Dạy học định hướng hoạt động cho mô đun thực tập nguội tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu

Nội dung text: Dạy học định hướng hoạt động cho mô đun thực tập nguội tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu

1. DẠY HỌC ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG CHO MÔ ĐUN THỰC TẬP NGUỘI TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ BẠC LIÊU Họ và tên: Trần Thị Thắm Học viên: Cao học khóa 2011 – 2013(B) Ngành: Lý luận và phương pháp dạy môn kỹ thuật Tóm tắt Sau thời gian tìm hiểu, nghiên cứ u và thưc̣ hiêṇ đề tài, tác giả đa ̃ giải quyết đươc̣ các nhiêṃ vụ mà đề tài nêu ra và kết quả thu được như sau: Tác giả đã nghiên cứu và làm sáng tỏ cơ sở lý luận về phương pháp dạy học theo quan điểm định hướng hoạt động cũng như bản chất, đặc điểm, cách thức tổ chức dạy học định hướng hoạt động. Qua thời gian khảo sát, phân tích đánh giá thực trạng dạy và học mô đun Thực tập nguội tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu. Và sau tiến hành thực nghiệm sư phạm cho thấy việc triển khai phương pháp dạy học theo quan điểm định hướng hoạt động cho mô đun Thực tập nguội đã phát huy được tính tích cực, tính tự giác trong học tập ở học sinh; góp phần nâng cao chất lượng đào tạo tại trường, đồng thời góp phần vào việc tăng trưởng kinh tế nói chung. Và đây là tài liệu tham khảo cho những ai quan tâm đến đề tài này. 1. Đặt vấn đề Giáo dục không chỉ có chức năng chuyển tải những kinh nghiệm lịch sử xã hội của thế hệ trước cho thế hệ sau, mà quan trọng là trang bị cho mỗi người phương pháp học tập, tìm cách phát triển năng lực nội sinh, phát triển tư duy nội tại, thích ứng được với một xã hội học tập thường xuyên, học tập suốt đời. Để giúp người học đáp ứng được những yêu cầu đó thì việc cải cách, đổi mới giáo dục nói chung, đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy nói riêng là một việc làm hết sức cần thiết và cấp bách của toàn ngành giáo dục và đào tạo. Trong đó, đổi mới phương pháp giảng dạy là khâu then chốt để nâng cao chất lượng giáo dục, phát triển tư duy sáng tạo ở người học. Đặc biệt phương pháp dạy học theo quan điểm định hướng hoạt động và tại các trường nghề phương pháp này cần được triển khai. 2. Thực trạng việc giảng dạy mô đun Thực tập nguội tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu. 1
2. Tác giả tiến hành khảo sát thực trạng dạy và học với đội ngũ giáo viên đã và đang giảng dạy mô đun Thực tập nguội tại hai khoa: Khoa Cơ khí; khoa Giao thông – Công nghiệp – Xây dựng. Và toàn bộ học sinh đã học mô đun Thực tập nguội tại hai khoa: Khoa Cơ khí; Khoa điện của trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu. Nội dung phiếu khảo sát gồm: Nội dung mô đun; tài liệu học tập; phương tiện; thiết bị phục vụ giảng dạy; phương pháp học tập của học sinh và phương pháp giảng dạy cũng như hình thức kiểm tra đánh giá của giáo viên. Thời gian khảo sát: Bắt đầu từ 01/01/2012 đến 31/ 02/2012 Kết quả khảo sát cho thấy: Đa số học sinh cảm nhận được tầm quan trọng của mô đun Thực tập nguội trong chương trình đào tạo nghề Kỹ thuật máy lạnh và điều hòa không khí nhưng học sinh lại không muốn học mô đun này. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do: Cơ sở vật chất còn thiếu, trang thiết bị phục vụ giảng dạy còn lạc hậu, phương pháp giảng dạy và hình thức kiểm tra đánh giá của giáo viên chưa phát huy được khả năng sáng tạo, khả năng độc lập giải quyết các hoạt động nghề nghiệp. 3. Triển khai phương pháp dạy học theo quan điểm định hướng hoạt động cho mô đun Thực tập nguội tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu Sau khi nghiên cứu một cách tường tận về cơ sở lý luận, qua khảo sát thực trạng dạy và học mô đun Thực tập nguội tại trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu. Đồng thời căn cứ vào mục tiêu, nội dung mô đun, kinh nghiệm sư phạm của giáo viên với điều kiện trang thiết bị dạy học sẵn có tại trường. Tác giả tiến hành tổ chức dạy học theo quan điểm định hướng hoạt động với 4 giai đoạn và trên cơ sở 4 giai đoạn của quy trình dạy học này tác giả vận dụng Pphương pháp dạy thực hành 6 bước vào tổ chức hoạt động giảng dạy cho mô đun Thực tập nguội. Các giai đoạn của dạy học định hướng hoạt động: GV đưa HS lập HS thực Phản hồi nhiệm vụ quy trình hiện của HS Phương pháp thực hành 6 bước 1. 2. 3. 4. 5. 6. Thông tin Kế hoạch Quyết định Kiểm tra Đánh giá Thực hiện 2
3. Đối tượng thực nghiệm: Học sinh năm thứ nhất nghề Kỹ thuật máy lạnh và điều hòa không khí có trình độ đầu vào là tốt nghiệp Trung học cơ sở; học hết chương trình Trung học phổ thông hoặc tương đương. Thời gian, địa điểm thực nghiệm: Từ tháng 03/2012 đến tháng 05/2012, học kỳ II, năm học 2011 – 2012. Địa điểm: Tại phòng học chuyên môn, xưởng Cơ khí thuộc khoa Cơ khí - Trường Cao đẳng nghề Bạc Liêu. Nội dung thực nghiệm: Chủ yếu tập trung vào việc kiểm chứng tác động của phương pháp dạy học theo quan điểm định hướng hoạt động đến kết quả sản phẩm của lớp thực nghiệm. Kiểm chứng tác động của dạy học định hướng hoạt động đến tính tích cực học tập của học sinh, thông qua việc sử dụng bảng câu hỏi để khảo sát học sinh. Cách thức thực nghiệm: Lớp đối chứng: 11.KMLA gồm 21 học sinh Giáo viên tiến hành giảng hai bài học: - Bài 10: Cắt ren trong lỗ suốt bằng tarô - Bài 11: Cắt ren ngoài bằng bàn ren Giáo viên tiến hành giảng dạy theo phương pháp dạy học truyền thống và được tiến hành song song với lớp thực nghiệm Lớp thực nghiệm: 11.KMLB gồm 22 học sinh: Giáo viên cũng tiến hành giảng hai bài học như trên: Ở lớp thực nghiệm, trước khi tiến hành thưc̣ nghiêṃ một tuần, giáo viên hướng dẫn trước cho học sinh biết về mục tiêu, ý nghĩa, cách thực hiện hoạt động nhóm, giải quyết vấn đề. Và giáo viên tổ chứ c daỵ hoc̣ trên lớp thực nghiệm bằng phương pháp dạy học theo quan điểm định hướng hoạt động – Phương pháp thực hành 6 bước, giảng dạy theo các giai đoạn mà người nghiên cứu đã đề xuất. Kết quả sau thực nghiệm cho thấy: Đa số học sinh lớp thực nghiệm cho rằng rất thích học mô đun Thực tập nguội, bầu không khí học tập sôi nổi, khả năng tiếp thu bài cao hơn so với phương pháp dạy học truyền thống mà giáo viên thường sử dụng. Điều này được thể hiện qua kết quả điểm số của các bài kiểm tra: Bảng phân phối tần số của lớp đối chứng và lớp thực nghiệm qua bài kiểm tra số 01 3
4. Điểm (Xi) 3 4 5 6 7 8 9 10 Tần số (Lớp) f (Lớp đối chứng) i 1 1 5 6 3 4 1 0 f (Lớp thực nghiệm) i 0 0 1 4 8 6 3 0 Biểu đồ đường tần số bài kiểm tra số 01của lớp đối chứng và thực nghiệm Sau thực nghiệm lần 1, tác giả rút kinh nghiệm, khắc phục những nhược điểm khi vận dụng phương pháp dạy học theo quan điểm định hướng hoạt động (phương pháp dạy thực hành 6 bước) trong quá trình giảng dạy. Thực nghiệm lần 2, tác giả cũng tiến hành theo quy trình gia công như lần 1. Trong quá trình thực nghiệm lần 2, giáo viên cũng tiến hành đánh giá kết quả quá trình thực hiện đồng thời đánh giá dựa trên sản phẩm thực hành. Kết quả thực nghiệm được phản ánh như sau: Bảng phân phối tần số của lớp đối chứng và lớp thực nghiệm qua bài kiểm tra số 2 4
5. Điểm (Xi) 3 4 5 6 7 8 9 10 Tần số (Lớp) fi (Lớp đối chứng) 0 0 2 6 7 5 1 0 fi (Lớp thực nghiệm) 0 0 1 3 8 7 3 0 Biểu đồ đường tần số phân phối tần số của lớp đối chứng và lớp thực nghiệm qua bài kiểm tra số 2 Như vậy, có sự khác biệt giữa điểm số trung bình kết quả bài kiểm tra của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng. Điều này chứng tỏ chất lượng giảng dạy mô đun Thực tập đã được nâng cao. Cụ thể học sinh đạt điểm khá, giỏi, xuất sắc ở lớp thực nghiệm cao hơn nhiều so lớp đối chứng. 4. Kết luận Phương pháp dạy học theo quan điểm định hướng hoạt động được triển khai cho mô đun Thực tập nguội đã thay đổi được thói quen học tập thụ động ở người học, tăng tính tự giác, tính tích cực, sáng tạo của học sinh trong quá trình chiếm lĩnh tri thức. Cụ thể trong các giờ dạy thực nghiệm: Học sinh tích cực trong việc thảo luận nhóm, hăng hái trả lời các câu hỏi của giáo viên, bổ sung câu trả lời của bạn, mạnh dạn phát biểu ý kiến của mình trước những 5
6. vấn đề nêu ra. Và người học đã chủ động vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học vào nhận thức vấn đề mới. Thông qua việc tự lập quy trình, tự thực hiện và tự kiểm tra, đánh giá sản phẩm thực hành học sinh đã phát hiện ra rằng: Để hoàn thành một sản phẩm nguội, người học phải làm chủ được kiến thức, phải tự mình thao tác trên phôi. Và trong quá trình thao tác, học sinh đã dần hình thành, nâng cao năng lực thực hành của mình. Chính vì thế mà quan điểm dạy học định hướng hoạt động cho mô đun Thực tập nguội này đã đạt kết quả khả quan hơn so với phương pháp dạy học truyền thống. Điều này được thể hiện qua tỉ lệ học sinh đạt điểm 8, 9 ở lớp thực nghiệm cao hơn lớp đối chứng. Từ kết quả thực nghiệm bước đầu cho thấy nếu áp dụng phương pháp dạy học theo quan điểm định hướng hoạt động cho mô đun Thực tập nguội nói riêng và cho các mô đun khác nói chung một cách rộng rãi trong trường thì sẽ góp phần đáng kể vào việc nâng cao hiệu quả và chất lượng giảng dạy tại trường. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bernd Meier & Nguyễn Văn Cường, Lý luận dạy học kỹ thuật phương pháp và quá trình dạy học, Berlin/Hà Nội 2011. 2. Đặng Vũ Hoạt – Hà Thị Đức, Lý luận dạy học đại học, NXB Đại học Sư phạm 3. Phí Trọng Hảo – Nguyễn Thanh Mai, Giáo trình Kỹ thuật nguội, NXB Giáo dục, 2007 4. Charles M. Reigulth, Instructional – Design theories and Models. 5. XÁC NHẬN CỦA GVHD TÁC GIẢ Trần Thị Thắm 6
7. BÀI BÁO KHOA HỌC THỰC HIỆN CÔNG BỐ THEO QUY CHẾ ĐÀO TẠO THẠC SỸ Bài báo khoa học của học viên có xác nhận và đề xuất cho đăng của Giảng viên hướng dẫn Bản tiếng Việt ©, TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH và TÁC GIẢ Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ bởi Luật xuất bản và Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Nghiêm cấm mọi hình thức xuất bản, sao chụp, phát tán nội dung khi chưa có sự đồng ý của tác giả và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. ĐỂ CÓ BÀI BÁO KHOA HỌC TỐT, CẦN CHUNG TAY BẢO VỆ TÁC QUYỀN! Thực hiện theo MTCL & KHTHMTCL Năm học 2016-2017 của Thư viện Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh.