Đánh giá thực trạng việc sử dụng phương pháp dạy học của giáo viên trong quá trình giảng dạy môn Công nghệ 11 tại một số trường THPT trên địa bàn tỉnh Trà Vinh

Nội dung text: Đánh giá thực trạng việc sử dụng phương pháp dạy học của giáo viên trong quá trình giảng dạy môn Công nghệ 11 tại một số trường THPT trên địa bàn tỉnh Trà Vinh

1. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VIỆC SỬ DỤNG PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC CỦA GIÁO VIÊN GIẢNG DẠY MÔN CÔNG NGHỆ 11 TẠI MỘT SỐ TRƢỜNG THPT TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TRÀ VINH EVALUATING THE REAL SITUATION IN USING THE TEACHING METHOD OF TEACHERS TEACHING TECHNOLOGY GRADE 11 OF SOME UPPER SECONDARY SCHOOLS IN TRA VINH PROVINCE AREA Trần Thị Kiều Loan Trường THPT Phong Phú TÓM TẮT Trong quá trình dạy học, phương pháp dạy học là một trong những yếu tố cơ bản nhất, đóng vai trò quan trọng và quyết định hiệu quả của các hoạt động dạy và học. Dạy học đúng phương pháp không chỉ truyền đạt được kiến thức một cách đầy đủ mà còn khơi gợi được sự hứng thú, tinh thần tự giác, tích cực, chủ động học tập của học sinh. Trái lại dạy học sai phương pháp sẽ gây cho việc học trở nên căng thẳng và gây ra thực trạng nhồi nhét kiến thức. Kết quả là học sinh học tập một cách thụ động và chỉ là đối phó với giáo viên. Với khuôn khổ của bài viết này, người nghiên cứu tìm hiểu và đánh giá thực trạng việc sử dụng phương pháp dạy học của giáo viên trong quá trình giảng dạy môn Công nghệ 11 tại một số trường THPT trên địa bàn tỉnh Trà Vinh. Từ khóa: Thực trạng, phương pháp dạy học, công nghệ, quá trình dạy học ABSTRACT In the teaching process, teaching method is one of the most basic factors, which plays an important role and decides the effects of teaching and learning activities. Using the right method in teaching not only transmits knowledge enough but also stimulates the students’ interest, self-discipline, positive character and active learning. On the contrary, wrong teaching method will cause high study pressure and real situation of cramming knowledge. As a result, students will study in a passive way and will just deal with the teachers. The framework of this article requires the researchers to find out and evaluate the reality of using teaching method during the process of teaching Technology grade 11 at some Upper Secondary Schools in Tra Vinh province area. Keywords: Real situation, teaching method, Technology, teaching process 1. ĐẶT VẤN ĐỀ học có tính liên thông giữa giáo dục phổ Như chúng ta đã biết Công nghệ 11 là thông và giáo dục nghề nghiệp và là cầu nối một môn khoa học ứng dụng, nghiên cứu cho các môn khoa học với cuộc sống thực việc vận dụng những nguyên lý khoa học tiễn. Khi môn học này chính thức được đưa nhằm đáp ứng các nhu cầu vật chất và tinh vào giảng dạy tại các trường Trung học cơ sở thần của con người. Đây cũng là một môn (THCS ), Trung học phổ thông ( THPT ) với 1
2. mục đích định hướng cho người học chọn thoại là chủ yếu. Để rõ hơn về vấn đề này, nghề phù hợp với khả năng của mình nhằm người nghiên cứu tiến hành khảo sát thực đáp ứng nhu cầu thực tiễn của xã hội về trạng của việc sử dụng phương pháp dạy học nguồn nhân lực có chất lượng cao trong điều giảng dạy môn Công nghệ 11 tại một số kiện toàn cầu hóa và xã hội hóa tri thức. Tuy trường THPT trên địa bàn tỉnh Trà Vinh. nhiên, thực tế thì tầm quan trọng của môn 2. THỰC TRẠNG VIỆC SỬ DỤNG học này ở các trường phổ thông hiện nay PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC CỦA GIÁO chưa được xã hội (cấp lãnh đạo nhà trường, VIÊN ĐANG GIẢNG DẠY MÔN CÔNG phụ huynh học sinh, học sinh ) quan tâm NGHỆ 11 TẠI MỘT SỐ TRƢỜNG THPT đúng mức. Bên cạnh đó việc dạy học của TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TRÀ VINH một bộ phận giáo viên chỉ chú trọng việc Để đánh giá về thực trạng của vấn đề này, truyền thụ những tri thức khoa học chuyên người nghiên cứu tiến hành khảo sát ( 29 GV môn, việc tổ chức các hoạt động học tập đang giảng dạy môn Công nghệ 11 tại một số chưa phát huy được tính tích cực của người trường THPT trên địa bàn tỉnh Trà Vinh và học, bài giảng thì còn mang nặng tính lý 149 HS đang học môn Công nghệ 11 tại thuyết thiếu những ứng dụng thực tiễn. trường THPT Phong Phú , tỉnh Trà Vinh ). Chính vì lẽ đó làm cho việc học trở nên căng Kết quả khảo sát như sau: thẳng, nhồi nhét kiến thức, học sinh học tập a. Kết quả khảo sát từ giáo viên đối phó, thụ động, chưa tích cực tham gia các Bảng 1: Phương pháp dạy học được giáo viên hoạt động học tâp hiệu quả, dẫn đến chất sử dụng thường xuyên trong quá trình giảng lượng dạy và học chưa cao. dạy môn Công nghệ 11 tại một số trường Trong những năm gần đây, phong trào THPT trên địa bàn tỉnh Trà Vinh đổi mới phương pháp dạy học đang được Tên phƣơng Số phiếu Tỉ lệ ( % ) pháp quan tâm hơn bao giờ hết ở tất cả các cấp học Thuyết trình 29 100% phổ thông. Đổi mới phương pháp không chỉ là quy luật mà còn là nhu cầu cho cả người dạy Đàm thoại 11 37.93% lẫn người học. Quá trình đổi mới đã góp phần Thảo luận 7 24.14% phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng Nêu vấn đề 3 10.34% tạo của người học, khắc phục dần những nhược điểm của cách dạy truyền thống. Tuy PPDH khác 0 0% nhiên, phổ biến hiện nay vẫn là cách dạy thông báo kiến thức có sẵn, dạy học theo phương pháp thuyết trình có kết hợp với đàm 2
3. Phát biểu 5 3.36% Phƣơng pháp dạy học 100% Làm việc nhóm 0 0% 100% 80% 37.93% 60% 24.14% Thuyết trình 0 0% 40% 10.34% 20% 0% 0% Đặt câu hỏi 20 13.42% Làm việc riêng 33 22.15% Biểu đồ 1: Mức độ thường xuyên sử Hoạt động của HS 46.31% dụng PPDH của GV trong quá trình giảng 50% 45% dạy môn Công nghệ 11 40% 35% 22.15% 30% Qua kết quả khảo sát người nghiên cứu 25% 13.42% 20% 15% 3.36% thấy rằng phần lớn các GV thường xuyên sử 10% 5% 0% 0% dụng phương pháp thuyết trình, diễn giảng 0% ( 100% ) và đôi lúc có xen kẻ đàm thoại trong quá trình giảng dạy ( 37.93% ). Một số PPDH tích cực như: phương pháp thảo luận, phương pháp nêu và giải quyết vấn đề được một số rất ít GV sử dụng trong quá Biểu đồ 2: Hoạt động của HS thường xuyên trình giảng dạy của mình ( Phương pháp thảo diễn ra trong giờ học môn Công nghệ 11 luận 24.14% GV sử dụng ở mức độ thường xuyên; cũng ở mức độ này phương pháp nêu Qua quá trình dự giờ, quan sát lớp học và giải quyết vấn đề chỉ có 10.34% ). Điều kết hợp với kết quả khảo sát người nghiên này cho thấy GV chỉ chú trọng việc truyền cứu thấy rằng trong các hoạt động học tập thụ kiến thức một chiều chưa phát huy tính diễn ra trong giờ học môn Công nghệ 11 thì tich cực, chủ động học tập của HS. hoạt động của HS chủ yếu lắng nghe và ghi chép ( 46.31% thường xuyên; 38.93% đôi b. Kết quả khảo sát từ học sinh khi ). Học sinh học tập rất thụ động Bảng 2: Hoạt động của HS thường xuyên ( 65.77% ) ý kiến HS cho là không bao giờ diễn ra trong giờ học môn Công nghệ 11 tham gia hoạt động phát biểu xây dựng bài. 81.21% ý kiến HS cho rằng không tham gia Hoạt động của HS Số phiếu Tỉ lệ ( % ) hoạt động nhóm. Qua quá trình tìm hiểu Lắng nghe, ghi 69 46.31% được biết GV rất hiếm khi tổ chức các hoạt động thảo luận cho lớp dẫn đến việc HS 3
4. không có điều kiện giao tiếp, hợp tác hoặc Qua quá trình dự giờ, quan sát lớp học kết chia sẽ với nhau những thông tin kiến thức hợp với kết quả khảo sát người nghiên cứu có trong bài học. Giờ học Công nghệ 11 chỉ thấy rằng các hoạt động của GV khi tham gia diễn ra các hoạt động truyền thụ tri thức từ giảng dạy môn Công nghệ 11 tại trường GV sang cho HS, những thông tin phản hồi THPT Phong Phú chủ yếu đặt câu hỏi, giảng như HS nêu những thắc mắc của bản thân và đọc bài cho HS chép. Các hoạt động thảo với GV hoặc với các thành viên khác trong luận, đưa ra tình huống ít được GV quan tâm. lớp còn rất hạn chế ( 13.42% ). Bên cạnh đó Do thực tế trường đang thiếu GV KTCN, việc số lượng học sinh thường xuyên làm việc phân công giảng dạy không đúng chuyên môn riêng ( nói chuyện với bạn hoặc học bài đào tạo kết hợp với việc GV phải kiêm nhiệm những môn học khác trong giờ học Công nhiều việc, nên việc dành thời gian để đầu tư nghệ 11 ) vẫn còn diễn ra trong các hoạt đúng mức cho tiết giảng là rất khó. động dạy và học ( 22.15% ). 3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VIỆC Bảng 3: Hoạt động của GV thường xuyên PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC CỦA MÔN diễn ra trong giờ học môn Công nghệ 11 CÔNG NGHỆ 11 TẠI TRƢỜNG THPT PHONG PHÚ, TỈNH TRÀ VINH. Hoạt động của GV Số phiếu Tỉ lệ ( % ) Qua kết quả khảo sát thực trạng việc sử Giảng và đọc bài 116 77.85% dụng phương pháp dạy học từ phía GV đang Tổ chức thảo luận 0 0% giảng dạy môn Công nghệ 11 tại một số trường THPT trên địa bàn tỉnh Trà Vinh, Đưa ra câu hỏi 31 20.81% người nghiên cứu nhận thấy rằng: Mặc dù Đưa ra tình huống 5 3.36% phần lớn GV ý thức được tầm quan trọng của việc vận dụng PPDH nhằm phát huy tính tích Hoạt động của GV cực, chủ động của HS là một trong những 77.85% GV giảng và nguyên nhân ảnh hưởng đến kết quả và chất 80% đọc bài lượng học tập. Tuy nhiên, trong quá trình 60% GV tổ chức thảo luận giảng dạy chủ yếu GV dạy theo phương pháp 40% GV đưa ra thuyết trình, diễn giảng ( 100% ) và PPDH 20.81% câu hỏi 20% đàm thoại ( 37.93% ). Việc phối hợp, vận 0% 3.36% GV đưa ra 0% tình huống dụng các PPDH tích cực đặc biệt PPDH thảo luận nhóm ( 24.14% ) , nêu và giải quyết vấn Biểu đồ 3: Hoạt động của GV diễn ra đề( 10.34% ), bàn tay nặn bột ( 0% ) thường xuyên trong giờ học môn Công nghệ 4
5. chưa được GV quan tâm và đầu tư đúng tế, chưa phát huy được tính chủ động, tích mức. cực của học sinh. Kết quả khảo sát thực trạng ( qua quá 4. KẾT LUẬN trình dự giờ, quan sát lớp học kết hợp với Với kết quả thực tiễn khảo sát như trên, phiếu khảo sát ) từ phía HS đang học môn nhìn chung giờ học Công nghệ 11 chưa mang Công nghệ 11 tại trường THPT Phong Phú: lại hứng thú cho HS. Điều đó đã ảnh hưởng Nhìn chung HS tham gia các hoạt động dạy không nhỏ đến chất lượng học tập, đồng thời và học còn rất thụ động, chỉ chú ý nghe giảng hạn chế việc phát triển trí tuệ của HS. Vì vậy và ghi chép bài một cách cẩn thận ( 46.31% việc vận dụng có hiệu quả những PPDH ). Bên cạnh đó vẫn còn một bộ phận không nhằm phát triển tính tích cực, chủ động của nhỏ HS còn biểu hiện sự ngại khó, thờ ơ với HS là một trong những vấn đề quan trọng môn học ( 22.15% ) Do phương pháp cần phải được quan tâm thực hiện. giảng dạy của GV chỉ chú trọng theo lối truyền thụ một chiều, thiếu tính liên hệ thực TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nguyễn Văn Cường ( 2010 ). Đổi mới phương pháp dạy học ở trường phổ thông. NXB Đại học quốc gia Hà Nội. 2. Nguyễn Văn Cường ( 2014). Lí luận dạy học hiện đại . NXB Đại học sư phạm. 3. Lê Văn Lập ( 2011 ). Phương pháp giảng dạy và tâm lí GD trong trường học- Kĩ năng quản lí và giảng dạy đạt hiệu quả. NXB Lao Động. 4. Nguyễn Văn Tuấn, ( 2007), Tài liệu học tập về PPDH ĐH theo hướng tích cực hóa người học. Trường ĐHSPKT TPHCM. 5. Nguyễn Văn Tuấn ( 2009). Lí luận dạy học .Trường ĐHSPKT TPHCM. Thông tin liên hệ tác giả chính (người chịu trách nhiệm bài viết): Họ tên: Trần Thị Kiều Loan Đơn vị: Trường THPT Phong Phú Điện thoại: 01263822499 ( Email: kieuloanpp@yahoo.com ) Duyệt của giáo viên hướng dẫn PGS.TS. Võ Thị Xuân 5
6. BÀI BÁO KHOA HỌC THỰC HIỆN CÔNG BỐ THEO QUY CHẾ ĐÀO TẠO THẠC SỸ Bài báo khoa học của học viên có xác nhận và đề xuất cho đăng của Giảng viên hướng dẫn Bản tiếng Việt ©, TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH và TÁC GIẢ Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ bởi Luật xuất bản và Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Nghiêm cấm mọi hình thức xuất bản, sao chụp, phát tán nội dung khi chưa có sự đồng ý của tác giả và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. ĐỂ CÓ BÀI BÁO KHOA HỌC TỐT, CẦN CHUNG TAY BẢO VỆ TÁC QUYỀN! Thực hiện theo MTCL & KHTHMTCL Năm học 2016-2017 của Thư viện Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh.