Đề tài Thiết kế, chế tạo mô hình giảng dạy hệ thống treo khí điều khiển điện tử (Phần 1)

Nội dung text: Đề tài Thiết kế, chế tạo mô hình giảng dạy hệ thống treo khí điều khiển điện tử (Phần 1)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐỀ TÀI NCKH CẤP TRƯỜNG Thiết kế, chế tạo mô hình giảng dạy hệ thống treo khí điều khiển điện tử MÃ SỐ: T2009 - 27 THUỘC NHÓM NGÀNH: KHOA HỌC KỸ THUẬT NHÓM NGHIÊN CỨU: Th.S TRẦN PHƯỚC SƠN (CHỦ BIÊN) K.S LÊ QUANG VŨ S K C 0 0 3 1 9 2 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, THÁNG 01/2010
2. BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM KYÕ THUAÄT TP.HCM  ÑEÀ TAØI NCKH CAÁP TRÖÔØNG Thieát keá, cheá taïo moâ hình giaûng daïy heä thoáng treo khí ñieàu khieån ñieän töû MAÕ SOÁ: T2009 - 27 Thuoäc nhoùm ngaønh: KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT Nhoùm nghieân cöùu: ThS. HUYØNH PHÖÔÙC SÔN (Chuû trì) KS. LEÂ QUANG VUÕ Ñôn vò: KHOA CÔ KHÍ ÑOÄNG LÖÏC TP. HOÀ CHÍ MINH – 01/2010
3. Lôøi noùi ñaàu Mục tieâu nghieân cöùu, ñaàu tö vaø caûi tieán caùc thieát bò daïy hoïc, ñoåi môùi phöông phaùp daïy vaø hoïc thöïc haønh, goùp phaàn naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo theo chöông trình coâng ngheä hieän nay, laø nhieäm vuï quan troïng cuûa nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc giaûng daïy. Nhieàu naêm qua, khoa Cô khí Ñoäng löïc ñaõ coù raát nhieàu saùng kieán, ñeà taøi veà cheá taïo ñoà duøng vaø thieát bò daïy hoïc, phuïc vuï ñaéc löïc cho coâng taùc giaûng daïy thöïc haønh ngaønh coâng ngheä oâtoâ taïi Khoa vaø caùc tröôøng baïn. Ñieàu naøy chöùng toû ñaây laø moät ñònh höôùng ñuùng, phaùt huy ñöôïc theá maïnh vaø vai troø ñaàu taøu cuûa Khoa vaø Nhaø tröôøng trong heä thoáng sö phaïm kyõ thuaät hieän nay cuûa caû nöôùc. Treân caùc doøng xe hieän ñaïi, caùc loaïi heä thoáng treo ñieàu khieån baèng ñieän töû ngaøy caøng ñöôïc söû duïng roäng raõi vaø laø xu höôùng phaùt trieån maïnh trong thôøi gian tôùi. Nhôø söû duïng caùc loø xo phi kim loaïi nhö ñeäm khí, thuûy löïc, thay cho caùc loø xo kim loaïi truyeàn thoáng vaø caùc giaûm chaán coù söï thay ñoåi caùc cöûa van löu thoâng daàu giöõa caùc buoàng, cuøng söï ñieàu khieån chính xaùc cuûa heä thoáng ñieàu khieån ñieän töû, caùc cheá ñoä hoaït ñoäng cuûa heä thoáng treo ngaøy caøng ñöôïc toái öu hoùa, taêng tính eâm dòu vaø oån ñònh chuyeån ñoäng cuõng nhö khaû naêng thích öùng vôùi caùc cheá ñoä taûi troïng cuûa oâ toâ. Do vaäy, caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa heä thoáng cuõng caøng phöùc taïp hôn. Nhu caàu hoïc taäp vaø söûa chöõa veà caùc loaïi heä thoáng treo naøy laø raát lôùn. Vieäc höôùng daãn cho ngöôøi hoïc naém vöõng caáu taïo, hoaït ñoäng vaø caùc qui trình kieåm tra, söûa chöõa caùc loaïi heä thoáng treo naøy moät caùch chính xaùc, khoa hoïc laø caàn thieát. Vôùi yù nghóa treân, taäp theå caùn boä giaûng daïy khoa Cô khí Ñoäng löïc ñaõ thöïc hieän ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc caáp tröôøng MS:T2009-27 “Thiết kế, cheá taïo moâ hình giaûng daïy heä thoáng treo khí ñieàu khieån ñieän töû”, nhaèm phuïc vuï cho coâng taùc giaûng daïy thöïc haønh. Thaønh phoá Hoà Chí Minh, thaùng 12/ 2009 Chuû nhieäm ñeà taøi ThS. Huyønh Phöôùc Sôn Thiết kế, chế taọ mô hình giảng dạy hệ thống treo khí điều khiển điện tử 1
4. MUÏC LUÏC: Trang: Lôøi noùi ñaàu 1 PHAÀN I: TOÅNG QUAN VAÁN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU 3 I. Ñaët vaán ñeà 3 II. Tình hình nghieân cöùu trong vaø ngoaøi nöôùc 3 III. Muïc tieâu nghieân cöùu 3 IV. Phaïm vi öùng duïng cuûa ñeà taøi 4 V. Phöông phaùp nghieân cöùu 4 PHAÀN II: NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU 5 I. Giôùi thieäu chung veà heä thoáng treo khí ñieàu khieån ñieän töû 5 II. Caáu taïo, hoaït ñoäng cuûa heä thoáng treo khí ñieàu khieån ñieän töû 7 III. Caùc chöùc naêng cuûa heä thoáng treo khí ñieàu khieån ñieän töû 25 IV. Boä phaän ñieàu khieån trung taâm 33 PHAÀN III: THIEÁT KEÁ, CHEÁ TAÏO MOÂ HÌNH HEÄ THOÁNG TREO KHÍ ÑIEÀU KHIEÅN ÑIEÄN TÖÛ 35 I. Mục đích 35 II. Cấu taọ mô hình 35 III. Hoạt động của mô hình 40 PHAÀN KEÁT LUAÄN 42 Taøi lieäu tham khaûo 44 Thiết kế, chế taọ mô hình giảng dạy hệ thống treo khí điều khiển điện tử 2
5. PHAÀN I: TOÅNG QUAN VAÁN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU I. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Hệ thống treo điều khiển điện tử vôùi caùc öu ñieåm noåi baät hôn so vôùi hệ thống treo thöôøng, neân ñöôïc söû duïng roäng raõi treân caùc doøng xe hieän nay vaø laø xu höôùng phaùt trieån maïnh trong thôøi gian tôùi. Traûi qua caùc giai ñoaïn phaùt trieån, caùc hệ thống treo điều khiển điện tử ngaøy caøng ñöôïc hoaøn thieän veà keát caáu vaø toái öu hoùa trong quaù trình ñieàu khieån vaø hoaït ñoäng. Nhôø vaäy, tính eâm dòu vaø oån ñònh chuyeån ñoäng cuûa oâ toâ ngaøy caøng ñöôïc naâng cao Ñeà taøi “Thiết kế, cheá taïo moâ hình giaûng daïy heä thoáng treo khí ñieàu khieån ñieän töû” (MS:T2009-27) ñöôïc choïn thöïc hieän vôùi mong muoán goùp phaàn naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû giaûng daïy veà heä thoáng treo khí ñieàu khieån ñieän töû, nhaèm trang bò cho ngöôøi hoïc caùc kieán thöùc vaø kyõ naêng cô baûn veà söûa chöõa caùc loaïi heä thoáng treo theá heä môùi naøy. II. TÌNH HÌNH NGHIEÂN CÖÙU TRONG VAØ NGOAØI NÖÔÙC Nhôø söï phaùt trieån nhanh veà khoa hoïc kyõ thuaät, treân theá giôùi ñaõ coù raát nhieàu coâng trình nghieân cöùu veà heä thoáng treo khí vaø ñöa vaøo öùng duïng coù hieäu quaû, ngaøy caøng caûi tieán vaø toái öu hoùa quaù trình ñieàu khieån oâtoâ. Theo ñoù, noäi dung chöông trình vaø coâng ngheä cheá taïo moâ hình ñeå phuïc vuï cho coâng taùc giaûng daïy cuõng ñöôïc laøm raát toát. Nhöõng keát caáu môùi, heä thoáng môùi ñöôïc ñöa ra söû duïng beân ngoaøi cuõng ñeàu ñöôïc ñöa leân moâ hình ñeå giaûng daïy. Tuy nhieân, taïi Vieät Nam, ñeán thôøi ñieåm naøy vieäc giaûng daïy veà heä thoáng treo khí cuõng chæ coù caùc taøi lieäu lyù thuyeát vaø caùc hình aûnh moâ phoûng, maø chöa coù moät moâ hình heä thoáng treo khí naøo ñeå giaûng daïy veà caáu taïo vaø hoaït ñoäng, neân gaëp nhieàu khoù khaên trong giaûng daïy thöïc haønh. Moät soá coâng ty saûn xuaát thieát bò daïy hoïc nöôùc ngoaøi coù cung caáp moat soá moâ hình veà heä thoáng treo khí nhöng coù giaù thaønh raát cao. Do ñoù, vieäc nghieân cöùu vaø cheá taïo caùc moâ hình daïy hoïc veà heä thoáng treo khí ñieàu khieån ñieän töû ñeå phuïc vuï cho coâng taùc giaûng daïy vaø nghieân cöùu laø caáp thieát vaø caàn khuyeán khích. III. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU Noäi dung nghieân cöùu cuûa ñeà taøi ñöôïc thöïc hieän vôùi caùc muïc tieâu sau : - Nghieân cöùu caùc vaán ñeà veà cô sôû lyù thuyeát heä thoáng treo khí ñieàu khieån ñieän töû. - Thieát keá, thi coâng moâ hình heä thoáng treo khí ñieàu khieån ñieän töû, phuïc vuï coâng taùc giaûng daïy vaø hoïc taäp. Thiết kế, chế taọ mô hình giảng dạy hệ thống treo khí điều khiển điện tử 3
6. Moâ hình keát hôïp vôùi taøi lieäu thuyeát minh vaø höôùng daãn caùc baøi taäp öùng duïng treân moâ hình giuùp ngöôøi hoïc hieåu saâu veà caáu taïo, nguyeân lyù hoaït ñoäng cuûa heä thoáng treo khí, ñaây cuõng laø moät chuyeân ñeà tham khaûo boå ích cho nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc chuyeân moân. IV. PHAÏM VI ÖÙNG DUÏNG CUÛA ÑEÀ TAØI: Saûn phaåm cuûa ñeà taøi laø moâ hình heä thoáng treo khí ñieàu khieån ñieän töû duøng trong giaûng daïy thöïc haønh veà heä thoáng treo taïi Boä moân Khung gaàm – Khoa Cô khí Ñoäng löïc, Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Kyõ thuaät Thaønh phoá Hoà chí Minh. Ngoaøi ra, saûn phaåm coù theå cung caáp cho caùc tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng, caùc trung taâm daïy ngheà vaø nhöõng caùn boä kyõ thuaät, coâng nhaân ñang laøm vieäc trong lónh vöïc chuyeân ngaønh oâtoâ. V. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Vôùi muïc tieâu laø thieát keá, cheá taïo moâ hình ñeå phuïc vuï coâng taùc giaûng daïy, neân phöông phaùp nghieân cöùu chính ôû ñaây laø phöông phaùp tham khaûo taøi lieäu keát hôïp vôùi phöông phaùp thöïc nghieäm, phuø hôïp vôùi nhieäm vuï nghieân cöùu cuûa ñeà taøi. Nghieân cöùu caùc vaán ñeà veà cô sôû lyù thuyeát laø caàn thieát vaø quan troïng, vì ñaây laø cô sôû ñeå tieán haønh coâng vieäc thieát keá vaø cheá taïo moâ hình. Ñoàng thôøi, thoâng qua vieäc khaûo saùt vaø tieán haønh moät soá baøi thöïc taäp, thöïc nghieäm treân moâ hình cuõng chính laø quaù trình nghieân cöùu ñeå tìm ra baûn chaát quaù trình ñieàu khieån cuûa heä thoáng, cuûng coá vaø khaúng ñònh laïi tính chính xaùc vaø giaù trò cuûa caùc vaán ñeà maø phaàn cô sôû lyù thuyeát ñaõ ñeà caäp ñeán.    Thiết kế, chế taọ mô hình giảng dạy hệ thống treo khí điều khiển điện tử 4
7. PHAÀN II: NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU I. GIÔÙI THIEÄU CHUNG VEÀ HEÄ THOÁNG TREO KHÍ ÑIEÀU KHIEÅN ÑIEÄN TÖÛ 1. Ñaëc ñieåm chung Trong heä thoáng treo khí ñieàu khieån baèng ñieän töû: - Söû duïng caùc loø xo phi kim loaïi (ñeäm khí) thay cho caùc loø xo kim loaïi truyeàn thoáng nhö loø xo truï, thanh xoaén, nhíp. Nhôø vaäy, khi thay ñoåi aùp suaát khí neùn caáp cho caùc ñeäm khí coù theå thay ñoåi chieàu cao vaø ñoä cöùng cuûa loø xo. - Söû duïng caùc giaûm chaán coù theå thay ñoåi tieát dieän caùc van löu thoâng daàu giöõa caùc buoàng cuûa giaûm chaán neân thay ñoåi ñöôïc löïc giaûm chaán. Vieäc cung caáp khí neùn cho caùc ñeäm khí vaø thay ñoåi tieát dieän caùc van löu thoâng daàu trong giaûm chaán ñöôïc ñieàu khieån baèng ñieän töû. Hình 1: Heä thoáng treo khí ñieàu khieån baèng ñieän töû. 2. Öu ñieåm cuûa heä thoáng treo khí so vôùi heä thoáng treo thöôøng - Coù theå thay ñoåi ñöôïc ñoä cöùng loø xo (ñeäm khí) ôû caùc cheá ñoä meàm, trung bình vaø cöùng. Nhôø ñoù heä thoáng treo coù theå haáp thu ñöôïc caùc rung ñoäng raát nhoû töø maët ñöôøng, laøm taêng tính eâm dòu khi chuyeån ñoäng cuõng nhö khaû naêng thích öùng vôùi söï thay ñoåi taûi troïng cuûa oâ toâ. - Coù theå ñieàu chænh cho chieàu cao xe thay ñoåi hoaëc giöõ nguyeân khoâng ñoåi maø khoâng phuï thuoäc vaøo caùc cheá ñoä taûi troïng. Thiết kế, chế taọ mô hình giảng dạy hệ thống treo khí điều khiển điện tử 5
8. - Thay ñoåi löïc giaûm chaán ôû caùc cheá ñoä meàm, trung bình vaø cöùng laøm taêng tính eâm dòu vaø oån ñònh chuyeån ñoäng cuûa oâ toâ. 3. Chöùc naêng - Choïn löïc loø xo, löïc giaûm chaán ôû caùc cheá ñoä meàm, trung bình vaø cöùng thoâng qua coâng taéc choïn cheá ñoä. - Choïn chieàu cao xe ôû caùc cheá ñoä thaáp, trung bình vaø cao thoâng qua coâng taéc choïn ñoä cao. - Ñieàu khieån choáng hieän töôïng chuùi ñuoâi xe khi khôûi haønh hoaëc taêng toác ñoät ngoät. - Ñieàu khieån choáng hieän töôïng chuùi ñaàu xe khi phanh. - Ñieàu khieån choáng hieän töôïng nghieâng ngang cuûa thaân xe khi quay voøng. - Ñieàu khieån choáng hieän töôïng nhaác ñaàu xe khi chuyeån soá ñoái vôùi xe söû duïng hoäp soá töï ñoäng. - Ñieàu khieån löïc loø xo, löïc giaûm chaán vaø ñoä cao khi xe chaïy ôû toác ñoä cao. - Ñieàu khieån haïn cheá söï laéc doïc vaø söï nhuùn khi xe chaïy treân ñöôøng xoùc. - Töï ñoäng ñieàu khieån ñoä cao, Hình 2: Caùc chöùc naêng cuûa heä thoáng treo khí ñieàu khieån baèng ñieän töû. Thiết kế, chế taọ mô hình giảng dạy hệ thống treo khí điều khiển điện tử 6
9. II. CAÁU TAÏO, HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HEÄ THOÁNG TREO KHÍ ÑIEÀU KHIEÅN ÑIEÄN TÖÛ 1. Sô ñoà caáu taïo chung Moät heä thoáng treo khí ñieàu khieån baèng ñieän töû coù sô ñoà boá trí caùc cuïm chi tieát nhö hình 3. Hình 3: Sô ñoà boá trí caùc cuïm chi tieát he thoáng treo khí. Caáu taïo chung cuûa heä thoáng treo khí ñieàu khieån baèng ñieän töû bao goàm ba cuïm boä phaän chính: Cuïm tín hieäu vaøo: bao goàm caùc coâng taéc vaø caûm bieán ñeå choïn caùc chöùc naêng hoaït ñoäng vaø nhaän bieát caùc tình huoáng chuyeån ñoäng cuûa oâ toâ, göûi caùc tín hieäu veà boä ñieàu khieån trung taâm (ECU) ñeå ñieàu khieån heä thoáng hoaït ñoäng. Boä phaän ñieàu khieån trung taâm: nhaän bieát vaø xöû lyù caùc tín hieäu ñaàu vaøo, ñöa ra caùc tín hieäu ñieàu khieån caùc boä phaän chaáp haønh. Boä phaän chaáp haønh: bao goàm caùc boä chaáp haønh ñieàu khieån löïc loø xo vaø löïc giaûm chaán, ñoä cao xe thay ñoåi phuø hôïp vôùi caùc ñieàu kieän vaø cheá ñoä chuyeån ñoäng cuûa oâ toâ. Thiết kế, chế taọ mô hình giảng dạy hệ thống treo khí điều khiển điện tử 7
10. Sô ñoà khoái theå hieän caùc thaønh phaàn chính cuûa heä thoáng treo khí: BOÄ PHAÄN BOÄ PHAÄN CUÏM TÍN HIEÄU VAØO ÑIEÀU KHIEÅN CHAÁP HAØNH Coâng taéc choïn cheá ñoä löïc - Boä chaáp haønh loø xo vaø löïc giaûm chaán giaûm chaán Coâng taéc choïn ñoä cao xe - Boä chaáp haønh khí neùn Caûm bieán vò trí böôùm ga - Ñeøn baùo vaø giaéc Caûm bieán toác ñoä xe Hoäp ñieàu khieån chaån ñoaùn Caûm bieán goùc laùi (ECU) Coâng taéc baùo phanh Coâng taéc vò trí caàn soá (hoäp soá töï ñoäng) Caûm bieán ñoä cao xe 2. Caáu taïo, hoaït ñoäng cuûa caùc coâng taéc vaø caûm bieán a. Coâng taéc choïn cheá ñoä löïc loø xo vaø löïc giaûm chaán (LRC) Löïc giaûm chaán vaø ñoä cöùng cuûa loø xo ñöôïc ñieàu khieån phuø hôïp vôùi caùc ñieàu kieän hoaït ñoäng khaùc nhau cuûa xe döïa treân caùc cheá ñoä löïa choïn bôûi coâng taéc choïn cheá ñoä löïc loø xo vaø löïc giaûm chaán (LRC). Coâng taéc coù hai cheá ñoä löïa choïn NORM (bình thöôøng) hay SPORT (theå thao). Khi xe chaïy ôû cheá ñoä bình thöôøng, do phaûi ñaûm baûo cho vieäc duy trì tính eâm dòu chuyeån ñoäng, neân ECU ñaët löïc loø xo vaø löïc giaûm chaán ôû cheá ñoä meàm. ÔÛ cheá ñoä theå thao, löïc loø xo vaø löïc giaûm chaán ñöôïc ñaët ôû cheá ñoä trung bình. Hình 4: Coâng taéc choïn cheá ñoä löïc loø xo vaø löïc giaûm chaán (LRC). Thiết kế, chế taọ mô hình giảng dạy hệ thống treo khí điều khiển điện tử 8
11. ÔÛ vò trí NORM, ñieän aùp 12V taùc duïng leân cöïc TSW cuûa ECU heä thoáng treo. ÔÛ vò trí SPORT ñieän aùp giaûm xuoáng coøn 0V. Nhôø ñoù, ECU nhaän bieát ñöôïc nhöõng cheá ñoä naøy. Khi choïn vò trí SPORT, ñeøn baùo LRC ôû baûng ñoàng hoà baät saùng. b. Coâng taéc choïn ñoä cao Coâng taéc ñieàu khieån ñoä cao ñöôïc laép ôû voû che daàm ñôõ giöõa vaø ñöôïc ñieàu khieån bôûi ngöôøi laùi ñeå löïa choïn doä cao gaàm xe theo mong muoán. Coâng taéc ñieàu khieån ñoä cao cho pheùp löïa choïn giöõa 2 vò trí NORM (bình thöôøng) vaø HIGH (cao). Choïn vò trí NORM khi laùi xe treân nhöõng ñoaïn bình thöôøng vaø HIGH khi laùi xe treân nhöõng ñoaïn ñöôøng xoùc. ÔÛ vò trí NORM, ñieän aùp 12V taùc duïng leân cöïc HSW cuûa ECU heâï thoáng treo. ÔÛ vò trí HIGH, cöïc HSW ñöôïc noái vôùi ñaát vaø ñieän aùp baèng 0V. ECU xaùc ñònh ñoä cao gaàm xe theo ñieän aùp cöïc HSW. Hình 5: Coâng taéc choïn ñoä cao. c. Caûm bieán vò trí böôùm ga Hình 6: Caûm bieán vò trí böôùm ga. Thiết kế, chế taọ mô hình giảng dạy hệ thống treo khí điều khiển điện tử 9
12. Caûm bieán vò trí böôùm ga nhaän bieát tín hieäu goùc môû böôùm ga. Caûm bieán gaén treân hoïng ga. Moät ñieän aùp khoâng ñoåi 5V ñöôïc caáp cho cöïc VC töø ECU ñoäng cô. Khi tieáp ñieåm tröôït doïc theo ñieän trôû töông öùng vôùi goùc môû böôùm ga, moät ñieän aùp ñöôïc caáp ñeán cöïc VTA cuûa ECU ñoäng cô tæ leä vôùi goùc môû naøy. Khi böôùm ga ñoùng hoaøn toaøn, tieáp ñieåm cho tín hieäu IDL noái cöïc IDL vaø E2. Thoâng qua tín hieäu ñieän aùp VTA, hoäp ECU ñoäng cô nhaän bieát giaù trò goùc môû böôùm ga, tín hieäu naøy cuõng göûi ñeán hoäp ñieàu khieån heä thoáng treo qua caùc chaân L1, L2, L3, IDL. d. Caûm bieán toác ñoä xe Caûm bieán toác ñoä xe gaén ôû hoäp soá hay tröïc tieáp ôû caùc baùnh xe vaø göûi veà ECU döôùi daïng caùc tín hieäu ñieän. Thöôøng söû duïng caûm bieán ñieän töø hay caûm bieán Hall. Caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa caûm bieán ñieän töø nhö sau. Hình 7: Caûm bieán toác ñoä xe loaïi ñieän töø. Caáu taïo cuûa caûm bieán ñieän töø bao goàm moät nam chaâm vónh cöõu, moät cuoän daây quaán quanh loõi töø, hai ñaàu cuoän daây ñöôïc noái vôùi ECU (hình 7). Khi baùnh xe quay, vaønh raêng quay theo, khe hôû A giöõa ñaàu loõi töø vaø vaønh raêng thay ñoåi, töø thoâng bieán thieân laøm xuaát hieän trong cuoän daây moät söùc ñieän ñoäng xoay chieàu daïng hình sin coù bieân ñoä vaø taàn soá thay ñoåi tæ leä theo toác ñoä goùc cuûa baùnh xe (hình 9). Thoâng qua tín hieäu naøy hoäp ECU xaùc ñònh ñöôïc vaän toác xe. e. Caûm bieán goùc laùi Caûm bieán laùi ñöôïc gaén treân truïc laùi, coù chöùc naêng phaùt hieän goùc vaø höôùng quay cuûa tay laùi. Goùc vaø höôùng quay cuûa voâ laêng ñöôïc phaùt hieän bôûi caùc tín hieäu baät- taét göûi ñeán SS1 vaø SS2 cuûa ECU. Thiết kế, chế taọ mô hình giảng dạy hệ thống treo khí điều khiển điện tử 10
13. Caûm bieán bao goàm moât cuïm caûm bieán vaø moät ñóa coù ñuïc raõnh. Caûm bieán goùc laùi coù hai ñeøn led vaø hai transitor quang. Ñóa coù raõnh ñöôïc gaén vaøo truïc laùi chính vaø quay cuøng vôùi noù. Ñóa raõnh coù 20 raõnh ñöôïc ñuïc xung quanh chu vi cuûa noù vaø quay giöõa hai ñeøn LED vaø hai transistor quang cuûa cuïm caûm bieán. Hình 8: Caûm bieán goùc laùi. Khi voâ laêng quay, ñóa raõnh ñuïc loã quay theo. Hai ñeøn LED phaùt saùng do doøng ñieän töø cöïc Vs cuûa ECU chaïy qua. AÙnh saùng töø ñeøn LED chieáu qua ñóa raõnh ñeùn caùc transitor bò chaén moät caùch giaùn ñoaïn do caùc loã treân ñóa raõnh ñaët giöõa transitor vaø ñeøn LED. Transitor quang baät taét lieân tuïc do aùnh saùng cuûa ñeøn LED. Caùc transitor (Tr1 vaø Tr2) sinh ra caùc tín hieäu taét môû theo tín hieäu taét môû cuûa transitor quang. Vì vaäy, doøng ñieän töø cöïc SS1 vaø SS2 cuûa ECU chaïy qua Tr1 vaø Tr2 phuï thuoäc tín hòeâu taét môû naøy töø transitor quang. Neáu quy öôùc thôøi gian doøng ñieän chaïy qua laø 1 vaø khoâng chaïy qua laø 0 thì seõ coù caùc tín hieäu nhö hình veõ döôùi. ECU nhaän bieát goùc vaø höôùng quay cuûa voâ laêng theo söï thay ñoåi nhöõng tín hieäu naøy. Thiết kế, chế taọ mô hình giảng dạy hệ thống treo khí điều khiển điện tử 11