Chính sách của Mỹ với vấn đề thống nhất bán đảo Triều Tiên trong và sau thời kỳ chiến tranh lạnh

Nội dung text: Chính sách của Mỹ với vấn đề thống nhất bán đảo Triều Tiên trong và sau thời kỳ chiến tranh lạnh

1. TP CHÍ KHOA H C VÀ CƠNG NGH , TR ƯNG ðH KHOA H C HU TP 1, S 2 (2014) CHÍNH SÁCH C A M VI VN ð TH NG NH T BÁN ðO TRI U TIÊN TRONG VÀ SAU TH I K Ỳ CHI N TRANH L NH Tr n Th Tâm Khoa L ch s , Tr ưng ði h c Khoa h c Hu Email: tamklsdhkh@gmail.com TĨM T T Cĩ th nĩi r ng, cho đn nay, bán đo Tri u Tiên là “ đưng biên gi i cu i cùng” c a cu c Chi n tranh l nh. Do đĩ, m i quan h gi a hai mi n Nam – Bc Tri u Tiên v n đang trong tình tr ng chi n tranh nên nh ng xung đt, c ăng th ng v n luơn th ưng tr c t i đây. ðưc coi là m t v trí xung y u trên “bàn c đa chính tr ” khu v c ðơng Bc Á, bán đo Tri u Tiên luơn thu hút s quan tâm, can d c a các c ưng qu c nh ư Nga, Nh t, Trung Qu c và đc bi t là M . V i M , bán đo Tri u Tiên là “cái neo” đ M tr chân ðơng B c Á - nơi cĩ nh ng l c l ưng ti m n nguy c ơ, thách th c nh hưng c a M ti khu v c và trên th gi i khơng ch trong th i k ỳ Chi n tranh l nh mà c sau khi Chi n tranh l nh k t thúc. M i đng thái chính tr c a bán đo b chia c t này, do đĩ khơng th n m ngồi t m ki m sốt c a M . Thái đ và chính sách c a M đi v i vn đ th ng nh t bán đo Tri u Tiên th c ch t là nh ư th nào? V i vi c tìm hi u chính sách c a M đi v i hai mi n Nam và B c Tri u Tiên, bài vi t s lu n gi i làm rõ thái đ ca M đi v i v n đ th ng nh t đt n ưc trên bán đo Tri u Tiên. T khĩa: M , bán đo Tri u Tiên, Chi n tranh l nh. 1. S chia c t bán đo và khát v ng th ng nh t đt n ưc c a nhân dân Tri u Tiên 1.1. Qúa trình chia c t bán đo Tri u Tiên Sau Chi n tranh th gi i l n th hai, theo quy t đnh c a các c ưng qu c t i H i ngh Postdam, bán đo Tri u Tiên b chia c t thành hai mi n chi m đĩng. Cùng v i s gia t ăng c ăng th ng và thù đch trong quan h gi a M và Liên Xơ do hi u ng c a Chi n tranh l nh, b t ch p vi c các c ưng qu c đã th a thu n t i Cairo n ăm 1943, n ăm 1948 trên bán đo đã thành l p hai nhà n ưc, phát tri n theo hai con đưng phát tri n khác nhau là Hàn Qu c (tên đy đ là ði Hàn Dân Qu c – t âm ti ng Tri u Tiên Daehan Minguk) mi n Nam và C ng hịa Dân ch Nhân dân Tri u Tiên mi n B c. S ra đi c a hai nhà n ưc đc l p v i hai ch đ chính tr khác nhau đã đư a đn cu c chi n tranh Nam – Bc Tri u (1950 – 1953). Cuc chi n xu t phát t s chia c t và ý th c th ng nh t bán đo b ng s c m nh quân s đưc k t thúc b ng m t Hi p đnh đình chi n vào ngày 27 tháng 7 năm 1953. Hi p đnh này ch dng l i vi c đình ch chi n 105
2. TP CHÍ KHOA H C VÀ CƠNG NGH , TR ƯNG ðH KHOA H C HU TP 1, S 2 (2014) s, cịn v mt chính tr (t c là vi c th ng nh t) v n ch ưa đưc gi i quy t1. Nĩ th c ch t là m t th a thu n ng ng b n ch khơng ph i là m t hi p ưc hịa bình. Cho đn nay, m t dân t c đã b chia c t thành hai qu c gia t n t i trên 65 n ăm, cĩ nh ng th i đim đi qua là n i ni m tr ăn tr ca m i ng ưi dân Tri u Tiên dù s ng mi n Nam hay mi n B c. Khát v ng th ng nh t đã t ng t n t i mãnh li t và cĩ th nĩi là ch ưa bao gi ngu i tt trên bán đo này, đc bi t v i nh ng th h đã ch ng ki n cu c chia c t y, ch ưa bao gi coi nhau là ng ưi xa l , mà v n là anh em, là đng bào Tuy nhiên, dân t c Tri u Tiên v n ti p t c s ng hai nhà n ưc luơn trong tình tr ng đi đch trên d i đt h p c a bán đo do s khác bi t v ý th c h và do s can thi p c a các yu t bên ngồi, 1.2. Khát v ng th ng nh t đt n ưc c a nhân dân Tri u Tiên Cho đn khi Chi n tranh l nh k t thúc, bán đo Tri u Tiên v n luơn trong tình tr ng đi đu, c ăng th ng. Nh ng n lc c a khát v ng th ng nh t đt n ưc hu nh ư ch ưa mang l i k t qu , ngo i tr vi c cho ra đi thơng cáo n ăm 1972 2. Tuy nhiên, trên th c ti n, Thơng cáo này ch mi đư a ra đưc tinh th n chung ch ch ưa cĩ k t qu c th . Ph i đn cu c g p Th ưng đnh vào tháng 6 năm 2000, t i đây lãnh đo c p cao c a hai mi n đã cĩ cái b t tay l ch s , cùng xu t hi n trên truy n hình, làm xúc đng hàng tri u trái tim cĩ cùng ngu n c i đang hưng v ni m tin th ng nh t. Nĩ v a là d u m c khép l i th i k ỳ đi đu c ăng th ng, v a t o đà cho cơng cu c hàn g n v t th ươ ng chia ct v i chính sách Ánh D ươ ng (Sunshine Policy) c a T ng th ng Hàn Qu c Kim Dae Jung và chính sách “Hịa bình, th nh v ưng c a T ng th ng Roh Moo Hyun t tháng 2 năm 2003. Các chính sách này đã thúc đy quan h 2 mi n v kinh t cũng nh ư chính tr , và qua đĩ v n đ th ng nh t đt n ưc luơn đưc đ cp nh ư là m t m c tiêu c n hưng t i, m t ưu tiên hàng đu. Tuy nhiên, do v n đ ht nhân c a CHDCND Tri u Tiên đã luơn đy tình hình bán đo vào tr ng thái “nĩng l nh th t th ưng” su t hàng th p k qua. S quan tâm v vn đ đồn t , th ng nh t đt n ưc c a cơng lu n c ũng nh ư nhân dân hai mi n hi n t i đưc thay th bng nh ng v n đ v CHDCND Tri u Tiên và ch ươ ng trình h t nhân c a n ưc này. Mc dù m i quan h hai mi n ch ưa th c s khai thơng, v n cịn nh ng hi m khích, cịn đi đu song ch ưa r ơi vào tình hu ng tuy t v ng. Khát v ng v mt bán đo th ng nh t, hịa bình và n đnh đâu đĩ vn luơn cháy b ng. Và minh ch ng cho điu y, vào tháng 2 n ăm 2014, cu c đồn t thân nhân ln th 19 đã di n ra núi Kumgang, thu c b bi n phía ðơng c a Tri u Tiên. Cu c gp g này nh m ti n t i c i thi n quan h gi a CHDCND Tri u Tiên và Hàn Qu c sau nh ng tháng ngày c ăng th ng [7]. M c dù, cịn r t nhi u khĩ kh ăn, thách th c nh ưng 1 Nu so sánh v i Hi p đnh Genève ca Vi t Nam thì cĩ th th y rõ s khác bi t. Hi p đnh Genève cĩ mt điu kho n: “Vi t Nam s th c hi n th ng nh t b ng cu c t ng tuy n c đu tiên trong c nưc”. Nh ưng Hi p đnh Bàn Mơn ðim (Panmunjom) v n đ dân t c, quy n t quy t, v n đ th ng nh t c a nhân dân Tri u Tiên đã khơng đưc đ cp t i. 2 Theo Thơng cáo này hai mi n s nh t trí tìm cách th ng nh t b ng hịa bình, đc l p và ko cĩ s can thi p c a n ưc ngồi, đ ti n hành vi c th ng nh t đt n ưc v ưt qua m i s khác bi t v tư t ưng và ch đ chính tr ca nhau. 106
3. TP CHÍ KHOA H C VÀ CƠNG NGH , TR ƯNG ðH KHOA H C HU TP 1, S 2 (2014) vi c m t bán đo Tri u Tiên th ng nh t v n cĩ th hi v ng, m t khi nĩ phù h p v i quy lu t phát tri n c a l ch s . 2. Chính sách c a M đi v i v n đ th ng nh t bán đo Tri u Tiên 2.1. Thi k ỳ Chi n tranh l nh Nh n th c đưc t m quan tr ng c a bán đo Tri u Tiên, M đã t ng b ưc can thi p vào n i tình khu v c này. Trong h i ngh Cairo (11/1943), M đã tr c ti p cam kt v tươ ng lai c a Tri u Tiên. Ba n ưc Anh, Trung Qu c và M tuyên b rng “trong th i đim thích h p” , Tri u Tiên s đưc t do và đc l p. Song, do M lo ng i r ng sau khi Nh t b i tr n s to nên kho ng tr ng quy n l c trên bán đo và Liên Xơ cĩ th giành l y c ơ h i này đ gây nh h ưng t i khu v c ðơng B c Á, nên M ch tr ươ ng trì hỗn đc l p c a Tri u Tiên và thuy t ph c Liên Xơ ch p nh n m t ch đ thác qu n qu c t tm th i t i H i ngh Ianta tháng 2 n ăm 1945. V i th a thu n Moscow, Tri u Tiên chia làm hai mi n chi m đĩng, l y v ĩ tuy n 38 làm ranh gi i t m th i. Tuy nhiên, tình hình chính tr trên hai mi n c a bán đo đã khơng th phát tri n ra ngồi qu đo ca Chi n tranh l nh. S chia c t bán đo Tri u Tiên làm hai mi n, s ra đi c a hai qu c gia v i hai đưng l i phát tri n khác nhau, ti p sau đĩ là cu c chi n tranh Nam - Bc Tri u, m t l n n a, đưc xem là cái c hp pháp đ M ti n hành can thi p tr c ti p vào tình hình bán đo. K t sau chi n tranh Tri u Tiên đn nay, M luơn hi n di n na phía Nam c a bán đo. Và vi Hi p ưc vi n tr kinh t và quân s gi a M và Hàn Qu c (1/1954) “ đã làm cho Hàn Qu c khơng th khơng dính líu đn “cu c ch ơi” ca ng ưi M trong su t th i k ỳ Chi n tranh L nh” [8]. Vi c ký Hi p ưc an ninh và vi n tr vi Nam Tri u Tiên cũng gi ng nh ư vi c M đã lơi kéo m t lo t n ưc vào các Hi p ưc an ninh nh ư v i Nh t B n, ðài Loan; thành l p kh i SEATO ðơng Nam Á, kh i ANZUS Nam Thái Bình D ươ ng; thuy t ph c Nam Tri u Tiên và Nh t B n c i thi n quan h vi nhau là nh m m c đích ch ng Cng ðơng B c Á. Trong b i c nh Chi n tranh l nh, và đc bi t là v i chi n l ưc ng ăn ch n đưc th c thi châu Á, M coi Hàn Qu c là căn c đ to vịng vây ng ăn ch n s phát tri n nh h ưng c a các n ưc xã h i ch ngh ĩa t i khu v c. M luơn tìm cách t o m i điu ki n cho Hàn Qu c - nh ư m t đng minh châu Á c a M , nâng cao ti m l c quân s , qu c phịng; v a đ ch ng l i mi n B c, v a t ăng kh năng ng ăn ch n nh h ưng c a ch ngh ĩa xã h i t i khu v c. Trong chi n tranh Tri u Tiên, d ưi danh ngh ĩa Liên H p Qu c, M tr c ti p tham chi n giúp Nam Tri u Tiên ch ng l i quân đi mi n B c. Sau khi Hi p đnh đình chi n đưc ký k t, l ra M ph i rút quân v nưc đ nhân dân Tri u Tiên t ch c H i ngh Hi p th ươ ng và trao l i cho h quy n t quy t dân t c Nh ưng M đã cĩ nh ng hành đng ng ưc l i, ch ng h n nh ư tìm m i cách phá ho i H i ngh trù b chính tr ca hai mi n nh m ti n t i th ng nh t dân tc. Hi ngh Genève (tháng 4/1954) M khơng nh ng khơng đ cp đn vi c rút quân kh i Nam Tri u Tiên mà cịn vi ph m vào nh ng điu kho n c a Hi p đnh đình chi n đã ký tr ưc đĩ (7/1953) nh ư “c m các bên khơng đưc đư a thêm quân đi và v ũ khí vào Tri u Tiên”. Thay vào đĩ, M luơn duy trì kho ng 37.000 (hi n t i là 28.500) lính M ti 107
4. TP CHÍ KHOA H C VÀ CƠNG NGH , TR ƯNG ðH KHOA H C HU TP 1, S 2 (2014) Nam Tri u Tiên, và coi đĩ là vi c làm t t nhiên, dù B c Tri u Tiên và phía Liên Xơ, Trung Qu c lên ti ng kêu g i rút quân. Theo M , n u th c hi n chính sách rút quân khơng ch đng ngh ĩa v i vi c “b rơi” Nam Tri u Tiên mà cịn gi m b t cam k t v i an ninh M – Nh t B n, và nh ư th s to nên “kho ng tr ng quy n l c” mt đa đim then ch t là Nam Tri u Tiên. Hàn Qu c là “chi c neo” l i ích c a M ti l c đa châu Á vào th i đim này. V mt kinh t , trong giai đon t năm 1948 đn đu th p niên 1960, nh ng kho n vi n tr ca M th c s là c u cánh đi v i Hàn Qu c, nĩ làm cho quan h gi a hai ch th này tr thành “k cho, ng ưi nh n”. Nh ưng, đn th i k ỳ cm quy n c a Tng th ng Park Chung He, ngồi vi c t n d ng t i đa ngu n vi n tr bên ngồi, ch yu t M cùng v i đĩ chi n l ưc phát tri n h ưng ra bên ngồi đã làm cho di n m o ca Nam Tri u Tiên ngày càng thay đi. Theo đĩ, m i quan h gi a M và Hàn Qu c t nh ng n ăm 1961 đn n ăm 1979, ki u quan h chi ph i, ph thu c b t đu gi m d n, thay vào đĩ là quan h cnh tranh bình đng gi a hai đi tác. M đã điu ch nh chính sách c a mình, đc bi t là đi v i các n ưc khu v c châu Á. C th , Hàn Qu c, M đã c t gi m vi n tr kinh t và k c quân s , chuy n quan h ki u vi n tr sang quan h ki u cho vay; thơng qua đĩ, Hàn Qu c ngày càng t o d ng cho mình th đng đc lp h ơn, nh t là v kinh t . Sang th p niên 1980, quan h Hàn - M v an ninh chính tr vn ti p di n, chính s phát tri n quan h đng minh ngày càng sâu s c trên nhi u l ĩnh v c khi n M coi vi c b o v Hàn Qu c là m t l i ích c ăn b n c a chính mình. M c tiêu dính líu c a M đi vi qu c gia này h u nh ư khơng thay đi là ng ăn ch n cu c t n cơng c a C ng hồ Dân ch Nhân dân Tri u Tiên. Và thái đ ca Hàn Qu c đi v i C ng Hồ Dân ch Nhân dân Tri u Tiên nh ư th nào c ũng s nh h ưng r t l n đn m i quan h “máu th t” mà hai n ưc đã duy trì b y lâu [8]. Tuy v y, cùng v i s phát tri n v kinh t , Hàn Qu c b t đu nh n th c l i mình trong m i quan h vi M , n ưc này khơng mu n ph thu c quá nhi u vào M mà mu n tri n khai m t chính sách đi ngo i “cĩ cá tính”. V i kh năng kinh t , nh ng địi h i v chính tr trong b i c nh qu c t cĩ xu h ưng phân chia thành nhi u cc thì vi c tìm cách kh ng đnh mình trên chính tr ưng qu c t ca Hàn Qu c là m t vi c làm t t y u. R t nhi u cu c đu tranh, bi u tình c a nhân dân, nh t là các t ng l p sinh viên Nam Tri u Tiên ch ng l i M vì cho r ng: M luơn tìm mi cách đ can thip vào cơng vi c n i b ca đt n ưc h . Tuy nhiên, quan h gi a hai nhà n ưc v n duy trì s gn bĩ, đc bi t là v an ninh, quân s . ðĩ c ũng là lý do cho ti nay kho ng 28.500 quân M vn cĩ m t t i Hàn Qu c. Vi B c Tri u Tiên, trên tinh th n ch ng C ng ráo ri t, M luơn th c hi n chính sách ki m ch v quân s , cơ l p v ngo i giao, c m v n v kinh t vi CHDCND Tri u Tiên. Quan h gi a M và B c Tri u Tiên trong su t th i k ỳ Chi n tranh l nh luơn trong tình tr ng đi đu. M đã t ch c nhi u ho t đng ch ng phá B c Tri u Tiên, nh ư t sau Hi p đnh đình chi n đn tháng 2 n ăm 1959 máy bay quân s M đã xâm ph m 108
5. TP CHÍ KHOA H C VÀ CƠNG NGH , TR ƯNG ðH KHOA H C HU TP 1, S 2 (2014) khơng ph n B c Tri u Tiên t i 1721 l n, 966 v t ch c v ũ trang n súng tung gián đip vào khu gi i tuy n ho c khu phi quân s nh m vào CHDCND Tri u Tiên [3:27]. Cĩ th th y, s cĩ m t c a M vi chính sách “phân tuy n” ng h , ràng bu c mi n Nam; ng ăn ch n và tìm m i cách cơ l p mi n B c là m t trong nh ng nguyên nhân làm c n tr ti n trình th ng nh t bán đo Tri u Tiên trong nh ng n ăm 1960 đu th p niên 1970. Nguy c ơ xy ra chi n tranh v n th ưng tr c khu v c giáp ranh trong giai đon này. Chính sách ng h Nam Tri u Tiên, cơ l p B c Tri u Tiên c a M trong th i k ỳ Chi n tranh l nh nh m to th “liên hồn” trong vành đai ch ng C ng ðơng Bc Á – nơi c n k Liên Xơ và Trung Qu c, là nh ng đi th ca M trong th i k ỳ Chi n tranh lnh; là th hi n ý mu n chia c t lâu dài bán đo Tri u Tiên, ng ăn ch n m t cu c t n cơng t mi n B c đi v i mi n Nam; do đĩ vơ hình chung t o nên nh ng b t n, là c đ M duy trì s cĩ m t c a mình t i đây. Nh ưng chính sách Tri u Tiên c a M t sau Chi n tranh l nh đã cĩ nh ng thay đi nh t đnh. 2.2. Th i k ỳ sau Chi n tranh l nh S kt thúc c a Chi n tranh l nh đã làm các n ưc l n khơng ch điu ch nh quan h vi nhau mà cịn d n đn vi c điu ch nh chính sách v i các “di s n” mà chính h là ng ưi đã t o ra. Quan h M – Bc Tri u Tiên, quan h Trung Qu c – Hàn Qu c đu đưc c i thi n đáng k . Sau nh ng n ăm tháng c ăng th ng trong Chi n tranh l nh, ít ai ngh ĩ r ng gi a M và CHDCND Tri u Tiên l i cĩ th cùng ng i vào bàn đàm phán v i nhau. Trên th c t , M đã n i l ng d n chính sách cơ l p, ki m ch đi v i B c Tri u Tiên. K t tháng 10 n ăm 1988, Tham tán chính tr s quán M và đi di n S quán B c Tri u Tiên Bc Kinh đã g p nhau 10 l n đ trao đi làm rõ quan đim v quan h gi a hai bên. Vi c CHDCND Tri u Tiên trao tr hài c t lính M trong chi n tranh Tri u Tiên cho th y nh ng d u hi u kh quan trong vi c c i thi n quan h gi a M và CHDCND Tri u Tiên. T năm 1989, M đã cĩ nh ng đng thái m i trong chính sách Tri u Tiên nh ư: tăng c ưng ti p xúc v i B c Tri u Tiên; khuy n khích các cơng dân B c Tri u Tiên đi th ăm M vi t ư cách cá nhân; cho phép các cơng dân M đi th ăm B c Tri u Tiên v i t ư cách cá nhân; cho phép xu t kh u l ươ ng th c và th c ph m cĩ gi i h n c a M sang Bc Tri u Tiên đ đáp ng nhu c u nhân đo [3:36]. S dĩ cĩ nh ng đng thái m i trong chính sách c a hai phía nh ư trên là do s tan băng c a Chi n tranh l nh. Lúc này, quan h liên minh mang tính ý th c h mc dù v n cịn nh ưng đã m nh t đi ít nhi u. Liên Xơ và các n ưc ðơng Âu s p đ làm thay đi hồn tồn c c di n quan h qu c t . C Nga và Trung Qu c sau đĩ đu đã thi t l p quan h vi Hàn Qu c, cịn quan h vi B c Tri u Tiên c ũng cĩ nh ng d u hi u l ng l o, bi u hi n nh ư: vào tháng 9 n ăm 1995 Nga và B c Tri u Tiên đã chính th c h y b Hi p ưc ký n ăm 1961. Và điu quan tr ng nh t nh h ưng đn chính sách c a M vi CHDCND Tri u Tiên là s gia t ăng m nh m ca xu th th ng nh t đt n ưc trong 109
6. TP CHÍ KHOA H C VÀ CƠNG NGH , TR ƯNG ðH KHOA H C HU TP 1, S 2 (2014) nh ng n ăm sau Chi n tranh l nh. Quan h gi a hai mi n Tri u Tiên m c dù ch u nh hưng t chính sách c a M nh ưng đang phát tri n theo chi u h ưng xích l i g n nhau nh nh ng n lc ngo i giao c a lãnh đo c p cao hai mi n, đc bi t là các chính sách “hịa bình, th nh v ưng” t phía Hàn Qu c. M t khi quan h CHDCND Tri u Tiên và Hàn Qu c thay đi, chính sách c a M vi B c Tri u Tiên c ũng theo đĩ ph i thay đi. ðây là m i quan h hai chi u t ươ ng h th i k ỳ hu Chi n tranh l nh. Âm m ưu c a M là hình thành m t khuơn kh cơ b n trong chính sách c a mình vi bán đo Tri u Tiên. ðã cĩ nh ng bình lu n cho r ng M mu n duy trì bán đo trong tr ng thái khơng n đnh v i m c đ nh t đnh n m trong ph m vi ki m sốt c a M, b i theo l p tr ưng c a M mt bán đo Tri u Tiên quá hịa d u ho c quá c ăng th ng đu khơng phù h p v i l i ích c a M [4:7]. ðim khác bi t d nh n ra trong chính sách c a M vi “v n đ Tri u Tiên” trong và sau Chi n tranh l nh là M tìm cách đ “lơi kéo” Bc Tri u Tiên ch khơng hồn tồn là cơ l p, gây s c ép nh ư tr ưc kia. Cĩ l vì th mà cĩ m t giai đon B c Tri u Tiên hi v ng r ng đ gi i quy t v n đ th ng nh t đt n ưc tr ưc tiên ph i đàm phán tay đơi v i M , khi n cho Nam Tri u Tiên cĩ nh ng ph n ng gay g t vì cho r ng B c Tri u Tiên mu n gt h sang m t bên đ đàm phán v i n ưc này. Cơng cu c đàm phán gi a M và B c Tri u Tiên chính th c xu t hi n t sau s ki n B c Tri u Tiên rút kh i Hi p ưc khơng ph bi n v ũ khí h t nhân (NPT) vào n ăm 1993 v i lý do ph n đi quy t đnh tr ng ph t c a Liên H p Qu c vì đã khơng cho c ơ quan N ăng l ưng nguyên t qu c t (IAEA) thanh sát các c ơ s ht nhân. Bên c nh đĩ Bc Tri u Tiên bi t rõ t lâu M luơn quan tâm đn v n đ ht nhân nên tìm cách lơi kéo qu c gia này vào đàm phán song ph ươ ng đ phá v th cơ l p c a mình. Cui cùng, Bc Tri u Tiên đã thành cơng v i k ho ch trên b ng s ki n vào tháng 10 n ăm1994, hai bên đã ký đưc th a thu n Hi p đnh khung v i n i dung mà M mong mu n là Bình Nh ưng ng ng ho t đng và cu i cùng là tháo g các lị ph n ng ht nhân, niêm phong các thi t b tái x lí v t li u h t nhân. ði l i M s cung c p lị ph n ng h t nhân n ưc nh và tr ưc khi hai nhà máy đin h t nhân đi vào ho t đng M s ph i cung c p cho B c Tri u Tiên 500.000 t n d u m i n ăm. Nh ưng vi c th c thi Hip đnh này đu b hai bên c n tr : phía M thì khơng th c hi n đúng ti n đ thi cơng cơng trình lị ph n ng h t nhân n ưc nh (m i hồn thành đưc 25% kh i l ưng cơng trình), cịn phía Bình Nh ưng l i cĩ nh ng ho t đng bí m t khơi ph c và phát tri n các cơng trình h t nhân. Hai bên đu tìm cách bi n minh cho hành đng c a mình nh ưng v cơ b n là do ch ưa cĩ s tin t ưng l n nhau; s thi u tinh th n trách nhi m ch p hành các điu kho n c a Hi p đnh t c hai phía [5:84]. Nh ưng cĩ th nĩi, vi c ký Hi p đnh khung n ăm 1994 c ũng là b ưc ti n trong quan h gi a M và B c Tri u Tiên sau c mt ch ng đưng dài đi đu gay g t. Nĩ là bi u hi n t chính sách “tranh th M” c a B c Tri u Tiên, là hành đng đu tiên trong vi c điu ch nh chính sách ðơng B c Á c a Hoa K ỳ. 110
7. TP CHÍ KHOA H C VÀ CƠNG NGH , TR ƯNG ðH KHOA H C HU TP 1, S 2 (2014) Cho đn tr ưc n ăm 1998, chính sách c a M vi B c Tri u Tiên đã cĩ nh ng thay đi đáng k . Hai bên đã cho m văn phịng liên l c t i Bình Nh ưng và Washington. Nh ưng ngay lúc đĩ các ho t đng t phía B c Tri u Tiên l i làm c n tr quan h hai bên v a mi cĩ nh ng kh i s c. B c Tri u Tiên cho r ng gi là lúc c n ph i thay th Hi p đnh đình chi n n ăm 1953 b ng m t Hi p đnh hịa bình v ĩnh vi n cho bán đo Tri u Tiên. Cùng v i đĩ h tuyên b đã thành l p m t phái đồn m i Bàn Mơn ðim cĩ th thay th cho y ban đình chi n và rút đi di n c a mình ra kh i U ban đình chi n (MAC) nh m vơ hi u hĩa c ơ ch đình chi n tr ưc đây. Ngồi ra B c Tri u Tiên cịn t ra gay g t h ơn; tuyên b s khơng th c hi n ngh ĩa v thành l p khu phi quân s nh ư tr ưc đây T t c mi hành đng này c a B c Tri u Tiên là nguyên nhân dn đn cu c h p Th ưng đnh M – Hàn Qu c t i Jeju vào ngày 16 tháng 4 n ăm 1996. C M và Hàn Qu c đu lo s CHDCND Tri u Tiên s đy m nh các ho t đng quân s ti khu v c Bàn Mơn ðim; đu nh n th c c n ph i ti n hành m t cu c đàm phán trong đĩ cĩ đi di n c a c Nam và B c Tri u Tiên cùng v i phía M và Trung Qu c – hai thành ph n cĩ trách nhi m tr c ti p t i Hi p đnh đình chi n và ti n trình hịa bình ca bán đo Tri u Tiên. Cu i cùng quy t đnh t ch c cu c đàm phán 4 bên đã đưc M và Hàn Qu c nh t trí sau đĩ thơng báo cho B c Tri u Tiên bi t. M c đích c a đàm phán 4 bên là: “t o ra m t quá trình đi tho i nh m đt đưc m t Hi p đình hịa bình lâu dài và tìm ra các bi n pháp làm d u c ăng th ng trên bán đo Tri u Tiên” [1:69]. Trong cu c đàm phán này hai mi n Nam – Bc Tri u Tiên s gi vai trị tr ct và h ph i là ng ưi tính tốn cân nh c r t k lưng gi a l i ích c a chính h vi l i ích c a M ca Trung Qu c và các n ưc láng gi ng. M và Trung Qu c s đĩng vai trị, v i t ư cách là ch th hp tác, cịn vi c ki m tìm m t gi i pháp hịa bình v cơ b n ph i là do hai mi n ch đng đư a ra. Hai mi n ph i làm sao đ đư a ra m t Hi p đnh hịa bình thay th Hi p dnh đình chi n và ph i đưc th a nh n v mt pháp lí c a M và Trung Qu c. ð ngh t ch c h i ngh đàm phán 4 bên là xu t phát t sáng ki n 2 + 2 c a Hàn Qu c nh m ti n hành t ng b ưc đ xây d ng và c ng c lịng tin gi a hai bên. Các v n đ khác nh ư quan h M – Bc Tri u Tiên theo đĩ c ũng đưc c i thi n và v n đ vi n tr kinh t cho Bc Tri u Tiên c ũng s đưc đư a ra th o lu n N u quá trình đàm phán di n ra t t đp s cĩ tác đng to l n đn quan h các bên trên bán đo Tri u Tiên; làm gi m c ăng th ng và t o nên c ơ ch mi: đi tho i và h p tác gi a các bên cĩ liên quan trên bán đo Tri u Tiên. Cu i cùng sáng ki n v hi đàm 4 bên đưc c hai mi n Nam – Bc Tri u Tiên, M và Trung Qu c đng ý ti n hành vào tháng 10 n ăm 1998. Nh ưng k t qu đư a l i l i khơng nhi u, ngo i tr vi c nh t trí thành l p hai ti u ban nh m t o ra c ơ ch hịa bình và gi m c ăng th ng cho bán đo Tri u Tiên. ðiu này cĩ liên quan đn nhi u v n đ t nh v mt l i ích c a M và Trung Qu c t i đây. H ơn n a trong th i gian này B c Tri u Tiên l i cĩ nh ng ho t đng làm cho các bên c m th y quan ng i: tháng 6 n ăm 1998 tàu ng m B c Tri u Tiên đi vào h i ph n Hàn Qu c; tháng 8 n ăm 1998 tên l a ba tng ca CHDCND Tri u Tiên b n qua khơng ph n Nh t B n bu c Chính ph Nh t lên ti ng B c Tri u Tiên thì nĩi r ng mình phĩng v tinh cịn M cho r ng h phĩng tên 111
8. TP CHÍ KHOA H C VÀ CƠNG NGH , TR ƯNG ðH KHOA H C HU TP 1, S 2 (2014) la đn đo và sau đĩ t ăng c ưng ho t đng do thám CHDCND Tri u Tiên Nhi u ng ưi đã đ li cho B c Tri u Tiên đã làm c n tr đàm phán 4 bên c ũng nh ư ti n trình hịa bình nĩi chung, nh ưng m t th c t là c M và Trung Qu c đu xem Tri u Tiên là “con át ch bài” đ dung hịa cho tr ng thái v a nh ư là n đnh, l i v a nh ư là c ăng th ng đ đ bo đm l i ích chi n l ưc ca nhau, nh t là v i M . Mc dù t năm 1998 tr đi luơn g p v ưng m c trong v n đ ht nhân nh ưng chính sách c a M vi B c Tri u Tiên khơng cịn quá c ng r n nh ư tr ưc, đc bi t là t sau cu c g p g Liên Tri u tháng 6 n ăm 2000. Vi c c i thi n quan h Liên Tri u tr thành điu ki n tiên quy t c i thi n quan h gi a M và B c Tri u Tiên. Quan h gi a M và Hàn Qu c c ũng ch u nh h ưng c a quan h Liên Tri u. Các c p quan h này cĩ mi liên h bi n ch ng v i nhau. Tr ưc nh ng thành qu trong quan h hai mi n, chính quy n B.Clinton đã ti p tc gi m b t mt s bi n pháp tr ng ph t kinh t đã đưc áp đt t nh ng n ăm 1950, cho phép các cơng ty liên doanh c a M đưc phép xu t nh p kh u các m t hàng sang Bc Tri u Tiên. M đã nh n ra r ng: gi đây B c Tri u Tiên khơng cịn là qu c gia cơ lp tuy t đi nh ư trong th i k ỳ Chi n tranh l nh n a, mà đã ch u đàm phán v i Hàn Qu c và đã thi t l p quan h vi các qu c gia khác. Ngày 10 tháng 10 n ăm 2000, t i Nhà tr ng đã di n ra cu c g p g gi a t ng th ng B.Clinton và Phĩ Ch tch Qu c phịng CHDCND Tri u Tiên Jo Myong Rok cùng v i lá th ư bày t quan đim c a Ch tch Kim Jong Il. Dù hai bên ch ưa cĩ m i quan h ngo i giao chính th c song trong cu c g p l n này đã bàn t i vi c m phịng thơng tin t i th đơ hai n ưc – cơ quan ti n thân c a đi s quán, chu n b cho vi c thi t l p quan h ngo i giao chính th c trong th i gian s p t i. ðây là cu c g p c p cao đu tiên c a đi di n hai nhà n ưc t sau cu c chi n tranh Tri u Tiên 1950 – 1953. Ngay sau chuy n th ăm c a Phĩ Ch tch Qu c phịng Tri u Tiên, Nhà Tr ng đư a ra m t quy t đnh r t đt ng t: Ngo i tr ưng Albright s th ăm Bình Nh ưng trong tháng 10 n ăm đĩ. Albright tr thành v quan ch c cp cao nh t c a chính quy n M sang th ăm CHDCND Tri u Tiên trong vịng 50 n ăm cho đn lúc b y gi . Chuy n th ăm Bình Nh ưng c a Albright khơng ch cĩ ý ngh ĩa tưng tr ưng mà nĩ cịn cĩ ý ngh ĩa th c ti n r t cao, chuy n th ăm này đã m đưng cho ý đnh đn th ăm Bình Nh ưng c a T ng th ng B. Clinton vào tháng 10 n ăm 2000. Cách đĩn ti p và thái đ ca Ch tch Kim Jong Il đã cho th y s thay đi trong cách giao ti p c a CHDCND Tri u Tiên v i c ng đng qu c t . Nĩ c ũng t o ra gĩc nhìn m i trong chính sách c a Washington v Bc Tri u Tiên c ũng nh ư v v lãnh t th hai c a đt n ưc này v i đưng l i đi ngo i c i m hơn. Cũng gi ng nh ư đàm phán 4 bên, nhi u ng ưi đã k ỳ vng vào quy t đnh đi th ăm Bình Nh ưng c a T ng th ng B.Clinton. B.Clinton là v tng th ng vào nh ng năm cu i c a nhi m k ỳ th hai c a mình đã cĩ chính sách ngo i giao khá m m m ng, ci m vi các qu c gia t ng cĩ “quá kh khơng yên lành” v i n ưc M . V i v n đ Tri u Tiên ơng t ng nĩi: “Cùng v i Chi n tranh l nh tan theo l ch s , m t n ưc Tri u Tiên chia c t t n t i là m t trong s nh ng tàn d ư cay đng h ơn c . Dân t c chúng tơi 112
9. TP CHÍ KHOA H C VÀ CƠNG NGH , TR ƯNG ðH KHOA H C HU TP 1, S 2 (2014) cùng v i các b n tin r ng m t ngày nào đĩ s chia c t “gi to” Tri u Tiên r i s ch m d t theo nh ng điu ki n do nhân dân Tri u Tiên ch p nh n. Chúng tơi ng h s nghi p th ng nh t hịa bình Tri u Tiên” [3:43]. Tuy nhiên, chuy n th ăm CHDCND Tri u Tiên c a B. Clinton đã b hy b và theo đĩ nh ng k ho ch l n đi v i B c Tri u Tiên đu b đình hỗn nh ư vi c giúp CHDCND Tri u Tiên phĩng v tinh; vi c xĩa b cm v n kinh t hồn tồn; vi c l p v ăn phịng liên l c gi a hai n ưc; vi c xĩa tên CHDCND Tri u Tiên kh i danh sách các nhà n ưc b o tr kh ng b ; hay vi c vi n tr kinh t đ đi l y vi c Bình Nh ưng t b phát tri n tên l a đn đo Chính quy n c a ðng C ng hịa k nhi m đã cĩ thái đ cng r n tr li v i B c Tri u Tiên. Chính ph Bush đã làm m t cu c “xét duy t l i” t t c các chính sách c a chính quy n Clinton, theo đui m t l p tr ưng và chính sách c ng r n h ơn v i CHDCND Tri u Tiên. Nh ng chính sách m i đã làm trì hỗn ti n trình hịa bình đây và làm gi m b t b u khơng khí lc quan m áp t sau cu c g p th ưng đnh. [5:64-65]. Trong cu c h i đàm v i T ng th ng Hàn Qu c Kim Tae Jung t i Washington vào tháng 3 n ăm 2001, T ng th ng Bush đã nĩi r t rõ ràng v vi c xem xét l i chính sách c a M vi B c Tri u Tiên vì cho r ng: B c Tri u Tiên là “m i đe d a th c s ” ca M . D ư lu n qu c t cho đây là cái c đ chính quy n M đy m nh k ho ch thi t lp h th ng tên l a xuyên qu c gia đang b dư lu n trong và ngồi n ưc ph n đi. Quan đim trên đưc Ngo i tr ưng Colin Powell kh ng đnh trong m t cu c điu tr n tr ưc Th ưng vi n khi nh n m nh s cn thi t ph i áp đt nguyên t c “cĩ đi cĩ l i” ch t ch trong quan h gi a M và B c Tri u Tiên. Cĩ th th y chính quy n Bush b t đu “xem xét l i” các chính sách c a chính quy n Clinton v i CHDCND Tri u Tiên, b i h cho r ng đã cĩ s “v i vã và thái quá” trong vi c bình th ưng hĩa quan h vi Bình Nh ưng. Chính quy n m i M đã t thái đ cng r n khi cho r ng: m i chính sách ca M là “hồn tồn tùy thu c vào thái đ ca B c Tri u Tiên”, CHDCND Tri u Tiên vn là nguy c ơ quân s an ninh c a M [1:73]. Thái đ “di u hâu” c a chính quy n Bush đã làm ng ưng tr quan h gi a M vi Bc Tri u Tiên; và cĩ th nĩi, mt m c đ nh t đnh đã gĩp ph n làm ng ưng tr quan h gi a hai mi n B c – Nam Tri u Tiên. K t tháng 11 n ăm 2001 các cu c đàm phán Liên Tri u nh m đi đn th ng nh t hai mi n đu b đình ch , tình hình trên bán đo cĩ nguy c ơ tr li tr ng thái c ăng th ng, đi đu nh ư nĩ đã t ng t n t i trong n a th k qua. M t điu d ưng nh ư đã tr thành quy lu t: c mi khi cĩ tia hi v ng nào đĩ c a ti n trình th ng nh t lĩe lên thì ho c là M ho c là CHDCND Tri u Tiên b ng nh ng hành đng c a mình ngay l p t c d p t t nĩ. Lý do c a B c Tri u Tiên là mu n tìm cách thu hút s chú ý c a c ng đng qu c t v s “k ỳ bí” c a chính h . Cịn v phía M là mu n duy trì bán đo tr ng thái đ ng kh năng dùng v ũ l c t n cơng quân s Bc Tri u Tiên vì cho r ng c n ph i tr ng ph t chính sách h t nhân và âm m ưu ch to vũ khí gi t ng ưi hàng lo t c a Bình Nh ưng. Quan h M – CHDCND Tri u Tiên tr nên x u đi khi M chính th c li t B c Tri u Tiên vào cái g i là “tr c ma qu ” cùng v i Iran và Iraq. 113
10. TP CHÍ KHOA H C VÀ CƠNG NGH , TR ƯNG ðH KHOA H C HU TP 1, S 2 (2014) ðàm phán 6 bên v vn đ ht nhân c a B c Tri u Tiên b gián đon t năm 2007, đn tháng 10 năm 2011 c M, Hàn Qu c và B c Tri u Tiên đu bày t thành ý mu n n i l i đàm phán. Nh ưng, s ki n Ch tch Kim Jong Il qua đi vào tháng 12 n ăm 2011 đã làm gián đon m i k ho ch. Và, vi c Hàn Qu c khơng bày t s chia bu n v i Bc Tri u Tiên qua s ki n này, c ũng nh ư vi c t ch c các cu c t p tr n chung đnh k ỳ vi M đang ngày càng khoét sâu mâu thu n gi a hai bên và đy ti n trình th ng nh t xa xơi d n. Và cho đn nay sau 6 vịng đàm phán 6 bên (CHDCND Tri u Tiên, Hàn Qu c, M, Trung Qu c, Nga, Nh t B n) thì v n đ ht nhân bán đo Tri u Tiên v n đang r ơi vào tình tr ng b tc khi B c Tri u Tiên tuyên b khơng tham gia đàm phán và ký k t. Nh ư th ngh ĩa là B c Tri u Tiên cĩ th s tr thành m t trong nh ng m c tiêu t n cơng bng v ũ khí h t nhân c a M . Tuy nhiên gi i phân tích cho r ng dù cĩ đư a ra nh ng l i răn đe nh ưng chính quy n M th a hi u CHDCND Triu Tiên khơng ph i là m t đi th đ M cĩ th áp d ng bi n pháp quân s nh ư v i Iraq vì điu đĩ s đng ch m đn hai n ưc l n là Nga và Trung Qu c. Và, l dĩ nhiên n u m t khi Bình Nh ưng t b ch ươ ng trình nghiên c u h t nhân, M rõ ràng khơng th c duy trì mãi chính sách bao vây và cơ l p v i B c Tri u Tiên. Trong khi đĩ, sau Chi n tranh L nh, M ti p t c đ Hàn Qu c trong vịng nh hưng c a mình nh m ph c v cho các l i ích an ninh c a M . ðiu này đưc th hi n qua vi c M thúc ép Hàn Qu c đư a vào ch ươ ng trình ngh s vn đ tên l a và h t nhân ca C ng hồ Dân ch Nhân dân Tri u Tiên, gây s c ép bu c Hàn Qu c khơng đưc th o lu n v n đ tn t i quân đi M trong các cu c đàm phán. M t khác, s c m nh c a M gi đây c ũng khơng cịn gi ng tr ưc nên M ưu tiên cho phát tri n kinh t và cĩ nh ng điu ch nh trong các cam k t an ninh v i Hàn Qu c. T ng th ng Clinton tuyên b “M khơng cĩ ý đnh gánh vác m i chi phí cho s hi n di n quân s ca mình Châu Á và các trách nhi m cho vai trị lãnh đo khu v c khi điu đĩ làm c n tr s tăng tr ưng c a M ”. Vì v y, M coi tr ng vai trị h tr ca Hàn Qu c trong vi c chia s gánh n ng phịng th và ph i h p gi i quy t các v n đ an ninh trên Bán đo [8]. Theo đĩ, Hàn Qu c ph i chia s kinh phí tri n khai binh s ĩ M , kho ng 860 t won/tháng. Và con s này đang đưc phía M yêu c u t ăng lên 1.000 t won/tháng do mi đe do n an ninh t CHDCND Tri u Tiên gia t ăng [9]. Vi s ln m nh v kinh t , Hàn Qu c đã cĩ chính sách ngo i giao đc l p. S hi n di n c a lính M trên lãnh th Nam Tri u Tiên đang gây nên nh ng tác đng khơng t t trong d ư lu n xã h i t i n ưc này. Thái đ ch ng M ngày càng lan r ng trong các t ng l p nhân dân. Trong m t cu c th ăm dị d ư lu n đưc ti n hành vào tháng 9 n ăm 2000 t i Hàn Qu c cho th y cĩ 67,3 % s ng ưi đưc h i ng h vi c M rút d n quân đi kh i Nam Tri u Tiên, cịn 10,7 % cho r ng M cn ph i rút quân ngay l p t c [2:4]. V bn ch t quan Hàn - M trong tr t t th gi i m i sau Chi n tranh L nh v n ti p t c nh ưng đã mang màu s c khác tr ưc. V kinh t , quan h “vi n tr và nh n vi n 114
11. TP CHÍ KHOA H C VÀ CƠNG NGH , TR ƯNG ðH KHOA H C HU TP 1, S 2 (2014) tr ” hay quan h “m t chi u” ca nh ng n ăm 1950, 1960 gi a Hàn Qu c và M gi đây khơng cịn n a, thay vào đĩ là m t m i quan h bình đng th c s gi a hai đi tác [8]. Nh ưng v an ninh chính tr , quan h gi a M vi Nam Tri u Tiên mt khía c nh nào đĩ v n khá t nh và ph c t p. Hàn Qu c trong nhi u v n đ vn luơn th hi n v i tư cách là đng minh chi n l ưc c a M . Trong khi chính ph Hàn Qu c v n g i đin chia bu n cùng M nhân s ki n 11 tháng 9 n ăm 2000; v n cung c p l ươ ng th c khi M tn cơng Afghanistan; Iraq thì trên kh p các đưng ph Seoul sinh viên v n ti n hành mít tinh, bi u tình ph n đi các cu c t n cơng đĩ c a M . Chính ph Hàn Qu c dù mu n hay khơng v n c n đn M vì lý do an ninh. Hi n nay m c dù Hàn Qu c cĩ ti m lc kinh t hơn h n B c Tri u Tiên nh ưng v quân s h vn t ra y u h ơn. Ngồi l c lưng h i quân, v lc quân và khơng quân Hàn Qu c đu thua xa CHDCND Tri u Tiên. Trong th i k ỳ Chi n tranh l nh M đã cam k t b o v Hàn Qu c và s cĩ m t ca lính M trên đt Hàn Qu c là đ th c hi n s mng đĩ. Nh ưng, tr ưc b i c nh qu c t và khu v c đã thay đi, và tr ưc s c ép c a d ư lu n, M bu c ph i cĩ k ho ch rút kho ng 12.500 quân (kho ng 1/3) kh i Hàn Qu c [6]. Th c t , s lưng lính M đã gi m t con s 37.000 xu ng cịn 28.500. ðng tr ưc nh ng thay đi trên, m t v n đ đưc d ư lu n quan tâm là v kh năng Hoa K ỳ s dng v ũ l c đi v i B c Tri u Tiên, sau đĩ ti n hành sáp nh p vào Nam Tri u Tiên đ to ra “phiên b n” Tri u Tiên m i nh ư M mong mu n t c là m t đng minh c a M . Chính sách đưc tuyên b cơng khai c a M là ng h hai mi n Tri u Tiên đi tho i, đàm phán hịa bình đ ti n t i th ng nh t bán đo Tri u Tiên. Tuy nhiên, điu c n bàn là vi c th ng nh t Tri u Tiên di n ra nhanh chĩng s nh h ưng tiêu c c đn l i ích ca M ðơng B c Á, đc bi t là v kinh t và an ninh. M t n ưc Tri u Tiên th ng nh t s làm m t đi c ơ s ch yu cho s hi n di n c a lính M ti đây. Và, n u ch ươ ng trình tên l a h t nhân c a CHDCND Tri u Tiên v n làm M lo ng i b y lâu thì tri n vng th ng nh t Nam – Bc Tri u s làm xu t hi n m t n ưc l n cĩ v ũ khí h t nhân, cĩ th s khơng ph i là đng minh c a M , th m chí đi kháng v i M càng làm cho M lo ng i. Dù cĩ v ũ khí h t nhân hay khơng nh ưng m t n ưc Tri u Tiên th ng nh t k t hp đưc ti m l c kinh t - k thu t, khoa h c cơng ngh ca Hàn Qu c v i ti m l c quân s qu c phịng c a CHDCND Tri u Tiên c ng v i tính c kt dân t c, tinh th n t tơn c a ng ưi Tri u Tiên là m t vi n c nh mà ng ưi M rt khơng ch đi. Chính vì vy mà M khơng mu n ti n trình th ng nh t bán đo Tri u Tiên k t thúc tr ưc khi M thành cơng trong vi c “chuy n hĩa” B c Tri u Tiên và lái n ưc này đi vào qu đo nh hưng c a mình. Xét v quy n l i c a M trong vi c s dng v ũ l c ch ng CHDCND Tri u Tiên, cái mà M cĩ đưc đây là m t c c di n m i trên bán đo Tri u Tiên theo cách mà M mu n, t c là M cĩ quy n “tham d ” và chi ph i n i tình bán đo này. Song, trong th i đim hi n t i, n u chi n tranh n ra Bc Tri u Tiên đng ngh ĩa v i vi c M s mt đi 115
12. TP CHÍ KHOA H C VÀ CƠNG NGH , TR ƯNG ðH KHOA H C HU TP 1, S 2 (2014) nh ng c ơ h i làm ăn v i khu v c hi n đang phát tri n n ăng đng nh t th gi i: châu Á – Thái Bình D ươ ng. Ch riêng v kinh t , ðơng B c Á là khu v c M thu đưc nhi u l i ích v t ch t nh t. Trong giá tr nh p siêu m u d ch c a M cĩ t i 82 % liên quan đn khu v c châu Á – Thái Bình D ươ ng, trong đĩ cĩ 65 % là xu t phát t Nh t B n, Hàn Qu c, Trung Qu c, ðài Loan. Trong tr ưng h p M s dng v ũ l c t n cơng B c Tri u Tiên thì m i c ơ h i làm ăn v i châu Á c a M s b đình l i, các dịng v n và hàng hĩa s chuy n đi theo h ưng cĩ l i cho Châu Âu h ơn là M , khi n đng Euro nhanh chĩng dn ưu th hơn h n so v i đng USD, c c di n bá ch ca M b phá v Nh ng suy tính trong l ĩnh v c kinh t , tài chính, ti n t cĩ th s là m t nhân t ki m ch vic M s dng v ũ l c đi v i CHDCND Tri u Tiên [5:168]. Nh ư v y, kh năng dùng v ũ l c ca M đi v i B c Tri u Tiên là r t khĩ x y ra nh ưng khơng ph i đã ngo i tr hồn tồn. Ph ươ ng th c cịn l i trong chính sách c a M cĩ l s là lơi kéo, gây s c ép b ng ph ươ ng pháp hịa bình đ tng b ưc th c hi n m c tiêu chi n l ưc c a mình đi v i Bc Tri u Tiên. Dù cĩ di n ra v i t c đ và th i gian nh ư th nào, m t điu khơng th ph nh n là th ng nh t đt n ưc v n là m t xu th tt y u. V i t ư cách là n ưc cĩ s “ràng bu c” l n nh t bán đo Tri u Tiên, cái mà M cn cân nh c là th hi n vai trị nh ư th nào đi v i xu th y. Và h ơn n a, v i th c tr ng c a CHDCND Tri u Tiên và Hàn Qu c hi n t i v n đ th ng nh t đt n ưc bán đo này đang tr nên xa xơi và rt khĩ đ d đốn. Nh ưng l ch s đã ch ng minh, điu gì h p quy lu t thì s phát tri n; và ng ưc l i s b đào th i, thay th . TÀI LI U THAM KH O [1]. Nguy n Th Giang (2001). Quan h CHDCND Tri u Tiên và Hàn Qu c (t 1948 đn nay). Lu n v ăn Th c s ĩ S hc, chuyên ngành L ch s Th gi i, Tr ưng ðHSP Hà N i I, Hà N i. [2]. Hồng V ăn Hi n, ð Mnh ðc (2003). Quá trình phát tri n kinh t ca CHDCND Tri u Tiên t sau cu c chi n tranh Tri u Tiên đn cu i th p niên 1990. Tp chí nghiên c u Nh t B n và ðơng B c Á, s 47, 14 – 21. [3]. Tr nh V ăn S (2001). Vn đ Tri u Tiên trong quan h qu c t t 1945 đn nay. Khĩa lu n t t nghi p c nhân s hc, Tr ưng ðHSP Hà N i I, Hà N i. [4]. Tài li u tham kh o đc bi t - Thơng t n xã Vi t Nam ngày 15 – 8 – 2000. [5]. Thơng t n xã Vi t Nam (2004). Nĩng b ng bán đo Tri u Tiên. NXB Thơng t n, Hà N i. [6]. vc châu Á - Thái Bình D ươ ng/ CHDCND Tri u Tiên/Hàn Qu c. [7]. ban-dao-trieu-tien/288699.html. [8]. [9]. su.html. 116
13. TP CHÍ KHOA H C VÀ CƠNG NGH , TR ƯNG ðH KHOA H C HU TP 1, S 2 (2014) AMERICA’S POLICY ON REUNIFICATION OF KOREAN PENINSULA DURING AND AFTER THE COLD WAR Tran Thi Tam Department of History, Hue University of Sciences Email: tamklsdhkh@gmail.com ABSTRACT We can say that, the Korean peninsula is the "final borders" of the Cold War until now. Therefore, the relationship between South Korea and North Korea is still in war situation, with the conflicts, tensions always standing in this peninsula. Be considered as a strategic position on the "geopolitical chessboard" of Northeast Asia area, the Korean peninsula has always attracted the attention and involvement of major powers such as Russia, Japan, China, and especially The United States (US). For the U.S., the Korean peninsula is "the anchor" help the U.S to set up a position in Northeast Asia where have another potentially forces challenge the U.S's influence in this region and around the world not only during the Cold War but also after the Cold War period. All the political action of this divided peninsula, so that do not be outside of the United States' control. So, what is the U.S's real attitude and policy towards reunification of the Korean peninsula? The aim of this article, by finding out the U.S policy on South Korea and North Korea, to clarify the American's attitude toward the reunification on the Korea Peninsula. Keywords : America, Korean Peninsula, the Cold War. 117