Cơ cấu phối khí

Nội dung text: Cơ cấu phối khí

1. 4. CÅ CÁÚU PHÄÚI KHÊ Cå cáúu phäúi khê coï nhiãûm vuû âiãöu khiãøn quaï trçnh thay âäøi mäi cháút cäng taïc trong âäüng cå, “Thaíi saûch khê thaíi khoíi xilanh vaì naûp âáöy häùn håüp hoàûc khäng khê måïi vaìo xilanh âäüng cå”. Âiãöu kiãûn laìm viãûc: - Taíi troüng cå hoüc cao - Nhiãût âäü cao - Taíi troüng va âáûp låïn Yãu cáöu âäúi våïi cå cáúu phäúi khê: - Âoïng måí âuïng quy luáût vaì thåìi âiãøm - Âäü måí låïn - Âoïng kên, xupaïp thaíi khäng tæû måí trong quaï trçnh naûp, - êt moìn, tiãúng äön nhỏï, dãù daìng âiãöu chènh, sæía chæîa, giaï thaình chãú taûo tháúp. Âãø âaím baío nhiãûm vuû vaì yãu cáöu trãn cå cáúu phäúi khê âæåüc phán thaình caïc loaûi sau: Cå cáúu phäúi khê duìng cam-xupaïp: Laì loaûi cå cáúu phäúi khê âæåüc sæí duûng phäø biãún trong caïc loaûi âäüng cå âäút trong, coï kãút cáúu âån giaín, dãù chãú taûo, dãù âiãöu chènh, giaï thaình khäng cao làõm. Cå cáúu phäúi khê duìng van træåüt: Laì loaûi cå cáúu coï nhiãöu æu âiãøm nhæ tiãút diãûn læu thäng låïn, dãù laìm maït, êt tiãúng äön. Nhæng do kãút cáúu khaï phæïc taûp, giaï thaình cao nãn ngæåìi ta chè sæí duûng cho caïc loaûi xe âàûc biãût nhæ âäüng cå xe âua. Cå cáúu phäúi khê duìng piston âoïng måí cæía naûp vaì cæía thaíi: Laì loaûi cå cáúu phäúi khê cuía âäüng cå hai kyì queït voìng hoàûc queït thàóng, queït thàóng coï thãø qua xupaïp xaí hoàûc cæía xaí duìng piston âäúi âènh. Cå cáúu phäúi khê loaûi naìy coï kãút cáúu âån giaín, khäng phaíi âiãöu chènh, sæía chæîa nhæng cháút læåüng quaï trçnh trao âäøi khê khäng cao. Trong cå cáúu loaûi naìy piston âäüng cå âoïng vai troì nhæ mäüt van træåüt, âoïng måí cæía naûp vaì cæía thaíi. Loaûi âäüng cå naìy khäng coï cå cáúu dáùn âäüng van træåüt riãng maì chuïng duìng cå cáúu khuyíu truûc thanh truyãön âãø dáùn âäüng piston . Cå cáúu phäúi khê häùn håüp duìng cæía naûp vaì xupaïp thaíi: sæí duûng trãn âäüng cå hai ky ì queït thàóng 38
2. 4.1. ÂÀÛC ÂIÃØM KÃÚT CÁÚU CUÍA CÅ CÁÚU PHÄÚI KHÊ 4.1.1. Cå cáúu phäúi khê duìng trãn âäüng cå hai kyì Trong âäüng cå hai kyì, quaï trçnh vaì naûp âáöy mäi cháút måïi vaìo xilanh chè chiãúm khoaíng 1200 âãún 1500 goïc quay truûc khuyíu. Quaï trçnh thaíi trong âäüng cå hai kyì chuí yãúu duìng khäng khê queït coï aïp suáút låïn hån aïp suáút khê tråìi âãø âáøy saín váût chaïy ra ngoaìi. ÅÍ quaï trçnh naìy seî xáøy ra sæû hoìa träün giæîa khäng khê queït våïi saín váût chaïy, âäöng thåìi cuîng coï caïc khu væûc chãút trong xilanh khäng coï khê queït tåïi. Cháút læåüng caïc quaï trçnh thaíi saûch saín váút chaïy vaì naûp âáöy mäi cháút måïi trong âäüng cå hai kyì chuí yãúu phuû thuäüc vaìo âàûc âiãøm cuía hãû thäúng queït thaíi. Theo hæåïng váûn âäüng cuía doìng khê queït trong âäüng cå hai kyì phán thaình hai loaûi: Queït voìng: laì hãû thängú queït vaì thaíi váûn haình theo nguyãn lyï doìng khäng khê queït âi âæåìng voìng luïc âáöu tæì phêa dæåïi men theo thaình xilanh âi lãn, tåïi nàõp xilanh doìng khê quay âäøi chiãöu 1800 vaì âi xuäúng ngæåüc våïi chiãöu cuî. Caïc cæía thaíi vaì cæía queït cuía hãû thäúng queït voìng âãöu âàût åí pháön dæåïi cuía xilanh vaì viãûc âoïng, måí caïc cæía naìy âãöu do piston âaím nhiãûm. Queït thàóng: doìng khê queït âi theo âæåìng thàóng tæì dæåïi lãn, vç váûy haình trçnh cuía noï trong xilanh chè bàòng mäüt næía so våïi queït voìng. Caïc cå cáúu queït vaì thaíi cuía hãû thäúng queït thàóng âæåüc âàût åí hai âáöu xylanh. Âiãöu khiãøn âoïng måí cæía khê laì do piston hoàûc xupaïp duìng truûc cam. Ngoaìi ra hãû thäúng queït thaíi cuía âäüng cå hai kyì coìn âæåüc phán loaûi nhæ Dæûa vaìo caïc cæía khê quanh chu vi coï: Queït voìng âàût ngang: Caïc cæía thaíi cuía hãû thäúng naìy âæåüc âàût ngang âäúi diãûn våïi cæía queït. Queït voìng âàût mäüt bãn: Caïc cæía thaíi vaì cæía queït âãöu âàût vãû mäüt bãn cuía thaình xylanh. Queït voìng âàût xung quanh: Caïc cæía thaíi vaì cæía queït âãöu âæåüc âàût khàõp chu vi xylanh cuía âäüng cå. Queït voìng âàût häùn håüp: Laì daûng häùn håüp cuía caïc hãû thäúng queït voìng âàût ngang, queït voìng âàût mäüt bãn, queït voìng âàût xung quanh. Dæûa vaìo chiãöu cao tæång âäúi giæîa cæía thaíi vaì cæía queït docü theo âæåìng tám xylanh: 39
3. Meïp trãn cæía thaíi cao hån cæía queït: trong âoï nãúu laì âäüng cå tàng aïp thç caïc cæía thaíi phaíi coï van xoay âãø traïnh täøn tháút khê queït. Nãúu laì âäüng cå cåî nhoí khäng tàng aïp thç khäng cáön làõp van xoay âãø âäüng cå âåî phæïc taûp. Meïp trãn cæía thaíi ngang våïi meïp trãn cuía cæía queït: Trong træåìng håüp naìy phaíi làõp van mäüt chiãöu tæû âäüng trong cæía queït âãø traïnh hiãûn tæåüng saín váût chaïy âi vaìo cæía queït. Meïp trãn cæía thaíi tháúp hån meïp trãn cæía queït: Nãúu chè coï mäüt haìng cæía queït thç táút caí caïc cæía queït phaíi làõp van mäüt chiãöu. Nãúu coï hai haìng cæía queït thç chè cáön làõp van mäüt chiãöu cho haìng cæía queït phêa trãn. Thæûc tãú ta gàûp ráút nhiãöu caïch bäú trê phæång hæåïng cuía caïc cæía queït, nhæng táút caí âãöu dæûa trãn cå såí cuía caïc phæång aïn bäú trê sau: Hæåïng song song: Caïc cæía queït vaì thaíi âãöu âæåüc bäú trê song song våïi nhau trong màût càõt ngang cuía xilanh. Thæåìng âæåüc sæí duûng cho âäüng cå hai kyì cåî nhoí. Hæåïng tám: Thæåìng sæí duûng trong cæía thaíi cuía hãû thäúng queït voìng âàût xung quanh hoàûc hãû thäúng queït voìng âàût thàóng. Hæåïng tiãúp tuyãún: Âæåìng tám caïc cæía khê laì nhæîng âæåìng tiãúp tuyãún våïi mäüt âæåìng troìn coï âæåìng kênh nhoí hån âæåìng kênh xilanh. Hæåïng lãûch tám: Âæåìng tám cuía caïc cæía thaíi hoàûc caïc cæía queït táûp trung vaìo mäüt vaìi âiãøm lãûch tám so våïi tám xilanh nàòm bãn trong hoàûc bãn ngoaìi xylanh. 4.1.2. Mäüt säú hãû thäúng queït thaíi âæåüc sæí duûng nhiãöu hiãûn nay Hãû thäúng queït voìng âàût ngang theo hæåïng song song: Sæí duûng chuí yãúu trãn âäüng cå hai kyì cåî nhoí 1 Âàûc âiãøm: Duìng cacte laìm maïy neïn khê âãø taûo ra khäng khê queït. 2 Cæía queït thæåìng âàût xiãn lãn hoàûc âènh piston coï kãút cáúu âàûc biãût âãø dáùn hæåïng doìng khäng khê queït trong xylanh. 3 Hçnh 4.1. Cå cáúu duìng häüp caïcte âãø queït khê. 1. Piston. 2. Thanh truyãön. 3. Truûc khuyíu. 40
4. Hãû thäúng queït voìng âàût ngang theo hæåïng lãûch tám: Thæåìng duìng trãn caïc âäüng cå hai kyì coï cäng suáút låïn. Âàûc âiãøm: Cæía queït âàût theo hæåïng lãûch tám, xiãn lãn vaì håüp våïi âæåìng tám xilanh mäüt goïc 300, do âoï khi doìng khäng khê queït vaìo xilanh seî theo hæåïng âi lãn tåïi nàõp xilanh måïi voìng xuäúng cæía thaíi. Hãû thäúng queït voìng âàût ngang phæïc taûp: Âàûc âiãøm: Coï hai haìng cæía queït, haìng trãn âàût cao hån cæía thaíi, bãn trong coï bäú trê van mäüt chiãöu âãø sau khi âoïng kên cæía thaíi váùn coï thãø naûp thãm mäi cháút cäng taïc måïi vaìo haìng läø phêa trãn. Aïp suáút khê queït låïn nhæng do kãút cáúu coï nhiãöu van tæû âäüng nãn phæïc taûp. Chiãöu cao caïc cæía khê låïn laìm tàng täøn tháút haình trçnh piston, giaím caïc chè tiãu cäng taïc cuía âäüng cå. Hãû thäúng queït voìng âàût mäüt bãn: Chè sæí duûng cho caïc âäüng cå hai kyì ténh taûi, âäüng cå taìu thuíy cåî nhoí coï täúc âäü trung bçnh. Caïc cæía khê âàût mäüt bãn cuía thaình xilanh theo hæåïng lãûch tám cæía queït nghiãng xuäúng mäüt goïc 150. Trong hãû thäúng coï thãø coï van xoay âãø âoïng cæía thaíi sau khi kãút thuïc queït khê nhàòm giaím täøn tháút khê queït. Hãû säú täøn tháút khê queït tæång âäúi låïn, aïp suáút coï êch trung bçnh nhoí. Hãû thäúng queït thàóng qua xupaïp thaíi: Duìng räüng raîi trong âäüng cå ätä, maïy keïo, taìu thuíy, taìu hoía Âàûc âiãøm: Cæía queït âàût xung quanh xilanh theo hæåïng tiãúp tuyãún. Xupaïp thaíi âæåüc âàût trãn nàõp xilanh. 2 1 3 4 Hçnh 4.2.Cå cáúu queït thàóng qua xupaïp thaíi. 1. Cam; 2. Xupaïp; 3. Piston; 4. Båm queït khê 41
5. Doìng khê queït chè âi theo mäüt chiãöu tæì dæåïi lãn nàõp xilanh räöi theo xupaïp thaíi ra ngoaìi nãn doìng khäng khê queït êt bë hoìa träün våïi saín váût chaïy vaì khê thaíi âæåüc âáøy ra ngoaìi tæång âäúi saûch, do âoï hãû säú khê soït nhoí vaì aïp suáút doìng khê naûp låïn. e) b) c) d) Hçnh 4.3. Mätü säú phæång aïn queït thaíi trãn âäüng cå hai kyì a) a. Hãû thäúng queït thàóng duìng piston âäúi âènh; b. Hãû thäúng queït voìng âàût ngang theo hæåïng lãûch tám; c. Hãû thäúng queït voìng âàût ngang phæïc taûp; d. Hãû thäúng queït thàóng qua xupaïp thaíi; e. Hãû thäúng queït voìng âàût mäüt bãn z p ÂCT ϕ 1' 1' 1 2 c ϕ1−2−3 ϕ3'-1 c' ϕ O 3 - m 4 ' n a 3' 3 P0 4' 4 V’h Vn V ϕ4-4' Vh ϕ3-3' ÂCD ÂCT ÂCD Hçnh.4.4.Så âäö quaï trçnh cäng taïc vaì pha phäúi khê cuía âäüng cå hai kyì queït voìng 1.Vë trê âiãøm chãút trãn; 1’.Vë trê phun nhiãn liãûu; 3.Vë trê måí cæía thaíi; 3’. Vë trê âoïng cæía thaíi; 4. Vë trê måí cæía queït; 4’. Vë trê âoïng cæía queït. Caïc goïcϕ thãø hiãûn giaï trë: ϕ1’-Goïc phun såïm; ϕ3’-1- Goïc æïng våïi quaï trçnh neïn; ϕ1-2- 3-Goïc æïng våïi quaï trçnh chaïy vaì giaín nåí; ϕ3-3’-Toaìn bäü goïc måí cuía cæía thaíi; ϕ4-4’- Toaìn bäü goïc måí cuía cæía queït; ϕ3’-4-Giai âoaûn loüt khê 4.1.3.Cå cáúu phäúi khê duìng trãn âäüng cå bäún kyì 42
6. Trãn âäüng cå bäún kyì viãûc thaíi saûch khê thaíi vaì naûp âáöy mäi cháút måïi âæåüc thæûc hiãûn båíi cå cáúu Cam-xupaïp, cå cáúu naìy ráút âa daûng, dæûa vaìo caïch bäú trê xupaïp coï: Cå cáúu phäúi khê xupaïp treo; Cå cáúu phäúi khê xupaïp âàût; Cå cáúu phäúi khê häùn håüp. Dæûa vaìo caïch bäú trê truûc cam coï:Truûc cam dáùn âäüng xupaïp træûc tiãúp. Truûc cam dáùn âäüng xupaïp giaïn tiãúp qua con âäüi-âuîa âáøy-âoìn báøy. ÂCT P ϕ ϕ 1 1 3' 3’ 4 6 ϕ3 3 ϕ 2− ϕ4 3− 6 ϕ 4− c" 5− 5 ϕ 0 c 5 2 c' 5 b ϕ2 ϕ5 r' a' b" ÂCD r" a 0 Hçnh 4.5.Âäö thë cäng vaì Så âäö pha phäúi khê cuía âäüng cå 4 kyì 1. Vë trê måí xupaïp naûp;2. Vë trê âoïng xupaïp naûp; 3’. Vë trê phun nhiãn liãûu; 3. Vë trê âiãøm chãút trãn; 4. Vë trê cuäúi quaï trçnh chaïy; 5. Vë trê måí xupaïp thaíi; 6. Vë trê âoïng xupaïp thaíi Caïc goïcϕ thãø hiãûn giaï trë: ϕ1. Goïc måí såïm xupaïp naûp; ϕ2. Goïc âoïng muäün xupaïp naûp; ϕ1-2. Toaìn bäü goïc måí cuía xupaïp naûp; ϕ3. Goïc phun såïm; ϕ2-3. Goïc æïng våïi quaï trçnh neïn; ϕ3-4-5. Goïc æïng våïi quaï trçnh chaïy vaì quaï trçnh giaín nåí; ϕ5. Goïc måí såïm xupaïp thaíi; ϕ6. Goïc âoïng muäün xupaïp thaíi; ϕ5-6. Toaìn bäü goïc måí cuía xupaïp thaíi'; ϕ1+ϕ6. Goïc truìng âiãûp cuía xupaïp thaíi vaì xupaïp naûp. Phæång aïn bäú trê xupaïp trãn âènh piston Caïc âäüng cå âäút trong coï cå cáúu phäúi khê duìng xupaïp ngaìy nay âãöu bäú trê xupaïp theo mäüt trong hai phæång aïn chuí yãúu laì bäú trê xupaïp âàût vaì bäú trê xupaïp treo. * Âäüng cå diezel chè duìng phæång aïn bäú trê xupaïp treo. Vç dung têch buäöng chaïy cuía âäüng cå diezel nhoí, tyí säú neïn ráút cao. Âäüng cå xàng coï thãø duìng xupaïp treo hay xupaïp âàût, nhæng ngaìy nay cuîng thæåìng duìng cå cáúu phäúi khê xupaïp treo vç cå cáúu phäúi khê naìy coï nhiãöu æu âiãøm hån so våïi cå cáúu phäúi khê xupaïp âàût. 43
7. * Khi duìng cå cáúu phäúi khê xupaïp treo, buäöng chaïy ráút goün, diãûn têch màût truyãön nhiãût nhoí vç váûy giaím âæåüc täøn tháút nhiãût. Hçnh 4.6 giåïi thiãûu kãút cáúu vaì caïch bäú trê xupaïp âàût. Phæång aïn bäú trê caïc xupaïp cuìng tãn kãö nhau trãn hçnh 4.6.a. 1 2 Hçnh 4.6. Cå cáúu phäúi khê xupaïp 3 âàût. 4 1. Âãú xupap; 2. Xupap; 3. Äúng dáùn 5 hæåïng; 4. Loì xo; 5. Moïng haîm; 6. 6 7 Buläng âiãöu chènh; 7. Âai äúc haîm; 8. 8 Con âäüi; 9. Cam. 9 a b Cå cáúu phäúi khê xupaïp treo coï thãø bäú trê xupaïp theo nhiãöu kiãøu khaïc nhau. Caïch bäú trê phuû thuäüc vaìo hçnh daûng buäöng chaïy vaì kãút cáúu cuía cå cáúu phäúi khê. Khi bäú trê mäüt daîy, xupaïp coï thãø âàût xen keî nhau nhæ hçnh 4.7.a. Kiãøu bäú trê âæåìng naûp vaì âæåìng thaíi trãn hçnh naìy thæåìng duìng cho âäüng cå diezel. Trong âäüng cå xàng, âæåìng thaíi vaì âæåìng naûp thæåìng phaíi bäú trê vã ö cuìng mäüt phêa âãø äúng thaíi coï thãø sáúy noïng äúng naûp khiãún nhiãn liãûu dãù bay håi. Ngæåüc laûi âäüng cå diezel thæåìng bäú trê âæåìng thaíi vaì âæåìng naûp vãö hai phêa laì âãø giaím sæû sáúy noïng khäng khê naûp do âoï náng cao âæåüc hãû säú naûp. 2 3 1 4 d) Hçnh 4.7. Cå cáúu phäúi khê xupaïp treo 1. Xupap; 2. Nàõp; 3. Âuîa âáøy; 4. con âäüi. 44
8. Khi bäú trê xupaïp treo thaình hai daîy, dáùn âäüng xupaïp ráút phæïc taûp. Coï thãø sæí duûng phæång aïn dáùn âäüng nhæ hçnh 4.8.a vaì b, duìng mäüt truûc cam dáùn âäüng giaïn tiãúp qua caïc âoìn báøy, hoàûc coï thãø duìng hai truûc cam dáùn âäüng træûc tiãúp. 1 Hçnh 4.8. Så âäö bäú trê hai haìng xupaïp 2 vaì dáùn âäüng chuïng træûc tiãúp bàòng truûc cam âàût trãn nàõp xylanh. 3 1. Cam. 2. Âoìn báøy. 4 3. Loì xo xupap. 4. Âæåìng næåïc. Nãúu chè duìng mäüt truûc cam bäú trê åí thán maïy thç phaíi duìng cå cáúu âoìn báøy khaï phæïc taûp (Hçnh 4.9). Phæång aïn dáùn âäüng naìy cuîng âæåüc duìng khaï phäø biãún trong âäüng cå chæî V. Caïc loaûi âäüng cå chæî V duìng trãn ä tä maïy keïo coï buäöng chaïy hçnh chãm, caïc xupaïp thæåìng bäú trê theo mäüt daîy vaì nghiãng âi mäüt goïc so våïi âæåìng tám xilanh. Vç váûy thæåìng hay duìng mäüt truûc cam âàtû giæîa hai haìng xilanh âãø dáùn âäüng toaìn bäü caïc xupaïp. 1 2 Hçnh 4.9. Så âäö dáùn âäüng bäún daîy 3 xupaïp bàòng mäüt truûc cam. 1.Xupap; 2. Âuîa âáøy; 3. Âoìn báøy; 4 4. Piston; 5. Cam 5 Trong caïc âäüng cå coï âæåìng kênh xilanh vaì caïc âäüng cå hiãûn âaûi thæåìng duìng bäún xupaïp âãø tàng diãûn têch tiãút diãûn læu thäng vaì âãø giaím âæåìng kênh náúm xupaïp, khiãún cho xupaïp khäng bë quaï noïng vaì tàng âæåüc sæïc bãön. Caïc xupaïp cuìng tãn cuía loaûi âäüng cå naìy coï thãø bäú trê thaình hai daîy hoàûc thaình mäüt daîy. 45
9. Khi bäú trê theo caïch thæï nháút (Hçnh 4.10.a), coï thãø giaím båït säú âæåìng naûp, âæåìng thaíi trong nàõp xilanh vaì coï thãø âãø âæåìng thaíi vaì âæåìng naûp vãö cuìng mäüt phêa. Trong nhiãöu kãút cáúu cuía âäüng cå chæî V, bäú trê nhæ trãn coï nhiãöu thuáûn låüi. Tuy váûy kiãøu bäú trê naìy thæåìng laìm cho xupaïp thaíi bãn phaíi quaï noïng. Bäú trê xupaïp theo kiãøu thæï hai (Hçnh 4.10b) tuy phaíi duìng hai truûc cam nhæng traïnh âæåüc thiãúu soït trãn, ngoaìi ra coìn laìm cho viãûc bäú trê âæåìng thaíi vaì âæåìng naûp thuáûn låüi, nháút laì âäúi våïi âäüng cå diezel. Âãø âaím baío dáùn âäüng caïc xupaïp cuìng tãn âoïng måí âäöng thåìi, ngæåìi ta bäú trê truûc cam dáùn âäüng caïc xupaïp cuìng tãn naìy bàòng caïc âoìn báøy hçnh naûng (Hçnh 4.10.c), âoìn ngang (Hçnh 4.10.d) hoàûc hai cam cuìng tãn træûc tiãúp dáùn âäüng. 1 2 Hçnh 4.10. Bäú trê xupaïp vaì caïc phæång aïn dáùn âäüng 3 xupaïp trong âäüng cå duìng 4 bäún xupaïp cho mäüt xylanh. 1. Âoìn báøy; 2. Xupap; 3. Cam; 4. Âãú xupap. Trong mäüt säú âäüng cå xàng, xupaïp coï khi bäú trê theo kiãøu häùn håüp: xupaïp naûp âàût trãn thán coìn xupaïp thaíi làõp cheïo trãn nàõp xilanh nhæ hçnh 4.11. Khi bäú trê nhæ thãú kãút cáúu cuía cå cáúu phán phäúi khê ráút phæïc taûp nhæng coï thãø tàng âæåüc tiãút diãûn læu thäng ráút nhiãöu do âoï coï thãø tàng khaí nàng cæåìng hoïa âäüng cå. Kãút cáúu naìy thæåìng duìng trong caïc loaûi âäüng cå xàng täúc âäü cao. Hçnh 4.11. Bäú trê xupaïp häùn håüp 1. Âoìn báøy; 2. Xupaïp naûp 3. Âuîa âáøy; 4. Xupaïp thaíi. 46
10. Phæång aïn dáùn âäüng truûc cam: Phæång aïn dáùn âäüng bàòng baïnh ràng coï æu âiãøm ráút låïn laì kãút cáúu âån giaín, do càûp baïnh ràng phán phäúi khê thæåìng duìng baïnh ràng nghiãng nãn àn khåïp ãm vaì bãön. Truyãön âäüng bàòng xêch coï nhiãöu æu âiãøm nhæ goün nheû, coï thãø dáùn âäüng âæåüc truûc cam åí khoaíng caïch låïn. Nhæåüc âiãøm laì âàõt tiãön hån dáùn âäüng baïnh ràng nhiãöu. b) a) c) d) e) Hçnh 4.12. Caïc phæång aïn dáùn âäüng truûc cam a.Dáùn âäüng truûc cam duìng baïnh ràng cän ; b.Dáùn âäüng truûc cam duìng baïnh ràng trung gian; c. Dáùn âäüng truûc cam duìng baïnh ràng cän ; d.Dáùn âäüng truûc cam duìng xêch ; e.Dáùn âäüng truûc cam duìng xêch coï bäü pháûn càng xêch 47
11. 4.1.4. Kãút cáúu cuía caïc chi tiãút trong cå cáúu phäúi khê Náúm xupaïp Màût laìm viãûc quan troüng cuía náúm xupaïp laì màût cän, coï goïc âäü α tæì 15°Ö45°. Goïc α caìng nhoí tiãút diãûn læu thäng caìng låïn, tuy nhiãn khi α nhoí, màût náúm caìng moíng, âäü cæïng væîng cuía màût náúm caìng keïm do âoï dãù bë cong vãnh, tiãúp xuïc khäng kên khêt våïi âãú xupaïp. Goïc cuía màût cän trãn náúm xupaïp coìn thæåìng laìm nhoí hån goïc màût cän trãn âãú xupaïp khoaíng 0,5Ö1° âãø xupaïp coï thãø tiãúp xuïc våïi âãú theo voìng troìn åí meïp ngoaìi cuía màût cän (nãúu nhæ màût âãú xupaïp räüng hån màût cän cuía xupaïp). Lamì nhæ thãú coï thãø baío âaím tiãúp xuïc âæåüc kên khêt duì màût náúm coï bë biãún daûng nhoí. Hçnh 4.13. Kãút cáúu mäüt säú loaûi xupaïp a.Xupaïp náúm bàòng ; b.Xupaïp náúm loîm ; c.Xupaïp náúm läöi coï chæïa Natri ; d. Xupaïp náúm läöi khoïet loîm phêa trãn ; â, e.Xupaïp náúm läöi Kãút cáúu cuía náúm xupaïp thæåìng coï ba loaûi chênh sau âáy : a.Náúm bàòng : Æu âiãøm cuía loaûi xupaïp náúm bàòng laì chãú taûo âån giaín, coï thãø duìng cho caí xupaïp thaíi hoàûc xupaïp naûp. Vç váûy âa säú caïc âäüng cå thæåìng duìng loaûi xupaïp naìy. b. Náúm loîm : Xupaïp náúm loîm coï âàûc âiãøm laì baïn kênh goïc læåün giæîa pháön thán xupaïp vaì pháön náúm ráút låïn. Kãút cáúu naìy coï thãø caíi thiãûn tçnh trangû læu thäng cuía doìng khê naûp vaìo xylanh âäöng thåìi coï thãø tàng âæåüc âäü cæïng væîng cho pháön náúm xupaïp. Âãø giaím troüng læåüng cuía xupaïp khi tàng baïn kênh goïc læåün, màût dæåïi cuía náúm âæåüc khoeït loîm sáu vaìo thaình daûng loa keìn. Nhæåüc âiãøm cuía xupaïp loîm laì chãú taûo khoï vaì màût chëu nhiãût cuía xupaïp låïn; xupaïp dãù bë quaï noïng. Xupaïp loîm thæåìng duìng laìm xupaïp naûp cuía âäüng cå maïy bay vaì mäüt säú âäüng cå cæåìng hoaï. 48
12. c. Náúm läöi : Daûng náúm läöi caíi thiãûn âæåüc tçnh traûng læu âäüng cuía doìng khê thaíi (vç màût náúm läöi lãn, nãn haûn chãú khu væûc taûo thaình xoaïy khi thaíi khê). Chênh vç váûy, xupaïp thaíi cuía táút caí caïc âäüng cå cæåìng hoaï âãöu laìm theo náúm daûng läöi. Âãø giaím troüng læåüng cuía náúm, ngæåìi ta coìn thæåìng khoeït loîm phêa trãn pháön náúm. Nhæåüc âiãøm cuía loaûi xupaïp läöi cuîng giäúng nhæ cuía loaûi xupaïp loîm laì khoï chãú taûo vaì bãö màût chëu nhiãût låïn. Thán xupaïp: Thán xupaïp coï nhiãûm vuû dáùn hæåïng xupaïp.Thán xupaïp thæåìng coï âæåìng kênh vaìo khoaíng dt =(0,16Ö0.25).dn Khi træûc tiãúp dáùn âäüng xupaïp, læûc nghiãng taïc duûng lãn thán xupaïp låïn nháút, nãn âæåìng kênh cuía thán coï thãø tàng lãn âãún dt =(0,3Ö0.4).dn. trong âoï dn laì âæåìng kênh cuía náúm xupaïp. Âãø traïnh hiãûn tæåüng xupaïp màõc keût trong äúng dáùn hæåïng khi bë âäút noïng, âæåìng kênh cuía thán xupaïp åí pháön näúi tiãúp våïi náúm xupaïp thæåìng laìm nhoí âi mäüt êt hoàûc khoeït räüng läù cuía äúng dáùn hæåïng åí pháön naìy. Chiãöu daìi cuía thán xupaïp phuû thuäüc vaìo caïch bäú trê xupaïp, noï thæåìng thay âäøi trong phaûm vi khaï låïn: lt =(2,5Ö3,5).dn. Âuäi xupaïp: Âuäi xu païp phaíi coï kãút cáúu âãø làõp âéa loì xo xu païp. Thäng thæåìng âuäi xu païp coï màût cän (nhæ hçnh 4.13a) hoàûc raînh voìng (nhæ hçnh 4.13b) âãø làõp moïng haîm. Kãút cáúu âån giaín nháút âãø làõp âéa loì xo laì duìng chäút (nhæ hçnh 4.13c) nhæng coï nhæåüc âiãøm laì taûo ra æïng suáút táûp trung. Âãø âaím baío an toaìn, chäút phaíi âæåüc chãú taûo bàòng váût liãûu coï sæïc bãön cao. a. b. c. d. Hçnh 4.13. Kãúït cáúu âuäi xupaïp 49
13. Âãø tàng khaí nàng chëu moìn, bãö màût âuäi xu païp åí mäüt säú âäüng cå âæåüc traïng lãn mäüt låïp theïp håüp kim cæïng (theïp stenlit) hoàûc chuûp vaìo pháön âuäi mäüt nàõp bàòng theïp håüp kim cæïng (nhæ hçnh 4.13c,d) Kãút cáúu âãú xupaïp: Trong cå cáúu phán phäúi khê xupaïp âàût, âæåìng thaíi vaì âæåìng naûp bäú trê trãn thán maïy, coìn trong cå cáúu phán phäúi khê xupaïp treo, âæåìng thaíi vaì âæåìng naûp bäú trê trong nàõp xilanh. Âãø giaím hao moìn cho thán maïy vaì nàõp xilanh khi chëu læûc va âáûp cuía xupaïp, ngæåìi ta duìng âãú xupaïp eïp vaìo hoüng âæåìng thaíi vaì âæåìng naûp. Kãút cáúu cuía âãú xupaïp ráút âån giaín, thæåìng chè laì mäüt voìng hçnh truû trãn co ï vaït màût cän âãø tiãúp xuïc våïi màût cän cuía náúm xupaïp. Mäüt vaìi loaûi âãú xupaïp thæåìng duìng giåïi thiãûu trãn hçnh 4.14. Màût ngoaìi cuía âãú xupaïp coï thãø laì màût truû trãn coï tiãûn raînh âaìn häöi âãø làõp cho chàõc. Coï khi màût ngoaìi coï âäü cän nhoí (khoaíng 12°). Loaûi âãú xupaïp hçnh cän naìy thæåìng khäng eïp saït âaïy maì âãø mäüt khe håí nhoí hån 0,04 mm. Trãn màût cän cuía âãú cuîng tiãûn raînh âaìn häöi, sau khi eïp vaìo, kim loaûi trãn thán maïy hoàûc nàõp xylanh seî âiãön kên vaìo raînh vaì giæî chàût láúy âãú. Caïc loaûi âãú giåïi thiãûu trãn hçnh 4.14.a,b,c thæåìng êt gàûp. Caïc loaûi âãú naìy sau khi eïp vaìo nàõp xylanh räöi phaíi caïn âãø kim loaûi biãún daûng sêt vaìo meïp âãú. Mäüt säú loaûi âãú âæåüc làõp gheïp bàòng ren. Âãú xupaïp thæåìng laìm bàòng theïp håüp kim hoàûc gang håüp kim(gang tràõng). Chiãöu daìy cuía âãú nàòm trong khoaíng (0,08 Ö0,15)d0. Chiãöu cao cuía âãú nàòm trong khoaíng a) b) c) 7 5° 45° 15° d) e) f) ° 6 0 ° , 4 5 6 Âãú xupaïp âæåüc 4 .1 täi cao táöng ,5 xupaïp song song bãö màût stellite g) h) Hçnh 4.14. Mäüt säú daûng âãú xupaïp 50
14. (0,18Ö0.25)d0 (d0 laì âæåìng kênh hoüng âãú ). Âãú xupaïp bàòng theïp håüp kim thæåìng eïp vaìo thán maïy hoàûc nàõp xylanh våïi âäü däi vaìo khoaíng 0,0015 Ö 0,0035 âæåìng kênh ngoaìi cuía âãú. Kãút cáúu äúng dáùn hæåïng xupaïp: Âãø dãù sæía chæîa vaì traïnh hao moìn cho thán maïy hoàûc nàõp xylanh åí chäù làõp xupaïp, ngæåìi ta làõp äúng dáùn hæåïng xupaïp trãn caïc chi tiãút maïy naìy. -Xupaïp âæåüc làõp vaìo äúng dáùn hæåïng theo chãú âäü làõp loíng (Thaíi naûp). -Bäi trån äúng dáùn hæåïng vaì thán xupaïp coï thãø duìng phæång phaïp bäi trån cæåîng bæïc bàòng dáöu nhåìn do båm dáöu cung cáúp dæåïi mäüt aïp suáút nháút âënh; bäi trån bàòng caïch nhoí dáöu vaìo äúng dáùn hæåïng hoàûc tiãûn raînh hæïng dáöu âãø bäi trån bàòng dáöu vung teï. Âãø ngàn båït dáöu nhåìn, âäi khi phaíi làõp muî che âáöu åí pháön âuäi xupaïp. Kãút cáúu caïc loaûi äúng dáùn hæåïng thæåìng duìng giåïi thiãûu trãn hçnh 4.15. a) b) c) d) Hçnh 4.15. ÄÚng dáùn hæåïng xupaïp Loì xo xupaïp: -Loì xo xupaïp duìng âãø âoïng kên xupaïp trãn âãú xupaïp -Âaím baío xupaïp chuyãøn âäüng theo âuïng quy luáût cuía cam phán phäúi khê. *Âaím baío trong quaï trçnh måí, âoïng xupaïp khäng coï hiãûn tæåüng va âáûp trãn màût cam. Loaûi loì xo thæåìng duìng nhiãöu nháút laì loì xo xoàõn äúc hçnh truû. Hai voìng åí hai âáöu loì xo quáún sêt nhau vaì maìi phàóng âãø làõp gheïp. 51 Hçnh 4.16. Caïc loaûi loì xo xupaïp
15. Trong âäüng cå cæåìng hoaï vaì cao täúc, mäùi xupaïp thæåìng làõp 1÷3 loì xo läöng vaìo nhau. - Caïc loì xo naìy phaíi coï chiãöu xoàõn khaïc nhau âãø khi laìm viãûc khoíi keût vaìo nhau. Duìng nhiãöu loì xo trãn mäüt xupaïp coï nhæîng æu âiãøm sau: ÆÏng suáút xoàõn trãn tæìng loì xo nhoí so våïi khi chè duìng mäüt loì xo. Vç váûy êt khi gaîy loì xo. Traïnh âæåüc hiãûn tæåüng cäüng hæåíng do caïc voìng âãöu coï táön säú dao âäüng tæû do khaïc nhau. Khi mäüt loì xo bë gaîy, âäüng cå váùn coï thãø laìm viãûc an toaìn trong mäüt thåìi gian ngàõn vç xupaïp khäng råi tuût xuäúng xylanh. HçnhHçnh 4. 4.17.17. Cå Cå c cááúuúu phä phäúi úikhê khê du duìngìng l oloì xoì xo chëu chëu xoà õn Âã ø giaím kêch thæåïc cuía cå cáúu phán phäúi khê, ngæåìi ta coìn thæåìng duìng loaûi loì xo chëu xoàõn hoàûc duìng thanh âaìn häöi nhæ trãn hçnh 4.17. Khi duìng nhæîng kãút cáúu naìy, ta coï thãø giaím chiãöu daìi cuía thán xupaïp. 4.1.5.Kãút cáúu truûc cam NV: Truûc cam duìng âãø dáùn âäüng xupaïp âoïng måí theo quy luáût. Truûc cam thæåìng bao gäöm caïc pháön cam thaíi, cam naûp vaì caïc cäø truûc. Ngoaìi ra trong mäüt säú âäüng cå trãn truûc cam coìn coï cam dáùn âäüng båm xàng, cam dáùn âäüng båm cao aïp vaì baïnh ràng dáùn âäüng båm dáöu, bäü chia âiãûn.v.v Hçnh 4.18. Truûc cam liãöntruûc 52
16. Cam thaíi vaì cam naûp: Trong âäüng cå ä tä maïy keïo truûc cam thæåìng khäng phán âoaûn, caïc cam laìm liãön truûc. Trong caïc âäüng cå ténh taûi vaì taìu thuíy, cam thaíi vaì cam naûp thæåìng laìm råìi tæìng caïi räöi làõp trãn truûc bàòng then hoàûc âai äúc. Hçnh daûng vaì vë trê cuía cam phäúi khê quyãút âënh båíi thæï tæû laìm viãûc, goïc âäü phán phäúi khê vaì säú kyì cuía âäüng cå, kêch thæåïc XL. Kêch thæåïc cuía caïc cam chãú taûo liãön våïi truûc thæåìng nhoí hån âæåìng kênh cäø truûc vç, loaûi truûc cam naìy thæåìng làõp theo kiãøu âuït luäön qua caïc äø truûc trãn thán maïy. Ngæåüc laûi caïc cam làõp råìi thæåìng coï kêch thæåïc låïn hån cäø truûc, vç loaûi truûc cam naìy thæåìng làõp theo kiãøu âàût vaìo caïc äø truûc (äø truûc laìm viãûc thaình hai næía) åí bãn häng thán maïy. Cam råìi cáön phaíi làõp chàõc trãn truûc vaì âënh vë chênh xaïc. Vç váûy thæåìng duìng caïch cäú âënh bàòng then, then hoa, vêt âënh vë, buläng Hçnh 4.19. Truûc cam vaì baûc truûc cam cuía âäüng cå cåî væìa vaì låïn 1. Cäø âåî; 2,4,7. Baïnh ràng; 3,6. Cam dáùn âäüng xupaïp; 5. Truûc cam; 8. Màût bêch chàûn truûc phán phäúi; 9. Khåïp näúi. Cäø truûc vaì äø truûc cam: Truûc cam cuía cå cáúu phán phäúi khê dáùn âäng giaïn tiãúp thæåìng làõp trong äø truûc trãn thán maïy, säú cäø truûc thæåìng laì: i Z = +1 hoàûc Z = i +1 2 Trong âoï: i- Säú xylanh 53
17. ÄØ chàõn doüc truûc cam: Hçnh 4.20. Caïc daûng äø chàõn doüc truûc cam 1. Baïnh ràng cam; 2. Bêch chàõn; 3. Buläng haîm bêch; 4. Voìng chàõn; 5. Truûc cam; 6. Vêt âiãöu chènh khe håí doüc truûc; 7. Vaình tæûa trãn truûc cam; 8. ÄØ âåî truûc cam; 9. Nuït haîm; 10. Nuït træåüt; 11. Nuït tyì. - Âãø giæî cho truûc cam khäng dëch chuyãøn theo chiãöu truûc (khi truûc cam, thán maïy hoàûc nàõp xilanh giaîn nåí) khiãún cho khe håí àn khåïp cuía baïnh ràng cän vaì baïnh ràng nghiãng dáùn âäüng truûc cam thay âäøi laìm aính hæåíng âãún pha phán phäúi khê, ngæåìi ta phaíi duìng äø chàõn doüc truûc. • Trong træåìng håüp baïnh ràng dáùn âäüng truûc cam laì baïnh ràng cän hoàûc baïnh ràng nghiãng, äø chàõn phaíi bäú trê ngay phêa sau baïnh ràng dáùn âäüng. • Trong træåìng håüp duìng baïnh ràng thàóng, äø chàõn coï thãø âàût åí báút kyì vë trê naìo trãn truûc cam vç trong træåìng håüp naìy, truûc cam khäng chëu læûc doüc truûc vaì duì truûc cam hay thán maïy coï giaîn nåí khaïc nhau cuîng khäng laìm aính hæåíng âãún pha phán phäúi khê nhæ træåìng håüp duìng baïnh ràng nghiãng vaì baïnh ràng cän. Cuîng giäúng nhæ äø chàõn doüc truûc cuía truûc khuyíu, äø chàõn doüc truûc cuía truûc cam cuîng låüi duûng caïc màût bãn cuía cäø truûc cam tyì lãn caïc bêch chàõn bàòng theïp hoàûc bàòng âäöng âãø khäúng chãú khe håí doüc truûc vaì chëu læûc chiãöu truûc. ÄØ chàõn cuía âäüng cå ätä maïy keïo cuîng nhæ caïc âäüng cå xàng cåî nhoí vaì trung bçnh kãút cáúu thæåìng âån giaín vaì dãù chãú taûo. Loaûi äø chàõn cuía âäüng cå xàng (Hçnh 4.20a) coï thãø coi laì mäüt kãút cáúu âiãøn hçnh cuía äø chàõn doüc truûc cam cuía loaûi ätä maïy keïo. ÄØ chàõn gäöm coï màût bêch 2 bàòng theïp cäú âënh trãn màût âáöu cuía thán maïy bàòng 54
18. hai buäng 3. Mäüt màût cuía màût bêch 2 tiãúp xuïc våïi màût bãn cuía cäø truûc cam 5. Màût kia caïch màût âáöu cuía äø baïnh ràng cam 1 mäüt khe håí khoaíng chæìng 0,1÷0,2mm. Trë säú khe håí doüc truûc naìy do chiãöu daìy cuía voìng chàõn 4 quyãút âënh. Voìng chàõn 4 làõp trãn âáöu truûc cam vaì bi baïnh ràng cam eïp saït vaìo màût bãn cuía cäø truûc cam. 4.1.6. Con âäüi Trong phæång aïn dáùn âäüng xupaïp theo kiãøu giaïn tiãúp, con âäüi laì mäüt chi tiãút maïy truyãön læûc trung gian, âäüng thåìi con âäüi chëu læûc nghiãng do cam phäúi khê gáy ra trong quaï trçnh dáùn âäüng xupaïp, khiãún cho xupaïp coï thãø hoaìn toaìn khäng chëu læûc nghiãng (trong cå cáúu phán phäúi khê xupaïp âàût). • Kãút cáúu con âäüi gäöm hai pháön: pháön dáùn hæåïng (thán con âäüi) vaì pháön màût tiãúp xuïc våïi cam phäúi khê. Thán con âäüi âãöu coï daûng hçnh truû, coìn pháön màût tiãúp xuïc thæåìng coï nhiãöu daûng khaïc nhau. • Con âäüi coï thãø chia laìm ba loaûi chênh con âäüi hçnh náúm vaì hçnh truû; con âäüi con làn; con âäüi thuíy læûc. Con âäüi hçnh náúm vaì hçnh truû: Con âäüi hçnh náúm vaì hçnh truû âæåüc duìng ráút nhiãöu. Khi duìng loaûi con âäüi naìy, daûng cam phán phäúi khê phaíi duìng cam läöi. Âæåìng kênh cuía màût náúm tiãúp xuïc våïi truûc cam phaíi låïn âãø traïnh hiãûn tæåüng keût. Loaûi con âäüi hçnh náúm âæåüc duìng ráút nhiãöu trong cå cáúu phán phäúi khê xupaïp âàût. Thán con âäüi thæåìng nhoí, âàûc, vêt âiãöu chènh khe håí xupaïp bàõt trãn pháön âáöu cuía thán. Hçnh 4.21.Con âäüi hçnh náúm vaì con âäüi hçnh truû Con âäüi con làn: Con âäüi con làn coï thãø duìng cho táút caí caïc daûng cam, nhæng thæåìng duìng våïi daûng cam tiãúp tuyãún vaì cam loîm. Do con âäüi tiãúp xuïc våïi màût cam bàòng con làn nãn ma saït giæîa con âäüi vaì cam laì ma saït làn. Vç váûy, æu âiãøm cå baín cuía loaûi con âäüi 55
19. naìy laì ma saït nhoí vaì phaín aính chênh xaïc quy luáût chuyãøn âäüng náng haû cuía cam tiãúp tuyãún vaì cam loîm. Nhæåüc âiãøm cuía loaûi con âäüi naìy laì kãút cáúu phæïc taûp. Hçnh 4.22. Con âäüi con làn Con âäüi thuíy læûc: Âãø traïnh hiãûn tæåüng coï khe håí nhiãût gáy ra tiãúng äön vaì va âáûp, trong caïc xe du lëch cao cáúp ngæåìi ta thæåìng duìng loaûi con âäüi thuíy læûc. Duìng loaûi con âäüi seî khäng coìn täön taûi khe håí nhiãût. Khi truûc cam quay âãún vë trê náng cao con âäüi, thán con âäüi 7 vaì xy lanh 8 âæåüc cam âáøy lãn. Dáöu nhåìn chæïa trong khoang dæåïi cuía piston 1 bë neïn laûi, bi 5 cuía van mäüt chiãöu âoïng kên trãn âãú van cuía äúng 4. Do âoï piston 1 bë âáøy lãn måí xupaïp ra. Do læûc cuía loì xo xupaïp taïc duûng lãn âáöu piston 1 nãn trong quaï trçnh con âäüi âi lãn dáöu trong khoang phêa dæåïi piston 1 bë neïn, mäüt pháön dáöu seî rè qua khe håí giæîa piston vaì xy lanh 8 ra ngoaìi. Trong quaï trçnh xupaïp âoïng, con âäüi âi xuäúng, khi xupaïp âoïng kên trãn âãú xupaïp, con âäüi âi xuäúng âãún vë trê tháúp nháút. Luïc naìy lä ù dáöu 3 trãn thán con âäüi truìng våïi läù dáöu trãn thán maïy. Âäöng thåìi loì xo 2 âáøy piston 1 âi lãn cho tåïi khi âáöu piston chaûm vaìo âuäi xupaïp. Do âoï trong cå cáúu phán phäúi khê khäng coï khe håí nhiãût, khi piston 1 bë loì xo 2 âáøy lãn, trong khoang chæïa dáöu phêa dæåïi piston coï âäü chán khäng. Dáöu nhåìn âi qua läù 3 vaì äúng âãú van 4 âáøy bë 5 måí ra bäø sung vaìo khoang chæïa dáöu naìy. Loaûi con âäüi thuyí læûc duìng trong cå cáúu phán phäúi khê xupaïp treo giåïi thiãûu trãn hçnh 4.23 b coï nguyãn lyï laìm viãûc tæång tæû. 56
20. Æu âiãøm âàûc biãût cuía con âäüi thuyí læûc laì coï thãø tæû âäüng thay âäøi trë säú thåìi gian tiãút diãûn cuía cå cáúu phán phäúi khê. Vç khi täúc âäü cuía âäüng cå tàng lãn, do khaí nàng roì rè dáöu bë giaím âi nãn xupaïp måí såïm hån so våïi khi chaûy åí täúc âäü tháúp, âiãöu naìy ráút coï låüi âäúi våïi quaï trçnh naûp cuía âäüng cå. Hçnh 4.23. Con âäüi thuíy læûc. 1. Thán con âäüi; 2. Âáöu con âäüi; 3. Läù dáöu; 4. Âãú äúng; 5. Bi; 6. Van; 7. Thán con âäüi; 8. Khoang dáöu a) b) Nhæåüc âiãøm cuía con âäüi thuyí læûc laì : Quaï trçnh laìm viãûc cuía con âäüi thuyí læûc täút hay xáúu phuû thuäüc vaìo cháút læåüng cuía dáöu nhåìn. Vç váûy âäúi våïi loaûi âäüng cå coï sæí duûng con âäüi thuyí læûc thç dáöu nhåìn cuía âäüng cå phaíi luän luän saûch vaì âäü nhåït phaíi äøn âënh, êt thay âäøi. Âãø giaím tiãúng va âáûp cuía cå cáúu phán phäúi khê, trong mäüt säú âäüng cå ngæåìi ta thæåìng dungì loì xo baín chæî U nhæ hçnh 4.24 Hçnh 4.24. Cå cáúu phäúi khê duìng loì xo baín âãø traïnh va âáûp 57
21. Mäüt âáöu loì xo âæåüc làõp vaìo con âäüi, âáöu kia âæåüc làõp vaìo âãú xupaïp, loì xo baín coï nhiãûm vuû eïp con âäüi tç saït vaìo màût cam. Khi cam âáøy con âäüi lãn, loì xo con âäüi seî laìm cho con âäüi tiãúp xuïc tæì tæì våïi âuäi xupaïp nãn laìm giaîn hiãûn tæåüng va âáûp. Duìng con âäüi thuíy læûc coìn coï mäüt æu âiãøm âàûc biãût laì coï thãø tæû âäüng thay âäøi trë säú thåìi gian tiãút diãûn cuía cå cáúu phán phäúi khê. Vç khi täúc âäü âäüng cå tàng lãn, do khaî nàng roì rè dáöu giaím âi, nãn xupaïp måí såïm hån khi chaûy våïi täúc âäü tháúp, âiãöu âoï ráút coï låüi âäúi våïi quaï trçnh naûp cuía âäüng cå. 4.1.7.Âuîa Âáøy Âuîa âáøy duìng trong cå cáúu phán phäúi khê xupaïp treo thæåìng laì mäüt thanh daìi, âàûc hoàûc räùng duìng âãø truyãön læûc tæì con âäüi âãún âoìn báøy. Âãø giaím nheû trong læåüng, âuîa âáøy thæåìng laìm bàòng äúng theïp räùng hai âáöu haìn gàõn våïi caïc âáöu tiãúp xuïc hçnh cáöu (âáöu tiãúp xuïc våïi con âäüi) hoàûc màût cáöu loîm (âáöu tiãúp xuïc våïi vêt âiãöu chènh nhæ trãn hçnh 4.25a). Âäi khi caí hai âáöu tiãúp xuïc cuía âuîa âáøy âãöu laì hçnh cáöu nhæ trãn hçnh 4.25b. a) b) Hçnh 4.25. Caïc daûng âuîa âáøy 4.1.8.Kãút cáúu âoìn báøy Âoìn báøy laì chi tiãút truyãön læûc trung gian mäüt âáöu tiãúp xuïc våïi âuîa âáøy, mäüt âáöu tiãúp xuïc våïi âuäi xupaïp. Khi truûc cam náng con âäüi lãn, âuîa âáøy âáøy mäüt âáöu cuía âoìn báøy âi lãn, âáöu kia cuía âoìn báøy neïn loì xo xupaïp xuäúng vaì måí xupaïp. Do coï âoìn báøy, xupaïp måí âoïng theo âuïng pha phán phäúi khê. 58 Hçnh 4.26. Caïcloaiâoìnbáøy
22. Âáöu tiãúp xuïc våïi âuîa âáøy thæåìng coï vêt âiãöu chènh. Sau khi âiãöu chènh khe håí nhiãût, vêt naìy âæåüc haîm chàût bàòng âai äúc. Âáöu tiãúp xuïc våïi âuäi xupaïp thæåìng coï màût tiãúp xuïc hçnh truû âæåüc täi cæïng. Nhæng cuîng coï khi duìng vêt âãø khi moìn thay thãú âæåüc dãù daìng. Màût ma saït giæîa truûc vaì baûc loït eïp trãn âoìn báøy âæåüc bäi trån bàòng dáöu nhåìn chæïa trong pháön räùng cuía truûc. Ngoaìi ra trãn âoìn báøy ngæåìi ta coìn khoan läù âãø dáùn dáöu âãún bäi trån màût tiãúp xuïc våïi âuäi xupaïp vaì màût tiãúp xuïc cuía vêt âiãöu chènh. Chiãöu daìi cuía hai caïnh tay âoìn cuía âoìn báøy thæåìng khaïc nhau, caïnh tay âoìn phêa bãn truûc cam lc thæåìng ngàõn hån phêa bãn xupaïp lxp. Tyí säú truyãön: l XP =1,2 ÷1,8 lc Såí dé laìm nhæ váûy laì âãø giaím haình trçnh cuía con âäüi, do âoï coï thãø giaím gia täúc vaì læûc quaïn tênh cuía cå cáúu phán phäúi khê. 59