›
›

Giáo trình Kết cấu động cơ: Hệ thống nhiên liệu động cơ - Dương Việt Dũng

pdf 86 trang phuongnguyen 2430
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo trình Kết cấu động cơ: Hệ thống nhiên liệu động cơ - Dương Việt Dũng", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfgiao_trinh_ket_cau_dong_co_he_thong_nhien_lieu_dong_co_duong.pdf

Nội dung text: Giáo trình Kết cấu động cơ: Hệ thống nhiên liệu động cơ - Dương Việt Dũng

  1. Giáo trình kết cấu động cơ Hệ thống nhiên liệu động cơ Dương Việt Dũng
  2. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng CHÆÅNG 9 HÃÛ THÄÚNG NHIÃN LIÃÛU ÂÄÜNG CÅ A.HÃÛ THÄÚNG NHIÃN LIÃÛU ÂÄÜNG CÅ ÂÄÚT CHAÏY CÆÅÎNG BÆÏC Hãû thäúng nhiãn liãûu cuía âäüng cå xàng coï nhiãûm vuû chuáøn bë vaì cung cáúp häùn håüp håi xàng vaì khäng khê cho âäüng cå, âaím baío säú læåüng vaì thaình pháön cuía häùn håüp (thãø hiãûn qua hãû säú dæ læåüng khäng khê α) luän luän phuì håüp våïi chãú âäü laìm viãûc cuía âäüng cå. Muäún nhæ váûy thç cáön phaíi caíi thiãûn vaì âäøi måïi hãû thäúng cung cáúp nhiãn liãûu trãn âäüng cå nhàòm âaím baío âæåüc caïc yãu cáöu sau: Hãû thäúng cung cáúp nhiãn liãûu phaíi taûo âæåüc häùn håüp giæîa khäng khê vaì nhiãn liãûu coï cháút læåüng täút, laìm cho nhiãn liãûu âæåüc chaïy täút nháút trong moüi chãú âäü laìm viãûc cuía âäüng cå. Cáön phaíi âaím baío tyí säú hoìa träün thêch håüp giæîa xàng vaì khäng khê æïng våïi tæìng chãú âäü laìm viãûc cuía âäüng cå. Nãúu chãú âäü laìm viãûc cuía âäüng cå thay âäøi thç khäng nhæîng phaíi thay âäøi säú læåüng maì cáön phaíi thay âäøi thaình pháön häùn håüp khäng khê nhiãn liãûu naûp vaìo âäüng cå. Khi âäüng cå chaûy khäng taíi hoàûc chaûy åí chãú âäü phuû taíi nhoí cáön laìm tàng nhiãn liãûu chæïa trong khê häùn håüp. Dáön dáön tàng phuû taíi thç mäüt màût phaíi laìm tàng säú læåüng khê häùn håüp âæa vaìo xilanh, màût khaïc phaíi giaím båït thaình pháön xàng chæïa trong khê häùn håüp. Khi âäüng cå chaûy toaìn taíi, tæïc laì khi âäüng cå phaït ra cäng suáút cæcû âaûi thç cáön phaíi laìm cho häùn håüp xàng - khäng khê âáûm lãn. Trong suäút phaûm vi thay âäøi räüng raîi vãö täúc âäü vaì phuû taíi, giåïi haûn thay âäøi thaình pháön cuía khê häùn håüp trong âäüng cå xàng âæåüc thãø hiãûn gáön âuïng qua hãû säú dæ læåüng khäng khê α nhæ sau: αmin = 0,6 ; αmax = 1,3 Âäüng cå phaït ra cäng suáút cæûc âaûi våïi α = 0,85 ÷ 0,9. Nãúu âäüng cå chaûy våïi khê häùn håüp quaï loaîng hoàûc quaï âáûm âãöu laìm giaím cäng suáút vaì laìm tàng tiãu hao nhiãn liãûu cuía âäüng cå, cuû thãø: Tyí lãû häùn håüp giæîa khäng khê vaì xàng phaíi nàòm trong giåïi haûn chaïy måïi gáy ra phaín æïng chaïy. ÅÍ âáy chè xaïc âënh tyí lãû häùn håüp giæîa khäng khê vaì xàng trong træåìng håüp chaïy hoaìn toaìn theo lyï thuyãút: Âàûc træng vãö tyí lãû häùn håüp giæîa khäng khê vaì xàng laì hãû säú dæ læåüng khäng khê α. Ta coï: L α = tt L Lt 122
  3. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Ltt: Laì læåüng khäng khê thæûc tãú âãø âäút chaïy 1 kg nhiãn liãûu; Llt: Laì læåüng khäng khê lyï thuyãút âãø âäút chaïy 1 kg nhiãn liãûu; Dæûa vaìo lyï thuyãút cuîng nhæ thæûc nghiãûm cho ta tháúy ràòng: α =1: Laì tyí lãû häùn håüp lyï tæåíng nháút Træåìng håüp Ltt Llt ⇔ α > 1 ta goüi häùn håüp ngheìo xàng. Cáön phaíi âaím baío khê häùn håüp trong táút caí caïc xilanh âãöu coï thaình pháön nhæ nhau: khi âoï thç caïc âäüng cå laìm viãûc mäüt caïch âäöng âãöu vaì taûo ra mämen quay trãn truûc khuyíu nhæ nhau giuïp cho âäüng cå laìm viãûc äøn âënh vaì coï thãø âaím baío cho tuäøi thoü âäüng cå âæåüc cao hån. Hãû säú caín trong quaï trçnh naûp nhoí nháút seî âaím baío cho âäüng cå phaït ra cäng suáút cæûc âaûi. Båíi vç khi hãû säú naûp nhoí thç læåüng häùn håüp âæåüc naûp vaìo trong âäüng cå nhiãöu hån giuïp cho quaï trçnh chaïy täút hån. Khi khê häùn håüp trong toaìn thãø tich buäöng chaïy cuía mäùi xilanh coï thaình pháön nhæ nhau seî giuïp cho quaï trçnh chaïy trong âäüng cå diãùn ra täút, khäng coï quaï trçnh chaïy cuûc bäü, kêch näø. Âaím baío cho âäüng cå laìm viãûc äøn âënh vaì phaït ra cäng suáút cæûc âaûi, giaím tiãu hao nhiãn liãûu - Hãû thäúng nhiãn liãûu trong âäüng cå xàng phaíi âaím baío aïp suáút hoìa träün, kiãøu hoìa träün vaì thåìi gian hoìa träün sao cho khi häùn håüp vaìo trong âäüng cå phaíi åí daûng håi sæång. Vç xàng åí daûng håi sæång seî giuïp cho quaï trçnh chaïy âæåüc täút, âäüng cå dãù khåíi âäüng khi maïy coìn nguäüi, nhiãn liãûu âæåüc chaïy hoaìn toaìn. Yãu cáöu giaím näöng âäü cháút ä nhiãùm trong khê xaí âäüng cå Hãû thäúng nhiãn liãûu phaíi âaïp æïng këp thåìi sæû thay âäøi cuía goïc bæåïm ga. Phaíi coï hãû thäúng càõt nhiãn liãûu khi giaím täúc âãí giaím mæïc tiãu hao nhiãn liãûu Ngoaìi ra, hãû thäúng nhiãn liãûu coìn coï cáön laìm viãûc bãön væîng tin cáûy, dãù kiãøm tra vaì sæîa chæîa, âån giaín goün nheû, giaï thaình reí Âãø âaût âæåüc caïc yãu cáöu trãn âoìi hoíi trong quaï trçnh tênh toaïn quaï trçnh cung cáúp nhiãn liãûu cho âäüng cå tháût chênh xaïc. Vç váûy viãûc aïp duûng tin hoüc vaìo trong quaï trçnh tênh toaïn, thiãút kãú laì ráút cáön thiãút. Dæûa vaìo phæång phaïp cung cáúp nhiãn liãûu cho bäü chãú hoaì khê, chia hãû thäúng nhiãn liãûu cuía âäüng cå xàng thaình hai loaûi: loaûi cæåîng bæïc vaì loaûi tæû chaíy. Hãû thäúng nhiãn liãûu cæåîng bæïc duìng trãn ä tä (hçnh 5.1), do thuìng xàng 4 âàût tháúp hån bäü chãú hoaì khê13 nãn phaíi duìng båm chuyãøn xàng 9, huït xàng tæì thuìng 4, qua læåïi loüc 18, äúng dáùn 7, loüc thä 8 vaìo båm âãø båm qua bçnh loüc làõng 10 vaìo bäü chãú hoaì khê 13. Âäüng cå xàng duìng trong mäüt säú træåìng håüp khaïc (âäüng cå tènh taûi, âäüng cå làõp trãn maïy 123
  4. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng keïo hoàûc xe maïy ) thæåìng duìng hãû thäúng tæû chaíy, vç åí âáy thuìng xàng âæåüc âàût cao hån bäü chãú hoaì khê khoaíng 300÷500mm nãn nhåì troüng læåüng baín thán xàng coï thãø tæû chaíy vaìo thuìng chæïa qua bçnh loüc vaìo bäü chãú hoaì khê, khäng cáön båm chuyãøn xàng. 1. KÃÚT CÁÚU HÃÛ THÄÚNG CUNG CÁÚP NHIÃN LIÃÛU Trong hãû thäúng cung cáúp nhiãn liãûu cuía âäüng cå xàng gäöm coï thuìng nhiãn liãûu, caïc bçnh loüc vaì båm nhiãn liãûu. Táút caí caïc thiãút bë âoï näúi våïi nhau bàòng äúng dáùn nhiãn liãûu så âäö HTNL âæåüc trçnh baìy nhæ hçnh sau. Hinh 9.1.Så âäö hãû thäúng nhiãn liãûu cuía âäüng cå xàng duìng bäü chãú hoaì khê 1.1.Thuìng nhiãn liãuû, äúng dáùn vaì bçnh loüc xàng Thuìng xàng: Duìng âãø chæïa xàng cung cáúp cho âäüng cå âuí laìm viãûc trong mäüt thåìi gian nháút âënh. Trãn thuìng xàng coï caïc thiãút bë duìng âãø âäø xàng, kiãøm tra læåüng xàng tiãu thuû, cung cáúp xàng cho hãû thäúng nhiãn liãûu, ngoaìi ra trãn thuìng xàng coìn coï nuït hoàûc khoaï âãø xaí càûn xàng vaì thaïo xàng ra ngoaìi (hçnh 8.2.) 124
  5. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Hçnh 9.2.Thuìng nhiãn liãûu. 1,2. Bäü truyãön dáùn baïo mæïc nhiãn liãûu; 3. nàõp; 4. læåïi loüc; 5. äúng khoaï; 6. nuït xaí; 7. äúng âäø nhiãn liãûu; 8. táúm ngàn. Miãûng thuìng âáûy kên bàòng nàõp, åí nàõp coï van khäng khê. Cáúu taûo cuía nàõp coï khaí nàng giæî cho håi xàng khäng bay ra ngoaìi tæû do, viãûc täøn hao nhiãn liãûu caìng giaím thç caìng giæî âæåüc tênh bäúc håi cuía noï cáön thiãút âãø khåíi âäüng maïy, âäöng thåìi ngàn ngæìa sæû tàng quaï mæïc hoàûc giaím aïp suáút trong thuìng. Phêa trãn thuìng, làõp khoaï cuìng våïi læåïi loüc vaì bäü pháûn truyãön dáùn baïo mæïc nhiãn liãûu. Âãø xaí càûn báøn vaì nhiãn liãûu, åí âaïy thuìng coï läù xaí cuìng våïi äúc xaí. ÄÚng dáùn xàng: ÄÚng dáùn duìng âãø âæa xàng tæì thuìng chæïa âãún âäüng cå. ÄÚng dáùn thæåìng lamì bàòng âäöng âoí, âäöng thau hoàûc theïp coï maû låïp chäúng rè. Âæåìng kênh trong cuía äúng dáùn xàng phuû thuäüc vaìo cäng suáút âäüng cå vaì thæåìng bàòng 6÷8 mm. Âäi khi cuîng duìng äúng theïp hai låïp laìm äúng dáùn xàng. Khu væûc âãø bë coü saït våïi nhæîng váût khaïc cuía äúng dáùn âãöu âæåüc cuäún såüi vaíi âãø baío vãû. Trong træåìng håüp làõp âäüng cå trãn hãû thäúng treo mãöm thç âoaûn äúng xàng tæì thuìng xe hoàûc khung xe tåïi båm, båm chuyãøn xàng phaíi duìng loaûi äúng mãöm. Táút caí caïc äúng dáùn xàng trãn âäüng cå mä tä âãöu laìm bàòng cao su chuûi xàng (âæåìng kênh khoaíng 6,5mm). Duìng äúng cao su laìm äúng dáùn xàng, ráút tiãûn låüi khi sæí duûng, nhæng äúng cao su tuäøi thoü ráút ngàõn, thæåìng mäùi nàm phaíi thay äúng mäüt láön. Caïc äúng dáùn âæåüc näúi våïi nhau bàòng caïc khåïp näúi äúng. Trãn äúng dáùn xàng coìn coï khoaï kiãøu nuït hoàûc kiãøu van âãø khoaï xàng khi maïy ngæìng hoaût âäüng. Bçnh loüc xàng: Bçnh loüc xàng vaì cäúc làõng laìm nhiãûm vuû loüc saûch næåïc vaì taûp cháút cå hoüc láùn trong xàng træåïc khi vaìo âäüng cå. Læåïi loüc âæåüc làõp åí miãûng äúng âäø nhiãn liãûu cuía thuìng nhiãn liãûu, åí nàõp cuía voí båm nhiãn liãûu cuía thuìng nhiãn liãûu, åí nàõp cuía voí båm nhiãn liãûu vaì äúng näúi cuía buäöng phao ( bçnh loüc nhiãn liãûu åí hçnh.9.3) 125
  6. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Hinh: 9.3.Bçnh loüc nhiãn liãûu. a. Loüc thä ; b. Loüc tinh 1. Läù ra; 2. Voí; 3. Läù vaìo; 4. Nuït xaí; 5. Cäúc; 6. Táúm loüc; 7. Läù nhiãn liã ûu; 8. Quay bàõt chàût; 9. Cäúc loüc; 10. Loì xo; 11. Loîi loüc; 12. Voí. Loüc thä âæåüc làõp åí caûnh thuìng nhiãn liãûu. Bãn trong cäúc loüc âæåüc làõp vaìo truû âæïng loîi loüc gäöm nhæîng táúm moíng coï dáûp caïc máúu cao 0,05mm (do váûy giæîa caïc táúm coï khe håí 0,05mm). Nhiãn liãûu tæì thuìng qua läù vaìo âi vaìo cäúc cuía bçnh loüc. Do cäúc loüc coï thãø têch låïn hån äúng dáùn, nãn täúc âäü di chuyãøn cuía nhiãn liãûu giaím tháúp âäüt ngäüt, taûo âiãöu kiãûn cho caïc taûp cháút cå hoüc vaì næåïc làõng xuäúng dæåïi. Nhiãn liãûu âi qua khe håí giæîa caïc táúm loüc, laûi âæåüc loüc vaì giæîa laûi caïc taûp cháút cå hoüc taûi loîi loüc. Bçnh loüc tinh nhiãn liãûu làõp phêa træåïc bäü chãú hoaì khê. Bçnh loüc naìy (hçnh:9.3b) gäöm coï voí bçnh, cäúc loüc, loîi loüc våïi loì xo vaì quay bàõt chàût våïi ãcu. Loîi loüc coï thãø laìm bàòng gäúm hay bàòng læåïi mën cuäün thaình äúng. Mäüt pháön taûp cháút cå hoüc làõng xuäúng cäúc loüc, säú taûp cháút coìn laûi bë bãö màût loîi loüc giæî laûi. Âãø chuyãøn nhiãn liãûu tæì thuìng chæïa tåïi bäü chãú hoaì khê cuía âäüng cå cáön phaíi coï båm nhiãn liãûu. Trong âäüng cå xàng thæåìng duìng båm chuyãøn xàng dáùn âäüng cå khê hoàûc dáùn âäüng âiãûn. 1.2. Båm xàng Trong caïc loaûi båm dáùn âäüng cå khê thç båm maìng âæåüc sæí duûng nhiãöu nháút. Båm maìng coï thãø âiãöu chènh læu læåüng xàng mäüt caïch tæû âäüng, trong luïc thay âäøi læu læåüng thç aïp suáút xàng åí phêa sau båm váùn giæî nguyãn khäng âäøi. 126
  7. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Hçnh 9.4.Båm nhiãn liãûu kiãøu maìng 1.Cáön dáùn âäüng; 2. Tay keïo båm tay; 3. Thanh; 4. Loì xo; 5. Maìng; 6. Van Båm nhiãn liãûu kiãøu maìng nhæ hçnh.9.4.laìm viãûc nhæ sau: Khi baïnh lãûch tám cuía truûc phán phäúi taïc âäüng lãn âáöu ngoaìi cuía âoìn báùy 1 cuía båm, maìng 5 cuía thanh 3 keïo xuäúng phêa dæåïi. ÅÍ khoang phêa trãn maìng taûo ra giaím aïp; van giaím aïp 6 måí ra dæåïi taïc âäüng cuía giaím aïp naìy. Nhiãn liãûu tæì thuìng chæïa âi qua læåïi loüc 7, âiãön âáöy vaìo khoang phêa trãn maìng. Khi váúu cuía baïnh lãûch tám råìi khoíi cáön 1, loì xo 10 âæa cáön tråí vãö vë trê ban âáöu. Âäöng thåìi dæåïi taïc âäüng cuía loì xo 4, maìng 5 cong lãn phêa trãn. Aïp suáút cuía nhiãn liãûu phaïi trãn maìng laìm âoïng caïc van naûp vaì van van xaí 9. Nhiãn liãûu bë båm âáøy vãö buäöng phao cuía bäü chãú hoaì khê. Khi nhiãn liãûu âiãön âáöy buäöng phao, maìng cuía båm váùn åí vë trê dæåïi, coìn cáön 1 chuyãøn âäüng khäng taíi doüc theo thanh 3. Trong træåìng håüp naìy, nhiãn liãûu khäng âi vaìo bäü chãú hoaì khê. Båm maìng âiãöu khiãøn bàòng âiãûn: Hçnh 9.5. Båm maìng âiãöu khiãøn bàòng 1 âiãûn 1. Van huït; 2. Nàõp båm; 3.Maìng båm; 4. Cuäün dáy nam chám âiãûn; 5. Vêt cäú âënh; 6. Vêt di âäng làõp våïi tru båm; 7. Thán båm; 8. Cäng Båm xàng âiãöu khiãøn bàòng âiãûn coï nhæîng æu âiãøm sau: 127
  8. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng ÅÍ báút kyì täúc âäü naìo cuía âäüng cå båm váùn cho mäüt læu læåüng täúi âa, bäü chãú hoaì khê luän luän âæåüc cung cáúp xàng våïi mäüt aïp læûc khäng âäøi. Khäng bàõt buäüc phaíi làõp båm ngay trãn âäüng cå maì làõp åí nåi naìo thuáûn tiãûn nháút vaì caïch xa âäüng cå, nhæ thãú êt gáy nguy hiãøm (chaïy do rè xàng ra ngoaìi). Khi âäüng cå chæa laìm viãûc váùn båm xàng âæåüc maì khäng cáön båm tay. Nguyãn lyï laìm viãûc: khi chæa âoïng cäng tàõc âiãûn båm chæa hoaût âäüng, loì xo båm âáøy maìng båm xuäúng, keïo theo truû båm laìm cho càûp vêt âoïng laûi. Khi âoïng cäng tàõc âiãûn, doìng âiãûn âæåüc näúi qua càûp vêt âi vaìo cuäün dáy taûo thaình nam chám âiãûn. Khi âoï sàõt (11) vaì maìng båm bë huït lãn taûo ra âäü chãch aïp åí buäöng båm laìm cho van huït måí ra, xàng âæåüc huït vaìo båm. Âäöng thåìi luïc báúy giåì vêt di âäüng cuîng dëch chuyãøn âi lãn theo truûc båm laìm cho càûp vêt måí ra, doìng âiãûn bë ngàõt, nam chám biãún máút, miãúng sàõt (11) vaì maìng båm bë loì xo âáøy xuäúng, eïp xàng måí van thoaït âãø âãún bäü chãú hoaì khê. Khi báöu phao cuía bäü chãú hoaì khê âaî âáöy xàng, loì xo båm khäng âáøy maìng båm xuäúng âæåüc, båm ngæìng laìm viãûc. Khuyãút âiãøm chênh cuía loaûi båm âiãöu khiãøn bàòng âiãûn laì khäúi læåüng cuía cuûm båm låïn vaì giaï thaình chãú taûo pháön âiãûn tæång âäúi cao. Duûng cuû laìm saûch khäng khê, truyãön dáùn vaì laìm saûch nhiãn liãûu: Buûi trong khäng khê ráút coï haûi cho sæû laìm viãûc cuía âäüng cå. Buûi khê bë huït vaìo xilanh seî hoaì håüp våïi dáöu nhåìn baïm trãn thaình xilanh taûo thaình mäüt thæï caït xoaïy gáy taïc haûi cho piston, xecmàng laìm xilanh maìi moìn. Vç thãú ngæåìi ta phaíi âàût báöu loüc khäng khê træåïc bäü chãú hoaì khê âãø loüc khäng khê træåïc khi âi vaìo piston nhàòm âaím baío tuäøi thoü cho caïc chi tiãút maïy. Coï ba loaûi báöu loüc khäng khê: báöu loüc gioï khä, báöu loüc gioï æåït (coï tháúm dáöu) vaì báöu loüc coï chæïa dáöu. Trong âoï báöu loüc coï chæïa dáöu âæåüc sæí duûng phäø biãún nháút. 1.3.Báöu loüc khäng khê Coï nhiãûm vuû laìm saûch hãút buûi báøn trong khäng khê âi vaìo bäü chãú hoaì khê âãø giaím âäü maìi moìn caïc chi tiãút laìm viãûc cuía âäüng cå. Báöu loüc khäng khê làõp trãn bäü chãú hoaì khê thãø hiãûn trãn hçnh 5.6 128
  9. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Hçnh 9.6. Caïc báöu loüc khäng khê. a. Báöu loüc dáöu quaïn tênh; b. Báöu loüc coï loîi loüc khä. 1. Bãø dáöu; 2. Loîi loüc; 3. Nàõp; 4. âai äúc tai häöng; 5. Vêt keïo; 6. ÄÚng dáùn khäng khê tåïi maïy neïn; 7. Voìng chàõn dáöu; 8,11. ÄÚng gom khäng khê; 9. Loîi loüc khä; 10. Thán báöu loüc; 12,13. ÄÚng thäng gioï caïcte. Trong báöu loüc khäng khê bàòng dáöu-quaïn tênh (hçnh 9.6.a) khäng khê traíi qua hai láön loüc: dæåïi taïc duûng cuía giaím aïp, doìng khäng khê hæåïng xuäúng dæåïi, âáûp vaìo màût dáöu nhåìn (buûi báøn bë dáöu nhåìn giæî laûi) vaì âäøi hæåïng mäüt caïch âäüt ngäüt, âi qua loîi loüc vaìo trong äúng naûp cuía bäü chãú hoaì khê. Báöu loüc khäng khê coï loîi loüc khä. Låïp bãn ngoaìicuía loîi loüc (hçnh 9.6,b) laìm bàòng xå såüi täøng håüp (láön loüc thæï nháút), låïp bãn trong coï xãúp caïctäng læåün soïng (láön loüc thæï hai). Äúng 11 hæåïng vãö bäü taín nhiãût vaì duìng âãø huït khäng khê tæì khoaíng khäng dæåïi nàõp maïy. Âãø coï thãø âäút chaïy vaì táûn duûng âæåüc nàng læåüng cuía nhiãn liãûu mäüt caïch triãût âãø, âäüng cå xàng khäng laìm viãûc våïi xàng åí daûng loíng maì xàng phaíi biãún thaình håi vaì hoaì träün våïi khäng khê theo tyí lãû nháút âënh âãø cho häùn håüp naìy coï thãø chaïy troün veûn trong mäüt thåìi gian ngàõn (khoaíng 1/200giáy âäúi våïi âäüng cå coï täúc âäü 3.600v/ph). Vç thãú trãn hãû thäúng cung cáúp nhiãn liãûu âäüng cå xàng âæåüc bäú trê chuí yãúu laì bäü chãú hoaì khê. Bäü chãú hoaì khê coï nhiãûm vuû taûo häùn håüp vaì cung cáúp häùn håüp khê cho âäüng cå våïi mäüt säú læåüng vaì mäüt tè lãû thêch håüp tuyì theo yãu cáöu cuía âäüng cå. 129
  10. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng 2. KÃÚT CÁÚU BÄÜ CHÃÚ HOAÌ KHÊ 2.1. HÃÛ THÄÚNG PHUN CHÊNH TRONG BÄÜ CHÃÚ HOAÌ KHÊ Hãû thäúng phun chênh trong bäü chãú hoaì khê coï nhiãûm vuû baío âaím cho bäü chãú hoöa khê cung cáúp âæåüc häùn håüp khê coï thaình pháön thêch håüp våïi caïc chãú âäü coï taíi cuía âäüng cå, nhàòm traïnh tçnh traûng täúc âäü håi cháûm thç hoaì khê quaï loaîng maì håi cao thç hoaì khê quaï âáûm. Coï caïc phæång phaïp âiãöu chènh sau: Giaím âäü chán khäng sau giclå chênh; giaím âäü chán khäng åí hoüng; âiãöu chènh tiãút diãûn læu thäng cuía giclå chênh kãút håüp våïi hãû thäúng khäng taíi. - Âiãöu chènh thaình pháön hoaì khê bàòng caïch giaím chãnh aïp åí giclå: Quaï trçnh âiãöu chènh âæåüc thãø hiãûn trãn hçnh 9.7. Xàng tæì buäöng phao qua giclå chênh 1 vaìo khäng gian 2 räöi tæì âoï qua voìi phun vaìo hoüng. ÄÚng khäng khê 3 näúi våïi khäng gian 2. Trãn miãûng äúng 3 coï giclå khäng khê 4. Khi âäüng cå chæa chaûy, mæïc xàng trong äúng 3 bàòng mæïc xàng trong buäöng phao. Khi âäüng cå hoaût âäüng coï taíi (bæåïm ga måí räüng) maì âäü chán khäng åí hoüng ∆ph ≥ (H+ ∆h)ρnl.g thç xàng trong äúng khäng khê 3 âæåüc huït hãút, luïc áúy qua giclå 1 xàng âæåüc huït ra voìi phun vaì qua giclå khäng khê 4, khäng khê ngoaìi tråìi âæåüc huït vaìo hoaì våïi nhiãn liãûu trong voìi phun taûo nãn caïc bong boïng xàng räöi phun vaìo hoüng bäü chãú hoaì khê. Trong quaï trçnh áúy khäng khê ngoaìi tråìi qua giclå 4 vaìo khäng gian 2 seî laìm giaím chãnh aïp åí giclå chênh 1 nhåì âoï læu læåüng xàng Gnl qua giclå 1 seî nhoí hån so våïi tæåìng håüp bäü chãú hoaì khê âån giaín coï cuìng âäü chán khäng ∆ph åí hoüng; mæïc âäü chãnh lãûch áúy caìng nhiãöu khi ∆ph caìng låïn. Nhåì âoï seî laìm cho hoaì khê cáúp cho âäüng cå âæåüc nhaût dáön khi tàng ∆ph (hoàûc Gk). Säú khäng khê âi qua giclå 4 vaìo khäng gian 2 tåïi voìi phun coìn hoaì träün våïi xàng huït qua giclå chênh 1 taûo bong boïng xàng. Ra khoíi voìi phun bong boïng dãù âæåüc xeï tåi giuïp xàng bay håi nhanh vaì träün âãöu våïi doìng khäng khê qua hoüng taûo nãn hoaì khê coï nhiãöu haìm læåüng håi xàng. 130
  11. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Hçnh 9.8. Så âäö hãû thäúng giaím chãnh aïp åí giclå chênh 1. Giclå chênh; 2. Khäng gian taûo boüt xàng; 3. Äúng khäng khê; 4. Giclå Hãû thäúng naìy coìn coï tãn laì hãû thäúng duìng khäng khê âãø haîm båït xàng. Khi thæûc hiãûn âiãöu chènh muäún âæåüc hoaì khê coï thaình pháön nhæ bäü chãú hoaì khê lyï tæåíng, coï thãø thay âäøi caïc tiãút diãûn læu thäng cuía giclå 1 vaì giclå khäng khê 4. Bàòng caïch læûa choün håüp lyï tiãút diãûn cuía caïc giclå seî âæåüc hoaì khê coï thaình pháön mong muäún (nhæ bäü chãú hoaì khê lyï tæåíng) åí caïc chãú âäü coï taíi. Do coï nhiãöu æu âiãøm, hãû thäúng naìy âang âæåüc sæí duûng ráút räüng raîi trong caïc bäü chãú hoaì khê hiãûn nay. - Âiãöu chènh thaình pháön hoaì khê bàòng biãûn phaïp giaím båït däü chán khäng åí hoüng ∆ph: Biãûn phaïp âiãöu chènh âæåüc thæûc hiãûn theo mäüt trong hai caïch sau: Âæa thãm khäng khê vaìo khu væûc phêa sau hoüng. Tàng tiãút diãûn læu thäng åí hoüng khi tàng ∆ph . Caí hai caïch trãn âãöu laìm cho âäü chán khäng åí hoüng ∆ph tàng lãn cháûm hån so våïi bäü chãú hoaì khê âån giaín khi tàng Gk, trong khi âoï læu læåüng nhiãn liãûu Gnl chè phuû thuäüc vaìo ∆ph, do âoï noï cuîng chè tàng cháûm hån so våïi Gk nhåì âoï hoaì khê âæåüc nhaût dáön nhæ bäü chãú hoaì khê lyï tæåíng. Phæång aïn naìy âæåüc giåïi thiãûu trãn hçnh.9.9 131
  12. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng α Hçnh 9.9.Hãû thäúng phun chênh thay âäøi tiãút diãûn læu thäng taûi hoüng. Bàòng caïch thay âäøi tiãút diãûn læu thäng taûi hoüng khi âäü chán khäng åí hoüng ∆ph ≥ ∆phq (∆phq: âäü chán khäng quy âënh åí hoüng). Tæì ∆phq tråí âi, caìng tàng ∆ph, âæåìng thäng qua caïc van vaì caïc laï loì xo âæåüc âáøy måí räüng, laìm tàng säú khäng khê âi tàõt vaìo khäng gian hoaì khê (khäng qua hoüng) nãn âaî haûn chãú båït täúc âäü tàng cuía ∆ph khi tàng læu læåüng Gk, qua âoï laìm giaím Gnl so våïi bäü chãú hoaì khê âån giaín kãút quaí seî laìm hoaì khê âæåüc nhaût dáön theo yãu cáöu (hçnh:9.10) α Q ∆Phq ∆ Hçnh 9.10. Âàûc tênh cuía bäü chãú hoaì khê âiãöu chènh âäü chán khäng åí hoüng 132
  13. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng -Âiãöu chènh thaình pháön hoaì khê bàòng caïch âiãöu chènh tiãút diãûn læu thäng cuía giclå chênh kãút håüp våïi hãû thäúng khäng taíi: Trong hãû thäúng âæåìng xàng khäng taíi1, giclå 7 vaì van kim 6 (hçnh 9.11). ÅÍ chãú âäü khäng taíi bæåïm ga âoïng nhoí, ∆pg ráút nhoí khäng thãø huït xàng ra voìi phun 4. Luïc áúy âäü chán khäng åí khu væûc sau bæåïm ga ∆pg ráút låïn truyãön vaìo caïc âæåìng 1,9 huït xàng qua giclå 8 vaì khäng khê qua giclå 10 vaìo äúng 9, åí âáy hoaì träün våïi nhau taûo bong boïng xàng räöi âæåüc huït qua âæåìng 1 vaìo khäng gian sau bæåïm ga. Hãû thäúng khäng taíi åí âáy khäng chè hoaût âäüng åí chãú âäü khäng taíi maì váùn tiãúp tuûc laìm viãûc åí chãú âäü êt taíi vaì taíi trung bçnh. ÅÍ taíi nhoí vaì taíi trung bçnh qua giclå 7 cáúp xàng ráút êt cho voìi phun 4 vç van kim 6 âæåüc loì xo eïp xuäúng ngàn âæåìng thäng cuía giclå 7. Khi tàng taíi bæåïm ga måí räüng dáön khiãún âäü chán khäng sau giclå ∆pg giaím vaì säú xàng huït qua âæåìng khäng taíi 9,1 cuîng giaím theo. Trong quaï trçnh áúy giclå 7 cuîng âæåüc måí räüng dáön, nhåì tay gaût 2, thanh keïo 3 vaì thanh ngang 5 nháúc måí kim 6 laìm tàng læu læåüng xàng qua giclå 4, nhåì âoï hoaì khê vaìo xilanh khäng bë quaï nhaût. Læûa choün håüpü lyï hçnh daûng cuía van kim vaì tiãút diãûn læu thäng cuía caïc giclå 7,8,10 seî âæåüc hoaì khêcoï thaình pháön tiãút kiãûm nháút åí caïc chãú däü taíi nhoí vaì taíi væìa. Cå cáúu dáùn âäüng van kim kiãøu cå khê nhæ hçnh 9.11 coï nhæåüc âiãøm chênh laì tiãút âiãûn læu thäng cuía giclå 7 chè phuû thuäüc vë trê bæåïm ga, vç váûy våïi mäüt vë trê bæåïm ga, nãúu cho thay âäøi täúc âäü thç ∆ph vaì ∆pg seî thay âäøi, âoìi hoíi tiãút diãûn giclå 7 phaíi thay âäøi theo. Biãûn phaïp dáîn âäüng cå khê khäng thæûc hiãûn âæåüc yãu cáöu naìy. Våïi hãû thäúng dáùn âäüng chán khäng seî khàõc phuûc âæåüc nhæåüc âiãøm trãn vç luïc áúy âäü måí van kim chè phuû thuäüc ∆pg, tæïc laì phuû thuäüc vaí vë trê bæåïm ga vaì täúc âäü âäüng cå. 133
  14. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng 5 10 9 4 6 8 3 7 2 1 Hçnh 9.11. Hãû thäúng âiãöu chènh tiãút diãûn giclå chênh kãút håüp våïi hãû thäúng khäng taíi. 1,9. Äúng dáùn chán khäng; 2. Tay gaût; 3. Thanh keïo; 4. Voìi phun; 5. Thanh ngang; 6. Van kim; 7,8,10. Giclå. 2.2. CAÏC HÃÛ THÄÚNG VAÌ CÅ CÁÚU PHUÛ CUÍA BÄÜ CHÃÚ HOAÌ KHÊ Âãø taûo hoaì khê coï thaình pháön phuì håüp våïi moüi chãú âäü hoaût âäüng cuía âäüng cå, ngoaìi hãû thäúng chênh, caïc bäü chãú hoaì khê hiãûn nay âãøu coï thãm hãû thäúng phuû sau: Hãû thäúng khäng taíi, hãû thäúng laìm âáûm (coìn goüi laì hãû thäúng tiãút kiãûm), båm tàng täúc, cå cáúu khåíi âäüng vaì caïc cå cáúu khaïc. Hçnh 9.12. Hãû thäúng khäng taíi 1. Vêt âiãöu chènh cháút læåüng häùn håüp khê; 2,11. Läù; 3. Khoang nhuî tæång; 4. Giclå chênh; 5. Buäöng phao; 6. Giclå nhiãn liãûu; 7. Giclå khäng khê; 8. Bæåïm gioï; 9. Hoüng khuãúch taïn; 10 Bæåïmga 134
  15. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng -Hãû thäúng khäng taíi Hãû thäúng khäng taíi duìng âãø träün häùn håüp khê, khi truûc khuyíu coï táön säú quay nhoí. ÅÍ chãú âäü naìy, trong xilanh âäüng cå coìn laûi mäüt læåüng låïn caïc khê âaî chaïy, täúc âäü chaïy cuía häùn håüp khê giaím âi. Vç váûy, muäún cho âäüng cå laìm viãûc äøn âënh cáön phaíi coï häùn håüp khê giaìu. Hãû thäúng chaûy khäng taíi âån giaín gäöm giclå nhiãn liãûu 6 vaì giclå khäng khê 7 (hinh:9.12). Khi âäüng cå laìm viãûc åí chãú âäü khäng taíi, táön säú quay cuía truûc khuyíu nhoí, bæåïm ga gáön nhæ âoïng hàón laûi, åí phêa dæåïi bæåïm ga taûo nãn giaím aïp. Dæåïi taïc duûng cuía giaím aïp, nhiãn liãûu âi qua giclå 6 vaì träün láùn våïi khäng khê (loüt qua giclå 7) räöi chaíy qua läù 11 dæåïi daûng nhuî tæång. Khi âi qua khe giæîa bæåïm ga vaì thaình buäöng häùn håüp, khäng khê laìm cho nhuî tæång hoaï thaình buûi. Hãû thäúng khäng taíi cuía bäü chãú hoaì khê thæåìng coï hai läù ra, mäüt trong nhæîng läù âoï âàût cao hån meïp bæåïm ga âoïng, coìn läù thæï hai åí phaïi sau bæåïm ga. Khi táön säú quay tháúp, nhuî tæång âi qua caí hai läù dæåïi 11 vaì khäng khê âi qua läù trãn 14. Khi táön säú quay tàng lãn, nhuî tæång âi qua caí hai läù. Âiãöu âoï baío âaím chuyãøn tiãúp mäüt caïch ãm nheû tæì chãú âäü khäng taíi sang chãú âäü taíi nhoí. Âäü måí cuía läù dæåïi coï thãø thay âäøi bàòng vêt âiãöu chènh 1. -Hãû thäúng laìm âáûm (cå cáúu tiãút kiãûm nhiãn liãûu) Hãû thäúng laìm âáûm duìng âãø laìm giaìu thãm häùn håüp khê chaïy åí chãú âäü toaìn taíi (khi bæåïm ga âaî måí hoaìn toaìn). Nhåìì hãû thäúng laìm âáûm, læu læåüng xàng cáúp cho âäüng cå Gnl seî tàng åí chãú âäü cäng suáút cæûc âaûi (khi måí hãút bæåïm ga) vaì Gnl seî giaím khi bæåïm ga âoïng nhoí (chãú âäü êt taíi) âãø chaûy åí chãú âäü tiãút kiãûm nháút. Vç váûy hãû thäúng laìm âáûm coìn âæåüc goüi laì hãû thäúng tiãút kiãûm (hçnh 9.13). Khi bæåïm ga âaî måí quaï 75% - 85% cáön keïo 1 135
  16. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Hçnh 9.13. Hãû thäúng laìm âáûm. näúi liãön våïi thanh keïo 7 haû cáön 5 vaì måí van 2. Âãø âi âáöu phun sæång 8, nhiãn liãûu khäng nhæîng âi qua giclå chênh 3, maì coìn qua van cuía cå cáúu laìm âáûm. 1. Cáön keïo; 2. Van cuía cå cáúu laìm âáûm; 3. Giclå chênh; 4. Buäöng phao; 5. Cáön; 6. Cáön âáøy; 7. Thanh keïo; 8. Âáöu phun sæång; 9. Bæåïm ga Muäún cho taíi hoàûc täúc âäü tàng nhanh phèa måí bæåïm ga âäüt ngäüt, do caín trãn âæåìng naûp giaím, nãn khäng khê ngoaìi tråìi traìn vaìo nhanh laìm tàng ∆ph åí hoüng vaì täúc âäü xàng qua giclå Wâ. Vç quaïn tênh cuía xàng låïn hån cuía khäng khê gáön 1000 láön nãn læu læåüng xàng Gnl tàng cháûm cháûm hån læu læåüng khäng khê Gk. Màût khaïc do khäng khê traìn vaìo nhiãöu laìm tàng aïp suáút vaì giaím nhiãût âäü trong khäng gian hoaì träün khiãún xàng khoï bay håi vaì âäüng thaình maìng trãn thaình äúng naûp, kãút quaí laì laìm cho hoaì khê bë nhaût ráút nhanh trong giai âoaûn âáöu måí âäüt ngäüt bæåïm ga, gáy khoï chaïy tháûm chê coìn gáy boí læía. Muäún caíi thiãûn tçnh traûng trãn cáön phaíi phun tháût nhanh mäüt læåüng xàng bäø sung vaìo säú hoaì khê nhaût kãø trãn, giuïp hoaì khê âæåüc âáûm bçnh thæåìng (hçnh 5.14) viãûc naìy thæûc hiãûn nhåì båm tàng täúc. 136
  17. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng -Båm tàng täúc: Båm tàng täúc duìng âãø laìm giaìu häùn håüp khê mäùi khi bæåïm ga måí âäüt ngäüt. Trong træåìng håüp naìy, tay âoìn 18 näúi liãön våïi thanh keïo 17 qua voìng 24, taïc âäüng lãn cáön âáøy 16 vaì laìm chuyãøn âäüng piston 21 âi xuäúng. Aïp suáút nhiãn liãûu trong khoang cuía båm tàng lãn vaì van tråí vãö 20 âoïng laûi, ngàn khäng cho nhiãn liãûu chaíy vaìo buäöng phao. Mäüt pháön xàng bäø sung phun qua van naûp 23 cuía båm tàng täúc luïc âoï måí vaì giclå âáöu phun sæång 22 cuía båm tàng täúc phun thãm xàng vaìo buäöng häùn håüp, laìm cho häùn håüp khê chaïy giaìu lãn trong thåìi gian ngàõn. Hçnh 9.14.Båm tàng täúc. 1. Giclå chênh; 2. Buäöng phao; 3. Van tråí vãö; 4. Piston tàng täúc; 5. Cáön Luïc khåíi âäüng, täúc âäü âäüng cå ráút tháúp (n ≈ 50 ÷ 100 voìng/phuït), täïc âäü doìng khê qua hoüng vaì ∆ph âãöu ráút tháúp, nãn voìi phun cung cáúp xàng ráút êt. Màût khaïc khi âoï maïy laûnh, xàng khoï bay håi khiãún hoaì khê khi âi vaìo âäüng cå våïi thaình pháön ráút loaîng, khoï chaïy nãn khoï khåíi âäüng. Muäún khåíi âäüng dãù daìng, kãø caí træåìng håüp tråìi laûnh, cáön phaíi cáúp hoaì khê âáûm (α ≈ 0,3 ÷ 0,4) âaím baío thæìa xàng âãø thaình pháön nheû trong xàng këp bay håi taûo nãn hoaì khê dãù bay håi khi khåíi âäüng. 137
  18. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Hãû thäúng khåíi âäüng: Hãû thäúng khåíi âäüng coï daûng mäüt bæåïm gioï 7 (hçnh 9.14) coï nhiãûm vuû laìm giaìu häùn håüp khê trong luïc khåíi âäüng cå vaì hám noïng âäüng cå. Muäún coï häùn håüp khê chaïy giaìu, phaíi âoïng bæåïm gioï laûi âãø tàng mæïc âäü giaím aïp trong buäöng häùn håüp. Âãø ngàn ngæìa hiãûn tæåüng häùn håüp khê chaïy giaìu quaï mæïc, coï bäú trê van 5, van naìy måí ra dæåïi aïp suáút cuía khäng khê, khi mæïc giaím aïp trong buäöng häùn håüp tàng nhiãöu. Âãø âoïng hay måí bæåïm gioï, ngæåìi laïi xe sæí duûng dáy caïp âiãöu khiãøn vaì tay gaût bàõt chàût trãn truûc bæåïm gioï. Khi âoïng bæåïm gioï thç âäöng thåìi bæåïm ga 7 cuîng heï måí. Thäng thæåìng, truûc cuía bæåïm gioï âàût lãûch trãn äúng naûp âãø caïnh cuía bæåïm måí ra khi aïp suáút taïc âäüng khäng bàòng nhau lãn hai caïch bæåïm. Bæåïm gioï chè âæåüc âoïng luïc khåíi âäüng vaì chaûy khäng taíi nhanh, caïc chãú âäü khaïc cuía âäüng cå bæåïm gioï måí hoaìn toaìn. Hçnh 9.15. Hãû thäúng khåíi âäüng. 1. Buäöng phao; 2. Giclå chênh; 3. Giclå khäng khê; 4. Raînh cán bàòng; 5. Van an toaìncuía bæåïm ga; 6.Bæåïmgioï;7.Bæåïmga. 138
  19. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng B.HÃÛ THÄÚNG NHIÃN LIÃÛU ÂÄÜNG CÅ DIESEL. 1. Âàûc âiãøm. Diãùn biãún chu trçnh cäng taïc cuía âäüng cå Diesel chuí yãúu phuû thuäüc vaìo tçnh hçnh hoaût âäüng cuía thiãút bë cung cáúp nhiãn liãûu. Täúc âäü toía nhiãût cuía nhiãn liãûu vaì daûng âæåìng cong cuía aïp suáút mäi cháút cäng taïc trong quaï trçnh chaïy biãún thiãn theo goïc quay truûc khuyíu chuí yãúu phuû thuäüc vaìo nhæîng yãúu täú sau: - Thåìi âiãøm bàõt âáöu phun nhiãn liãûu (goïc phun såïm ϕps). - Biãún thiãn cuía täúc âäü phun (quy luáût cáúp nhiãn liãûu). - Cháút læåüng phun (thãø hiãûn bàòng mæïc phun nhoí vaì âãöu). - Sæû hoìa träün giæîa nhiãn liãûu vaì khäng khê trong buäöng chaïy. Goïc phun såïm cuía caïc loaûi âäüng cå Diesel vaìo khoaíng 10÷300 goïc quay truûc khuyíu træåïc âiãøm chãút trãn. Thåìi gian cung cáúp nhiãn liãûu keïo daìi khoaíng 20÷450 goïc quay truûc khuyíu. Trong khoaíng thåìi gian áúy aïp suáút nhiãn liãûu trong äúng dáùn nhiãn liãûu âãún båm cao aïp tàng tæì 0,15 ÷ 0,2 [MN/m2] âãún vaìi chuûc MN/m2 trong voìi phun. AÏp suáút phun nhoí nháút cáön âaím baío yãu cáöu phun nhoí vaì phun âãöu cuía nhiãn liãûu, noï phuû thuäüc vaìo cáúu taûo cuía voìi phun vaì cæåìng âäü váûn âäüng xoaïy läúc cuía mäi cháút trong buäöng chaïy khi phun nhiãn liãûu. Trãn thæûc tãú thæåìng khäng nhoí hån 10 [MN/m2].AÏp suáút låïn nháút thæåìng khäng væåüt quaï 40 ÷ 50 [MN/m2]vç nãúu låïn hån næîa seî gáy ra nhæîng khoï khàn khäng cáön thiãút vãö màût cäng nghãû chãú taûo, aính hæåíng xáúu tåïi tuäøi thoü cuía båm cao aïp vaì voìi phun màûc duì cháút læåüng phun coï thãú âæåüc caíi thiãûn chuït êt. Tuy nhiãn do coï yãu cáöu cao vãö täúc âäü cáúp nhiãn liãûu, nãn trong mäüt vaìi træåìng håüp caï biãût aïp suáút phun cæûc âaûi coï thãø tåïi 150 ÷ 200 [MN/m2]. Nhiãûm vuû. - Chæïa nhiãn liãûu dæû træî, âaím baío cho âäüng cå hoaût âäüng liãn tuûc trong mäüt khoaíng thåìi gian quy âënh. - Loüc saûch næåïc vaì caïc taûp cháút cå hoüc nhiãn liãûu. - Cung cáúp læåüng nhiãn liãûu cáön thiãút cho mäùi chu trçnh æïng våïi chãú âäü laìm viãûc quy âënh cuía âäüng cå. - Cung cáúp nhiãn liãûu âäöng âãöu vaìo caïc xy lanh theo trçnh tæû laìm viãûc quy âënh cuía âäüng cå. 139
  20. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng - Cung cáúp nhiãn liãûu vaìo xy lanh âäüng cå âuïng luïc theo mäüt quy luáût âaî âënh. - Phun tåi vaì phán bäú âãöu håi nhiãn liãûu trong thãø têch mäi cháút trong buäöng chaïy. Yãu cáöu. - Bãön vaì coï âäü tin cáûy cao. - Dãù chãú taûo, giaï thaình chãú taûo reí. - Dãù daìng vaì thuáûn tiãûn trong viãûc thaïo làõp, baío dæåîng. SÅ ÂÄÖ BÄÚ TRÊ CHUNG CUÍA HÃÛ THÄÚNG NHIÃN LIÃÛU ÂÄÜNG CÅ DIESEL. 132 4 5 6 7 8 91011 Hçnh 9.16 - Så âäö hãû thäúng nhiãn liãûu âäüng cå diesel. 1-Âæåìng dáùn nhiãn liãûu häöi; 2-Båm cao aïp; 3-Âæåìng äúng cao aïp; 4-Voìi phun; 5-Xy lanh âäüng cå; 6-Miãûng huït nhiãn liãûu; 7-Thuìng chæïa nhiãn liãûu; 8-Âæåìng äúng tháúp aïp; 9- Báöu loüc tinh; 10-Båm chuyãøn nhiãn liãûu; 11-Báöu loüc thä. 140
  21. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Nguyãn lyï hoaût âäüng. Båm chuyãøn nhiãn liãûu 10 huït nhiãn liãûu tæì bçnh chæïa 7 qua loüc thä 11 vaìo båm chuyãøn nhiãn liãûu räöi âæåüc båm qua báöu loüc tinh 9, tåïi båm cao aïp 2. Caïc báöu loüc thä vaì loüc tinh loüc saûch næåïc, buûi báøn trong nhiãn liãûu. Båm cao aïp âáøy nhiãn liãûu âi tiãúp vaìo âæåìng äúng cao aïp 3, tåïi voìi phun 4 âãø phun nhiãn liãûu vaìo buäöng chaïy âäüng cå. Nhiãn liãûu dæ thæìa trong voìi phun âi qua âæåìng 1 tråí vãö cæía huït cuía båm chuyãøn nhiãn liãûu, mäüt pháön nhiãn liãûu thæìa trong voìi phun tråí vãö thuìng chæïa nhiãn liãûu. 2. KÃÚT CÁÚU CAÏC CUÛM CHI TIÃÚT CHÊNH TRONG HÃÛ THÄÚNG 2.1. BÅM CAO AÏP. Båm cao aïp âaím nháûn caïc nhiãûm vuû sau: - Nhiãn liãûu tåïi voìi phun phaíi coï aïp suáút cao, taûo chãnh aïp låïn træåïc vaì sau voìi phun. - Cung cáúp læåüng nhiãn liãûu cáön thiãút cho mäùi chu trçnh æïng våïi chãú âäü laìm viãûc quy âënh cuía âäüng cå. - Cung cáúp nhiãn liãûu âäöng âãöu vaìo caïc xy lanh theo trçnh tæû laìm viãûc quy âënh cuía âäüng cå. - Cung cáúp nhiãn liãûu vaìo xy lanh âäüng cå âuïng luïc theo mäüt quy luáût âaî âënh. Båm cao aïp hoaût âäüng trong âiãöu kiãûn aïp læûc cao vaì luän thay âäøi âäüt ngäüt, nhæng yãu cáöu viãûc thay âäøi læåüng nhiãn liãûu cung cáúp cho chu trçnh laìm viãûc cuía âäüng cå phaíi dãù daìng vaì nhanh choïng, âaím baío âäü chênh xaïc khi laìm viãûc. Vç váûy maì noï ráút dãù bë hæ hoíng, khi coï hæ hoíng xaíy ra seî aính hæåíng ráút låïn tåïi âäüng cå vaì toaìn bäü hãû thäúng. 2.1.1.PHÁN LOAÛI. Hiãûn nay åí næåïc ta cuîng nhæ trãn thãú giåïi âang sæí duûng ráút nhiãöu loaûi båm cao aïp khaïc nhau vãö kiãøu loaûi, kêch cåî, hçnh daïng vaì phæång phaïp âiãöu chènh, phán phäúi nhiãn liãûu. Coï nhiãöu phæång phaïp phán loaûi båm cao aïp khaïc nhau dæûa vaìo âàûc âiãøm kãút cáúu, nguyãn lyï laìm viãûc, vv Theo phæång phaïp âiãöu chènh læåüng nhiãn liãûu cung cáúp cho chu trçnh coï thãø chia båm cao aïp thaình hai nhoïm chênh laì båm cao aïp khäng thay âäøi haình trçnh piston vaì båm cao aïp thay âäøi haình trçnh piston. 141
  22. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Theo phæång phaïp phán phäúi nhiãn liãûu cho caïc xylanh âäüng cå chia båm cao aïp ra laìm hai loaûi chênh laì båm cao aïp thàóng haìng (båm cuûm, båm liãön) vaì båm cao aïp phán phäúi. Trong nhoïm båm cao aïp khäng thay âäøi haình trçnh Piston, coï thãø âiãöu chènh læåüng nhiãn liãûu cung cáúp cho chu trçnh bàòng mäüt trong caïc phæång phaïp sau: - Thay âäøi læåüng nhiãn liãûu xaí vãö khäng gian aïp suáút tháúp trãn mäüt pháön haình trçnh cuía piston thäng qua van xaí, trong âoï viãûc âoïng måí van xaí laì do mäüt cå cáúu cå hoüc dáùn âäüng. - Thay âäøi læåüng nhiãn liãûu xaí vãö khäng gian aïp suáút tháúp trãn mäüt pháön haình trçnh cuía piston trong âoï baín thán piston båm cao aïp âaím nháûn chæïc nàng cuía van âiãöu chènh quaï trçnh xaí. - Thay âäøi læåüng nhiãn liãûu xaí vãö khäng gian aïp suáút tháúp trãn toaìn bäü hanhì trçnh cuía piston thäng qua mäüt läù tiãút læu, tiãút diãûn læu thäng naìy âæåüc âiãöu chènh bàòng mäüt cå cáúu cå hoüc. - Thay âäøi mæïc âäü tiãút læu åí läù huït nhiãn liãûu. Trong nhoïm båm cao aïp thay âäøi haình trçnh Piston, haình trçnh cuía piston coï thãø thay âäøi bàòng mäüt trong nhæîng caïch sau: - Dëch chuyãøn cam coï präfin thay âäøi theo chiãöu truûc. - Thay âäøi khe håí giæîa piston båm cao aïp vaì con âäüi. Thay âäøi tyí säú truyãön cuía cå cáúu truyãön âäüng tæì truûc cam tåïi con âäüi cao aïp. Hiãûn nay háöu hãút âäüng cå Diesel âãöu sæí duûng caïc loaûi båm cao aïp khäng thay âäøi haình trçnh piston, chuí yãúu laì loaûi âiãöu chènh læåüng nhiãn liãûu cáúp cho chu trçnh bàòng van piston vaì loaûi båm coï van xaí. Båm cao aïp thàóng haìng: Båm cao aïp thàóng haìng gäöm mäüt hay nhiãöu nhaïnh båm, mäùi nhaïnh båm âaím nháûn viãûc cung cáúp nhiãn liãûu cho mäüt xylanh. Do mäùi nhaïnh båm cung cáúp nhiãn liãûu cho mäüt xy lanh nãn trãn âäüng cå coï nhiãöu xy lanh thç seî coï nhiãöu båm tæång æïng våïi säú xy lanh cuía âäüng cå . Båm cao aïp thàóng haìng coï nhæåüc âiãøm laì kêch thæåïc, khäúi læåüng båm låïn, säú læåüng caïc chi tiãút, kãø caí caïc chi tiãút chênh xaïc nhiãöu. Viãûc baío dæåîng sæía chæîa phæïc taûp. Do mäùi båm cung cáúp cho mäüt xylanh nãn mæïc âäü âäöng âãöu giæîa caïc xylanh keïm. Mäùi nhaïnh cuía båm cao aïp thàóng haìng coï nhæîng chi tiãút cå baín sau: piston laì mäüt thanh hçnh truû, xylanh, truûc cam, con âäüi, loì xo vaì van cao aïp. 142
  23. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng 7 6 j d e g 8 9 10 5 11 12 4 3 13 b 2 14 a 15 16 17 18 19 20 1 Hçnh 9.17- Kãút cáúu mäüt nhaïnh båm cao aïp thàóng haìng. 1-Truûc cam; 2-Caûnh càõt; 3-Nàõp båm cao aïp; 4-Raînh doüc trong nàõp båm; 5-Cæía xaí; 6- Loì xo van cao aïp; 7-ÄÚc näúi; 8-Van cao aïp; 9-Âãú van cao aïp; 10-Cæía huït; 11-Raînh doüc trong nàõp båm; 12-Chäút âënh vë; 13-Piston båm cao aïp; 14-Baûc; 15-Loì xo; 16-Âéa loì xo; 17-Bu läng âiãöu chènh; 18-Âai äúc haîm; 19-Con âäüi; 20-Con làn. Nguyãn lyï laìm viãûc: Khi truûc cam quay, piston thæûc hiãûn chuyãøn âäüng qua laûi tënh tiãún (dëch chuyãøn lãn xuäúng). Nhåì truûc cam 1 noï âæåüc náng lãn, vaì haû xuäúng nhåì loì xo 15. 143
  24. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Trong båm coï hai cæía: Cæía naûp 10 vaì cæía vaì cæía xaí 5. Nhiãn liãûu qua cæía 10 vaìo xylanh båm vaì âæåüc phun vaìo xylanh âäüng cå. Nhiãn liãûu thæìa âæåüc xaí qua cæía xaí khi kãút thuïc phun. Trong pháön trãn cuía piston coï raînh voìng ngang a. Raînh naìy näúi våïi raînh b âi doüc piston lãn phêa trãn gàûp raînh khoang ngang trong piston. ÅÍ pháön trãn raînh naìy heûp, coìn åí phêa dæåïi thç phçnh ra. Piston âæåüc làõp vaìo båm sao cho khi cáön coï thãø xoay piston âi mäüt goïc naìo âoï quanh truûc. Khi båm laìm viãûc, xylanh 14 cäú âënh. Van cao aïp tæûa vaìo màût âáöu xylanh. Van cao aïp âæåüc loì xo 6 eïp chàût vaìo âãú van. Van cao aïp laì mäüt chi tiãút hçnh truû coï hçnh daûng phæïc taûp. Pháön hçnh truû dæåïi coï mäüt säú raînh doüc g caïch âãöu mäüt säú khoaíng nhæ nhau. Trãn âoï mäüt êt, coï âai hçnh truû âæåüc goüi laì âai thoaït taíi. Trãn noï, coï mäüt pháön cän e goüi laì pháön cän khoïa. Pháön cän naìy ngàn caïch thãø têch trãn piston våïi thãø têch G trãn van. Khoang trãn van âæåüc näúi våïi voìi phun, bàòng äúng dáùn cao aïp, nhåì âoï nhiãn liãûu âæåüc cung cáúp vaìo xylanh. Nhiãn liãûu cung cáúp vaìo xylanh nhæ sau: Khi piston chuyãøn âäüng xuäúng dæåïi raînh 11, nhiãn liãûu qua cæía huït 10 vaìo naûp âáöy trãn khoang piston. Khi piston chuyãøn âäüng lãn trãn, noï âoïng cæía 10, nhiãn liãûu trong khoang trãn piston bë neïn laûi âãún mäüt aïp suáút naìo âoï seî thàõng læûc loì xo 6, náng van cao aïp. Piston tiãúp tuûc chuyãøn âäüng neïn nhiãn liãûu. Khi âaût tåïi aïp suáút phun thç nhiãn liãûu phun vaìo xylanh. Quaï trçnh phun caìng láu, nhiãn liãûu âæåüc cung cáúp caìng låïn trong mäüt haình trçnh cuía piston. Piston tiãúp tuûc chuyãøn âäüng lãn trãn âãún thåìi âiãøm maì luïc âoï caûnh càõt 2 trãn piston gàûp cæía 5, seî taûo thaình läù thäng, do âoï nhiãn liãûu neïn thoïat ra raînh 4 våïi täúc âäü låïn .Do sæïc caín thuíy læûc cuía läù nhoí, nãn nhiãn liãûu chaíy ra låïn hån nhiãn liãûu do piston âáøy vaìo vaì aïp suáút trãn piston giaím xuäúng ráút nhanh. Dæåïi taïc duûng cuía loì xo 6 vaì aïp suáút nhiãn liãûu åí phêa trãn van cao aïp cao hån åí dæåïi van nãn van âoïng laûi . Vaìo thåìi âiãøm khi caûnh dæåïi cuía âai thoaït taíi væìa loüt vaìo âãú van khoang trãn piston taïch khoíi khoang trãn van vaì nhiãn liãûu khäng thãø chaíy tæì khoang naìy sang khoang. Âai thoïat taíi âoïng vaìo âãú van laìm tàng thãø têch khoang trãn van. Khi tàng thãø têch khoang trãn van do âai thoaït taíi haû xuäúng, seî laìm giaím âäüt ngäüt aïp suáút trong thãø têch naìy. Sæû giaím âäüt ngäüt aïp suáút trong hãû thäúng cung cáúp nhiãn liãûu seî càõt nhanh vaì âäüt ngäüt nhiãn liãûu cung cáúp qua voìi phun. Nhåì váûûy noï traïnh hiãûn tæåüng phun làûp laûi vaì nhiãn liãûu chaíy tæì läù phun trong giai âoaûn kãú tiãúp giæîa caïc láön phun. Sau khi kãút thuïc phun, pháön cän khoïa cuía van cao aïp seî ngàn khoang trãn van våïi khoang dæåïi van. Nhåì âoï aïp suáút trãn van vaìo giai âoaûn giæîa caïc láön phun, tråí nãn nhoí vaì háöu hãút giäúng 144
  25. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng nhau, nhæ váûy âaím baío nhæîng láön phun nhæ nhau caí vãö læåüng nhiãn liãûu, caí vãö thåìi âiãøm bàõt âáöu cung cáúp åí moüi chãú âäü laìm viãûc. Thay âäøi læåüng nhiãn liãûu cung cáúp giæîa caïc nhaïnh båm bàòng caïch xoay piston xung quuanh truûc. Piston quay âi mäüt goïc theo chiãöu kim âäöng häö, nãúu nhçn tæì phêa dæåïi, goïc naìy caìng låïn, thç thåìi âiãøm caûnh càõt 2 gàûp cæía 5 caìng muäün thåìi gian cung cáúp caìng láu, nhiãn liãûu cung cáúp caìng nhiãöu. Khi piston quay ngæåüc chiãöu kim âäöng häö, thåìi gian cung cáúp giaím âi vç caûnh càõt gàûp cæía xaí såïm hån vaì nhiãn liãûu thoaït qua cæía 5 såïm hån. Do âoï læåüng nhiãn liãûu phun seî êt âi. Nãúu quay piston ngæåüc chiãöu kim âäöng häö âãø cho raînh doüc b cuía piston âäúi diãûn våïi cæía xaí 5 trong suäút thåìi gian chuyãøn âäüng thç khi piston åí chuyãøn âäüng lãn trãn seî khäng coï nhiãn liãûu cung cáúp vaì toaìn bäü nhiãn liãûu chaíy ra ngoaìi. Nhiãn liãûu bàõt âáöu âæåüc neïn laûi khi piston âoïng cæía 10 vaì kãút thuïc vaìo thåìi âiãøm caûnh càõt bàõt âáöu måí cæía 5. Nãúu xoay buläng 17 ra khoíi thán con âäüi 19 caìng nhiãöu thç caûnh trãn cuía piston caìng såïm âoïng hoaìn toaìn cæía 10. Khi vàûn buläng 17 vaìo, chiãöu daìi chung cuía con âäüi giaím vaì cæía 10 âoïng hoaìn toaìn caìng muäün. Nhæ váûy thay âäøi thåìi âiãøm bàõt âáöu cung cáúp nhiãn liãûu cuía båm bàòng caïch thay âäøi chiãöu daìi cuía con âäüi. Båm cao aïp YTH (Liãn xä cuî) Båm cao aïp YTH coï caïc kiãøu YTH-5 duìng trãn âäüng cå bäún xy lanh vaì YTH-10 trãn âäüng cå saïu xy lanh. Båm coï präfin truûc cam daûng tiãúp tuyãún, van cao aïp loaûi náúm coï âæåìng kênh 6mm. Thán båm âæåüc âuïc bàòng håüp kim nhäm. Trong pháön trãn coï hai raînh doüc âãø dáùn nhiãn liãûu tæì båm chuyãøn nhiãn liãûu âãún vaì dáùn nhiãn liãûu thæìa ra, vaì coï mäüt raînh ngang qua âoï coï thãø xaí khäng khê tæì âæåìng cung cáúp. Trãn âæåìng ra tæì raînh càõt âàût mäüt van cán bàòng giæî cho aïp suáút cung cáúp laì 0.7 kg/cm2. Phêa trãn thán âàût mäüt nàõp âãø thaïo làõp vaì âiãöu chènh con âäüi cuía caïc nhaïnh båm. Båm chuyãøn nhiãn liãûu nháûn truyãön âäüng tæì cam lãûch tám cuía truûc cam båm. Thay âäøi læåüng cung cáúp nhiãn liãûu bàòng caïch xoay piston nhåì mäüt vaình ràng. Con âäüi con làn coï baûc båi, chuïng âæåüc haîm cho khoíi xoay doüc truûc nhåì vêt vàûn vaìo thán båm. Âäü âäöng âãöu cung cáúp nhiãn liãûu âæåüc âiãöu chènh bàòng vêt xoay piston. Bäü âiãöu täúc âæåüc chãú taûo theo så âäö màõc näúi tiãúp bäü pháûn hiãûu chènh, coï bäü pháûn laìm giaìu nhiãn liãûu tæû âäüng. Chuyãøn âäüng quay trãn moay å quaí vàng âæåüc truyãön qua mäüt loì xo xoàõn. Båm YTH âæåüc sæí duûng räüng raîi trãn nhiãöu loai âäüng cå khaïc nhau. 145
  26. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Båm cao aïp YTH -5: Hçnh 9.18 - Båm cao aïp YTH -5. 1-Båm chuyãøn nhiãn liãûu; 2-Nàõp; 3-Khoang xaí; 4-Van cán bàòng; 5-Loì xo van cao aïp; 6-Nàõp chuûp; 7-Âãûm; 8-Âãú van cao aïp; 9-Xylanh; 10-Khoang naûp; 11-Vêt haîm; 12-Âãûm; 13-ÄÚng xoay; 14-Loì xo båm; 15-Vêt âiãöu chènh thåìi âiãøm phun; 16-Vêt chäúng xoay con âäüi; 17-Con âäüi con làn; 18-Âæåìng cáúp dáöu bäi trån; 19-Truûc cam båm cao aïp; 20-Thanh ràng; 21-Vêt haîm; 22-Vaình ràng; 23-Piston. Båm coï mäüt säú chi tiãút âæåüc chãú taûo bàòng håüp kim nhäm âãø giaím troüng læåüng cuía båm. Khoaíng caïch giæîa caïc truûc tám piston laì 32mm. Nàõp båm âæåüc âuïc liãön våïi thán coï gàõn mäüt táúm gang âãø bàõt vaìo âäüng cå. Phêa sau coï mäüt màût bêch âãø bàõt bäü âiãöu täúc. 146
  27. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Trãn piston 23 coï hai raînh xoàõn, nhåì âoï cán bàòng âæåüc aïp suáút cuía nhiãn liãûu taïc duûng âãún piston taûo ra trong quaï trçnh phun. Viãûc triãût tiãu taïc duûng mäüt phêa cuía læûc vaìo thåìi âiãøm phun seî giaím âæåüc hao moìn càûp piston vaì keïo daìi thåìi gian laìm viãûc cuía chuïng. Xylanh âæåüc haîm bàòng vêt haîm 11 cho khoíi xoay, âáöu vêt loüt vaìo raînh cuía xylanh. Nàõp quan saït ngàn ngæìa vêt khoíi råi ra. Van cao aïp 8 vaì âãú van laì mäüt càûp chi tiãút chênh xaïc. Khe håí giæîa âai thoaït taíi vaì âãú van laì 2÷16 micräng. ÄÚc näúi 6 duìng âãø gàõn van cao aïp vaìo thán båm. Dæåïi äúc näúi ngæåìi ta âàût âãûm laìm kên 7 bàòng kaprän. Thay âäøi læåüng nhiãn liãûu cung cáúp cho chu trçnh bàòng caïch xoay piston nhåì vaìo thanh ràng 20 vaì vaình ràng 22. Âãûm 12 våïi vaình ràng 22 âæåüc läöng vaìo xy lanh 9 cuía piston. Con âäüi 17 âæåüc haîm bàòng vêt 16. Âáöu vêt naìy loüt vaìo raînh trong thán con âäüi. Truûc cam 19 coï profin âäúi xæïng daûng tiãúp tuyãún âaím baío cho haình trinh piston laì 8mm. Thán båm cao aïp thäng våïi khê quyãøn qua nàõp 2 trong âoï coï âàût loîi loüc âãø loüc khê. Âiãöu chènh læåüng cung cáúp nhiãn liãûu cuía mäùi nhaïnh båm bàòng caïch xoay âãûm 12 tæång æïng våïi vaình ràng. Træåïc khi xoay phaíi nåïi vêt 21. Nguyãn lyï laìm viãûc: Trong haình trçnh âi xuäúng cuía piston nhåì læûc càng cuía loì xo 14. Khi piston âi xuäúng cæía naûp vaì cæía xaí. Nhiãn liãûu seî qua khoang naûp vaìo khoang trãn Piston. Khi piston âi lãn nhiãn liãûu seî âi ngæåüc tråí ra theo âæåìng naûp vaì âæåìng xaí. Khi âènh piston âoïng kên hai läù naìy thç quaï trçnh neïn nhiãn liãûu bàõt âáöu. Nhiãn liãûu bë neïn cho âãún khi aïp suáút cuía nhiãn liãûu thàõng læûc loì xo 5 laìm måí van cao aïp nhiãn liãûu âãún voìi phun thæûc hiãûn quaï trçnh phun nhiãn liãûu. Båm cao aïp cuía haîng CAV (Anh). Haîng CAV saín xuáút 3 loaûi båm cao aïp thàóng haìng laì AA, N, Z. Tæì nàm 1960 haîng naìy saín xuáút kiãøu båm cao aïp NN. Âàûc âiãøm cuía båm naìy laì âiãöu chènh chiãöu cao con âäüi bàòng caïc voìng âãûm, trong thán båm âàût thãm caïc læåïi loüc bàòng phåït, làõp truûc cam trong caïc äø làn cän. 147
  28. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Hçnh 9.19 - Nhaïnh båm cao aïp cuía haîng CAV. 1-Tay thæåïc; 2-Thán båm; 3-Van cao aïp; 4-Baûc; 5-Piston. Âàûc âiãøm cuía båm cao aïp loaûi N : Båm cao aïp loaûi naìy coï mäüt truûc cam, bãn trong coï mäüt nhaïnh båm cho mäùi xy lanh âäüng cå. Mäüt båm coï thãø coï 2, 3, 4, 5, hoàûc 6 nhaïnh vaì âæåìng kênh cuía piston coï nhiãöu cåî khaïc nhau, haình trçnh cuía piston âãöu laì 9 mm. Täúc âäü quay (âäúi våïi båm coï profin daûng cam âãø phun nhiãn liãûu træûc tiãúp, âäüng cå 4 kyì) thç âæåüc giåïi haûn âãún 1300 v/ph tæïc laì 2600 v/ph cuía âäüng cå. Ngoaìi nhæîng âàûc âiãøm chung nhæ nhæîng loaûi båm khaïc, loaûi båm naìy coìn coï mäüt säú âàûc âiãøm sau: - Viãûc âiãöu chènh sæû âäöng bäü cung cáúp nhiãn liãûu cuía mäùi nhaïnh båm âæåüc baío âaím bàòng caïc voìng âãûm âàût giæîa con âäüi vaì cheïn chàûn cuía loì xo häöi vë piston. - Trong mäùi nhaïnh båm coï mäüt bäü pháûn loüc bãn trong baío vãû caïc chi tiãút chênh xaïc khoíi caïc buûi báøn. Bäü pháûn loüc âæûåc chãú taûo båíi nhæîng khäúi phåït âæåüc giæî trong mäüt buäöng. ÄØ âàût van cao aïp coï mäüt âãûm bàòng âäöng âaím baío âäü kên åí aïp suáút cao. Âäü kên khêt cuía äúc näúi äúng cao aïp trãn thán båm (aïp suáút tháúp) âæåüc baío âaím bàòng hai voìng âãûm âàût åí giæîa gåì äúc näúi våïi thán båm. - Cå cáúu âiãöu chènh læåüng nhiãn liãûu cung cáúp bàòng vêt coï bæåïc ren nhoí cho mäùi nhaïnh båm vaì taïc duûng âãún chiãöu cao cuía voìng ràng 7 vaì xy lanh 6. Âáöu hçnh truû 2 cuía vêt 4 loüt vaìo trong pháön giæîa cuía voìng ràng 7 vaì xy lanh 6. Vë trê cuía vêt 4 xaïc âënh vë trê 148
  29. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng cuía xy lanh 6 (theo chiãöu cao). Do coï âæåìng xiãn cuía caïc ràng åí voìng ràng 7 vaì tay thæåïc 8 cho nãn khi xy lanh 6 chuyãøn dëch lãn trãn hoàûc xuäúng dæåïi seî laìm cho piston 5 quay âi mäüt êt vaì do âoï laìm thay âäøi thåìi âiãøm kãút thuïc phun. Trãn mäùi piston coï mäüt vêt ren nhoí cho pheïp âiãöu chènh mäüt caïch nhanh choïng vaì chênh xaïc. Hçnh 9.20 - Cå cáúu âiãöu chènh læåüng nhiãn liãûu cung cáúp 1-Raînh âënh vë trãn baûc piston; 2-Âáöu hçnh truû cuía vêt âiãöu chènh; 3-Giaï giæî vêt; 4-Vêt âiãöu chènh bæåïc ren nhoí; 5-Piston; 6-Xy lanh; 7-Voìng ràng; 8-Tay thæåïc ràng; 9-Raînh xiãn cuía piston; 10-Baûc piston. -Båm cao aïp CMS cuía haîng SIGMA (Anh). Thán båm laìm thaình mäüt khäúi bàòng håüp kim nhäm, baûc piston cuìng våïi van cao aïp làõp trong mäüt cheïn âàût trong caïc läù cuía thán båm, âiãöu chènh læåüng cung cáúp nhiãn liãûu âäöng âãöu bàòng caïch xoay xy lanh vaì bêch âäúi våïi thán båm vaì âiãöu chènh goïc phun såïm bàòng caïc âãûm âàût dæåïi caïc bêch cuía xy lanh. Trong båm sæí duûng caïc con âäüi phàóng vaì trong mäüt säú kiãøu âàûc biãût coìn sæí duûng con âäüi daûng con làn. Coï thãø sæí duûng van cao aïp kiãøu taïc duûng keïp vaì kiãøu hçnh náúm våïi âai thoaït taíi. Trong bäü âiãöu täúc khäng coï caïc khåïp näúi vaì quaí vàng coï daûng viãn bi troìn. Bäü âiãöu täúc coï bäü pháûn laìm giaìu khi khåíi 149
  30. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng âäüng vaì bäü pháûn âiãöu chènh tàng nhiãn liãûu åí chãú âäü mä men cæûc âaûi. Trong caïc båm cao aïp CMS âàût càûp piston - xy lanh coï âæåìng kênh tæì 6 ÷ 10 mm. Hçnh 9.21- Båm cao aïp cuía haîng Sigma. 1-Baûc; 2-Baûc eïp; 3-Thanh ràng; 4-Táúm haîm; 5-Thanh âiãöu khiãøn; 6-Næía khåïp træåüt; 7-Chaûc chæî tháûp; 8-Viãn bi cuía quaí vàng; 9-Chäút haûn chãú täúc âäü cæûc âaûi; 10-Chäút häù tråü khäng taíi; 11-Vêt âiãöu chènh; 12-Loì xo cuía bäü âiãöu täúc; 13-Thanh näúi. Båm cao aïp phán phäúi: Båm cao aïp phán phäúi laì loüai båm cao aïp chè duìng mäüt càûp piston - xylanh, âäöììng thåìi duìng caïch phán phäúi vaì âënh læåüng thêch håüp âãø âæa nhiãn liãûu cao aïp âãún caïc xylanh cuía âäüng cå nhiãöu xylanh . Æu âiãøm cuía loüai båm naìy laì kãút cáúu “âån giaín”, êt caïc càûp chi tiãút âoìi hoíi âäü chênh xaïc cao, kêch thæåïc nhoí, goün, nheû vaì laìm viãûc tin cáûy, êt äön hån båm cao aïp thàóng haìng. Viãûc phán phäúi nhiãn liãûu cho caïc xylanh âäöng âãöu hån vaì viãûc baío dæåîng, sæía chæîa cuîng dãù daìng. 150
  31. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng -Båm cao aïp phán phäúi hoü Hд cuía Liãn Xä (cuî). Båm phán phäúi HД coï nhæîng âàûc âiãøm khaïc so våïi båm thàóng haìng. Piston cuía båm phán phäúi thæûc hiãûn chuyãøn âäüng tënh tiãún vaì quay: Caïch chuyãøn âäüng nhæ váûy khäng chè âáøy nhiãn liãûu maì coìn laìm nhiãûm vuû phán phäúi nhiãn liãûu vaìo caïc voìi phun. Thay âäøi læåüng cung cáúp nhiãn liãûu bàòng caïch xã dëch bäü pháûn âënh læåüng doüc truûc piston. Cuûm van cao aïp cuía båm gäöm coï van cao aïp vaì âãú van. Båm HД âæåüc æïng duûng trãn caïc âäüng cå hai, bäún vaì saïu xylanh, cuîng coï thãø âàût trãn âäüng cå taïm xylanh. Båm HД coï hai kiãøu chênh laì HД -21 vaì HД-22. Båm HД æïng duûng quaï trçnh thoaït nhiãn liãûu thæìa vaoì cuäúi kyì phun, (båm coï thåìi âiãøm bàõt âáöu cáúp khäng âäøi, vaì thåìi âiãøm kãút thuïc thay âäøi). Båm bäú trê chung mäüt cuûm våïi bäü âiãöu täúc moüi chãú âäü, taïc duûng træûc tiãúp. Båm chuyãøn nhiãn liãûu kiãøu piston vaì båm tay âæåüc gàõn vaìo thán båm. Båm HД 21/4 laì kiãøu cå såí cuía båm HД. Båm naìy coï säú xylanh tæì mäüt âãún mæåìi hai. Täúc âäü quay cuía truûc khuyíu âäüng cå âãún 4000 voìng/phuït vaì læåüng cung cáúp trong mäüt chu trçnh âãún 150 ÷ 250mm3/chu kyì. 151
  32. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Hçnh 9.22- Nhaïnh båm cao aïp âäüng cå HД. 1-Âéa âãûm loì xo; 2-Baûc ràng; 3-Âéa trãn; 4-Piston; 5-chäút làõp; 6-Âai äúc siãút; 7-Âãú van; 8-Âãûm; 9-Loì xo;10-Van cao aïp; 11-Chäút tæûa van; 12-Loì xo; 13-ÄÚc näúi äúng cao aïp; 14-Âãûm; 15-Âáöu båm; 16-Bäü pháûn âënh læåüng; 17-Âãûm; 18-Loì xo con âäüi. Trong thán båm âàût nhaïnh båm, nhaïnh båm thæûc hiãûn viãûc âënh læåüng, neïn vaì phán phäúi nhiãn liãûu âãún caïc voìi phun. Nhaïnh båm gäöm coï piston 4, âáöu båm 15, bäü pháûn âënh læåüng 16 (khåïp âiãöu chènh) âai äúc siãút 6 näúi âáöu båm våïi xy lanh trong âáöu båm âàût van cao aïp vaì âãú van. Trong xylanh âæåüc khoan 2 läù huït A vaì 4 läù phán phäúi. Trong piston coï khoan 2 läù doüc truûc (raînh trung tám) läù phán phäúi vaì 2 läù càõt. 152
  33. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Nhiãn liãûu tæì båm chuyãøn qua báöu loüc tinh, äúc näúi dáùn nhiãn liãûu vaìo läù A âãø vaìo khoang trãn piston khi piston âi xuäúng. Läù phán phäúi Г vaìo thåìi âiãøm naìy khäng thäng våïi caïc läù phán phäúi Б, coìn caïc läù càõt bë bäü pháûn âënh læåüng 16 âoïng laûi. Sau khi âi qua âiãøm chãút dæåïi, piston laûi âi lãn, neïn nhiãn liãûu. Chuyãøn âäüng qua laûi tënh tiãún cuía piston âæåüc thæûc hiãûn bàòng truûc cam vaì loì xo 18 cuía con âäüi. Con âäüi âæåüc giæî cho khoíi quay nhåì mäüt vêt haîm. Truûc cam thäng qua con âäüi giuïp piston thæûc hiãûn chuyãøn âäüng tënh tiãún trong xylanh. Chuyãøn âäüng quay cuía piston xung quanh truûc cuía noï âæåüc thæûc hiãûn nhåì baûc ràng 2 (nháûn truyãön âäüng tæì âiãöu täúc qua mäüt baïnh ràng trung gian). Trong haình trçnh âáøy piston cung cáúp nhiãn liãûu láön læåüt âãún caïc voìi phun qua raînh trung tám, läù phán phäúi Г vaì läù tæång æïng. Thåìi âiãøm bàõt âáöu cung cáúp nhiãn liãûu xaíy ra vaìo luïc piston kheïp kên läù huït A trong xylanh. Sæû cung cáúp âæåüc kãút thuïc vaìo thåìi âiãøm läù càõt Г ra khoíi bäü pháûn âënh læåüng 16. Âiãöu chènh læåüng cung cáúp nhiãn liãûu bàòng caïch thay âäøi vë trê bäü pháûn âënh læåüng. - Båm phán phäúi cuía haîng American Bosch (Myî). Caïc båm naìy truyãön âäüng cho piston tæì truûc cam coï pprofin cong bãn ngoaìi. Chuyãøn âäüng quay cho piston âæåüc thæûc hiãûn qua mäüt bäü pháûn truyãön læûc baïnh ràng. Âàûc âiãøm chênh cuía loaûi båm naìy laì: Piston âæåüc âàût trong mäüt âáöu bàòng theïp nguyãn khäúi, åí âáy coï vàûn caïc âai äúc näúi våïi caïc äúng cao aïp. ÆÏng duûng bäü âiãöu täúc ly tám cå hoüc caïc quaí vàng âæåüc âàût trãn truûc cam hoàûc âæåüc âàût trãn mäüt truûc âàûc biãût bäú trê song song våïi truûc cam bãn vaì coï säú voìng quay låïn hån truûc cam båm. Thæûc hiãûn âënh læåüng cung cáúp nhiãn liãûu bàòng caûnh càõt åí cuäúi kyì cung cáúp nhåì baûc xã dëch doüc piston, thæûc hiãûn thoaït taíi táút caí caïc âæåìng âáøy bàòng mäüt cuûm van cao aïp. Hçnh 9.23- Så âäö hoaût âäüng cuía båm cao aïp mäüt piston cuía haîng American Bosch. a-Huït nhiãn liãûu vaìo khoang trãn piston; b-Âoïng läù huït; c-Âáøy nhiãn liãûu; d-Càõt nhiãn liãûu; 1-Van cao aïp; 2-Âáöu båm; 3-Raînh huït; 4-Raînh dáùn nhiãn liãûu; 5-Raînh thoaït; 6- Piston; 7-ÄÚc näúi nhaïnh båm dáùn lãn voìi phun. 153
  34. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Nguyãn tàõc hoaût âäüng: Khi piston âi xuäúng, raînh huït 3 âæåüc måí, nhiãn liãûu theo raînh huït 3 vaìo khoang trãn piston, piston 6 dëch chuyãøn lãn âáöu tiãn caûnh piston âoïng raînh huït 3 khi piston tiãúp tuûc âi lãn, nhiãn liãûu åí khoang trãn piston bë neïn, aïp suáút tàng lãn thàõng læûc loì xo laìm måí van cao aïp 1 nhiãn liãûu âi qua theo raînh âi ngæåüc tråí laûi qua raînh voìng trãn thán 6 räöi tåïi raînh dáùn qua äúng cao aïp âãø vaìo voìi phun. Piston âi lãn næîa, cho tåïi khi caûnh dæåïi piston måí raînh thoïat 5 laìm cho nhiãn liãûu åí khoang trãn qua raînh bãn trong piston âi ra raînh thoaït 6 laìm cho aïp suáút åí âáy giaím âäüt ngäüt, van cao aïp âoïng laûi vaì quaï trçnh phun kãút thuïc. - Båm phán phäúi cuía haîng Bosch. Båm phán phäúi EP /VA cuía haîng Bosch âæåüc saín xuáút daình cho âäüng cå 4 kyì våïi säú xylanh lanh laì 2,3,4,6. Cäng suáút cáön thiãút âãø truyãön âäüng cho båm kiãøu 6 äúc näúi äúng cao aïp, khi âæåìng kênh piston båm cao aïp laì 11mm vaì säú voìng quay truûc cam båm laì 2800 voìng/phuït, bàòng khoaíng 4,5 sæïc ngæûa. Båm naìy âæåüc trang bë båm chuyãøn nhiãn liãûu vaì bäü pháûn tæû âäüng âiãöu chènh goïc phun såïm. Goïc phun såïm âæåüc thay âäøi tæû âäüng âi 60 trong phaûm vi täúc âäü 600 ÷ 1700 voìng/phuït cuía truûc båm. Mæïc âäü khäng âãöu cuía âàûc tênh âiãöu chènh trong båm âæåüc xaïc âënh bàòng âäü cæïng cuía loì xo læûc loì xo vaì khäng phuû thuäüc vaìo chãú âäü, täúc âäü laìm viãûc cuía båm. Nhæåüc âiãøm cuía båm cao aïp naìy laì chãú taûo phæïc taûp våïi piston hai cáúp, 2 bãö màût chênh xaïc coï âæåìng kênh khaïc nhau bäú trê âäöng truûc. - Cáúu taûo båm phán phäúi EP/ VA: Truûc truyãön âäüng 19 âæåüc làõp trong thán båm cao aïp. Båm chuyãøn nhiãn liãûu kiãøu caïnh gaût 18, trong âoï räto cuía noï âæåüc bàõt cæïng våïi truûc truyãön âäüng 19, coï nhiãûm vuû cung cáúp nhiãn liãûu vaìo cho båm cao aïp. Van giaím aïp 1 âæåüc âàût trong raînh huït cuía båm chuyãøn nhiãn liãûu, van naìy âiãöu khiãøn aïp suáút nhiãn liãûu cung cáúp tåïi båm. Truûc 19 truyãön chuyãøn âäüng quay cho âéa cam 4, âéa naìy làn trãn caïc con làn 3 làõp trong giaï âåî 2. Van xaí khê 14 duìng âãø xaí khäng khê láùn trong maûch cung cáúp åí âáöu thuíy læûc 8 laì bäü pháûn ráút quan troüng cuía båm cao aïp, noï chæïa caïc chi tiãút chênh xaïc cuía båm. 154
  35. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Hçnh 9.24 - Båm cao aïp phán phäúi EP/VA. Piston 10 cuía båm nháûn hai chuyãøn âäüng: Chuyãøn âäüng thãø tënh tiãún lãn xuäúng khi caïc âéa cam làn trãn con làn, chuyãøn âäüng quay tæì âéa cam quay, nhåì âoï noï phán phäúi nhiãn liãûu vaìo caïc xylanh âäüng cå. Piston gäöm coï hai pháön: pháön trãn âãø neïn nhiãn liãûu taûo nãn aïp suáút cao vaì phán phäúi nhiãn liãûu tåïi caïc voìi phun, pháön dæåïi coï kêch thæåïc låïn hån âãø neïn nhiãn liãûu taûo nãn aïp suáút trong maûch âiãöu chènh. Ngàn keïo âiãöu chènh 9, mäüt âáöu coï loì xo, noï coï thãø coï hai chuyãøn âäüng: chuyãøn âäüng dëch doüc (âiãöu khiãøn thuíy læûc) do taïc âäüng thuíy læûc tæì pháön dæåïi cuía piston båm 10 vaì chuyãøn âäüng xoay (âiãöu khiãøn cå hoüc) do taïc âäüng tæì mätü tay âiãöu khiãøn læåüng cung cáúp, noï âãø åí vë trê bçnh thæåìng (âäüng cå laìm viãûc) hoàûc vë trê ngàõt cung cáúp nhiãn liãûu (dæìng âäüng cå). Van tiãút læu 12 duìng âãø âiãöu khiãøn chãú âäü cuía âäüng cå, van naìy liãn hãû våïi chán ga. Phêa trãn cuía van tiãút læu coï mäüt piston coï taïc duûng tæû âäüng âiãöu khiãøn tàng cung cáúp nhiãn liãûu khi khåíi âäüng. Van mäüt chiãöu 7 âàût åí äúc näúi cao aïp dáùn lãn voìi phun. Hoaût âäüng cuía quaï trçnh båm nhiãn liãûu lãn voìi phun xaíy ra nhæ sau: 155
  36. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng ÅÍ thåìi kyì huït, piston 1 åí âiãøm chãút dæåïi, nhiãn liãûu tæì båm chuyãøn nhiãn liãûu caïnh gaût 14 theo raînh 13 vaìo raînh bãn trong åí pháön trãn piston 1 räöi vaìo khoang neïn 11 åí phêa trãn piston. Hçnh 9.25 - Så âäö hoaût âäüng cuía båm phán phäúi EP/VA. Piston chuyãøn âäüng lãn, âoïng raînh cung cáúp 13. AÏp suáút tàng lãn laìm måí van cao aïp 12 âáøy nhiãn liãûu lãn voìi phun. Khi ngàn keïo 9 chuyãøn âäüng vãö phêa phaíi laìm thäng khoang neïn 11 våïi raînh thoaït nhiãn liãûu 10 âãø cho nhiãn liãûu tråí vãö khoang chæïa thç quaï trçnh phun kãút thuïc. Ngàn keïo 9 âæåüc xã dëch vãö phêa phaíi laì do aïp suáút nhiãn liãûu trong maûch âiãöu chènh. Quaï trçnh diãùn biãún trong maûch naìy nhæ sau: khi piston 1 åí âiãøm chãút dæåïi nhiãn liãûu theo raînh 15 vaìo raînh voìng 2 cuía âáöu thuyí læûc. Piston1âi lãn, âoïng raînh 15. AÏp suáút trong raînh 2 tàng lãn laìm måí van mäüt chiãöu 3. Nhiãn liãûu âi theo raînh 5 vaìo raînh 6 âãø vaìo khoang traïi cuía ngàn keïo 9. AÏp suáút åí âáy tàng lãn, thàõng læûc loì xo âáøy ngàn keïo 5 vãö phêa phaíi, cho nhiãn liãûu thoaït tæì khoang neïn qua raînh thoaït 4, laìm ngæìng cung cáúp nhiãn liãûu. Khi piston 1 åí âiãøm chãút trãn, aïp suáút trong raînh voìng 2 tråí nãn nhoí hån aïp suáút âiãöu chènh cuía loì xo van mäüt chiãöu 3, do âoï van âoïng laûi. Ngàn keïo âiãöu chènh 9 dæåïi taïc duûng cuía loì xo seî xã dëch vãö bãn traïi, laìm âoïng raînh tråí vãö 10, vaì nhiãn liãûu chaíy vãö theo 156
  37. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng raînh 6. Âäü måí cuía raînh 6 âæåüc âiãöu khiãøn båíi van tiãút læu 4, van tiãút læu naìy näúi våïi chán ga hoàûc tay ga trong buäöng laïi. Âiãöu chènh læåüng cung cáúp: Âãø thay âäøi læåüng cung cáúp, cáön taïc duûng âãún thåìi kyì kãút thuïc phun, tæïc laì xaïc âënh haình trçnh cuía ngàn keïo âiãöu chènh 9. Haình trçnh A cuía ngàn keïo 9 âæåüc thay âäøi do van tiãút læu 4. Haình trçnh A caìng nhoí thç ngàn keïo 9 caìng nhanh choïng, måí raînh thoaït, thåìi kyì phun kãút thuïc såïm hån, tæïc laì giaím læåüng cung cáúp. Âäüng cå hoaût âäüng åí mäüt säú voìng quay khäng âäøi, van tiãút læu 4 åí mäüt vë trê naìo âoï thiãút láûp mäüt vë trê cán bàòng âãø cung cáúp mäüt læåüng nhiãn liãûu nháút âënh. Khi säú voìng quay âäüng cå tàng lãn (do taíi troüng giaím) piston båm 1 dëch chuyãøn nhanh hån, aïp suáút åí khoang traïi ngàn keïo 9 tàng lãn, ngàn keïo nhanh choïng dëch vãö bãn phaíi, laìm giaím haình trçnh xoaïy läúc vaì do âoï giaím læåüng cung cáúp, säú voìng quay âäüng cå giaím âi. ÅÍ täúc âäü chaûy khäng taíi cuía âäüng cå, van tiãút læu gáön nhæ måí, haình trçnh A tråí nãn nhoí nháút. Âiãöu chènh læåüng cung cáúp cæûc âaûi dæåïi taíi troüng: Trãn ngàn keïo 9 ngæåìi ta laìm mäüt raînh xiãn, nhåì váûy khi xoay ngàn keïo 9 seî laìm thay âäøi vë trê raînh xiãn, tæïc laì laìm thay âäøi haình trçnh xoaïy läúc,vaì do âoï coï thãø âënh vë trê cuía ngàn keïo 9, åí âoï noï cung cáúp nhiãn liãûu cæûc âaûi. Cung cáúp nhiãn liãûu khåíi âäüng: Cung cáúp nhiãn liãûu khåíi âäüng khi ngàn keïo nàòm åí cäú âënh trong äø âàût cuía noï (dëch hãút vãö phêa traïi). Noï laìm thäng raînh 5 vaì 6 våïi raînh thoaït 8 åí phêa trãn piston 1. AÏp suáút åí âáy khäng âuí dãø laìm xã dëch ngàn keïo vaì ngàn keïo âoïng vaìo äø âàût, âãø cung cáúp nhiãn liãûu cæûc âaûi, taûo âiãöu kiãûn âãø dãù daìng khi khåíi âäüng. Viãûc ngàõt cung cáúp khåíi âäüng xaíy ra nhæ sau: AÏp suáút cuía båm caïnh gaût 14 tàng lãn do täúc âäü vaì laìm tàng aïp suáút trong raînh 5vaì 6. Piston 7 âoïng âæåìng nhiãn liãûu vãö raînh 8 vaì do aïp suáút trong raînh 5 vaì 6 tàng lãn, âáøy ngàn keïo 9 vãö bãn phaíi laìm giaím læåüng cung cáúp. Dæìng âäüng cå khi xoay ngàn keïo 9 tåïi vë trê åí âoï raînh xiãn cuía noï laìm thäng liãn tuûc khoang neïn 11 våïi raînh thoïat 10 thç nhiãnliãûu seî dæìng cung cáúp vaì âäüng cå seî ngæìng hoüat âäüng. - Båm phán phäúi kiãøu DPA cuía haîng CAV (Anh). Båm räto phán phäúi kiãøu DPA âæåüc saín xuáút våïi hai loaûi: Bäü âiãöu täúc cå hoüc vaì bäü âiãöu täúc thuíy læûc. Trong båm DPA thæûc hiãûn viãûc âënh læåüng nhiãn liãûu bàòng caïch tiãút læu åí maûch huït. Båm coï bäü âiãöu täúc cå hoüc coï kêch thæåïc 253x146x110mm. Båm âæåüc chãú taûo cho caïc âäüng cå coï thãø têch laìm viãûc lãn âãún 2 lêt vaì säú voìng quay âãún 4000 157
  38. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng voìng/phuït. Haình trçnh piston laì 2,2mm. Phuû thuäüc vaìo læåüng cung cáúp chu kyì âoìi hoíi båm coï piston coï âæåìng kênh khaïc nhau. Trong båm coï âiãöu täúc thuíy læûc, bäü âënh læåüng kiãøu loì xo chëu taíi do aïp suáút phaït sinh tæì båm chuyãøn. Våïi sæû thay âäøi säú voìng quay bäü âënh læåüng seî dëch chuyãøn doüc truûc cuía noï vaì laìm giaím hoàûc tàng tiãút diãûn âënh læåüng. Nhæ váûûy aïp suáút nhiãn liãûu trong khoang cung cáúp thay âäøi tyí lãû våïi säú voìng quay cuía roto. Trong båm DPA giai âoüan phun bë keïo daìi do täúc âäü tháúp cuía piston, coï sæû phuû thuäüc giæîa âàûc tênh cung cáúp nhiãn liãûu vaì nhiãût âäü nhiãn liãûu. Båm DPA coï bäü âiãöu täúc thuíy læûc coï âäü khäng âäöng âãuö cuía bäü âiãöu täúc khaï cao, säú voìng quay bàõt âáöu taïc âäüng cuía bäü âiãöu täúc khäng äøn âënh phuû thuäüc vaìo sæû thay âäøi nhiãût âäü cuía nhiãn liãûu. Båm cao aïp phán phäúi kiãøu DPA ráút phäø biãún, noï âæåüc æïng duûng trãn caïc âäüng cå làõp trãn caïc ätä- maïy keïo khaïc nhau cuía caïc haîng khaïc nhau trãn thãú giåïi. Hçnh 9.26 - Så âäö hoaût âäüng cuía båm räto phán phäúi DPA. 1-Loì xo âiãöu täúc; 2-Quía vàng; 3-Moay å truyãön âäüng; 4-Truûc truyãön âäüng; 5-Piston; 6-Con làn; 7-Voìng cam; 8-Van âënh læåüng; 9-Räto; 10-Båm chuyãøn nhiãn liãûu kiãøu caïnh gaût; 11-ÄÚng cao aïp; 12-Van âiãöu hoìa; 13-Voìi phun; 14-Tay ga; 15-Thanh keïo; 16-Âéa truyãön âäüng. Cáúu taûo caïc thaình pháön chênh cuía båm nhæ sau: 158
  39. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng -Thán båm vaì cå cáúu truyãön âäüng. Thán båm bàòng nhäm bãn trong chæïa räto båm vaì phán phäúi 9, âáöu thuíy læûc 15, voìng cam 7 van cao aïp cuûm quaí vàng 2. Mayå truyãön âäüng 3 truyãön chuyãøn âäüng cho roto, nhåì mäüt truûc truyãön âäüng 4. Âáöu thuíy læûc 15 khäng quay, noï âæåüc âënh vë bàòng mäüt vêt vaì âæåüc giæî cäú âënh bàòng hai vêt khaïc. Giæîa moay å truyãön âäüng 3 vaì thán båm âàût mäüt voìng âãûm kên saït. Trãn tuûc truyãön âäüng 4 làõp cuûm quaí vàng cuía bäü âiãöu täúc cå hoüc. Caïc loì xo vaì truûc cuía bäü âiãöu täúc âæåüc làõp trong mäüt häüp riãng biãût phêa trãn thán båm. Âéa truyãön âäüng 16 coï raînh khêa bãn trong âãø liãn kãút våïi truûc truyãön âäüng 4. Âéa truyãön âäüng naìy coï mäüt raînh khêa chênh vaì âæåüc bàõt vaìo màût âáöu bãn trong cuía räto bàòng hai vêt, nhåì âoï âéa truyãön vaì räto âæåüc làõp âuïng vë trê âäúi våïi nhau. - Âáöu thuíy læûc 15 laì mäüt xylanh vaì âæåüc bàõt chàût trong thán båm bàòng ba vêt , âaím baío làõp vaìo âuïng vë trê. Nãúu båm coï làõp bäü pháûn tæû âäüng âiãöu chènh goïc phun såïm, vêt, âënh vë låïn âæåüc thay bàòng mäüt vêt räùng loìng âãø coï thãø dáùn nhiãn liãûu coï aïp suáút tæì båm chuyãøn âãún buäöng piston bäü pháûn âiãöu chènh goïc phun såïm. Âáöu phêa trãn cuía âáöu thuíy læûc, coï làõp baûc ngoaìi cuía båm chuyãøn. Giæîa khoaíng bãn trong cuía baûc vaì räto båm chuyãøn coï mäüt raînh håí chæïa nhiãn liãûu, khi båm chuyãøn kiãøu caïnh gaût laìm viãûc, nhiãn liãûu âæåüc âáøy vaìo buäöng chæïa cuía van âënh læåüng 8. -Vêt truyãön âäüng hoàûc räto cuía båm chuyãøn 10 âæåüc bàõt vaìo âáöu ngoaìi cuía räto 9. Vêt naìy coï ren phaíi hoàûc ren traïi tuìy theo chiãöu quay cuía båm. Hai caïnh gaût træåüt trong vêt truyãön âäüng cuía båm chuyãøn vaì gaût nhiãn liãûu trong baûc ngoìai làõp åí âáöu thuíy læûc. Læåüng cung cáúp vaì aïp suáút cuía båm caïnh gaût tyí lãû våïi täúc âäü quay cuía båm. - Van âiãöu hoìa: Âæåüc làõp åí âáöu phêa ngoìai cuía âáöu thuíy læûc, coï hai nhiãûm vuû khaïc nhau: + Kiãøm tra aïp suáút nhiãn liãûu bàòng caïch giæî mäüt tyí lãû xaïc âënh giæîa aïp suáút båm chuyãøn vaì säú voìng quay. + Baío âaím càõt maûch cung cáúp cho båm chuyãønkhi âäüng cå dæìng, âäöng thåìi cho pheïp cung cáúp nhiãn liãûu vaìo caïc raînh cuía âáöu thuíy læûc. Nhiãn liãûu âi vaìo cäúc 11 tiãúp tuûc qua læåïi loüc 2, vaìo âæåìng huït cuía båm chuyãøn. Nhiãn liãûu dæåïi aïp suáút cuía båm chuyãønâi qua läù 7 vaì taïc duûng vaìo màût dæåïi cuía piston 5, náng piston lãn, thàõng loì xo âiãöu hoìa 3. 159
  40. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Båm cao aïp voìi phun. Båm cao aïp voìi phun coï kãút cáúu âån giaín. Voìi phun âæåüc gàõn træûc tiãúp trãn båm nãn khäng coï sæû roì rè nhiãn liãûu cao aïp. Vç váûy båm cao aïp voìi phun laìm viãûc coï âäü tin cáûy cao. Tuy nhiãn dáùn âäüng båm cao aïp voìi phun phæïc taûp vç båm cao aïp voìi phun âæåüc làõp trãn nàõp maïy. Sæû laìm viãûc âäöng bäü giæîa båm-voìi phun trãn caïc båm laì khäng âäöng nháút. Trong båm cao aïp voìi phun, do thãø têch khoaíng neïn nhoí vaì khäng coï quaï trçnh dao âäüng trong thåìi kyì âáøy nãn coï thãø baío âaím mæïc aïp suáút phun thæûc tãú khäng haûn chãú vaì tênh chu kyì laìm viãûc cuía âäüng cå cao. Båm cao aïp voìi phun âæåüc làõp ngay trãn âáöu xy lanh âäüng cå vaì âæåüc váûn haình bàòng cáön náng cuaí cam. Noï coï cáúu taûo gáön giäúng våïi båm cao aïp thàóng haìng, chè khaïc laì toaìn bäü voìi phun vaì båm cao aïp âæåüc kãút håüp thaình mäüt khäúi duy nháút vaì coï loaûi boí âi van cao aïp. Thán cuía âáöu voìi phun âæåüc giæî chàût vaìo voí båm bàòng mäüt äúng chàûn 20, äúng naìy eïp saït voìi phun vaìo táúm chàûn 19 nàòm tiãúp giaïp våïi âáöu dæåïi cuía xy lanh båm. Viãûc âiãöu chènh læåüng nhiãn liãûu cáúp cho chu trçnh, thåìi âiãøm phun cuîng gáön giäúng våïi båm cao aïp thàóng haìng âaî âæåüc mä taí. 160
  41. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Hçnh 9.27 - Kãút cáúu båm cao aïp voìi phun. 1-Läù phun; 2-ÄØ kim phun; 3-Kim phun; 4-Loì xo; 5-Voí âáöu båm; 6-Baûc quay âiãöu khiãøn; 7-Piston; 8-Voí âáöu båm; 9-Chäút giåïi haûn; 10-ÄÚng dáùn hæåïng ; 11-Läù âënh vë; 12- Loì xo; 13-Âéa loì xo ; 14,15,16,17-Bäü pháûn loüc; 18-Thanh ràng âiãöu khiãøn; 19-Baûc; 20- ÄÚng chàûn; 161
  42. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng CAÏC DAÛNG CÁÚU TAÛO ÂÀÛC BIÃÛT CUÍA BÅM CAO AÏP. -Båm cao aïp dáùn âäüng bàòng læûc loì xo hoàûc læûc khê thãø. Âãø caíi thiãûn âiãöu kiãûn laìm viãûc cuía loì sinh khê piston tæû do vaì cuía âäüng cå váûn taíi khi laìm viãûc åí chãú âäü chuyãøn tiãúp cuîng nhæ âãø måí räüng phaûm vi phuû taíi cuía âäüng cå Diesel cæåìng hoïa, ngæåìi ta âaî sæí duûng caïc loaûi båm cao aïp dáùn âäüng bàòng læûc loì xo hoàûc bàòng læûc khê thãø. Hçnh 9.28- Båm cao aïp "Ganz". 1-ÄÚng haûn chãú; 2-Con âäüi; 3-Chäút âáøy; 4-Chãm âiãöu chènh; 5-Thanh keïo; 6-Giaï tyì cuía chãm; 7-Vêt âiãöu chènh; 8-Van bi; 9-Van huït; 10-Piston; 11-Loì xo cuía piston; 12- Cam; 13-Tay âoìn; 14-Loì xo cäng taïc. Trãn hçnh (2.12) giåïi thiãûu màût càõt cuía båm cao aïp dáùn âäüng bàòng læûc loì xo làõp trãn âäüng cå "Ganz". Trong båm naìy loì xo 14 âáøy piston båm cao aïp 10 âi lãn âãø båm nhiãn liãûu tåïi caïc voìi phun. Haình trçnh âi xuäúng cuía piston 10 âæåüc thæûc hiãûn bàòng mäüt cå cáúu 162
  43. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng âàûc biãût gäöm tay âoìn 13 vaì cam 12 quay ngæåüc chiãöu kim âäöng häö. Khi piston båm cao aïp âi xuäúng , nhiãn liãûu tæì khäng gian hçnh vaình khàn åí khu væûc giæîa xy lanh båm cao aïp âi qua van huït 9 vaìo khäng gian phêa trãn piston thæûc hiãûn quaï trçnh naûp nhiãn liãûu. Haình trçnh coï êch cuía piston båm cao aïp âæåüc âiãöu chènh bàòng miãúng chãm 4, bäü âiãöu täúc âiãöu khiãøn miãúng chãm naìy váûn âäüng theo hæåïng vuäng goïc våïi màût hçnh veî. Quy luáût cung cáúp nhiãn liãûu cuía båm cao aïp dáùn âäüng bàòng læûc loì xo khäng phuû thuäüc vaìo quy luáût âäüng hoüc cuía cå cáúu truyãön âäüng trong loì sinh khê piston tæû do. Nhæåüc âiãøm chênh cuía loaûi naìy laì loì xo nhanh bë hæ hoíng vaì cáúu taûo tæång âäúi phæïc taûp, vç váûy khäng âæåüc duìng räüng raîi. -Båm cao aïp vaì voìi phun cuía âäüng cå cæåìng hoïa. Trong caïc loaûi âäüng cå Diesel cæåìng hoïa theo aïp suáút tàng aïp vaì theo säú voìng quay thæåìng ráút khoï baío âaím cho quaï trçnh cung cáúp nhiãn liãûu âæåüc äøn âënh trong phaûm vi thay âäøi räüng vãö säú voìng quay vaì vãö læåüng nhiãn liãûu cung cáúp cho chu trçnh. Cáúu taûo thäng thæåìng cuía båm cao aïp dáùn âäüng cå khê khäng thãø âaïp æïng theo yãu cáöu cæåìng hoïa, vç váûy ngæåìi ta âaî thiãút kãú vaì chãú taûo mäüt loaûi båm cao aïp vaì voìi phun âàûc biãût nhàòm giaíi quyãút yãu cáöu naìy. Hçnh 9.29 - Båm cao aïp vaì voìi phun cuía âäüng cå cæåìng hoïa. 163
  44. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Trãn hçnh (9.29) giåïi thiãûu mäüt båm cao aïp âiãöu chènh læåüng nhiãn liãûu cáúp cho chu trçnh bàòng van piston vaì mäüt voìi phun kiãøu dæû træî. Caïc âæåìng nhiãn liãûu âi vaìo xy lanh vaì âæåìng nhiãn liãûu tæì xy lanh xaí ra âæåüc taïch riãng. Trong båm cao aïp khäng coï van cao aïp. Piston cuía båm cao aïp âæåüc baïnh lãûch tám dáùn âäüng thäng qua con âäüi 13. Baín thán piston væìa laìm nhiãûm vuû âiãöu chènh læåüng nhiãn liãûu cáúp cho chu trinh , væìa cung cáúp nhiãn liãûu âi qua läù tiãút læu B vaìo khäng gian dæû træî A cuía voìi phun. AÏp suáút nhiãn liãûu trong âæåìng äúng dæû træî cuía voìi phun eïp chàût van kim 19 lãn màût phàóng cuía voìi phun 15 laìm cho voìi phun thãm kên khêt. Khi gåì xaí cuía båm cao aïp bàõt âáöu måí, aïp suáút trãn âæåìng äúng cao aïp bë giaím âäüt ngäüt, chênh luïc âoï cuîng bàõt âáöu quaï trçnh phun nhiãn liãûu. Vç khäng coï van cao aïp trong båm vaì dung têch cuía âæåìng äúng ráút nhoí nãn aïp suáút cuía nhiãn liãûu taïc duûng lãn van kim cuîng giaím xuäúng âäüt ngäüt. Do chãnh lãûch aïp suáút nhiãn liãûu trong khäng gian dæû træî vaì trong âæåìng äúng cao aïp nãn van kim báût måí vaì nhiãn liãûu âæåüc phun vaìo xy lanh âäüng cå. Quaï trçnh phun kãút thuïc vaìo luïc aïp suáút cuía nhiãn liãûu trong khäng gian dæû træî taïc duûng lãn van kim taûo ra mäüt læûc âáøy bàòng læûc eïp ban âáöu cuía loì xo 17 eïp lãn van kim. Båm cao aïp vaì voìi phun naìy baío âaím cho âäüng cå laìm viãûc ráút äøn âënh åí chãú âäü khäng taíi vaì êt taíi. Do båm cao aïp hoaût âäüng åí chãú âäü voìng quay cao nãn aïp suáút cuía nhiãn liãûu trong âæåìng äúng âæa nhiãn liãûu vaìo båm cao aïp täúi thiãøu cuîng phaíi bàòng 0,2MN/m2 måïi coï thãø baío âaím cho quaï trçnh phun nhiãn liãûu âæåüc äøn âënh. -Båm cao aïp cuía âäüng cå cåî låïn. Båm cao aïp âàût trãn âäüng cå taìu thuíy vaì âäüng cå ténh taûi cåî låïn âãöu laì båm cao aïp loaûi khäng coï truûc cam trãn båm maì laì caïc båm leí do cam cuía âäüng cå dáùn âäüng. Baïnh cam dáùn âäüng båm cao aïp âæåüc bàõt chàût trãn truûc cam cuía âäüng cå. Mäúi liãn kãút áúy phaíi baío âaím dãù daìng thay âäøi vë trê goïc khi tiãún haình âiãöu chènh goïc phun såïm. Loaûi båm naìy thæåìng duìng biãûn phaïp måí cæåîng bæïc mäüt van xaí hoàûc mäüt van âàûc biãût (nhæ meïp xaí trãn piston) âãø âiãöu chènh læåüng nhiãn liãûu cáúp cho chu trçnh. Trãn hçnh (9.30) giåïi thiãûu båm cao aïp âiãöu chènh læåüng nhiãn liãûu cáúp cho chu trçnh bàòng van piston cuía âäüng cå 50VTBF 110, âæåìng kênh piston båm cao aïp laì 28mm vaì læåüng nhiãn liãûu cáúp cho chu trçnh laì 9,15g. 164
  45. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Læåüng nhiãn liãûu cáúp cho chu trçnh cuía båm naìy âæåüc âiãöu chènh bàòng caïch thay âäøi thåìi gian kãút thuïc quaï trçnh cáúp nhiãn liãûu. Trong båm khäng coï van cao aïp, vç váûy sau khi kãút thuïc quaï trçnh cáúp nhiãn liãûu, aïp suáút trãn âæåìng äúng cao aïp bë giaím hoaìn toaìn. Hçnh 9.30 - Båm cao aïp cuía âäüng cå 50VTBF 110. Cäng suáút lêt N1 vaì cäng suáút xy lanh Nx cuía âäüng cå Diesel hiãûn nay ngaìy mäüt tàng nãn læåüng nhiãn liãûu cung cáúp cho chu trçnh cuîng tàng theo, trong khi âoï nhåì biãûn phaïp náng cao täúc âäü vaì aïp suáút nhiãn liãûu trong quaï trçnh phun nãn thåìi gian cáúp nhiãn liãûu tênh theo goïc quay truûc khuyíu thay âäøi khäng âaïng kãø. Muäún âaût âæåüc quy luáût cung cáúp nhiãn liãûu cáön thiãút phaíi phun nhiãn liãûu khi piston båm cao aïp âang chaûy åí täúc âäü cao, âãún luïc kãút thuïc quaï trçnh phun phaíi xaí vaì laìm giaím nhanh aïp suáút nhiãn liãûu trãn âæåìng äúng cao aïp. 165
  46. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng 2. VOÌI PHUN. Voìi phun thæåìng âæåüc âàût trãn nàõp hoàûc bãn sæåìn (âäüng cå coï piston âäúi âènh) xy lanh âäüng cå. Cäng duûng chênh cuía voìi phun laì phun tåi vaì phán bäú âãöu nhiãn liãûu vaìo thãø têch buäöng chaïy cuía âäüng cå. Trãn âäüng cå Diesel sæí duûng hai loaûi voìi phun laì voìi phun kên vaì voìi phun håí. Voìi phun håí laì loaûi voìi phun khäng coï van vaì voìi phun kên laì loaûi voìi phun coï van ngàn caïch khäng gian trong voìi phun våïi khäng gian trong xy lanh âäüng cå. 2.1. VOÌI PHUN HÅÍ. Xeït vãö màût cáúu taûo thç voìi phun håí laì loaûi âån giaín nháút. ÅÍ voìi phun håí, mäüt miãûng phun coï mäüt hoàûc vaìi läù phun. Säú læåüng, âæåìng kênh, vë trê vaì phæång hæåïng caïc läù phun phaíi phuì håüp våïi daûng buäöng chaïy vaì læu âäüng cuía doìng khê trong buäöng chaïy âãø khi nhiãn liãûu phun vaìo âæåüc phán bäú âãöu trong khàõp khäng gian buäöng chaïy. Âæåìng kênh läù phun thæåìng laì 0,3 ÷ 1,2 mm. Kãút cáúu voìi phun håí gäöm: Thán voìi phun 1, âáöu voìi phun 3 vaì ãcu troìng 2. Ren åí pháön âáöu cuía thán voìi phun duìng âãø näúi våïi âæåìng nhiãn liãûu cao aïp. 1 2 3 Hçnh 9.31 - Cáúu taûo voìi phun håí. 1-Thán voìi phun; 2-Ãcu troìng; 3-Âáöu voìi phun. Voìi phun håí coï nhæîng nhæåüc âiãøm sau: 166
  47. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng - Thåìi gian âáöu vaì cuäúi mäùi láön phun aïp suáút nhiãn liãûu thæåìng tháúp nãn khoï phun tåi, vç luïc áúy aïp suáút nhiãn liãûu trong voìi phun ráút tháúp. - Sau mäùi láön phun váùn coìn nhiãn liãûu tiãúp tuûc nhoí gioüt qua läù phun gáy kãút cäúc trãn âáöu voìi phun. - Do dao âäüng aïp suáút trãn âæåìng nhiãn liãûu cao aïp giæîa hai láön phun liãn tiãúp, mäüt pháön nhiãn liãûu khäng thãø bë cheìn khoíi voìi phun vaì nhæåìng chäù cho khäng khê noïng tæì xylanh âi vaìo. - Do khäng coï van ngàn khê thãø tæì xy lanh vaìo âæåìng nhiãn liãûu cao aïp nãn nhiãöu khi pháön khê thãø áúy seî gáy tråí ngaûi cho quaï trçnh cáúp nhiãn liãûu vaìo xy lanh âäüng cå. Nhæîng nhæåüc âiãøm trãn gáy aính hæåíng xáúu âãún cháút læåüng cuía quaï trçnh phun nhiãn liãûu, laìm giamí cäng suáút vaì hiãûu suáút âäüng cå, taûo muäûi than åí miãûng läù phun vaì buäöng chaïy. Vç váûy ngaìy nay êt duìng voìi phun håí. 2.2.VOÌI PHUN KÊN. Hiãûn nay háöu hãút âäüng cå Diesel (khoaíng 95%) âãöu duìng voìi phun kên. Voìi phun kên âæåüc chia thaình bäún loaûi laì: voìi phun kên tiãu chuáøn, voìi phun kên loaûi van, voìi phun kên coï chäït trãn kim phun vaì voìi phun kên loaûi van läù phun. Voìi phun kên tiãu chuáøn coï hai màût tiãút læu: Mäüt thay âäøi tiãút diãûn taûi âãú tyì màût cän cuía kim vaì mäüt khäng thay âäøi tiãút diãûn taûi läù phun. Voìi phun kên coï chäït trãn kim phun âæåüc aïp duûng räüng raîi trãn caïc âäüng cå diesel coï buäöng chaïy thäúng nháút. Hçnh 9.32- Caïc daûng voìi phun. a- ÄØ kim phun nhiãöu läù; b-ÄØ kim phun mäüt läù; c-Voìi phun coï chäút hçnh cän; d-Voìi phun coï chäút hçnh truû. 167
  48. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng - Voìi phun kên tiãu chuáøn. 14 15 13 12 16 17 11 10 18 19 9 20 8 7 6 5 4 Hçnh 9.33 - Kãút cáúu voìi phun kên tiãu chuáøn. 4-Läù phun; 5-Âãú kim; 6-Kim phun; 7-Ãcu troìng; 8-Chäút; 9-Âuîa âáøy; 10-Âéa loì xo; 11-Loì xo; 12-Cäúc; 13-Vêt âiãöu chènh; 14-Ãcu haîm; 15-Âáöu näúi; 16-Chuûp; 17-Læåïi loüc; 18-Thán voìi phun; 19-Âæåìng nhiãn liãûu; 20-Thán kim. Thán kim 20 vaì van kim 6 laì càûp chi tiãút chênh xaïc âæåüc choün làõp våïi khe håí pháön dáùn hæåïng khoaíng 2 ÷ 3 µm. màût cän 5 cuía kim tyì lãn âãú cän cuía thán duìng âãø âoïng måí âæåìng thäng cuía nhiãn liãûu tæì âæåìng äúng cao aïp tåïi caïc läù phun 4. Caïc läù phun âæåüc phán bäú âãöu xung quanh våïi goïc nghiãng 750 so våïi âæåìng tám kim. Ãcu troìng 7 bàõt chàût thán 168
  49. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng kim 20 vaìo thán våìi phun 18 våïi 2 chäút âënh vë. Hai màût tiãúp xuïc cuía thán kim vaì thán voìi phun âæåüc maìi boïng, bao kên cho âæåìng nhiãn liãûu 8 vaì 19, cäúc 12. Våïi vêt âiãöu chènh 13 vaì ãcu haîm 14 âæåüc vàûn chàût vaìo âáöu trãn cuía thán voìi phun. Loì xo 11, qua âéa 10 vaì âuîa âáøy 9 eïp kim 6 tyì lãn âãú phêa trãn cäúc 12 coï chuûp baío vãû 16, trãn âoï coï läù ren 15 näúi våïi âæåìng häöi dáöu. Vêt âiãöu chènh 13 vaì ãcu haîm 14 duìng âãø âiãöu chènh aïp suáút nhiãn liãûu bàõt âáöu náng kim phun vaì khoïa chàût vêt åí vë trê âiãöu chènh täút. Miãûng voìi phun coï læåïi loüc 17. Nguyãn lyï: Nhiãn liãûu tæì âæåìng cao aïp qua læåïi loüc 17 âi qua âæåìng 19 vaìo khäng gian phêa trãn âãú cän cuía kim phun. AÏp suáút nhiãn liãûu taïc duûng lãn màût cän cuía kim taûo ra læcû chäúng laûi læûc eïp cuía loì xo 11. Khi læûc trãn thàõng læûc loì xo, kim phun seî âæåüc âáøy lãn måí âæåìng thäng vaì bàõt âáöu phun nhiãn liãûu âæåüc goüi laì aïp suáút náng kim phun. Trong quaï trçnh phun aïp suáút nhiãn liãûu coï thãø âaût âæåüc tåïi 100MPa. Âäü náng kim âæåüc haûn chãú bàòng khe håí giæîa màût trãn cuía kim vaì màût dæåïi cuía thán voìi phun khi kim âoïng kên. -Voìi phun kên loaûi van. Loaûi voìi phun naìy chè coï mäüt tiãút diãûn tiãút læu biãún âäøi âàût åí pháön läù phun. Tiãút diãûn tiãút læu naìy do van thuáûn (chiãöu måí van truìng våïi chiãöu læu âäüng cuía nhiãn liãûu) hoàûc van thuáûn âiãöu khiãøn. -Voìi phun kên coï chäút trãn kim. Cáúu taûo: Thán kim 21 coï mäüt läù phun låïn âæåìng kênh tæì 0,8 ÷ 2mm. Muîi kim coï mäüt chäút daìi nhä ra khoíi läù khoaíng laì 0,4 ÷ 0,5mm. ÅÍ traûng thaïi måí, läù phun vaì chäút cuía kim taûo nãn moüt khe håí hçnh vaình khuyãn räüng khoaíng 0,1 ÷ 0,2mm. Tia nhiãn liãûu qua läù phun naìy coï daûng hçnh cän räùng, maì âènh cän âàût taûi miãûng ra cuía läù phun. Goïc cän cuía tia nhiãn liãûu phuû thuäüc goïc cän cuía âáöu chäút kim phun vaì âäü náng cuía kim. Goïc cän cuía chäút dao âäüng trong khoaíng (-10 ÷ 50 hoàûc 600). Âäü náng kim âæåüc giåïi haûn tæì 0,3 ÷ 0,5mm. 169
  50. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng 22 21 Hçnh 9.34 - Voìi phun kên coï chäút trãn kim. 21-Thán kim phun; 22-Kim phun. Voìi phun kên coï chäút trãn muîi kim âæåüc sæí duûng räüng raîi trãn caïc âäüng cå diesel coï buäöng chaïy ngàn caïch. Do nhiãn liãûu qua läù phun coï mæïc chaíy räúi låïn nãn nhiãn liãûu âæåüc xeï tåi täút våïi aïp suáút phun khäng låïn. Thæûc tãú khäng coï hiãûn tæåüng kãút cäúc åí miãûng läù phun nãn khäng cáön âàût loüc åí miãûng voìi phun. -Voìi phun kên loaûi van läù phun. Tæång tæû voìi phun kên tiãu chuáøn, voìi phun kên duìng van cuîng coï hai màût tiãút læu: Mäüt màût khäng âäøi tiãút diãûn taûi läù phun vaì mäüt màût thay âäøi tiãút diãûn taûi âãú van. Âiãøm khaïc cå baín so våïi voìi phun tiãu chuáøn laì van måí cuìng chiãöu so våïi doìng nhiãn liãûu, tæì âoï coï thãø duìng loì xo yãúu, vç aïp suáút mäi cháút tæì phêa buäöng chaïy âäüng cå cuîng taïc duûng lãn eïp van tyì lãn âãú van. Miãûng voìi phun kên duìng van coï thãø duìng mäüt hoàûc vaìi ba läù phun. 170
  51. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Hçnh 9.35 - Voìi phun kên loaûi van läù phun. Æu âiãøm cuía voìi phun kên duìng van laì kêch thæåïc nhoí goün, cáúu taûo âån giaín, dãù chãú taûo. Tuy nhiãn, miãûng voìi phun tiãúp xuïc våïi khê noïng trong buäöng chaïy coï thãø bë nung noïng laìm biãún daûng van vaì kim, laìm giaím khe håí giæîa kim vaì thán kim phun, gáy keût kim phun, roì rè nhiãn liãûu qua âãú van, phaï hoíng âiãöu kiãûn hoaût âäüng bçnh thæåìng cuía voìi phun. Âãø khàõc phuûc tçnh traûng trãn, ngæåìi ta âàût pháön dáùn hæåïng cuía kim caïch xa miãûng voìi phun âäöng thåìi duìng säú nhiãn liãûu chuáøn bë phun vaìo xylanh laìm maït kim. Nhåì âoï chàóng nhæîng traïnh âæåüc hiãûn tæåüng keût kim maì coìn giuïp nhiãn liãûu âæåüc xeï tåi täút hån, nhåì nhiãn liãûu noïng hån nãn âaî giaím âæåüc âäü nhåït. -Voìi phun coï chäút φш-2x250. Kyï hiãûu voìi phun coï chäút φш-2x250 nhæ sau: φ laì voìi phun, ш laì coï chäút, 2 laì âæåìng kênh läù loa tênh bàòng mm, 250 laì trë säú goïc åí âènh hçnh cän cuía chäút kim phun. Kãút cáúu voìi phun: Thán 4 cuía voìi phun âæåüc âuïc bàòng theïp. Âáöu dæåïi cuía thán âæåüc täi vaì gia cäng cæïng. ÄØ kim phun âæåüc bàõt vaìo âáöu muït thán bàòng âai äúc 6, äø naìy gäöm coï thán 10 vaì kim 8. Thán vaì kim phun âæåüc âæåüc chãú bàòng theïp håüp kim vaì âæåüc täi cæïng. Khe håí giæîa thán äø kim phun vaì kim phun laì 1,5 ÷ 2µm. Chiãöu daìi cuía loì xo phun åí traûng thaïi tæû do: 28 ± 0,25 mm, dæåïi taíi troüng 16 + 4 kG bàòng 26,7mm. 171
  52. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Hçnh 9.36 - Voìi phun φш-2x250. 1-Nàõp chuûp; 2-Vêt âiãöu chènh; 3-Loì xo; 4.Thán; 5-Cáön âáøy; 6-Âai äúc; 7,13-Âãûm; 8- Kim phun; 9-Buäöng; 10-Thán äø kim phun; 11-Raînh trong bäü pháûn phán phäúi; 14-Âai äúc loì xo voìi phun; 15-Âai äúc haîm; 16-Läù xaí nhiãn liãûu thæìa. Âiãöu chènh aïp suáút bàõt âáöu phun bàòng vêt 2, aïp suáút naìy bàòng 130+5kG/cm2. Vàûn vêt vaìo âai äúc 14 cuía loì xo, phêa trãn âæåüc haîm bàòng âai äúc haîm 15. Chiãöu cao náng cuía kim phun khäng âiãöu chènh. Trë säú tiãút diãûn âi qua cuía läù loa phuû thuäüc vaìo chiãöu cao náng cuía kim phun, cho nãn kim phaíi âæåüc náng lãn mäüt âäü cao xaïc âënh. Chiãöu cao náng cuía kim phun caìng låïn, nhiãn liãûu âæåüc voìi phun phun ra caìng låïn. Khi thay âäøi læûc càng cuía loì xo 3 aïp suáút bàõt âáöu phun vaì thåìi âiãøm nhiãn liãûu bàõt âáöu ra khoíi voìi phun seî thay âäøi. Do âoï loì xo caìng siãút maûnh thç aïp suáút phun caìng phaíi cao âãø thàõng læûc caín cuía loì xo vaì náng kim phun. Âãø taûo nãn aïp suáút nhiãn liãûu, coï khaí nàng thàõng læûc loì xo coï âäü càng låïn, truûc cam phaíi quay âi mäüt goïc låïn tåïi thåìi âiãmø bàõt âáöu náng kim phun so våïi goïc maì truûc cam phaíi quay khi læûc càng cuía loì xo yãúu hån. Khi âoï 172
  53. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng nhiãn liãûu bë eïp maûnh hån vaì thåìi âiãøm bàõt âáöu phun muäün hån. Ngæåüc laûi khi læûc càng loì xo yãúu, yãu cáöu aïp suáút nhiãn liãûu tháúp hån âãø náng kim phun vaì do âoï thåìi âiãøm bàõt âáöu phun nhiãn liãûu såïm hån. Täúc âäü ban âáöu cuía nhiãn liãûu tæì läù loa âi ra åí voìi phun coï loì xo yãúu seî nhoí hån åí voìi phun coï loì xo maûnh. Sæû phun åí voìi phun coï loì xo yãúu keïo daìi hån, nhiãn liãûu phun ra låïn hån so våïi åí voìi phun coï loì xo siãút càng. Âãø baío vãû buûi báøn, phêa trãn voìi phun coï vàûn mäüt nàõp chuûp 1. Khi làõp voìi phun lãn âäüng cå, nhåì coï âãûm âäöng 7 nãn baío âaím eïp âæåüc khêt. Nhiãn liãûu âæåüc tháúm qua trong quaï trçnh sæí duûng giæîa kim vaì thán äø kim phun âi vaìo buäöng 4 cuía voìi phun, räöi qua läù 16 ra phêa ngoaìi theo äúng dáùn bàõt vaìo thán hoàûc vaìo bçnh loüc nhiãn liãûu. Nguyãn lyï laìm viãûc cuía voìi phun φш -2x250: Nhiãn liãûu tæì âæåìng äúng cao aïp theo raînh 12 trong thán voìi phun vaìo buäöng 9 taïc duûng vaìo màût cän cuía chäút. Khi læûc naìy låïn hån læûc loì xo 3 thç seî neïn loì xo laûi. Thäng qua âãûm loì xo, náng chäút cuía voìi phun lãn thæûc hiãûn quaï trçnh phun nhiãn liãûu. Khi kãút thuïc phun, do aïp suáút trong raînh cuía thán voìi phun giaím âäüt ngäüt, do båm cao aïp ngæìng cáúp nhiãn liãûu cao aïp, khi âoï læûc âaìn häöi cuía loì xo seî låïn hån læûc do nhiãn liãûu cao aïp taïc duûng vaìo màût cän cuía chäút nãn chäút âoïng laûi kãút thuïc quaï trçnh phun nhiãn liãûu. -Voìi phun khäng coï chäút âäüng cå KДM- 100. Kãút cáúu voìi phun: Thán 4 âæåüc chãú taûo bàòng theïp 45. Âáöu muït dæåïi cuía thán âæåüc gia cäng chênh xaïc. ÄØ kim phun gäöm coï thán 3, kim 22, âaïy 24 vaì hai chäút âënh vë 23 giæî cho âaïy khoíi xoay khi vàûn âai äúc mäüt. ÅÍ tám cuía âaïy coï mäüt läù loa âæåìng kênh laì 0,64. Tæì äø kim phun coï âæåìng kênh läù tàng lãm âãún 1mm. Trong raînh voìng cuía thán äø kim phun coï bäü pháûn loüc 21. Âæåìng kênh dáy loì xo laì 0,3mm. Âai äúc 1 âæåüc giæî cho khoíi xoay âäúi våïi thán bàòng bäü pháûn haîm 20. Loì xo âæåüc chãú taûo bàòng theïp OBC âæåìng kênh laì 3mm. Chiãöu daìi loì xo åí traûng thaïi tæû do laì 26,5mm âæåìng kênh laì 14mm. Âiãöu chènh chiãöu cao náng cæûc âaûi cuía kim phun bàòng chäút haûn chãú 12. Chäút âæåüc vàûn vaìo vêt âiãöu chènh 10. Khe håí giæîa chäút haûn chãú 12 vaì chäút eïp bàòng 0,2 ÷ 0,3mm. Khi vàûn chäút haûn chãú vaìo khe håí giaím âi vaì do âoï giaím chiãöu cao náng cæûc âaûi cuía kim phun. Chiãöu cao náng kim phun caìng giaím thç khaí nàng âi qua cuía voìi phun caìng giaím. Nhæ váûy nhåì coï chäút haûn chãú âäü náng kim phun, coï thãø âiãöu chènh âæåüc khaí nàng âi qua cuía voìi phun trong giåïi haûn khäng låïn làõm. 173
  54. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Khi kim phun bë moìn nhiãöu, nhiãn liãûu seî do theo pháön dáùn hæåïng giæîa kim vaì thán äø kim phun. Theo mæïc âäü têch tuû, nhiãn liãûu coï thãø âi lãn trãn qua raînh chäút haûn chãú âäü náng kim phun vaì läù âai äúc 15 âãø vaìo äúng xaí räöi chaíy vaìo thuìng nhiãn liãûu. Voìi phun âæåüc bàõt vaìo âäüng cå bàòng âai äúc 5. Âãø buûi báøn vaì dáöu khäng loüt vaìo buäöng âäút træåïc cuía âäüng cå, dæåïi âáöu muït âai äúc näúi coï âàût táúm 6 vaì voìng phåït 19. Âãø baío vãû khoíi buûi báøn khi baío quaín, coï caïc nàõp chuûp 7 vaì 2 vaì baûc baío vãû 14. Hçnh 9.37. Voìi phun âäüng cå KДM-100. 1-Âai äúc eïp; 2,7-Nàõp baío vãû; 3-Thán äø kim phun; 4-Chäút eïp; 5-Âai äúc näúi; 6-Táúm che voìng phåït; 8-Thán; 9-Âéa loì xo;10-Vêt âiãöu chènh; 11-Âai äúc tiãúp näúi; 12-Chäút haûn chãú 174
  55. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng âäü náng kim phun; 13-Nàõp chuûp; 14-Baûc baío vãû; 15-Âai äúc; 16.Âai äúc haîm; 17-Voìng khêt; 18-Loì xo; 19-Voìng phåït; 20-Bäü pháûn haîm; 21-Bäü pháûn loüc; 22-Kim phun; 23-Chäút âënh vë; 24-Âãú äø kim phun. Nguyãn lyï laìm viãûc: Nhiãn liãûu cao aïp tæì båm cao aïp theo âæåìng äúng cao aïp raînh trong thán voìi phun âãø tåïi äø kim phun. Taûi âáy nhiãn liãûu taïc duûng lãn kim 22 laìm náng kim neïn loì xo 18 thæûc hiãûn quaï trçnh phun nhiãn liãûu. Khi båm cao aïp ngæìng cáúp nhiãn liãûu cao aïp thç læûc âaìn häöi cuía loì xo taïc duûng lãn kim laìm âoïng läù phun kãút thuïc quaï trçnh phun nhiãn liãûu. -Voìi phun cuía haîng CAV. ÄØ kim phun kiãøu chäút cuía haîng CAV loaûi Pintaux coï mäüt läù bãn caûnh âãø thæûc hiãûn viãûc phun nhiãn liãûu såïm vaìo buäöng chaïy xoaïy läúc, do âoï baío âaím khåíi âäüng âäüng cå dãùø daìng vaìo muìa laûnh vaì laìm giaím âäü cæïng laìm viãûc cuía âäüng cå âi mäüt êt. abc Hçnh 9.38. Voìi phun cuía haîng CAV. a-ÄØ kim phun loaûi Pintaux; b-Khi hoaût âäüng bçnh thæåìng; c- Khi khåíi âäüng. Hoaût âäüng cuía äø kim phun Pintaux âæåüc trçnh baìy trãn hçnh (3.8) nhåì coï läù bãn caûnh âãø thæûc hiãûn viãûc phun nhiãn liãûu såïm vaìo buäöng chaïy khi khåíi âäüng. ÅÍ chãú âäü voìng quay tháúp, læåüng cung cáúp yãúu, âáöu cän cuía kim phun cho nhiãn liãûu vaìo buäöng xoaïy läúc qua läù bãn caûnh træåïc khi läù chênh âæåüc måí, kãút quaí laì nhiãn liãûu âæåüc phun âãöu vaìo toaìn bäü buäöng xoaïy vaì tàng dáön lãn cho âãún khi läù chênh coìn chæa måí. Khi säú voìng quay âäüng cå tàng lãn âãún mæïc bçnh thæåìng, læåüng nhiãn liãûu âæåüc âáøy tåïi voìi phun tàng lãn, laìm náng hoaìn toaìn kim phun, nhiãn liãûu âi qua pháön hçnh truû cuía läù trung tám laì tia nhiãn liãûu chênh låïn hån tia nhiãn liãûu qua läùù bãn caûnh nhiãöu. 175
  56. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Voìi phun kêch thæåïc nhoí. Hçnh 9.39 - Voìi phun kêch thæåïc nhoí. a-Cuía haîng Bosch; b-Cuía haîng Standard Company. Trong nhæîng nàm 1960, trãn thãú giåïi bàõt âáöu xuáút hiãûn cáúu truïc voìi phun loaûi kêch thæåïc nhoí våïi kêch thæåïc làõp 16 ÷ 17 mm, cuîng nhæ voìi phun kiãøu buït chç våïi âæåìng kênh 9,5 mm. ÆÏng duûng caïc loaûi voìi phun naìy cho pheïp tàng tiãút diãûn âi qua cuía maûch huït âäüng cå. Voìi phun coï âæåìng kênh 16mm âæåüc chãú taûo båíi haîng American Bosch (Myî), Bosch vaì mäüt säú haîng khaïc. Nàm 1964 haîng Standard Company (Myî) bàõt âáöu saín xuáút haìng loaût voìi phun kiãøu buït chç coï âæåìng kênh 9,5mm. Âàûc âiãøm khaïc biãût cuía cáúu truïc naìy laì kim phun daìi, âæåüc laìm kên saït trong mäüt baûc âàût trong pháön trãn cuía voìi phun. Voìi phun âæåüc eïp khêt trong raînh cuía nàõp xy lanh theo bãö màût hçnh truû bàòng caïc voìng âàûc biãût. 176
  57. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng -VOÌI PHUN ÂIÃÛN TÆÌ . Voìi phun âiãûn tæì duìng trãn hãû thäúng nhiãn liãûu diesel âiãöu khiãøn âiãûn tæí vaì âäüng cå Diesel coï täúc âäüc cao. Voìi phun âiãûn tæì hoaût âäüng theo nguyãn tàõc chuyãøn xung âiãûn do trung tám âiãöu khiãøn (ECU) truyãön tåïi thaình xung thuíy læûc âãø phun nhiãn liãûu vaìo xylanh. 3 3 2 4 2 1 1 a b Hçnh 9.40. Voìi phun âiãûn tæì. a-Loaûi âiãöu khiãøn kim phun; b-Loaûi âiãöu khiãøn van; 1-Kim phun; 2-Loì xo; 3- Cuäün dáy; 4-Van. Våìi phun âiãûn tæì åí hçnh (a) hoaût âäüng nhæ sau: kim phun mäüt âi xuäúng tyì lãn âãú laì nhåì læûc loì xo 2, læûc náng kim phun laì nhåì læûc huït cuía cuäün dáy âiãûn tæì 3. Voìi phun naìy âæåüc æïng duûng trãn caïc âäüng cå cåî nhoí. Voìi phun âiãûn tæì åí hçnh (b) hoaût âäüng nhæ sau: Haình trçnh náng kim phun 1 laì do aïp suáút nhiãn liãûu taïc duûng lãn màût cän cuía kim, cuäün dáy âiãûn tæì 3 âiãöu khiãøn van 4 måí âæåìng cho nhiãn liãûu cao aïp vaìo voìi phun, vç váûy læûc âiãûn tæì vaì læûc loì xo 4 ráút nhoí. Æu âiãøm cuía voìi phun âiãûn tæì - Âäúi våïi voìi phun âiãûn tæì, baín thán voìi phun quyãút âënh thåìi gian bàõt âáöu vaì säú læåüng nhiãn liãûu phun vaìo xylanh âäüng cå, coìn båm cao aïp chè coï nhiãûm vuû duy trç aïp suáút cao våïi giaï trë äøn âënh trong bçnh chæïa nhiãn liãûu cao aïp. - Voìi phun âiãûn tæì giuïp âiãöu khiãøn nhanh hån vaì quaï trçnh chuyãøn tiãúp ãm hån so våïi træåìng håüp âiãöu khiãøn bàòng thanh ràng. 177
  58. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng - Sæí duûng voìi phun âiãûn tæì haûn chãú âæåüc caïc cháút âäüc haûi cuía khê xaí aính hæåíng âãún mäi træåìng. Bãn caûnh nhæîng æu âiãøm trãn thç voìi phun âiãûn tæì âoìi hoíi âäü chênh xaïc cao, xung âiãöu khiãøn coï cäng suáút låïn laìm tàng cäng suáút nguäön. 2.2.3. ÂÀÛC ÂIÃØM CÁÚU TAÛO VAÌ YÃU CÁÖU KYÎ THUÁÛT ÂÄÚI VÅÏI NHÆÎNG CHI TIÃÚT CHÊNH CUÍA VOÌI PHUN. Loì xo. Trong caïc loaûi voìi phun kên tiãn chuáøn vaì voìi phun coï chäút trãn kim, nhiãn liãûu roì rè qua khe håí giæîa kim vaì thán kim phun âæåüc dáùn ra läù trãn thán voìi phun räöi âæa ra ngoaìi. Do âoï voìi phun hoaût âäüng trong mäi træåìng thãø håi ráút dãù bë gè. Trong caïc loaûi voìi phun måïi, loî dáùn nhiãn liãûu roì rè qua khe håí giæîa kim vaì thán kim phun âæåüc âàût trãn chuûp voìi phun, nhåì âoï loì xo âæåüc laìm viãûc trong mäi træåìng nhiãn liãûu Diesel nãn khäng bë gè, giaím âæåüc phuû taíi dao âäüng vaì do âoï keïo daìi âæåüc tuäøi thoü âæåüc keïo daìi. Thäng thæåìng, sau mäüt thåìi gian laìm viãûc âäü cæïng cuía loì xo bë giaím âi, vç váûy laìm giaím læûc eïp ban âáöu cuía loì xo vaì laìm giaím aïp suáút bàõt âáöu phun nhiãn liãûu. Âàûc âiãøm hoaût âäüng cuía loì xo âiãöu chènh laì täúc âäü âàût taíi ráút nhanh vaì loì xo biãún daûng ráút êt. Thåìi gian âàût taíi chè vaìo khoaíng 0,5 ÷ 1,50 goïc quay truûc khuyíu. Biãún daûng loì xo luïc âoï bàòng âäü náng cuía van kim, tæïc laì vaìo khoaíng 0,3 ÷ 1,1mm. Phuû taíi taïc duûng lãn caïc voìng loì xo phán bäú khaïc nhau, caïc voìng loì xo trãn cuìng vaì phêa dæåïi cuìng chëu æïng suáút låïn nháút. ÆÏng suáút trong caïc voìng cuía loì xo cuîng phuû thuäüc vaìo cáúu taûo cuía âéa tæûa vaì mäi træåìng hoaût âäüng cuía laì xo. Nãúu âéa tæûa cæïng thç æïng suáút do læûc eïp ban âáöu cuía loì xo gáy ra âäúi våïi nhæîng voìng tæûa seî giaím 35 ÷ 40% so våïi âéa tæûa cáöu. Khi loì xo hoüat âäüng trong mäi træåìng nhiãn liãûu loíng thç æïng suáút âäüng læûc hoüc giaím 20 ÷ 25%. Caïc loì xo âiãöu chènh âãöu laìm viãûc åí traûng thaïi neïn. Loì xo thæåìng âæåüc laìm bàòng dáy theïp loì xo (theïp 50XφA hoàûc váût liãûu tæång âæång), bãö màût âæåüc tháúm nitå hoàûc phun bi laìm cho chai cæïng màût ngoaìi. Âæåìng kênh såüi theïp loì xo phuû thuäüc vaìo kêch thæåïc kim phun. Thán vaì âáöu voìi phun. Voìi phun cuía âäüng cå Diesel thæåìng âæåüc saín xuáút haìng loaût vaì do nhaì maïy chuyãn chãú taûo båm cao aïp, voìi phun saín xuáút. Trong voìi phun coï hai cuûm chi tiãút chênh laì thán vaì âáöu voìi phun (âáöu voìi phun gäöm van vaì thán van). Trãn cuìng mäüt thán voìi phun coï thãø 178
  59. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng làõp nhiãöu âáöu voìi phun khaïc nhau phuì håüp våïi mæïc âäü cæåìng hoïa, phæång phaïp hçnh thaình khê häùn håüp cuía tæìng loaûi âäüng cå. Khi chãú taûo, ngæåìi ta laìm thán vaì âáöu voìi phun thaình cuûm riãng, âaím baío trong mäüt daîy kêch thæåïc coï thãø làõp mäüt loaûi âáöu voìi phun báút kyì lãn báút kyì mäüt thán voìi phun naìo. Khi thiãút kãú cáön biãút cáúu taûo vaì kêch thæåïc chênh cuía thán vaì âáöu voìi phun âaî tiãu chuáøn hoïa, âang âæåüc chãú taûo taûi caïc nhaì maïy chuyãn saín xuáút båm cao aïp vaì voìi phun. Trong quaï trçnh âäüng cå laìm viãûc, voìi phun bë âäút noïng vç luän luän phaíi tiãúp xuïc våïi khê noïng trong xy lanh âäüng cå. Nãúu nhiãût âä ü voìi phun væåüt quaï giåïi haûn cho pheïp thç âäü cæïng màût tæûa cuía kim vaì âãú van seî giaím âi ráút nhanh vaì bë moìn. Hån næîa do biãún daûng nhiãût coï thãø laìm van kim keût gáy kãút muäüi åí läù phun vaì laìm cho âäüng cå laìm viãûc khäng äøn âënh. Vç váûy mæïc âäü tin cáûy cuía voìi phun phuû thuäüc vaìo æïng suáút nhiãût cuía voìi phun. Trãn thæûc tãú ngæåìi ta âaïnh giaï æïng suáút nhiãût áúy dæûa trãn nhiãût âäü cuía voìi phun. Kãút quaí nghiãn cæïu cho tháúy ràòng âäúi våïi voìi phun laìm bàòng caïc loaûi theïp thäng thæåìng thç nhiãût âäü låïn nháút cho pheïp laì 2200C. Nhiãût âäü cuía voìi phun phuû thuäüc vaìo caïc yãúu täú sau: - Diãûn têch bãö màût tiãúp xuïc våïi khê noïng trong buäöng chaïy, âàûc biãût laì pháön diãûn têch åí âáöu voìi phun. - Khe håí giæîa voìi phun vaì nàõp xy lanh. - Nhiãût âäü trung bçnh vaì táön säú laìm viãûc cuía chu trçnh, nhiãût âäü næåïc laìm maït vaì nhiãût âäü phun nhiãn liãûu vaìo âäüng cå. Trãn thæûc tãú ngæåìi ta âaî sæí duûng caïc biãûn phaïp nhæ caïch ly, laìm maït cho voìi phun vaì keïo daìi pháön hçnh truû bãn dæåïi thán dáùn hæåïng cuía van kim. 3. CAÏC BÄÜ LOÜC NHIÃN LIÃÛU. Trong hãû thäúng cung cáúp nhiãn liãûu, ngæåìi ta sæí duûng bäún nhoïm bäü pháûn loüc nhiãn liãûu: - Bäü pháûn loüc åí âæåìng vaìo âàût trong thuìng nhiãn liãûu, thæåìng âæåüc chãú taûo bàòng læåïi âäöng vaì ngàn caïch caïc pháön tæí cå hoüc låïn råi vaìo hãû thäúng nhiãn liãûu. - Báöu loüc thä nhiãn liãûu (báöu loüc så). - Báöu loüc tinh nhiãn liãûu. - Bäü pháûn loüc åí voìi phun (loüc cao aïp). 179
  60. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Caïc bäü loüc nhiãn liãûu duìng trong âäüng cå Diesel laì nhæîng saín pháøm âaî âæåüc tiãu chuáøn hoïa. Khaí nàng thäng qua cuía bäü loüc bàòng khoaíng hai láön säú læåüng nhiãn liãûu âi qua báöu loüc. Hiãûn nay trãn caïc âäüng cå Diesel âãöu duìng caïc biãûn phaïp loüc näúi tiãúp, tæïc laì cho nhiãn liãûu âi qua mäüt vaìi báöu loüc näúi tiãúp nhau. Ngæåìi ta thæåìng duìng såüi vaíi, giáúy, da hoàûc váût liãûu háúp thuû âàûc biãût âãø laìm váût liãûu loüc. Khi sæí duûng thç phaíi thæåìng xuyãn ræía hoàûc thay loîi loüc trong caïc báöu loüc, thåìi gian naìy phuû thuäüc vaìo mæïc âäü báøn cuía nhiãn liãûu vaì säú bãö màût loüc cuía loîi loüc. Trãn mäüt säú âäüng cå taìu thuíy hoàûc ténh taûi thæåìng coï sæí duûng báöu loüc keïp. Nhæ váûy coï thãø khoïa mäüt trong hai loîi loüc âãø coï thãø tiãún haình ræía hoàûc thay loîi loüc trong khi báöu loüc váùn hoaût âäüng bçnh thæåìng. AÏp suáút chãnh lãûch træåïc vaì sau báöu loüc khäng âæåüc væåüt quaï mäüt giåïi haûn quy âënh, giåïi haûn naìy tuìy thuäüc vaìo cáúu taûo vaì säú læåüng nhiãn liãûu âi qua báöu loüc. Khi aïp suáút naìy væåüt quaï mäüt giaï trë naìo âoï thç coï nghéa laì bçnh loüc âaî báøn vaì phaíi ræía hoàûc thay loîi loüc. 3.1.BÁÖU LOÜC THÄ. Sæû laìm viãûc liãn tuûc vaì láu daìi cuía båm chuyãøn nhiãn liãûu, cuîng nhæ tuäøi thoü cuía caïc chi tiãút báöu loüc tinh, caïc chi tiãút cuía båm cao aïp phuû thuäüc ráút låïn vaìo cháút læåüng nhiãn liãûu âaî âæåüc loüc åí báöu loüc thä. Caïc báöu loüc naìy duìng âãø taïch nhæîng taûp cháút cå hoüc coï kêch thæåïc tæì 20÷ 40 µm hoàûc låïn hån vaì næåïc ra khoíi nhiãn liãûu. Noï thæåìng âæåüc âàût giæîa thuìng nhiãn liãûu vaì båm chuyãøn nhiãn liãûu. Báöu loüc naìy coï sæïc caín thuíy læûc tæång âäúi nhoí vaì coï khoaíng träúng âuí âãø laìm làõng càûn báøn vaì næåïc. Coï nhiãöu kiãøu báöu loüc thä khaïc nhau âæåüc sæ í duûng trong hãû thäúng nhiãn liãûu âäüng cå diesel. 180
  61. KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ Dæång Viãût Duîng Báöu loüc kiãøu raînh khe håí . 4 3 2 5 1 6 7 8 9 10 11 12 Hçnh 9.41. Báöu loüc kiãøu raînh khe håí. 1,2,6-Caïc âãûm laìm kên; 3-Âai äúc; 4-Giaï âåî; 5-Nàõp báöu loüc; 7-Pháön tæí loüc loaûi khe; 8- Cäúc; 9-Bu läng siãút; 10-Voìng phåït; 11-Loì xo; 12-Nuït xaí. Chi tiãút chênh cuía báöu loüc naìy laì cäúc làng truû 8 våïi bãö màût læåün soïng coï quáún mäüt låïp dáy daìy saït nhau thaình mäüt daîy. Giæîa caïc voìng dáy (kim loaûi) coï nhæîng raînh (khe håí) våïi kêch thæåïc tæì 0,04 ÷ 0,09 mm. Pháön tæí loüc âàût trong cäúc thæï ba, âæåüc bàõt chàût våïi vêt trãn thán cuía báöu loüc. Hoaût âäüng cuía báöu loüc gäöm caïc bæåïc sau: Nhiãn liãûu chaíy vaìo cäúc thæï 3 âi qua caïc khe håí cuía pháön tæ í loüc. Nhæîng haût buûi coï kêch thæåïc tæì 0,04÷0,09 âæåüc giæî laûi trãn bãö màût cuía pháön tæí loüc. Sau âoï nhiãn liãûu theo caïc raînh (âæåüc taûo båíi vaïch thaình cuía cäúc 1vaì caïc voìng dáy quáún) âi lãn trãn vaì ra khoíi báöu loüc, sau khi âaî âæåüc loüc saûch. Næåïc chæïa trong nhiãn liãûu seî làõng âoüng trong cäúc. Theo âënh kyì måí nuït 12 âãø xaí næåïc ra. Báöu loüc kiãøu táúm khe håí. Pháön tæí loüc cuía báöu loüc naìy bao gäöm mäüt thanh 9 coï 6 caûnh trãn thanh, theo thæï tæû làõp nhæîng táúm laï âäöng thau hçnh sao 1 vaì caïc táúm laï âäöng thau hçnh âéa 2. Khe håí cuía âéa khäng aïp saït vaìo vaình âai cuía táúm. ÅÍ daûng âaî làõp gheïp räöi thç giæîa caïc táúm våïi nhau coï nhæîng khe håí bàòng kêch thæåïc chiãöu daìy âéa. 181