro của kiểm toán viên đã kh ng ác định được t kỳ kiểm soát hữu hiệu nào iên quan đ n cơ s dẫn iệu, ho c do việc th nghiệm kiểm soát kh ng hiệu quả, àm cho kiểm toán viên kh ng c định dựa vào Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
9. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát để ác định n i dung, ịch tr nh và phạm vi của các th nghiệm cơ ản; ho c (c) Phương pháp k t hợp th nghiệm kiểm soát và th nghiệm cơ ản à m t phương pháp hữu hiệu. Tuy nhiên, theo quy định tại đoạn 18 Chuẩn mực này, d ựa ch n phương pháp nào th kiểm toán viên vẫn phải thi t k và thực hiện các th nghiệm cơ ản cho t ng nh m giao dịch, s dư tài khoản và th ng tin thuy t minh tr ng y u. A5. N i dung của m t thủ tục kiểm toán phản ánh mục tiêu của thủ tục đ ví dụ, th nghiệm kiểm soát ho c th nghiệm cơ ản) và oại thủ tục ví dụ, kiểm tra, quan sát, phỏng v n, ác nhận, tính toán ại, thực hiện ại hay thủ tục phân tích). N i dung của thủ tục kiểm toán à v n đề quan tr ng nh t cần ác định sau khi đã đánh giá rủi ro. A6. Lịch tr nh của thủ tục kiểm toán à thời điểm ti n hành thủ tục kiểm toán, giai đoạn ho c thời điểm mà ằng chứng kiểm toán được áp dụng. A7. Phạm vi của thủ tục kiểm toán à s ượng thủ tục kiểm toán cần thực hiện, ví dụ cỡ mẫu hay s ần quan sát m t kiểm soát. A8. Việc thi t k và thực hiện các thủ tục kiểm toán ti p theo, mà n i dung, ịch tr nh và phạm vi của các thủ tục này được ác định dựa trên cơ s đánh giá rủi ro c sai s t tr ng y u c p đ cơ s dẫn iệu, cung c p m i iên k t rõ ràng giữa các thủ tục kiểm toán ti p theo và việc đánh giá rủi ro của kiểm toán viên. Thủ tục kiểm toán trên cơ s đánh giá rủi ro c p đ cơ s dẫn iệu hướng dẫn đoạn 07(a) Chuẩn mực này) N i dung A9. Các rủi ro được kiểm toán viên đánh giá c thể ảnh hư ng đ n cả oại thủ tục kiểm toán cần thực hiện và việc k t hợp các thủ tục kiểm toán. Ví dụ, khi kiểm toán viên đánh giá c rủi ro cao, ngoài việc kiểm tra tài iệu, kiểm toán viên c thể ác nhận với m t ên thứ a về sự đầy đủ của các điều khoản hợp đ ng. Ngoài ra, các thủ tục kiểm toán nh t định c thể thích hợp đ i với m t s cơ s dẫn iệu này hơn à đ i với các cơ s dẫn iệu khác. Ví dụ, iên quan đ n doanh thu, các th nghiệm kiểm soát c thể à iện pháp thích hợp nh t để rủi ro c sai s t về cơ s dẫn iệu “tính đầy đủ”, trong khi các th nghiệm cơ ản ại c thể à iện pháp thích hợp nh t để rủi ro c sai s t về cơ s dẫn iệu “tính phát sinh”. A10. hi ác định n i dung thủ tục kiểm toán, kiểm toán viên cần em t do đánh giá rủi ro. Ví dụ, n u m t rủi ro được đánh giá à th p chỉ do đ c trưng riêng của nh m giao dịch mà kh ng em t đ n các kiểm soát liên quan thì kiểm toán viên c thể ác định rằng chỉ cần thực hiện các thủ tục phân tích cơ ản cũng c thể cung c p đầy đủ ằng chứng kiểm toán thích hợp. Ngược ại, Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
10. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG n u rủi ro được đánh giá à th p do kiểm soát n i hiệu quả, và kiểm toán viên dự định sẽ thi t k các th nghiệm cơ ản c n cứ vào hiệu quả kiểm soát, th kiểm toán viên sẽ thực hiện các th nghiệm kiểm soát theo quy định tại đoạn 08 a) Chuẩn mực này. Ví dụ cho trường hợp này à các nh m giao dịch tương đ i đ ng nh t, kh ng phức tạp, được thường uyên và được hệ th ng th ng tin của đơn vị kiểm soát. Lịch tr nh A11. iểm toán viên c thể thực hiện th nghiệm kiểm soát ho c th nghiệm cơ ản thời điểm kiểm toán giữa kỳ hay cu i kỳ. Rủi ro c sai s t tr ng y u càng cao th kiểm toán viên càng cần phải thực hiện các thủ tục cơ ản gần ho c tại thời điểm cu i kỳ hơn à vào thời điểm trước đ , ho c thực hiện các thủ tục kiểm toán mà kh ng cần th ng áo trước về n i dung và thời gian ví dụ, thực hiện các thủ tục kiểm toán tại m t s địa điểm được ch n mà kh ng th ng áo trước). Điều này đ c iệt thích hợp khi ựa ch n các thủ tục kiểm toán để rủi ro c gian ận. Ví dụ, khi phát hiện rủi ro c gây sai s t ho c thao túng s iệu, kiểm toán viên c thể k t uận rằng các thủ tục kiểm toán để m r ng các k t uận kiểm toán t thời điểm kiểm toán giữa kỳ đ n cu i kỳ sẽ kh ng hiệu quả. A12. Việc thực hiện các thủ tục kiểm toán vào thời điểm trước khi k t thúc kỳ k toán c thể giúp kiểm toán viên phát hiện sớm các v n đề quan tr ng và do đ c thể giải quy t các v n đề đ với sự hỗ trợ của Ban Giám đ c đơn vị được kiểm toán ho c thi t k phương pháp kiểm toán hiệu quả để giải quy t các v n đề này. A13. M t s thủ tục kiểm toán nh t định chỉ c thể được thực hiện vào giai đoạn cu i kỳ ho c sau giai đoạn cu i kỳ, ví dụ: (1) Đ i chi u s iệu trên áo cáo tài chính với s iệu trên sổ k toán; (2) iểm tra các khoản mục được điều chỉnh trong quá tr nh ập và tr nh ày báo cáo tài chính; (3) Các thủ tục kiểm toán để rủi ro mà tại thời điểm cu i kỳ, đơn vị được kiểm toán ại k k t những hợp đ ng án hàng kh ng minh ạch ho c c các giao dịch kh ng được quy t toán. A14. Quy t định của kiểm toán viên về thời điểm thực hiện các thủ tục kiểm toán chịu ảnh hư ng của các y u t iên quan, ao g m: (1) M i trường kiểm soát; (2) Thời điểm c th ng tin thích hợp ví dụ, dữ iệu trong các tệp điện t sau đ c thể ị điều chỉnh, ho c các thủ tục cần quan sát c thể chỉ diễn ra tại những thời điểm nh t định); Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
11. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG (3) Bản ch t của rủi ro ví dụ, n u c rủi ro doanh thu ị khai t ng để đáp ứng các mức ợi nhuận kỳ v ng ằng cách tạo ra những hợp đ ng án hàng giả mạo sau khi k t thúc kỳ k toán, kiểm toán viên c thể kiểm tra các hợp đ ng hiện c vào thời điểm k t thúc kỳ k toán); (4) Giai đoạn ho c thời điểm iên quan đ n ằng chứng kiểm toán. Phạm vi A15. Kiểm toán viên ác định phạm vi của thủ tục kiểm toán được t đoán à cần thi t sau khi cân nhắc mức tr ng y u, các rủi ro được đánh giá và mức đ đảm ảo mà kiểm toán viên dự ki n đạt được. hi kiểm toán viên đạt được mục đích nhờ thực hiện k t hợp các thủ tục kiểm toán th phạm vi của mỗi thủ tục được em t riêng rẽ. N i chung, kiểm toán viên cần m r ng phạm vi các thủ tục kiểm toán n u rủi ro c sai s t tr ng y u t ng ên. Ví dụ, để rủi ro c sai s t tr ng y u do gian ận, kiểm toán viên c thể cần t ng cỡ mẫu ho c thực hiện các thủ tục phân tích cơ ản mức đ chi ti t hơn. Tuy nhiên, việc m r ng phạm vi thủ tục kiểm toán chỉ c hiệu quả n u ản thân thủ tục kiểm toán là ph hợp với rủi ro đ c th . A16. Việc s dụng các kỹ thuật kiểm toán với sự hỗ trợ của máy tính CAATs) c thể cho ph p kiểm tra nhiều giao dịch điện t và dữ iệu trong các tài khoản điện t . ỹ thuật này c thể hữu ích khi kiểm toán viên quy t định điều chỉnh phạm vi kiểm tra, ví dụ khi rủi ro c sai s t tr ng y u do gian ận. Các kỹ thuật này c thể được s dụng để ch n mẫu t các tệp tin điện t chính để phân oại thành các giao dịch đ c th ho c kiểm tra tổng thể thay v kiểm tra mẫu. Lưu khi kiểm toán các đơn vị trong nh vực c ng A17. hi kiểm toán các đơn vị trong nh vực c ng, các quy định của Kiểm toán Nhà nước và t kỳ yêu cầu kiểm toán đ c iệt nào khác c thể ảnh hư ng đ n quy t định của kiểm toán viên về n i dung, ịch tr nh và phạm vi của các thủ tục kiểm toán ti p theo. Lưu khi kiểm toán các đơn vị nhỏ A18. Đ i với các đơn vị nhỏ, kiểm toán viên c thể kh ng ác định được nhiều hoạt đ ng kiểm soát, ho c đơn vị c thể c r t ít tài iệu thể hiện sự t n tại ho c vận hành của các hoạt đ ng kiểm soát đ . Trong trường hợp này, việc thực hiện các thủ tục kiểm toán ti p theo mà chủ y u à th nghiệm cơ ản sẽ c thể hiệu quả hơn. Tuy nhiên, trong m t s trường hợp hãn hữu, kiểm toán viên sẽ kh ng thể thu thập được đầy đủ ằng chứng kiểm toán thích hợp n u kh ng c các hoạt đ ng kiểm soát hay những thành phần khác của kiểm soát. Đánh giá mức đ rủi ro cao hướng dẫn đoạn 07 ) Chuẩn mực này) A19. hi cần thu thập ằng chứng kiểm toán thuy t phục hơn do mức đ rủi ro được đánh giá cao hơn, kiểm toán viên c thể t ng s ượng ằng chứng, ho c thu thập ằng chứng thích hợp hơn ho c đáng tin cậy hơn, ằng cách tập trung thu Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
12. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG thập ằng chứng t ên thứ a ho c thu thập ằng chứng chứng thực t m t s ngu n đ c ập. Thử nghiệm kiểm soát Thi t k và thực hiện th nghiệm kiểm soát hướng dẫn đoạn 08 Chuẩn mực này) A20. Các th nghiệm kiểm soát chỉ được thực hiện đ i với những kiểm soát mà kiểm toán viên ác định rằng được thi t k ph hợp để ng n ch n ho c phát hiện và s a chữa m t sai s t tr ng y u trong m t cơ s dẫn iệu. N u các kiểm soát khác nhau về cơ ản được thực hiện tại những thời điểm khác nhau trong giai đoạn được kiểm toán th mỗi kiểm soát đ phải được em t riêng. A21. Việc kiểm tra tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát khác với việc t m hiểu và đánh giá về m t thi t k và thực hiện của các kiểm soát đ . Tuy nhiên, kiểm toán viên vẫn c thể s dụng các oại thủ tục kiểm toán gi ng nhau để kiểm tra. V th , kiểm toán viên c thể quy t định cách kiểm tra hiệu quả à kiểm tra tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát đ ng thời với việc đánh giá về m t thi t k và ác định rằng các kiểm soát đ đã được thực hiện. A22. M c d m t s thủ tục đánh giá rủi ro c thể kh ng được thi t k để àm th nghiệm kiểm soát nhưng các thủ tục đ cũng c thể cung c p ằng chứng kiểm toán về tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát và, do đ , đ ng vai trò như th nghiệm kiểm soát. Ví dụ, các thủ tục đánh giá rủi ro của kiểm toán viên c thể ao g m: (1) Phỏng v n về việc s dụng dự toán của Ban Giám đ c; (2) Quan sát việc Ban Giám đ c so sánh chi phí dự tính và chi phí thực t hàng tháng; (3) iểm tra các áo cáo để phát hiện i n đ ng giữa s iệu thực t với k hoạch. Các thủ tục kiểm toán này kh ng chỉ cung c p những hiểu i t về c ng tác ập k hoạch của đơn vị và iệu k hoạch đ đã được thực hiện hay chưa, mà còn c thể cung c p ằng chứng kiểm toán về tính hữu hiệu của quy tr nh ập k hoạch của đơn vị trong việc ng n ng a và phát hiện các sai s t tr ng y u trong phân oại chi phí. A23. Kiểm toán viên c thể thi t k m t th nghiệm kiểm soát để thực hiện đ ng thời với việc kiểm tra chi ti t c ng m t giao dịch. M c d mục tiêu của th nghiệm kiểm soát khác với mục tiêu của kiểm tra chi ti t nhưng c thể thực hiện đ ng thời cả hai thủ tục này đ i với c ng m t giao dịch, g i à “th nghiệm k p”. Ví dụ, kiểm toán viên c thể thi t k và đánh giá các k t quả kiểm tra m t h a đơn nhằm ác định em h a đơn đ đã được phê duyệt hay chưa, đ ng thời cung c p ằng chứng kiểm toán chi ti t về giao dịch đ . Th nghiệm k p được thi t k và đánh giá ằng cách em t riêng rẽ mỗi mục tiêu kiểm toán nêu trên. Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
13. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG A24. Theo đoạn 30 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam s 315, trong m t s trường hợp, kiểm toán viên c thể nhận th y rằng kh ng thể thi t k các th nghiệm cơ ản m t cách hiệu quả mà ản thân các th nghiệm này cung c p đầy đủ ằng chứng kiểm toán thích hợp c p đ cơ s dẫn iệu. T nh hu ng này c thể ảy ra khi m t đơn vị điều hành hoạt đ ng kinh doanh ằng c ng nghệ th ng tin và kh ng ghi ại ho c không ưu trữ ằng tài iệu mà chỉ th ng qua hệ th ng c ng nghệ th ng tin. Trong trường hợp này, kiểm toán viên phải thực hiện các th nghiệm kiểm soát c iên quan theo yêu cầu trong đoạn 08 ) Chuẩn mực này. Bằng chứng kiểm toán và đ tin cậy dự tính hướng dẫn đoạn 09 Chuẩn mực này) A25. iểm toán viên c thể đạt được mức đ đảm ảo cao hơn về tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát khi phương pháp kiểm toán chủ y u s dụng th nghiệm kiểm soát, đ c iệt à khi kh ng thể thu thập đầy đủ ằng chứng kiểm toán thích hợp chỉ t các th nghiệm cơ ản. N i dung và phạm vi của th nghiệm kiểm soát Các thủ tục kiểm toán khác k t hợp với thủ tục phỏng v n hướng dẫn đoạn 10 a) Chuẩn mực này) A26. Chỉ thực hiện thủ tục phỏng v n th i th kh ng đủ để kiểm tra tính hữu hiệu của các kiểm soát, do đ , kiểm toán viên cần thực hiện các thủ tục kiểm toán khác k t hợp với phỏng v n. Thủ tục phỏng v n k t hợp với kiểm tra ho c thực hiện ại c thể cung c p sự đảm ảo cao hơn so với việc k t hợp thủ tục phỏng v n và quan sát v quan sát chỉ ph hợp tại thời điểm diễn ra giao dịch. A27. N i dung của m t kiểm soát cụ thể sẽ ảnh hư ng đ n oại thủ tục cần thực hiện để thu thập ằng chứng kiểm toán về tính hoạt đ ng hữu hiệu của kiểm soát đ . Ví dụ, n u tính hoạt đ ng hữu hiệu được chứng minh dưới h nh thức v n ản th kiểm toán viên c thể quy t định kiểm tra tài iệu của đơn vị để thu thập ằng chứng kiểm toán về tính hoạt đ ng hữu hiệu đ . Tuy nhiên, đ i với các kiểm soát khác, tài iệu về hoạt đ ng c thể sẽ kh ng c sẵn ho c kh ng thích hợp. Ví dụ, c thể kh ng c tài iệu về hoạt đ ng của m t s y u t của m i trường kiểm soát như việc phân quyền, phân nhiệm, ho c kh ng c tài iệu về m t s oại hoạt đ ng kiểm soát như các hoạt đ ng kiểm soát được ằng máy tính. Trong trường hợp này, kiểm toán viên c thể thu thập ằng chứng về tính hoạt đ ng hữu hiệu ằng cách phỏng v n k t hợp với các thủ tục kiểm toán khác, như quan sát ho c s dụng các kỹ thuật kiểm toán với sự hỗ trợ của máy tính. Phạm vi của th nghiệm kiểm soát A28. iểm toán viên c thể phải m r ng phạm vi th nghiệm đ i với m t kiểm soát khi cần thu thập ằng chứng kiểm toán thuy t phục hơn về tính hữu hiệu của Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
14. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG kiểm soát đ . Ngoài mức đ tin cậy vào các kiểm soát, kiểm toán viên c thể em t các v n đề sau khi ác định phạm vi của th nghiệm kiểm soát: (1) Tần su t thực hiện kiểm soát của đơn vị trong su t giai đoạn; (2) hoảng thời gian trong giai đoạn kiểm toán mà kiểm toán viên tin cậy vào tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát; (3) Tỷ ệ sai ệch dự ki n của m t kiểm soát; (4) Tính thích hợp và đ tin cậy của ằng chứng kiểm toán cần thu thập về tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát c p đ cơ s dẫn iệu; (5) Phạm vi của ằng chứng kiểm toán cần thu thập được t các th nghiệm kiểm soát khác iên quan đ n cơ s dẫn iệu đ . Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam s 530 quy định và hướng dẫn chi ti t hơn về phạm vi th nghiệm. A29. Do tính nh t quán v n c của quy tr nh c ng nghệ th ng tin, kiểm toán viên c thể kh ng cần phải m r ng phạm vi th nghiệm đ i với m t kiểm soát tự đ ng. M t kiểm soát tự đ ng sẽ được thực hiện m t cách nh t quán n u chương tr nh ao g m các ảng iểu, tệp tin hay dữ iệu c định được s dụng trong chương tr nh) kh ng thay đổi. N u kiểm toán viên ác định à m t kiểm soát tự đ ng vận hành đúng như dự ki n việc ác định c thể được thực hiện tại thời điểm ắt đầu thực hiện kiểm soát ho c m t thời điểm khác) th kiểm toán viên c thể em t thực hiện các th nghiệm để ác định rằng kiểm soát đ ti p tục vận hành hiệu quả. Các th nghiệm đ c thể ao g m việc ác định: (1) Các thay đổi của chương tr nh sẽ kh ng được thực hiện khi chưa c sự kiểm soát thích hợp đ i với các thay đổi đ ; (2) Phiên ản chính thức của chương tr nh được s dụng để giao dịch; (3) Các kiểm soát chung khác c iên quan được thực hiện hiệu quả. Các th nghiệm này cũng c thể ao g m việc ác định rằng những thay đổi của chương tr nh chưa được triển khai, như trường hợp đơn vị s dụng các gói phần mềm ứng dụng mà kh ng chỉnh s a ho c ảo tr các phần mềm này. Ví dụ, kiểm toán viên c thể kiểm tra h sơ quản trị về an ninh c ng nghệ th ng tin để thu thập được ằng chứng kiểm toán cho th y chưa c sự truy cập trái ph p nào trong su t giai đoạn. Th nghiệm đ i với các kiểm soát gián ti p hướng dẫn đoạn 10 ) Chuẩn mực này) A30. Trong m t s trường hợp, kiểm toán viên c thể cần thu thập ằng chứng kiểm toán để chứng minh tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát gián ti p. Ví dụ, khi kiểm toán viên quy t định kiểm tra tính hữu hiệu của việc người s dụng soát t áo cáo ngoại ệ về việc án hàng vượt hạn mức nợ cho ph p, th việc soát Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
15. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG t của người s dụng và các hoạt đ ng iên quan sau đ à các kiểm soát được kiểm toán viên ác định à iên quan trực ti p. Các kiểm soát đ i với tính chính ác của th ng tin trong áo cáo ví dụ, kiểm soát chung về c ng nghệ th ng tin) được coi à các kiểm soát gián ti p. A31. Do tính nh t quán v n c của quy tr nh c ng nghệ th ng tin, ằng chứng kiểm toán về việc thực hiện m t ứng dụng kiểm soát tự ð ng, khi ð ợc em t k t hợp với các ằng chứng kiểm toán về tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát chung của đơn vị đ c iệt à các kiểm soát đ i với sự thay đổi), cũng c thể cung c p ằng chứng kiểm toán quan tr ng về tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát đ . Lịch tr nh th nghiệm kiểm soát hoảng thời gian tin cậy dự tính hướng dẫn đoạn 11 Chuẩn mực này) A32. Bằng chứng kiểm toán chỉ iên quan đ n m t thời điểm vẫn c thể à đầy đủ cho mục đích kiểm toán, ví dụ khi th nghiệm kiểm soát đ i với việc kiểm kê hàng t n kho của đơn vị vào cu i kỳ k toán. M t khác, n u kiểm toán viên dự định dựa vào m t kiểm soát trong cả giai đoạn, kiểm toán viên cần thực hiện các th nghiệm c khả n ng cung c p ằng chứng kiểm toán về việc kiểm soát đ được thực hiện hiệu quả tại những thời điểm iên quan trong giai đoạn đ . Những th nghiệm oại này c thể ao g m th nghiệm đ i với việc giám sát các kiểm soát của đơn vị. S dụng ằng chứng kiểm toán thu thập được trong giai đoạn giữa kỳ hướng dẫn đoạn 12 ) Chuẩn mực này) A33. hi ác định ằng chứng kiểm toán ổ sung cần thu thập về các kiểm soát được thực hiện trong giai đoạn t giữa kỳ đ n cu i kỳ, kiểm toán viên cần em t các y u t ao g m: (1) Mức đ nghiêm tr ng của các rủi ro c sai s t tr ng y u đã được đánh giá c p đ cơ s dẫn iệu; (2) Các kiểm soát cụ thể đã được th nghiệm trong giai đoạn giữa kỳ, cũng như những thay đổi quan tr ng đ i với các kiểm soát đ kể t khi được th nghiệm, kể cả những thay đổi về hệ th ng th ng tin, quy tr nh lý và nhân sự; (3) Mức đ thu thập được ằng chứng kiểm toán về tính hữu hiệu của các hoạt đ ng kiểm soát đ ; (4) hoảng thời gian còn ại của giai đoạn kiểm toán; (5) Phạm vi th nghiệm cơ ản mà kiểm toán viên dự định giảm ớt dựa vào mức đ tin cậy của các kiểm soát; Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
16. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG (6) M i trường kiểm soát. A34. iểm toán viên c thể thu thập ằng chứng kiểm toán ổ sung ằng cách thực hiện th nghiệm kiểm soát cho giai đoạn còn ại ho c kiểm tra c ng tác giám sát các kiểm soát của đơn vị được kiểm toán. S dụng ằng chứng kiểm toán thu thập được t các cu c kiểm toán trước hướng dẫn đoạn 13 Chuẩn mực này) A35. Trong m t s trường hợp nh t định, ằng chứng kiểm toán thu thập được t các cu c kiểm toán trước cũng c thể cung c p ằng chứng cho cu c kiểm toán hiện tại n u kiểm toán viên thực hiện các thủ tục kiểm toán để chứng minh các ằng chứng kiểm toán n m trước vẫn ti p tục ph hợp cho cu c kiểm toán hiện tại. Ví dụ, khi thực hiện cu c kiểm toán trước, kiểm toán viên đã ác định à m t kiểm soát tự đ ng của đơn vị đã vận hành như dự ki n th trong cu c kiểm toán hiện tại, kiểm toán viên c thể thu thập ằng chứng kiểm toán để ác định iệu c thay đổi nào trong kiểm soát tự đ ng này c thể ảnh hư ng đ n hiệu quả kiểm soát hay kh ng, th ng qua việc phỏng v n Ban Giám đ c và kiểm tra sổ theo dõi để ác định các kiểm soát nào đã ị thay đổi. Bằng chứng kiểm toán về những thay đổi này c thể giúp kiểm toán viên quy t định t ng ho c giảm ằng chứng kiểm toán cần thu thập trong giai đoạn hiện tại để đánh giá tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát. Các kiểm soát đã thay đổi kể t các cu c kiểm toán trước hướng dẫn đoạn 14 a) Chuẩn mực này) A36. Các thay đổi c thể àm ảnh hư ng đ n tính thích hợp của ằng chứng kiểm toán đã thu thập được t các cu c kiểm toán trước, àm cho các ằng chứng này kh ng còn ti p tục được kiểm toán viên tin cậy trong cu c kiểm toán hiện tại. Ví dụ, các thay đổi trong hệ th ng cho ph p đơn vị nhận m t áo cáo mới t hệ th ng c thể kh ng ảnh hư ng đ n tính thích hợp của ằng chứng kiểm toán đã thu thập được t cu c kiểm toán trước nhưng các thay đổi àm cho dữ iệu được c ng ũy k ho c được tính toán theo m t cách khác sẽ ảnh hư ng đ n tính thích hợp của ằng chứng kiểm toán đ . Các kiểm soát kh ng thay đổi kể t các cu c kiểm toán trước hướng dẫn đoạn 14 ) Chuẩn mực này) A37. iểm toán viên cần s dụng t đoán chuyên m n để quy t định iệu c thể ti p tục tin tư ng vào những ằng chứng kiểm toán đã thu thập được trong các cu c kiểm toán trước đ i với các kiểm soát sau: (a) Các kiểm soát kh ng c sự thay đổi kể t ần th nghiệm cu i c ng; (b) Các kiểm soát kh ng àm giảm ớt rủi ro đáng kể. iểm toán viên cũng s dụng t đoán chuyên m n để ác định khoảng thời gian thích hợp để kiểm tra ại các kiểm soát, tuy nhiên theo quy định tại đoạn Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
17. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG 14(b) Chuẩn mực này, việc này cần được thực hiện ít nh t m t ần trong 3 n m iên tục. A38. N i chung, rủi ro c sai s t tr ng y u càng cao, ho c mức đ tin cậy vào kiểm soát càng ớn, th thời gian giữa các ần kiểm tra n u c ) càng ngắn. Các y u t c thể rút ngắn thời gian kiểm tra ại m t kiểm soát, ho c àm cho kiểm toán viên quy t định kh ng tin cậy vào ằng chứng kiểm toán thu thập được t các cu c kiểm toán trước, ao g m: (1) M i trường kiểm soát y u k m; (2) Sự y u k m của c ng tác giám sát các kiểm soát; (3) Các kiểm soát iên quan c m t y u t quan tr ng được thực hiện thủ công; (4) Thay đổi nhân sự c ảnh hư ng đáng kể đ n việc ứng dụng m t kiểm soát; (5) T nh h nh thay đổi dẫn đ n sự cần thi t phải thay đổi về kiểm soát; (6) Y u k m trong các kiểm soát chung về công nghệ thông tin. A39. hi kiểm toán viên dự định tin cậy vào ằng chứng kiểm toán thu thập được t các cu c kiểm toán trước đ i với m t s kiểm soát, việc kiểm tra m t s trong các kiểm soát đ t ng cu c kiểm toán sẽ cung c p th ng tin chứng thực về tính hữu hiệu iên tục của m i trường kiểm soát. Việc này giúp kiểm toán viên quy t định iệu c thể tin cậy vào ằng chứng kiểm toán đã thu thập được t các cu c kiểm toán trước hay kh ng. Đánh giá tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát hướng dẫn đoạn 16 - 17 Chuẩn mực này) A40. M t sai s t tr ng y u được kiểm toán viên phát hiện à d u hiệu rõ ràng về sự t n tại của m t khi m khuy t nghiêm tr ng trong kiểm soát n i . A41. hái niệm tính hữu hiệu của hoạt đ ng kiểm soát vẫn cho th y c thể c những sai ệch trong cách thức triển khai các kiểm soát của đơn vị. Những sai ệch đ có thể do các y u t như thay đổi nhân sự chủ ch t, sự dao đ ng đáng kể về s ượng giao dịch theo m a vụ và các nhầm ẫn chủ quan. Tỷ ệ sai ệch được phát hiện, đ c iệt à khi so với tỷ ệ sai ệch dự ki n, c thể cho th y kh ng thể tin cậy vào kiểm soát để giảm rủi ro c p đ cơ s dẫn iệu u ng mức đ mà kiểm toán viên đánh giá. Thử nghiệm cơ bản hướng dẫn đoạn 18 Chuẩn mực này) A42. Theo quy định tại đoạn 18 Chuẩn mực này, kiểm toán viên cần thi t k và thực hiện các th nghiệm cơ ản cho mỗi nh m giao dịch, s dư tài khoản và th ng tin thuy t minh tr ng y u, cho d k t quả đánh giá rủi ro c sai s t tr ng y u như th nào. Quy định này u t phát t thực t à: a) việc đánh giá rủi ro của kiểm toán viên à mang tính t đoán, do đ kiểm toán viên c thể không phát Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
18. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG hiện ra t t cả các rủi ro c sai s t tr ng y u; và ) c những hạn ch tiềm tàng trong kiểm soát n i , ao g m việc Ban Giám đ c kh ng ch kiểm soát. N i dung và phạm vi th nghiệm cơ ản A43. T y theo t nh h nh, kiểm toán viên c thể ác định rằng: (1) Chỉ thực hiện các thủ tục phân tích cơ ản à đủ để giảm rủi ro kiểm toán u ng mức th p c thể ch p nhận được. Ví dụ: khi kiểm toán viên đánh giá rủi ro dựa vào ằng chứng kiểm toán thu thập được t th nghiệm kiểm soát; (2) Chỉ c kiểm tra chi ti t à thích hợp; (3) Việc k t hợp thủ tục phân tích cơ ản và kiểm tra chi ti t à thích hợp nh t để rủi ro đã được đánh giá. A44. Thủ tục phân tích cơ ản thường được áp dụng cho s ượng ớn các giao dịch c thể dự đoán theo thời gian. Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam s 520 quy định và hướng dẫn về việc áp dụng thủ tục phân tích trong việc kiểm toán. A45. iểm toán viên cần em t ản ch t của rủi ro và cơ s dẫn iệu khi thi t k kiểm tra chi ti t. Ví dụ, khi kiểm tra chi ti t iên quan đ n cơ s dẫn iệu “tính hiện hữu” ho c “tính phát sinh”, kiểm toán viên c thể ựa ch n s iệu t các khoản mục đã c trong áo cáo tài chính và thu thập ằng chứng kiểm toán thích hợp. M t khác, khi kiểm tra chi ti t iên quan đ n cơ s dẫn iệu “tính đầy đủ”, kiểm toán viên c thể cần ựa ch n s iệu t những khoản mục sẽ phải c trong áo cáo tài chính và kiểm tra em các khoản mục đ đã được tr nh ày trong áo cáo tài chính hay chưa. A46. Do việc đánh giá rủi ro c sai s t tr ng y u cần em t đ n kiểm soát n i , kiểm toán viên sẽ cần m r ng phạm vi th nghiệm cơ ản khi k t quả th nghiệm kiểm soát à kh ng thỏa đáng. Tuy nhiên, việc m r ng phạm vi của m t thủ tục kiểm toán chỉ thích hợp khi thủ tục kiểm toán đ c iên quan đ n rủi ro cụ thể. A47. hi thi t k kiểm tra chi ti t, phạm vi kiểm tra thường được em t như à việc ựa ch n cỡ mẫu. Tuy nhiên, kiểm toán viên cần em t những v n đề khác liên quan, như iệu c phương pháp nào hiệu quả hơn để ựa ch n các phần t kiểm tra hay kh ng em đoạn 10 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam s 500). em t sự cần thi t phải thực hiện thủ tục ác nhận t ên ngoài hướng dẫn đoạn 19 Chuẩn mực này) A48. Thủ tục ác nhận t ên ngoài thường được thực hiện khi thu thập ằng chứng kiểm toán về các cơ s dẫn iệu iên quan đ n các s dư tài khoản và các y u t kèm theo, tuy nhiên kh ng nh t thi t giới hạn các khoản mục này. Ví dụ, kiểm toán viên c thể yêu cầu ác nhận t ên ngoài về các điều khoản hợp Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
19. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG đ ng, ho c các giao dịch giữa đơn vị với các ên khác. Thủ tục ác nhận t ên ngoài cũng c thể được thực hiện để thu thập ằng chứng kiểm toán về việc kh ng c các điều kiện nh t định. Ví dụ, kiểm toán viên c thể yêu cầu ác nhận rằng kh ng c “thoả thuận phụ” nào iên quan đ n cơ s dẫn iệu về tính đúng kỳ của doanh thu. Thủ tục ác nhận t ên ngoài cũng c thể cung c p ằng chứng kiểm toán thích hợp để rủi ro c sai s t tr ng y u đã được đánh giá trong các trường hợp như: (1) S dư tài khoản ngân hàng và các th ng tin khác iên quan đ n quan hệ với ngân hàng; (2) S dư các khoản phải thu và các điều khoản hợp đ ng; (3) Hàng t n kho do ên thứ a nắm giữ tại kho ảo thu để ho c hàng k g i; (4) Gi y chứng nhận quyền s dụng đ t do uật sư ho c người cho vay giữ để ảo quản ho c để đảm ảo khả n ng thanh toán; (5) Các khoản đầu tư do ên thứ a nắm giữ để ảo vệ an toàn, ho c mua trên sàn chứng khoán nhưng chưa được nhận vào ngày ập Bảng cân đ i k toán; (6) Các khoản vay, ao g m các điều khoản thanh toán và các điều khoản giới hạn; (7) S dư các khoản phải trả và các điều khoản hợp đ ng. A49. M c d các ác nhận t ên ngoài c thể cung c p ằng chứng kiểm toán thích hợp đ i với m t s cơ s dẫn iệu nh t định nhưng các ác nhận này ại cung c p ằng chứng kiểm toán kh ng m y thích hợp đ i với m t s cơ s dẫn iệu khác. Ví dụ, ác nhận t ên ngoài c thể cung c p ằng chứng kiểm toán về sự t n tại của các khoản phải thu nhưng kh ng cung c p ằng chứng về khả n ng thu h i các khoản phải thu đ . A50. iểm toán viên c thể ác định rằng thủ tục ác nhận t ên ngoài được thực hiện cho m t mục đích nh t định cũng c thể giúp thu thập ằng chứng kiểm toán về các v n đề khác. Ví dụ, yêu cầu ác nhận về các s dư tài khoản ngân hàng thường ao g m yêu cầu cung c p th ng tin iên quan đ n các cơ s dẫn iệu khác của áo cáo tài chính. Việc em t các v n đề này c thể ảnh hư ng đ n quy t định của kiểm toán viên về việc c thực hiện các thủ tục ác nhận t bên ngoài hay không. A51. Các y u t c thể giúp kiểm toán viên ác định c thực hiện các thủ tục ác nhận t ên ngoài như các th nghiệm kiểm toán cơ ản hay kh ng, ao g m: (1) Hiểu i t của ên ác nhận về v n đề cần ác nhận: th ng tin phản h i c thể đáng tin cậy hơn n u được m t người của ên ác nhận c hiểu i t cần thi t về th ng tin cần ác nhận; Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
20. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG (2) hả n ng ho c sự sẵn sàng phản h i của ên ác nhận, ví dụ ên ác nhận: - C thể kh ng nhận trách nhiệm đ i với việc phản h i m t yêu cầu ác nhận; - C thể th y việc phản h i t n quá nhiều chi phí và thời gian; - C thể o ắng về trách nhiệm pháp t việc phản h i; - C thể hạch toán giao dịch ằng các oại tiền tệ khác; ho c - C thể hoạt đ ng trong m t m i trường mà việc phản h i các yêu cầu ác nhận kh ng phải à v n đề quan tr ng của các hoạt đ ng hàng ngày. Trong trường hợp đ , ên ác nhận c thể kh ng phản h i, phản h i m t cách thi u trách nhiệm ho c c thể c gắng hạn ch đ tin cậy của phản h i. (3) Sự khách quan của ên ác nhận: n u ên ác nhận à ên iên quan của đơn vị th việc phản h i cho các yêu cầu ác nhận c thể c đ tin cậy th p hơn. Th nghiệm cơ ản iên quan đ n quy tr nh kh a sổ k toán ập áo cáo tài chính hướng dẫn đoạn 20 ) Chuẩn mực này) A52. N i dung và phạm vi kiểm tra của kiểm toán viên đ i với các út toán và điều chỉnh khác phụ thu c vào tính ch t và mức đ phức tạp của quy tr nh ập áo cáo tài chính của đơn vị và các rủi ro c sai s t tr ng y u iên quan. Th nghiệm cơ ản đ i với các rủi ro đáng kể hướng dẫn đoạn 21 Chuẩn mực này) A53. Đoạn 21 Chuẩn mực này yêu cầu kiểm toán viên phải thực hiện các th nghiệm cơ ản để các rủi ro mà kiểm toán viên đã ác định à rủi ro đáng kể. Bằng chứng kiểm toán dưới h nh thức ác nhận t ên ngoài mà kiểm toán viên nhận trực ti p t các ên ác nhận ph hợp c thể giúp kiểm toán viên thu thập ằng chứng kiểm toán c đ tin cậy cao cần thi t để rủi ro c sai s t tr ng y u đáng kể do gian ận ho c nhầm ẫn. Ví dụ, n u kiểm toán viên nhận th y Ban Giám đ c đang chịu áp ực phải đạt được các mức ợi nhuận kỳ v ng th c thể ảy ra rủi ro Ban Giám đ c thổi ph ng doanh thu ằng cách ghi nhận các khoản doanh thu kh ng ph hợp với điều khoản của hợp đ ng án hàng, ho c ằng cách phát hành hoá đơn trước khi giao hàng. Trong trường hợp này, kiểm toán viên c thể thi t k các thủ tục ác nhận t ên ngoài để ác nhận các s dư chưa thanh toán, đ ng thời ác nhận các chi ti t trong hợp đ ng án hàng, ao g m thời điểm, các điều khoản về giao hàng và quyền trả ại hàng. Ngoài ra, để hỗ trợ cho việc thực hiện thủ tục ác nhận t ên ngoài, kiểm toán viên c thể phỏng v n các nhân sự kh ng àm c ng tác tài chính của đơn vị về những thay đổi trong hợp đ ng án hàng và các điều khoản giao hàng. Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
21. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG Lịch tr nh thực hiện th nghiệm cơ ản hướng dẫn đoạn 22 - 23 Chuẩn mực này) A54. Trong hầu h t các trường hợp, ằng chứng kiểm toán t các th nghiệm cơ ản đã thu thập được t cu c kiểm toán trước hầu như kh ng cung c p ằng chứng nào cho cu c kiểm toán hiện tại. Tuy nhiên, vẫn c trường hợp ngoại ệ, ví dụ, m t c ng v n của cơ quan thu thu thập được trong cu c kiểm toán trước c iên quan đ n vi phạm về thu thu nhập cá nhân kh ng ị thay đổi c thể vẫn thích hợp cho kỳ kiểm toán hiện tại. Trong trường hợp này, việc s dụng ằng chứng kiểm toán t các th nghiệm cơ ản của cu c kiểm toán trước c thể vẫn thích hợp với cu c kiểm toán hiện tại n u ằng chứng đ và v n đề c iên quan về cơ ản kh ng thay đổi, và kiểm toán viên đã thực hiện các thủ tục kiểm toán để chứng minh các ằng chứng kiểm toán t các cu c kiểm toán trước vẫn ti p tục phù hợp cho cu c kiểm toán hiện tại. S dụng ằng chứng kiểm toán thu thập được trong giai đoạn giữa kỳ hướng dẫn đoạn 22 Chuẩn mực này) A55. Trong m t s trường hợp, kiểm toán viên c thể th y hiệu quả khi thực hiện th nghiệm cơ ản tại thời điểm kiểm toán giữa kỳ và so sánh, đ i chi u các th ng tin iên quan đ n s dư cu i kỳ với th ng tin so sánh tại thời điểm giữa kỳ để: (a) Phát hiện các s iệu t thường; (b) Điều tra các s iệu t thường n u c ); (c) Thực hiện thủ tục phân tích cơ ản ho c kiểm tra chi ti t cho giai đoạn t giữa kỳ đ n cu i kỳ. A56. Việc thực hiện th nghiệm cơ ản tại thời điểm kiểm toán giữa kỳ mà kh ng c thêm các thủ tục ổ sung cho giai đoạn sau sẽ àm t ng rủi ro trong việc kiểm toán viên kh ng phát hiện ra các sai s t c thể c tại thời điểm cu i kỳ. Rủi ro này sẽ càng t ng khi giai đoạn còn ại càng dài. hi cân nhắc sự cần thi t của việc thực hiện th nghiệm cơ ản giai đoạn giữa kỳ, kiểm toán viên cần em t các y u t sau: (1) M i trường kiểm soát và các kiểm soát liên quan khác; (2) Mức đ sẵn c của th ng tin cần thi t cho các thủ tục kiểm toán của kiểm toán viên vào giai đoạn sau ; (3) Mục tiêu của th nghiệm cơ ản; (4) Rủi ro c sai s t tr ng y u đã được đánh giá; (5) Tính ch t của nh m giao dịch ho c s dư tài khoản và các cơ s dẫn iệu liên quan; (6) hả n ng của kiểm toán viên khi thực hiện các th nghiệm cơ ản thích hợp ho c k t hợp th nghiệm cơ ản với th nghiệm kiểm soát để ao Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
22. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG quát toàn giai đoạn còn ại, nhằm àm giảm rủi ro ảy ra sai s t vào giai đoạn cu i kỳ chưa được kiểm toán viên phát hiện. A57. Những y u t sau đây c thể ảnh hư ng đ n quy t định của kiểm toán viên về việc iệu c thực hiện thủ tục phân tích cơ ản cho giai đoạn t giữa kỳ đ n cu i kỳ hay kh ng: (1) S dư cu i kỳ của các nh m giao dịch ho c m t tài khoản cụ thể c được dự áo m t cách hợp về giá trị, i n đ ng tương đ i và thành phần của s dư cu i kỳ hay kh ng; (2) Các thủ tục phân tích và điều chỉnh các nh m giao dịch ho c s dư tài khoản tại thời điểm giữa kỳ và thực hiện kh a sổ k toán của đơn vị c phù hợp hay kh ng; (3) Hệ th ng th ng tin iên quan đ n việc ập và tr nh ày áo cáo tài chính c cung c p đầy đủ th ng tin iên quan đ n các s dư cu i kỳ và các giao dịch trong giai đoạn còn ại để cho ph p kiểm toán viên điều tra về: (a) Các giao dịch ho c út toán t thường phát sinh tại ho c gần thời điểm cu i kỳ; (b) Nguyên nhân khác của các i n đ ng đáng kể, ho c i n đ ng dự ki n đã kh ng ảy ra; (c) Những thay đổi về thành phần của các nh m giao dịch ho c s dư tài khoản. Các sai s t được phát hiện tại thời điểm kiểm toán giữa kỳ hướng dẫn đoạn 23 Chuẩn mực này) A58. N u kiểm toán viên k t uận rằng n i dung, ịch tr nh ho c phạm vi dự ki n của các th nghiệm cơ ản cho giai đoạn còn ại cần được điều chỉnh do phát hiện ra những sai s t ngoài dự ki n tại thời điểm giữa kỳ, th tại thời điểm cu i kỳ, kiểm toán viên cần m r ng ho c p ại các thủ tục đã thực hiện tại thời điểm giữa kỳ. Mức độ đầy đủ của việc trình bày và thuyết minh báo cáo tài chính hướng dẫn đoạn 24 Chuẩn mực này) A59. hi đánh giá việc tr nh ày tổng thể áo cáo tài chính, kể cả các thuy t minh iên quan, kiểm toán viên cần đánh giá em t ng áo cáo c phản ánh việc phân oại và m tả thích hợp các th ng tin tài chính và h nh thức, cách sắp p, n i dung áo cáo tài chính và các thuy t minh kèm theo hay kh ng. Những n i dung này c thể ao g m thuật ngữ s dụng, s ượng các th ng tin, s iệu chi ti t đưa ra, việc phân oại các khoản mục trong áo cáo và cơ s tr nh ày thông tin. Đánh giá tính đầy đủ và thích hợp của bằng chứng kiểm toán hướng dẫn đoạn 25 - 27 Chuẩn mực này) Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
23. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG A60. C ng việc kiểm toán áo cáo tài chính à m t quá tr nh mang tính tích ũy và cập nhật thường uyên. hi thực hiện thủ tục kiểm toán theo k hoạch đã ập, ằng chứng kiểm toán thu thập được c thể àm cho kiểm toán viên phải thay đổi n i dung, ịch tr nh ho c phạm vi các thủ tục kiểm toán khác. Th ng tin mà kiểm toán viên thu thập được c thể c sự khác iệt đáng kể so với th ng tin được s dụng àm cơ s cho việc đánh giá rủi ro. Ví dụ: (1) Mức đ sai s t mà kiểm toán viên phát hiện khi thực hiện th nghiệm cơ ản c thể àm thay đổi t đoán chuyên m n của kiểm toán viên về đánh giá rủi ro và c thể cho th y khi m khuy t nghiêm tr ng trong kiểm soát n i ; (2) iểm toán viên c thể nhận th y sự thi u nh t quán trong sổ k toán, những ằng chứng mâu thuẫn ho c ị ỏ s t; (3) Các thủ tục phân tích được thực hiện trong giai đoạn soát t tổng thể của cu c kiểm toán c thể cho th y rủi ro c sai s t tr ng y u chưa được phát hiện trước đ . Trong trường hợp này, kiểm toán viên c thể cần đánh giá ại các thủ tục kiểm toán đã ập k hoạch dựa trên việc em t ại các rủi ro đã được đánh giá đ i với t t cả ho c m t s nh m giao dịch, s dư tài khoản, ho c th ng tin thuy t minh trên áo cáo tài chính và những cơ s dẫn iệu c iên quan. Đoạn 31 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam s 315 hướng dẫn chi ti t hơn về việc em t ại đánh giá rủi ro của kiểm toán viên. A61. iểm toán viên kh ng được cho rằng gian ận ho c nhầm ẫn chỉ à cá iệt. Do vậy, kiểm toán viên cần cân nhắc em việc phát hiện ra sai s t sẽ c ảnh hư ng như th nào đ n các rủi ro c sai s t tr ng y u đã được đánh giá để ác định em iệu đánh giá còn ph hợp hay kh ng. A62. t đoán chuyên m n của kiểm toán viên về tính đầy đủ và thích hợp của ằng chứng kiểm toán chịu ảnh hư ng của các y u t sau: (1) Mức đ nghiêm tr ng của sai s t tiềm tàng trong cơ s dẫn iệu và khả n ng ảy ra ảnh hư ng tr ng y u, riêng rẽ ho c tổng hợp với các sai s t tiềm tàng khác đ i với áo cáo tài chính; (2) Tính hữu hiệu của các iện pháp và các kiểm soát của Ban Giám đ c đơn vị đ i với các rủi ro này; (3) inh nghiệm tích ũy được t các cu c kiểm toán trước đây iên quan đ n các sai s t tiềm tàng tương tự; (4) t quả thực hiện các thủ tục kiểm toán, kể cả việc iệu các thủ tục kiểm toán đ c phát hiện được các trường hợp gian ận ho c nhầm ẫn hay không; (5) Ngu n g c và đ tin cậy của th ng tin sẵn c ; Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn
24. CÔNG TY TNHH KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VIỆT NAM CHI NHÁNH HẢI PHÒNG (6) Tính thuy t phục của ằng chứng kiểm toán; (7) Hiểu i t của kiểm toán viên về đơn vị và m i trường của đơn vị, trong đ có kiểm soát n i . Tài liệu, hồ sơ kiểm toán hướng dẫn đoạn 28 Chuẩn mực này) A63. H nh thức và phạm vi của tài iệu, h sơ kiểm toán à v n đề thu c về t đoán chuyên m n của kiểm toán viên và chịu ảnh hư ng của tính ch t, quy m và mức đ phức tạp của đơn vị được kiểm toán cũng như của kiểm soát n i của đơn vị, tính sẵn c của th ng tin trong đơn vị, phương pháp và kỹ thuật kiểm toán được s dụng./. Số 9 Đoạn Xá (đối diện Kho Chè Hương) - Đông Hải I - Hải An - Hải Phòng Tel: 031 3726 859 | Fax: 031 3615 836 | www.vnaahp.vn