Dạy học theo hướng tích cực hóa người học môn viết Báo cáo và thuyết trình tại trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Phú Lâm

Nội dung text: Dạy học theo hướng tích cực hóa người học môn viết Báo cáo và thuyết trình tại trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Phú Lâm

1. DẠY HỌC THEO HƯỚNG TÍCH CỰC HÓA NGƯỜI HỌC MÔN VIẾT BÁO CÁO VÀ THUYẾT TRÌNH TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ KỸ THUẬT PHÚ LÂM PHẠM THỊVÂNANH Học viên Cao học lớp LLP(2011 – 2013)A Trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật TP.HCM Tómtắt:Bàiviết này trình bày về vấn đềđổi mới phương pháp dạy học (PPDHtheo hướng tích cực hóa(TCH) người học cho môn Viết Báo cáo & Thuyết trình (VBC&TT) tại trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Phú Lâm (CĐ KTKT PL). Tác giả đã nghiên cứu cơ sở lý luận về dạy học theo hướng TCH người học, đồng thời tiến hành khảo sát về thực trạng dạy và học môn VBC&TT tại trường CĐ KTKT PL để làm cơ sở thực tiễn cho các đề xuất đổi mới PPDH. Kết quả thực nghiệm triển khai các đề xuất đổi mới cho thấy: HS tham gia tích cực, chủ động hơnvào quá trình dạy học cũng như kết quả học tập được nâng lên đáng kể. Từ khóa: đổi mới dạy học, dạy học tích cực, tích cực hóa. 1. Đặt vấn đề. VBC&TTlà môn học nhằm hỗ trợ cho học sinh (HS) thực hiện các báo cáo đồ án môn học hay thuyết trình các chủ đề nghiên cứu một cách cụ thể, bài bản hơn.Nội dung môn học VBC&TTgồm 5 chương, phân bố giảng dạy trong 45 tiết. Đây là môn học thuần túy lý thuyết, PPDHhiện nay vẫn là các PPDHtheo kiểu truyền thống, mang tính chất thông báo – tái hiện, làm mẫu – làm lại. Chính vì vậy, chưa tạo được sự hứng thú, tính tích cực cũng như chưa rèn luyện được năng lực giải quyết vấn đề (GQVĐ)cho HS. Do đó, để phát huy tính tích cực – chủ động, rèn luyện năng lực GQVĐcho HSđồng thời nâng cao hiệu quả dạy học (DH) môn học VBC&TTthì cần phải đổi mới PPDH – cụ thể là đổi mới PPDH theo hướng TCH người học. Từ mục tiêu nghiên cứu như trên, tác giả đã thực hiện các nhiệm vụ bằng những phương pháp sau: (1) Tìm hiểu cơ sở lý luận về dạy học theo hướng TCH người học: sử dụng phương pháp nghiên cứu tài liệu. (2) Khảo sát về thực trạng dạy và học môn VBC&TT tại trường CĐ KTKT PL để làm cơ sở thực tiễn cho các đề xuất đổi mới PPDH: sử dụng phương pháp điều tra. (3) Thực nghiệm và đánh giá hiệu quả của các đề xuất:sử dụng phương pháp chuyên gia, phương pháp thực nghiệm, phương pháp thống kê. 2. Nội dung nghiên cứu. 2.1. Thực trạng dạy và học môn VBC&TT tại trường CĐ KTKT PL. Để thu thập số liệu về thực trạng dạy và học môn VBC&TT tại trường CĐ KTKT Phú Lâm hiện nay, tác giả đã tiến hành lấy ý kiến của GV và HS thuộc khoa Công nghệ Kỹ thuật Cơ khí - trường CĐ KTKT PL. Sau đây là một số thông tin tác giả đã ghi nhận được: 1
2. Hình 1 Biểu đồ biểu thị mức độ sử dụng Hình 2 Biểu đồ biểu thị mức độ sử dụng các PPDH của GV. các hình thức kiểm tra đánh giá của GV. Hình 3 Biểu đồ biểu thị mức độ hứng thú Hình 4 Biểu đồ biểu thị mức độ tiếp thu kiến của HS khi học môn VBC&TT. thức của HS khi học môn VBC&TT. 2.2. Các đề xuất DH môn VBC&TT theo hướng TCH người học. Trên cơ sở lý luận cũng như cơ sở thực tiễn đã tìm hiểu, người nghiên cứu đề xuất triển khaiDHtheo hướng TCH người học cho môn VBC&TT như sau: (1) Cấu trúc lại nội dung môn học VBC&TT. (2) Xây dựng quy trình tổ chức DH môn VBC&TT theo kiểu PPDH Giải quyết vấn đề và kiểu PPDH theo Dự án. (3) Thiết kế công cụ KTĐG mới, góp phần TCH hoạt động học tập của người học. Bảng 1 Cấu trúc nội dung và PPDH môn VBC&TT. NỘI DUNG NHIỆM VỤ HỌC TẬP PPDH (1) Tạo, hiệu chỉnh văn bản bằng phần mềm Microsoft Word. (2) Tạo, hiệu chỉnh bài trình chiếu bằng Giải quyết Chương 1: phần mềm Microsoft PowerPoint. vấn đề. Các phần mềm hỗ trợ. (3) Tạo, hiệu chỉnh sơ đồ tư duy bằng phần mềm IMindMap. (4) Thiết kế sơ đồ tư duy cho một chủ PPDH theo đề học tập cụ thể. Dự án. Chương 2: Kỹ năng làm (5) Thành lập, giải quyết nhiệm vụ Giải quyết việc nhóm. trong nhóm. vấn đề. Chương 3: Kỹ năng thu (6) Thu thập thông tin, dữ liệu cho một PPDH theo thập, phân tích dữ liệu. chủ đề học tập cụ thể. Dự án. 2
3. NỘI DUNG NHIỆM VỤ HỌC TẬP PPDH Chương 4: (7) Thực hiện viết báo cáo về một chủ PPDH theo Kỹ năng viết báo cáo. đề học tập cụ thể. Dự án. Chương 5: (8) Thực hiện bài thuyết trình về một PPDH theo Kỹ năng thuyết trình. chủ đề học tập cụ thể. Dự án. Quy trình DHGiải quyết vấn đề và DH theo Dự án: Hình 5 Hình 6 Quy trình tổ chức bài dạy theo dự án. Quy trình tổ chức bài dạy Giải quyết vấn đề. Các phiếu đánh giá:(GV và HS cùng tham gia đánh giá) 3
4. 2.3. Kết quả thực nghiệm. Thực nghiệm sư phạm được tiến hành với đối tượng là HS ngành Khai thác và Sửa chữa thiết bị cơ khí thuôc̣ khoa CNKT Cơ khí – trường CĐ KTKT Phú Lâm: lớp 10CĐCK01 – lớp thực nghiệm (32 HS) và 10CĐCK02 – lớp đối chứng (32 HS). Đối tượng tham gia các nhóm thực nghiệm và đối chứng là HS năm thứ 2 có trình độ đầu vào là tốt nghiệp Trung học phổ thông và có số lươṇ g HS giỏi , khá, trung bình tương đương nhau. Dựa trên kết quả khảo sát ý kiến GV dự giờ, ý kiến HS cũng như điểm số của HS sau thực nghiệm, tác giả tiến hành tổng hợp, xử lý thông tin và thu được kết quả như sau: Hình 7 Biểu đồ biểu thị mức độ hứng thú Hình 8 Biểu đồ biểu thị mức độ tích cực học tập khi học môn VBC&TT. khi học môn VBC&TT. Hình 10 Biểu đồ biểu thị kết quả xếp loại Hình 9 Biểu đồ biểu thị mức độ rèn thứ hạng theo điểm bài kiểm tra. luyện các kỹ năng khi học môn VBC&TT. 3. Kết luận. Kết quả thực nghiệm DH mônVBC&TT bằngDH GQVĐ và DH theo Dự án cho thấy việc đổi mới PPDH đã thực sự tạo được những chuyển biến rõ rệt: thay đổi tính thụ động trong học tập của HS, làm cho HS chủ động, tích cực hơn trong các hoạt động học tập; môi trường làm việc nhóm, hợp tác GQVĐ – thực hiện nhiệm vụ giúp HS tiếp thu nội dung học tập tốt hơn, từ đó kết quả học tập được cải thiện đáng kể. 4
5. Tuy nhiên, việc tổ chức các hoạt động dạy và học của GV muốn thành công cần thiết phải có sự hợp tác của HS. Vì vậy, GV cần phải thống nhất kế hoạch thực hiện các nhiệm vụ học tập, cách thức làm việc nhóm, phương thức đánh giá kết quả để HS có thể định hướng, chủ động phối hợp hoàn thành nhiệm vụ đã đề ra. Tài liệu tham khảo [1] Nguyễn Lăng Bình (chủ biên).Dạy và học tích cực – một số phương pháp và kỹ thuật dạy học – dự án Việt Bỉ. NXB ĐHSP Hà Nội. [2] Đặng Thành Hưng . Dạy học hiện đại: Lý luận-Biêṇ Phá p-Kỹ Thuật NXB ĐHQG Hà Nội, 2002. [3] John Dewey– Phạm Anh Tuấn dịch.Kinh nghiệm và giáo dục – Experience and Education. NXB Trẻ, 2012. [4] Robert J. Marzano, Debra J. Pickering, Jane E. Pollock– Nguyễn Hồng Vân dịch. Classroom Instruction That Works –Các phương pháp DH hiệu quả. NXB Giáo dục, 2012. XÁC NHẬN VÀ ĐỀ XUẤT CHO ĐĂNG BÀI HỌC VIÊN THỰC HIỆN CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN TS. Nguyễn Văn Tuấn Phạm Thị Vân Anh 5
6. BÀI BÁO KHOA HỌC THỰC HIỆN CÔNG BỐ THEO QUY CHẾ ĐÀO TẠO THẠC SỸ Bài báo khoa học của học viên có xác nhận và đề xuất cho đăng của Giảng viên hướng dẫn Bản tiếng Việt ©, TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH và TÁC GIẢ Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ bởi Luật xuất bản và Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Nghiêm cấm mọi hình thức xuất bản, sao chụp, phát tán nội dung khi chưa có sự đồng ý của tác giả và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. ĐỂ CÓ BÀI BÁO KHOA HỌC TỐT, CẦN CHUNG TAY BẢO VỆ TÁC QUYỀN! Thực hiện theo MTCL & KHTHMTCL Năm học 2016-2017 của Thư viện Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh.