Giáo trình Công nghệ sửa chữa đầu máy diezel - Chương VII: Sửa chữa giá xe và bộ phận chạy của đầu máy
48 trang
3310
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo trình Công nghệ sửa chữa đầu máy diezel - Chương VII: Sửa chữa giá xe và bộ phận chạy của đầu máy", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tài liệu đính kèm:
- giao_trinh_cong_nghe_sua_chua_dau_may_diezel_chuong_vii_sua.pdf
Nội dung text: Giáo trình Công nghệ sửa chữa đầu máy diezel - Chương VII: Sửa chữa giá xe và bộ phận chạy của đầu máy
- CHƯƠNG VII S A CH A GIÁ XE VÀ B PH N CH Y C A ð U MÁY 7.1. S a ch a giá xe Khi ki m tra trung gian và khám ch a các c p, ngư i ta ki m tra giá xe ñ u máy nhưng không ñ y giá chuy n ra kh i ñ u máy. Khi ky ch a và s a ch a nhà máy, ngư i ta ñ y giá chuy n ra kh i giá xe c a ñ u máy, làm s ch b i b n, ki m tra xác ñ nh hư h ng c a giá xe và ti n hành s a ch a. Khi ki m tra toàn b giá xe, ñ c bi t chú ý các m i hàn c a các h p ñ u ñ m, ki m tra s mài mòn c a ngõng c i quay, c i chuy n và bàn trư t, s l ng l o c a các ñinh tán hay m i hàn c a nó. giá xe ñ u máy truy n ñ ng ñi n c n chú ý các v t n t góc c a các l khoét trên gía xe ñ d n không khí làm mát cho máy phát ñi n chính. Trong th i gian v n d ng xà gi m xung kích và h p ñ u ñ m móc n i s h p th các l c xung kích và s d n ñ n s l ng l o c a các ñinh tán hay v t n t c a các m i hàn. V t n t giá xe thư ng là v t n t ñư ng, phát hi n ch n t b ng cách bôi d u h a, sau ñó bôi ph n và s y cho ph n khô, d u nh ng k n t s ng m ra do s hút c a ph n. Vì v y ch có v t n t b s m l i ta s xác ñ nh ñư c v t n t và hình d ng c a nó. ð i v i giá xe, cho phép s a ch a v t n t b ng hàn hơi. Trư c khi hàn ti n hành khoan ch n ñ u v t n t b ng mũi khoan có ñư ng kính 8 ÷ 10mm và vát mép ch hàn v i góc 60 0, v i chi u r ng 2 ÷ 4mm. Sau ñó ti n hành hàn và ñ p mi ng thép v i chi u dày không nh hơn 20mm. Cho phép hàn v t n t trên giá xe v i que hàn ñi n lo i 9 ÷ 50, hàn 4 ÷ 5 l p. T t c các m i hàn sau khi hàn xong ph i s a l i b ng ñ c, n i hàn c n ph i b ng ph ng không b r khí. Khi ky ch a và s a ch a nhà máy, ph i ky ñ u máy lên 1,2m, ñ y giá chuy n ra kh i ñ u máy, trư c khi ky ph i tháo các b ph n sau ñây: ba ñ s c, b c lên xu ng, các ñư ng ng gió và ñư ng ng cát liên k t gi a thân xe và giá chuy n, các b t che b i cho bàn trư t hay cơ c u chuy n hư ng. ð i v i ñ u máy truy n ñ ng ñi n, tháo dây d n ñi n ñ n ñ ng cơ ñi n kéo, ng d n không khí làm mát cho ñ ng cơ ñi n kéo. ð i v i ñ u máy truy n ñ ng th y l c, tháo kh p các ñăng, sau ñó m i kê ñ u máy lên ñ y giá chuy n ra, dùng giá g hay giá s t có lót g m t ñ ñ kê. ð ky ñ u máy ngư i ta s d ng lo i ky c ñ nh hay di ñ ng, nhưng ti n l i nh t là s d ng lo i ky có cánh vươn. Trư c khi ky ngư i ta ñi u khi n cánh vươn ñ vào các v trí ky qui ñ nh. B ky g m có 4 chi c ky riêng r ñư c l p ch t trên móng c a h m khám máy. Sau khi ñã ky ti n hành tháo các b ph n có liên quan và làm s ch b i, d u bám vào giá xe b ng nhiên li u diezel và th i khô, ti n hành ki m tra v t n t, v t lõm, bulông ñinh tán liên k t b ñ t. Th i s ch và ki m tra ñư ng ng giá c a giá xe, ki m tra s nguyên v n c a các t m gia cư ng và các m i hàn c a nó, tháo cơ c u ph c h i chuy n hư ng, r a các chi ti t và ki m tra. Cnsc.323
- Ki m tra s k p ch t c a vòng g i ñ vào khung giá xe khi ñi m ñ t c a các giá chuy n liên h ñ n giá xe không chính xác. Trong th i gian h ñ u máy, n u s l p ráp c a ngõng c i quay v i thân xe không chính xác và ch c ch n thì trong th i gian v n d ng s phát sinh các v t n t các m i hàn. ð thay ngõng c i quay hay hàn l i các v t n t, trên ñư ng hàn ph i t y s ch b ng ñ c và hàn ngõng c i quay, sau khi hàn l i ph i làm s ch b ng ñ c hay b ng bánh mài. Khi ki m tra s a ch a nhà máy, ngư i ta dùng k p ñ c bi t hình ch U và thư c ñ ki m tra và xác ñ nh v trí c a g i ñ c nh so v i trung tâm c a ngõng c i quay và trung tâm d c c a giá xe cũng như kho ng cách ñ n tr c ngang c a ngõng c i. Dùng thư c lá (căn) dày 0,05 mm ño khe h gi a c nh ñư ng kính l n c a g i và giá xe, không cho phép căn ñó ñó l t qua. Ki m tra sai s v chi u cao c a các g i ñ giá xe, s sai s gi a các g i ñ không l n hơn 0,5 mm. Ki m tra b m t c u b ng dư ng m u cho phép khe sáng không l n hơn 1mm. ð vuông góc c a l l p cơ c u chuy n hư ng kh c ph c b ng cách thay ñ i các ng lót. B m t c u cao ta kh c ph c b ng mài hay thay ñ i ñ m c a g i ñ l p bên trong ñ u mút các g i ñ . Khi s a ch a nhà máy, ngư i ta ph i ki m tra ñ cong c a xà chính l p ráp ñ ng cơ diezel và thi t b ph , ñ song song c a các t m sàn và các t m thép góc. Ki m tra sai l ch c a các b m t g i ñ , v trí trung tâm c a c i quay v i trung tâm d c giá xe. ð võng c a giá xe xác ñ nh b ng phương pháp căng dây d c giá xe hay b ng d ng c quang h c, ño b ng thư c t l , thư c m m và thư c lá. ð võng cho phép c a giá xe là 12 mm. Ki m tra m t ph ng trên c a giá xe và b m t các t m thép góc t t c m i hư ng c a giá xe b ng thư c dài 5 m và thư c lá (căn). ð không b ng ph ng cho phép là 3 mm. N u ki m tra giá xe và ñ võng quá 15 mm cho phép n n b ng phương pháp ñ t nóng và u n v v trí cũ. T i tr ng u n t 10 ÷ 15 t n. Trong ky ch a, ñ chênh l ch gi a các g i ñ không ñư c quá 2 mm. ð song song gi a các b m t không sai l ch quá 0,5mm/ chi u dài t m khi s a ch a b ng phương pháp mài. Ki m tra b m t c a ngõng c i quay b ng căn và m t ph ng ki m tra, khe h cho phép gi a m t ph ng c i quay và m t ph ng ki m tra là 1mm. Khi sai s l n hơn 1mm, ta mài b m t ngõng c i quay ñ kh c ph c. Khi thay m i ngõng c i quay, ngư i ta ph i ti n hành ki m tra trung tâm c a nó trên ñư ng tâm giá xe và h p ñ u ñ m. S di d ch c a tâm ngõng c i quay so v i tâm c a giá xe, h p ñ u ñ m không l n hơn 1mm. Sau khi ki m tra và s a ch a toàn b giá xe, ngư i ta ti n hành nâng ñ u máy lên và l p giá chuy n. ð u tiên ky ñ u máy lên 1,2m, ngư i ta ti n hành b giá ñ và ñ y giá chuy n vào, sau ñó h giá xe xu ng giá chuy n b o ñ m ñ chính xác l n nh t cho ch giáp c a m i c i quay ñ nó quay t do trong g i ch n. Khi h ñ u máy ph i c ñ nh bánh xe ñ tránh cho giá chuy n kh i b di ñ ng. Cnsc.324
- H ñ u máy xong ta ti n hành b t các b ph n liên quan giá xe v i giá chuy n: b t che g i trư t, ng gió làm mát ñ ng cơ ñi n kéo, dây d n ñi n ñ n ñ ng cơ ñi n kéo, b ph n g t ñá (bañ s c), b c lên xu ng, thi t b hãm t ñ ng và x cát. ð i v i b g t ñá (ba ñ s c), ta ki m tra và xem xét l i trong t t c các kì s a ch a, khi ki m tra trung gian và khám ch a các c p ph i ki m tra toàn b g t ñá, các góc hàn và các bulông k p ch t. Khi l p chú ý kho ng cách t ch th p nh t c a g t ñư ng ñ n m t c a ñư ng ray ph i n m trong gi i h n t 100 ÷ 250mm. 7.2. S a ch a khung giá chuy n hư ng Giá chuy n hư ng ñ u máy g m hai lo i: ki u b u d u ke trư t và ki u b u d u thanh kéo. Nh ng ñ u máy s d ng lo i giá chuy n hư ng ki u b u d u ke trư t ñang s d ng Vi t Nam là D9E, D12E, D13E, D18E, còn ñ u máy s d ng lo i giá chuy n hư ng ki u b u d u thanh kéo (không ke trư t) là D19E. K t c u t ng th giá chuy n hư ng ñ u máy D9E v à D13E ñư c th hi n trên các hình 7.1 và 7.2. 5 3 4 2 1 Hình 7.1. Giá chuy n hư ng ñ u máy D9E 1. Bánh xe; 2. ð u tr c bánh xe; 3. Lò xo b u d u; 4. B u d u ki u ke trư t; 5. Khung giá chuy n hư ng. 3 5 4 8 1 7 7 6 2 Hình 7.2. Giá chuy n hư ng ñ u máy D13E 1. Bánh xe; 2. B u d u ki u ke trư t; 3. C i chuy n hư ng; 4. Bàn trư t; Cnsc.325
- 5. Xylanh hãm; 6. Xà thăng b ng; 7. H th ng lò xo; 8. Khung giá chuy n. Khi ki m tra trung gian và khám ch a các c p ngư i ta ki m tra giá chuy n mà không ñ y giá chuy n ra kh i ñ u máy. Thư ng ch dùng thi t b dò khuy t t t ñ ki m tra v t n t và ki m tra các bulông liên k t. Khi s a ch a ñ nh kỳ l n ph i ñ y giá chuy n ra kh i ñ u máy ñ ki m tra và s a ch a m t s b ph n, ñi u ch nh l i bánh răng c a các h p gi m t c, s a ch a h th ng gi ng hãm, v.v Khi ky ch a và s a ch a nhà máy, ngư i ta ñ y giá chuy n ra kh i ñ u máy, gi i th toàn b ñ u máy, ki m tra, s a ch a và thay th các b ph n c a giá chuy n. Trư c khi gi i th ngư i ta làm s ch giá chuy n và các b ph n trong máy r a chuyên dùng v i dung d ch r a 3% NaOH và sau ñó r a s ch b ng nư c nóng. 7.2.1. Gi i th giá chuy n hư ng 7.2.1.1. ð y giá chuy n hư ng ra kh i ñ u máy Trư c khi ñ y giá chuy n hư ng ra kh i ñ u máy ph i ti n hành tháo các ng m m d n d u, d n khí ép c a h th ng hãm và x cát, xích c a b ph n hãm, nh ng dây d n ñi n vào ñ ng cơ ñi n kéo, nh ng ng d n làm mát ñ ng cơ ñi n kéo. Tháo nh ng cacñăng truy n momen t b ph n truy n ñ ng thu l c ñ n h p gi m t c tr c, tháo b ph n dây d n c a ñ ng h t c ñ , tháo các bao ch n b i c a g i trư t. Sau khi hoàn t t các công vi c trên, ti n hành ky ñ u máy và ñ y giá chuy n hư ng ra kh i ñ u máy. ð ñ y giá chuy n hư ng ra kh i ñ u máy, ngư i ta ti n hành ky ñ u máy b ng các b ky chuyên dùng. ð làm vi c d dàng và rút ng n th i gian, khi ñ y giá chuy n c a ñ u máy truy n ñ ng ñi n, ngư i ta có th c p dòng ñi n m t chi u vào ñ ng cơ ñi n kéo ñ giá chuy n t ch y ra. 7.2.1.2. Gi i th giá chuy n hư ng a. Gi i th sơ b ð u tiên ti n hành tháo các ñòn gánh phía dư i h p d u, tháo h th ng gi ng hãm. ð i v i ñ u máy truy n ñ ng ñi n còn ph i tháo g i ñ ñ ng cơ ñi n kéo, tháo dây d n ñi n ñ n ñ ng cơ ñi n kéo. ð i v i ñ u máy truy n ñ ng th y l c: tháo thanh kéo h p gi m t c tr c, cacñăng và các bulông b t h p d u. Sau ñó ngư i ta nh c giá chuy n b ng c n c u, nh c nó ra kh i nh ng c p bánh xe và h p gi m t c ñã ñư c trên nh ng giá ñ ñ c bi t. b. Gi i th toàn b Tháo và nh c ng hãm, ng d u, ng cát, g i ñ ñ ng cơ ñi n kéo, gu c hãm, xilanh hãm, các móc b o v . giá chuy n không ke trư t, trư c khi tháo thanh kéo h p d u, ngư i ta ki m tra l hình nêm và thân c a thanh kéo; dùng dơ ñ căn dò khe h gi a mi ng vát và ñáy l vát. c. R a giá chuy n hư ng Vi c r a giá chuy n hư ng ñư c ti n hành trong máy r a chuyên dùng. Quá trình r a có th ñư c ti n hành theo ba giai ño n: r a toàn b giá chuy n hư ng khi Cnsc.326
- ñã d y ra kh i ñ u máy, r a khung giá chuy n khi ñã tháo các c p bánh xe và r a s ch toàn b các chi ti t c a giá chuy n khi ñã gi i th toàn b . 7.2.2. Nh ng hư h ng thư ng g p c a khung giá chuy n hư ng Các hư h ng ñ c trưng c a khung giá chuy n hư ng là: Hao mòn các t m ke trư t trong h c b u d u, hao mòn ng lót ch t quay c i chuy n (g i ñ c i chuy n), mòn các quay, các bàn trư t, mòn g i ñ c a lò xo, ñĩa và vòng b c lót c a ch n, mòn phía trên và phía dư i t m lò xo ñ ñ ng cơ ñi n kéo, mòn c c b khung giá chuy n hư ng. Hao mòn c a ke trư t h p d u, c a quay, trư t, ng lót và tr c ñ lò xo, phía trên và phía dư i t m ñ lò xo c a ñ ng cơ ñi n kéo là nh ng hư h ng t t nhiên. Ta có th làm gi m d ng hao mòn này b ng cách bôi trơn t t và tăng ñ b n c a b m t làm vi c. N t trong các m i hàn, n t ke h p d u, n t ch t quay, n t các t m gia cư ng, thân c a g i quay, l ng các m i ghép liên k t c a các xà trên b u d u, c a thanh ñ phía dư i b u d u (ñòn gánh h p d u), các xà d c và xà ngang b cong, võng. Nh ng v t n t ch t quay, các t m gia cư ng c a ch t quay, thân c a g i quay và các ke h p d u là do l c tác d ng d c và ngang c a giá xe vào giá chuy n hư ng, nguyên nhân là do n n ñư ng và ñư ng không b ng ph ng, bán kính cong không phù h p và do thao tác không h p lý c a tài x . Các hư h ng ñáng k và v t n t trong thân khung giá ch xu t hi n trong trư ng h p b tai n n. 7.2.3. Ki m tra khung giá chuy n hư ng (ki u b u d u ke trư t) Các ke trư t 10 và 11 c a h c b u d u (hình 7.3) b mòn không ñ u theo c chi u cao và chi u r ng, trong ñó các ke trư t nh 11 b hao mòn nhi u hơn. ð ñánh giá m c ñ hao mòn c a các t m ke trư t trong khi không gi i th c m b u d u, ngư i ta ño khe h gi a b u d u và h c b u d u b ng thư c lá. Sau khi gi i th khung giá, khe h này có th ñư c xác ñ nh b ng hi u gi a chi u r ng c a h c b u d u (kích th c A, hình 7.3) và b u d u (kích thư c B, hình 7.4). ði u này hơi ph c t p hơn m t chút. Tr s A và B ñư c ño kho ng gi a chi u cao c a các t m ke trư t, có nghĩa là v trí ñư ng tâm c a tr c bánh xe. ð mòn c a t m ke trư t nh 11 (hình 7.3) ñư c xác ñ nh b ng cách so sánh chi u dày c a c a các ph n b mòn và chưa mòn. S hao mòn không ñ ng ñ u c a các t m ke trư t trong h c b u d u c a khung giá chuy n và trên b u d u s làm cho các tr c bánh xe b nghiêng l ch trong khung giá chuy n. Vi c ki m tra khung giá chuy n có th ñư c ti n hành b ng thư c góc ch th p và các d ng c quang h c. Vi c ki m tra b ng các d ng c quang h c cho k t qu chính xác hơn, tuy nhiên phương pháp s d ng thư c góc ch th p ñơn gi n hơn, không ñòi h i các thi t b chuyên dùng, ñ chính xác c a phương pháp này là có th ch p nh n ñư c so v i các yêu c u c a th c t . Cnsc.327
- Quá trình ki m tra khung giá chuy n th c ch t là xác ñ nh tr s ñ l ch c a các b m t (m t ph ng) c a các t m ke trư t nh và các t m ke trư t l n c a các h c b u d u so v i nhau và so v i ñư ng tâm d c c a khung giá chuy n hư ng. Vi c ki m tra bao g m các bư c sau ñây: Xác ñ nh m t n a hi u s c a chi u r ng khung giá các h c b u d u ngoài cùng; Ki m tra v trí c a các t m ke trư t nh ; Ki m tra v trí c a các t m ke trư t l n c a m i (t ng) h c b u d u (ñ song song và ñ sai l ch). Khi ki m tra khung giá chuy n hư ng b ng thư c góc ch th p (hình 7.4), chi u r ng c a khung giá các h c b u d u ngoài cùng ñư c ño b ng thư c ño trong. Khi hi u các kho ng cách a và b l n hơn tr s cho phép, t i v trí l n (hơn) gi a khung giá và các t m ke trư t nh ta ñ t m t t m ñ m có chi u d y b ng n a hi u các kho ng cách ñó, nghĩa là b ng (a b)/2. 1. Ki m tra v trí c a các ke trư t nh Vi c ki m tra v trí c a các ke trư t nh ñư c ti n hành b ng cách áp thư c 3 vào v trí gi a theo chi u cao và dùng thư c lá ño khe h gi a thư c và b m t c a m i t m ke trư t. ð chênh l ch c a khe h ñó n u l n hơn 0,5 mm thì ph i thay th các t m ke trư t ho c ñ m thêm t m ñ m vào phía dư i các ke trư t. S th t vào c a các t m ke trư t c a h c b u d u gi a khung giá (kích thư c c) so v i các t m ke trư t c a các h c b u d u phía ngoài cùng là ñ ñ m b o ñ d ch ngang c n thi t cho c p bánh xe gi a c a giá chuy n hư ng. Cnsc.328
- 1 2 3 4 5 6 7 a) A A A 368 2100 2100 ChiÒu dÇy Khe hë 5,9-6,0 3,0-8,0 3,0 0,68-1,0 2,0 3,0 a-a II 9 8 4 2 3 12 13 14 15 b) 1020 1850 325 1850 16 Hình 7.3. K t c u khung giá chuy n hư ng a. Ki u b u d u ke trư t; b. Ki u b u d u thanh kéo. 1. Khung giá chuy n hư ng ki u ke trư t; 2,6. Giá treo ñ ng cơ ñi n kéo; 3. D m ch t (d m c i chuy n); 4. Giá treo xilanh hãm; 5. G i ñ lò xo nhíp; 7. Thanh gi ng (b o hi m); 8. ng lót; 9. Vòng ñ m; 10,11.T m ñ m ke trư t l n và ke trư t nh ; 12. Khung giá chuy n hư ng ki u thanh kéo; 13. Giá treo nh ñ treo thanh kéo. 14. Giá treo gi m ch n ma sát; 15. Giá treo l n ñ treo thanh kéo; 16. Gía ñ t lo xo. 2. Ki m tra các ke trư t l n Vi c ki m tra v trí c a các ke trư t l n ñư c ti n hành b ng cách áp thư c góc ch th p 4 lên thư c th ng sau ñó áp nh vào thư c 3 và các b m t c a các t m ke trư t l n. T i v trí này c a các d ng c ño, khe sáng (khe h ) cho phép gi a thư c góc ch th p và các t m ke trư t ñư c th hi n trên hình 7.4. N u có khe sáng xuyên su t thì ch ng t r ng m t trong các t m ke trư t, ch ng h n t m ke trư t 2, có ñ l ch d c tr c, hay ñ d ch ngang so v i t m ke trư t cùng c p 1 c a xà bên bên kia c a khung giá. Tương t như v y ti n hành ki m tra v trí c a các t m ke trư t l n phía bên kia c a h c b u d u này. Ngoài ra vi c ño b ng panme ño trong ho c thư c ño trong cho phép xác ñ nh ñư c ñ không song song c a các b m t c a các t m ke trư t l n trong m t ph ng th ng ñ ng ñ i v i (c a) m i h c b u d u. ð không song song cho Cnsc.329
- phép c a các t m ke trư t ñã mòn là 1,0 mm, còn khi l p các t m ke trư t m i lên khung giá là 0,5 mm. S ñ nh v ñúng ñ n c a các t m ke trư t l n trên khung giá, có nghĩa là khi các b m t làm vi c c a chúng n m trong m t ph ng vuông góc v i ñư ng tâm d c c a khung giá chuy n, trong ñi u ki n s a ch a t i xí nghi p, ñ t ñư c b ng cách thay th các t m ke trư t ho c ñ m thêm t m ñ m phía dư i các ke trư t. Các t m ke trư t c n thay th ñư c phá b kh i khung giá chuy n b ng ñ c khí nén ho c c t b b ng m hàn hơi. B m t khung giá t i các v trí l p các t m ke trư t c n ñư c làm s ch k lư ng. Trư c khi hàn các t m ke trư t m i ho c các t m ke trư t còn s d ng l i, c n ph i ép ch t chúng vào khung giá chuy n b ng k p vít ho c k p khí nén. Các t m ke trư t ñư c hàn vào khung giá chuy n b ng ñinh tán ñi n và m i hàn không liên t c theo chu vi. Sau khi hàn b m t c a các t m ke trư t ph i b ng ph ng và s ch. Kh«ng qu¸ 1.2mm 2 Kh«ng qu¸ 0.5mm qu¸ Kh«ng 4 ±0.3 3 +1,2 -2,2 C=5 U 1962 ±0.3 C=5 1 Kh«ng qu¸ 0.3mm Hình 7.4. Sơ ñ ki m tra khung giá chuy n b ng thư c góc ch th p 7.2.4. S a ch a khung giá chuy n hư ng ki u ke trư t Khung giá chuy n sau khi ñã v n d ng, v trí các ke trư t h p d u s thay ñ i so v i thi t k . ð kh c ph c v n ñ này, ngư i ta ph i s d ng nh ng căn b ng và căn c nh có chi u dày phù h p ñ bù tr xà c nh b cong và ke trư t di chuy n d c tr c giá chuy n. Yêu c u cơ b n khi s a ch a là khôi ph c nh ng v tr mòn ñ n kích thư c gi i h n, b o ñ m ñ b n làm vi c c a k t c u và khôi ph c nh ng khe h trong gi i h n c a nh ng b ph n l p ghép ñ ñ m b o chuy n ñ ng an toàn. Ngư i ta thư ng ph c h i nh ng b ph n b mòn c a giá chuy n b ng cách thay m i chi ti t ho c dùng phương pháp hàn và hàn ñ p. Cnsc.330
- Khi ki m tra giá chuy n b u d u ke trư t, ngư i ta chú ý ki m tra tr ng thái c a các ñư ng hàn, c a giá gi thanh kéo b u d u, chú ý b m t ti p xúc l hình nêm gi ch t thanh kéo. Các t m ke trư t có chi u d y nh hơn 4,0 mm c n ñư c thay th . Các b ph n b n t ph i ñư c kh c ph c. Khung giá chuy n ph i b o ñ m sao cho khi l p ráp các c p bánh xe vào khung giá chuy n thì các c p bánh xe này ph i song song v i nhau. ðư ng tâm c a các c p bánh xe ph i vuông góc v i tr c tâm d c c a giá chuy n, còn tâm c a c i quay ph i n m trên tâm d c c a giá chuy n. M t ph ng l p bàn trư t hay cơ c u chuy n hư ng ph i n m trên m t ph ng giá chuy n. Sau khi ñã hàn song khung giá chuy n, ngư i ta ti n hành phát hi n các v t n t trên má giá chuy n, cho phép hàn b ng phương pháp hàn ñi n. Trư c khi hàn ph i khoan ch n các v t n t b ng mũi khoan có ñư ng kính 10 ÷ 20 mm, vát mép m i hàn theo hình ch nh t, v t n t ñư ng hàn cũ ph i t y s ch sau ñó m i ñư c hàn l i. Thư ng dùng que hàn ñư ng kính 5 ÷ 7mm. Khung giá chuy n b cong cho phép dùng phương pháp ñ t nóng và d ng c chuyên dùng ñ n n. Trư c khi n n ta ph i ki m tra khung giá chuy n: ð u tiên, ngư i ta ñi u ch nh m t b ng c a khung giá chuy n b ng nivô hay ng ng m thăng b ng b ng m c nư c, sau ñó dùng phương pháp căng dây hay s d ng d ng c quang h c ñ ki m tra. Tính toán và xác ñ nh l i ñ vênh c a các ke trư t h p d u theo chi u ngang c a thành bên, xác ñ nh ñ di chuy n c a các ke trư t so v i chi u d c giá chuy n, ñ l ch c a c i quay v i trung tâm d c giá chuy n. Khi s a ch a nhà máy ngư i ta còn ph i xác ñ nh v trí c a c i quay và m t bàn trư t trên khung giá chuy n. Yêu c u sau khi s a ch a là s di chuy n d c c a các ke không ñư c l n hơn 1,2 mm. Các t m ke trư t (căn b ng) ph i song song v i nhau và vuông góc v i trung tâm d c c a giá chuy n. ð l ch cho phép không ñư c l n hơn 0,3mm/chi u r ng c a ke trư t (căn) h p d u. Các t m ke trư t (các căn c nh) ph i n m trong m t ph ng và song song v i trung tâm d c c a giá chuy n (ñ sai s cho phép không l n hơn 0,5mm). Các v t n t trong các m i hàn và hao mòn c c b c a khung giá chuy n hư ng (t i các v trí g i ñ là xo nhíp, các giá ñ h th ng treo lò xo, v.v ) ñư c s a ch a b ng phương pháp hàn. Các b m t b mòn c a các giá ñ 2 và 6 (hình 7.3) cũng như các b m t c a các gía ñ lò xo ñ ng cơ ñi n kéo ñư c ph c h i b ng phương pháp hàn ñ p. Sau khi gia công các b m t t a c a các giá ñ c n ph i n m trong m t m t ph ng. 7.2.5. S a ch a giá chuy n hư ng ki u b u d u thanh kéo Giá chuy n b u d u thanh kéo ñư c s d ng nư c ta trên ñ u máy D19E. Lo i giá chuy n này ñã t ng ñư c s d ng trên các lo i ñ u máy DFH3 (Trung Qu c) và ñ u máy Alsthom (Pháp) s d ng Vi t Nam nh ng năm trư c ñây. Khi s a ch a lo i giá chuy n này, ngư i ta cũng ti n hành tương t như lo i giá chuy n ke trư t. Khi ki m tra có chú ý ñ n v trí c a giá gi thanh kéo b u d u, ki m tra v trí và tr ng thái c a c i quay, c a các bàn trư t hay cơ c u chuy n hư ng. Cnsc.331
- B c c a c i quay mòn quá h n ñ hay có khuy t t t ta ti n hành tháo và ép m i v i kích thư c phù h p. M t c a các bàn trư t mòn quá h n ñ ti n hành thay m t trư t m i. B m t c a l hình nêm có th khôi ph c b ng phương pháp hàn b ng que hàn ch ng mòn sau ñó gia công ñ n kích thư c phù h p. ð i v i lò xo ph i ti n hành ki m tra sau ñó thay th hay s a ch a cho ñúng v i yêu c u k thu t. Lò xo lá khi th y có m t s t v n, l ng ñai ngư i ta tháo toàn b lá lò xo ñ ki m tra, sau ñó ti n hành s a ch a. Lò xo tròn khi b n t và m t ñàn tính ph i thay th . Khi thay th ph i chú ý các lò xo l p trên cùng m t ñ u máy ph i có cùng m t nhóm ñ c ng. Lò xo không ñư c sai l ch quá 1mm trên toàn b chi u cao khi tr ng thái t do so v i thi t k . Trên m t giá chuy n hư ng chi u cao c a các lò xo không ñư c chênh l ch quá 6 mm. Khi s a ch a xí nghi p và ñ c bi t nhà máy, lò xo ph i ñư c ép th trên máy ép chuyên dùng và ph i b o ñ m các tính năng k thu t theo quy ñ nh. Hao mòn b c lót g i chuy n hư ng ñư c xác ñ nh theo tr s khe h gi a ch t chuy n hư ng và g i ( ) ñ c a nó b ng cách ño tr c ti p. N u khe h n m trong gi i h n ghi trong hình 7.3. thì c n ph c h i b ng cách thay ng lót 8 ho c thay vòng ñ m 9. 7.2.6. S a ch a c i quay và cơ c u chuy n hư ng Khi b c lót c i quay b xây xư c l n hơn 0,5mm, b mòn l n hơn 1,0 mm trên toàn b chi u dài ñư ng kính ho c b n t, ph i ti n hành tháo b c lót c i quay ra kh i ñ s a ch a ho c thay th . Khi ép b c lót m i vào c a c i quay ph i tính toán khe h c a chày và b c lót c i quay là 0,2 ÷ 0,3mm. ð b o ñ m c i quay làm vi c bình thư ng ta ph i chú ý ñ n ñư ng d n d u bôi trơn cho c i quay. Khi ky ch a và s a ch a nhà máy, ngư i ta s a ch a c n th n h th ng d u và c n ki m tra ñ kín b ng d u h a. Ti n hành rót d u ñ n m c 50mm so v i h m t ñáy sau ñó gi l i 20 phút, không cho phép có d u ñ ng b m t ngoài và dư i n p. 7.3. S a ch a b tr c bánh xe M t s thông s k thu t c a các b tr c bánh xe ñ u máy ñang s d ng Vi t Nam ñư c cho trong b ng 7.1. K t c u m t s b tr c bánh xe ñư c th hi n trên các hình 7.5 – 7.7. Trong v n d ng, ngư i ta chú ý ki m tra c p bánh xe ñ ñ u máy v n d ng ñư c an toàn. Khi ky ch a và s a ch a l n nhà máy, ngư i ta ph i s a ch a l i c p bánh xe ñ u máy ñúng v i yêu c u k thu t v hình d ng c a m t lăn, c a băng ña và h n ñ c a các m i ghép ch t cũng như ghép l ng tuỳ theo yêu c u k thu t và c u t o c a tr c bánh. B ng 7.1. M t s ñ c tính k thu t c a ñ u máy D5H, D12E, D9E và D13E TT Thông s k thu t D5H D12E D9E D13E 1 Nư c ch t o Australia CH Séc M n ð 2 Năm ch t o 1985 1962 1983 Cnsc.332
- 3 Năm s d ng t i VN 1993 1986 1963 1985 Xí Xí Xí nghi p Xí nghi p nghi p nghi p 4 ðơn v s d ng ð u máy Hà ð u máy Lào Hà N i ð u máy ð u máy Sài Gòn Sài Gòn 5 Kh ñư ng (mm) 1000 1000 1000 1000 6 Lo i ñ ng cơ dizel Caterpilla K6S 230 Caterpill ALCO D353 DR a D398 251 D 7 Công su t ñ ng cơ (ML) 500 1200 900 1300 8 Phương th c truy n ñ ng Thu l c ði n ði n ði n MC MC MC MC MC MC 9 Tr ng lư ng ch nh b (T) 40 56 52 72 10 T i tr ng tr c, (T/tr c) 10 14 13 12 11 T c ñ c u t o (km/h) 65 80 114 96 12 Bán kính cong R min ,(m) 46 75 75 75 13 Công th c tr c B B B0 B0 B0 B0 C0 C0 (2 2) (2 0 20) (2 0 20) (3 0 30) 14 ðư ng kính bánh xe m i 915 1000 1016 965 (mm) 15 ðư ng kính bánh xe nh 810 930 870 882 nh t cho phép (mm) 16 D tr hao mòn m t lăn, 105 70 146 83 (mm) 17 B r ng b n bánh xe, 127 135 139,7 120 (mm) 18 Giang cách gi a hai bánh 924 ± 3 925 ± 2 924 ± 3 927 ± 0,5 xe,(mm) 19 ðư ng kính c tr c, 110 170 144,564 119,164 (mm) 20 ðư ng kính vai tr c, 158,25 206,375 207,800 (mm) 21 S lư ng ñ u máy hi n 13 25 32 14 có Cnsc.333
- 445 280 139,7 114,3 137 284 292 140 184 1016 206,375 567 924 1894,6 Hình 7.5. K t c u b tr c bánh xe ñ u máy D9E 889 120 728 114 285 660 925 207,8 209,52 184,15 119,164 927 1769,4 Hình 7.6. K t c u b tr c bánh xe ñ u máy D13E Cnsc.334
- 751 ± 1 Ø 170 Ø Ø 850 Ø ± 1 Ø 185 185 Ø 1000 925 ± 2 1756 ± 5 R15 R15 R14 17 max ± 1 10 1000 Ø 850 min ± 1 3/10 R12 70 R3 3/10 10 1000 35 10,5 R2 13 12,2 22,5 135 +2 Hình 7.7. K t c u b tr c bánh xe ñ u máy D12E 7.3.1. Nh ng hư h ng thư ng g p các c p bánh xe Hao mòn bình thư ng m t lăn và g bánh xe, hao mòn, xư c, sây sát c tr c bánh xe; cào xư c v trí nơi l p ñ ñ ng cơ ñi n kéo do thi u d u bôi trơn. Hao mòn c c b m t lăn và g bánh xe: mòn v t m t lăn và g bánh do tác ñ ng cơ gi i, do bó hãm, do bánh xe b trư t l t trên ray khi có chênh l ch ñư ng kính bánh xe quá gi i h n cho phép, v.v Hư h ng b t thư ng hay hư h ng ñ t xu t: r , m , s t, n t bánh xe, cong tr c bánh xe; Các m i ghép băng ña mâm bánh, mâm bánh tr c bánh, bánh răng tr c bánh b l ng. S xén th ng ñ ng g băng ña là hư h ng chính và t t y u c a băng ña ñ u máy làm vi c trên nh ng ño n ñư ng cong v i bán kính cong nh . Cnsc.335
- Biên d ng mòn m t lăn và g bánh xe ñ u máy ñư c th hi n trên hình 7.8. Hình 7.8. Biên d ng mòn m t lăn và g bánh xe ñ u máy ðư ng I. Biên d ng ban ñ u c a bánh xe ðư ng II. Biên d ng mòn c a bánh xe sau quá trình v n d ng 7.3.2. Ki m tra, phân lo i tr c bánh xe trư c khi s a ch a M c ñích c a công vi c này là ñ ñánh giá hao mòn hư h ng toàn b tr c bánh xe, t ñó quy t ñ nh m c ñ và phương th c s a ch a t ng b ph n c a tr c bánh xe tuân th các yêu c u, h n ñ k thu t c a qui trình s a ch a, ñ m b o b tr c bánh xe v n d ng t t ñ n kỳ vào s a ch a l n k ti p. Các hao mòn, hư h ng c a b tr c bánh xe r t ña d ng, mu n phân lo i hư h ng chính xác tránh tình tr ng ñưa tr c bánh xe không ñ ñi u ki n v n d ng vào s a ch a gây lãng phí nguyên công, ta ph i ti n hành ki m tra ñ y ñ và th t như dư i ñây. 7.3.2.1. Ki m tra b tr c bánh xe Bư c 1: Ki m tra tr c ti p B tr c bánh xe sau khi tháo kh i giá chuy n hư ng c n ñư c làm v sinh s ch b ng thi t b phun nư c gió ép, sau ñó lau s ch b ng d u máy (DO) và ki m tra xem xét tr c ti p b ng m t toàn b tr c bánh xe. Dùng kính lúp quan sát theo qui ñ nh c a qui trình s a ch a, c th ñ i v i các b m t làm vi c quan tr ng c a tr c bánh xe như: B m t bánh răng truy n ñ ng; B m t ngõng tr c; Cnsc.336
- B m t thân gi a tr c. Dùng kích thư c dư ng và d ng c ño chuyên dùng, ñ ki m tra h n ñ , kích thư c theo qui trình quy ñ nh cho t ng b ph n như bánh xe, tr c bánh và bánh răng. Bư c 2: Ki m tra b ng máy thi t b chuyên dùng Dùng máy dò v t n t b ng siêu âm ho c lo i máy dò nhi m t có c c tương ñương ñ ki m tra v t n t trên b m t và bên trong tr c bánh xe và bánh răng, n u c n thi t có th ki m tra cho c g bánh xe. Khi ky ch a và s a ch a nhà máy, ti n hành ki m tra toàn b c p bánh xe: ki m tra b m t làm vi c c a băng ña, chi u dày g và ñ ch t c a băng ña v i mâm bánh xe. Khi ki m tra băng ña, ngư i ta dùng dư ng và thư c c p. Chi u dày băng ña ño b ng thư c c p (hình 7.9). Ki m tra hình d ng m t lăn b ng dư ng m u (hình 7.9). Khe h ánh sáng gi a m t lăn băng ña và m t trong c a thư c không l n hơn 0,5mm, trên g băng ña không l n hơn 1mm theo chi u cao và b r ng c a g . Khi ki m tra tr c bánh c n chú ý các hi n tư ng sau: n t r n c a tr c nh ng ch chuy n ti p, bán kính góc lư n còn phù h p v i qui ñ nh không, n u quá ph i lo i b . Khi tr c b xư c, xây xát quá m c ho c có v t lõm trên c tr c và ph n lân c n, c tr c b côn, ôvan hay l ch tâm cho phép s a ch a và l p bánh xe có kích thư c phù h p. a) a-b a ±0,1 b 30 70 ±0,01 Vßng l¨n Vßng b) c) 0 25 60 75 Hình 7.9. D ng c ño tr s hao mòn và xác ñ nh ñ c trưng hao mòn băng ña bánh xe a. Dư ng ño hình d ng (hao mòn) m t lăn và chi u d y g băng ña; b. D ng c ño chi u dày c a băng ña theo vòng lăn; c. Dư ng xác ñ nh ñ xén th ng ñ ng c a g bánh xe. Cnsc.337
- 7.3.2.2. Phân lo i các hư h ng và n i dung phương pháp s a ch a Căn c các k t qu ki m tra, có th phân lo i các tr c bánh xe sau khi ki m tra làm 3 m c ñ c n s a ch a như sau: 1. M c th nh t: Các tr c bánh xe c n gi i th ñ s a ch a a. Gi i th b tr c bánh xe ñ lo i b các chi ti t b hư h ng như sau: Có v t n t ngang b t kỳ v trí nào; Có v t n t d c vư t quá m c cho phép c a qui trình s a ch a; H t kích thư c s d ng ho c còn lư ng d tr , nhưng sau s a ch a h n ñ ñó không th v n hành ñ n l n s a ch a k ti p; B các hư h ng c c b nghiêm tr ng, không ñ kích thư c s a ch a như cào xư c sâu ngõng tr c, thân gi a tr c, bánh răng b m , v , v.v b. Gi i th b tr c bánh xe ñ s a ch a ñ i v i các chi ti t: Tr c bánh b cong, cho phép u n, n n l i, sau ñó ki m tra ñ t yêu c u thì cho phép h c t tr c; L moay ơ bánh xe b xoay l ng, cho phép hàn ñ p và gia công l i l moay ơ; Các v trí b bánh (vai tr c) c a tr c không ñ m b o kích thư c ñ ñ ñ dôi quy ñ nh (sau nhi u l n ép tháo và l p) thì cho phép gia công h c t theo qui trình s a ch a mà nhà ch t o cho phép. c. Gi i th b tr c bánh xe ñ thay l n ho c thay m i: ð i v i bánh xe hư h ng cho phép thay l n bánh xe khác tương ñương; Các bánh xe h t h n ñ s d ng thì c n ph i thay m i; Tr c bánh xe hư h ng n ng ho c s a ch a nhi u l n không th h c t ñư c; Các hư h ng c a bánh răng c n thay bánh răng khác. 2. M c th hai: Các tr c bánh xe b mòn g c n hàn ñ p Các tr c bánh xe có g b mòn nhi u hơn m t lăn hay nói khác, tương quan C hao mòn c a g v i m t lăn bánh xe g > 1, thì ph i ñưa các tr c bánh xe này C ml sang dây chuy n hàn ñ p g bánh xe, nh m t n d ng lư ng d tr c a m t lăn bánh xe như hình 7.11. 30 2 vòng lăn 17 3 10 1 max D dt a min D Hình 7.10. Kích thư c d tr c a m t lăn s d ng không h p lý Cnsc.338
- khi không hàn ñ p g bánh xe kim lo i ñ p 1. Biên d ng m i 2 3. Bieân daïng moøn 4. Giôùi haïn loaïi boû Biên d ng kh ôi ph c Hình 7.11. S d ng kích thư c c a m t lăn bánh xe h p lý 3. M c th ba: Hao mòn bình thư ng ð i vói các tr c bánh xe không b hư h ng v tr c và g bánh xe b mòn ít ho c hao mòn dư i m c tương quan qui ñ nh, thì cho phép chuy n th ng sang dây chuy n ki m tra ñ cong tr c và sau ñó có th ti n hành ti n m t lăn bánh xe. 7.3.3. Gi i th b tr c bánh xe ( b ng phương pháp ép ngu i) Các b tr c bánh xe hư h ng n ng t i m c c n ph i gi i th ñ s a ch a ho c thay th như ñã trình bày trên, thông thư ng ñ u ñư c gi i th b ng phương pháp ép tháo ngu i trên máy ép thu l c chuyên dùng. 1. Thi t b chuyên dùng ép tr c bánh xe M t trong nh ng lo i máy ép thu l c chuyên dùng ñang ñư c s d ng trong ngành ðSVN ñó là lo i máy hi u NORDBERG MANUFACTURING COELME do M s n xu t ñang s d ng t i Xí nghi p ñ u máy Sài Gòn. 14 13 12 16 10 8 9 15 11 7 2 6 4 5 2 3 3 1 Cnsc.339
- Hình 7.12. Nguyên lý máy ép thu l c CORPORATION FARRAEL 1.Thùng d u thu l c (480 lít) 9. Van m t chi u 2. ng hút d u 10. Van ñi u khi n 3. ng h i áp 11. Bu ng ép 4. ð ng cơ ñi n 12. Xylanh bu ng ép 5. Bơm thu l c th p áp 13. Lò xo h i v 6. Bơm thu l c cao áp 14. Pittông ép 7. ng c p d u (th tích) 15. N p xylanh 8. ng c p d u (áp l c) 16. ng c p d u ñ n xylanh Máy ép có nguyên lý làm vi c như sơ ñ 7.12 và các quy cách, thông s c a máy ñư c li t kê trong b ng 4.1. Nguyên lý v n hành máy ép 400 T như sau: Ph n ñ ng l c: ð ng cơ ñi n d n ñ ng v n hành s l i bơm thu l c 5 và 6, n i tr c ti p 2 ñ u tr c ñ ng cơ ñi n quay ñ ng t c v i t c ñ 970 v/ph. Ph n áp l c: G m 2 bơm thu l c k t c u b t song song, cùng hút d u thu l c thùng 1 ñ ñưa ñ n bu ng ép. Bơm th p áp 5: Là lo i bơm rôto l ch tâm m t t ng, áp l c t i ña có th ñ t 250 kG/cm 2, công d ng chính là c p nhanh và ñ dung lư ng (ch ñ c p ñ nh lư ng) d u thu l c. Khi ñ ng cơ ñi n quay, bơm th p áp 5 s hút d u thu l c t thùng 1 ñ y vào ng c p 7, qua van ñi u ch nh 9 ñ n p ñ n van ñi u khi n 10. Bơm cao áp 6: Là lo i bơm rôto l ch tâm hai t ng n i ti p, áp l c t i ña có th ñ t t i ña 400 kG/cm 2, trên ñư ng ng ra c p ñi ng s 8, có m t van kh ng ch áp l c nén l n nh t lên bu ng ép và pittông 14 (hi n t i van này ñang ch nh 320 kG/cm 2). Bơm cao áp 6 cũng ñ y d u vào ng 8 và n p ñ n van ñi u khi n 10. N u van ñi u khi n 10 m (ñang ép) c hai ngu n d u ñư c n p vào bu ng ép 11, ho c s x v thùng s 1 n u van ñi u khi n 10 ñóng (không t i). Khi áp l c trong bu ng ép 11 lên kho ng 120 kG/cm2 thì áp l c ng 8 ñ m nh, s ñóng van m t chi u 9. Bơm th p áp v n nâng áp l c sau van m t chi u 9 ñ n tr s áp l c kho ng 150 kG/cm 2 thì s gây tín hi u làm bơm th p áp 5 m van an toàn dư i ñ bơm ñ x d u tr c ti p v thùng 1 (bơm th p áp 5 tr ng thái không t i hoàn toàn). Lúc này công su t c a ñ ng cơ ñi n t p trung cho bơm cao áp 6 ñ nâng cao áp l c ép (ch ñ c p d u ñ nh tính). N u áp l c ng 8 dư i 100 kG/cm 2 thì lò xo h i v an toàn ñóng c a x , bơm th p áp 5 làm vi c tr l i và tham gia c p d u cho van ñi u khi n 10. Ph n ñi u khi n: Van ñi u khi n 10 có nguyên lý như m t van 3 ngã, ngư i s d ng ñi u khi n máy ép b ng cách ñóng m ñư ng d u thu l c thông qua h th ng cánh tay ñòn v i 2 ch ñ : m là d n d u vào bu ng ép 11 và ñóng ñư ng x v thùng; ñóng là x d u t bu ng ép 11 và ng d n 8 v thùng 1. Ph n c m ép: G m pittông ép 14, hình tr ñư c d n trong xylanh bu ng ép 11, gi a pittông 14 và n p bu ng ép 11 có lò xo h i v 13 ñ ñ y pittông 14 h i v v v trí ñ u hành trình ép. Cnsc.340
- B ng 7.2. Quy cách máy ép thu l c NORDBERG COELME Chi ti t và tính năng Quy cách và thông s (1) (2) 3 pha 50 Hz ki u l ng sóc 1 ñ ng cơ ñi n (ñ ng l c) ði n th : 220/440 (V) D n ñ ng cùng m t lúc 2 bơm thu l c Công su t: 7,5 (Hp) quay ñ ng t c 2 phía ñ u tr c Cư ng ñ : 23/11,5 (A) Vòng quay: 970 (v/ph) 2 bơm thu l c Áp l c t i ña: 250 kG/cm 2 Bơm th p áp: dùng c p d u ñ y th tích Áp l c t i ña: 320 kG/cm 2 Bơm cao áp: dùng nâng cao áp l c ép 1 thùng d u thu l c Dung tích 480 lít Lo i d u TB22 1 pittông ép ðư ng kính 533,4 mm Hành trình ép t i ña 457,2 mm Áp su t làm vi c 2100 PSI (1) (2) 2 mâm ñ (c i) ch u chi ti t bao Dùng cho ép bánh xe 863,6 mm Dùng cho ép bánh răng 203,2 mm L c ép t i ña có th ñ t 400 t n Kho ng cách c a tr di ñ ng ng n nh t 457,2 mm 7 ch ñ ch nh, c ly cách ñ u 465 mm T ng c ng các kho ng cách (l n nh t) 3048 mm Chi u cao ñư ng tâm pittông ép t i m t 920 mm ñ t Kho ng cách gi a 1828,8 mm T c ñ d ch chuy n c a pittông Khi ti n t i (chưa ép) 528,32 mm/ph Khi ép 53,34 mm/ph Khi h i v 698,5 mm/ph 2. Trình t tháo ép gi i th b tr c bánh xe Trư c h t ph i ch n c ly c a tr di ñ ng mang t m ñ (c i ch n) cho phù h p t m v i t i ña hành trình ép c n thi t. D c theo xà ch u l c trên dư i có 7 n c ñi u ch nh như b ng 7.2 ñã ñ c p. Như v y n c trong cùng v t ép g n v i giá ch u t i thi u ph i có chi u dài t i thi u 270 mm, m c t i ña là 3500 mm và h t t m v i là 3900 mm. Trư ng h p gi i th toàn b : Cnsc.341
- Tr c bánh xe c n gi i th toàn b ñư c ép tháo theo th t ngư c l i v i th t khi ép vào. Ép tháo bánh xe bên phía có bánh răng trư c, ti p ñ n ép tháo bánh xe còn l i và sau cùng ñ i b ñ ñúng c b vai bánh răng r i m i ép tháo bánh răng. Trư ng h p gi i th 2 bánh xe Tương t như trên, nên ép tháo bánh xe bên có bánh răng trư c, sau ñó m i ép tháo bánh xe bên không có bánh răng. Trư ng h p gi i th thay bánh răng Cho phép tháo ép bánh xe bên có bánh răng sau ñó ti n hành ñ i c ly tr di ñ ng và ñ i b ñ ñúng c b vai bánh răng ñ tháo ép bánh răng. Các yêu c u khi ép tháo Vi c treo gá tr c bánh xe ñ ép tháo ph i ñ m b o cho ñư ng tâm tr c bánh xe trùng v i ñư ng tâm c a pittông ép; M t ph ng pittông ép ph i áp sát toàn b di n tích ñ u tr c ñư c ép; B ñ bánh xe ho c bánh răng khi ép tháo ph i c ng v ng và gi cho bánh xe vuông góc v i ñư ng tâm pittông ép trong su t hành trình ép; Tr s l c ép tháo tăng t t và ñ t giá tr c c ñ i, ñ t kho ng 115% giá tr l c ép l p d ng cu i hành trình (thư ng là ñ th ng ma sát “ngh ” c a 2 b m t bó ch t, ñang ñ ng yên), khi b t ñ u có d ch chuy n gi a tr c bánh v i bánh xe thì giá tr này gi m kho ng 40% và gi trong su t 2/3 ph n trình ép tháo, cu i cùng còn 25% hành thì l c ép gi m h n. Chú ý : C n làm v sinh b m t vai tr c, hư ng ép tháo bánh xe moay ơ ñi ngang, nh m tránh các t p ch t cơ h c nêm vào b m t ép tháo gây sát thương tróc l t b m t vai tr c. Khi ch m th ng ma sát ỳ (ngh ) có ti ng ñ ng khá l n r i tr c m i chuy n ñ ng. C n ghi nh n áp l c ép tháo c c ñ i ñ có cơ s ñánh giá ñ dôi và m c ñ san ph ng “U” giúp vi c ép l p sau ñó ñư c t t. 7.3.4. S a ch a c p bánh xe Khi s a ch a l n c p bánh xe c a ñ u máy, cho phép dùng phương pháp hàn ñ hàn l moay ơ, hàn g c nh moay ơ, hàn g băng ña. Thư ng dùng máy hàn h quang. Khi hàn g băng ña, ñ t tr c ngang trên máy ti n, hàn c hai g cùng m t lúc, theo ñư ng xo n trôn c. Thi t b hàn ñ t trên bàn dao máy ti n. T c ñ hàn g băng ña 25 ÷ 40m/h, cư ng ñ dòng ñi n hàn I = 450 ÷ 500A/ ΦΦΦque hàn = 3mm, ñi n áp hàn 30 ÷ 40V. Khi hàn l tâm moay ơ, ngư i ta ñ t tâm bánh nghiêng 10 ÷12 0 so v i v trí n m ngang, ti n hành hàn theo ñư ng xo n c. T c ñ hàn 25m/h, cư ng ñ dòng ñi n I = 250 ÷ 210A/ ΦΦΦque hàn = 2mm, ñi n áp hàn 30 ÷ 34V. Mâm bánh xe n t ngư i ta cũng ti n hành hàn ñ p riêng. Tr c bánh xe cũ, khi có v t n t ngang ta ph i thay tr c m i, có v t n t d c trên b m t không l p ghép, cho phép t y và hàn b ng phương pháp hàn h quang. Cnsc.342
- V t n t xiên l n hơn 30 0 coi là v t n t ngang, v t n t xiên nh hơn 300, ng n hơn 125mm, sâu không quá 2,5mm ta coi là v t n t d c. ð i v i tr c có các khuy t t t nh , xây xát xư c quá m c, lõm c tr c b côn ôvan và l ch tâm cho phép gia công trên máy ti n và mài ñ n kích thư c s a ch a. ð i v i bánh răng c a c p bánh xe, khi có v t n t nh trên m t ñ u bánh răng chi u dài l n hơn 50mm, sâu hơn 2mm và các v t n t nh xu t phát t m t c a răng và t h c chân răng l n hơn 6mm thì ph i thay th . Khi v t n t có chi u dài nh hơn và nông hơn trên m t ñ u bánh răng cho phép kh c ph c b ng phương pháp mài s ch v t n t sau ñó s d ng vòng ñ m b ng dây thép có ñư ng kính 3 ÷ 4 mm. ð i v i ñ u máy kéo tàu khách không cho phép s d ng c p bánh xe mà bánh răng có v t n t. 7.3.4.1. Lăn ép c tr c bánh xe V n ñ lăn ép không nh ng ch ti n hành v i c tr c mà còn ñư c ti n hành c v i b ph n b bánh (ph n moay ơ) nh m nâng cao cư ng ñ ch ng m i c a tr c bánh xe. Không nh ng th , ngư i ta còn ti n hành lăn ép c ñ i v i ph n gi a tr c xe sau khi gia công cơ khí, và khi ñó cư ng ñ ch ng m i c a tr c xe ñư c nâng cao m t cách toàn di n và làm tăng tu i th c a tr c bánh xe. B n ch t c a lăn ép là t o nên m t l p bi n d ng d o trên b m t kim lo i, làm kim lo i bi n c ng và t n t i m t ng su t dư, ñ ng th i có th làm cho ñ bóng ñ t ∇8 ∇9. Nh ng y u t ñó làm cho gi i h n m i và ñ ch ng mòn c a c tr c ñư c nâng cao. K t qu thí nghi m nói chung cho th y, ñ i v i m t m u thí nghi m th ng ñ u, không có ng l c t p trung thì sau khi lăn ép s c ch u m i tăng lên t 20 30%. ð i v i m t tr c có ng l c t p trung, ví d như tr c k t h p v i bánh, theo các nghiên c u c a Liên Xô, s c ch u m i tăng lên 50%. Các thí nghi m khác ch ra r ng s c ch u m i và tu i th c a chi ti t lăn ép trong giai ño n ñ u ñư c tăng lên tùy theo chi u d y c a l p kim lo i ñư c bi n c ng, r i t i m t m c ñ nh t ñ nh, ñ t t i m t giá tr t i ña. Vư t qua gi i h n ñó, tác d ng c a chi u d y l p bi n c ng ñ i v i vi c tăng cư ng s c ch u m i và tu i th c a chi ti t h u như không còn tác d ng n a. Căn c vào thí nghi m lăn ép tr c xe và các chi ti t tương t , khi chi u d y c a l p bi n c ng b ng 15% chi u dài bán kính c a chi ti t và ñ c ng c a b m t tăng lên 35 45% thì lúc này gi i h n m i c a kim lo i ñ t t i tr s l n nh t. Còn v phương di n ch ng mài mòn, các nghiên c u ñ u th ng nh t cho r ng s dĩ s c ch ng mài mòn c a b m t lăn ép ñư c nâng cao là nh ng su t nén dư, ñ bóng và ñ c ng ñư c tăng cư ng. Các k t qu nghiên c u cho th y lư ng mài mòn c a c tr c lăn ép gi m t 20 25%. C tr c ñư c lăn ép, tu i th c a c tr c tăng lên hai l n. Góc lư n ñư c lăn ép, tu i th góc lư n tăng lên 30 ÷ 50%. S tăng tu i th khi lăn ép c a chi ti t ñư c gi i thích b ng s phân b l i c a các tinh th theo b m t c a chi ti t và có ng su t dư. Trên b m t lăn ép ng su t này ch ng l i ng su t phát sinh ra các v t n t m i. 1. Sơ ñ h th ng lăn ép H th ng lăn ép ñư c th hi n trên hình 7.13, trong ñó thư ng g p nh t là h th ng con lăn 3 góc vì c u t o c a nó không ph c t p như h th ng 4 con lăn. H Cnsc.343
- th ng 3 con lăn cách ñ u nhau m t góc 120 0, t b n thân chúng t o nên m t th cân b ng cho h th ng, làm cho 3 con lăn ch u l c ñ u nhau, tr c không b u n cong. Nh ng ưu ñi m như v y h th ng con lăn ñơn và ñôi là không th có ñư c ho c r t khó ñ t ñư c. Trong quá trình lăn ép, tr c xe quay (tr c ch ñ ng), nh ng con lăn quay theo (b ñ ng) ñ ng th i di ñ ng trên b m t lăn ép. V V Tr Tr V VL L VTr Truïc VL VTr o Con laên 0 2 VL 1 VTr VL Hình 7.13. Sơ ñ các h th ng con lăn a. H th ng con lăn ñơn: Ép m t phía b. H th ng con lăn ñôi: Ép hai phía ñ i di n c. H th ng con lăn 3 góc: Ép 3 phía (tam giác ñ u) d. H th ng 4 con lăn: Ép 4 phía ñ i x ng vuông góc 2. Con lăn Tùy theo hình d ng c a b m t c n lăn ép, ta có th ch n nh ng con lăn có hình d ng khác nhau. Kích thư c ch y u c a con lăn g m có ñư ng kính D, bán kính cong R và bán kính góc lư n r. ð tăng cư ng s c ch u m i và s c ch ng mòn cho chi ti t, ngư i ta có th s d ng lo i con lăn có b m t làm vi c là m t côn. Ví d trong khi lăn ép tr c bánh xe, ngư i ta có th dùng lo i con lăn có ñư ng kính D=150mm, bán kính cong R = 75mm (m t c u ñư ng kính cũng b ng 150mm). Thư ng ñư ng kính c a con lăn có th g n b ng v i ñư ng kính c a chi ti t c n lăn ép. Riêng bán kính cong R thay ñ i tùy theo yêu c u và k t qu c a tr ng thái b m t sau khi lăn ép. Trong trư ng h p mu n tăng chi u dày c a l p kim lo i bi n c ng và tr s c a ng su t dư, ngư i ta ch n con lăn có bán kính cong nh ñ tăng áp l c ñơn v gi a con lăn và b m t lăn ép. Ngư c l i, mu n tăng ñ bóng c a b m t lăn ép thì bán kính cong c a con lăn càng l n. Còn góc lư n r c a con lăn thư ng ñư c ch n theo kích thư c góc lư n c a m t lăn ép. V t li u ch t o con lăn thư ng dùng ch y u là thép h p kim X15, XB Γ, 5XHM v.v và còn dùng c thép công c Y10A, Y10 và Y12. Sau khi ch t o, con lăn c n ñư c tôi ram nhi t ñ thích h p, sau ñó ñem mài b m t c a con lăn ñ ñ t t i kích thư c c n thi t và ñ bóng yêu c u t c p 8 ñ n c p 10. ð c ng trung bình c a con lăn trong ph m vi HRC = 60 65. 3. Quy ph m lăn ép tr c xe Cnsc.344
- Vi c l a ch n quy ph m lăn ép ch y u bao g m m t s n i dung sau ñây: t c ñ quay c a chi ti t ñư c gia công, lư ng ăn vào c a con lăn, s l n lăn ép, ch t bôi trơn. a. T c ñ quay c a chi ti t gia công T c ñ ti p tuy n (m/phút) ñư c l a ch n tuỳ thu c vào chi u dày δ c a l p bi n c ng, m t khác cũng c n quan tâm ñ n quan h gi a t c ñ ti p tuy n c a chi ti t gia công v i ñ c ng l n nh t ñ t ñư c sau khi lăn ép. C n lưu ý r ng trong nh ng trư ng h p áp l c quá l n, t c ñ quay c a chi ti t gia công cũng không nên quá l n vì như v y s làm nhi t lư ng t a ra quá nhi u. Ch ñ t c ñ thư ng ñư c s d ng là 140 v/ph cho tr c gia công. b. Lư ng ăn vào c a con lăn Lư ng ăn vào c a con lăn (tương ñương v i lư ng ăn dao) quy t ñ nh b i kích thư c c a con lăn và ñ bóng c n ñ t ñư c sau khi lăn ép. Lư ng ñi vào c a con lăn càng l n thì chi u dày c a l p thép ñư c bi n c ng càng không ñ u và ñ bóng c a b m t càng kém, nhưng không nh hư ng ñ n chi u dày c a l p bi n c ng. Khi lăn ép, t c ñ quay c a chi ti t và lư ng ñi vào c a con lăn là hai y u t có nh hư ng r t l n t i hi u su t công tác, cho nên v i ñi u ki n ñ m b o chi u dày l p bi n c ng ñ u ñ n, c n t n d ng nâng cao t c ñ quay c a chi ti t và lư ng ñi vào c a con lăn. c. Ch t bôi trơn Ch t lư ng c a ch t bôi trơn ch y u nh hư ng t i ñ bóng c a b m t lăn ép. Thí nghi m cho th y ñ lưu ñ ng c a ch t bôi trơn càng l n thì ñ bóng c a b m t lăn ép càng kém. Thông thư ng ngư i ta s d ng d u máy ph thông ñ làm ch t bôi trơn. d. S l n lăn ép N u lăn ép nhi u l n có th d n ñ n hi n tư ng bi n c ng quá ñ , khi n cho ñ c ng b m t có th th p hơn ñ c ng c a l p kim lo i n m g n l p bi n c ng. Khi lăn ép l n th hai m c ñ bi n c ng ch tăng vào kho ng 4 5%, cho nên s l n lăn ép ch nên t i l n th hai là cùng. e. Áp l c lăn ép ðây là nhân t nh hư ng th y u t i chi u dày và ñ c ng c a l p thép bi n c ng. Trong ñi u ki n kích thư c c a chi ti t lăn ép không ñ i, cùng m t lo i con lăn, m c ñ bi n c ng càng tăng khi áp l c ép càng l n. ð i v i quá trình lăn ép tr c xe nên l a ch n áp l c vào kho ng 2 3 t n, thư ng không nên ñ cho áp su t khi lăn ép vư t quá 400 kG/cm 2 (4 000 MN/m 2). ð ñ m b o có m t áp l c chính xác không ñ i c n ph i có máy ño. Cu i cùng c n nói thêm r ng vi c lăn ép làm tăng ñ bóng cho b m t c a chi ti t nhưng cũng có th gây ra nh ng n p g n trên b m t. Nh ng n p g n ñó gây nh hư ng không t t ñ i v i ch t lư ng c a các m i lăn ép. Vì v y sau khi lăn ép có th ti n hành ti n tinh v i lư ng dư gia công t 0,1 0,5mm. Vi c gia công ñó v n ñ m b o ch t lư ng cho b m t lăn ép. f. Ki m tra k t q a lăn ép Ki m tra ch t lư ng lăn ép bao g m các n i dung chính sau ñây: Tr s c a ng su t nén dư; Chi u d y phân b c a ng su t dư; ð c ng ñ t ñư c sau khi lăn ép; Cnsc.345
- Chi u d y c a l p thép bi n c ng. Các ch tiêu th nh t và th hai có th xác ñ nh ñư c b ng phương pháp dùng máy ño ñi n tr v i các t m ñi n tr dán ch t lên m u th . Hai ch tiêu th 3 và th 4 có th dùng máy ño ñ c ng ñ xác ñ nh. Ti n tr c xe ñã ñư c lăn ép thành hình côn v i ñ nghiêng nh t ñ nh, m t ñ u ñ l i m t ño n th ng ñ ño ñ c ng m t ngoài, sau ñó dùng v i nháp ñánh bóng. Trong ñi u ki n không th ti n hành nhi u thí nghi m ñư c thì có th dùng ch tiêu chi u d y c a l p thép bi n c ng làm ch tiêu t ng h p c a ch t lư ng lăn ép. Chi u dày c a l p bi n c ng δ h p lý nh t là b ng ho c l n hơn 8 10% bán kính R c a các chi ti t ñư c lăn ép. [(Chi u d y c a l p thép bi n c ng δ) / (Bán kính c a chi ti t lăn ép)] = 0,08 0,10. N u phù h p v i ch tiêu trên, ch t lư ng c a tr c xe ñư c lăn ép có th ñ m b o, tu i th c a tr c xe có th ñư c kéo dài. B ng 7.3. S li u tham kh o và v lăn ép tr c bánh xe ñ u máy D li u Chi u Áp ðư ng Bán Lư ng ñi S dày δ, l c kính con kính vào c a l n mm lăn lăn, cong con lăn, lăn ép, mm c a con mm/vòng ép t n lăn, mm (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) Theo Vi n ch t o máy c a Liên Xô B bánh c a tr c toa 6 ÷ 8 2 ÷ 150 ÷ 15 ÷ 20 1 ÷ 2 xe 2,5 170 (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) Vai tr c bánh ñ u máy 3 ÷ 6 2 ÷ 150 ÷ 15 ÷ 20 1 ÷ 2 diezen 2,5 170 Theo Vi n máy công trình Liên Xô 4 ÷ Các lo i tr c 150 75 0,3 ÷ 0,6 1 4,5 Theo vi n ñư ng s t 2 ÷ 170 130/40 0,3 ÷ 1,0 1 Trung Qu c 2,4 7.3.4.2. Gia công cơ khí (ti n) m t lăn và g bánh xe Vi c gia công cơ khí m t lăn và g bánh xe nh m m c ñích: ð t ñư c biên d ng và ñư ng kính bánh xe ñúng theo qui ñ nh kích thư c trong qui trình s a ch a ñã ban hành; Gia công biên d ng m t lăn và g bánh xe ñúng quy ñ nh c a quy trình s a ch a cho t ng lo i ñ u máy trư c khi xu t xư ng; Cnsc.346
- S a ch a kh c ph c nh ng sai sót v kích thư c (giang cách) gi a 2 bánh xe trong khi l p ép n u có (v i ñ u máy D9E nh hơn 921mm và ñ i v i d u máy D13E nh hơn 927mm); ð i v i các tr c bánh xe ñang s d ng, không qua dây chuy n l p ép thì c n ti n n i r ng gian cách gi a hai bánh xe. Khi gia công m t lăn bánh xe thư ng s d ng hai phương pháp: Phương pháp th nh t: Dùng lư i dao hình bát, trên giá dao có l p cơ c u khuôn m u ñ làm cho dao di chuy n và c t g t thành hình d ng yêu c u. Phương pháp này thư ng ñư c dùng nhi u Liên Xô trư c ñây và m t s nư c châu Âu. Phương pháp th hai ñư c s d ng nhi u Anh, M và Nh t B n. Theo phương pháp này, khi gia công m t lăn, trư c h t dùng dao ti n ph thông ti n thô m t lăn, sau ñó dùng dao ti n ñ c bi t có hình d ng gi ng v i m t lăn bánh xe cho ti n l i. Phương pháp th nh t có như c ñi m là cơ c u khuôn m u khá ph c t p, khi b mài mòn r t khó ñi u ch nh. Phương pháp th hai có như c ñi m cơ b n là không th dùng m nh thép h p kim m ng ki u m i ñ làm lư i dao m u, nên không th nâng cao ñư c t c ñ c t g t. Ngoài ra vi c mài dao m u là m t vi c r t phi n ph c do ñó phương pháp th nh t ñư c s d ng nhi u hơn. Do phương pháp gia công khác nhau nên máy dùng ñ gia công cũng khác nhau. 1. Phân nhóm kích thư c bánh xe ñ c t g t t i ưu M c ñích c a vi c này nh m giúp ta l a ch n tr c bánh xe (ñ cho m t ñ u máy) có cách bi t nhau v ñư ng kính bánh xe là ít nh t, r i m i căn c vào bánh xe có ñư ng kính nh nh t ñ phân b dung sai ñư ng kính cho các bánh xe còn l i (c a c ñ u máy) khi ti n, ñi u ñó ñem l i hai l i ích: Kh i lư ng phôi gia công c t b ít nh t, ti t ki m nguyên li u và nguyên công s a ch a; T n d ng h u hi u t i ña lư ng d tr kích thư c m t lăn bánh xe. A III II I A Hình 7.14. Phân nhóm kích thư c bánh xe ñ c t g t t i ưu I. Biên d ng lăn trư c khi vào s a ch a II. ðư ng th hi n gia công ti n thô III. ðư ng biên d ng m t lăn sau khi khôi ph c 2. Qui trình ti n m t lăn và g bánh xe ñ u máy D9E ho c ñ u máy D13E Cnsc.347
- Trong các tr c bánh xe ñã ch n cho m t ñ u máy, c n ñưa tr c bánh xe có ñư ng kính nh nh t vào ti n trư c. Th t các bư c gia công m t lăn bánh xe trên máy ti n chuyên dùng SIMMONS NILES áp d ng cho tr c bánh xe c a c hai lo i ñ u máy D9E và D13E t i Xí nghi p ñ u máy Sài Gòn ñư c th hi n qua các bư c sau ñây. Bư c 1. Ch nh c ly mũi ch ng tâm Ch nh c ly mũi ch ng tâm tương quan v i ch u k p, ñ khi ñ ng ép k p ch t tr c bánh xe không gây hư h ng mũi ch ng tâm. M i mũi ch ng tâm ñ u ñư c ñ phía sau b ng m t lò xo tr , có hành trình làm vi c 140 mm. Gi a mâm k p và mũi ch ng tâm có th ñi u ch nh kho ng cách theo chi u d c tr c. M c ñích c a bư c m t cho phép ñi u ch nh ñ nh mũi ch ng tâm và m t ch u k p. ð i v i tr c bánh xe ñ u máy D9E là 315mm còn ñ i v i tr c bánh xe ñ u máy D13E là 285 mm. Bư c 2. ð nh v và k p ch t Tr c bánh xe ch nh trư c c ly ñ nh v và c ly k p ch t c a hai mâm k p cho t ng lo i tr c bánh xe khác nhau, sao cho khi tr c bánh xe ñư c k p ch t thì mũi ch ng tâm v n còn hành trình an toàn là 25%. K ti p là dùng c u chuyên dùng ñưa tr c bánh xe lên máy ti n, phía có bánh răng và mâm k p chính, ñ m b o s ñ nh v c a l ch ng tâm và ñ thăng b ng c a toàn tr c bánh xe, ho c song song ñư ng tâm n i hai mũi ch ng tâm ho c tr c bánh xe th p v phía ñ ng kho ng 3 ÷7mm. Tuy t ñ i không ñ ñư ng tâm tr c bánh xe cao hơn ñư ng tâm mâm k p, vì dây cáp c a c u tr c bánh xe s b d ng xu ng khi tr c bánh xe ñư c k p ch t, gây h ng c u. Sau ñó ñi u khi n cho ñ ng ti n sát ñ u tr c bánh xe còn l i. Khi hai mũi ch ng tâm ñã ti p xúc hoàn toàn v i hai l ch ng tâm ñ u tr c, ta x b t cáp c u kho ng 10 mm và ti p t c cho ñ ng ti n kho ng 25% hành trình lún c a mũi ch ng tâm. Sau ñó cho mâm k p chính quay, ki m tra sơ b b ng nút ñi u khi n riêng t i phía ñi u khi n c u, tr c bánh xe ñư c nhích xoay 1 ÷2 vòng s t n ñ nh vi c ñ nh tâm (n u sai sót ho c giang cách c a hai bánh xe ng n trong dung sai cho phép). Sau cùng cho ñ ng k p ch t tr c bánh xe b ng cách cho ti n v phía chính thêm 50% hành trình lún c a mũi ch ng tâm. Như v y tr c bánh xe ñư c k p ch t nhưng không gây bi n d ng nén cong tr c ho c hư h ng mũi ch ng tâm. Bư c 3. Ki m tra ñ cong tr c bánh xe trư c khi ti n ð ch c ch n các tr c bánh xe sau khi l p ép (n u có) còn ñ m b o ñ cong cho phép s d ng, thì sau khi k p ch t tr c bánh xe ta c n dùng ñ ng h so ñ ño m c ñ cong tr c v i ñư ng tâm c a nó, n u không quá 0,05 mm là ñ t yêu c u (hay nói cách khác gi a b m t hai phía c a tr c ñ ng h không nh y quá 0,1 mm). T t c các tr c không ñ t tiêu chu n v ñ cong nêu trên c n ph i ñưa ra n n th ng l i n u không ñư c ph i lo i b . Bư c 4. Ti n thô Ki m tra b m t b ng dao ti n d ng bát và ti n phá ph n kim lo i th a (A) hình 7.14. ho c ph n kim lo i khi hàn ñ p ch y dư, v t c t phá như ñư ng (II) hình 7.14. Mu n nâng cao năng su t ti n tr c bánh xe, c n ph i t n d ng t i ña ñ c ng v ng c a máy và kh năng chép hình t ñ ng c a bàn dao. Sau khi ñã rà soát ki m tra b m t gia công ñ tránh v p dao, nên áp d ng ch ñ chép hình t ñ ng ñ c t b nh ng ph n ti p theo như hình 7.15. Cnsc.348
- II caét boû III cheùp hình II I d bieân daïng ñaõ khoâi phuïc Hình 7.15. Biên d ng m t lăn và g bánh xe khi s a ch a I. Biên d ng mòn; II. Ph n c t phá; III. Ph n ti n chép hình Các ch ñ gia công thô ñư c nêu dư i ñây: Dao ti n: H p kim c ng BK 8 ho c tương ñương. T c ñ c t: 11,5 vòng/phút. ð sâu c t: 3 ÷4 mm. Lư ng ăn dao: 1,5 ÷2 mm. Hư ng ti n dao: T phía b m t lăn ti n vào g bánh xe, áp d ng cho c hai bánh xe. M i bàn dao nên b trí hai dao (hình 7.16) dao nghiêng (1) ñi trư c dùng ti n m t lăn, khi ñ n g bánh xe ñ i dao th ng (2) ñ ti p t c ti n ph n g còn l i, nh m phù h p góc ăn dao và góc thoát phoi theo biên d ng b m t lăn bánh xe ñư c ti n, hình 7.16 áp d ng cho bánh xe trái, bánh xe ph i ñ i x ng tương t . D ng bư c ti n thô khi lư ng ăn gia công còn 1 ÷1,5 mm (theo kích thư c vòng lăn bánh xe). Sau bư c gia công thô c n ñ t ñư c: C t b l p kim lo i b m t hàn ñ p ñ ki m tra ch t lư ng m i hàn, n u có qua dây chuy n hàn. ð nh d ng ñư c biên d ng m t lăn và g bánh xe theo dư ng chép hình t ñ ng. T o ñi u ki n cho nh ng l n ăn dao sau ñó nhanh và không b hư h ng, m dao ti n. 2 1 3 Cnsc.349
- Hình 7.16. 4 14. Bàn dao ñôi dùng ti n bánh xe trái I. Dao nghiêng; II. Dao th ng; III. Giá dao ñôi. Bư c 5. Ti n bán tinh Do yêu c u ñ bóng c a m t lăn và g bánh xe khi xu t xư ng không cao (kho ng ∇3÷∇4), do ñó ch c n gia công m c bán tinh v i các ch ñ gia công sau ñây: Dao ti n: Lo i thép T5K10 T c d c t: 38 vòng/phút Hư ng ti n dao: Tương t như trên ð sâu c t: 1,0 ÷1,5 mm Lư ng ăn dao: 0,4 mm/vòng. Các yêu c u ñ t ñư c sau khi gia công tinh: Kho ng cách chênh l ch gi a các bánh xe trong m c cho phép theo qui trình s a ch a; Biên d ng m t lăn và g bánh xe ñ t yêu c u theo dư ng chu n. Trong quá trình ti n m t lăn và g bánh xe, c n dùng m t s d ng c chuyên dùng ñ ki m tra. Dư ng ki m tra hình d ng m t lăn và g bánh xe ñư c bi u th trên hình 7.18, khe h không ñư c phép quá 0,5 mm. Dùng dao ñ ng ñ c t (xén) hai b m t trong và ngoài c a bánh xe khi c n s a ch a (ñi u ch nh) kích thư c giang cách sau l p ép tr c bánh xe (hình 7.17). Lư i dao Dao ph i Thn dao Dao trái Dao ph i ti n bên trái Giá dao trái Hình 7.17. Bàn dao th ng ñ i x ng ñ v t m t Dao trái (1) ñ v t m t ph i; Dao ph i (2) ñ v t m t trái 1 5 R .9 1 6 7 . . 47 5 4 .6 7 6 .2 28 1 9 1/20 92.1 31.8 15.9 Cnsc.350
- Hình 7.18. Dư ng dùng chép hình khi ti n m t lăn và g bánh xe ñ u máy D9E Bư c 6. Ki m tra tr c bánh Trư c khi tháo tr c bánh xe xu ng kh i máy ti n c n ki m tra các kích thư c và biên d ng m t lăn bánh xe. Kích thư c: Giang cách trong ph i ñúng quy trình s a ch a cho t ng lo i ñ u máy, ñư ng kính bánh xe ph i phù hơp v i chênh l ch cho phép trong b bánh xe. M t lăn: Biên d ng m t lăn và g bánh xe ph i ñúng dư ng chu n quy ñ nh c a t ng lo i ñ u máy. Khe h n u có gi a dư ng v i b m t c n ki m tra không ñư c l n hơn 0,5 mm. G bánh xe: ð dày ñ m b o m c t i ña quy trình cho phép. Ph n kim lo i hàn ñ p không b r h hay b t r ng. ðư ng kính vòng lăn c a hai bánh trên m t tr c không chênh l ch nhau 1,5mm. Sai l ch ñư ng kính vòng lăn gi a hai c p bánh xe trong m t giá chuy n không l n hơn 10 mm và gi a hai c p bánh xe trong hai giá chuy n không l n hơn 15 mm. Khi có c p bánh xe nào vư t quá qui ñ nh trên ta ph i ti n hành ti n l i. 9 . .5 5 9 25.4 90 0 1 50.8 10 5 R .9 1 6 7 . . 47 5 15.9 4 .6 7 25.4 6 .2 28 101 101 Nghieâng 1/20 98.4 31.8 15.9 19 Hình 7.19. Dư ng ki m tra hình d ng c a m t lăn g bánh xe ñ u máy D9E Câu h i ki m tra: 1. Trình bày các hư h ng và phương pháp s a ch a khung giá chuy n hư ng và b u d u. ðiêu ch nh ñ d ch chuy n t do c a các c p bánh xe trong b u d u giá chuy n hư ng ki u ke trư t . 2. Trình bày các hư h ng và phương pháp s a ch a các chi ti t b tr c bánh xe ñ u máy. Cnsc.351
- ChiÒu dÇy gê b¸nh xe ChiÒu cao gê b¸nh xe §é d«i 1,1 1,45 xii §é d«i 0.18 0.30 1 §−êng kÝnh cæ trôc 2 210 200 198 3 II §é d«i 0,12 0,16 §−êng kÝnh cæ trôc 6 II ChiÒu dÇy 160 158,5 5 75 43 36 §é mßn kh«ng qu¸ 7mm 4 140 1440 Hình 7.20. S li u tham kh o v các thông s k thu t c a b tr c bánh xe 7.3.5. L p ép b tr c bánh xe 7.3.5.1. L p ép vành băng ña vào mâm bánh 1. Các mô hình tính toán lý thuy t ñ dôi m i ghép băng ña mâm bánh a. Mô hình tính toán lý thuy t th nh t Áp l c ñơn v p t i b m t ti p xác c a m i ghép ñư c tính như sau δ p = , daN/mm 2 C1 C2 D + E1 E2 (7.1) trong ñó: δ ñ dôi tính toán, mm; D ñư ng kính danh nghĩa m i ghép, mm; E1, E 2 môñun ñàn h i c a chi ti t b bao (mâm bánh) và chi ti t bao (băng ña), daN/mm 2; C1, C 2 các h s ph thu c kích thư c và v t li u c a các chi ti t trong m i ghép (h s Lame). D2 + D2 C = 1 − , (7.2) 1 2 2 1 D − D1 D2 + D2 C = 2 + , (7.3) 2 2 2 1 D2 − D v i: Cnsc.350
- D1, D 2 ñư ng kính trong c a chi ti t b bao (mâm bánh) và ñư ng kính ngoài c a chi ti t bao (băng ña), mm; 1, 2 h s Poatxông c a v t li u m i ghép. Trong trư ng h p m i ghép ch u t i tr ng d c tr c Pa, có xu hư ng làm cho các chi ti t d ch chuy n tương ñ i theo chi u d c tr c, thì trên b m t m i ghép xu t hi n l c ma sát ch ng l i s d ch chuy n này. Khi ñó ñ b n c a m i ghép ñư c ñ m b o b i ñi u ki n sau: Pa ≤ π. D. l. p. f, (7.4) trong ñó: D ñư ng kính m i ghép, mm; l chi u dài m i ghép, mmm; p áp l c ñơn v , daN/mm 2; f h s ma sát. Giá tr mô mem xo n mà m i ghép có th ti p nh n ñư c xác ñ nh như sau 2 Mk ≤ π. D. l. p. f.(D/2) = ( π/2).D .l.p.f (7.5) Khi m i ghép ñ ng th i ch u c l c d c tr c l n mômen xo n (P a, M k) thì ñi u ki n b n có d ng 2 2M k 2 + Pa ≤ π. D. l. p. f (7.6) D D a theo các công th c nêu trên có th xác ñ nh ñ dôi tính toán δ cho các trư ng h p sau ñây: M i ghép ch ch u t i tr ng chi u tr c (l c ngang) P a Pa C1 C2 δ = + , mm (7.7) π fl E1 E2 M i ghép ch ch u mômen xo n 2M k C1 C2 δ = + , mm (7.8) π.D fl E1 E2 M i ghép ch u tác d ng ñ ng th i c a c mômen xo n và l c d c tr c 2 2M k 2 + Pa D C1 C2 δ = + , mm (7.9) π fl E1 E2 Khi l p ghép, ñ nh p nhô b m t c a các chi ti t có th b san ph ng m t ph n. Do v y ñ dôi th c t có th tr nên nh hơn ñáng k so v i ñ dôi ban ñ u. ð bù l i ph n b san ph ng này, ñ dôi l p ghép c n ñư c l y l n hơn so v i tính toán, do v y ñ dôi th c t là: δT = δ + u (7.10) trong ñó: δ ñ dôi lý thuy t, mm; Cnsc.351
- u = 1,2.(R z1 +R z2 ) ñ i lư ng ñ c trưng cho ñ là ph ng các nh p nhô b m t c a các chi ti t khi l p ghép; Rz1 , R z2 chi u cao các ñ nh p nhô trong b m t m i ghép ñư c l y tuỳ thu c vào ñ bóng c a các chi ti t, mm. Khi ti n hành l p ghép, trong m i ghép xu t hi n các ng su t tương ñ i l n, nh t là khi ñ dôi l n, có th gây phá hu m i ghép. ng su t l n nh t chính là ng su t tác d ng lên b m t phía trong c a chi ti t bao: 2 2 D2 + D δt max = p. 2 2 ; δp = p (7.11) D2 − D Khi tính toán theo mô hình này, ta xác ñ nh ñư c áp l c ñơn v tác d ng lên m i ghép dư i tác d ng c a các t i tr ng, xác ñ nh ñư c ñ dôi theo t i tr ng, sau ñó xác ñ nh các ng su t l n nh t trong m i ghép theo ñ dôi và căn c vào ng su t l n nh t cho phép bi t ñư c m i ghép có ñ b n hay không. Mô hình này có như c ñi m là ph i tính toán hai lo i bài toán riêng r : tính ñ dôi theo t i tr ng và sau ñó tính ng su t theo ñ dôi. b. Mô hình tính toán lý thuy t th hai b1. Áp l c ñơn v nh nh t tác d ng lên b m t ti p xúc c a m i ghép Khi m i ghép ch u tác d ng c a l c chi u tr c (l c ngang) P a P p = a , daN/mm 2 (7.12) min(Pa ) π.D fl Khi m i ghép ch u tác d ng c a mômen xo n M k 2M p = k , daN/mm 2 (7.13) min(M k ) π.D 2 fl Khi m i ghép ch u ñ ng th i c l c chi u tr c P a và mômen xo n M k 2 2 .2 M k Pa + D p = , daN/mm 2 (7.14) min(Pa ,M k ) π.D fl b2. ð dôi tính toán nh nh t ñ có th truy n ñư c t i tr ng, tính theo áp l c ñơn v nh nh t p min C C tt 1 2 δ min = pmin.D. + , mm (7.15) E1 E2 Trong ñó giá tr p min ñư c l y theo các k t qu tính công th c (7.12), (7.13) và (7.14). Do ñó ta có: C C δ tt = p .D. 1 + 2 , mm (7.16) min(Pa ) min(Pa ) E1 E2 C C δ tt = p .D. 1 + 2 , mm (7.17) min(M k ) min(M k ) E1 E2 Cnsc.352
- C C δ tt = p .D. 1 + 2 , mm (7.18) min(Pa ,M k ) min(Pa ,M k ) E1 E2 b3. ð dôi nh nh t cho phép có tính ñ n các y u t nh hư ng c a ñ nhám b m t và nhi t ñ làm vi c c a chi ti t cf tt δ min = δ min + k1 + k2 , (7.19) hay δ cf = δ tt + k + k , (7.20) min(Pa ) min(Pa ) 1 2 δ cf = δ tt + k + k , (7.21) min(M k ) min(M k ) 1 2 δ cf = δ tt + k + k , (7.22) min(Pa ,M k ) min(Pa ,M k ) 1 2 trong ñó: k1 h s tính ñ n nh hư ng c a ñ nhám b m t; k1 = 1,2 (R z1 + R z2 ) = 5 (R a1 + R a2 ); (7.23) Rz1 , R z2 và R a1 , R a2 ñ nhám b m t c a chi ti t b bao và chi ti t bao, mm; k2 h s tính ñ n s dãn n khác nhau c a chi ti t b bao và chi ti t bao khi nhi t ñ thay ñ i; k2 = D ( α1. t1 α2. t2) , (7.24) v i: α1, α2 h s dãn n dài c a chi ti t b bao và chi ti t bao (ñ i v i thép và thép ñúc khi ñ t nóng α = 11.10 6); t1 chênh l ch nhi t ñ khi làm vi c và khi l p c a chi ti t b bao; t2 chênh l ch nhi t ñ khi làm vi c và khi l p c a chi ti t bao. b4. Áp l c ñơn v l n nh t cho phép [p max ] ñ không x y ra bi n d ng d o trên b m t ti p xúc c a m i ghép, tính theo thuy t ng su t ti p l n nh t 2 D1 2 []p1max = ,0 58.σ ch1 1− , daN/mm (7.25) D 2 D []p = ,0 58.σ 1− , daN/mm 2 (7.26) 2 max ch2 D 2 trong ñó: σch1 , σch2 gi i h n ch y c a v t li u chi ti t b bao và chi ti t bao. Giá tr [p max ] ñư c l y theo giá tr nh nh t trong hai giá tr p 1max và p2max . tt b5. ð dôi tính toán l n nh t δ max C C tt 1 2 δ max = [ pmax ].D. + , (7.27) E1 E2 cf b6. ð dôi l n nh t cho phép δ max khi có xét t i các y u t nh hư ng c a ñ nhám b m t và nhi t ñ làm vi c c a chi ti t cf tt δ max = δ max + k1 − k2 , (7.28) Cnsc.353
- b7. ð gia tăng ñư ng kính ngoài c a chi ti t bao 2 .2 p.D .D2 D2 = 2 2 , mm (7.29) E2 ()D2 − D b8. ð gi m ñư ng kính trong c a chi ti t b bao 2 .2 p.D .D1 D1 = 2 2 , mm (7.30) E1()D − D1 Khi tính toán theo mô hình này, ta xác ñ nh ñư c áp l c ñơn v tác d ng lên m i ghép dư i tác d ng c a các t i tr ng, xác ñ nh ñư c ñ dôi theo t i tr ng và căn c vào gi i h n ch y có th xác ñ nh ngay ñư c ñ dôi l n nh t cho phép. Mô hình này có ưu ñi m là không ph i tính toán hai lo i bài toán riêng r , m t khác khi tính toán ñ dôi, nh hư ng c a ñ nhám b m t ñã ñư c xét t i. Ngoài ra mô hình này còn cho phép xác ñ nh ñư c ñ gia tăng ñư ng kính ngoài c a chi ti t bao và ñ gi m ñư ng kính trong c a chi ti t b bao khi l p ghép. c. Xác ñ nh ñ dôi theo các công th c th c nghi m Ngoài phương pháp lý thuy n ñã ñ c p trên ñây, trên th c t ngư i ta còn s d ng m t s công th c th c nghi m như sau: Theo tiêu chu n Liên Xô: δ = 0,001.D (7.31) δ = (1,0 ÷ 1,5) mm /1000mm D m i ghép (7.32) Theo tiêu chu n Rumani: δ =[0,9/1000 1,6/1000], v i δ ≤ 2,0 mm (7.33) Theo tiêu chu n Trung Qu c: δ= (D m D bd )/ D m = 1/1000 1,2 /1000 (7.34) Theo tiêu chu n M δ = 0,001 in /1 in. D m i ghép (7.35) 2. L p nóng băng ña vào mâm bánh Trư c khi l p, băng ña c n ñư c gia công cơ khí theo b m t trong. Ngư i ta ñ nh tâm và k p ch t theo ñư ng kính ngoài và gia công m t trong băng ña. Ta ti n ñư ng kính trong c a băng ña ñ n ñư ng kính nh hơn so v i ñư ng kính mâm bánh t 1 ÷1,5mm/ D =1000mm. Cu i cùng ta s a l i m t lăn băng ña trên máy ti n chuyên dùng ñ b o ñ m ñúng hình d ng m t lăn thi t k . ð l p băng ña vào mâm bánh c a tr c bánh, ta ti n hành ñ t nóng băng ña trong lò ñi n, lò d u lò khí ga hay lo i lò khác ñ n nhi t ñ 200 ÷ 320 0C. ð i v i băng ña cũ, l trong băng ña b r ng ra, do ñó cho phép ñ t các t m ñ m gi a băng ña và mâm bánh, yêu c u s lư ng ñ m nh hơn 4 t m, c ly gi a các t m ñ m không l n hơn 10mm. Chi u dày cho phép c a t m ñ m khi s a ch a nhà máy không l n hơn 1mm, còn xí nghi p không l n hơn 2mm. Băng ña d ñ nh l p vào tr c bánh, trư c tiên ph i ch n ñư ng kính trong c a băng ña phù h p v i kích thư c qui ñ nh. ð c ng c a hai băng ña trên m t c p tr c bánh cho phép sai khác nhau ñ n HB = 20. Sau ñó ñ t băng ña lên máy ti n băng ña. Cnsc.354
- ð l p ch t vành băng ña vào lòng bánh ngư i ta thư ng s d ng phương pháp l p nóng. Ta ñã bi t r ng s c b n c a m i ghép có ñ dôi ch y u ph thu c vào ñ găng gi a chúng. a. ð dôi nóng gi a vành băng ña và mâm bánh ð dôi tương ñ i ε gi a vành băng ña và mâm bánh là t s gi a hi u s c a ñư ng kính ngoài c a mâm bánh (D 1) và ñư ng kính trong c a băng ña (D b) trên ñư ng kính ngoài c a mâm bánh (D 1) ε = (D 1 D b) / D 1, (7.36) N u ñ dôi quá nh s không ñ m b o an toàn, ngư c l i ñ dôi quá l n có th d n ñ n s phá ho i c a m i ghép. Vì v y c n ph i l a ch n ñ dôi tương ñ i gi a lòng bánh và băng ña m t cách thích h p. N u như ñ dôi tương ñ i ε = 1/1000 1,2/1000, có nghĩa là trong ph m vi m t mét thì ñư ng kính c a thân bánh l n hơn ñư ng kính c a vành bánh t 1,0 1,2 mm. Như v y sau khi l p xong, bên trong vành băng ña s xu t hi n m t ng l c r t l n. Gi s răng thân bánh là m t v t tuy t ñ i c ng, như v y ñ dôi tương ñ i s bi n thành ñ dãn tương ñ i c a vành băng ña. M t khác n u coi ng su t l p có ñ dôi trên vành băng ña ñư c phân b ñ u thì ng su t ñó s b ng: 2 σtb = E . ε = 0,21 . 0,001 MN/m , (7.37) trong ñó: E môñuyn ñàn h i (2,1. 10 6 kG/cm 2); ε ñ bi n d ng tương ñ i (l y b ng 0,001). Th c ch t khi l p có ñ dôi lòng bánh sinh ra m t bi n d ng ñàn h i nh t ñ nh, do ñó ng su t th c t s không l n b ng tr s tính toán nêu trên. Tuy v y dù có nh ñi n a thì cũng còn khá l n, cho nên không nên l a ch n ñ dôi quá l n. Thư ng ñ chênh l ch v ñư ng kính gi a mâm bánh và m t trong c a vành băng ña t 0,7 1,0mm, trong ñó: xe hàng t 0,7 0,9mm; xe khách t 0,8 1,0mm. Sau khi ch n xong t ng c p mâm bánh và băng ña c n ñư c ñánh d u k . Vành băng ña ñư c ki m tra t trư ng ñ phát hi n các khuy t t t có th phá ho i m i ghép, sau ñó ñư c nung nóng ñ chu n b l p ghép. Có nhi u phương pháp nung nóng vành băng ña, nhưng phương pháp tiên ti n và có năng su t cao nh t v n là dùng lò c m ng ñi n t . Lò c m ng ñi n t th c ch t là m t máy bi n th mà băng ña là cu n th c p thành vòng kín ño n m ch. Trong băng ña s sinh ra c m ng ñi n t mung nóng băng ña. b. Nhi t ñ nung nóng băng ña Nhi t ñ nung nóng th p nh t c a băng ña có th tính theo công th c sau: t = ε / λ , (7.38) trong ñó: t nhi t ñ nung nóng th p nh t c a băng ña, 0C; ε ñ dôi tương ñ i; λ ñ dãn n tương ñ i c a thép, (l y b ng 0,000012). N u như ε = 0,001, thì t = 0,001/0,000012 = 84 0C. Nhưng th c t n u ch ñ t nóng vành băng ña lên 85 0C thôi thì chưa ñ , cho nên thư ng ñem vành văng ña Cnsc.355
- nung nóng t i 280 325 0C. ð theo dõi nhi t ñ nung nóng có th dùng nhi t ñi n k , ñ t ñ u ti p xúc c a nhi t ñi n k vào ch s ch nh n c a băng ña. N u không có nhi t k có th dùng 4 mi ng chì thu n ch t (m i mi ng dài 5 6mm, r ng 3 5mm, dày 1mm), ñ t trên m t b ng ña sát ra ngoài 4 góc ñ u nhau. Khi các mi ng chì ñó b nóng ch y, t c là ñã ñ t t i nhi t ñ c n thi t (chì thu n ch t cháy nhi t ñ 327 0C). Vành băng ña sau khi ñư c nung nóng t i nhi t ñ c n thi t ñư c ñem ñ t lên v trí l p ráp. Sau ñó lòng bánh ñư c l p t t và cân ñ i vào băng ña. Dùng búa g gõ nh và ñ u. C n chú ý trư c khi l p ghép m t ti p xúc c a băng ña và lòng bánh ph i s ch s , không ñư c dính b i, ñ t cát ho c m t kim lo i ñ ñ m b o ch t lư ng l p ghép. 3. L p vòng hãm băng ña Sau khi l p băng ña vào mâm bánh, ñ nhi t ñ gi m xu ng 200 ÷ 150 0C thì ti n hành l p vòng hãm băng ña. Vòng hãm ñư c rèn b ng thép CT3 hay CT5. Vòng hãm t t nh t nên là m t thanh li n, song cũng có th cho phép dùng 3 ño n ghép l i v i nhau. Vòng hãm có th ñư c ñóng b ng búa tay ho c búa hơi. Sau ñó có th dùng máy ép chuyên dùng ñ ép cho vòng hãm n m ch t vào rãnh vòng hãm. N u không có máy ép chuyên dùng có th s d ng búa l n ñóng m nh, ho c dùng máy lăn cán ép mép c nh trong băng ña. Sau khi ñóng vòng hãm xong, dùng búa nh gõ ñ u ñ ki m tra l i m t lư t m c ñ khít ch t c a m i ghép ch t gi a mâm bánh, băng ña và vòng hãm. C n lưu ý r ng vi c dùng vòng hãm khi n cho công vi c l p mâm bánh vào băng ña tr nên ph c t p hơn nhi u. Cho nên ngày nay các bánh ch ñ ng c a ñ u máy có băng ña ñã b h n vòng hãm. Trong toa xe, khi hãm nhi t t a ra nơi gu c hãm r t nhi u, d làm băng ña b l ng, ñe d a nghiêm tr ng t i an toàn ch y tàu. Vì v y v n ñ b vòng hãm là v n ñ còn ph i ti p t c nghiên c u. 7.3.5.2. L p ép bánh xe (mâm bánh) vào tr c 1. Phương pháp ép ngu i a. ð dôi c a m i ghép Cho t i nay các k t qu nghiên c u v n chưa cho phép ñ nh ra ñư c m t ñ dôi chính xác cho quá trình ép ngu i tr c xe. Cũng vì th nên chưa th xác ñ nh rõ l c ép có tr s là bao nhiêu cho phù h p v i yêu c u. S dĩ như v y là vì nh ng y u t nh hư ng t i ch t lư ng c a m i ghép có ñ dôi gi a tr c và bánh r t ña d ng và khó kh ng ch . Tuy nhiên ñ dôi c a m i ghép l p ngu i c n ñ m b o ñư c nh ng yêu c u sau ñây: ð m b o ñ b n (ch t) cho m i ép ngu i, ð m b o ng su t do m i ghép gây nên trong moay ơ không vư t quá ng su t cho phép. Gi a hai yêu c u trên có mâu thu n v i nhau. Yêu c u th nh t c n có ñ dôi ñ y ñ , yêu c u th hai b t bu c ñ dôi không ñư c quá l n. Liên Xô thư ng dùng công th c kinh nghi m sau ñây ñ xac ñ nh ñ dôi: δ = (d + 12,5) . 0,001 mm , (7.39) Cnsc.356
- trong ñó: δ ñ dôi, mm; d ñư ng kính b bánh tr c xe, mm. b. L c ép Trong th c t , khi gia công b bánh moay ơ, r t khó kh ng ch ñ có m t ñ dôi nh t ñ nh. Vì v y, ñ ñánh giá ch t lư ng c a m i ghép có ñ dôi gi a bánh xe và tr c, ch y u căn c vào l c ép k t thúc khi ép tr c vào bánh. Tr s này là s li u cơ b n ñ bi u th cư ng ñ l p ghép. Khi l c ép nh hơn tr s nh nh t quy ñ nh ñ b n c a m i ghép s không ñư c ñ m b o. Ngư c l i khi l c ép l n hơn tr s l n nh t quy ñ nh, bánh xe có th b n t r n và sau này trong quá trình v n d ng, do tác d ng c a ch n ñ ng, r t có th b n t v , ho c làm cho l moay ơ b nong r ng ra, d n ñ n l c ép khi k t thúc l i gi m xu ng, không ñ m b o ñ b n c a m i ghép. Vì v y không nh ng ch kh ng ch l c ép cu i cùng mà còn ph i kh ng ch c quá trình bi n thiên c a l c ép bi u hi n qua bi u ñ l c ép. Nh ng y u t ch y u nh hư ng t i l c ép bao g m: ð dôi c a m i ghép; Ch t lư ng gia công m t ngoài; Dung sai v hình d ng hình h c c a b bánh và l moay ơ; Cơ tính c a v t li u; T c ñ ép bánh xe; Ch t lư ng d u bôi trơn. c. ðánh giá ch t lư ng c a m i ghép có ñ dôi ð b n c a m i ghép có ñ dôi gi a tr c và bánh xe ch y u ñư c quy t ñ nh b i 3 y u t sau ñây: Tr ng thái c a b m t l p ghép N u như m t l p ghép gi a tr c và maoy ơ không t t nó s làm ñ dôi quy ñ nh s m t chính xác, ñ ng th i có th d n ñ n bi n d ng d o c a m t ngoài làm m i ghép b l ng. Vì v y ñ ng th i v i vi c nâng cao ch t lư ng gia công ta c n ph i ñ m b o ñ bóng c a b m t ti p xúc. Ch t lư ng c a m t ti p xúc thư ng ñư c ki m tra b ng cách so sánh v i v t m u. L c ép k t thúc L c ép k t thúc ph n ánh tr ng thái ng su t ñàn h i c a bánh xe khi ép vào tr c, trong m t ch ng m c nh t ñ nh nào ñó, nó ph n ánh ñ b n c a m i ghép nhưng không hoàn toàn xác ñ nh ñư c cư ng ñ c a m i ghép có ñ m b o hay không. Giá tr l c ép k t thúc dao ñ ng trong kho ng 90 ÷ 100% l c ép t i ña th c t t ng m i ghép. V i tr c bánh xe ñ u máy D9E và D13E l c ép d ng P max t 93 ÷ 127 t n. Di n tích ti p xúc ð b n c a m i ghép ñư c quy t ñ nh ch y u b i di n tích ti p xúc b tr c bánh và moay ơ. Tuy nhiên, sau khi ép bánh xe vào tr c, không có cách nào ñ xác ñ nh di n tích ti p xúc gi a chúng v i nhau. Vì v y bi n pháp duy nh t ñ ki m tra ñ b n c a m i ghép có ñ dôi là thông qua ñ ng h áp l c và băng ghi t ñ ng s bi n ñ i c a l c ép. Cnsc.357
- Qua bi u ñ này ta có th ñánh giá ñư c ch t lư ng c a m i ghép (hình 7.21). D ng H.a: Là bi u ñ bi n thiên c a l c ép khi ph n b bánh v i l moay ơ ñ u là hình tr . ño n cu i c a ñư ng bi u di n có ñi xu ng m t chút, ñó là do trong quá trình ép các ph n l i lõm c a m t ti p xúc b san ph ng. Theo kinh nghi m, ph n ñi xu ng ñó không nên vư t qua 10% toàn b chi u dài c a ñư ng bi u di n. M t khác l c ép cu i cùng không ñư c nh hơn quy ñ nh 5%. D ng H.b: Là ñư ng bi u di n l c ép khi b bánh ho c l moay ơ có ñ côn không l n l m. Vì v y ph n cu i cùng c a ñ th không ñi xu ng mà l i có ph n ñi lên. D ng H.c: Là ñư ng bi u di n l c ép khi b bánh ho c l moay ơ có ñ côn tương ñ i l n. giai ño n ñ u vì ñ dôi tương ñ i nh (th m chí không có ñ dôi) nên l c ép tăng lên r t ch m. Sau ñó vì có ñ côn nên ñ dôi tăng lên d n, làm cho l c ép tăng, cho nên ñ th có d ng võng xu ng. P[t] L t =L o H.a H.d L t =L o Lt H.b H.e Lo Lt Lt L(mm) H.c H.f Hình 7.21. Các d ng bi u ñ l c ép tr c bánh D ng H.a, H.b và H.c là h p cách; D ng H.d, H.e và H.f là không h p cách. giai ño n ñ u vì ñ dôi tương ñ i nh (th m chí không có ñ dôi) nên l c ép tăng lên ch m. Sau ñó vì có ñ côn, nên hành trình ép ñi t i thì ñ dôi tăng lên d n làm cho l c ép tăng. Có th chi u dài th c t lt c a ph n l c ép tăng lên trên bi u ñ ng n hơn chi u dài lý dài thuy t l o. Theo kinh nghi m, cho phép l t nh hơn l 0 trong ph m vi 15% t c là (l o l t ) ≤ 15%. Ngoài ra cho phép khi hành trình ép s p k t thúc thì ñư ng bi u di n có th là m t ñư ng th ng n m ngang trên chi u dài không quá 15% chi u dài toàn b l o. Cnsc.358
- Các trư ng h p sau ñây cũng ñư c coi là h p cách: n u t t c nh ng ñi m c a ñư ng bi u di n ñ u n m trên ñư ng th ng n i li n t ñi m b t ñ u ép ñ n ñi m có áp l c l n hơn áp l c nh nh t quy ñ nh, m t vài ño n c a ñư ng bi u di n có th lõm xu ng, nhưng v n trên ñư ng th ng nói trên. ð i v i ñ u máy D9E thì P min = 84,5 (T). Xét trên toàn ñư ng bi u di n thì cho phép m t vài ño n c a ñư ng bi u di n có th b lõm xu ng nhưng v n trên ñư ng th ng. Dư i ñây là m t vài ví d v trư ng h p không h p cách. D ng H.d: là ñư ng bi u di n c a l c ép khi b bánh và l moay ơ có s sát thương, do ñó áp l c tăng lên r t nhanh và r t s m r i gi m xu ng ñ t ng t. Trên hình 3 6 các bi u ñ H.a, H.b, H.c là h p cách, còn các bi u ñ H.d, H.e, H. f là không ñ t yêu c u. d. Trình t l p ép b tr c bánh xe Khi ti n hành ép ngư i ta s d ng máy ép chuyên dùng hay máy ép thu l c. Trên máy ép có ñ ng h ño l c ép vào và l c ép ra. ð chính xác c a ñ ng h là 2 t n. Ngoài ra còn ph i có b t ghi áp l c ép và hành trình ép. Khi ép ph i b o ñ m l c ép trong gi i h n 45 ÷ 65 t n v i chi u dài ép 100mm. Trư c khi l p ép c n ti n hành dò khuy t t t t ñ ki m tra toàn b b m t ngoài. Trư c khi ép, ngư i ta ch n c p bánh xe theo kích thư c phù h p ñ b o ñ m m i ghép ñúng theo yêu c u k thu t c a các lo i c p bánh xe. ðo kích thư c c a b bánh và ti n hành ch n l p v i bánh xe, c th ño ñư ng kính vai tr c và ñư ng kính l moay ơ c a bánh xe, trên k t qu hai tr s ño ñư c ta nhóm ch n t ng c p (tr c bánh ) sao cho ñ dôi ñ t yêu c u qui ñ nh. Ph i có d ng c ñ c bi t ñ xác ñ nh ñi m trung tâm c a tr c xe làm chu n cho ép bánh sau này. Ti p theo treo tr c và bánh lên máy ép. Bánh xe c n ñưa sát vào tr c bánh, tr c xe c n ñư c treo sao cho ñư ng trung tâm c a nó n m trên ñư ng trung tâm pittông máy ép. C n ñ m b o ñ vuông góc gi a tr c và bánh (có th dùng thư c góc ñ ki m tra). Trư c khi ép c n làm s ch b m t ti p xúc gi a b bánh và moay ơ. Sau ñó bôi d u nh n lên r i b t ñ u ép bánh vào tr c. Trong quá trình ép c n chú ý theo dõi ñ ng h áp l c và ñư ng bi u di n l c ép xem có bình thư ng không, ñ c bi t n m v ng l c ép vào. Ch có nh ng tr c bánh có ñư ng bi u di n h p cách m i ñư c phép ñem ra s d ng. N u không, b t bu c ph i ép bánh ra, ti n hành x lý l i tr c và bánh r i m i ép l i ñúng yêu c u k thu t ð ñ m b o ch t lư ng ép tr c, t c ñ ép không ñư c quá l n, thư ng ch n vào kho ng 2,26 mm/s. C n ñ m b o ch t lư ng b m t c a b bánh và l moay ơ không b sây sát và ch ñ bôi trơn ñ u ñ n. ð i v i tr c bánh xe truy n ñ ng ñi n như tr c bánh xe ñ u máy D9E và D13E c n chú ý: bánh xe bên không có bánh răng ñư c ép l p trư c (do ñ u kia có tr ng lư ng c a bánh răng). Trong khi treo gá tr c lên giá ñ ñ ép, ph i ch nh sao cho tâm cho tâm tr c bánh xe trùng v i tâm c a pittông máy ép, l moay ơ bánh xe Cnsc.359
- ñư c ñưa sát v i vai tr c và ñ m b o ñ vuông góc gi a tr c v i bánh xe trong su t quá trình ép (có th dùng thư c góc ñ ki m tra). Hành trình ép d ng l i khi kho ng cách gi a vai moay ơ bánh xe và vai bánh răng ñ t 727,5 ÷ 0,5 mm ho c vai tr c cách ñi m gi a tr c 444,5 ± 0,5 mm (hình 4 5). Ti p ñ n tr ñ u tr c l i và ti n hành l p ép bánh xe phía có bánh răng và d ng l i khi kho ng cách gi a hai má phía trong c a tr c bánh xe ñ t 923 ± 2 mm, sau cùng c u tr c bánh xe xu ng kh i máy ép và ñưa sang dây chuy n ti n s a ch a m t lăn bánh xe. ð có cơ s xác ñ nh ñ b n ch t c a m i ghép thì ph i theo dõi ñ ng h áp l c ép và sau ñó xem l i băng t ñ ng ghi ñư ng bi u di n hành trình l c ép, yêu c u các bi u ñ h p theo d ng chu n. ð ñ m b o ch t lư ng c a m i ghép t c ñ ép l p không ñư c quá l n, thư ng ch n t c ñ ép l p 0,9 ÷1,2 mm/giây (50 ÷55 mm/phút), ñ ng th i gi cho ch ñ bôi trơn 2 b m t l p ghép trong m t quá trình ép. 1 gian c¸ch ngo i 2 ngâng trôc Hình 7.22. Th t ép và kho ng cách d ng ép ñ i v i tr c bánh xe ñ u máy D9E 1. Bánh xe ñư c l p ép trư c; 3. “A” Kho ng cách d ng theo vai tr c; 2. Bánh xe ñư c l p ép sau; 4. “B” Kho ng cách d ng theo ñi m gi a tr c. 2. Phương pháp ép nóng Dùng phương pháp ñ t nóng ñ ti n hành l p các m i ghép có ñ dôi là phương pháp tương ñ i ph bi n và ñư c áp d ng r ng rãi. Nhưng t i sao l p băng ña vào mâm bánh ngư i ta dùng phương pháp ép nóng, mà ép bánh vào tr c ngư i ta l i dùng phương pháp ép ngu i. Lý do m t ph n là vì t p quán, nhưng ph n khác là vì các nguyên nhân sau ñây: l p mâm bánh vào băng ña b ng phương pháp nóng r t ti n l i, không c n có máy ép, không s sinh ra xo n l ch như ép l nh (nh t là n u ép l nh m t v t ng n như băng ña), ñ ng th i ép nóng không c n gia công m t ph i h p c n th n như ép ngu i, và l c ép l i có quan h v i ñư ng kính c a l chi ti t ép, nên băng ña ép vào lòng bánh có ñư ng kính trong l n hơn, như v y n u ép l nh s ph i dùng máy ép r t l n. Cnsc.360
- Còn khi ép tr c bánh dùng phương pháp ép ngu i b i vì có th d a vào bi u ñ l c ép do máy ghi t ñ ng v ñ ki m tra ch t lư ng c a m i ghép có ñ dôi m t cách d dàng và ti n l i. Tuy nhiên các nư c tiên ti n ngư i ta ñã s d ng phương pháp l p nóng ñ ép tr c bánh xe. Dùng lò ñi n chuyên dùng ñ t nóng moay ơ lên t i 200 250 0C, nhi t ñ này l moay ơ s r ng ra t i ñ dôi quy ñ nh trong yêu c u k thu t và như v y có th l p t do tr c vào bánh. Các th nghi m ñã ch ng t r ng ñ b n c a m i ghép nóng l n hơn ñ b n c a m i ghép ngu i. S dĩ như v y là vì khi ép ngu i, l c ép làm phá ho i m t ph i h p c a chi ti t, còn khi ép nóng, ch l i lõm c a m t ti p xúc không nh ng không b san b ng, trái l i còn ăn kh p v i nhau. Do ñó khi ñ dôi b ng nhau và các ñi u ki n khác như nhau, khi tháo tr c ra l p l i, s c c n c a tr c ép nóng l n g p hai l n ép ngu i. Ép nóng có kh năng hoàn toàn lo i tr ñư c l c kéo d c tr c do l p ép gây ra và không làm hư h i m t ti p xúc c a moay ơ và tr c bánh, cho nên cư ng ñ ch ng m i không b gi m. Ép nóng ñ m b o quá trình công ngh n ñ nh và h th p t l ph ph m l p ghép tr c bánh, còn ñ dôi so v i ép ngu i gi m ñư c 25 30%. Khi c n tháo tr c bánh, ñ ñ m b o m t ti p xúc không b hư h ng và có th s d ng l i, ngư i ta có s a ñ i l i c u t o c a moay ơ, thêm rãnh d u gi a. Khi c n tháo tr c ra, ép d u vào trong rãnh ñ hình thành m t màng d u trong khu v c bi n d ng ñàn h i c a m t ti p xúc r i dùng máy ép ñ ñ y bánh xe ra. Dư i ñây là m t s ưu ñi m c a phương pháp ép nóng so v i phương pháp ép ngu i. a. Ưu ñi m v phương di n ch t lư ng và cư ng ñ Khi l p ghép không làm hư h ng m t ti p xúc; Khi ép nóng cho phép có ñ dôi nh hơn, do ñó gi m b t ñư c ng su t ti p xúc và ng l c t p trung b ph n moay ơ và b bánh; Dùng phương pháp ép nóng có th s d ng l i tr c bánh nhi u l n, b i vì khi ép tr c ra, tr c m t ti p xúc có d u cho nên không làm hư h i m t ti p xúc; S c b n c a m i ghép b ng ép nóng t t hơn, cư ng ñ ch ng m i tăng lên 1,5 2,0 l n. b. Ưu ñi m v phương di n kinh t k thu t Quá trình công ngh n ñ nh và kinh t , bi u hi n ch ít b hư h ng, ít khi ph i làm l i; Quá trình công ngh l p ráp ñơn gi n. 3. Phương pháp l p l nh M c dù phương pháp l p nóng có nhi u ưu ñi m, song vì bánh xe là m t chi ti t tương ñ i l n, có hình th c khá ph c t p, cho nên không th tăng t c ñ nung nóng lên cao ñư c và r t khó kh ng ch s bi n d ng m t cách ñ u ñ n ñ tránh sinh ra ng l c nhi t quá l n. Trong m t ch ng m c nh t ñ nh, ñi u ñó nh hư ng t i tu i th c a tr c bánh và ñó cũng là lý do ra ñ i c a phương pháp l p l nh. a. Quá trình công ngh ch y u Cnsc.361
- Trư c h t ti n hành m b bánh c a tr c bánh m t l p kim lo i m m (k m ho c k n) nh m m c ñích b o v b m t ti p xúc và tăng cư ng ñ b n c a m i l p l nh. Chi u dày l p m vào kho ng 0,015 0,05 mm ñ i v i k m và 0,01mm ñ i v i k n. Thư ng m k m t t hơn m k n. L p m này sau khi l p ráp s g n ch t và khuy ch tán vào các vùng ti p xúc do ñó làm tăng ñ b n cho m i ghép; Dùng dung d ch nitơ l nh (kho ng 196 0C) làm l nh ph n b bánh c a tr c trong kho ng th i gian 8 10 phút, sau ñó ñem tr c l p vào bánh. b. Ưu ñi m c a phương pháp l p l nh: ð b n l n, có th gi m ñ dôi trên dư i 50% so v i phương pháp ép ngu i mà v n ñ m b o ñư c ñ b n, do ñó gi m ñư c ng xu t ti p xúc, c i thi n tình hình ch u l c cho tr c bánh; Khi l p vào cũng như khi ép ra, các b m t ti p xúc ñ u không b sát thương, do ñó kéo dài ñư c tu i th c a tr c bánh; L p kim lo i m ít nhi u còn t o nên m t lư ng ng l c nén ñ i v i ph n b bánh, do ñó có tác d ng tăng cư ng s c b n cho tr c; So v i phương pháp l p nóng còn tránh ñư c như c ñi m bi n d ng không ñ u gây nên ng l c c c b khi nung nóng bánh xe. 7.4. S a ch a b u d u Trên ñ u máy diezel ngư i ta s d ng b u d u bi ch u t i tr ng l n. Có hai lo i b u d u: b u d u ke trư t s d ng trên các lo i ñ u máy như D9E, D11H, D12E, D13E, D18E v.v và b u d u thanh kéo ñư c s d ng trên các ñ u máy như D19E (và DFH3, ALSTHOM trư c ñây). 7.4.1. S a ch a b u d u ke trư t K t c u c a b u d u ke trư t ñư c th hi n trên hình 7.23. Quá trình s a ch a các lo i b u d u bi nói chung là g n gi ng nhau. Vi c s a ch a b u d u chia làm hai lo i: Khi ki m tra trung gian: ch ti n hành tháo n p và ki m tra m t ma sát gi a ñ u tr c và t m hãm (t m ch n) ñ u tr c, ki m tra l i d u bôi trơn. Ti n hành tháo ít nh t 4 n p ñ ki m tra. Ki m tra ñ u c a bi xem có s xê d ch vòng ngoài v i h p d u và vòng trong v i ñ u tr c hay không. Khi ky ch a và s a ch a nhà máy: ti n hành gi i th toàn b b u d u. ð tháo (nh c) b u d u ra kh i ñ u tr c, ñ u tiên tháo n p nh , tháo lò xo và ñ m ñ u tr c ra kh i b u d u. ð i v i b u d u bi c l n, ph i tháo êcu và ñ m hãm ñ u tr c, sau ñó dùng palăng và d ng c chuyên dùng nh nhàng nh c b u d u ra kh i ñ u tr c. 1. Gi i th toàn b b u d u Sau khi ñã tháo thân b u d u ra kh i ñ u tr c, ti n hành tháo vòng ngoài bi ra kh i thân b u d u, có th dùng d ng c chuyên dùng, hay dùng máy ép thu l c ho c gió ép. Cnsc.362
- Khe hë 0,08 0,35 0,35 0,4 Khe hë 0,03 0,06 9 5 4 8 7 6 3 2 1 10 11 II 13 12 14 18 19 20 15 17 ii iv ii 21 xv 16 b Hình 7.23. K t c u b u d u bi ñũa ki u ke trư t 1. Vòng làm kín; 2. T m b o v ; 3. N p sau; 4. Tai; 5. G i ñ xà thăng b ng; 6,7. Các vòng cách; 8. Thân b u d u; 9. Màng phân cách; 10. N p trư c; 11. Các t m ñ m ñi u ch nh; 12. G i ch n (t m ch n) ñ u tr c; 13. N p; 14. Lò xo tròn; 15. Lò xo lá; 16. Vành n ; 17. Vòng (vành) hãm; 18, 19. Các l ñ bơm m và d u bôi trơn; 20. bi ñũa; 22. G i ch n (t m ch n) ñ u tr c c a c p bánh xe gi a (giá chuy n hư ng). Khi tháo vòng trong c a bi ra kh i ñ u tr c c n ph i ñ t nóng, t t nh t là dùng b c m ng ñi n t , ñ t nóng d n ñ n nhi t ñ 100 ÷ 120 0C; n u không có ph i ti n hành ñ t nóng b ng ñèn hay hơi ñ t. Sau khi ñ t kho ng 20 ÷ 30 giây, l y búa g gõ nh ra. N u không ñư c, ti n hành ñ ngu i b ng nhi t ñ ngoài tr i r i l i nung nóng ñ n 100 ÷ 120 0C ñ tháo. N u dùng phương pháp này không tháo ñư c, thì ph i dùng vam hay b ph n ép thu l c ñ tháo. Cu i cùng tháo vòng ch n ñ u ra kh i tr c. Sau khi ñã gi i th toàn b , b u d u ñư c r a s ch trong d u diezel, ki m tra v t n t vòng ch n d u, các n p và thân h p d u b ng cách gõ búa, b ng ph m màu hay b ng phương pháp phát quang. N u trên thân có v t n t không xuyên qua thì cho phép hàn b ng hàn ñi n và hàn hơi. Khi hàn ph i tuân theo ñi u ki n k thu t, sau ñó ph i gia công l i cho b ng v i kim lo i g c. Dùng ñ ng h ño ñ ño ñ ôvan và ñ côn c a l l p bi. Yêu c u v i h p d u m i là: ñ ôvan không l n hơn 0,03mm. ð i v i h p d u ñã s a ch a l i, ñ ôvan không ñư c l n hơn 0,1 mm, ñ côn không l n hơn 0,15 mm. N u b m t l p ghép bi trên thân h p d u b mòn quá gi i h n, thì cho phép ph c h i b ng phương pháp hàn, sau ñó ti n hành gia công cơ khí theo yêu c u k thu t như b n v thi t k . N u l l p c mòn quá gi i h n, cho phép kh c ph c b ng phương pháp hàn và gia công cơ khí ñ n kích thư c s a ch a. Các ke trư t l n và ke trư t nh (căn b ng và căn c nh) c a b u d u khi b mòn quá h n ñ , ho c khi s a ch a l n, ph i ti n hành tháo ra và hàn các t m ke trư t (t m căn) m i. C n hàn theo qui ñ nh trong b n v ch t o. ð b ng ph ng và Cnsc.363
- s sai l ch ño t m t ñ u c a b u d u ñ n ke trư t (căn) c a nó không ñư c sai l ch l n hơn 0,5mm. ð hàn các t m ke trư t (t m căn) c a h p d u ñư c d dàng, ngư i ta s d ng cơ c u l t. 2. Ki m tra tr ng thái c a vòng bi B m t viên bi n u có v t r nh thì cho phép mài l i, n u r l n ph i lo i b . Ki m tra v t n t vòng trong, vòng ngoài và vòng cách c a viên bi, n u có v t n t ph i lo i b . M t ngoài vòng ngoài, m t trong vòng trong n u có v t lõm ph i thay m i. B m t viên bi, m t trong vòng ngoài, m t ngoài vòng trong b tróc ph i lo i b . Khe h hư ng kính c a các bi tr ñư c ki m tra b ng d ng c chuyên dùng. N u khe h hư ng c a bi kính không phù h p v i khe h cho phép cho trong b ng 7.3 sau thì bi c n ph i thay m i. B ng 7.3. Khe h hư ng hính gi i h n trong bi b u d u ðư ng kính trong c a bi (mm ) bi hình tr bi tang tr ng L n hơn ð n Khe h hư ng kính gi i h n (mm ) 100 120 155 195 120 140 180 220 140 460 300 400 Các t m ñ m ñ u tr c b mòn quá h n ñ ta ph i dùng khoan tháo ñinh tán và tán t m ñ m ñ u tr c m i. Các lò xo khi có v t n t ho c không ñ m b o ñ ñàn h i c n ti n hành thay th . 3. L p ráp b u d u Nung nóng vòng ch n d u trong thùng d u ñ n nhi t ñ 100 ÷ 120 0C, ñ trong th i gian 15 phút, sau ñó nh nhàng l p vào. Ph i ki m tra ñ vuông góc c a vòng ch n d u v i ñ u c tr c. Khi ñi u ch nh, dùng ng hình tr ñ ñóng. ð dôi c a vòng ch n d u và ñ u tr c c n m trong kho ng 0,035 ÷ 0,065 mm. L p vòng trong bi v i ñ u tr c, ñ m b o ñ dôi trong gi i h n 0,025 ÷ 0,077 mm. Khi l p ta ñ t nóng vòng trong trong thùng d u ñ n nhi t ñ 100 ÷ 120 0C. L p vòng ngoài c a bi vào thân h p d u ph i b o ñ m chính xác, b m t l p ráp không ñư c sây sát. ð u tiên ñ t thân h p d u lên n p phía sau (ñ t n m ngang và b o ñ m tâm c a thân và tâm c a n p ph i chính xác), ti n hành nung nóng thân b ng lò ñi n, bôi m t l p d u bôi trơn lên b m t l p ráp. Ti n hành l p theo th t k t c u c a b u d u: l p vòng ngoài bi th nh t sau ñó l p vòng cách r i, l p vòng ngoài c a bi th hai, dùng palăng và d ng c chuyên dùng l p thân và n p sau b u d u vào trong bi trên c tr c, l p vòng hãm, hãm ch t b ng ñ m và êcu hãm. L p n p trư c c a b u d u, l p c c lót có ñ m ch n ñ u tr c và l p n p ñ y. ði u ch nh khe h gi a ñ u tr c và ñ m ch n ñ u tr c b ng chi u dày t m ñ m gi a n p trư c và thân h p d u. Cnsc.364
- 7.4.2. S a ch a b u d u thanh kéo 17 17 1 2 3 4 5 6 7 8 9 19 18 10 11 20 21 12 16 15 14 13 Hình 7.24. K t c u b u d u bi ki u thanh kéo 1. Vòng làm kín; 2. T m b o hi m; 3. N p sau; 4. Thân b u d u; 5,6. Vòng cách (ñi u ch nh c ly); 7. Vòng hãm; 8. N p trư c; 9. Giá treo; 10. N p h p ch n ñ u tr c; 11. T m ñ m; 12. ð m ñi u ch nh; 13. bi c u ch n; 14. Tr c ñ ng b ; 15. Nút bơm m bôi trơn; 16. lăn ñũa; 17. Thanh kéo; 18. Êcu hãm; 19. T m ch n; 20. bi côn (trên các tr c bánh xe gi a c a khung giá chuy n hư ng); 21. Lò xo. B u d u ki u thanh kéo có c u t o tương t như c u t o c a b u d u ke trư t. K t c u c a b u d u thanh kéo ñư c th hi n trên hình 7.24. Ngoài ra do b u d u thanh kéo có m t k t c u bên ngoài khác, vì v y có thêm m t s bư c s a ch a như sau. Thay th ng tr c c a xà thăng b ng và cao su gi m ch n ñã mòn quá h n ñ . R a s ch thanh kéo trong d u h a, không ñư c s d ng dung d ch NaOH ñ tránh làm h ng v t li u cao su. Ki m tra thanh kéo có v t n t, cao su gi m ch n c nh và cao su gi m ch n hình tr b phân l p hay b chương ph i ti n hành thay nh d ng c chuyên dùng. Khi thay ch t ti n hành ép ch t b c m i. Khi ñ dôi l p ghép c a ñuôi vát c a tr c trong c a nó gi m, ti n hành ph c h i ch l p ghép trên giá xe và trên b u d u nh ñ m 3 phía. L c v n bulông t 20 ÷ 30kG trên ñòn dài 600 ÷ 700 mm. ð ti p xúc c a m t vát trong qui ñ nh không nh hơn 50% b m t l p ghép, trong ñi u ki n không còn khe h gi a ñuôi tr c và ñáy . 7.4.3. ði u ch nh ñ d ch chuy n t do (ñ dơ ngang) c a các c p bánh xe trong b u d u giá chuy n hư ng ki u ke trư t Cnsc.365
- ð ñ u máy có th ñi vào ñư ng cong ñư c d dàng và ñ m b o s hao mòn ñ ng ñ u c a t t c các g băng ña bánh xe, thì các c p bánh xe ph i ñư c b trí, l p ñ t trong khung giá chuy n sao cho: Các ñi m gi a c a các tr c bánh xe ph i trùng v i ñư ng tâm d c c a khung giá chuy n hư ng, có nghĩa là các c p bánh xe ph i ñư c l p ñ t m t cách ñ i x ng v i ñư ng tâm d c c a khung giá chuy n hư ng; ð d ch chuy n t do trong b u d u c a các c p bánh xe ngoài cùng là 3+1 mm, còn c a các c p bánh xe gi a (giá chuy n) là 28+1 mm; ðư ng tâm c a các c p bánh xe ph i vuông góc v i ñư ng tâm d c c a khung giá chuy n hư ng. Tính ñ i x ng c a các c p bánh xe so v i ñư ng tâm d c c a khung giá chuy n hư ng có th ñ t ñư c b ng l p thêm t m ñ m ph “ñánh d u” gi a n p c a b u d u và g i ch n (t m ch n) ñ u tr c. Chi u d y c a các t m ñ m “ñánh d u” K m ñư c xác ñ nh như sau: Ti n hành d ch chuy n (ñ y) các b u d u c a m t c p bánh xe cho t i khi nó ch m vào m t ñ u c a tr c (hình 7.25). B ng cách ño ñ c, xác ñ nh kích thư c A ñ i v i m i b u d u. L y kích thư c l n c a A tr ñi kích thư c nh hơn. Hi u c a các kích thư c này chính là chi u d y c a các t m ñ m “ñánh d u” Km, c n ñ cân b ng (bù tr ) cho phía mà ñó kích thư c A có giá tr l n hơn. Cũng v i trình t như v y ti n hành xác ñ nh chi u d y c a các t m ñ m “ñánh d u” c a các c p bánh xe còn l i. ð d ch chuy n t do c a c a các c p bánh xe trong b u d u ñư c ñi u ch nh nh các t m ñ m ñi u ch nh, ñư c l p ñ t gi a n p c a m i b u d u g i ch n (t m ch n) ñ u tr c. Chi u d y t ng c ng c a các t m ñ m ñi u ch nh K c, ñư c l p ñ t cho các b u d u c a m t c p bánh xe, ñư c xác ñ nh t các công th c: ð i v i c p bánh xe gi a (giá chuy n hư ng): +1 K c,g = 28 – (a + b + c + d); ð i v i c p bánh xe ngoài cùng (giá chuy n hư ng): +1 Kc,ng = 3 – (a + b + c + d). trong ñó: a,b khe h gi a các b m t làm vi c c a các t m ke trư t nh c a b u d u và c a h c b u d u trên khung giá chuy n hư ng, tương ng v i phía bên ph i và bên trái c a khung giá chuy n hư ng, mm; c,d khe h gi a g i ch n (t m ch n) ñ u tr c c a b u d u và m t ñ u ñ u tr c c a c p bánh xe, tương ng v i phía bên ph i và bên trái c a khung giá chuy n hư ng, mm. Cnsc.366
- c PhÝa bªn ph¶i a PhÝa bªn ph¶i d PhÝa bªn tr¸i b PhÝa bªn tr¸i 5 2 Khe hë Khe 0,6 1,8 H A Tíi gê trong M cña b¨ng ®a Hình 7.25. Sơ ñ ñi u ch nh ñ d ch chuy n ngang t do c a tr c bánh xe trong b u d u ke trư t. Các khe h c và d ñó là hi u ñ i s c a các kích thư c M và H, t c là chi u cao c a g i ch n (t m ch n) ñ u tr c và c ly gi a các m t ñ u c a n p (b u d u) và tr c bánh xe. Các kích thư c M và H ñư c xác ñ nh b ng cách ño tr c ti p. Chi u d y c a các t m ñ m ñi u ch nh b u d u bên ph i và bên trái c a m t c p bánh xe (có tr ñi chi u dày t m ñ m “ñánh d u”), ñư c xác ñ nh: Kp = K t = (K c – K m)/2 Sai s cho phép là 0,5 mm. B các t m ñ m ñi u ch nh có chi u d y tính toán ñư c l p vào gi a g i ch n (t m ch n) ñ u tr c và n p trư c c a m i b u d u. Lúc này các t m ñ m ñánh d u chi ñư c l p cho b u d u nào mà ñó nó ñã ñư c l p trư c khi ñi u ch nh ñ d ch chuy n ngang t do c a c p bánh xe. M t khác, có th ti p c n v n ñ như sau: N u ký hi u khe h gi a ke trư t nh phía trong c a b u d u (căn b ng phía trong h p d u) và ke trư t nh trong h c b u d u c a khung giá chuy n (căn c nh c a ke h p d u) phía bên ph i là a; tương t , khe h c a phía bên trái trái là b. Khe h gi a ñ u tr c và t m (g i) ch n ñ u tr c bên phía bên ph i là c, phía bên trái là d (hình 7.25). Khi ñó, khe h gi a ñ u tr c và g i ch n ñ u tr c bên ph i và bên trái khi s a ch a là: p p c = L1 − L 2 t t d = L1 − L 2 trong ñó: p p L1 L, 2 kho ng cách gi a ñ u tr c và g n p ñ u tr c bên ph i và bên trái; Cnsc.367
- t t L1 L, 2 kho ng cách gi a t m ch n ñ u tr c ñ n g n p ñ u tr c bên ph i và bên trái. ð dơ ngang c a c p bánh xe trong khung giá chuy n tính b ng: a + b + c + d Chi u dày cho phép c a t m ñ m ñi u ch nh khe h gi a ñ u tr c và t m ch n là 0,5mm. Cnsc.368
