Đồ án nghiên cứu, thiết kế, tính toán máy bóc vỏ lụa đậu phộng (Phần 1)

Nội dung text: Đồ án nghiên cứu, thiết kế, tính toán máy bóc vỏ lụa đậu phộng (Phần 1)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM KHOA CƠ KHÍ CHẾ TẠO MÁY ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP NGÀNH CÔNG NGHỆ CHẾ TẠO MÁY NGHIÊN CỨU, THIẾT KẾ, TÍNH TOÁN MÁY BÓC VỎ LỤA ĐẬU PHỘNG GVHD: ThS. TRẦN THÁI SƠN SVTH: NGUYỄN THẾ VINH MSSV: 11143197 SVTH: NGUYỄN TÀI VIỄN MSSV: 11143193 S K L 0 0 4 1 9 6 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 1/2016
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH  KHOA CƠ KHÍ CHẾ TẠO MÁY ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Đề tài: NGHIÊN CỨU, THIẾT KẾ, TÍNH TOÁN MÁY BÓC VỎ LỤA ĐẬU PHỘNG GVHD: ThS. TRẦN THÁI SƠN SVTH: NGUYỄN THẾ VINH - 11143197 NGUYỄN TÀI VIỄN - 11143193 Lớp: 111431 Khoá: 2011 - 2015 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 01/2016
3. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH  BỘ MÔN CÔNG NGHỆ CHẾ TẠO MÁY ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Đề tài: NGHIÊN CỨU, THIẾT KẾ, TÍNH TOÁN MÁY BÓC VỎ LỤA ĐẬU PHỘNG GVHD: ThS. TRẦN THÁI SƠN SVTH: NGUYỄN THẾ VINH - 11143197 NGUYỄN TÀI VIỄN - 11143193 Lớp: 111431 Khoá: 2011 - 2015 Tp. Hồ Chí Minh, tháng 01/2016
4. TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HCM CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM KHOA CƠ KHÍ CHẾ TẠO MÁY Độc lập - Tự do – Hạnh phúc Bộ môn Cơ Khí Chế Tạo Máy NHIỆM VỤ ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Họ tên sinh viên: Nguyễn Thế Vinh MSSV: 11143197 Họ tên sinh viên: Nguyễn Tài Viễn MSSV: 11143193 Lớp: 111431 Khoá: 2011-2015 Ngành đào tạo: Chế Tạo Máy Hệ: Chính quy 1. Tên đề tài: Nghiên cứu, thiết kế, tính toán máy bóc vỏ lụa đậu phộng. 2. Các số liệu ban đầu Năng suất: 150-170kg/h Hiệu suất: 95-97% Kích thước cơ bản của máy: 1200-600-1500(mm) 3. Nội dung chính của đồ án: Thiết kế cơ cấu bóc vỏ lụa đậu phộng. Thiết kế cải tiến máy bóc vỏ lụa đậu phộng. Thiết kế và mô phỏng hoạt động của máy trên phần mềm. 4. Ngày giao đồ án: 5. Ngày nộp đồ án: TRƯỞNG BỘ MÔN GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN (Ký, ghi rõ họ tên) (Ký, ghi rõ họ tên)  Được phép bảo vệ (GVHD ký, ghi rõ họ tên)
5. LỜI CẢM ƠN Trong quá trình làm đồ án tốt nghiệp, chúng em đã gặp rất nhiều khó khăn vì kiến thức lý thuyết còn ít, kinh nghiệm thiết kế còn nhiều hạn chế, cũng như việc sử dụng phần mềm thiết kế chưa thuần thục. Thế nhưng, chúng em luôn có được sự hỗ trợ nhiệt tình từ quý thầy cô trong khoa Cơ Khí Máy, sự giúp đỡ chân thành của bạn bè và người thân. Chính điều đó đã tạo điều kiện cho chúng em hoàn thành đồ án này. Nay chúng em xin gởi lời cảm ơn sâu sắc tới: Giảng viên ThS. Trần Thái Sơn đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn, động viên cho chúng em trong suốt quá trình làm đồ án. Với những kinh nghiệm thiết thực của mình, thầy đã giúp chúng em nhận ra những hạn chế, khắc phục sai sót, có những cách làm, bước đi hợp lý. Tất cả quý thầy cô trong khoa Cơ khí Chế Tạo Máy đã khuyến khích, tạo điều kiện, hỗ trợ kiến thức, kinh nghiệm cho chúng em thực hiện đồ án. Gia đình cùng toàn bộ anh chị em, bạn bè đã giúp đỡ từ vật chất đến tinh thần cho chúng em. Sinh viên thực hiện NGUYỄN THẾ VINH-NGUYỄN TÀI VIỄN
6. TÓM TẮT ĐỒ ÁN NGHIÊN CỨU, THIẾT KẾ, TÍNH TOÁN VÀ CẢI TIẾN MÁY BÓC VỎ LỤA ĐẬU PHỘNG Đất nước ta đang ở giai đoạn công nghiệp hóa và hiện đại hóa, trong đó nông nghiệp đóng vai trò rất quan trọng. Trong những năm qua, ngành trồng trọt nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn. Tuy nhiên do dịch chuyển cơ cấu kinh tế, lực lượng lao động tham gia vào các ngành phi nông nghiệp ngày càng tăng, do đó việc cơ khí hóa các quá trình sản xuất nông nghiệp đang dần trở thành nhu cầu bức thiết. Từ những yêu cầu đó nhóm chúng tôi quyết định làm đề tài “ Nghiên cứu, thiết kế, tính toán máy bóc vỏ lụa đậu phộng”. Báo cáo này là kết quả sau một thời gian tìm hiểu thực hiện, nội dung gồm các phần chính: Lựa chọn phương án thiết kế. Thiết kế kỹ thuật Máy bóc vỏ lụa đậu phộng. Một số bản vẽ kèm theo. Trong quá trình thực hiện, chúng em đã hiểu được các nguyên lý tách vỏ, vận dụng những kiến thức liên quan để thiết kế máy nhằm đánh giá kết quả thực tế. Tuy nhiên, trong quá trình làm việc chúng em vẫn còn một số hạn chế về thiết kế. Trong tương lai, chúng em sẽ cố gắng cải tiến về thiết kế để đảm bảo sự hài hòa giữa yếu tố kinh tế và kỹ thuật. Đồng thời, chúng em sẽ đẩy mạnh việc thăm dò thị trường và nhu cầu của khách hàng để có thể đưa sản phẩm vào ứng dụng trong đời sống. . Tp Hồ Chí Minh, tháng 12-2015 NGUYỄN THẾ VINH – NGUYỄN TÀI VIỄN
7. SUMMARY OF PROJECTS RESEARCH , DESIGN , CALCULATION AND IMPROVEMENTS PEANUT SHELLERS SILK Our country is at the stage of industrialization and modernization, in which agriculture plays a very important role. In recent years, our country's farming sector has made great achievements. But by shifting the economic structure, labor force participation in the non-agricultural sector increased, so the mechanization of the agricultural production process is becoming a pressing need. From these requests our group decided to make the theme "Research, design, calculate silk peanut shellers". This report is the result after a time to find out done, the content includes the main parts: Selection of design schemes. Technical design silk peanut shelling machine. Some accompanying drawings. During implementation, we have to understand the principles of shelling, using the relevant knowledge to design the machine in order to assess the actual results. However, in the course of work we are still a limited number of designs. In the future, we'll try to improve on the design to ensure harmony between economic factors and technical. At the same time, we will accelerate the exploration market and customer needs to be able to bring products into the application in life. Tp Ho Chi Minh, month 12-2015 NGUYEN THE VINH-NGUYEN TAI VIEN
8. MỤC LỤC NHIỆM VỤ ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP 1 LỜI CẢM ƠN 2 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 1 1.1. Tính cấp thiết của đề tài 1 1.2. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 1 1.2.1. Ý nghĩa khoa học 1 1.2.2. Ý nghĩa thực tiễn 1 1.2.3. Mục tiêu nghiên cứu đề tài 2 1.2.4. Tính toán và hoàn chỉnh thiết kế cho các chi tiết Đối tượng nghiên cứu 2 1.3. Phương pháp nghiên cứu 2 1.3.1. Cơ sở pháp luận 2 1.3.2. Các phương pháp nghiên cứu 2 1.4. Kết cấu đồ án tốt nghiệp 3 CHƯƠNG 2 : TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI 4 2.1. Giới thiệu 4 2.2. Những công dụng của đậu phộng: 6 2.3. Tình hình sản xuất đậu phộng ở Việt Nam : 12 2.4. Những nghiên cứu liên quan đến đề tài : 13 CHƯƠNG 3 : CƠ SỞ LÝ THUYẾT 15 3.1. Yêu cầu về hạt đậu phộng : 15 3.2. Một số ý tưởng để bóc vỏ lụa ra khỏi đậu phộng : 15 3.3. Chọn lọc ý tưởng : 15 3.4. Tách vỏ lụa bằng trục cao su : 16 3.5. Các loại máy tách vỏ: 17 3.6. Cơ sơ tính toán, thiết kế truyền động : 21 CHƯƠNG 4 : PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP 23 4.1. Đánh giá về sử dụng 2 trục cao su : 23 4.2. Phương hướng và giải pháp thực hiện : 23 4.3. Nguyên lý làm việc của máy bóc vỏ 4 trục cao su sau khi cải tiến : 24 CHƯƠNG 5 : THIẾT KẾ VÀ TÍNH TOÁN MÁY BÓC VỎ LỤA ĐẬU PHỘNG 26
9. 5.1. Tính toán nguyên lý bóc vỏ hạt đậu : 26 5.2. Tính toán thiết kế máy : 34 5.3. Tính toán thiết kế trục : 46 5.4. Tính toán thiết kế sàn lắc: 54 CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ 59 BẢNG PHỤ LỤC 60 TÀI LIỆU THAM KHẢO 62
10. DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: 10 quốc gia sản xuất hàng đầu .13 Bảng 2.2: Thông số kỹ thuật máy DTJ-100 .15 Bảng 5.1: Thông số bộ truyền (đông cơ, trục 1, trục 3) 39 Bảng 5.2: Thông số bộ truyền (động cơ, trục sàn, trục 2, trục 4) .39 Bảng 5.3: Tiết diện đai 45
11. DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình 2.1 : Cây đậu phộng 4 Hình 2.2 : Máy bóc vỏ lụa hat điều 14 Hình 2.3 : Máy bóc vỏ lụa đậu phộng DTJ-100 . .14 Hình 3.1: Máy xay 2 đĩa. .18 Hình 3.2: Máy xát trục vít 19 Hình 3.3: Máy xát nhiều dĩa 20 Hình 4.1 : Cơ cấu 4 trục cao su 23 Hình 5.1: Sơ đồ để xác định chiều dài đoạn nén Lnén 27 Hình 5.2 : Sơ đồ để xác định đại lượng vượt sớm Ltrượt. 28 Hình 5.3 : Sơ đồ xác định độ biến dạng tuyệt đối của bề mặt cao su của trục 30 Hình 5.4 : Sơ đồ xác định lực nén hạt trong vùng làm việc giữa hai trục. 32 Hình 5.5 : Sơ đồ xác định lực tác dụng trục nhanh lên hạt. . 33
12. Chương 1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 1.1. Tính cấp thiết của đề tài Công nghiệp hóa là một quá trình kinh tế. Trong quá trình này một bộ phận càng ngày càng tăng các nguồn của cải quốc dân được động viên để phát triển cơ cấu kinh tế nhiều ngành với kỹ thuật hiện đại. Đặc điểm của cơ cấu này là có một bộ phận chế biến luôn thay đổi để sản xuất ra những tư liệu sản xuất và hàng tiêu dùng có khả năng bảo đảm cho toàn bộ nền kinh tế với nhịp độ cao bảo đảm đạt tới tiến bộ về kinh tế và xã hội. Hiện nay dưới tác động của khoa học và công nghệ và xu hướng quốc tế hóa công nghiệp hóa là con đường tất yếu mà các nước đang phát triển phải trải qua để có thể đi nhanh và bắt kịp các nước phát triển. Nông nghiệp là ngành sản xuất vật chất mà con người phải dựa vào những quy luật sinh trưởng của cây trồng, vật nuôi để tạo ra lương thực thực phẩm nhằm thỏa mãn nhu cầu của con người . Nước ta là một nước nông nghiệp, vì vậy việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp là điều cần thiết. Các hoạt động sản xuất ở nông thôn chủ yếu là lao động thủ công, kỹ thuật lạc hậu, do đó năng suất lao động và chất lượng sản phẩm rất thấp. Chính vì vậy việc áp dụng máy móc vào sản xuất nông nghiệp hiện đang được thực hiện ở nước ta một cách phổ biến nhằm: giảm lao động con người, nâng cao năng xuất và hiệu quả. Hiện nay ở nước ta có rất nhiều máy móc được áp dụng vào nông nghiệp như: máy cày, máy bừa, máy kéo, máy thu hoạch, máy trồng cây, máy xới đất . Vì vậy chúng em được sự tín nhiệm của thầy TRẦN THÁI SƠN giao cho đồ án “ Tính toán thiết kế và cải tiến máy tách vỏ lụa đậu phộng” 1.2. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 1.2.1. Ý nghĩa khoa học Tạo điều kiện, tiền đề cho người nghiên cứu phát triển các kỹ năng, vận dụng kiến thức đã học được vào đời sống. Tạo ra sản phẩm mới, góp phần vào sự phát triển của nền công nghiệp nước nhà. Đây cũng sẽ là tiền đề để cải tiến, phát triển sản phẩm và ứng dụng vào trong các lĩnh vực khác có liên quan. 1.2.2. Ý nghĩa thực tiễn Giúp việc sản xuất thực hiện nhanh chóng, gọn gàng, đáp ứng nhu cầu khách hàng. 1
13. Chương 1 Nâng cao năng suất lao động, giảm chi phí do công nhân thu hoạch thủ công. Tạo điều kiện, tiền đề cho người nghiên cứu phát triển các kỹ năng, vận dụng kiến thức đã học vào đời sống. Tạo ra sản phẩm mới góp phần vào sự phát triển nông nghiệp nước nhà Đây cũng là tiền đề để cải tiến, phát triển sản phẩm, ứng dụng vào nền nông nghiệp nước nhà . Giúp cho việc tách vỏ lụa đậu phộng được đơn giản hơn, giảm tải sức lao động con người. Nâng cao năng suất, giải quyết được những tồn đọng trong các quy trình, người lao động có thể đảm nhận việc giải quyết những khâu khác của quy trình sản xuất. 1.2.3. Mục tiêu nghiên cứu đề tài Tìm hiểu chức năng cơ bản, nguyên lý và cơ cấu chấp hành của máy. Thiết kế mô hình 3D. Tính toán và hoàn chỉnh thiết kế cho máy 1.2.4. Tính toán và hoàn chỉnh thiết kế cho các chi tiết Đối tượng nghiên cứu Đậu phộng với qui mô sản xuất lớn. Nguyên lý tách vỏ lụa đậu phộng. Phần mềm thiết kế mô hình 3D. 1.2.5. Phạm vi nghiên cứu Thiết kế và cải tiến máy tách vỏ lụa đậu phộng. Sử dụng phần mềm trong thiết kế, mô phỏng chuyển động. 1.3. Phương pháp nghiên cứu 1.3.1. Cơ sơ pháp luận Phương pháp nghiên cứu là những nguyên tắc và cách thức hoạt động khoa học nhằm đạt đến chân lý khách quan dựa trên cơ sở của sự chứng minh khoa học. Theo định nghĩa này cần phải có những nguyên tắc cụ thể và dựa theo đó các vấn đề được giải quyết. Nghiên cứu nguyên lý hoạt động của cơ cấu chuyển động, tính toán lực, lực tác dụng trong cơ cấu và các nguyên lý cắt trong thực tế có thể sử dụng. Từ đó có sự nhìn nhận đúng hướng trong việc tính toán, thiết kế. 1.3.2. Các phương pháp ngiên cứu Để thực hiện đề tài này, chúng em sử dụng một số phương pháp sau: 2
14. Chương 1 Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Tham khảo các nguồn tài liệu văn bản: sách, giáo trình, tài liệu tham khảo, các bài viết từ những nguồn tin cậy trên Internet, các công trình nghiên cứu nhằm xác định được phương án điều khiển, tính toán tối ưu cho máy. Phương pháp phân tích: Sau khi đã tham khảo, nghiên cứu tài liệu và có được số liệu cần thiết thì việc phân tích các số liệu cũng như các tài liệu có liên quan là điều cần thiết. Với mục đích là lựa chọn được cơ cấu điều khiển tối ưu trong môi trường làm việc. Phương pháp mô hình hóa: Là mục tiêu chính của đề tài, tạo cho chúng em có cơ hội để ôn lại kiến thức đã học và học hỏi được nhiều kinh nghiệm trong thực tiễn. 1.4. Kết cấu đồ án tốt nghiệp Chương 1: Trình bày tổng quan nghiên cứu của đề tài và một số phương pháp, cách thức thực hiện đề tài. Chương 2: Tổng quan. Chương 3: Cơ sở lý thuyết. Chương 4: Phương hướng và giải pháp. Chương 5: Tính toán, thiết kế máy bóc vỏ lụa đậu phộng. Chương 6: Kết luận-kiến nghị. 3
15. Chương 2 CHƯƠNG 2 : TỔNG QUAN 2.1. Giới thiệu: 2.1.1. Giới thiệu về cây đậu phộng: Đậu phộng là cây thực phẩm, cây có dầu quan trọng. Trong số các loại hạt có dầu trồng trên thế giới, đậu phộng đứng sau đậu tương về dện tích trồng cũng như sản lượng. Hiện nay có hơn 100 nước trồng đậu phộng. Châu Á đứng đầu thế giới về diện tích trồng cũng như sản lượng đậu phộng, tiếp theo là Châu Phi, Bắc Mỹ rồi đến Nam Mỹ. Hiện nay châu Á và vùng Bắc Mỹ có chiều hướng mở rộng diện tích trồng đậu phộng hơn các vùng khác. Trong số 25 nước trồng đậu phộng ở châu Á, Việt Nam đứng hàng thứ năm, đậu phộng là một trong các loại cây xuất khẩu thu ngoại tệ của nước ta. Mặc dầu đậu phộng có vai trò quan trọng như vậy nhưng nghiên cứu về đậu phộng ở nước ta nhìn chung còn ít. Tài liệu nghiên cứu cơ bản cũng như nghiên cứu ứng dụng các sách Việt về đậu phộng còn hạn chế. Hình 2.1 : cây đậu phộng Cây đậu phộng trồng hiện nay thuộc loài Arachis hypogaea có 2n = 40. Loài A. Hypogaea được chia thành hai loài phụ là Hypogaea ssp và Fastigiata ssp. 4
16. Chương 2 Mỗi loài phụ được phân chia thành hai thứ: -Loài phụ Hypogaea spp chia thành thứ Hypogea (nhóm virginia) và thứ Hirsuta. -Loài phụ Fastigiata spp chia thành Fastigiata (nhóm valencia) và Vulgaris (nhóm spanish) -Tên gọi khác: Đậu phụng, Lạc, Lạc hoa sinh (Hán Việt). -Tên tiếng Anh: Peanuts, Groundnuts, Earthnuts, Pig nuts -Tên khoa học: Arachis hypogaea. Ở Việt Nam, lịch sử trồng cây đậu phộng chưa được xác minh rõ ràng, sách “Văn đài loại ngữ” của Lê Quí Đôn cũng chưa đề cập đến cây đậu phộng. Hiện nay cây đậu phộng có khoảng 1000 giống khác nhau được trồng khắp các nước vùng nhiệt đới và á nhiệt đới. Do ít mẫn cảm với thời gian chiếu sáng và có tính chịu hạn tốt cho nên lạc được trồng ở nhiều quốc gia trên thế giới từ 40 vĩ độ Bắc đến 40 vĩ độ Nam (Nigam et al, 1991). 2.1.2. Đặc điểm : Đậu phộng là cây thân thảo đứng, sống hằng niên. -Thân: Thân phân nhánh từ gốc, có các cành toả ra, cao 30-100 cm tùy theo giống và điều kiện trồng trọt. -Rễ: Rễ cọc, có nhiều rễ phụ, rễ cộng sinh với vi khuẩn tạo thành nốt sần. -Lá: Lá kép mọc đối, kép hình lông chim với bốn lá chét, kích thước lá chét dài 4-7 cm và rộng 1-3 cm. Lá kèm 2, làm thành bẹ bao quanh thân, hình dải nhọn. -Hoa: Cụm hoa chùm ở nách, gồm 2-4 hoa nhỏ, màu vàng. Dạng hoa đậu điển hình màu vàng có điểm gân đỏ, cuống hoa dài 2-4 cm. -Quả: Sau khi thụ phấn, cuống hoa dài ra, làm cho nó uốn cong cho đến khi quả chạm mặt đất, phát triển thành một dạng quả đậu (củ) trong đất dài 3-7 cm, mỗi quả chứa 1-4 hạt và thường có 2 hạt. Quả hình trụ thuôn, không chia đôi, thon lại giữa các hạt, có vân mạng. Trong danh pháp khoa học của loài cây này thì phần tên chỉ tính chất loài có hypogaea nghĩa là "dưới đất" để chỉ đặc điểm quả được dấu dưới đất. -Hạt: Quả chứa từ 1 đến 4 hạt, thường là 2 hạt, hạt hình trứng, có rãnh dọc. Hạt chứa dầu lên đến 50%. 5
17. Chương 2 Cây đậu phộng có thời gian sinh trưởng khoảng 120-150 ngày sau khi gieo hạt. Nếu được thu hoạch quá sớm, quả sẽ chưa chín. Nếu được thu hoạch muộn, cuốn quả sẽ đứt khỏi cây và sẽ ở lại trong đất. 2.2. Những công dụng của đậu phộng: 2.2.1. Hạt đậu phộng dùng làm thực phẩm trực tiếp: Quả đậu phộng chưa tách vỏ Đậu phộng luộc: Hạt đậu chưa chín hoặc đã chín được luộc để làm món ăn chơi. Đậu phộng là một món ăn phổ biến ở miền Nam nước Mỹ, cũng như ở Ấn Độ, Trung Quốc, Việt Nam và Tây Phi. Đậu phộng rang: Hạt đậu phọng đã chín chưa tách vỏ được rang để làm món ăn chơi. Món đậu phộng luộc và đậu phộng rang được trẻ em và phụ nữ ở các nước đang phát triển mang hoặc đội đi bán như một món hàng rong. Hạt đậu phộng đã tách vỏ (nhân đậu) Hạt đậu phộng đã tách vỏ là hạt dầu béo được chế biến thành nhiều dạng thức ăn ngon: Hạt đậu phộng rang muối dùng làm món ăn chơi: Hạt đậu rang được dùng làm món ăn chơi rất phổ biến. Hạt đậu phộng rang đâm nhuyễn được dùng làm muối chấm: Món muối đậu phọng được làm từ nhân đậu rang đâm nhỏ, trộn với muối và đường làm món chấm phổ biến để ăn với xôi, cơm nếp, ở Miền Nam thường gọi là muối mè (đôi khi cũng có cả hạt mè rang). Hạt đậu phộng rang đâm nhuyễn dược rắc vào món ăn: Nhiều loại thực phẩm như kem, bánh bò, bánh cuốn, bánh ít trần, chè trôi nước, nộm, gỏi và các món xào, nấu được tẩm hạt đậu phọng rang đâm nhuyễn như món gia vị để tạo chất thơm và béo. Kẹo, bánh đậu phộng: Đậu phộng nguyên hạt, nửa hạt hoặc hạt đậu phộng đâm nhỏ được tẩm đường làm mứt, kẹo và nhân bánh các loại rất phổ biết ở các nước. Chè đậu phộng: Đậu phộng dùng để nấu chè thưng, chè nếp như các loại đậu khác. Chè đậu phộng 6
18. Chương 2 +Xôi đậu phộng: Đậu phộng cũng được dùng để nấu xôi như các loại đậu khác. Xôi nếp đậu phộng 2.2.2. Hạt đậu phộng dùng làm thực phẩm chế biến Bơ đậu phộng : Bơ đậu phộng là một loại bơ được làm từ hạt đậu phọng rang. Loại bơ này là một loại thực phẩm phổ biến ở Bắc Mỹ, Hà Lan, Vương quốc Anh , Úc và một số nước Châu Á như Philippines và Indonesia. Loại bơ này được ăn kèm với bánh sandwich, mứt, sô cô la, phomat hoặc trộn với rau. Hoa Kỳ là một nước xuất khẩu hàng đầu của bơ đậu phộng. Bột đậu phộng : Bột đậu phộng được làm hạt đậu phộng đã ép lấy bớt dầu, chất béo trong bột đậu phộng thấp hơn trong bơ đậu phộng nhưng chất đạm. Bộ đậu phộng được dùng để tăng hương vị cho các món nấu như món xào, súp và tăng cường vị thơm, béo trong bánh mì, bánh ngọt và các món ăn chính ở Châu Mỹ. Bột đậu phộng có thể pha nước sôi để uống như sữa đậu phộng. Sữa đậu phộng : Sữa đậu phộng là một thức uống không có lactose được tạo ra bằng cách sử dụng đậu phộng ngâm nước và xay, lọc, đun chín để uống. Sữa đậu phộng được dùng như một loại thức uống thay sữa, nó thích hợp cho những người không dung nạp lactose. Tương tự như trong sản xuất sữa hạnh nhân, sữa đậu nành, và sữa gạo. Sản phẩm sữa đậu phộng thương mại ở San Francisco (Mỹ) vào năm 1999, đã nhận được sự chú ý cho là loại nước giải khát có lợi ích cho sức khỏe ở Mỹ. Dầu đậu phộng dùng làm thực phẩm : Dầu đậu phộng, hay dầu phộng, dầu lạc là loại dầu thực vật được chiết xuất từ hạt đậu phộng. Dầu chiết từ hạt đậu phộng rang có hương vị đậu phộng và hương thơm mạnh mẽ, tương tự như dầu mè. Dầu đậu phộng thường được sử dụng ở Trung Quốc, Nam Á và trong các món ăn Đông Nam Á, cả hai để nấu ăn chung, và trong trường hợp của dầu rang, cho hương vị thêm. Dầu đậu phộng có nhiệt độ sôi cao nên thường được dùng chiên thực phẩm. 7
19. Chương 2 Các bộ phận của cây đậu phộng dùng làm thuốc: +Theo Đông y: Các bộ phận của cây đậu phộng dùng làm thuốc rất quý là thân, cánh, lá, củ, nhân và màng bọc ngoài của nhân, dầu lạc đều là những vị thuốc đã được sử dụng từ lâu đời trong Đông y và trong dân gian. Hạt đậu phộng có vị ngọt, bùi, béo; có tác dụng bổ tỳ, dưỡng vị, nhuận phế, lợi tràng, tiêu đờm, điều hòa huyết khí, tiêu sưng, cầm máu, lợi tiểu, tăng tiết sữa, mát họng, giảm cholesterol, chống lão hóa. Người Trung Quốc đặt cho loại hạt này những cái tên như quả trường sinh, đường nhân đậu Đậu phộng được dùng để chữa bệnh suy nhược (làm việc quá sức), lao lực, làm dịu các cơn đau bụng, và phối hợp với quế, gừng, làm dịu các cơn đau bụng kinh. Thân và lá dùng chữa bệnh trướng khí ruột kết. Tuy nhiên cần chú ý, những người cơ thể hàn thấp đình trệ và tiêu chảy kiêng ăn lạc. Hoặc ăn nhiều lạc rang quá sẽ dễ bị động hỏa (người cồn cào khó chịu). Tuyệt đối không ăn lạc đã bị nấm mốc. +Theo Tây y: Các nghiên cứu của y học hiện đại cho thấy: Nhân lạc có những tác dụng: Tăng lực, bồi bổ cơ thể, hạ huyết áp, giảm mỡ máu và cầm máu. Vỏ lụa (lớp vỏ mỏng bao ngoài nhân lạc) có tác dụng cầm máu, chữa xuất huyết, và kích thích tủy sống tạo ra tiểu cầu. Vỏ lạc (vỏ cứng bọc ngoài nhân lạc, vẫn dùng để đun nấu thay củi): Có tác dụng hạ huyết áp và giảm mỡ máu. Cành, lá cây lạc: Ngoài tác dụng hạ huyết áp và giảm mỡ máu, còn có tác dụng an thần, chống mất ngủ. Y học hiện đại cũng có nhiều nghiên cứu về dược tính từ hạt đậu phộng. Sau đây là một số kết quả được ghi nhận về tác dụng của đậu phộng: Giảm nguy cơ sinh con dị tật : Nguồn axít folic chứa trong đậu phộng rất cần thiết cho phụ nữ khi mang thai. Nhiều nghiên cứu cho thấy, phụ nữ trước khi mang thai hoặc trong thời kỳ đầu 8
20. Chương 2 mang thai, nếu được bổ sung 400 micrograms axít folic mỗi ngày sẽ có thể giảm nguy cơ sinh con khuyết ống thần kinh đến 70%. Ổn định đường huyết : 1/4 chén đậu phộng có thể cung cấp cho cơ thể bạn 35% nhu cầu mangan cần thiết mỗi ngày. Mangan là một khoáng chất đóng vai trò vào quá trình chuyển hóa chất béo và carbohydrate, giúp hấp thụ canxi và duy trì sự ổn định đường huyết. Ngăn ngừa sỏi mật : Có thể điều này sẽ gây ngạc nhiên. Nhưng trải qua 20 năm nghiên cứu, người ta đã chứng minh được rằng nếu ăn 1 ounce, tương đương 28,35g đậu phộng hoặc bơ đậu phộng trong vòng một tuần sẽ giảm 25% nguy cơ tiến triển của bệnh sỏi mật. Phòng chống trầm cảm : Đậu phộng cũng dồi dào nguồn axít amino tryptophan, cần thiết cho quá trình sản xuất serotonin. Serotonin có lợi cho não, giúp cải thiện tâm trạng, giảm chứng trầm cảm. Tăng cường trí nhớ : Vì sao đậu phộng lại được xếp vào danh sách thực phẩm cho trí não? Đó là do nguồn vitamin B3 và chất niacin chứa trong đậu phộng có nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm cả việc cải thiện chức năng bộ não và thúc đẩy hoạt động trí nhớ. Giảm cholesterol : Các chất dinh dưỡng giúp tăng cường năng lượng cho bộ nhớ cũng mang lại tác dụng giảm và kiểm soát lượng cholesterol. Ngoài ra, các chất này còn có thể cắt giảm những cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt, có lợi cho cơ thể. Bảo vệ tim mạch : Theo nhiều nghiên cứu, thường xuyên ăn các loại đậu có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Đậu phộng là loại đậu giàu chất béo không bão hòa, có lợi cho tim. Bên cạnh đó, nó còn chứa các chất chống oxy hóa mạnh, điển hình là axít oleic. Ăn một nắm đậu phộng 4 lần/tuần có thể giúp bạn tránh được các bệnh tim mạch cũng như bệnh mạch vành. Chống sa sút trí tuệ ở tuổi già : 9
21. Chương 2 Nghiên cứu cũng cho thấy nguồn niacin đáng kể được tìm thấy trong đậu phộng có thể giảm 70% nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Ăn 1/4 chén đậu phộng mỗi ngày sẽ cung cấp cho bạn 1/4 lượng niacin cần thiết hàng ngày. Phòng bệnh ung thư : Chất phytosterol được tìm thấy nhiều trong dầu thực vật, các loại hạt, bao gồm cả đậu phộng không chỉ giúp bảo vệ tim mạch bằng cách hạn chế việc hấp thu cholesterol, mà còn có thể phòng chống bệnh ung thư bằng cách ức chế sự phát triển của các khối u. Giảm nguy cơ tăng cân : Ăn đậu phộng hay các loại hạt thường xuyên có thể giảm nguy cơ tăng cân. Các nghiên cứu trước đây đã chứng minh những người hay ăn đậu và hạt tối thiểu 2 lần/tuần sẽ rất ít có khả năng tăng cân so với những người hầu như không bao giờ ăn chúng. Độc tố aflatoxin: Đậu phộng và sản phẩm từ đậu phọng dể nhiểm nấm mốc Aspergillus flavus, loài nấm này sản sinh ra độc tố aflatoxin, độc tố này có thể gây ngộ độc thực phẩm trực tiếp và là chất gây bệnh ung thư. Do đó nên cảnh giác khi ăn đậu phộng và các sản phẩm từ đậu phộng, phải bảo đảm chọn đúng sản phẩm an toàn. Dị ứng đậu phộng: Là một loại dị ứng thực phẩm, là một loại một phản ứng quá mẫn với chế độ ăn uống các chất từ đậu phộng gây ra một phản ứng thái quá của hệ miễn dịch mà trong một tỷ lệ nhỏ số người có thể dẫn đến triệu chứng thể chất nghiêm trọng Tỷ lệ nhiễm của dị ứng đậu phộng ở Hoa Kỳ là 0,6% dân số với các mức độ khác nhau. Các dị ứng nghiêm trọng nhất thường có thể dẫn đến sốc phản vệ, một tình huống khẩn cấp đòi hỏi sự chú ý ngay lập tức và điều trị với epinephrine. Các triệu chứng dị ứng đậu phộng có thể bao gồm nôn mửa , tiêu chảy , phù mạch (sưng), cấp tính đau bụng , chàm dị ứng trầm trọng, hen suyễn, và trong trường hợp xấu nhất là sốc phản vệ. Nguyên nhân chính xác của một người nào đó phát triển dị ứng đậu phộng là không rõ. Được biết các triệu chứng của dị ứng đậu phộng có liên quan đến hoạt động của Immunoglobulin E (IgE) và các anaphylatoxins, mà hoạt động của chúng để giải phóng histamin và các chất trung gian khác từ tế bào mast (degranulation). 10