Công nghệ gia công trên máy CNC (Phần 1)

Nội dung text: Công nghệ gia công trên máy CNC (Phần 1)

1. LÅÌI NOÏI ÂÁÖU Våïi sæû phaït triãøn khäng ngæìng cuía caïc thaình tæûu Khoa hoüc - Cäng nghãû, âàûc biãût laì lénh væûc âiãöu khiãøn säú vaì tin hoüc âaî cho pheïp caïc nhaì Chãú taûo maïy æïng duûng vaìo maïy càõt kim loaûi caïc hãû thäúng âiãöu khiãøn ngaìy caìng tin cáûy hån våïi täúc âäü xæî lyï nhanh hån vaì giaï thaình haû hån. Váún âãö taìi chênh khäng coìn laì váún âãö âaïng quan tám cuía caïc nhaì doanh nghiãûp khi mua sàõm maïy cäng cuû âiãöu khiãøn theo chæång trçnh säú, ngay caí caïc doang nghiãûp loaûi væìa vaì nhoí cuîng âãöu coï thãø tæû trang bë âæåüc. Âãø coï thãø giuïp cho sinh viãn ngaình chãú taûo maïy coï thãø nàmõ bàõt âæåüc cäng nghãû måïi naìy, chuïng täi xin giåïi thiãûu táûp taìi liãûu CÄNG NGHÃÛ GIA CÄNG TRÃN MAÏY CNC âãø táút caí caïc baûn âoüc tham khaío vaì æïng duûng. Våïi muûc âêch cáön âaût âæåüc laì sinh viãn tæû mçnh coï thãø thæûc hiãûn âæåüc caïc cäng viãûc tæì viãûc láûp chæång trçnh cho âãún thæûc hiãûn viãûc gia cäng thæûc tãú trãn caïc maïy CNC. Do váûy maì näüi dung bao quaït cuía táûp taìi liãûu naìy laì trçnh baìy mäüt caïch coï hãû thäúng caïc váún âãö cå baín nháút mang tênh æïng duûng vãö cäng nghãû gia cäng trãn maïy âiãöu khiãøn theo chæång trçnh säú trãn cå såí cuía nhiãöu taìi liãûu tham khaío trong vaì ngoaìi næåïc cuìng våïi nhæîng kinh nghiãûm têch luyî âæåüc qua quaï trçnh thæûc tãú gia cäng trãn caïc maïy CNC åí taûi phoìng thê nghiãûm Saín xuáút tæû âäüng cuía khoa Cå khê. Táûp taìi liãûu naìy âæåüc chia laìm 7 chæång, trong âoï caïc chæång 2 vaì 3 trçnh baìy täøng quaït caïc váún âãö vãö maïy CNC liãn quan våïi quaï trçnh gia cäng. Chæång 4 giåïi thiãûu caïc hçnh thæïc láûp trçnh vaì ngän ngæî láûp trçnh. Âãø coï thãø khai thaïc täút vaì hiãûu quaí caïc maïy CNC hiãûn coï, âiãöu træåïc tiãn sinh viãn cáön phaíi coï nhæîng khaïi niãûm cå baín nháút vãö láûp trçnh gia cäng bàòng ngän ngæî maïy nãn chuí yãúu trong pháön naìy giåïi thiãûu vaì giaíi thêch yï nghéa cuía caïc chæïc nàng G code, M code vaì mäüt säú âëa chè âæåüc duìng khi láûp trçnh. Chæång 5 trçnh baìy mäüt säú chu trçnh gia cäng trãn hai hã û âiãöu khiãön FANUC vaì FAGOR. Âãø baûn âoüc coï thãø æïng duûng âæåüc ngay vaìo trong thæûc tãú, trong pháön naìy trçnh baìy thãm mäüt säú vê duû âaî âæåüc thæûc hiãûn gia cäng trãn maïy. Chæång 6 laì mäüt chæång ráút quan troüng vç noï væìa mang tênh cå baín vãö màût lyï thuyãút vãö baín cháút cuía quaï trçnh taûo hçnh khi gia cäng trãn maïy CNC laûi væìa mang tênh æïng duûng ráút cuû thãø. Chæång 7 laì chæång náng cao daình cho sinh viãn tham khaío sau naìy khi cäng taïc taûi caïc doanh nghiãûp coï caïc maïy CNC. 1
2. Taìi liãûu naìy âæåüc sæí duûng âãø tham khaío cho caïc caïn bäü giaíng daûy, sinh viãn âaûi hoüc, caïc hoüc viãn cao hoüc vaì nhæîng kyî sæ Cå khê âang laìm viãûc taûi caïc doanh nghiãûp coï sæí duûng maïy CNC âãø gia cäng vaì chãú taûo caïc saín pháøm cå khê. Noï laì mäüt taìi liãûu khäng thãø thiãúu âæåüc âäúi våïi caïc sinh viãn ngaình Chãú taûo maïy trong khi hoüc caïc män Saín xuáút tæû âäüng vaì Cäng nghãû CAD/CAM vç cäng nghãû naìy chè coï yï nghéa thæûc sæû khi thæûc hiãûn viãûc gia cäng trãn maïy CNC. Âáy laì láön âáöu tiãn biãn soaûn mäüt táûp taìi liãûu khaï måïi meî vaì liãn quan âãún ráút nhiãöu lénh væûc trong khi khaí nàng coìn haûn chãú nãn chàõc chàõn khäng thãø traïnh khoíi nhæîng sai soït, chuïng täi xin mong nháûn âæåüc nhæîng yï kiãún goïp yï vaì phã bçnh cuía caïc âoüc giaí. Cuäúi cuìng xin chán thaình caïm ån táút caí caïc tháöy cä trong bäü män Chãú taûo maïy âaî cuìng cäüng taïc vaì giuïp âåî täi hoaìn thaình táûp taìi liãûu naìy. Âaì nàông thaïng 11-2001 CHÁU MAÛNH LÆÛC 2
3. CHÆÅNG I KHAÏI QUAÏT VÃÖ ÂIÃÖU KHIÃØN SÄÚ VAÌ LËCH SÆÎ PHAÏT TRIÃØN CUÍA MAÏY CNC Âiãöu khiãøn säú (Numerical Control) ra âåìi våïi muûc âêch âiãöu khiãøn caïc quaï trçnh cäng nghãû gia cäng càõt goüt trãn caïc maïy cäng cuû. Vãö thæûc cháút, âáy laì mäüt quaï trçnh tæû âäüng âiãöu khiãøn caïc hoaût âäüng cuía maïy (nhæ caïc maïy càõt kim loaûi, robot, bàng taíi váûn chuyãøn phäi liãûu hoàûc chi tiãút gia cäng, caïc kho quaín lyï phäi vaì saín pháøm ) trãn cå såí caïc dæî liãûu âæåüc cung cáúp laì åí daûng maî säú nhë nguyãn bao gäöm caïc chæî säú, säú tháûp phán, caïc chæî caïi vaì mäüt säú kyï tæû âàûc biãût taûo nãn mäüt chæång trçnh laìm viãûc cuía thiãút bë hay hãû thäúng. Træåïc âáy, cuîng âaî coï caïc quaï trçnh gia cäng càït goüt âæåüc âiãöu khiãøn theo chæång trçnh bàòng caïc kyî thuáût cheïp hçnh theo máùu, cheïp hçnh bàòng hãû thäúng thuíy læûc, cam hoàûc âiãöu khiãøn bàòng maûch logic Ngaìy nay, våïi viãûc æïng duûng caïc thaình quaí tiãún bäü cuía Khoa hoüc - Cäng nghãû, nháút laì trong lénh væûc âiãöu khiãøn säú vaì tin hoüc âaî cho pheïp caïc nhaì Chãú taûo maïy nghiãn cæïu âæa vaìo maïy cäng cuû caïc hãû thäúng âiãöu khiãøn cho pheïp thæûc hiãûn caïc quaï trçnh gia cäng mäüt caïch linh hoaût hån, thêch æïng våïi nãön saín xuáút hiãûn âaûi vaì mang laûi hiãûu quaí kinh tãú cao hån. Vãö màût khoa hoüc: Trong nhæîng âiãöu kiãûn hiãûn nay, nhåì nhæîng tiãún bäü kyî thuáût âaî cho pheïp chuïng ta giaíi quyãút caïc baìi toaïn phæïc taûp hån våïi âäü chênh xaïc cao hån maì træåïc âáy hoàûc chæa âuí âiãöu kiãûn hoàûc quaï phæïc taûp khiãún ta phaíi boí qua mäüt säú yãúu täú vaì dáùn âãún mäüt kãút quaí gáön âuïng. Chênh vç váûy âaî cho pheïp caïc nhaì Chãú taûo maïy thiãút kãú vaì chãú taûo caïc maïy våïi caïc cå cáúu coï hiãûu suáút cao, âäü chênh xaïc truyãön âäüng cao cuîng nhæ nhæîng khaí nàng chuyãøn âäüng taûo hçnh phæïc taûp vaì chênh xaïc hån. Lëch sæí phaït triãøn cuía NC bàõt nguäön tæì caïc muûc âêch vãö quán sæû vaì haìng khäng vuî truû khi maì yãu cáöu caïc chè tiãu vãö cháút læåüng cuía caïc maïy bay, tãn læía, xe tàng laì cao nháút (coï âäü chênh xaïc vaì âäü tin cáûy cao nháút, coï âäü bãön vaì tênh hiãûu quaí khi sæí duûng cao ). Ngaìy nay, lëch sæí phaït triãøn NC âaî traíi qua caïc quaï trçnh phaït triãøn khäng ngæìng cuìng våïi sæû phaït triãøn trong lénh væûc vi xæí lyï tæì 4 bit, 8bit cho âãún nay âaî âaût âãún 32 bit vaì cho pheïp thãú hãû sau cao hån thãú hãû træåïc vaì maûnh hån vãö khaí nàng læu træî vaì xæí lyï. Tæì caïc maïy CNC riãng leî (CNC Machines - Tools) cho âãún sæû phaït triãøn cao hån laì caïc trung tám gia cängCNC (CNC Engineering - Centre) coï caïc äø chæïa dao lãn tåïi haìng tràm vaì coï thãø thæûc hiãûn nhiãöu nguyãn cäng âäöng thåìi hoàûc tuáön tæû trãn 3
4. cuìng mäüt vë trê gaï âàût. Cuìng våïi sæû phaït triãøn cuía cäng nghãû truyãön säú liãûu, caïc maûng cuûc bäü vaì liãn thäng phaït triãøn ráút nhanh âaî taûo âiãöu kiãûn cho caïc nhaì cäng nghiãûp æïng duûng âãø kãút näúi sæû hoaût âäüng cuía nhiãöu maïy CNC dæåïi sæû quaín lyï cuía mäüt maïy tênh trung tám DNC (Directe Numerical Control) våïi muûc âêch khai thaïc mäüt caïch coï hiãûu quaí nháút nhæ bäú trê vaì sàõp xãúp caïc cäng viãûc trãn tæìng maïy, täø chæïc saín xuáút vaì quaín lyï cháút læåüng saín pháøm MAÏY TÊNH TRUNG TÁM CNC CNC CNC CNC Maïy CNC 2 Maïy CNC Maïy CNC n Hçnh 1-1: Mä hçnh âiãöu khiãøn DNC Hiãûn nay, lénh væûc saín xuáút tæû âäüng trong chãú taûo cå khê âaî phaït triãøn vaì âaût âãún trçnh âäü ráút cao nhæ caïc phán xæåíng tæû âäüng saín xuáút linh hoaût vaì täø håüp CIM (Computer Integrated Manufacturing) våïi viãûc trang bë thãm caïc robot cáúp phäi liãûu vaì váûn chuyãøn, caïc hãû thäúng âo læåìng vaì quaín lyï cháút læåüng tiãn tiãún, caïc kiãøu nhaì kho hiãûn âaûi âæåüc âæa vaìo aïp duûng âaî mang laûi hiãûu quaí kinh tãú ráút âaïng kãø. 1 Maïy tiãûn CNC 2. Maïy phay CNC 3. Robot vaì raînh træåüt. 4. Nhaì kho phäi liãûu. 5. Tuí âiãöu khiãøn. 6. Hãû thäúng âo læåìng 7. Phêm daûy hoüc robot. 8. Maïy tênh chuí Hçnh 1-2: Mä hçnh âiãöu khiãøn saín xuáút täø håüp CIM 4
5. CHÆÅNG II PHÁN LOAÛI CAÏC HÃÛ THÄÚNG ÂIÃÖU KHIÃØN Vãö thæûc cháút thç caïc maïy âiãöu khiãøn theo chæång trçnh säú coï nguyãn lyï chuyãøn âäüng taûo hçnh vãö cå baín khäng khaïc gç våïi maïy cäng cuû truyãön thäúng, coï nghéa laì vãö màût thuáût ngæî noï cuîng mang tãn cuía caïc maïy cäng cuû nhæ maïy tiãûn, maïy phay âæïng, maïy phay nàòm ngang, maïy maìi nhæng âaî âæåüc säú hoïa vaì tin hoüc hoïa âãø coï thãø âiãöu khiãøn caïc chuyãøn âäüng cäng taïc cuía maïy bàòng caïc lãûnh âæåüc âæa vaìo hãû thäúng CNC. Tuìy theo yãu cáöu cuía tæìng loaûi maïy vaì tæìng loaûi cå cáúu âiãöu khiãøn, hãû âiãöu khiãøn maì coï thãø phán thaình 3 loaûi cå baín: âiãöu khiãøn âiãøm - âiãøm, âiãöu khiãøn âoaûn thàóng vaì âiãöu khiãøn âæåìng (tuyãún tênh hoàûc phi tuyãún). Táút nhiãn caïc maïy âiãöu khiãøn âæåìng âãöu coï thãø sæí duûng âãø âiãöu khiãøn âiãøm - âiãøm vaì âoaûn thàóng. 2.1. Âiãöu khiãøn âiãøm - âiãøm y Våïi caïc loaûi maïy naìy, trong quaï ’ B trçnh gia cäng, ngæåìi ta cho âënh vë nhanh A C yB duûng cuû âãún toüa âäü yãu cáöu vaì trong quaï ’ trçnh dëch chuyãøn nhanh duûng cu,û maïy 450 khäng thæûc hiãûn viãûc càõt goüt. Chè âãún khi âaût âæåüc toüa âäü theo yãu cáöu noï måïi thæûc hiãûn caïc chuyãøn âäüng càõt goüt, vê duû nhæ yA khoan läù, khoïet, doa hoàûc coï thãø laìm A nhæîng cäng viãûc khaïc vê duû nhæ åí trãn caïc maïy haìn âiãøm thç noï thæûc hiãûn quaï trçnh y xA xB x haìn vaì trãn caïc maïy âäüt, dáûp thç noï thæûc A hiãûn viãc âäüt, dáûp läù Hçnh 2.1: Âiãöu khiãøn âiãøm Vê duû: Khi gia cäng 2 läù A vaì B coï toüa âäü xA,yA vaì xB, yB trong hãû toüa âäü xoy. Chuïng ta coï thãø âiãöu khiãøn theo caïc caïch sau âáy: Træåïc hãút, âiãöu khiãøn duûng cuû dëch chuyãøn nhanh âãún âiãøm A (xA, yA). Sau âoï thæûc hiãûn viãûc gia cäng läù A. Tiãúp theo, sau khi âaî dëch chuyãøn duûng cuû thoaït khoíi läù âaî gêa cäng (âaím baío ràòng viãûc dëch chuyãøn duûng cuû thæûc hiãûn âæåüc an toaìn) seî tiãúp tuûc dëch chuyãøn nhanh duûng cuû âãún âiãøm B (xB, yB) âãø gia cäng läù B. Quaï 5
6. trçnh dëch chuyãøn duûng cuû âãún vë trê B coï thãø thæûc hiãûn bàòng 2 caïch âæåüc biãøu diãùn nhæ trãn hçnh veî 2-1: Quyî âaûo dëch chuyãøn theo AA’CB song song våïi caïc truûc toüa âäü ox vaì oy. Quyî âaûo dëch chuyãøn theo âæåìng thàóng täúi æu: ACB 2.2. Âiãöu khiãøn âoaûn thàóng Ngoaìi chæïc nàng dëch y chuyãøn nhanh theo caïc truûc toüa âäü nhæ åí âiãöu khiãøn âiãøm, coìn coï thãø A B thæûc hiãûn viãûc gia cäng trong quaï y trçnh dëch chuyãøn theo caïc truûc naìy. A Âiãöu âoï coï nghéa laì duûng cuû seî thæûc G00 G01 hiãûn caïc chuyãøn âäüng càõt goüt trong quaï trçnh dëch chuyãøn song song 0 xA xB x theo caïc truûc toüa âäü. Vê duû khi phay caïc bãö màût song song våïi caïc truûc Hçnh 2-2: Âiãöu khiãøn âoaûn thàóng toaû âäü hoàûc khi tiãûn caïc chi tiãút maì duûng cuû càõt thæûc hiãûn caïc chuyãøn âäüng càõt goüt theo phæång truûc Z vaì truûc X. 2.3. Âiãöu khiãøn âæåìng ( tuyãún tênh vaì phi tuyãún) Ngoaìi caïc chæïc nàng nhæ âiãöu khiãøn âiãøm vaì âiãöu khiãøn âoaûn thàóng, ngæåìi ta coìn coï thãø âiãöu khiãøn âæåüc duûng cuû chuyãøn âäüng theo caïc âæåìng báút kyì trong màût phàóng hoàûc trong khäng gian coï thæûc hiãûn gia cäng càõt goüt. Tuìy thuäüc vaìo âæåìng âæåüc âiãöu khiãøn laì phàóng hay khäng gian maì ngæåìi ta coï thãø bäú trê säú truûc Y âæåüc âiãöu khiãøn âäöng thåìi laì khaïc nhau. Tæì âoï cuîng xuáút hiãûn thuáût ngæî maïy 2 truûc, maïy 3, 4, 5 truûc ( tæïc coï säú G02 truûc âæåüc âiãöu khiãøn âäöng thåìi theo quan hãû raìng buäüc). Âãø chuáøn hoïa viãûc sæí duûng thuáût ngæî, ngæåìi ta thæåìng sæí duûng 1 thuáût ngæî maïy âiãöu khiãøn 2D, 2D , 0 x 2 3D, 4D vaì 5D (Dimension). Hçnh 2-3 : Âiãöu khiãøn 2D trãn mayï phay 6
7. 2.3.1 Âiãöu khiãøn 2D Cho pheïp dëch chuyãøn duûng cuû trong mäüt màût phàóng nháút âënh naìo âoï. Thê duû nhæ trãn maïy tiãûn, duûng cuû seî dëch chuyãøn trong màût phàóng xoz âãø taûo nãn âæåìng sinh khi tiãûn caïc bãö màût, trãn caïc maïy phay 2D, duûng cuû seî thæûc hiãûn caïc chuyãøn âäüng trong màût phàóng xoy âãø taûo nãn caïc âæåìng raînh hay caïc màût báûc coï biãn daûng báút kyì. 2.3.2. Âiãöu khiãøn 3D Cho pheïp dëch chuyãøn z duûng cuû trong 3 màût phàóng âäöng y thåìi âãø taûo nãn mäüt âæåìng cong hay mäüt màût cong khäng gian báút kyì. Âiãöu naìy cuîng tæång æïng våïi o quaï trçnh âiãöu khiãøn âäöng thåìi caí y 3 truûc cuía maïy theo mäüt quan hãû x raìng buäüc naìo âoï taûi tæìng thåìi âiãøm âãø taûo nãn vãút quyî âaûo cuía Hçnh 2-4: Phay tuïi trãn maïy 3D duûng cuû theo yãu cáöu. 1 z 2.3.3. Âiãöu khiãøn 2D 2 y Cho pheïp dëch chuyãøn duûng cuû theo 2 truûc âäöng thåìi âãø taûo nãn mäüt âæåìng cong phàóng, coìn truûc thæï 3 âæåüc âiãöu khiãøn o x chuyãøn âäüng âäüc láûp. Âiãöu khaïc biãût cuía phæång phaïp âiãöu khiãøn naìy so våïi âiãöu khiãøn 2D laì åí chäø 2 truûc âæåüc âiãöu khiãøn âäöng thåìi coï thãø âæåüc âäøi vë trê cho nhau: 1 Coï nghéa laì hoàûc trong màût phàóng xoy hoàûc Hçnh 2-5: Âiãöu khiãøn 2D xoz hoàûc yoz. 2 2.3.4. Âiãöu khiãøn 4D, 5D Trãn cå såí cuía âiãöu khiãøn 3D, ngæåìi ta coìn bäú trê cho duûng cuû hoàûc chi tiãút coï thãm 1 chuyãøn âäüng quay (hoàûc 2 chuyãøn âäüng quay) xung quanh 1 truûc naìo âoï theo mäüt quan hãû raìng buäüc våïi caïc chuyãøn âäüng trãn caïc truûc khaïc cuía maïy 3D. 7
8. Våïi khaí nàng nhæ váûy, caïc bãö màût phæïc taûp hay caïc bãö màût coï truûc quay coï thãø âæåüc thæûc hiãûn dãù daìng hån so våïi khi gia cäng trãn maïy 3D. Màût khaïc, vç lyï do cäng nghãû nãn coï nhæîng bãö màût khäng thãø thæûc hiãûn âæåüc viãûc gia cäng bàòng 3D vç coï thãø täúc âäü càõt seî khaïc nhau hoàûc seî coï nhæîng âiãøm coï täúc âäü càõt bàòng khäng (nhæ taûi âènh cuía dao phay âáöu cáöu) hay læåîi càõt cuía duûng cuû khäng thãø thæûc hiãûn viãûc gia cäng theo mong muäún (vê duû nhæ goïc càõt khäng thuáûn låüi hay coï thãø bë væåïng thán dao vaìo caïc pháön khaïc cuía chi tiãút ). Toïm laûi, tuìy thuäüc vaìo yãu cáöu bãö màût gia cäng cuû thãø maì coï thãø læûa choün maïy thêch håüp vç maïy caìng phæïc taûp thç giaï thaình maïy Bãö màût gia caìng cao vaì cáön phaíi bäø sung thãm nhiãöu cäng cuû khaïc nhæ caïc pháön cäng mãöm CAD/CAM häù tråü láûp trçnh Hån thãú næîa, maïy caìng phæïc taûp Duûng cuû (caìng nhiãöu truûc âiãöu khiãøn) thç tênh an toaìn trong quaï trçnh váûn haình vaì Hçnh 2-6 : Âiãöu khiãøn 4D vaì 5D sæí duûng maïy caìng tháúp (dãù bë va chaûm dao vaìo phäi vaì maïy). Vç thãú âãø sæí duûng âæåüc caïc maïy naìy, ngæåìi âiãöu khiãøn træåïc hãút âaî sæí duûng ráút thaình thaûo caïc maïy âiãöu khiãøn theo chæång trçnh säú 2D vaì 3D. Cuîng dãù tháúy laì maïy phæïc taûp hån coï thãø hoaìn toaìn âaím nhiãûm âæåüc vai troì 1 cuía maïy âån giaín hån, vê duû nhæ maïy 3D coï thãø âaím nhiãûm cho maïy 2D vaì 2D . 2 8
9. CHÆÅNG III HÃÛ THÄÚNG TOÜA ÂÄÜ VAÌ CAÏC ÂIÃØM GÄÚC, ÂIÃØM CHUÁØN 3.1 Hãû thäúng toaû âäü trãn maïy CNC Âãø coï thãø tênh Y+ Z+ toaïn quyî âaûo chuyãøn âäüng cuía duûng cuû, cáön thiãút phaíi gàõn vaìo chi tiãút Y+ mäüt hãû truûc toüa âäü. Z+ X+ + Thäng thæåìng trãn caïc X maïy âiãöu khiãøn theo chæång trçnh säú, ngæåìi ta Hçnh 3-1: Hãû thäúng toaû âäü trãn maïy CNC thæåìng sæí duûng hãû toüa âäü Deïcard OXYZ theo quy tàõc baìn tay phaíi (hãû toüa âäü thuáûn) vaì noï âæåüc gàõn vaìo chi tiãút gia cäng. Gäúc cuía hãû truûc toüa âäü coï thãø âàût taûi báút kyì mäüt âiãøm naìo âoï trãn chi tiãút (vãö màût nguyãn tàõc) nhæng thäng thæåìng ngæåìi ta seî choün taûi nhæîng âiãøm thuáûn låüi cho viãûc láûp trçnh, âäöng thåìi dãù daìng kiãøm tra kêch thæåïc theo baín veî cuía chi tiãút gia cäng maì khäng phaíi thæûc hiãûn nhiãöu bæåïc tênh toaïn bäø sungû. Mäüt âàûc âiãøm mang tênh quy æåïc laì trãn caïc maïy âiãöu khiãøn theo chæång trçnh säú, chi tiãút gia cäng âæåüc xem laì luän luän laì cäú âënh vaì luän gàõn våïi hãû thäúng toüa âäü cäú âënh noïi trãn, coìn moüi chuyãøn âäüng taûo hçnh vaì càõt goüt âãöu do duûng cuû thæûc hiãûn. Trong thæûc tãú, âiãöu naìy âäi khi laì ngæåüc laûi, vê duû nhæ trãn maïy phay thç chênh baìn maïy mang phäi thæûc hiãûn chuyãøn âäüng taûo hçnh, coìn duûng cuû chè thæûc hiãûn chuyãøn âäüng càõt goüt. Vç váûy khi sæí duûng maïy âiãöu khiãøn theo chæång trçnh säú cáön phaíi luän luän taûo nãn mäüt thoïi quen âãø traïnh nhæîng nháöm láùn âaïng tiãúc coï thãø gáy ra nguy hiãøm cho maïy, duûng cuû vaì con ngæåìi. Z Y C B Z W V C V W Y O U B A U X O A X Hçnh 3-2: Hãû toaû âäü trãn maïy CNC vaì chuyãøn âäüng cuía caïc truûc 9
10. Theo quy æåïc chung, phæång cuía truûc chênh cuía maïy laì phæång cuía truûc OZ, coìn chiãöu dæång cuía noï âæåüc quy æåïc khi dao tiãún ra xa chi tiãút. Vê duû, våïi maïy tiãûn 2D thäng thæåìng thç truûc chênh cuía noï nàòm ngang vaì truìng våïi phæång OZ cuía hãû toüa âäü, chiãöu dæång cuía noï hæåïng ra khoíi uû truûc chênh (hæåïng vãö phêa baìn dao). Phæång chuyãøn âäüng cuía baìn xe dao theo hæåïng kênh laì phæång OX vaì chiãöu dæång cuía noï laì hæåïng ra xa bãö màût chi tiãút gia cäng. Âäúi våïi maïy phay thàóng âæïng, truûc Z hæåïng theo phæång thàóng âæïng lãn trãn, coìn truûc X vaì truûc Y âæåüc xaïc âënh theo quy tàõc baìn tay phaíi, tuy nhiãn trong thæûc tãú caïc nhaì chãú taûo maïy laûi thæåìng æu tiãn choün truûc X laì truûc maì coï chuyãøn âäüng baìn maïy daìi hån Âäúi våïi caïc chuyãøn âäüng quay xung quanh caïc truûc tæång æïng X, Y, Z âæåüc xaïc âënh bàòng caïc âëa chè A, B, C seî âæåüc xaïc âënh laì dæång khi chiãöu quay âoï coï hæåïng thuáûn chiãöu kim âäöng häö khi nhçn theo chiãöu dæång cuía caïc truûc tæång æïng (khi nhçn vaìo gäúc cuía hãû truûc toaû âäü tæì phêa caïc truûc thç chiãöu quay cuía chuïng laì ngæåüc chiãöu kim âäöng häö). Ngoaìi ra, coìn mäüt säú chuyãøn âäüng phuû song song våïi caïc truûc tæång æïng våïi caïc truûc X, Y, Z laì caïc âëa chè U, V, W vaì hæåïng cuía chuïng âæåüc biãøu diãùn nhæ trãn hçnh 3-2. 3.2 Hãû toüa âäü âäúi våïi mäüt säú maïy 3.2.1. Maïy tiãûn Maïy tiãûn thæåìng coï loaûi 2D vaì 3D, trong âoï loaûi 2D laì phäø biãún hån caí vç noï coï thãø gia cäng âæåüc táút caí caïc bãö màût truû ngoaìi hoàûc truû trong coï âæåìng sinh báút kyì. Caïc maïy tiãûn 3D ngoaìi caïc chæïc nàng nhæ åí maïy 2D, ngæåìi ta coìn bäú trê thãm mäüt truûc quay thæï 3 laì cuía truûc chênh (ngæåìi ta goüi laì truûc C - quay xung quanh truûc OZ ) vaì trãn âáöu dao Råvonve coìn coï mäüt chuyãøn âäüng quay cuía duûng cuû taûo nãn váûn täúc càõt âãø thæûc hiãûn caïc cäng viãûc nhæ khoan, khoïet, doa caïc läù âäöng tám hay lãûch tám våïi tám chi tiãút hoàûc phay caïc raînh then, raînh cam thuìng trãn chi tiãút gia cäng. Chiãöu dæång cuía truûc C âæåüc biãøu diãùn theo hæåïng muîi tãn nhæ hçnh veî. X C Z vaì coï bäú trê truûc C (3D) Hçnh 3-3: Hãû toaû âäü trãn maïy tiãûn våïi baìn dao phêa sau vaì coï bäú trê truûc C (3D) 10
11. 3.2.2 Maïy khoan, maïy phay âæïng Våïi caïc loaûi maïy naìy, truûc chênh hæåïng theo phæång thàóng âæïng vaì truìng våïi phæång cuía truûc OZ trong hãû toüa âäü Deïcard, chiãöu dæång cuía truûc naìy coï chiãöu hæåïng lãn phêa trãn. Truûc OX vaì truûc OY laì 2ì truûc nàòm trãn baìn maïy maì trong âoï ngæåìi ta quy æåïc choün truûc OX laì truûc cuía baìn maïy coï chiãöu daìi dich chuyãøn låïn hån. Chiãöu dæång cuía truûc OX coï chiãöu hæåïng sang bãn phaíi khi nhçn tæì truûc chênh xuäúng chi tiãút gia cäng ( nhçn Hçnh 3-4: Hãû thäúng truûc toaû âäü trãn maïy nguåüc chiãöu våïi chiãöu dæång phay âæïng 6 truûc cuía truûc OZ). 3.2.3 Maïy phay nàòm ngang Truûc chênh cuía maïy phay laì nàòm ngang theo phæång cuía truûc OZ, chiãöu dæång cuía noï hæåïng vaìo maïy, truûc OX nàòm trãn màût phàóng âënh vë cuía chi tiãút (hoàûc song song våïi màût phàóng âënh vë) vaì chiãöu dæång cuía noï hæåïng vãö phêa traïi nãúu nhçn theo hæåïng dæång cuía truûc chênh. Hçnh 3-5: Hãû toaû âäü trãn maïy phay ngang 11
12. 3.3 Caïc âiãøm gäúc, âiãøm chuáøn 3.3.1 Âiãøm gäúc cuía maïy M Quaï trçnh gia cäng trãn maïy âiãöu khiãøn theo chæång trçnh säú âæåüc thiãút láûp bàòng mäüt chæång trçnh mä taí quyî âaûo chuyãøn âäüng tæång âäúi giæîa læåîi càõt cuía duûng cuû vaì phäi. Vç thãú, âãø âaím baío viãûc gia cäng âaût âæåüc âäü chênh xaïc thç caïc dëch chuyãøn cuía duûng cuû phaíi âæåüc so saïnh våïi âiãøm 0(zero) cuía hãû thäúng âo læåìng vaì ngæåìi ta goüi laì âiãøm gäúc cuaí hãû toaû âäü cuía maïy hay gäúc âo læåìng M (kyï hiãûu Machine reference zero ⊕ ). Caïc âiãøm M âæåüc caïc nhaì chãú taûo maïy quy âënh træåïc. 3.3.2 Âiãøm chuáøn cuía maïy R Âãø giaïm saït vaì âiãuö chènh këp thåìi quyî âaûo chuyãøn âäüng cuía duûng cuû, cáön thiãút phaíi bäú trê mäüt hãû thäúng âo læåìng âãø xaïc âënh quaîng âæåìng thæûc tãú (toüa âäü thæûc) so våïi toüa âäü láûp trçnh. Trãn caïc maïy CNC ngæåìi ta âàût caïc mäúc âãø theo gioíi caïc toaû âäü thæûc cuía duûng cuû trong quaï trçnh dëch chuyãøn, vë trê cuía duûng cuû luän luän âæåüc so saïnh våïi gäúc âo læåìng cuía maïy M. Khi bàõt âáöu âoïng maûch âiãöu khiãøn cuía maïy thç táút caí caïc truûc phaíi âæåüc chaûy vãö mäüt âiãøm chuáøn maì giaï trë toaû âäü cuía noï so våïi âiãøm gäúc M phaíi luän luän khäng âäøi vaì do caïc nhaì chãú taûo maïy quy âënh. Âiãøm âoï goüi laì âiãøm chuáøn cuía maïy R (kyï hiãûu Machine reference point ⊕ ). Vë trê cuía âiãøm chuáøn naìy âæåüc tênh toaïn chênh xaïc tæì træåïc båíi 1 caï (cæî chàûn) làõp trãn baìn træåüt vaì caïc cäng tàõc giåïi haûn haình trçnh. Do âäü chênh xaïc vë trê cuía cuía caïc maïy CNC laì ráút cao (thæåìng våïi hãû thäúng âo laì hãû Metre thç giaï trë cuía noï laì 0,001mm vaì hãû Inch laì 0,0001 inch) nãn khi dëch chuyãøn tråí vãö âiãøm chuáøn cuía caïc truûc thç ban âáöu noï chaûy nhanh cho âãún khi gáön âãún vë trê thç chuyãøn sang chãú âäü chaûy cháûm âã ø âënh vë mäüt caïch chênh xaïc. Hçnh 3-6: Caïc âiãøm gäúc vaì âiãøm chuáøn trãn maïy phay thàóng âæïng 12
13. R M Hçnh 3-7: Caïc âiãøm gäúc vaì âiãøm chuáøn trãn maïy tiãûn 3.3.3 Âiãøm zero cuía phäi W vaì âiãøm gäúc chæång trçnh P. a. Âiãøm gäúc cuía phäi W Khi bàõt âáöu gia cäng, cáön phaíi tiãún haình xaïc âënh toüa âäü cuía âiãøm zero cuía chi tiãút hay gäúc chæång trçnh so våïi âiãøm M âãø xaïc âënh vaì hiãûu chènh hãû thäúng âo âæåìng dëch chuyãøn. Âiãøm zero (0) cuía phäi W (kyï hiãûu Workpiece zero point ⊕ ) xaïc âënh hãû toüa âäü cuía phäi trong quan hãû våïi âiãøm zero cuía maïy (M). Âiãøm W cuía phäi âæåüc choün båíi ngæåìi láûp trçnh vaì âæåüc âæa vaìo hãû thäúng CNC khi âàût säú liãûu maïy træåïc khi gia cäng. X M W P Z Hçnh 3-8: Vê duû vãö caïc âiãøm zero cuía phäi W, cuía chæång trçnh P vaì cuía maïy M Âiãøm W cuía phäi coï thãø âæåüc choün tuìy yï båíi ngæåìi láûp trçnh trong phaûm vi khäng gian laìm viãûc cuía maïy vaì cuía chi tiãút. Tuy váûy, nãn choün âiãøm naìo åí trãn 13
14. phäi cho thuáûn tiãûn khi xaïc âënh caïc thäng säú giæîa noï våïi M. Giaí sæí våïi chi tiãút tiãûn, ngæåìi ta choün âiãøm W âàût doüc theo truûc quay (tám truûc chênh maïy tiãûn) vaì coï thãø choün âáöu muït traïi hay âáöu muït phaíi cuía phäi. Âäúi våïi chi tiãút phay, nãn láúy 1 âiãøm nàòm åí goïc laìm âiãøm W cuía phäi - goïc âoï (thæåìng duìng) coï thãø laì åí bãn traïi, phêa trãn vaì phêa ngoaìi. b. Âiãøm gäúc cuía chæång trçnh P Tuìy thuäüc vaìo baín veî chi tiãút gia cäng maì ngæåìi ta seî coï mäüt hay mäüt säú âiãøm chuáøn âãø xaïc âënh toüa âäü cuía caïc bãö màût khaïc. Trong træåìng håüp âoï, âiãøm naìy goüi laì âiãøm gäúc chæång trçnh P (Programmed ⊕ ). Thæûc tãú trong quaï trçnh gia cäng, nãúu choün âiãøm gäúc W cuía phäi truìng våïi âiãøm gäúc P cuía chæång trçnh thç seî caìng thuáûn låüi cho quaï trçnh láûp trçnh vç khäng phaíi thæûc hiãûn nhiãöu pheïp tênh toaïn bäø sung. ÷ • ⏐ ≠ ⎯ P ∂ P ≡ ≈ W ↵ Hçnh 3-9: Vê duû choün âiãøm gäúc cuía chi tiãút vaì âiãøm gäúc chæång trçnh khi khoan caïc läù phán bäú trãn âæåìng troìn (1,2 ) c. Âiãøm gaï âàût C Laì âiãøm tiãúp xuïc giæîa phäi vaì âäö gaï trãn maïy, noï coï thãø truìng våïi âiãøm gäúc cuía phäi W trãn maïy tiãûn. Thäng thæåìng khi gia cäng ngæåìi ta phaíi tênh âãún læåüng dæ vaì do váûy âiãøm gaï âàût C chênh laì bãö màût chuáøn âãø xaïc âënh kêch thæåïc cuía phäi. 3.3.4 Âiãøm gäúc cuía duûng cuû Âãø âaím baío quaï trçnh gia cäng chi tiãút våïi viãûc sæí duûng nhiãöu dao vaì mäùi dao coï hçnh daûng vaì kêch thæåïc khaïc nhau âæåüc chênh xaïc, cáön phaíi coï caïc âiãøm gäúc cuía 14
15. duûng cuû. Âiãøm gäúc cuía duûng cuû laì nhæîng âiãøm cäú âënh vaì noï âæåüc xaïc âënh toüa âäü chênh xaïc so våïi caïc âiãøm M vaì R. a. Âiãøm chuáøn cuía dao p Âiãøm chuáøn cuía dao laì âiãøm maì tæì âoï chuïng ta láûp chæång trçnh chuyãøn âäüng trong quaï trçnh gia cäng. Âäúi våïi dao tiãûn, ngæåìi ta choün âiãøm nhoün cuía muîi dao vaì âäúi våïi dao phay ngoïn, dao khoan thç ngæåìi ta choün âiãøm p åí tám trãn âènh dao, coìn våïi dao phay âáöu cáöu, ngæåìi ta choün âiãøm p laì tám màût cáöu. r p p p a) b) c) Hçnh 3-10: Caïc âiãøm chuáøn p cuía dao Dao tiãûn (a), dao phay ngoïn (b) vaì dao phay âáöu cáöu (c) b. Caïc âiãøm gäúc cuía dao (âiãøm gaï âàût dao) Thäng thæåìng ngæåìi ta sæí duûng 2 loaûi caïn dao (Tool holder), mäüt loaûi chuäi truû vaì mäüt loaûi chuäi cän theo tiãu chuáøn. Âäúi våïi chuäi dao thç ngæåìi E ta láúy âiãøm âàût duûng cuû E (⊕ ). N Âäúi våïi läù gaï dao thç ngæåìi x ta láúy âiãøm gaï duûng cuû N (⊕ ). L Khi chuäi dao làõp vaìo läù gaï dao thç âiãøm N vaì E truìng Lz nhau. E Trãn cå såí cuía âiãøm chuáøn N naìy, ngæåìi ta coï thãø xaïc âënh caïc kêch thæåïc âãø âæa vaìo bäü nhåï Lz læåüng buì dao. Caïc kêch thæåïc naìy coï thãø bao gäöm chiãöu daìi cuía dao Hçnh 3-11: Caïc âiãøm gäúc cuía duûng tiãûn theo phæång x vaì z (âiãøm muîi 15
16. dao) hay chiãöu daìi cuía dao phay vaì baïn kênh cuía noï. Caïc kêch thæåïc naìy coï thãø âæåüc xaïc âënh tæì træåïc bàòng caïch âo åí trãn caïc thiãút bë âo chuyãn duìng hay xaïc âënh ngay trãn maïy räöi âæa vaìo hãû âiãöu khiãøn CNC âãø thæûc hiãûn viãûc buì dao. c. Âiãøm thay dao Trong quaï trçnh gia cäng, coï thãø ta phaíi duìng âãún mäüt säú dao vaì säú læåüng dao laì tuyì thuäüc vaìo yãu cáöu cuía bãö màût gia cäng, vç thãú ta phaíi thæûc hiãûn viãûc thay dao. Trãn caïc maïy coï cå cáúu thay dao tæû âäüng thç yãu cáöu khi thay dao phaíi khäng âæåüc âãø dao chaûm vaìo phäi hoàûc maïy, vç thãú cáön phaíi coï âiãøm thay dao. Âäúi våïi maïy phay hoàûc caïc trung tám gia cäng thç thäng thæåìng baìn maïy phaíi chaûy vãö âiãøm chuáøn, coìn våïi maïy tiãûn, thæåìng caïc dao nàòm trãn âáöu Råvonve nãn khäng cáön thiãút phaíi chaûy âãún âiãøm chuáøn måïi thæûc hiãûn thay dao maì coï thãø âãún mäüt vë trê naìo âoï âaím baío an toaìn cho quaï trçnh quay âáöu Råvonve laì coï thãø âæåüc nhàòm muûc âêch giaím thåìi gian phuû. Coï thãø noïi ràòng caïc âiãøm chuáøn R, âiãøm zero M cuía maïy, cuía chi tiãút W vaì N cuía dao laì ráút quan troüng vç noï liãn quan âãún quaï trçnh gia cäng cuía mäüt chi tiãút thæûc maì trong khi thiãút láûp chæång trçnh gia cäng ngæåìi ta âaî taûm boí qua caïc giaï trë âoï âãø cho quaï trçnh láûp trçnh âæåüc thæûc hiãûn âån giaín hån (âoï laì láûp trçnh theo quyî âaûo cuía âæåìng viãön cuía chi tiãút gia cäng). Váún âãö boí qua naìy seî âæåüc âæa vaìo 1 læåüng âiãöu chènh trong khi tiãún haình gia cäng goüi laì “dëch âiãøm chuáøn” hoàûc goüi laì “zero offset” vaì âæa thãm vaìo “ læåüng buì dao” goüi laì (Tool calibration). Khi âoï vë trê cuía læåîi càõt cuía dao seî âæåüc âäöng nháút våïi caïc toaû âäü âæåüc láûp trçnh maì chuïng ta âaî tiãún haình khi láûp chæång trçnh gia cäng. 16
17. CHÆÅNG IV NGÄN NGÆÍ VAÌ HÇNH THÆÏC TÄØ CHÆÏC LÁÛP TRÇNH Trãn caïc maïy CNC, viãûc âiãöu khiãøn sæû chuyãøn âäüng cuía duûng cuû âæåüc thæûc hiãûn bàòng caïc lãûnh âaî âæåüc maî hoïa theo mäüt ngän ngæî maì cuûm CNC coï thãø âoüc vaì hiãøu âæåüc. Caïc chuyãøn âäüng cuía duûng cuû theo caïc truûc coï thãø laì âäüc láûp hoàûc phuû thuäüc theo mäüt quan hãû raìng buäüc vaìo nhau theo 2, 3, 4 hay 5 truûc âãø taûo nãn caïc quyî âaûo theo mong muäún. Váún âãö cå baín åí âáy laì chuíng loaûi caïc chi tiãút ráút phong phuï nhæ ráút âa daûng vãö hçnh daïng; Khuän khäø vaì kêch thæåïc chi tiãút phán taïn ráút räüng; Âäü chênh xaïc vãö kêch thæåïc, vãö vë trê tæång quan vaì âäü nhaïm bãö màût cuîng ráút khaïc nhau; Caïc loaûi váût liãûu âæåüc chãú taûo cuîng ráút khaïc nhau; Tênh cháút laìm viãûc cuía caïc chi tiãút liãn quan âãún chuäùi kêch thæåïc cuîng ráút khaïc nhau. Chênh tæì âiãöu âoï maì caïch ghi kêch thæåïc trãn baín veî chãú taûo cuía chi tiãút cuîng aính hæåíng ráút âaïng kãø âãún khaí nàng âaût âäü chênh xaïc khi gia cäng chi tiãút. Tuyì theo caïch ghi kêch thæåïc trãn baín veî chãú taûo maì ngæåìi ta coï thãø læûa choün caïc âiãøm gäúc chæång trçnh vaì læûa choün hãû toaû âäü khi láûp trçnh gia cäng laì khaïc nhau. Hiãûn nay thæåìng ngæåìi ta sæí duûng caïc hãû toaû âäü láûp trçnh gia cäng sau âáy: Láûp trçnh trong hãû toaû âäü tuyãût âäúi, tæång âäúi, häùn håüp vaì toaû âäü cæûc. 4.1. Chæång trçnh gia cäng láûp trong hãû toüa âäü tuyãût âäúi.(Absolute) Láûp chæång trçnh gia cäng trong hãû toüa âäü tuyãût âäúi laì tham chiãúu toüa âäü cuía táút caí caïc âiãøm nàòm trãn biãn daûng chi tiãút âãún gäúc toüa âäü cäú âënh - Trong træåìng håüp naìy, âiãøm gäúc hãû toüa âäü chênh laì âiãøm gäúc chæång trçnh P. Trong chæång trçnh gia cäng trãn maïy CNC, noï âæåüc xaïc âënh bàòng lãûnh âëa chè G90. x G90 G90 G90 Φ1 Φ2 Φ3 Φ4 Φ5 z (P) 0 Hçnh 4-1: Hãû toüa âäü tuyãût âäúi 17
18. 4.2. Chæång trçnh trong hãû toüa âäü tæång âäúi.(Incremental) Våïi kiãøu láûp trçnh naìy, toüa âäü cuía caïc âiãøm láûp trçnh tiãúp theo seî âæåüc xaïc âënh bàòng caïch láúy gäúc toüa âäü åí ngay âiãøm saït x x x x træåïc, âiãöu naìy coï nghéa laì ta phaíi dëch chuyãøn G91 G91 G91 G91 G90 âiãøm gäúc P cuía hãû toüa âäü sau mäùi mäüt láön xaïc âënh toaû âäü cuía âiãøm láûp trçnh tiãúp theo. Trong R5 R4 R3 M2 R1 chæång trçnh gia cäng o7 o6 o5 o4 o3 o2 o1 z trãn maïy CNC, noï âæåüc xaïc âënh bàòng lãûnh âëa chè G91. Hçnh 4-2: Hãû toüa âäü tæång âäúi 4.3 Chæång trçnh våïi viãûc láûp trçnh häùn håüp Trong mäüt säú træåìng håüp, tuìy theo âàûc âiãøm cuû thãø cuía baín veî chi tiãút chãú taûo maì viãûc láûp trçnh coï thãø phaíi âæåüc tiãún haình theo kiãøu häùn håüp giæîa chæång trçnh gia cäng trong hãû toaû âäü tuyãût âäúi vaì chæång trçnh gia cäng trong hãû toaû âäü tæång âäúi. Våïi phæång phaïp naìy noï cho pheïp chuïng ta mäüt màût coï thãø sæí duûng âæåüc toaìn bäü miãön dung sai maì nhaì thiãút kãú âaî tênh toaïn vç khäng tiãún haình giaíi laûi chuäùi kêch thæåïc, màût khaïc seî traïnh âæåüc sai soït khäng âaïng coï trong quaï trçnh tênh toaïn vaì do âoï coï thãø âaût âæåüc âäü chênh xaïc cao nháút. Tuy váûy trong quaï trçnh láûp trçnh gia cäng cáön phaíi chuï yï vaì cáøn tháûn hån vç dãù bë nháöm láùn vãö giaï trë toaû âäü (âàûc biãût våïi træåìng håüp khi tiãûn seî láúy theo toaû âäü cuía âæåìng kênh hoàûc baïn kênh). x’ x G90 G90 G91 G91 G90 G90 Φ Φ R R M 3 2 2 3 2 o 7 o6 o5 o4 o3 o2 o1 z Hçnh 4-3: Hãû toüa âäü häùn håüp 18
19. 4.4 Láûp trçnh våïi viãûc choün træåïc gäúc cæûc (Polar origin preset G93) Coï mäüt säú chi tiãút maì âiãöu kiãûn láûp trçnh âæåüc tråí thaình âån giaín nãúu ta sæí duûng hãû toaû âäü coï gäúc cæûc âæåüc choün træåïc, trong âiãöu kiãûn naìy hãû âiãöu khiãøn CNC cho pheïp chuïng ta tiãún haình viãûc gia cäng våïi viãûc láûp trçnh thuáûn låüi hån. Trong hãû toüa âäü tuyãût âäúi Trong hãû toüa âäü tæång âäúi Y G90 X0 Y0 [ Âiãøm P0] G90 X0 Y0 [Âieím P0] P6 P5 G01 R100 Q0 [Âiãøm P1] G91 G01 R100 Q0 [Âiãøm P1] 600 G03 Q30 [Âiãøm P2] G03 Q30 [ Âiãøm P2] G01 R50 Q30 [Âiãøm P3] G01 R-50 Q0 [Âiãøm P3] P2 P4 G03 Q60 [Âiãøm P4] G03 Q30 [Âiãøm P4] G01 R100 Q60 [Âiãøm P5] G01 R50 Q0 [Âiãøm P5] R50 P3 G03 Q90 [Âiãøm P6] G03 Q30 [Âiãøm P6] 300 R100 G01 R0 Q90[ Âiãøm P0] G01 R-100 Q0 [Âiãøm P0] P0 P1 X Hçnh 4-4: Láûp trçnh våïi viãûc choün træåïc gäúc cæûc (Fagor) 4.5 Caïc hçnh thæïc täø chæïc láûp trçnh gia cäng CNC Âãø láûp âæåüc mäüt chæång trçnh gia cäng cáön phaíi dæûa trãn caïc cå såí sau : ⊇ Baín veî chi tiãút gia cäng : Thãø hiãûn âæåüc hçnh daûng caïc bãö màût cáön gia cäng (nhæ caïc màût phàóng, màût truû, màût raînh then, màût âënh hçnh ) vaì kêch thæåïc cuía caïc bãö màût âoï. Táút caí caïc yãúu täú trãn âáy ngæåìi ta goüi laì yãúu täú hçnh hoüc vaì khi láûp trçnh chuyãøn noï thaình caïc thäng tin hçnh hoüc. ⊄ Yãu cáöu kyî thuáût cuía bãö màût gia cäng bao gäöm âäü chênh xaïc kêch thæåïc âæåüc âàûc træng bàòng dung sai; Chiãöu cao nháúp nhä tãú vi Rz vaì sai lãûch chiãöu cao nháúp nhä trung bçnh Ra (âäü nhaïm bãö màût); Âäü chênh xaïc vãö vë trê tæång quan nhæ âäü khäng âäöng tám, âäü khäng vuäng goïc Caïc yãúu täú naìy ngæåìi ta goüi laì yãúu täú cäng nghãû vaì khi láûp trçnh thç ngæåìi ta chuyãøn noï thaình caïc thäng tin cäng nghãû. Nhæ váûy coï thãø toïm tàõt sæû láûp trçnh gia cäng NC nhæ sau : - Caïc thäng tin hçnh hoüc - Seî giuïp chuïng ta xáy dæûng 1 chæång trçnh dëch chuyãøn læåîi càõt duûng cuû trong hãû toüa âäü âæåüc choün. - Caïc thäng tin cäng nghãû - Seî giuïp chuïng ta xaïc âënh caïc thäng säú vãö cäng nghãû nhæ: Loaûi duûng cuû càõt âæåüc choün vaì caïc thäng säú vãö hçnh hoüc cuía noï nhæ goïc træåc,ï goïc sau, baïn kênh læåîi càõt ; Caïc thäng säú chãú âäü càõt nhæ v, s, t vaì caïc âiãöu kiãûn khaïc nhæ bäi trån, laìm maït, beí phoi ; Caïc biãûn phaïp cäng nghãû âæåüc læûa choün nhæ dæìng coï thåìi gian âãø laìm boïng bãö màût, khoan theo kiãøu zichzàc âäúi våïi caïc läù sáu âãø láúy phoi ra, buì dao do sæû maìi moìn trong quaï trçnh gia cäng 19
20. Trãn cå såí âoï, ngaìy nay coï ráút nhiãöu hçnh thæïc láûp trçnh CNC khaïc nhau, tuìy theo âàûc tênh cuû thãø cuía caïc loaûi maïy CNC âæåüc trang bë cuîng nhæ hãû âiãöu khiãøn vaì muûc âêch sæí duûng maì coï thãø læûa choün caïc phæång phaïp mäüt caïch thêch håüp. 4-5-1 Láûp trçnh bàòng tay træûc tiãúp trãn maïy CNC Våïi caïc maïy coï cuûm âiãöu khiãøn säú CNC âæåüc trang bë caïc baìn phêm chæïc nàng vaì maìn hçnh âäö hoüa cho pheïp nháûp træûc tiãúp caïc cáu lãûnh vaìo cuûm CNC. Âãø giaím thåìi gian chi phê cho viãûc tênh toaïn caïc âiãøm trung gian, caïc chiãöu daìy laït càõt vaì thåìi gian dæìng cáön thiãút taûi mäùi thåìi âiãøm cuía muîi khoan thæåìng thç ngæåìi ta bäú trê vaìo cuûm CNC caïc chæång trçnh con, caïc säú liãûu vãö toüa âäü caïc âiãøm cáön thiãút âãø ngæåìi láûp trçnh coï thãø láúy chuïng ra báút kyì luïc naìo cáön thiãút. Âãø láûp trçnh træûc tiãúp trãn maïy CNC, ngæåìi láûp trçnh phaíi biãút sæí duûng caïc kyî thuáût menu vaì caïc Soft - key trãn cuûm âiãöu khiãøn CNC. Sau khi âaî láûp xong chæång trçnh, muäún kiãøm tra liãûu chæång trçnh âæåüc láûp coï âuïng hay khäng, coï nguy cå máút an toaìn hay gáy ra va chaûm våïi maïy, âäö gaï hay khäng Ngæåìi ta seî chaûy chæång trçnh mä phoíng quyî âaûo chuyãøn âäüng càõt cuía duûng cuû trãn maìn hçnh theo chæång trçnh âaî âæåüc thiãút láûp. Nãúu coìn coï sai soït naìo thç coï thãø sæía chæîa laûi vaì kiãøm tra cho âãún luïc chàõn chàõn laì âuïng thç måïi tiãún haình gia cäng. Âäúi våïi ngæåìi bàõt âáöu hoüc láûp trçnh gia cäng cáön thiãút phaíi theo phæång phaïp naìy vaì phaíi âaût âãún mäüt trçnh âäü thaình thaûo trong xæí lyï, thao taïc vaì sæía chæîa caïc läùi gàûp phaíi måïi coï thãø chuyãøn sang caïc phæång phaïp láûp trçnh khaïc. 4-5-2 Láûp trçnh bàòng tay trãn cuûm CNC khaïc Trong khi maïy CNC âang hoaût âäüng, ngæåìi ta coï thãø chuáøn bë cho chuïng mäüt chæång trçnh gia cäng tiãúp theo bàòng caïch duìng caïc baíng láûp trçnh CNC khaïc hay caïc maïy tênh trong hãû thäúng DNC. Âiãöu naìy âàûc biãût ráút thuáûn låüi cho trong quaï trçnh giaíng daûy, âaìo taûo vaì thæûc haình cuîng nhæ âãø gia cäng caïc chi tiãút âån giaín trong daûng saín xuáút âån chiãúc hay loaût nhoí. Våïi phæång phaïp naìy, ta coï thãø bäú trê caïc cuûm láûp trçnh hay caïc maïy tênh ngay trong phán xæåíng saín xuáút âãø thuáûn låüi cho quaï trçnh daûy vaì thæûc haình. 4-5-3 Láûp trçnh bàòng tay taûi phán xæåíng chuáøn bë chæång trçnh Kiãøu láûp trçnh naìy thêch håüp våïi caïc cå såí saín xuáút cuía caïc nhaì maïy coï nàng læûc saín xuáút låïn hay thæûc hiãûn mäüt håüp âäöng bao gäöm nhiãöu chi tiãút làõp gheïp maì cáön 20
21. phaíi thæûc hiãûn trãn nhiãöu maïy CNC. Khi âoï yãu cáöu phaíi coï phoìng láûp trçnh vaì coï caïc kyî sæ láûp trçnh âuí trçnh âäü vãö chuyãn män vaì kinh nghiãûm vãö nghãö nghiãûp, âàûc biãût laì våïi caïc maïy 3D, 4D vaì 5D. Caïc kyî sæ láûp trçnh naìy træåïc hãút phaíi âæåüc traîi qua quaï trçnh láûp trçnh træûc tiãúp trong phán xæåíng vaì phaíi âaût âãún trçnh âäü thaình thaûo vaì coï kinh nghiãûm måïi coï thãø âaím nhiãûm âæåüc cäng viãûc. Thäng thæåìng viãûc láûp trçnh âæåüc thæûc hiãûn trãn caïc maïy tênh. Vç thãú nãn chè coï nhæîng caïn bäü coï âuí trçnh âäü kiãún thæïc vaì kinh nghiãûm måïi coï thãø thæûc hiãûn âæåüc cäng viãûc naìy. 4-5-4 Láûp trçnh våïi sæû häù tråü cuía maïy tênh Tæång tæû nhæ láûp trçnh bàòng tay, nhæng caïc tênh toaïn trong quaï trçnh láûp trçnh âæåüc giaím xuäúng mäüt caïch âaïng kãø vaì thæûc hiãûn nhanh hån nhåì trong caïc maïy tênh âaî âæåüc trang bë caïc bäü xæí lyï, bäü näüi suy vaì chæïa caïc dæî liãûu cáön thiãút maì ngæåìi ta coï thãø sæí duûng báút kyì khi naìo muäún. 4-5-5 Láûp trçnh bàòng maïy Tæì cå såí CAD: Veî vaì thiãút kãú trãn maïy tênh, ngæåìi ta âaî âæa vaìo mäüt hãû thäúng biãn dëch tråü giuïp cho quaï trçnh láûp trçnh, sau khi âaî thiãút kãú xong chi tiãút, ngæåìi ta coï thãø læûa choün quy trçnh cäng nghãû gia cäng vaì caïch thæïc gia cäng (Nhæ càõt thä, càõt baïn tinh hay càõt tinh vaì ráút tinh, caïc kiãøu tiãún haình àn dao ) vaì tæì kiãøu âæåüc læûa choün âoï maïy tênh seî thäng qua bäü vi xæí lyï (Processor) seî xaïc âënh mäüt chæång trçnh gia cäng thêch håüp dæåïi daûng mä taí caïc quaï trçnh dëch chuyãøn duûng cuû vaì caïc chãú âäü cäng nghãû tæång æïng. Cäng viãûc tiãúp theo laì maî hoïa chæång trçnh gia cäng trãn do bäü háûu xæí lyï (Postprocessor) theo code cuía hãû thäúng âiãöu khiãøn säú tæång thêch âæåüc làõp trãn maïy âãø cho ra chæång trçnh gia cäng thêch håüp våïi ngän ngæî maïy. Kyî thuáût âoï goüi laì CAM. Hiãûn nay, caïc pháön mãöm CAD/CAM caìng ngaìy caìng maûnh hån vaì coï nhiãöu chæïc nàng hån cuîng nhæ giaï thaình ngaìy caìng reî hån vaì âaî cho pheïp ngæåìi sæí duûng ráút thuáûn låüi trong quaï trçnh láûp chæång trçnh gia cäng. Âàûc biãût laì våïi caïc maïy 3D, 4D, 5D. 4-6 Ngän ngæî láûp trçnh Vãö ngän ngæî láûp trçnh cho caïc maïy NC, ngæåìi ta phán chia thaình 2 loaûi: ngän ngæî láûp trçnh bàòng tay vaì ngän ngæî láûp trçnh tæû âäüng. Âäúi våïi ngän ngæî láûp trçnh bàòng tay, vãö cå baín thç hiãûn nay âaî âæåüc tiãu chuáøn hoïa båíi ISO. Tuy nhiãn cuîng coìn mäüt säú quäúc gia, mäüt säú haîng chãú taûo maïy 21
22. váùn coï mäüt säú maî code riãng khaïc våïi tiãu chuáøn maì noï chè coï thãø duìng thêch håüp trãn caïc thiãút bë âoï. Âáy cuîng laì mäüt trong nhæîng váún âãö gáy khoï khàn vaì tråí ngaûi cho caïc caïn bäü láûp trçnh vç thoïi quen khi sæí duûng ngän ngæî âaî coï træåïc âoï, âàûc biãût laì khi maì nhaì maïy hoàûc xê nghiãûp cuía hoü coï ráút nhiãöu loaûi maïy âæåüc saín xuáút tæì nhiãöu haîng khaïc nhau (coï thãø tæì nhiãöu nguäön cung cáúp vaì taìi tråü ) Vç thãú, âáy cuîng laì váún âãö maì caïc nhaï âáöu tæ cáön phaíi tênh âãún khi mua sàõm maïy CNC (!). 4-6-1 Ngän ngæî láûp trçnh tæû âäüng Våïi ngän ngæî láûp trçnh bàòng maïy tênh hay coìn goüi laì láûp trçnh tæû âäüng , thç vãö cå baín âãöu dæûa theo tiãu chuáøn thäúng nháút - Âoï goüi laì ngän ngæî láûp trçnh tæû âäüng APT (Automatically Programmed Tools : cäng cuû láûp trçnh tæû âäüng). Ngän ngæî naìy âæåüc phaït triãøn tæì Viãûn nghiãn cæïu cäng nghãû Illinoi cuía Myî (Illinois Institute of Technology Research Institution -IITRI). Hiãûn nay noï âæåüc sæí duûng vaì phäø biãún nháút. Våïi APT, cho pheïp láûp chæång trçnh våïi caïc maïy 5D våïi gäöm trãn 3.000 tæì. APT bao gäöm caïc nhoïm cå baín sau: - Mä taí kêch thæåïc vaì hçnh daïng hçnh hoüc cuía chi tiãút gia cäng. - Mä taí trçnh tæû vaì quyî âaûo chuyãøn âäüng cuía duûng cuû càõt. - Âiãöu khiãnø caïc cå cáúu cuía maïy cuîng nhæ thay âäøi caïc thäng säú càõt goüt. - Bäø sung caïc chæïc nàng chuyãn duûng nhæ chu trçnh àn dao, buì dao vaì caïc chæïc nàng chuyãøn tiãúp khaïc. Vãö thæûc cháút, ngän ngæî APT laì biãøu diãùn mäüt chæång trçnh gia cäng bàòng caïch mä taí caïc hoaût âäüng cuía dao cuìng våïi caïc chæïc nàng càõt goüt cuía noï bàòng caïc cáu lãûnh trãn cå såí viãút tàõt cuía caïc tæì trong tiãúng Anh. Vê duû: • Kêch thæåïc vaì hçnh daïng hçnh hoüc: Âiãøm P = POINT. ( P1/20.0, 10.0, 0.0; P2/15.23, 20.5, 2.7) Âæåìng thàóng L = LINE.( L1/P1,P2; L2/P1, ATANG26). Âæåìng troìn C = CTRCLE/X,Y,R = CIRCLE/CENTER,P1, RADIUS,R. Âiãøm âàûc biãût P = POINT/INTOF, L1, L2(âiãøm càõt nhau cuía 2 âæåìng L1,L2). Âæåìng âàûc biãût L = LINE/P2, PARLEL, L3( âæåìng qua P2 vaì song song L3). Màût phàóng PL=PLANE.(PL1/P!, P2, P3: màût phàóng qua 3 âiãøm P1,P2,P3). (PL2/P4, PARLEL,PL1: màût phàóng qua P4 vaì song song PL1). 22
23. Vê duû: L1 = LINE / 10,15,0,25,40,0 [Âënh nghéa âæåìng thàóng L1 âi qua 2 âiãøm coï toaû âäü tæång æïng X,Y,Z laì 10,15,0 vaì 25,40,0]. D5 = LINE / P1, PARLEL, D1 [ Âënh nghéa âæåìng thàóng D5 âi qua âiãøm P1 vaì song song våïi âæåìng thàóng D1]. D10 = LINE / RIGHT. TANTO, C1. LEFT, TANTO, C2 [ Âënh nghéa âæåìng thàóng D10 tiãúp tuyãún våïi voìng troìn C1 phêa bãn phaíi vaì tiãúp tuyãún våïi voìng troìn C2 phêa bãn traïi] Y D5 P1 D1 40 D10 C1 L1 C2 15 X 10 40 Hçnh 4-5: Vê duû vãö ngän ngæí APT • Quyî âaûo chuyãøn âäüng: MOTION COMMAND/DESCRIPTIVE DATA: Lãûnh dëch chuyãøn: GOTO. ( GOTO/P1dëch chuyãøn âãún âiãøm P1). (FROM/TARG tæì âiãøm xuáút phaït). (GODLTA tàng täúc âäü dëch chuyãøn duûng cuû). Lãûnh buì dao: TLLFT (Dao càõt phêa traïi TLLFT TLON TLRGT chi tiãút). TLON (Khäng buì dao, tám dao âæåüc láûp trçnh). TLRGH (Dao càõt phêa phaíi PS PS PS chi tiãút). Hçnh 4-6: Buì duûng cuû 23
24. Caïc màût phàóng chuáøn:DS ( Drive surface: Màût âënh hæåïng dao càõt). PS (Part surface: Màût âaïy cuía dao càõt). CS (Check surface: Màût chuáøn ngæìng dëch chuyãøn càõt goüt). Duûng cuû càõt Màût chuáøn dæìng Màût chuáøn âënh càõt goüt CS hæåìng dao DS Bãö màût gia cäng PS Chi tiãút Hçnh 4-7: Caïc bãö màût chuáøn khaïc trãn chi tiãút Âënh vë chênh xaïc duûng cuû: TO (Duûng cuû tiãúp xuïc våïi phêa trãn màût phàóng CS) ON (Duûng cuû nàòm giæîa màût phàóng CS ). PAST( Duûng cuû tiãúp xuïc våïi phêa dæåïi màût phàóng CS). TANTO (Duûng cuû tiãúp xuïc våïi màût phàóng PS). TO ON PAST CS Hçnh 4-8: Vë trê duûng cuû so våïi bãö màût kãút thuïc gia cäng Hæåïng chuyãøn âäüng: GOLFT (Dëch chuyãøn duûng cuû sang phaíi). GORGT (Dëch chuyãøn duûng cuû sang traïi). GOFWP (Dëch chuãøn duûng cuû vãö phêa træåïc). GOBACK (Luìi duûng cuû vãö phiïa sau). GOUP ( Dëch chuyãøn duûng cuû lãn). GODOWN (Dëch chuyãøn duûng cuû vãö phêa dæåïi). 24
25. GOUP GOBACK GLFT GORGT GODOWN Hçnh 4-9: Caïc hæåïng chuyãøn âäüng cuía duûng cuû Hæåïng quay hoàûc näüi suy: CW (clockwise - Theo chiãöu kim âäöng häö). CCW (Counter-clockwise - ngæåüc chiãöu kim âäöng häö). • Caïc lãûnh âiãöu khiãøn maïy vaì caïc lãûnh bäø sung: Dung dëch trån nguäüi: COOLNT (coolant). Càõt: CUTTER (cutter) Dëch chuyãøn: MOVE (move). Chaûy nhanh: RAPID (rapid). Duûng cuû: TOOL (tool). Täúc âäü càõt: FEDRAT (feedrat). Giaím täúc âäü taûi nhæîng nåi chuyãøn tiãúp traïnh càõt leûm: MCHTOL Kãút thuïc: END hoàûc FINI Trãn cå såí cuía APT, âaî coï nhiãöu ngän ngæî khaïc ra âåìi vaì vãö cå baín noï laì mäüt tãûp riãng cuía APT. Vê duû : EXAPT (Extended Subset of APT : Tãûp måí räüng cuía APT) Ngoaìi viãûc mä taí dæ î liãûu hçnh hoüc, EXAPT coìn cho pheïp mä taí caí cäng nghãû cuía chi tiãút gia cäng (Âæïc). TELEPART : Do IBM phaït triãøn vaì coï khaí nàng truyãön qua maûng telephone âãø chuyãøn vaìo caïc maïy tênh sæí duûng Vê duû dëch chuyãøn tæì âiãøm âãún âiãøm: ORG 1 = POINT / 0, 0, 0 [ Âiãøm gäúc] FROM / ORG 1 [D/c tæì âiãøm gäúc] GOTO / 1, 1.5, 0 [Toaû âäü âiãøm âãún] 25
26. GOTO / 2, 2, 0 [Toaû âäü âiãøm âãún] GOTO /2, 0.5,0 [Toaû âäü âiãøm âãún] Y 2.0 1.5 0.5 X 1 2 Hçnh 4-10: Âiãöu khiãøn âiãøm Vê duû 2: Dëch chuyãøn theo biãn daûng (contour) TLLFT, GOFWD / D1 GORGT / D1, PAST, C1 GORGT / C1, TO, D2 GOF WD / D2, PAST, D3 GORGT / D3, ON, D1 Y C1 D1 D2 D3 X Hçnh 4-11: Âiãöu khiãøn theo biãn daûng 4-6-2 Ngän ngæî láûp trçnh bàòng tay Trong pháön naìy, chè chuí yãúu giåïi thiãûu ngän ngæî láûp trçnh bàòng tay hay coìn goüi laì ngän ngæî maïy maì mäùi kyï tæû cuía noï âæåüc xaïc âënh theo maî nhë phán 8 bêt theo ASCII (Americal Standare Code for Information Interchange). Vãö cå baín maî naìy cuîng giäúng nhæ tiãu chuáøn ISO vaì DIN 66024. 26
27. Baíng maî code ISO vaì EIA ISO EIA Caïc âæåìng thäng tin 8 7 6 5 4 3 2 1 8 7 6 5 4 3 2 1 Âàûc tênh Kê hiãûuTáûp håüp caïc läù Kê hiãûuTáûp håüp caïc läù Bàõt âáöu chæång trçnh % λ λ λ λ EOR λ λ λ Dáúu + + λ λ λ λ + λ λ λ Dáúu - - λ λ λ λ - λ 0 λ λ 0 λ 1 λ λ λ λ 1 λ 2 λ λ λ λ 2 λ 3 λ λ λ λ 3 λ λ λ 4 λ λ λ λ 4 λ Caïc chæî säú 5 λ λ λ λ 5 λ λ λ 6 λ λ λ λ 6 λ λ λ 7 λ λ λ λ λ λ 7 λ λ λ 8 λ λ λ λ 8 λ 9 λ λ λ λ 9 λ λ λ Toaû âäü, goïc quay A λ λ a λ λ λ Toaû âäü, goïc quay B λ λ b λ λ λ Toaû âäü, goïc quay C λ λ λ λ c λ λ λ λ λ N0 Hiãûu chènh duûng cuû D λ λ d λ λ λ Tham säú måí räüng E λ λ λ λ e λ λ λ λ λ Täúc âäü tiãún dao F λ λ λ λ f λ λ λ λ λ Chæïc nàng chuáøn bë G λ λ λ λ g λ λ λ λ λ N0 cuía chæång trçnh con H λ λ h λ λ λ Âëa chè näüi suy I λ λ λ λ i λ λ λ λ λ Âëa chè näüi suy J λ λ λ λ j λ λ λ Âëa chè näüi suy K λ λ λ λ k λ λ λ N0 cuía tham säú láûp trçnh L λ λ λ λ l λ λ λ Chæïc nàng phuû M λ λ λ λ m λ λ λ Säú Block N λ λ λ λ n λ λ λ O λ λ λ λ λ λ o λ λ λ 27
28. P λ λ p λ λ λ λ λ Caïc tham säú khaïc Q λ λ λ λ q λ λ λ R λ λ λ λ r λ λ λ Täúc âäü quay truûc chênh S λ λ λ λ s λ λ λ Säú duûng cuû T λ λ λ λ t λ λ λ Chuyãøn âäüng thæï 2 song U λ λ λ λ u λ λ λ song våïi truûc X Chuyãøn âäüng thæï 2 song V λ λ λ λ v λ λ λ song våïi truûc Y Chuyãøn âäüng thæï 2 song W λ λ λ λ λ λ w λ λ λ song våïi truûc Z Toaû âäü theo truûc X X λ λ λ λ x λ λ λ λ λ Toaû âäü theo truûc Y Y λ λ λ λ y λ λ λ Toaû âäü theo truûc Z Z λ λ λ λ z λ λ λ Phán chia chæång trçnh : λ λ λ λ : λ λ λ con Nhaíy vaìo Block âæåüc choün / λ λ λ λ λ λ / λ λ λ Luìi baìn dao CR λ λ λ λ Kãút thuïc 1 Block LF λ λ EOB λ Bàõt âáöu låìi giaíi thêch ( λ λ ? λ λ λ λ λ Kãút thuïc låìi giaíi thêch ) λ λ λ λ % λ λ λ λ λ Khoaíng caïch SP λ λ SP λ Kãút thuïc chæång trçnh XOFF λ λ λ λ BS λ λ λ Nhaíy lãn âáöu HT λ λ TAB λ λ λ λ λ Thoaït DEL λ λ λ λ λ λ λ λ DEL λ λ λ λ λ λ λ Räùng NUL NUL Bit thæï 8 laì bit kiãøm tra , Våïi maî ISO táút caí caïc haìng phaíi coï bit 1 laì chàôn. Bit thæï 7 coï caïc bit 1 laì duìng cho caïc chæí caïi. Bit thæï 5 vaì 6 duìng cho caïc kyï tæû säú tháûp phán. Bit 1, 2, 3, 4 duìng cho caïc giaï trë säú trong hãû nhë phán. Vê duû : G = 01000111 X = 11011000 M = 01001101 28
29. Trãn cå såí cuía caïc kyï tæû, chæång trçnh âæåüc hçnh thaình tæì caïc block vaì mäùi block gäöm caïc tæì chæång trçnh hay goüi laì tæì lãûnh vaì mäùi tæì lãûnh âæåüc hçnh thaình tæì caïc kyï tæû vaì caïc con säú âæïng sau noï. Vê duû : N15 G01 X40 Y50 Z75 F30 S1200 laì 1 block Trong âoï : N15 : Säú cáu lãûnh theo thæï tæû cuía chæång trçnh G01 : Tæì lãûnh âiãöu khiãøn sæû dëch chuyãøn thàóng cuía duûng cuû coï càõt goüt (linear Interpolation). X40 ; Y50 ; Z75 : Toüa âäü caïc âiãøm âãún (trong hãû toüa âäü X, Y, Z) F30 : F læåüng chaûy dao : (Feedrate ) 30mm/ph hoàûc inch/ph. S1200 : Säú voìng quay truûc chênh (Speed) 1200 v/ph hoàûc täúc âäü càõt m/ph, (inch)/ph. a. Säú thæï tæû cáu lãûnh : (Block number - N ) Säú thæï tæû naìy duìng âãø kiãøm tra chæång trçnh - Maïy khäng âoüc, nhæng noï coï taïc duûng khi nhaíy vaìo caïc chæång trçnh con -. Noï coï thãø âaïnh säú tæû âäüng khi láûp trçnh. Cäng sai cuía noï coï thãø laì 1 hay 2 ; 5 ; 10 tuìy yï).Thäng thæåìng khi láûp trçnh træûc tiãúp ta coï thãø âàût säú block âáöu tiãn vaì säú cuía block tiãúp theo vaì maïy coï thãø hoaìn toaìn tæû âäüng âaïnh säú caïc block tiãúp sau theo cäng sai âaî choün. b. Chæïc nàng chuáøn bë G (Geometric Function - G code) Chæïc nàng G thäng thæåìng âæåüc gheïp thãm sau 2 chæî säú tæì G00 âãún G99 duìng âãø âiãöu khiãøn sæû dëch chuyãøn cuía duûng cuû (chæïc nàng dëch chuyãøn). Trong mäüt säú hãû âiãöu khiãøn coï thãø coï âãún 3 chæî säú vaì chæî säú thæï 3 âæåüc quy âënh riãng theo maî code cuía haîng chãú taûo maïy âoï. Sau âáy giåïi thiãûu caïc chæïc nàng G code thäng duûng âæåüc quy âënh theo ISO vaì âæåüc duìng háöu hãút cho caïc hãû âiãöu khiãøn säú hiãûn nay. • Gθθ : Chaûy dao nhanh ( Positioning Rapid): Modal Trong quaï trçnh dëch chuyãøn, duûng cuû khäng thæûc hiãûn viãûc càõt goüt, læåüng chaûy dao khi dëch chuyãøn laì låïn nháút (giaï trë naìy tuìy theo tæìng loaûi maïy vaì tæìng nhaì saín xuáút quy âënh vaì âaî âæåüc màûc âënh trong maïy). Thäng thæåìng chæïc nàng naìy tæång æïng våïi khi âënh vë nhanh duûng cuû nhàòm giaím âaïng kãø thåìi gian phuû. Daûng cáu lãûnh: N _ G00 X_ Y_ Z_ 29
30. Trong âoï, toüa âäü X, Y, Z laì toüa âäü cuía âiãøm âãún ( End point). Trong quaï trçnh dëch chuyãøn, quyî âaûo chuyãøn âäüng cuía duûng cuû coï thãø âæåüc thæûc hiãûn theo kiãøu täúi æu hay theo tæìng truûc riãng reî nhæ âaî noïi åí pháön træåïc. Chæïc nàng naìy (modal) chi phäúi cho táút caí caïc cáu lãûnh tiãúp sau nãúu nhæ chæa coï mäüt chæïc nàng G01, G02, G03 huyí boí noï. • G01: Näüi suy tuyãún tênh (Linear Interpolation):Modal Trong quaï trçnh dëch chuyãøn, duûng cuû càõt seî thæûc hiãûn quaï trçnh càõt goüt. Læåüng chaûy dao vaì täúc âäü càõt coï thãø âæåüc choün hoàûc tênh toaïn tuìy theo yãu cáöu cuía quaï trçnh gia cäng laì thä hoàûc tinh vaì phaíi âæåüc goüi vaìo trong cáu lãûnh. Dangû cáu lãûnh: N_ G01 X_ Y_ Z_ F_ S_ Trong âoï: X, Y, Z laì toüa âäü cuía âiãøm âãún, F laì læåüng chaûy dao (Feedrate) vaì S laì täúc âäü càõt m/ph (hoàûc coï thãø laì täúc âäü quay cuía truûc chênh v/ph) (Speed).Cuîng nhæ åí trãn, chæïc nàng naìy seî chi phäúi cho táút caí caïc cáu lãûnh tiãúp sau nãúu nhæ chæa coï mäüt chæïc nàng G00, G02, G03 huyí boí noï. • G02: Näüi suy voìng troìn theo chiãöu kim âäöng häö (Circular Interpolation Clockwise CW): Modal Trong quaï trçnh duûng cuû dëch chuyãøn theo voìng troìn thuáûn chiãöu kim âäöng häö, duûng cuû seî thæûc hiãûn quaï trçnh càõt goüt. Læåüng chaûy dao vaì täúc âäü càõt khi gia cäng âæåüc choün tuìy thuäüc vaìo váût liãûu chãú taûo dao, váût liãûu gia cäng vaì yãu cáöu vãö cháút læåüng cuía quaï trçnh gia cäng vaì phaíi âæåüc âæa vaìo cáu lãûnh. Cuîng nhæ trãn, chæïc nàng naìy laì modal. Vê duû: Y N10 G01 X30 Y50 F20 S1000 (âiãøm A) 50 A (Startpoint) N15G02 X40 Y10 I5 J-20 F15 S800 (B) I 5.0 20 - 30 J O Center N20 G01 Y0 F20 S100 i 10 Trong âoï: X30, Y50 laì toüa âäü cuía âiãøm B Endpoint âáöu(A) vaì X40, Y10 laì toüa âäü cuía âiãøm cuäúi 0 B. I laì toüa âäü cuía tám Oi so våïi toüa âäü cuía 30 35 40 X âiãøm âáöu tênh theo phæång X coï tênh âãún dáúu (I = 5.0); J laì toüa âäü cuía tám O so våïi toüa âäü i Hçnh 4-12: Näüi suy âæåìng troìn theo cuía âiãøm âáöu tênh theo phæång Y coï tênh âãún chiãöu kim âäöng häö dáúu (J= - 20). 30
31. Daûng cáu lãûnh: N_ G02 X_ Y_ Z_ I_ J_ K_ F_ S_ Hoàûc : N_ G02 X_ Y_ Z_ R _ F_ S_ Trong âoï: X, Y, Z laì toüa âäü cuía âiãøm âãún (Endpoint); I, J, K laì toüa âäü cuía tám voìng troìn näüi suy so våïi toüa âäü cuía âiãøm âáöu (âiãøm bàõt âáöu thæûc hiãûn näüi suy voìng troìn) tæång æïng våïi caïc truûc X, Y, Z coï tênh âãún dáúu (Startpoint); R laì baïn kênh voìng troìn näüi suy, cáön chuï yï ràòng khi sæí duûng tham säú naìy chè cho pheïp giåïi haûn trong mäüt cung chuyãøn âäüng näüi suy låïn nháút laì 90O ( våïi tham säú naìy thç chè coï trãn mäüt säú cuûm CNC âæåüc maî hoïa); F vaì S nhæ âaî âæåüc giåïi thiãûu åí trãn. Chuï yï laì khi xaïc âënh toaû âäü I, J, K, ta phaíi tênh toaïn noï trong hãû toaû âäü tæång âäúi våïi gäúc toaû âäü laì âiãøm bàõt âáöu näüi suy voìng troìn. • G03: Näüi suy voìng troìn ngæåüc chiãöu kim âäöng häö (Circular Interpolation Counter):Modal Daûng cáu lãûnh: N_ G03 X_ Y_ Z_ I_ J_ K_ F_ S_ Hoàûc : N_ G03 X_ Y_ Z_ R_ F_ S_ YÏ nghéa cuía caïc chæî caïi trong cáu lãûnh cuîng nhæ åí træåìng håüp trãn. Chè khaïc G03 laì thæûc hiãûn viãûc näüi suy ngæåüc chiãöu kim âäöng häö. Chæïc nàng G03 cuîng laì modal. Vê duû: N100 G00 X95 Y20 ( Âãún âiãøm A) Y N105 G01 X120 Y60 F20 S1000 (B) N110 G03 X50 Y150 I-40 J40 F15 (C) C (Endpoint) 150 Toüa âäü cuía tám âæåìng troìn näüi Oi (Centre) suy Oi so våïi toüa âäü cuía âiãøm âáöu B 100 theo truûc X laì I = -40 (nhoí hån so våïi toüa âäü cuía XB) vaì theo truûc Y laì J = 60 J40 B 40 (låïn hån so våïi toüa âäü cuía YB). (Startpoint) 20 A 20 Trong træåìng håüp tiãûn chi tiãút I-40 trãn maïy tiãûn, hãû thäúng toüa âäü cuía maïy 50 thæåìng âæåüc sæí duûng laì XOZ vaì khi 80 95 120 láûp chæång trçnh gia cäng thç ngæåìi ta OHçnh 4-13 50 : Nä üi suy80 âæå100 ìng 120 tro ìn ngæåX üc coï thãø thiãút láûp chæång trçnh theo toaû chiãöu kim âäöng häö âäü cuía X laì baïn kênh hay âæåìng kênh 31
32. tuyì thuäüc vãûc choün hãû thäúng toaû âäü laì tæång âäúi hay tuyãût âäúi. Tuy nhiãn khi tênh toaû âäü I vaì K cuía tám voìng troìn thç luän luän ngæåìi ta phaíi tênh trong hãû toaû âäü tæång âäúi maì gäúc toaû âäü cuía noï chênh laì âiãøm bàõt âáöu voìng troìn näüi suy. Cuîng tæång tæû nhæ chæïc nàng G02, ngæåìi ta coï thãø láûp chæång trçnh theo toaû âäü tám hoàûc laì theo tham säú baïn kênh nãúu cung troìn näüi suy nhoí hån 900. Chæïc nàng naìy cuîng laì modal. Daûng cáu lãûnh: N_ G03 X_ Z_ I_ K_ F_ S_ Hoàûc : N_ G03 X_ Z_ R_ F_ S_ Vê duû: .N40 G03 X45 Z-15 R25 F20 S1000 N35 G00 X0 Z0 N45 G01 X_ Z_ F25 S1200 N40 G03 X45 Z-15 I0 K-25 F20 S1000 N45 G01 X_ Z_ F25 S1200 Hoàûc (hçnh b): N35 X0 Z150 Hoàûc: N40 G03 X45 Z135 I0 K-25 F20 S1000 N45 G01 X_ Z_ F25 S1200 N35 G00 X0 Z0 X X φ45 φ45 R25 R25 Z Center Z Center 0 -15 125 -25 135 a) b) 150 Hçnh 4-14: Näüi suy âæåìng troìn theo gäúc toaû âäü trãn maïy tiãûn • G04: Dæìng coï thåìi gian ( Dwell/ interruption of block preparation). Khi gia cäng, ngæåìi ta dæìng chuyãøn âäüng àn dao trong mäüt khoaíng thåìi gian theo yãu cáöu nhàòm muûc âêch náng cao âäü boïng vaì âäü chênh xaïc, thê duû khi khoan hoàûc khoïet våïi khoaíng dëch chuyãøn duûng cuû âaî âuí chiãöu sáu, ngæåìi ta dæìng chuyãøn 32
33. âäüng àn dao trong khoaíng thåìi gian K giáy (K sec) tæång æïng våïi læåüng tiãún dao F = 0 trong khoaíng thåìi gian laì K sec. Vê duû: N20 G01 Z57.5 F12 S1000 N25 G04 X3 [Thåìi gian duy trç taûi vë tri cuäúi cuìng laì 3s våïi F = 0] Tuyì theo caïc hãû âiãöu khiãøn säú khaïc nhau maì coï tham säú âæåüc goüi laì khaïc nhau, coï thãø laì X, K, P Chæïc nàng naìy chè coï chi phäúi trong cáu lãûnh khi coï G04, sau cáu lãûnh naìy noï khäng coìn taïc duûng. • G16 Læûa choün màût phàóng chênh näüi suy (Selection of main plane in two directions): Modal Chæïc nàng naìy âæåüc âàût åí pháön âáöu cuía caïc chæïc nàng G17, G18, G19 âäúi 1 våïi caïc maïy 2D , 3D, 4D, 5D âãø baïo hiãûu cho hãû âiãöu khiãøn CNC biãút màût phàóng 2 naìo trong hãû thäúng toaû âäü X, Y, Z seî âæåüc læûa choün âãø gia cäng. Chæïc nàng naìy laì modal vaì seî bë huyí boí båíi mäüt trong caïc chæïc nàng G17 hoàûc G18 hoàûc G19 âi keìm ngay sau noï. • G17; G18; G19 Caïc màût phàóng näüi suy chênh XOY; XOZ; YOZ: Modal Vê duû : Z G17 G02 G03 G02 G02 G18 X G19 G03 G03 Y O Hçnh 4-15: Caïc màût phàóng näüi suy Caïc chæïc nàng naìy seî chi phäúi cho táút caí caïc cáu lãûnh tiãúp theo cho âãún chæìng naìo coï caïc chæïc nàng cuìng hoü laì mäüt trong chæïc nàng trãn huyí boí noï vaì thiãút láûp màût phàóng gia cäng måïi. 33
34. • G20/G70: Âån vë âo læåìng âæåüc sæí duûng laì inch (Inch units ). Modal Thäng thæåìng chæïc nàng naìy âæåüc bäú trê åí pháön âáöu cuía chæång trçnh âãø khàóng âënh hãû thäúng âo læåìng naìo âæåüc sæí duûng trong chæång trçnh gia cäng, noï chi phäúi khäng chè giaï trë toaû âäü cuía caïc âiãøm láûp trçnh maì coìn chi phäúi caí læåüng chaûy dao vaì täúc âäü càõt tênh theo hãû thäúng âån vë naìo. Tuy nhiãn coï mäüt säú hãû âiãöu khiãøn, caïc nhaì chãú taûo maïy CNC âaî caìi âàût sàôn chæång trçnh màûc âënh hãû thäúng âo læåìng laì inch hoàûc milimet, trong træåìng håüp âoï, ta chè goüi chæïc nàng naìy vaìo trong chæång trçnh chè khi naìo hãû thäúng âo læåìng âoï khaïc våïi hãû thäúng âo læångì màûc âënh. Chæïc nàng naìy laì modal • G21/G71: Âån vë âo læåìng âæåüc sæí duûng laì milimetre ( Metric units). Modal Cuîng tæång tæû nhæ trãn, khi goüi chæïc nàng naìy vaìo trong chæång trçnh, táút caí moüi toaû âäü dëch chuyãøn cuía duûng cuû âãöu âæåüc xaïc âënh theo hãû âo læåìng milimet. Chæïc nàng naìy laì modal. • G28 : Tæû âäüng tråí vãö âiãøm chuáøn (Automatic return to reference point): Khi âàût chæïc nàng naìy vaìo âáöu hoàûc cuäúi chæång trçnh, maïy seî tæû âäüg tråí vãö âiãøm chuáøn luïc bàõt âáöu gia cäng vaì khi kãút thuïc viãûc gia cäng. Cäng viãûc naìy coï mäüt yï nghéa quan troüng âäúi våïi caïc maïy phay vç háöu hãút caïc maïy naìy âãöu thay dao tæû âäüng vaì khi thay dao thç maïy phaíi tråí vãö âiãøm chuáøn âãø traïnh sæû va chaûm coï thãø xáøy ra. • G29 : Tæû âäüng tråí vãö tæì âiãøm chuáøn (Automatic return from reference point): Chæïc nàng naìy seî goüi duûng cuû âang åí âiãøm chuáøn sau khi thay dao tråí vãö bãö màût âang gia cäng. • G40 : Huíy boí sæû buì baïn kênh dao (Cancelling tool radius compensation) . Modal. Tuìy thuäüc vaìo maïy tiãûn hoàûc phay maì viãûc huíy boí læåüng buì baïn kênh dao laì theo baïn kênh muîi dao hoàûc 1/2 âæåìng kênh dao phay ngoïn. Trong thæûc tãú cuía quaï trçnh gia cäng, dao seî bë maìi moìn dáön vaì seî laìm cho kêch thæåïc cuía dao thay âäøi vaì kãút quaí seî laìm giaím âäü chênh xaïc gia cäng. Màût khaïc, muîi càõt cuía dao tiãûn khäng phaíi laì nhoün nhæ ta quan niãûm maì noï coï mäüt baïn kênh r maì chênh noï seî gáy ra sai säú khi gia cäng. Vç váûy cáön thiãút phaíi coï læåüng buì baïn kênh dao âãø âaím baío âäü chênh xaïc gia cäng theo yãu cáöu. Khi ta phay caïc raînh bàòng dao phay ngoïn hoàûc khi ta sæí duûng phæång phaïp láûp chæång trçnh theo quyî âaûo khoaíng caïch tæång âæång thç khi âoï coï thãø ta khäng sæí duûng chæång trçnh buì baïn kênh vç khi âoï chênh quyî âaûo chuyãøn âäüng cuía læåîi càõt chênh laì biãn daûng bãö màût gia cäng. Chæïc nàng naìy laì modal. 34
35. • G41: Buì baïn kênh khi læåîi càõt nàòm phêa bãn traïi bãö màût gia cäng ( Left- hand tool radius compensation ). Modal Khi goüi âãún chæïc nàng naìy, hãû thäúng âiãöu khiãøn säú seî thæûc hiãûn viãûc buì baïn kênh dao khi dao càõt åí phêa traïi cuía bãö màût gia cäng. Khi âoï ngæåìi láûp chæång trçnh chè láûp theo kêch thæåïc thæûc trãn baín veî, coìn quyî âaûo chuyãøn âäüng thæûc cuía tám dao âæåüc hãû thäúng CNC tênh toaïn vaì âiãöu khiãøn quaï trçnh dëch chuyãøn cuía duûng cuû. Âàûc biãût laì taûi caïc âiãøm càõt nhau hoàûc tiãúp xuïc våïi nhau giæîa caïc âæåìng thàóng våïi âæåìng thàóng, âæåìng thàóng våïi âæåìng cong vaì giæîa caïc âæåìng cong våïi nhau thç hãû thäúng âiãöu khiãøn säú seî tæû tênh toaïn xaïc âënh quyî âaûo dëch chuyãøn cuía noï mäüt caïch täúi æu. Chæïc nàng naìy seî coï taïc duûng cho caïc cáu lãûnh tiãúp sau nãúu nhæ chæa coï mäüt chæïc nàng G40 hoàûc G42 huyí boí noï. Chuï yï laì træåïc khi goüi chæïc nàng naìy, cáön phaíi goüi chæïc nàng G40 âãø huyí boí caïc chæïc nàng khaïc maì coï thãø âang tiãúp tuûc taïc duûng nhàòm traïnh caïc sai soït âaïng tiãúc coï thãø xáøy ra. Chæïc nàng naìy cuìng våïi chæïc nàng G42 thæåìng chè goüi âãún khi thæûc hiãûn quaï trçnh gia cäng, coìn khi âënh vë nhanh duûng cuû hoàûc khi dao luìi khoíi bãö màût gia cäng thç thæåìng phaíi sæí duûng chæïc nàng G40. • G42 : Buì baïn kênh khi læåîi càõt nàòm phêa bãn phaíi bãö màût gia cäng (Right-hand tool radius compensation) . Modal Chæïc nàng naìy seî thäng baïo cho hãû âiãöu khiãøn säú xaïc âënh quyî âaûo dëch chuyãøn cuía tám dao khi dao càõt phêa bãn phaíi cuía chi tiãút. Caïc tênh cháút cuîng tæång tæû nhæ chæïc nàng G41. Vê duû: G41 Dao Quyî âaûo khoaíng Quyî âaûo ca ïch tæång âæång tám dao G40 khi buì dao ? G41 a) b) Hçnh 4-16: Quyî âaûo cuía tám dao khi buì dao (b) vaì khäng buì dao (a) 35
36. • G53 Láûp chæång trçnh tæì gäúc toüa âäü cuía maïy M ( Programming with respect to machine zero). Vê duû: Khi láûp trçnh våïi Y G53( Fagor) G90 G01 X30 Y20 70 20 G90 G53 G01 X100 Y70 60 10 M: Machine Reference Hçnh 4-17: Láûp trçnh våïi G53 W 10 30 W: Part Zero M 100 X • G54 - G57: Dëch chuyãøn âiãøm Zero ( Absolute zero offset1,2,3,4). Modal Våïi chæïc nàng G54, G55, G56, G57 seî âæåüc láûp trçnh gia cäng khi cho âiãøm chuáøn cuía maïy M truìng våïi âiãøm chuáøn cuía chæång trçnh P hoàûc W. Khi sæí duûng chæïc nàng naìy cáön phaíi thæûc hiãûn viãûc laìm dëch chuyãøn âiãøm chuáøn (thæåìng goüi laì zero offset) âãø âäöng nháút âiãøm gäúc chæång trçnh våïi âiãøm gäúc âo læåìng cuía maïy. Chæïc nàng naìy chè bë huyí boí cho âãún khi coï caïc chæïc nàng G53 vaì caïc chæïc nàng G58, G59 xuáút hiãûn. • G58- G59 : Dëch chuyãøn bäø sung âiãøm zero ( Additive zero offset 1 and 2). Modal X X G90 M G54 - G57 G90 G90 M P1 Z G58 G90 G91 P2 Z Hçnh 4-18: Vê duû vãö chæïc nàng dëch chuyãøn bäø sung G58, G59 Chæïc nàng G58 vaì G59 vãö cå baín cuîng tæång tæû nhæ chæïc nàng G54 - G57coï nghéa laì khi goüi âãún chæïc nàng naìy thç âiãøm chuáøn cuía maïy M truìng våïi toaû âäü cuía âiãøm maì taûi âoï coï G57 vaì G58 âæåüc goüi. Chæïc nàng naìy bao giåì cuîng phaíi nàòm sau chæïc nàng G54 - G57 vç noï seî thæûc hiãûn mäüt pheïp dåìi gäúc toaû âäü cuía âiãøm P. Chæïc nàng naìy laì modal. 36
37. • G90 : Láûp trçnh trong hãû toüa âäü tuyãût âäúi ( Absolute programming) . Modal Chæïc nàng naìy seî âàût cho hãû âiãöu khiãøn thæûc hiãûn caïc pheïp tênh toaïn thäúng nháút caïc toaû âäü dëch chuyãøn cuía duûng cuû âãún mäüt âiãøm gäúc P cäú âënh. Khi sæí duûng chæïc nàng naìy åí trãn caïc maïy tiãûn thç ngæåìi ta quy âënh toaû âäü cuía noï âæåüc xaïc âënh theo âæåìng kênh. Chæïc nàng naìy chè bë huyí boí cho âãún khi naìo coï chæïc nàng G91 xuáút hiãûn. • G 91: Láûp trçnh trong hãû toüa âäü tæång âäúi (Incremental programming). Modal Chæïc nàng naìy seî thäng baïo cho hãû âiãöu khiãøn biãút khi tênh toaïn toaû âäü dëch chuyãøn cuía duûng cuû taûi mäùi âiãøm âãún seî âæåüc tênh toaïn so våïi toaû âäü cuía âiãøm âãún ngay træåïc âoï. Khi láûp chæång trçnh våïi chæïc nàng naìy trãn maïy tiãûn thç toaû âäü cuía baïn kênh chi tiãút seî âæåüc thiãút láûp. Chæïc nàng naìy laì modal. • G92 : Choün træåïc gäúc chæång trçnh ( Coordinate preset) . Våïi chæïc nàng naìy ngæåìi ta coï thãø láûp chæång trçnh theo hãû toaû âäü âæåüc choün træåïc åí báút kyì taûi âiãøm naìo trong khäng gian hoaût âäüng cuía maïy. Vê du û G90 X50 Y150 ; Âiãøn P0 G92 X0 Z0 ; Âiãøm P1 X P7 G91 X30 Z-30 ; Âiãøm P2 P6 P5 Z-30 ; Âiãøm P3 P4 X10 ; Âiãøm P4 P3 P2 P0 X20 Z-30 ; Âiãøm P5 P1 Z Z-35 ; Âiãøm P6 0 30 40 60 75 25 60 90 120 150 Hçnh 4-19: Chæång trçnh våïi hãû toaû âäü duìng chæïc nàng G92 • G93: Choün gäúc toüa âäü cæûc ( Polar origin preset). Viãûc âàût gäúc toaû âäü cæûc coï thãø âæåüc læûa choün åí báút kyì âiãøm naìo trong khäng gian laìm viãûc cuía maïy sao cho quaï trçnh láûp chæång trçnh gia cäng âæåüc âån giaín hån. Vê duû: G90 X0 Y0 : Âiãøm P0 37
38. G93 I35 J30; Choün âiãøm P3 Y laìm gäúc toaû âäü cæûc P2 G90 G01 R25 Q0; Näüi suy âæåìng thàóng tæì P0 âãún P1. 25 G03 Q90; Näüi suy voìng 30 P1 P3 troìn ngæåüc chiãöu kim âäöng häö âãún âiãøm P2 G01 X0 Y0 ; Näüi suy âæåìng P0 X 35 thàóng âãún âiãøm P0 Hçnh 4-20: Chæång trçnh trong toaû âäü cæûc • G94 : Täúc âäü tiãún dao tênh bàòng (inch hoàûc mm) / phuït (Feedrate in millimeters ( inches ) per min)(Sph). Modal Chæïc nàng naìy thæåìng âæåüc âàût åí âáöu chæång trçnh âãø quy âënh læåüng tiãún dao F laì læåüng tiãún dao phuït. Kãút håüp våïi caïc chæïc nàng G20/ G70 hoàûc G21/G71 maì læåüng tiãún dao âæåüc tênh bàòng inch/ph hoàûc milimet/ph. Chæïc nàng naìy chè âæåüc huyí boí cho âãún khi naìo chæïc nàng G95 xuáút hiãûn. • G95 : Täúc âäü tiãún dao tênh bàòng (inch hoàûc mm) / voìng (Feedrate in millimeters (inches) per rev) - Sv). Modal Cuîng tæång tæû nhæ chæïc nàng G94, chæïc nàng naìy quy âënh læåüng tiãún dao F trong chæång trçnh laì læåüng tiãún dao voìng, noï coï thãø laì inch/vg hoàûc mm/vg laì tuyì thuäüc vaìo chæïc nàng G20/G70 hoàûc G21/G71 âæåüc goüi træåïc âoï. Chæïc nàng naìy laì modal. • G96: Täúc âäü càõt bãö màût bàòng hàòng säú (Constant surface speed - V = m/ph). Modal Chæïc nàng naìy thæåìng âàût åí pháön âáöu chæång trçnh nhàòm quy âënh täúc âäü càõt khi gia cäng âæåüc tênh laì täúc âäü daìi. Kãút håüp våïi G20/G70 hoàûc G21/G71 maì coï âån vë tênh laì inch/ph hoàûc met/ph. Trong træåìng håüp tiãûn caïc chi tiãút coï kêch thæåïc âæåìng kênh khaïc nhau hoàûc caïc bãö màût cän, bãö màût âënh hçnh thç âãø âaím baío täúc âäü càõt laì hàòng säú do váûy maì täúc âäü quay truûc chênh thay âäøi tæû âäüng liãn tuûc. Cuîng tháúy ràòng khi yãu cáöu âäü nhaïm bãö màût chi tiãút laì khàõt khe hoàûc khi gia cäng tinh, láön cuäúi ngæåìi ta måïi sæí duûng chæïc nàng naìy. Chæïc nàng naìy chi phäúi toaìn bäü caïc thäng säú täúc âäü càõt S åí trong chæång trçnh laì täúc âäü daìi vaì noï chè bë huyí boí cho âãún khi naìo coï chæïc nàng G97 xuáút hiãûn. 38
39. • G97 : Täúc âäü quay cuía truûc chênh ( chi tiãút hoàûc dao) bàòng hàòng säú ( Constant tool center speed - n = vg/ph) Modal Cuîng tæång tæû nhæ chæïc nàng G96, chæïc nàng naìy quy âënh täúc âäü càõt S trong chæång trçnh laì täúc âäü quay vg/ph, noï coï thãø laì täúc âäü cuía chi tiãút khi tiãûn hay cuía dao phay khi phay. Chæïc nàng naìy laì modal. Ngoaìi ra coìn mäüt säú chæïc nàng chuáøn bë khaïc maì tuìy theo mäùi hãû thäúng CNC cuía caïc nhaì chãú taûo quy âënh thãm âäúi våïi tæìng loaûi maïy cuû thãø nhàòm muûc âêch thuáûn tiãûn hån cho quaï trçnh váûn haình vaì sæí duûng. Thê duû caïc chæång trçnh con, caïc chu trçnh gia cäng thä hoàûc tinh, caïc chu trçnh càõt ren coï bæåïc âãöu hoàûc thay âäøi, caïc chu trçnh khoan hoàûc caïc chu trçnh gia cäng tuïi (hoàûc häúc) Caïc chæïc nàng naìy seî âæåüc sæí duûng âäúi våïi mäùi loaûi maïy thêch håüp, vç váûy âiãöu quan troüng nháút cuía caïn bäü láûp chæång trçnh laì phaíi nàõm bàõt mäüt caïch täøng quaït nháút caïc näüi dung cå baín cuía caïc chæïc nàng trong khi váûn haình âãø coï thãø traïnh nhæîng nháöm láùn âaïng tiãúc coï thãø xáøy ra. c. Chæïc nàng phuû (Miscellaneous Function - M code) Chæïc nàng phuû M duìng âãø kiãøm tra vaì âiãöu khiãøn caïc chæïc nàng hoaût âäüng cuía maïy nhæ cho truûc chênh quay thuáûn, nghëch; dæìng truûc chênh; tæåïi dung dëch trån nguäüi åí chãú âäü phun sæång hoàûc phun tia; tàõt dung dëch trån nguäüi; dæìng coï âiãöu kiãûn vaì khäng âiãöu kiãûn chæång trçnh; keûp vaì thaïo chi tiãút • M00: Dæìng chæång trçnh (Program stop): Maïy seî ngæìng ngay sau khi thæûc hiãûn xong caïc cáu lãûnh åí M00. Muäún hoaût âäüng tråí laûi cáön phaíi áún nuït khåíi âäüng. Khi thæûc hiãûn xong cáu lãûnh M00 thç caí caïc chæïc nàng dæìng truûc chênh M05 vaì tàõt dung dëch trån nguäüi M09 cuîng hoaût âäüng. • M01: Dæìng chæång trçnh coï læûa choün ( Optional program stop) : Cuîng tæång tæû nhæ M00 nhæng lãûnh naìy chè coï hiãûu læûc khi nuït ngæìng læûa choün âaî âæåüc áún (Optional stop) • M02 : Kãút thuïc chæång trçnh ( Program end) : Maïy dæìng ngay sau khi thæûc hiãûn xong cáu lãûnh coï chæïc nàng M02 vaì kãút thuïc mäüt chæång trçnh gia cäng. Muäún gia cäng tiãúp tuûc cáön phaíi thao taïc laûi nhæ tæì ban âáöu. 39
40. • M03: Truûc chênh quay thuáûn chiãöu kim âäöng häö ( Spindle on clockwise): Våïi chæïc nàng naìy maïy seî thæûc hiãûn chuyãøn âäüng quay theo chiãöu kim âäöng häö nãúu nhçn vaìo truûc chênh. Khi âoï, caïc duûng cuû càõt cáön phaíi âæåüc làõp âàût âuïng âãø traïnh tçnh traûng gaîy våí dao. • M04: Truûc chênh quay ngæåüc chiãöu kim âäöng häö (Spindle on counterclockwise): Chæïc nàng naìy tæång tæû nhæ chæïc nàng M03 nhæng quy âënh chiãöu quay cuía truûc chênh laì ngæåüc chiãöu kim âäöng häö khi nhçn vaìo phêa âáöu truûc chênh. Chæïc nàng naìy thæåìng âæåüc sæí duûng trãn maïy phay våïi caïc dao phay vaì khoan traïi. • M05: Dæìng truûc chênh (Spindle stop): Khi khäng thæûc hiãûn càõt goüt nhæ thay dao bàòng tay hoàûc cáön dæìng maïy âãø quan saït hay âo kiãøm, ta sæí duûng chæïc nàng naìy âãø dæìng truûc chênh nhàòm thæûc hiãûn caïc thao taïc cáön thiãút. Khi goüi âãún chæïc nàng naìy, táút caí caïc chæïc nàng khaïc nhæ tæåïi dung dëch trån nguäüi, chuyãøn âäüng näüi suy àn dao F vaì caïc chuyãøn âäüng chaûy dao nhanh âãöu dæìng theo. • M06 : Thay duûng cuû tæû âäüng( Tool change): Chæïc nàng naìy âæåüc âàût vaìo trong chæång trçnh åí trãn caïc maïy coï bäü pháûn thay dao tæû âäüng nhæ âáöu Rå von ve cuía maïy tiãûn, trãn caïc maïy phay coï äø chæïa dao hoàûc trãn caïc trung tám gia cäng. Khi chæïc nàng naìy âæåüc goüi, maïy seî tæû âäüng luìi tråí vãö âiãøm chuáøn hoàûc mäüt vë trê naìo âoï maì coï thãø âaím baío an toaìn cho quaï trçnh thay dao khäng bë va chaûm vaìo phäi hay vaìo maïy, âäöng thåìi táút caí caïc chuyãøn âäüng cuía truûc chênh vaì chuyãøn âäüng chaûy dao, caïc chæïc nàng bäi trån dung dëch trån nguäüi âãöu dæìng khi maïy thæûc hiãûn viãûc thay dao. • M07, M08: Måí dung dëch bäi trån laìm nguäüi åí chãú âäü phun sæång hoàûc phun tia ( Coolant on): Khi goüi âãún chæïc nàng naìy, âäüng cå båm dung dëch trån nguäüi seî hoaût âäüng âãø tæåïi dung dëch vaìo vuìng gia cäng. Tuyì theo chæïc nàng M08 hay M07 âæåüc goüi trong chæång trçnh maì båm dung dëch trån nguäüi seî hoaût âäüng åí chãú âäü tæåïi cuûc bäü dæåïi daûng phun tia vaìo vuìng gia cäng nhæ khi khoan, khoeït, doa hoàûc tiãûn hay daûng phun trong diãûn räüng nhæ khi phay. • M09: Tàõt dung dëch bäi trån ( Coolant off): Chæïc nàng naìy khi âæåüc goüi seî tàõt âäüng cå båm dung dëch laìm nguäüi. Trong træåìng håüp chæïc nàng M05 âæåüc goüi thç chênh chæïc nàng naìy cuîng hoaût âäüng tæïc laì tàõt âäüng cå båm. • M10 : Keûp phäi ( Clamps on): 40
41. • M11 : Thaïo chi tiãút ( Clamps off): Chæïc nàng M10 vaì M11 thäng thæåìng âæåüc bäú trê åí caïc trung tám gia cäng hoàûc caïc maïy cäng nghiãûp hiãûn âaûi våïi kêch thæåïc chi tiãút gia cäng låïn hoàûc trãn caïc dáy chuyãön cäng nghãû coï sæí duûng robot cáúp phäi vaì thaïo chi tiãút tæû âäüng. • M30: Kãút thuïc chæång trçnh vaì quay tråí laûi tæì âáöu ( Program end, reset to start): Chæïc nàng naìy vãö cå baín nhæ chæïc nàng M02, tuy nhiãn âiãöu khaïc biãût åí âáy laì chæïc nàng naìy khi âæåüc goüi seî thæûc hiãûn viãûc làûp laûi sæû hoaût âäüng cuía chæång trçnh gia cäng chi tiãút væìa måïi kãút thuïc ngay træåïc âoï maì khäng cáön coï sæû can thiãûp cuía con ngæåìi. Cuîng tæång tæû nhæ chæïc nàng chuáøn bë G code, chæïc nàng M code cuîng tuìy thuäüc vaìo caïc nhaì saín xuáút maïy CNC quy âënh nhàòm muûc âêch måí räüng thãm khaí nàng sæí duûng vaì váûn haình maïy. Vç váûy theo tæìng loaûi maïy vaì tæìng hãû âiãöu khiãøn maì coï thãm caïc chæïc nàng M code khaïc nhau. Thäng thæåìng chæïc nàg G code vaì M code coï giaï trë tæì G00- G99 vaì M00- M99. d. Mäüt säú kyï hiãûu khaïc Ngoaìi caïc chæïc nàng G vaì M nhæ âaî trçnh baìy åí trãn, trong caïc hãû thäúng maïy âiãöu khiãøn theo chæång trçnh säú coìn sæí duûng mäüt säú kyï tæû khaïc maì âoìi hoíi caïc nhaì láûp trçnh cáön phaíi laìm quen: A,B,C : Caïc chuyãøn âäüng quay xung quanh caïc truûc OX, OY, OZ. D ,E: Chuyãøn âäüng quay thæï hai hoàûc thæï 3 xung quanh mäüt truûc khaïc. F : Læåüng chaûy dao (Feedrat) . I,J,K : Thäng säú toüa âäü tám voìng troìn näüi suy (hoàûc bæåïc ren) song song våïi caïc truûc X,Y,Z. P,Q,R: Chuyãøn âäüng tënh tiãún thæï 3 song song våïi truûc X,Y,Z hoàûc caïc thäng säú hiãûu chènh dao). S: Täúc âäü càõt (Speed). T: Säú hiãûu dao (Tool). U,V,W: Chuyãøn âäüng tënh tiãún thæï hai säng song våïi truûc X,Y,Z. X,Y,Z : Chuyãøn âäüng theo caïc truûc toüa âäü. 41
42. CHÆÅNG V LÁÛP CHÆÅNG TRÇNH GIA CÄNG TRÃN MAÏY Træåïc khi láûp chæång trçnh gia cäng chi tiãút, ngæåìi láûp trçnh cáön phaíi coï âáöy âuí caïc taìi liãûu cáön thiãút cuîng nhæ cáön phaíi nàõm væîng caïc kyî thuáût láûp trçnh. Caïc taìi liãûu bao gäöm: - Baín veî chi tiãút vaì caïc yãu cáöu kyî thuáût keìm theo nhæ âäü nhaïm bãö màût, âäü chênh xaïc kêch thæåïc (thãø hiãûn bàòng dung sai), âäü chênh xaïc vãö vë trê tæång quan, váût liãûu chi tiãút gia cäng vaì caïc yãu cáöu vãö gia cäng nhiãût. - Quy trçnh cäng nghãû vaì trçnh tæû caïc nguyãn cäng hay bæåïc cäng nghãû trãn cå såí phán têch caïc chuyãøn âäüng coï thãø thæûc hiãûn âæåüc trãn mäùi mäüt maïy NC vaì caïc khaí nàng âaût âäü chênh xaïc vaì caïc yãu cáöu kyî thuáût khaïc. - Caïc thäng säú cuía maïy NC: Nhæ cäng suáút coï thãø låïn nháút cuía truûc chênh, cuía baìn chaûy phäi hay dao, caïc thäng säú vaì khoaíng täúc âäü càõt hay täúc âäü dëch chuyãøn coï thãø cuía maïy. 1 - Nàõm væîng hãû âiãöu khiãøn cuía maïy laì 2D, 3D, 2D , 4D hoàûc 5D vaì khaí 2 nàng xæí lyï våïi âäü chênh xaïc cho pheïp. - Nàõm væîng caïc loaûi duûng cuû, maî hoïa caïc säú hiãûu dao, thäng säú càõt goüt (v, s, t) vaì tuäøi bãön cuía dao. - Biãút caïch sæí duûng caïc loaûi duûng cuû âo âãø âo kiãøm chi tiãút vaì duûng cuû càõt theo caïch âo træûc tiãúp trãn duûng cuû hay âo ngay trãn maïy. - Thäng thaûo våïi caïc baíng maî G code vaì M code. - Biãút xaïc âënh quyî âaûo dëch chuyãøn cuía læåîi càõt duûng cuû, xaïc âënh caïc thäng säú càõt goüt taûi tæìng âoaûn theo yãu cáöu cuía váût liãûu chi tiãút gia cäng vaì chãú âäü gia cäng. - Thäng thaûo caïc pheïp tênh toaïn læåüng giaïc. Âãø láûp chæång trçnh gia cäng chi tiãút hoàûc soüan thaío mäüt chæång trçnh mä phoíng, ngæåìi ta phaíi âàût noï vaìo trong mäüt hãû toüa âäü cäú âënh gàõn våïi chi tiãút. Viãûc âàût gäúc toüa âäü åí âáu laì tuìy thuäüc vaìo âiãöu kiãûn sao cho âån giaín nháút trong quaï trçnh láûp trçnh ( giaím âæåüc khäúi læåüng tênh toaïn). Quaï trçnh láûp chæång trçnh gia cäng chi tiãút coï thãø sæí duûng hãû toüa âäü tuyãût âäúi vaì tæång âäúi hoàûc phäúi håüp giæîa hãû toüa âäü tuyãût âäúi vaì hãû toüa âäü tæång âäúi. 42
43. 5.1 phæång phaïp chung khi láûp chæång trçnh gia cäng Theo nguyãn tàõc chung khi láûp chæång trçnh û gia cäng thç thäng thæåìng ngæåìi ta quan tám âãún caïc yãúu täú hçnh hoüc maì theo âoï caïc lãûnh âiãöu khiãøn caïc chæïc nàng dëch chuyãøn duûng cuû theo mäüt quyî âaûo âaî âæåüc thiãút láûp trãn baín veî. Váún âãö chiãöu daìy låïp càõt täúi æu hoàûc caïch thæïc tiãún haình àn dao nhæ thãú naìo thäng thæåìng âaî coï caïc chæïc nàng häù tråü nàòm trong caïc chæång trçnh con hay caïc chu trçnh gia cäng thä, baïn tinh hoàûc tinh. Caïc chu trçnh naìy âæåüc quy âënh theo tæìng loaûi hãû thäúng âiãöu khiãøn do nhaì chãú taûo cung cáúp vaì ngæåìi caïn bäü láûp trçnh cáön phaíi thäng thaûo âãø sæí duûng khi cáön. Tæì baín veî chãú taûo chi tiãút vaì baín veî så âäö nguyãn cäng, ta chia contua (âæåìng biãn hay biãn daûng) thaình caïc âoaûn thàóng, caïc âæåìng cong, tênh toaïn toüa âäü cuía caïc âiãøm càõt nhau giæîa 2 âoaûn thàóng, âæåìng cong vaì âoaûn thàóng hoàûc 2 cung cong; tênh toaïn caïc âiãøm tiãúp xuïc giæîa âæåìng thàóng vaì âæåìng cong hoàûc giæîa 2 âæåìng cong dæûa trãn cå såí cuía hãû toüa âäü Deïcard nhæ âaî noïi træåïc âáy. Choün haình trçnh càõt vaì viãút caïc lãûnh dëch chuyãøn læåîi càõt cuía duûng cuû theo caïc âiãøm trãn contua theo trçnh tæû tæì toüa âäü cuía âiãøm bàõt âáöu âãún toüa âäü cuía âiãøm âãún cho âãún vë trê cuäúi cuìng cuía biãn daûng. Læûa choün dao càõt cho trãn mäùi âoaûn gia cäng mäüt caïch thêch håüp våïi quaï trçnh gia cäng thä hay tinh vaì traïnh tçnh traûng xáùy ra sæû tiãúp xuïc hay va chaûm giæîa màût sau dao vaì chi tiãút gia cäng, giæîa maïy vaì âäö gaï , bäø sung vaìo caïc âiãöu kiãûn khaïc nhæ dæìng maïy coï thåìi gian, taûm dæìng âãø quan saït hay kiãøm tra, tæåïi hoàûc tàõt dung dëch trån nguäüi, thay dao Bäø sung thãm caïc lãûnh vãö cäng nghãû liãn quan âãún chãú âäü gia cäng nhæ gia cäng thä, tinh , caïc lãûnh buì dao, lãûnh sæí duûng hãû thäúng toüa âäü, âån vë âo Sau khi âaî soaûn thaío xong chæång trçnh, cáön phaíi âæa noï vaìo hãû thäúng âiãöu khiãøn säú cuía maïy âãø thæûc hiãûn viãûc gia cäng. Ngæåìi láûp trçnh phaíi biãút sæí duûng caïc chæïc nàng vaì caïc thao taïc cáön thiãút nhæ dëch chuyãøn âiãøm gäúc, buì dao åí trãn caïc cuûm CNC. Sau khi âaî chuyãøn chæång trçnh gia cäng vaìo trong maïy, cáön phaíi thæûc hiãûn chaûy thæí bàòng kyî thuáût mä phoíng âãø kiãøm tra laûi láön cuäúi vaì sæía chæîa chæång trçnh nãúu coï sai soït. Chè khi naìo âaím baío chàõc chàõn ràòng khäng coìn läùi thç måïi coï thãø thæûc hiãûn viãûc gia cäng thæûc. Vê duû 1: Gia cäng caïc läù trãn chi tiãút theo caïc toüa âäü sau: 43
44. Ngæåìi ta tiãún haình thiãút láûp toüa âäü cuía caïc âiãøm trong hãû toüa âäü tuyãût âäúi hay tæång âäúi nhæ sau: G90 G91 Y Âiãøm X Y Âiãøm X Y 15 ≈ • 30 1 40 40 1 40 40 ≡ ∂ 70 2 15 55 2 -25 15 40 35 3 15 15 3 0 -40 ÷ ≠ 15 X 4 105 15 4 90 0 O 15 15 5 75 40 5 -30 25 120 6 105 55 6 30 15 Hçnh 5-1: Baín ve î chãú ta ûo chi tiã út a. Láûp chæång trçnh gia cäng trong hãû toaû âäü tuyãût âäúi % N5 G90 G21G40 G97 G94 (Hãû toaû âäü tuyãût âäúi; Âån vë âo mm; Huyí boí buì dao; Quy âënh vãö täúc âäü càõt laì vg/ph, læåüng tiãún dao mm/ph) N10 M06 T01 (Thay dao tæû âäüng , säú hiãûu dao T01 laì muîi khoan) N15 G00 X0 Y0 Z5 (Chaûy dao nhanh âãún toaû âäü X0, Y0 vaì Z5) N20 M03 S1000 (Truûc chênh quay theo chiãöu thuáûn kim âäöng häö, täúc âäü quay 1000vg/ph) N25 X40 Y40 (Chaûy dao nhanh âãún âiãøm P1) N30 G01 Z-15 F100 M08 (Gia cäng läù 1 våïi chiãöu sáu läù gia cäng laì 15 mm, læåüng tiãún dao 100mm/ph, tæåïi dung dëch bàòng phun tia) N35 G00 X15 Y55 Z5 (Ruït dao nhanh lãn khoíi läù vaì chaûy dao nhanh âãún âiãøm P2) N40 G01 Z-15 (Gia cäng läù 2 våïi chiãöu sáu 15mm, caïc thäng säú càõt goüt nhæ khi gia cäng läù 1) N45 G00 X15 Y15 Z5 (Chaûy dao nhanh âãún âiãøm P3) N50 G01 Z-15 (Gia cäng läù 3 våïi chiãöu sáu 15mm) N55 G00 X105 Y15 Z5 (Chaûy dao nhanh âãún âiãøm P4) 44
45. N60 G01 Z-15 (Gia cäng läù 4 våïi chiãöu sáu 15 mm) N65 G00 X75 Y40 Z5 (Chaûy dao nhanh vãö âiãøm P5) N70 G01 Z-15 (Gia cäng läù 5 våïi chiãöu sáu 15mm) N75 G00 X105 Y55 Z5 (Chaûy dao nhanh âãún âiãøm P6) N80 G01 Z-15 (Gia cäng läù 6 våïi chiãöu sáu 15mm) N85 G00 X0 Y-50 Z100 (Chaûy dao nhanh vãö âiãøm coï toaû âäü X0, Y-50 vaì Z100) N90 M05 M28 (Dæìng truûc chênh vaì tæû âäüng tråí vãö âiãøm chuáøn) N95 M02 ( Kãút thuïc chæång trçnh) b. Láûp chæång trçnh gia cäng trong hãû toaû âäü tæång âäúi % N5 G91 G21 G40 G97 G94 (Hãû toaû âäü tuyãût âäúi; Âån vë âo mm; Huyí boí buì dao; Quy âënh vãö täúc âäü càõt laì vg/ph, læåüng tiãún dao mm/ph) N10 M06 T01 (Thay dao tæû âäüng , säú hiãûu dao T01 laì muîi khoan) N15 G00 X0 Y0 Z5 (Chaûy dao nhanh âãún toaû âäü X0, Y0 vaì Z5) N20 M03 S1000 (Truûc chênh quay theo chiãöu thuáûn kim âäöng häö, täúc âäü quay 1000vg/ph) N25 X40 Y40 (Chaûy dao nhanh âãún âiãøm P1) N30 G01 Z-15 F100 M08 (Gia cäng läù 1 våïi chiãöu sáu läù gia cäng laì 15 mm, læåüng tiãún dao 100mm/ph, tæåïi dung dëch bàòng phun tia) N35 G00 X-25 Y15 Z5 (Ruït dao nhanh lãn khoíi läù vaì chaûy dao nhanh âãún âiãøm P2) N40 G01 Z-15 (Gia cäng läù 2 våïi chiãöu sáu 15mm, caïc thäng säú càõt goüt nhæ khi gia cäng läù 1) N45 G00 X0 Y-40 Z5 (Chaûy dao nhanh âãún âiãøm P3) N50 G01 Z-15 (Gia cäng läù 3 våïi chiãöu sáu 15mm) N55 G00 X90 Y0 Z5 (Chaûy dao nhanh âãún âiãøm P4) N60 G01 Z-15 (Gia cäng läù 4 våïi chiãöu sáu 15 mm) N65 G00 X-30 Y25 Z5 (Chaûy dao nhanh vãö âiãøm P5) N70 G01 Z-15 (Gia cäng läù 5 våïi chiãöu sáu 15mm) N75 G00 X30 Y15 Z5 (Chaûy dao nhanh âãún âiãøm P6) N80 G01 Z-15 (Gia cäng läù 6 våïi chiãöu sáu 15mm) N85 G00 X-105 Y-105 Z100 (Chaûy dao nhanh vãö âiãøm coï toaû âäü X-105, Y-105 vaì Z100) N90 M05 M28 (Dæìng truûc chênh vaì tæû âäüng tråí vãö âiãøm chuáøn) N95 M02 ( Kãút thuïc chæång trçnh) 45
46. Vê duû 2: Coï chi tiãút nhæ hçnh veî, viãút chæång trçnh gia cäng trong hãû FANUC. Âiãøm X Z 1 0 0 2 0.6 0 X R0.05 3 1 -0.2 R0.1 4 1 -0.7 16 15 14 13 0.1x45o 11 5 1.6 -1 10 12 8 7 6 R0.3 6 1.8 -1.8 9 5 7 2 -1.1 4 3 2 8 2 -1.9 1 Z 9 2.2 -2 0.6 1 2 2.6 3 3.5 4 11 3 -2.6 12 3 -3 13 3.4 -3 14 3.5 -3.05 15 3.5 -4 1.0 0.2 16 4 -4 0.6 2.0 3.0 4.0 Chæång trçnh gia cäng: Hçnh 5-2: Baín veî chi tiãút gia cäng Kêch thæåïc phäi: Âæåìng kênh 4”; Chiãöu daìi 5”. Duûng cuû: Dao tiãûn phaíi càõt thä #1; Dao tiãûn phaíi càõt tinh #2. % N5 G90 G20 G40 [ Hãû toaû âäü tuyãût âäúi; Âån vë âo inch; huyí boí buì baïn kênh dao] N10 T0101 [Thay âäøi duûng cuû] N15 M03 [ Truûc chênh quay theo chiãöu kim âäöng häö] N20 G00 Z0.1 M07 [Dëch chuyãøn nhanh âãún toaû âäü Z0.1; Måí dung dëch bäi trån] N25 G71 P30 Q105 U0.05 W0.05 D625 F0.012 [Goüi chu trçnh gia cäng thä àn dao doüc, Block bàõt âáöu N30, Block kãút thuïc N105, 46
47. læåüng dæ coìn chæìa laûi cho gia cäng tinh theo baïn kênh 0.05 vaì doüc truûc 0.05, chiãöu sáu låïp càõt 0.0625, læåüng chaûy dao 0.012inch/vg] N30 G01 X0 Z0 [ Näüi suy âæåìng thàóng âãún #1] N35 X0.6 [Näüi suy âæåìng thàóng âãún #2] N40 X1 Z-0.2 [ Näüi suy âæåìng thàóng âãún #3] N45 Z-0.7 [Näüi suy âæåìng thàóng âãún #4] N50 G0.2 X1.6 Z-1.0 I0.3 K0 [Näüi suy voìng troìn theo chiãöu kim âäöng häö âãún #5] N55 G01 X1.8 [Näüi suy âæåìng thàóng âãún #6] N60 X2.0 Z-1.1 [ Näüi suy âæåìng thàóng âãún #7] N65 Z-1.9 [Näüi suy âæåìng thàóng âãún #8] N70 G02 X2.2 Z-2.0 I0.1 K0 [Näüi suy voìng troìn theo chiãöu kim âäöng häö âãún #9] N75 G01 X2.6 [Näüi suy âæåìng thàóng âãún #10] N80 X3.0 Z-2.6 [Näüi suy âæåìng thàóng âãún #11] N85 Z-3.0 [Näüi suy âæåìng thàóng âãún #12] N90 X3.4 [Näüi suy âæåìng thàóng âãún #13] N95 G03 X3.5 Z-3.05 I0 K-0.05 [Näüi suy voìng troìn ngæåüc chiãöu kim âäöng häö âãún #14] N100 G01 Z-4.0 [Näüi suy âæåìng thàóng âãún #15] N105 X4.0 [Näüi suy âæåìng thàóng âãún #16] N110 G00 Z3.0 T0100 [Dëch chuyãøn nhanh âãún Z3.0] N115 T0202 [ Thay dao #2 -T0202] N120 G00 Z0.1 [ Chaûy dao nhanh âãún Z0.1] N125 G70 P30 Q105 F0.006 [Goüi chu trçnh gia cäng tinh våïi læåüng chaûy dao F=0.006 inch/vg] N130 G00 Z3.0 M09 [ Chaûy dao nhanh vãö Z3.0 vaì tàõt dung dëch trån nguäüi] N135 T0200 M05 [Huyí boí buì baïn kênh dao #2 vaì dæìng truûc chênh] N140 M02 [ Kãút thuïc chæång trçnh] 47